Aggregator

Wat begon als een Europese poging om bedrijven verantwoordelijk te stellen voor mensenrechten en milieuschade, is uitgegroeid tot een geopolitiek mijnenveld. De Verenigde Staten en Qatar hebben in een ongekend scherpe brief Europese leiders gewaarschuwd dat de nieuwe duurzaamheidswet de energiezekerheid en economische veerkracht van het continent in gevaar brengt. Hun boodschap: Europese idealen kunnen Europa duur komen te staan.

In de brief, gericht aan de regeringsleiders van alle EU-lidstaten en ingezien door de NOS, schrijven de Amerikaanse minister van Energie, Chris Wright, en zijn Qatarese collega Saad Sherida al-Kaabi dat de richtlijn "een existentiële bedreiging vormt voor de groei, concurrentiekracht en veerkracht van de industriële economie van de EU".

De Europese wet, die ook wel de 'antiwegkijkwet' wordt genoemd, zou bedrijven verplichten om misstanden in hun volledige productieketen aan te pakken. Volgens de VS en Qatar zou dat leiden tot "hogere energie- en grondstofprijzen" en "een afkoelend effect op investeringen en handel".

Afhankelijk van lng

De timing van de waarschuwing is geen toeval. Sinds de Russische inval in Oekraïne is de EU voor ongeveer een vijfde van haar gas afhankelijk geworden van vloeibaar aardgas (lng) uit de VS en Qatar. Beide landen zeggen dat de Europese regels hun export en investeringsbereidheid rechtstreeks bedreigen.

"Dit komt op een kritiek moment, nu onze landen en bedrijven niet alleen willen handhaven maar de betrouwbare lng-levering aan de EU aanzienlijk willen uitbreiden", schrijven de ministers.

De waarschuwing uit Washington en Doha valt samen met politieke onrust in het Europees Parlement. Gisteren stemden Europarlementariërs onverwacht tegen een afgezwakte versie van de Europese zorgplichtwet, die officieel de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) heet.

Kysia Hekster, correspondent Europese Unie:

"De afzwakkingen van deze wet zijn onder meer gekomen na druk van Qatar en de VS. De discussie over de aanpassingen is al langer aan de gang. Linkse partijen in het Europees Parlement vinden de wet te veel afgezwakt, partijen aan de conservatieve en radicaal-rechtse kant noemen de wet juist nog veel te vergaand.

De verwachting was dat de wet het makkelijk zou gaan halen, omdat er vooraf een politiek akkoord was tussen drie centrumpartijen: de christendemocraten, de sociaaldemocraten en de liberalen. Maar er was door de radicaal-rechtse partijen gevraagd om een geheime stemming en die zorgde voor een verrassing: de wet haalde het nipt niet. Niet alle Europarlementariërs van de middenpartijen hebben zich gehouden aan de eerder gemaakte afspraken over hoe er gestemd moest worden.

Daardoor kunnen de onderhandelingen met de EU-lidstaten, die morgen zouden beginnen, niet van start gaan. Die gesprekken zijn nodig om de afgezwakte wet daadwerkelijk aan te nemen, maar dat proces loopt nu vertraging op.

Hoelang de vertraging zal duren, is nog onduidelijk. Nu het voorstel is weggestemd, kan het hele proces van onderhandelen over de afzwakkingen opnieuw beginnen. Het laat zien hoe sterk de discussie over Europese klimaat- en duurzaamheidswetgeving inmiddels gepolitiseerd is geraakt."

Qatar en de VS zullen bij de hernieuwde onderhandelingen opnieuw de kans krijgen om druk uit te oefenen op Brussel, om zo "de meest economisch schadelijke bepalingen" te schrappen. Zoals de regels die ook buiten Europa gelden, de verplichting tot klimaatplannen en de mogelijkheid dat bedrijven aansprakelijk worden gesteld voor misstanden bij hun leveranciers. Zo niet, waarschuwen ze, dan dreigt een terugslag voor handel en energievoorziening.

Maar de druk komt niet alleen van buitenaf. Ook in Europa zelf groeit de weerstand. De Duitse bondskanselier Merz en de Franse president Macron hebben al gepleit voor uitstel en tientallen Europese topmensen riepen vorige week op tot intrekking van de richtlijn. Zij vrezen dat de regels de concurrentiekracht van Europese industrieën verder zullen aantasten op een moment dat energieprijzen hoog blijven en investeerders richting de VS trekken.

Wat bedoeld was als een moreel kompas voor verantwoord ondernemen, is daarmee uitgegroeid tot een test voor Europa's geopolitieke volwassenheid. De brief van Washington en Doha legt bloot hoe de groene ambities van Brussel botsen met de belangen van zijn energie- en handelspartners en hoe idealen in de Europese besluitvorming uiteindelijk altijd langs de democratische weg worden bijgesteld.

De grootste franchisenemer van Albert Heijn, Bun, is gehackt. Onder meer paspoorten en personeelsdossiers met informatie over salaris, ziekteverzuim en werkbeoordelingen zijn bij de hack gestolen, meldt RTL Nieuws.

Bun en Albert Heijn bevestigen dat er een hack heeft plaatsgevonden. Bun heeft 29 Albert Heijn-supermarkten in Nederland, waar zo'n 3500 mensen werken.

Bun meldt dat de hackers toegang hadden tot een deel van het systeem. De daders hebben zogeheten gijzelsoftware gebruikt om gegevens te vergrendelen en ongeautoriseerd in te zien.

Dark web

Volgens RTL is een deel van de buitgemaakte gegevens gepubliceerd op het dark web. De cybercriminelen zouden gezegd hebben dat ze nu 20 procent van de buitgemaakte data hebben gepubliceerd. Meer zal volgen, als de franchisenemer niet betaalt. De persoonsgegevens kunnen worden gebruikt voor vormen van oplichting, zoals identiteitsfraude.

RTL schrijft dat gegevens van allerlei verschillende functies op straat liggen, zowel van managers als van schoonmakers. Ook zou de buit niet beperkt zijn gebleven tot huidige werknemers en zouden er ook gegevens van oud-medewerkers zijn gepubliceerd.

Ahold Delhaize

Nadat de hack ontdekt was, heeft de franchisenemer een gespecialiseerd onderzoeksteam ingeschakeld, meldt Bun. Op 10 oktober werden de getroffen medewerkers en oud-medewerkers door Bun op de hoogte gebracht.

Eerder dit jaar werden Albert Heijn-medewerkers ook al getroffen door een hack. Toen verkregen hackers toegang tot de systemen van Ahold Delhaize, het moederbedrijf van Albert Heijn, Etos en Gall & Gall. Het doelwit was toen de Amerikaanse tak van Ahold, maar hierbij werden mogelijk ook de gegevens van Nederlandse werknemers buitgemaakt.

