NOS Nieuws - Algemeen

De gevluchte Venezolaanse oppositieleider Edmundo González zegt op 10 januari terug te keren naar zijn land om aan te treden als president. Dat maakte hij bekend vanuit Spanje, waar hij onlangs asiel heeft aangevraagd. González zei dat zijn verblijf in Spanje slechts tijdelijk is.

De Venezolaan vluchtte in september naar Spanje nadat er een arrestatiebevel tegen hem was uitgevaardigd. Daarvoor heeft González ruim een maand in het geheim onderdak gekregen in de Nederlandse ambassade in Caracas.

De oppositieleider wordt beschuldigd van opruiing, samenzwering, het vervalsen van documenten en het zich toe-eigenen van bevoegdheden. Het arrestatiebevel kwam een paar weken na de claim van González dat niet zittend president Maduro, maar hijzelf de winnaar was van de presidentsverkiezingen.

Na die verkiezingen op 28 juli riep de kiesraad de zittende president Nicolás Maduro uit tot winnaar. Hij zou 52 procent van de stemmen hebben gekregen. Bewijs voor de winst leverde de commissie niet. De oppositie stelt op basis van eigen tellingen dat hun kandidaat González de verkiezingen met een ruime marge heeft gewonnen.

De inauguratie van de winnaar van de presidentsverkiezing staat gepland op 10 januari. González zegt dat hij terugkeert naar Venezuela om dan het presidentschap op zich te nemen. Hij zei niet hoe hij verwacht alsnog het presidentschap te bemachtigen.

In de geruchtmakende Franse verkrachtingszaak mogen video's worden vertoond van de verkrachtingen die de toenmalige man van een nu 71-jarige vrouw jarenlang liet uitvoeren. Dat heeft een rechter bepaald.

Journalisten eisten dat ze de video's mochten zien. Ze stellen dat de beelden essentieel zijn om een goed beeld van de zaak te krijgen.

Vorige maand verbood een rechter het vertonen van de beelden omdat ze te "schokkend en aanstootgevend" zouden zijn. De journalistenvakbond APJ noemde die beslissing een "serieuze aanval" op de vrijheid van informatie. De video's mogen nu alleen in de zaal worden vertoond.

Waarschuwing voor anderen

In de video's is te zien hoe Gisèle Pélicot, terwijl ze bewusteloos is, door zeker 50 mannen wordt verkracht. Haar toenmalige echtgenoot Dominique Pélicot wordt ervan verdacht dat hij een slaapmiddel vermaalde en over de maaltijd van zijn vrouw strooide. Op een website bood hij vervolgens seks met zijn vrouw aan. Tientallen mannen kwamen op de oproep af en verkrachtten de vrouw. De man heeft het misbruik vorige maand tijdens een zitting bekend.

Het slachtoffer zegt dat ze het ermee eens is dat de beelden worden vertoond. Volgens haar kunnen die dienen als waarschuwing voor anderen. Eerder drong de vrouw er al op aan dat de zaak niet achter gesloten deuren wordt gehouden.

Diverse achtergronden

Voordat de video's in de zaal worden vertoond, krijgen mensen die de beelden niet willen zien de mogelijkheid om de zaal te verlaten. Een deel van de mannen die terechtstaan voor de verkrachting zegt tegen de beslissing te zijn om de video's te vertonen. De vijftig mannen die terechtstaan zijn inmiddels tussen de 26 en 73 jaar oud en hebben zeer diverse achtergronden.

Bewoners van het Brabantse dorp Oudheusden hebben vanavond alarm geslagen nadat ze een voertuig in het water zagen liggen. Zowel politie, ambulance als een duikteam van de brandweer kwamen op de melding af.

Duikers ontdekten het 'voertuig'. Het bleek om een rode speelgoedauto te gaan waar kinderen in kunnen zitten.

Na de ontdekking zochten de duikers de rest van het water aan de Van Deelenstraat af. De vrees bestond dat een kind dat met de auto speelde in het water was gevallen, meldt Omroep Brabant. Daarvan is geen sprake. Op het autotootje na is niets gevonden. Ook is niemand opgegeven als vermist.