One of the hardest parts of a project — assuming it makes it that far — is finishing it up in an aesthetically pleasing manner. As they say, the devil …read more

De vogelgriep is nu ook geconstateerd bij wilde vogels. Op verschillende plekken in Nederland, van Groningen tot Zeeland, is de besmettelijke ziekte vastgesteld bij een aantal zwanen en ganzen. De vrees bestaat dat meer vogels besmet zijn geraakt.

Ilske Helleman uit Lelystad zag vorige week al dat een aantal zwanen in haar buurt ziek werden. "Het gebeurde zo snel. Je ziet ze er 's ochtends nog redelijk goed uitzien en een paar uur later zijn ze er slecht aan toe", vertelde ze toen aan Omroep Flevoland.

De vogels zwommen in rondjes en leken een waas voor hun ogen te hebben. "Het was vreselijk om te zien", aldus Helleman.

Uiteindelijk werden vier zwanen in Lelystad opgehaald door de dierenambulance en samen met tientallen andere zieke vogels uit de noordelijke helft van het land naar het onderzoeksinstituut Dutch Wildlife Health Center (DWHC) in Utrecht gebracht.

Grauwe ganzen

Het DWHC heeft nog niet alle vogels onderzocht, maar meldt vandaag dat in ieder geval bij acht dieren sprake is van vogelgriep. Het gaat om vier grauwe ganzen, een brandgans, een grote Canadese gans, een van de vier zwanen uit Lelystad en een nijlgans.

Omdat er uit het hele land op dit moment veel meer dode vogels worden opgehaald of opgestuurd, denkt het DWHC dat het aantal gevallen zich uitbreidt.

Legkippen

Het is voor het eerst sinds afgelopen voorjaar dat weer vogelgriep bij wilde vogels is vastgesteld. Gisteren werd bekend dat ook bij een legkippenbedrijf in Dodewaard vogelgriep was vastgesteld. Vorige week donderdag bleek dat het geval bij een commercieel pluimveebedrijf in het Drentse Gasselternijveenschemond.

Sinds een week geldt een ophokplicht voor pluimveehouderijen: de dieren mogen niet vervoerd worden. Maar nu ook wilde vogels besmet zijn, bestaat de vrees dat zij de ziekte verder verspreiden.

Kraanvogels

Ook de landen om ons heen kampen met een uitbraak van vogelgriep onder wilde vogels. In de buurt van Berlijn sterven vooral kraanvogels "in recordaantallen", meldt de ARD. De regering van de deelstaat Brandenburg denkt over het uitroepen van de noodtoestand omdat al die dode vogels nu niet snel genoeg worden opgeruimd.

Vogelgriep kan ook gevaarlijk zijn voor mensen, maar volgens deskundigen is dat niet het geval bij de variant die nu rondgaat.

Miljoenen fans hebben ernaar uitgekeken en vandaag is het zover: het nieuwe Asterix-album Asterix in Lusitania is verschenen. Het is een traditioneel reisverhaal, waarin Asterix, zijn 'niet-dikke' vriend Obelix en hondje Idéfix naar een ver land gaan om de lokale bewoners te helpen in hun strijd tegen de Romeinen.

Anders dan in veel oudere reisedities (bijvoorbeeld Asterix en de Britten, Asterix in Hispania en Asterix op Corsica) mijden de makers nu de stereotypen die in Frankrijk over de bewoners van die landen bestaan.

"Het was in Goscinny's tijd zeker makkelijker", zegt auteur Fabcaro tegen France Info over de tijd dat humorist René Goscinny de albums schreef. Goscinny overleed in 1977. "Vandaag moet je voorzichtig zijn, gelukkig wel, maar als je het op een vriendelijke manier doet, werkt het toch."

Portugese melancholie

De presentatie voor de pers van dit 41ste album was in de Portugese ambassade in Parijs. Dat was geen toeval; Lusitania valt ongeveer samen met het huidige Portugal. De Gallische striphelden schieten dus de voorouders van de Portugezen te hulp.

"Ik wilde de clichés die we in Frankrijk over Portugezen hebben vermijden", zegt Fabcaro. "Ik heb naar een manier gezocht die niet spottend maar zachtaardig en vriendelijk is. Ik voelde dat de saudade, die oude vorm van melancholie die zo typisch Portugees is, een prachtig symbool voor hun identiteit zou zijn."

De zwarte piraat Baba, in het kraaiennest van het piratenschip dat in vroegere albums steevast tot zinken wordt gebracht, is ook aangepast. Hij verdween in latere albums, onder meer op verzoek van Amerikaanse uitgevers omdat hij met een accent sprak: Baba kon de r niet uitspreken. Nu is hij terug.

"Ik houd van hem", zegt Fabcaro. "Ik wilde hem niet in de ijskast laten. Hij raakt in een plaatje zijn accent kwijt. We kunnen niet langer grappen maken over accenten. Des te beter."

Ook het uiterlijk van Baba is gemoderniseerd, vertelt Asterix-kenner Jaap Toorenaar. "Hij heeft geen grote rode lippen meer. Hij ziet er nu niet meer uit als een karikatuur, maar als een gewoon mens."

Toorenaar heeft het album vanochtend meteen in huis gehaald. "Mijn verwachtingen waren hooggespannen. Ik vond het vorige deel, De witte iris, het leukste sinds de dood van Goscinny. Dit album is door dezelfde twee gemaakt en ik vind hem ook weer echt leuk. De tekeningen zijn prachtig en de woordgrappen zijn goed."

Vergrootglas in de hand

Voor de expert heeft het lezen van een Asterix-album iets meer voeten in de aarde dan "alleen de tekstballonnetjes lezen", zo legt hij uit. "Ik gebruik een vergrootglas om alle verborgen grapjes te ontdekken en maak notities. Zo kwam ik tot 37 nieuwe namen, met name van de Portugezen." Er is bijvoorbeeld iemand die Benfica heet, naar de bekende voetbalclub (en wijk) uit Lissabon.

Ook is er een verwijzing naar de beroemde kabeltram in de Portugese hoofdstad. "De schrijver wist natuurlijk niet van de ramp van vorige maand. Hij heeft een paardenkar bedacht met een draad erboven. Dat is het traject dat de paarden moeten lopen, krijgen Asterix en Obelix te horen."

Tot zijn vreugde is ook het beroemdste zinnetje uit Asterix, "rare jongens, die...", weer terug. "Dat ontbrak in De witte iris en zit er nu twee keer in." Wat dit keer wel ontbreekt: een gevecht tussen de smid Hoefnix en visboer Kostunrix, waarbij de vissen in het rond vliegen.

Nieuwe druk

Toorenaar is niet voor niets zo gericht op alle details: hij schreef een jaar of vijftien geleden Asterix, de vrolijke wetenschap, waarin hij onder meer alle feitjes en grapjes uitlegt van Europa's populairste stripserie, en dat boek is toe aan een nieuwe druk met daarin ook de laatste vijf albums.

"Ik wacht nu nog op het Franse origineel. Want ik wil altijd weten wat er echt heeft gestaan, zodat ik de grapjes kan vergelijken met de vertaling. Die Nederlandse woordgrappen zijn trouwens soms leuker dan het origineel."

Bioloog Ross Cunning genoot, toen hij in juni 2023 het koraalrif voor de Amerikaanse staat Florida onderzocht. "Er was zoveel hertshoornkoraal. Gezond uitziende struiken koraal, echt een prachtig gezicht."

Drie maanden later was Cunning terug. En bijna al dat koraal was dood, of stervende. "Het was hartverscheurend." Door een felle hittegolf op zee was het water ruim twee maanden veel warmer dan normaal geweest, met funeste gevolgen.

Door die hittegolf zijn twee koraalsoorten - hertshoornkoraal en elandshoornkoraal - vrijwel verdwenen uit het koraalrif van Florida, schrijven Amerikaanse wetenschappers vandaag in het vakblad Science. En zonder "agressief ingrijpen" kan dit de opmaat zijn voor hun definitieve einde.

Soorten cruciaal voor gezond rif

Koralen zijn dieren die calcium uit het water gebruiken om kalkskeletten te bouwen. Ze werken samen met algen die in hun lichaam leven. Daar maken die algen voedingsstoffen uit het zonlicht.

In totaal leven circa tachtig soorten rond Florida, maar deze twee koralen spelen een centrale rol. Het zijn 'bouwers' die het rif helpen groeien en met hun struikachtige vorm bieden ze vissen en andere dieren een plek om te leven.

Deze rollen zullen ze volgens de experts steeds minder goed vervullen omdat ze zo ver in omvang zijn afgenomen. Recent Nederlands onderzoek liet al zien dat de riffen in het Caraïbisch gebied, zeker in Florida, steeds minder in staat zijn te groeien.

Vrijwel alle kolonies dood

Ook experts die niet betrokken zijn bij het onderzoek reageren geschokt. "Hier zijn we al jaren bang voor", zegt Ronald Osinga, universitair docent koraalbiologie aan de Wageningen University, "en nu gebeurt het voor onze ogen".

Volgens Osinga gaat het om een grondig onderzoek. Tijdens ruim 500 duiken bekeken de wetenschappers meer dan 50.000 kolonies verspreid over het rif van bijna 600 kilometer lang.

In grote delen gingen vrijwel alle kolonies dood. Zo ook in het meest westelijke puntje, eilandengroep Dry Tortugas, waar Cunnning zijn onderzoek deed. Alleen voor de kust van Miami was de hitte milder en bleef een aanzienlijk deel in leven.

Andere koraalsoorten zijn minder hard geraakt, zegt Cunning, maar die resultaten worden later gepubliceerd.

Gevoelig voor opwarming

Het koraal was al in slechte vorm. Door ziekten, vervuiling, visserij en bebouwing van de kustlijn gingen de soorten al decennia hard achteruit. Toch is de opwarming van het zeewater inmiddels de voornaamste bedreiging.

Koraal is zeer gevoelig voor hitte. Eerst verbleken kolonies doordat ze hun kleurrijke algen uitstoten. Als de hitte zeer intens is, of lang aanhoudt, sterft het koraal. Door klimaatverandering warmt zeewater op en volgen hittegolven op zee elkaar sneller op.

Toch was de hittegolf van 2023 volgens Cunning echt "off the charts", figuurlijk maar ook letterlijk. De overheidsinstelling die het rif in de gaten houdt, kwam met een grotere grafiek om de hittestress bij te kunnen houden. "Eerdere records zijn echt verpletterd."

Dit jaar begonnen wetenschappers gezonde, in het laboratorium gekweekte, kolonies koraal terug te planten. "We kunnen inmiddels vrij goed riffen restaureren", zegt de Wageningse koraalonderzoeker Osinga. Maar in Florida heeft het volgens hem geen zin meer om op de oude voet verder te gaan. Delen van het gestorven koraal waren zelfs eerder geplant.

Kunstgrepen moeten koraal redden

Daarom zoeken onderzoekers naar hitteresistent koraal, zegt Cunning. Het gaat om kruisingen van inheems koraal met exemplaren uit bijvoorbeeld Honduras die floreren bij hogere temperaturen. Verder kun je de evolutie van koraal versnellen door ze in het laboratorium bloot te stellen aan hitte.

Ook op andere vlakken zoeken wetenschappers koortsachtig naar manieren om kolonies weerbaarder te maken. Zo ontdekte Cunning een alg die, wanneer hij wordt opgenomen door een koraal, pas bij 1 à 2 graden Celsius hogere temperaturen verbleekt.

Maar die koralen moeten wel leven in een opwarmende wereld. Anderen denken daarom na over kunstgrepen om koraal door hittegolven heen te slepen. Bijvoorbeeld door koel water over het rif te pompen, of wolken te maken die het zonlicht reflecteren.

Op de korte termijn is er nog hoop, denkt Cunning. "Maar ik denk wel dat dit een gevecht is dat je uiteindelijk verliest als klimaatverandering niet wordt aangepakt", zegt hij. "Als de opwarming niet vertraagt en uiteindelijk stopt dan is het onmogelijk om deze ontwikkeling voor te blijven."

Uitsterven gaat in stapjes

Zowel hertshoornkoraal als elandshoornkoraal gelden al langer als "ernstig bedreigd". Dat is de laatste categorie voor "uitgestorven in het wild". Beiden soorten zijn fors in aantal afgenomen en kampen met ernstige bedreigingen. Uitsterving is vaak een stapsgewijs proces, waarbij soorten eerst lokaal uitsterven. Of zover afnemen dat ze geen rol meer spelen in de natuur.

De Jeugd van Tegenwoordig, Lil' Kleine, Extince, Opgezwolle, The Opposites, Broederliefde, Frenna. Allemaal groot geworden bij het platenlabel Top Notch, dat dit jaar dertig jaar bestaat.

Het jubileum is aanleiding voor het Stadsarchief Amsterdam om een aantal archiefstukken van het label op te nemen in de collectie. Ter gelegenheid daarvan was vandaag een aantal van die stukken te zien.

Nederlandstalige hiphop

Het hiphoplabel werd opgericht door Kees de Koning en groeide uit tot het grootste muzieklabel van Nederland en België. Het zette de Nederlandstalige hiphop op de kaart.

Het begon allemaal met een nummer van Extince, Spraakwater:

"Ik had in die tijd een programma op de VPRO-radio. Toen ik Spraakwater hoorde, werd het zaadje voor het label geplant. Nederlandstalige hiphop, met bijna poëtische teksten, een goede flow en humor. Ik vond het geweldig."

De Koning wilde dat zo veel mogelijk mensen het zouden horen. "Maar platenlabels hadden geen interesse, dus ben ik zelf maar een label begonnen."

In de tentoonstelling ligt een zwart-witfoto uit de begintijd van Top Notch met daarop Russell Simmons, de oprichter van het iconische Amerikaanse label Def Jam.