Zes Belgische militairen zijn veroordeeld tot korte celstraffen voor geweld bij een grote vechtpartij in februari in Noorwegen. De rechter heeft twee soldaten tot zestig dagen cel veroordeeld, twee tot 30 dagen en twee van hen moeten 21 dagen naar de gevangenis. Ook moeten sommigen een schadevergoeding betalen. Twee van de militairen die terechtstonden, zijn vrijgesproken vanwege gebrek aan bewijs.

In totaal stonden acht leden van het 2de Bataljon Commando uit Flawinne terecht voor de geweldsuitspatting in het centrum van het Noorse havenstadje Andalsnes. Belgische media meldden toen dat er in de buurt van een café een vechtpartij had plaatsgevonden waar Belgische militairen die in Noorwegen op trainingsmissie waren bij betrokken waren.

Volgens de eigenaar van het café gingen zo'n twintig tot dertig mensen na sluitingstijd met elkaar op de vuist, waarna zij de politie belde. Een van de Noren die betrokken was bij het gevecht moest naar het ziekenhuis worden gebracht. De militairen waren volgens de uitbater van het café niet alleen in die kroeg geweest, maar ook in een andere horecagelegenheid in het centrum.

'Zelfverdediging'

Tijdens het verhoor wilde de Noorse rechter meer weten over de toedracht van de geweldsuitspatting. Volgens de Belgische militairen handelden ze uit zelfverdediging, omdat ze racistisch bejegend zouden zijn en met de dood zijn bedreigd.

De militairen werd niet alleen geweldpleging ten laste gelegd, ze werden ook beschuldigd van vluchten na het gevecht. In de rechtbank legden ze uit dat ze dit deden omdat ze bang waren om hun baan bij het leger te verliezen.

De soldaten kunnen nog in beroep tegen de uitspraak, evenals het Noorse Openbaar Ministerie. Of dit gaat gebeuren, is nog niet bekend.

Volgens de Vlaamse omroep VRT gaat het Belgische leger al jaren naar Noorwegen om onder winterse omstandigheden militairen te trainen. Die februari waren er zo'n 200 parachutisten gestationeerd.

In navolging van vakbond CNV schort ook de FNV nieuwe stakingen voor het vroegpensioen op. Voorlopig zal dat zijn tot 1 december. Dat is de uitkomst van overleg vanavond met de stakingsleiders uit alle stakende sectoren met zwaar werk.

De bond wil het overleg met de overheid en werkgevers over die regeling tot die datum de tijd geven. Maar de FNV benadrukt wel dat er iets beters moet komen dan het voorstel dat vanochtend op tafel lag. "Lukt dat niet, dan volgen vanaf 1 december zwaardere stakingen dan die in september", aldus FNV-onderhandelaar Piet Rietman.

Volgens Rietman is vanavond duidelijk geworden dat iedereen blij is dat "we weer aan tafel zitten". "Maar onze stakers zijn bereid om hun collega's nogmaals op te trommelen voor een grotere stakingsronde, als die betere deal er niet komt."

De onderhandelende partijen hebben afgesproken om over de exacte inhoud van de onderhandelingen geen uitspraken te doen. Volgens Rietman om de gesprekken de ruimte te geven die ze nodig hebben.

'Constructieve gesprekken'

Eerder vandaag meldde vakbond CNV dat ze voorlopig ook niet gaan staken. "Op dit moment vinden er constructieve gesprekken plaats tussen de sociale partners en de minister van Sociale Zaken," zegt CNV-voorzitter Piet Fortuin.

Werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt ook dat er constructieve gesprekken zijn gevoerd en is blij dat de stakingen waarschijnlijk niet doorgaan. Ook het ministerie van Sociale Zaken heeft het over goede gesprekken.

Indiase militairen zeggen dat ze 36 maoïsten hebben gedood in de centraal gelegen deelstaat Chhattisgarh. Volgens de autoriteiten braken er vuurgevechten uit tussen militairen en de maoïstische rebellen. De autoriteiten melden niet of er ook militairen zijn omgekomen of gewond zijn geraakt.

Het leger strijden al tientallen jaren tegen de rebellen. Maoïsten hangen de communistische leer aan die werd ontwikkeld door Mao Zedong, de grondlegger van de Communistische Partij van China. De rebellen hanteren guerrilla-tactieken en zijn voornamelijk actief in Centraal- en Oost-India.