De Koning keek enorm tegen Simmons op. "Voor mij was Def Jam het beste platenlabel dat er toen bestond en een inspiratie. We waren echt met een missie bezig."

De eerste jaren was het aanpoten, veel geld werd er niet verdiend. Dat gebeurde pas na een jaar of tien. Wel waren er al eerder grote successen, zoals Documents, het album uit 1998 van Postmen dat meer dan 100.000 keer werd verkocht. Verder had de inmiddels overleden Def Rhymz als eerste hiphopartiest een nummer 1-hit met Doekoe.

De grootste verandering in de afgelopen drie decennia kwam met de komst van streaming, YouTube en Spotify. Artiesten hadden geen radio-dj's meer nodig om hun muziek onder de aandacht te brengen. "Een goede ontwikkeling", vindt De Koning.

Toch kleeft er ook controverse aan het label. Jarenlang was Top Notch erg terughoudend met commentaar geven op zijn artiesten die negatief in het nieuws kwamen. Lil' Kleine werd bijvoorbeeld lang de hand boven het hoofd gehouden, nadat hij was beschuldigd van mishandeling. En er was kritiek op de vrouwonvriendelijke teksten in veel hiphopnummers.

Gevangenis

Sommige artiesten werden in verband gebracht met criminele activiteiten. Top Notch contracteerde zelfs een rapper, Kempi, op een moment dat hij in de gevangenis zat.

In de tentoonstelling liggen brieven die Kees de Koning aan hem schreef, toen Kempi vastzat. "Mijn reflex is altijd geweest dat ik naar buiten toe heel beschermend was naar mijn artiest. Maar natuurlijk is het ook lastig, al heb ik bijna nooit een relatie met een artiest om die reden verbroken."

Rechtszaak

En er was een rechtszaak over het platencontract van Ronnie Flex. "Ik had het leuk gevonden als dat contract in de tentoonstelling had gezeten, zodat mensen konden zien wat er écht in stond", zegt De Koning. "Veel van wat erover geschreven is klopte niet. Ik vond het moeilijk en heb er een nare nasmaak aan overgehouden. Omdat ik samen met hem mooie dingen heb gedaan."

In 2019 droeg Kees de Koning het algemeen directeurschap over aan Vincent Patty. Die bouwde het label verder uit tot het huidige grootschalige multimediaal platform.

In de toekomst zullen er meer documenten toegevoegd worden aan de Top Notch-collectie.

It’s the moment you hard-core hardware nerds have been waiting for: the reveal of the 2025 Hackaday Supercon Communicator Badge. And this year, we’ve outdone ourselves, but that’s thanks to …read more

Dave Ball, mede-oprichter van de Britse band Soft Cell, is op 66-jarige leeftijd overleden. Samen met zanger Marc Almond maakte Ball in de jaren 80 furore met hun synthpopmuziek. In 1981 scoorden ze een wereldhit met Tainted Love.

In een reactie op Dave Balls dood noemt Almond hem het hart en de ziel van Soft Cell. Volgens Almond was Ball een wonderbaarlijk briljant muzikaal genie. Hij speelde keyboard, synthesizer, gitaar, basgitaar, percussie en zong ook.

Ball en Almond schreven samen een groot deel van de nummers van de band, maar niet Tainted Love. Dat was een cover uit 1964 van de Amerikaanse zangeres Gloria Jones.

Soft Cell bestond aanvankelijk van 1978 tot 1984 en wordt gezien als een baanbrekend popduo. Het debuutalbum, Non-Stop Erotic Cabaret, geldt als een klassieker binnen de elektronische muziek.

Dave Ball richtte later meerdere bands op, waaronder de technogroep The Grid, samen met Richard Norris. Die band scoorde in 1994 een hit met Swamp Thing. Norris herinnert zich het "oneindige gelach" en de "onwrikbare vriendschap" van Ball, zegt hij tegen de BBC. Ball was ook producer en werkte samen met onder anderen David Bowie en Kylie Minogue.

In 2000 kwamen Ball en Almond weer bij elkaar als Soft Cell en brachten ze nog diverse albums uit. Een aantal keer kondigden ze hun "laatste tour" aan, maar kwamen dan toch weer met nieuwe muziek en nieuwe optredens. Enkele weken geleden traden ze nog op als hoofdact op het Rewind Festival in de Britse plaats Henley-on-Thames. Ball trad op in zijn rolstoel, zoals hij al twee jaar deed.

Nieuw album

Dave Ball overleed in zijn slaap, thuis in Londen. Hij kampte al langere tijd met een slechte gezondheid. Hij brak in de laatste jaren zijn rug, zijn pols en meerdere ribben. Ook kreeg hij een longontsteking en ontwikkelde hij bloedvergiftiging. Vanwege dat laatste lag hij zeven maanden in het ziekenhuis, waarvan een deel in een kunstmatig coma. "Ik heb mezelf flink wat schade toegebracht", zei hij daarover tegen de Yorkshire Post in 2023.

Toch werkte hij de laatste tijd aan het nieuwe Soft Cell-album Danceteria, samen met Marc Almond. Dat album is af en komt volgend jaar uit.

De nummer 2 op de kandidatenlijst van GroenLinks-PvdA, Esmah Lahlah, solliciteerde deze zomer op de functie van burgemeester van Tilburg, terwijl ze kon weten dat de partij haar op de kandidatenlijst zou zetten. Dat onthulde het Brabants Dagblad, onderdeel van de mediagroep van het AD. De krant heeft Lahlahs sollicitatiebrief ingezien.

Lahlah, sinds 2023 Tweede Kamerlid, verstuurde haar sollicitatie zonder medeweten van lijsttrekker Timmermans. In een bericht op X zegt Lahlah daarover dat ze haar sollicitatie "niet intern besproken heeft" en dat ze "dit anders had moeten doen".

Lahlah liet zich ondanks haar sollicitatie hoog op de kandidatenlijst voor GroenLinks-PvdA zetten.

Bij aankomst voor het SBS6-verkiezingsdebat bevestigde Timmermans dat hij van niets wist. "Ik moest het uit de media vernemen."

'Droom op je pad'

Inmiddels lijkt duidelijk dat Lahlah niet de nieuwe burgemeester wordt. Ze zegt op X dat ze zich voor de volle 100 procent inzet voor een nieuwe periode in de Kamer.

Maar duidelijk is dat ze graag burgemeester in Tilburg had willen worden. "Soms komt een droom op je pad", schrijft ze op X. Ze zegt "uit liefde voor Tilburg" te hebben gesolliciteerd. Ze was eerder werkzaam als wethouder in de stad en jarenlang verbonden aan de Universiteit Tilburg, onder andere als universitair docent.

Timmermans en Lahlah reageerden gezamenlijk op X:

Lijsttrekker Timmermans liet vanmiddag via een bericht op X weten dat hij "ontzettend blij" is dat Lahlah op de GroenLinks-PvdA-lijst staat en noemt haar een "uitstekend Kamerlid". Ook schrijft hij dat ze "geweldig was als wethouder in Tilburg" en ook "een fantastisch burgemeester zou zijn".

Dat herhaalde hij voorafgaand aan het SBS6-debat nog een keer. Op vragen zei hij nog kort dat hij het niet als "verraad" beschouwt.

Bekendmaking vervroegd

Omroep Tilburg meldt dat de gemeenteraad vanavond al om 21.30 uur bekendmaakt wie wordt aanbevolen als nieuwe burgemeester van Tilburg. De bekendmaking is vervroegd nadat het Brabants Dagblad voortijdig informatie over de benoemingsprocedure naar buiten bracht.

De provincie Noord-Brabant en de gemeente Tilburg doen aangifte om het lekken van de sollicitatie van Lahlah, laten ze aan het Brabants Dagblad weten. Commissaris van de Koning Ina Adema noemt het lekken "strafbaar en moreel verwerpelijk".

Nu de Amerikaanse president Trump voor het eerst komt met sancties tegen Rusland en vanuit Europa alweer het negentiende sanctiepakket is aangekondigd, is het de vraag wat de gevolgen zullen zijn voor de Russische economie. Die zal er wel in enige mate door worden getroffen, zeggen deskundigen tegen de NOS. Tegelijkertijd zouden we ook in Europa iets kunnen gaan voelen in onze energierekening.

De nieuwe sancties zijn "heel zwaar", zegt advocaat en sanctie-expert Heleen over de Linden. Vooral de Amerikaanse maatregelen zullen volgens haar hard aankomen in de landen die tot nu toe zijn blijven handelen met Rusland.

Die Amerikaanse sancties betekenen kort gezegd dat als bedrijven zaken willen doen met de Russische energiebedrijven Rosneft en Lukoil, ze dat niet meer mogen doen met de dollar. Sinds de oorlog in Oekraïne is de handel in olie en gas uit Rusland verschoven van Europa naar Aziatische landen.

Die landen, zoals Kazachstan en Kirgizië, lopen nu het risico om op de zwarte lijst van de VS gezet te worden. En dat terwijl veel van de Aziatische bedrijven handelen in de dollar omdat hun eigen munt instabiel is.

India en China

"Denk bijvoorbeeld aan een partij in India die een rekening heeft in dollars", zegt Hans van Cleef, hoofd energieonderzoek bij onderzoeksbureau EqoLibrium. Eerder werd niet ingegrepen als bedrijven de olie kochten en daarna eventueel doorverkochten. "Maar nu wordt betaling in dollars dus verboden." Toch betekent dat volgens Van Cleef niet direct dat zo'n bedrijf geen Russische olie meer afneemt. "Daar kun je omheen werken door bijvoorbeeld een andere bv op te richten."

Oliebedrijven in India hebben al aangekondigd een stuk minder producten te willen kopen uit Rusland en ook Chinese staatsoliebedrijven hebben nieuwe aankopen stopgezet.

Economische gevolgen

Volgens energiedeskundige Van Cleef hebben deze sancties uiteindelijk wel "een klein beetje" effect op de Russische economie. Energiebedrijven Lukoil en Rosneft zullen nog steeds producten blijven verkopen, zegt hij, al is het misschien tegen een iets lagere prijs. Maar de wereldmarkt kan niet ineens afstappen van het gebruik van olie en gas.

Als je alle sancties van de afgelopen jaren bij elkaar optelt, heeft dat wel effect gehad, zegt sanctie-expert Over de Linden. "Belangrijke oligarchen op de zwarte lijst kunnen geen zaken meer doen met hun zakelijke netwerken in bijvoorbeeld Amsterdam. Die zijn vertrokken. En ik denk zeker dat zonder de bestaande sancties Oekraïne nu platgebombardeerd was geweest."

Toch zal volgens haar de Russische president Poetin niet snel toegeven dat deze sancties hem en het land raken.

Rusland-correspondent Geert Groot Koerkamp:

"Het Kremlin heeft vooralsnog niet gereageerd op de aangekondigde sancties en bezint zich kennelijk nog op een antwoord. Alleen oud-president Medvedev haalde op Telegram fel uit naar Trump, die hij betichtte van 'een oorlogsdaad'.

De nieuwe sancties gaan Rusland beslist pijn doen, maar zullen niet leiden tot verandering van beleid. Ook zonder deze sancties vallen de olie- en gasinkomsten al terug en wordt de Russische oorlogsinspanning steeds meer bekostigd met geld dat aan andere sectoren wordt onttrokken. Zo gaat de btw omhoog en komen er verschillende andere heffingen.

Moskou rekent er ook op dat, net als voorheen, Rusland erin zal slagen ook deze sancties te omzeilen en dat Russische olie via tussenhandelaren en met fikse kortingen alsnog afnemers in vooral Azië zal bereiken."

Het is niet voor het eerst dat de Verenigde Staten sancties opleggen aan Russische bedrijven, maar begin dit jaar nam Trumps voorganger Biden juist de beslissing om Rosneft niet op de zwarte lijst te zetten. Dat zou volgens hem de wereldwijde energiemarkt verstoren, met als gevolg dat huishoudens meer geld kwijt zijn aan energie.

Dat scenario ziet econoom Van Cleef nu wel als reëel. "We gaan de winter in, we willen niet dat de gasprijzen te hoog worden. Onze Nederlandse voorraden zijn al minder hoog dan vorig jaar. Er is wat meer olie te koop op de markt, maar je wil niet dat Rusland helemaal niet kan leveren. Dat kan leiden tot een hogere olieprijs en daarmee tot een hogere energierekening."

In Londen zijn drie mannen opgepakt op verdenking van spionage voor een Russische geheime dienst. De mannen zijn 48, 45 en 44 jaar, meldt de Britse politie.

De verdachten werden gearresteerd op adressen in het westen en in het centrum van de Britse hoofdstad. Op twee adressen in West-Londen wordt nog verder onderzoek verricht. De verdachten kwamen naar voren in een groter onderzoek naar Russische spionage in het Verenigd Koninkrijk.

Volgens het hoofd van de politieafdeling terrorismebestrijding in Londen neemt het aantal van dit soort incidenten toe. Zo werden er vorige maand in Essex twee mannen en een vrouw gearresteerd op verdenking van spionage voor Rusland, en in mei werden om dezelfde reden vier mannen en twee vrouwen gevangengezet.

"Dit soort activiteiten zullen worden onderzocht en iedereen die erbij betrokken wordt, kan verwachten dat hij of zij wordt vervolgd", waarschuwt het hoofd van de politietak. "De gevolgen voor degenen die worden veroordeeld, kunnen zeer groot zijn."

De chef van de binnenlandse veiligheidsdienst MI5 zei onlangs nog dat de staatsbedreigingen vanuit Rusland, China en Iran het afgelopen jaar zijn toegenomen met 35 procent.

Chinese 'superambassade'

In het Verenigd Koninkrijk is momenteel veel te doen om de bouw van een nieuwe Chinese 'superambassade' in Londen. China zegt er "consequenties" aan te verbinden als de Britse premier geen toestemming geeft voor de bouw ervan.

De Britse regering zou aanvankelijk deze week de knoop doorhakken over het project, maar heeft het besluit uitgesteld tot december in verband met mogelijk spionageschandaal. China noemt die beslissing ongegrond en onrechtvaardig.

Bronnen binnen de veiligheidsdiensten hebben gewaarschuwd dat er vanuit het pand flink gespioneerd zou kunnen worden. Het gebouw staat boven op kabels en netwerken die lopen naar het financiële hart van Londen, The City, waardoor communicatie eenvoudig zou kunnen worden afgetapt.

Compared to the old 8-bit Arduinos, it’s incredible how cheap modern microcontrollers like the ESP32 have become. But there are even cheaper options out there if you don’t need that …read more

Wie vertrouw je de sleutels van het Torentje toe? Wie wil je de formatie zien leiden? Uit eerdere grootschalige kiezersonderzoeken blijkt dat veel kiezers in de laatste dagen voor de verkiezingen hun stem laten afhangen van de leiderschapsvraag.

Partijen weten dat, en gebruiken de laatste dagen van de campagne om kiezers ervan te overtuigen dat hun lijsttrekker een goede leider zou zijn. Een grote kans daarvoor hebben ze vanavond, bij het verkiezingsdebat van SBS6. Dat is ook het eerste grote debat waar PVV-leider Wilders aan deelneemt.

De positie van Wilders maakt deze campagne tot nu toe heel ingewikkeld. Hij staat bovenaan in de peilingen, toch lijkt het vrijwel zeker dat de PVV niet gaat meeregeren omdat eigenlijk alleen JA21, Forum voor Democratie en BBB daar zin in hebben; haast alle andere partijen sluiten de PVV nu uit.

Premierspost open

Heel wat partijleiders azen dus op de premierspost. Wat daarbij meespeelt is dat de zittende premier, de partijloze Schoof, niet meedoet aan de verkiezingen. Het feit dat er niemand meedoet die op basis van ervaring in het Torentje de zogenoemde premierbonus krijgt, maakt deze campagne extra onvoorspelbaar.

Alle partijen hebben zo hun eigen strategie om het Torentje te bereiken. Frans Timmermans (GroenLinks/PvdA) zegt dat hij de enige is die ervoor kan zorgen dat er een kabinet over links komt. Maar je ziet hem de afgelopen dagen ook op een wat meer verbindende toon spreken. Hij benadrukt bijvoorbeeld hoe hij in Brussel heeft samengewerkt met links en rechts.

Henri Bontenbal (CDA) vindt juist dat leiderschap vanuit het midden nodig is, om verdere polarisatie tussen links en rechts tegen te gaan. Nederland heeft stabiliteit en verbinding nodig, is zijn verhaal.

Dilan Yesilgöz van de VVD probeert in deze fase vooral om twijfelende PVV-kiezers naar zich toe te trekken. Door uit te leggen dat Wilders toch niet gaat regeren, en de VVD hét rechtse alternatief is. De partij hoopt daarbij ook dat veel zwevende kiezers "toch gewoon" weer bij de VVD terechtkomen.

Rob Jetten (D66) riep zaterdag in een volle zaal dat zijn partij misschien wel de grootse partij van Nederland kan worden. Met een verhaal over optimisme en wat wél kan, probeert hij in de laatste fase van de campagne nog zwevende kiezers aan zich te binden.

Debat met Wilders

Wat bij al deze campagneteams in elk geval te horen is, is dat ze de kiezer willen laten zien dat ze Wilders in het debat aankunnen. Dat moet die kiezer overtuigen van hun leiderschap. Bij het SBS-debat krijgt een aantal van hen (Timmermans, Bontenbal en Yesilgöz) daarvoor dus de eerste kans.

Het vorige SBS-debat, twee jaar geleden, werd een bepalend moment in de campagne. Een vrouw uit het publiek stelde een vraag over het afschaffen van het eigen risico en viel daarbij uit naar Timmermans. Ook Wilders viel Timmermans aan, ook op het feit dat hij nog wachtgeld kreeg van de Europese Unie. Later bleek de vrouw overigens een PVV-aanhanger te zijn.

Van de PVV hebben we deze campagne nog weinig gezien. Er zijn weinig posters en campagnespotjes en Wilders heeft zich tot nu toe ook nog weinig in beeld getoond, zeker nadat hij zijn campagne eerder deze maand opschortte nadat bleek dat een Belgische terreurcel hem als doelwit zag.

Kiezer op drift

Verwachting is dat het vanavond veel over migratie zal gaan. Wilders zal te horen krijgen van de anderen dat hij na de vorige verkiezingen de macht in handen had - zeker op dat gebied - maar dat hij niets heeft bereikt en is weggelopen.

Het zou goed kunnen dat de PVV er daarom voor kiest om zich relatief constructief op stellen tijdens het debat. Ook bij de vorige campagne sloeg Wilders een ogenschijnlijk mildere toon aan. Het leidde ertoe dat de PVV in de laatste dagen voor de verkiezingen enorme sprongen maakte in de peilingen.

Wat in ieder geval bij alle campagneteams te horen is: de kiezer is op drift, dus de uitslag kan nog alle kanten op. Maar na het weekend is de trend moeilijk nog te keren. Juist daarom zijn de momenten nu nog zo bepalend.

Twee Oekraïense journalisten zijn gedood bij een Russische droneaanval op de stad Kramatorsk. Volgens de gouverneur van de regio Donetsk gaat het om journalist Olena Hoebanowa en cameraman Jevhen Karmazin van het Russischtalige tv-kanaal Freedom, dat door de Oekraïense staat wordt gesubsidieerd. Een derde journalist, Oleksandr Kolitsjev, raakte gewond.

Volgens het kanaal zaten de journalisten tijdens de aanval in een auto bij een benzinestation. Ze zijn geraakt door een Lancet-drone, zegt gouverneur Vadim Filasjkin. Dat is een dure en krachtige drone die vaak wordt ingezet tegen tanks en gepantserde voertuigen.

De journalisten werkten in Oekraïne geregeld samen met de Nederlanders Franky van Hintum en Coen van Oosten, die al jaren met hun frietkraam naar het front gaan om daar eten uit te delen. Zo filmde Karmazin de documentaire Patatje Oorlog, die onlangs werd uitgezonden, en video's voor op YouTube.

'Bewuste strategie'

Van Hintum en Van Oosten reageren in een bericht op sociale media verslagen op het nieuws uit Oekraïne. "We kunnen nauwelijks onder woorden brengen hoe groot ons verdriet is." Het gaat om hun vrienden, met wie ze dagelijks contact hadden. "We hebben samen zoveel heftige, maar ook prachtige momenten gedeeld."

"We weten eerlijk gezegd niet hoe we nu verder moeten. Maar één ding is zeker: we zullen niet opgeven", zegt het tweetal.

De Oekraïense president Zelensky heeft de aanval veroordeeld. "Dit zijn geen ongelukken of fouten, maar is een bewuste Russische strategie om alle onafhankelijke stemmen die verslag doen van de Russische oorlogsmisdaden in Oekraïne het zwijgen op te leggen." Ombudsman voor de mensenrechten Dmitro Lubinets spreekt van "verder bewijs van systemische oorlogsmisdaden van Rusland tegen burgers".

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in 2022 zijn minstens twintig journalisten gedood. Eerder deze maand kwam een Franse fotojournalist om het leven bij een droneaanval ten zuiden van Kramatorsk. Zijn Oekraïense collega raakte zwaargewond. De Fransman was volgens de Europese Federatie van Journalisten de eerste journalist in Oekraïne die met een drone is gedood.

Zaporizja krijgt weer stroom

Intussen meldt het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) dat de kerncentrale van Zaporizja weer stroom krijgt nu een belangrijke stroomkabel is gerepareerd. De grootste kerncentrale van Europa was een maand afgesneden van het stroomnet door beschadigde energiekabels en sindsdien afhankelijk van noodgeneratoren. Dat was in de oorlog nog niet eerder gebeurd. Atoomwaakhond IAEA maakte zich ernstige zorgen om de veiligheid.

In deze video wordt uitgelegd dat er werd gevreesd voor een kernramp in slow motion. Radioactief materiaal zou vrijkomen in de omgeving, maar er zou niet direct een grote explosie zijn zoals in 1986 in Tsjernobyl.

De kerncentrale in Zaporizja werd kort na het begin van de oorlog ingenomen door Rusland. De zes reactoren werden uitgezet en wekken sindsdien geen elektriciteit op. Het Oekraïense personeel werd gedwongen de reactoren koel te houden. De laatste van drie stroomkabels naar de centrale zelf raakte eind vorige maand buiten werking door aanvallen.

Het IAEA meldt dat de werkzaamheden aan de stroomtoevoer konden plaatsvinden door een lokaal staakt-het-vuren. De zwaarste hoogspanningskabel is nu hersteld, aan de andere twee wordt nog gewerkt.

Uitruil

Verder zijn Rusland en Oekraïne opnieuw een uitruil van lichamen van gesneuvelde militairen overeengekomen. Volgens de Oekraïense coördinator voor krijgsgevangenen zijn er duizend lichamen teruggegeven aan Oekraïne. Het Russische tv-kanaal RBC meldt dat Rusland er 31 lichamen voor heeft teruggekregen.

Asiel is ook deze verkiezingscampagne weer een hot topic. Maar wie de verkiezingsprogramma's bestudeert, ziet dat partijen ook steeds meer willen doen om de arbeidsmigratie naar ons land terug te dringen.

Hoeveel arbeidsmigranten er in Nederland zijn is onduidelijk. Schattingen lopen uiteen van 700.000 tot meer dan een miljoen. Het zet druk op de toch al krappe huizenmarkt, zorgt voor nog vollere schoolklassen en leidt in sommige buurten tot verloedering.

Arbeid is verreweg de belangrijkste reden voor migranten om naar Nederland te komen:

De meeste politieke partijen zijn het er over eens dat de hoogopgeleide kennismigranten niet het grootste probleem vormen. Zij zetten dan wel druk op de voorzieningen, maar hun bijdrage aan de Nederlandse economie wordt belangrijk gevonden.

De partijen richten hun pijlen vooral op de groep arbeidsmigranten met laagbetaald werk, vaak in distributiecentra, glastuinbouw en de vleesverwerkende industrie. Van dit soort banen kwamen er afgelopen tien jaar relatief veel bij, staat in een adviesrapport aan de overheid.

Minimumloon omhoog

Partijen als GroenLinks-PvdA, D66, NSC, SP, Denk, Partij voor de Dieren en Volt willen dit soort laagbetaalde banen minder aantrekkelijk maken voor werkgevers, door bijvoorbeeld het minimumloon te verhogen. Het wordt daardoor duurder om arbeidsmigranten in te huren.

VVD, CDA, D66 en ChristenUnie willen ook inzetten op robotisering en automatisering, waardoor er uiteindelijk minder arbeidsmigranten nodig zijn. VVD en JA21 zien ook veel potentieel in Nederlanders die nu werkloos zijn: zij zouden deels de banen van arbeidsmigranten kunnen overnemen.

Andere maatregelen in verkiezingsprogramma's

De PVV is de enige partij die in het verkiezingsprogramma niet de woorden 'arbeidsmigratie' of 'arbeidsmigranten' gebruikt. Bij vorige verkiezingen wilde de PVV nog een stop op de "toestroom arbeidsmigranten" door vergunningen in te voeren.

Een fors hoger uurloon is het schrikbeeld van veel bedrijven. "Het zal een enorme druk op de kosten voor de sector betekenen", zegt Remco Buurman van Nederland Distributieland. "Distributiecentra komen op plekken die het meest efficiënt zijn. Als de omstandigheden veranderen door maatregelen, heb je kans dat distributiecentra voor de Nederlandse markt over de grens gaan kijken."

Volgens hem kan dat weer problemen opleveren voor de bezorging van pakketjes. "Als je nu bevoorraadt vanuit een distributiecentrum vlakbij en dat straks vanuit België of Duitsland gaat, dan krijg je langere levertijden en vollere wegen."

Op dit moment zijn er juist relatief veel distributiecentra in Nederland, vlak bij de Belgische grens. Doordat in België nachtwerk in distributiecentra niet is toegestaan, is het aantrekkelijker om ze in Nederland te bouwen. Die distributiecentra leveren dan wel weer in België.

"Wij hebben arbeidsmigranten echt nog nodig", zegt Quincy von Bannisseht van Glastuinbouw Nederland. "Als je grootschalige beperkingen oplegt, dan word je voor je voedselvoorziening meer afhankelijk van het buitenland."

Volgens Von Bannisseht zijn glastuinders al bezig met automatisering en de inzet van robots. "Het aantal arbeidsmigranten dat we gebruiken is daardoor al langzaam aan het dalen. Maar het ontwikkelen van oogst- en plukrobots is complex en kost tijd. Voorlopig kunnen we dus niet zonder arbeidsmigranten."

'Uiteindelijk politieke afweging'

Hoe dan ook: beperkende maatregelen voor arbeidsmigratie hebben gevolgen voor de inrichting van Nederland en de economie. "Het is uiteindelijk een politieke afweging, over baten en lasten", zegt econoom Olaf van Vliet van de Universiteit Leiden.

"Voor werkgevers zijn deze mensen voordelig, maar consumenten profiteren er ook van", vertelt hij. Zo zouden tomaten wel eens een stuk duurder kunnen worden als ze niet meer door arbeidsmigranten worden geplukt. "Tegelijk worden er maatschappelijke lasten ervaren, zoals druk op de woningmarkt."

De angst voor de economische gevolgen is mede de reden dat echt strenge maatregelen deze kabinetsperiode uitbleven. Zo werd een verbod op arbeidsmigranten in de vleessector toch weer op de lange baan geschoven. Desondanks lijkt er deze campagne meer dan ooit een wil te zijn om iets te doen aan de instroom van arbeidsmigranten.

Wie komen er naar Nederland? En waarom? Ontdek het in de onderstaande special:

Having a gadget’s battery nestled snugly within the bowels of a device has certain advantages. It finally solves the ‘no batteries included’ problem, and there is no more juggling of …read more

(Telecompaper) T-Mobile US reported service revenues up 9.1 percent year-over-year in the third quarter to USD 18.2 billion, supported by strong customer growth and...

Een Britse militair die terechtstond voor het bloedbad in Noord-Ierland in 1972, dat de geschiedenis is ingegaan als Bloody Sunday, is volgens een rechtbank in Belfast niet schuldig aan moord of poging tot moord. Het was voor het eerst dat een Britse militair terechtstond voor zijn aandeel in het drama.

De rechter oordeelde dat de aanklagers niet konden bewijzen dat de veteraan, die alleen bekend staat als 'Soldaat F', het vuur had geopend op ongewapende burgers die naar een veilige plek renden. Het bewijs is bij lange na niet voldoende voor een veroordeling, concludeerde hij.

In de stad Londonderry, ook Derry genoemd, werden op 30 januari 1972 dertien mensen gedood en raakten vijftien anderen gewond toen Britse troepen met scherp begonnen te schieten op ongewapende betogers die een demonstratie voor burgerrechten hielden. Een veertiende persoon overleed later aan zijn verwondingen.

Volgens de aanklagers is de militair die nu terechtstond verantwoordelijk voor twee doden, en probeerde hij nog vijf anderen te raken.

'Geen betrouwbare herinneringen'

De verdachte was tijdens de behandeling van de zaak afgeschermd van het publiek om onherkenbaar te blijven, voor zijn eigen veiligheid. Hij legde tijdens het proces geen verklaring af.

Tijdens een politieverhoor in 2016 had hij gezegd geen "betrouwbare herinneringen" te hebben aan de gebeurtenissen op Bloody Sunday, maar zei hij wel dat hij er zeker van was dat hij zijn taken als soldaat naar behoren had vervuld.

Zijn advocaat noemde de zaak tegen zijn cliënt "fundamenteel gebrekkig en zwak". Volgens de verdediging is het aangedragen bewijs gebaseerd op verklaringen van "liegende" militairen en de schimmige herinneringen van slachtoffers die renden voor hun leven.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Het Openbaar Ministerie had zich in de bewijsvoering gebaseerd op verklaringen van twee andere militairen, Soldaat G, inmiddels overleden, en Soldaat H, die niet wilde getuigen voor de rechtbank.

De aanklager stelde dat alle militairen zonder rechtvaardiging waren begonnen met schieten met de bedoeling te doden. Daarom deelden ze de verantwoordelijkheid voor de slachtoffers, redeneerde het OM. De rechtbank gaat daar dus niet in mee.

Correspondent Verenigd Koninkrijk en Ierland Fleur Launspach:

"Bloody Sunday is het bekendste moment uit de Troubles, de burgeroorlog in Noord-Ierland. Het was een katalysator, een keerpunt. Op 30 januari 1972 openden Britse soldaten van het Parachute Regiment het vuur op ongewapende demonstranten in Derry. De mars was bedoeld als een vreedzaam protest, maar het werd een bloedbad.

Bloody Sunday bleek de lont in het kruitvat: in de weken erna meldden zich honderden jonge katholieken om zich aan te sluiten bij de IRA, de gewapende tak van de Ierse republikeinen. 1972 geldt nog steeds als het bloedigste jaar van de Troubles, met bijna vijfhonderd doden.

Van alle soldaten die die dag bij het drama betrokken waren, is vooral 'Soldaat F' berucht en gehaat. Hij zou verantwoordelijk zijn voor de meeste slachtoffers. Vandaag draaide het om twee moorden en vijf pogingen tot moord, maar volgens sommige ooggetuigen heeft hij op nog meer mensen geschoten.

Het probleem in de zaak van vandaag is dat de getuigenverklaringen tegenstrijdig zijn. Wie stond waar, wie heeft wanneer geschoten? Het was een chaotische, verwarrende gebeurtenis. Veel ooggetuigen zijn inmiddels overleden, en ook de verklaringen van de betrokken soldaten zitten vol inconsistenties. Met ontzettend veel moeite is de zaak decennia later toch opgetuigd. Dit werd gezien als het laatste moment om Soldaat F te kunnen berechten."

De politie heeft naar nu blijkt vorige week een tweede verdachte aangehouden die lid zou zijn van de gewelddadige Com-beweging. Binnen chatgoepen van deze beweging delen jonge daders extreem gewelddadige video's en sporen ze anderen aan om zichzelf of anderen te verwonden.

De slachtoffers zijn vooral kinderen tussen de 8 en 17 jaar en vaak kinderen die behoren tot etnische minderheden, de lhbti-gemeenschap of die kampen met mentale problemen. Ze worden op populaire platforms als Minecraft en Roblox en via sociale media naar besloten chatgroepen gelokt waar ze onder druk worden gezet of afgeperst.

De vorige week aangehouden inwoner van Hoofddorp zou jongeren hebben gedwongen om zijn chatnaam in hun lichaam te kerven, zogeheten cut signs. Ook wordt de 22-jarige man verdacht van sextortion: afpersing door slachtoffers te dreigen met openbaarmaking van naaktbeelden van hen.

Eerdere aanhouding

Het onderzoeksprogramma Zembla achterhaalde dat de politie in juni al een 24-jarige man uit Eindhoven had gearresteerd die een belangrijke rol zou hebben gespeeld in dezelfde Com-groep. In groepen die hij beheerde, werden ook handleidingen verspreid om bommen te maken en moorden te plegen.

Uit onderzoek van NRC kwam deze zomer naar voren dat 25 jongeren uit Nederland bij dit soort chatgroepen betrokken leken te zijn. "Van de gevonden 25 Nederlandse kinderen, zowel jongens als meisjes, hebben meerderen een Com-groep opgericht of leiden die", aldus NRC. Wereldwijd zijn er naar schatting enkele duizenden leden.

Groeiend probleem

Politie en het Openbaar Ministerie (OM) zien de opkomst van Com-groepen als een groeiend probleem. Slachtoffers worden aangemoedigd om alles wat ze doen te filmen, zegt het OM. De beelden worden door de daders online op platforms als Telegram en Discord verspreid.

De daders krijgen daardoor meer status en kunnen de slachtoffers afpersen. "Het ultieme doel is als ze hun slachtoffer, vaak jongeren in hun vroege tienerjaren of nog jonger, tot (zelf)moord kunnen bewegen", aldus het OM. De mannen uit Hoofddorp en Eindhoven zitten nog vast.