De maoïsten zeggen dat ze strijden voor de armen, de boeren en de inheemse bevolking. Daarbij krijgen ze steun van verschillende inheemse volkeren die vinden dat ze worden uitgebuit.

Meer dan 10.000 doden

De strijd begon in de late jaren 60, toen de maoïsten in opstand kwamen in de deelstaat West-Bengalen. De opstand verspreidde zich naar verschillende andere delen van India. Sindsdien zijn in dit conflict meer dan 12.000 mensen om het leven gekomen, schatten mensenrechtenorganisaties.

De afgelopen tien jaar nam het geweld in de meeste conflictgebieden af. Er sluiten zich niet veel mensen meer aan bij de rebellen en het Indiase leger heeft de maoïsten verzwakt. In Chhattisgarh laait het geweld nog wel regelmatig op.

De eerste repatriëringsvlucht met Nederlanders uit Libanon is even voor 21.00 uur geland op Vliegbasis Eindhoven. Het toestel had 185 mensen aan boord, onder wie meer dan honderd Nederlanders en hun familieleden. Daarnaast vlogen onder meer Belgen, Ieren en Finnen mee.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft zo'n 500 aanmeldingen gehad voor twee repatriëringsvluchten. Niet iedereen kan mee. "We kijken altijd eerst hoeveel Nederlanders mee kunnen en mee willen, of ze voldoen aan de voorwaarden en of ze goede documenten hebben", zei Christiaan Rebergen, de hoogste ambtenaar van Buitenlandse Zaken.

Blijdschap bij hereniging met de familie, maar ook zorgen over de achterblijvers:

Er zijn ook mensen die zich hadden aangemeld, maar ondertussen een andere manier hebben gevonden om Libanon te verlaten. Morgen is er een tweede Nederlandse repatriëringsvlucht. Of er nog een komt, hangt af van de omstandigheden", zei Rebergen. Zoals het er nu naar uitziet vertrekken ook na morgen nog commerciële vluchten uit Libanon.

Het toestel waarmee de Nederlanders zijn teruggebracht is een militaire versie van de A330. Dat toestel is ook geschikt voor vrachtvervoer en het bijtanken van andere toestellen in de lucht. Nederland deelt negen van dit soort toestellen met een aantal NAVO-landen.

Verzamelen

De Nederlanders moesten zich gisterochtend verzamelen op de luchthaven van Beiroet. Daar werden ze opgevangen door Nederlands ambassadepersoneel en medewerkers van het Snel Consulair OndersteuningsTeam (SCOT). Dat is een team van medewerkers van Buitenlandse Zaken dat wordt ingezet als een groot aantal Nederlanders hulp nodig heeft.

Tineke Boerendans woont al 22 jaar in Beiroet. Correspondent Daisy Mohr volgde haar vanuit haar huis tot aan het vliegveld:

Andere landen besloten eerder al om hun burgers en ambassadepersoneel uit Libanon te halen. Zo gingen Duitsland, Groot-Brittannië en Bulgarije Nederland voor.

Begin deze week gaf het ministerie van Buitenlandse Zaken nog aan dat er geen repatriëring zou worden geregeld, omdat er nog commerciële vluchten gaan. Later besloten het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Defensie om de Nederlanders toch op te halen vanwege de onzekere veiligheidssituatie in het land.

Vandaag staat een tweede vlucht gepland. Dat is vooralsnog de laatste.

Sommige Nederlanders blijven

Ondanks de dreigende situatie zijn er ook Nederlanders die in Libanon blijven. "Dat verschilt per persoon, maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen huis en haard wil verlaten en bijvoorbeeld ook huisdieren wil achterlaten. Want die mogen niet mee op de vlucht", zei ambassadeur Frank Mollen vanuit Libanon gisterochtend in het NOS Radio 1 Journaal.

Nieuwsuur sprak met Nederlanders die twijfelen of ze gebruik moeten maken van de repatriëringsvluchten:

Het reisadvies voor Libanon is al rood sinds oktober vorig jaar, maar sinds Israël deze week begon met een grondoffensief en het aantal luchtaanvallen opvoert is het nog onveiliger. De afgelopen twee weken kwamen zeker 1200 mensen om het leven door Israëlische aanvallen, zegt het Libanese ministerie van Gezondheid.

Libanezen uit het zuiden vluchtten massaal naar het noorden. Volgens Libanese autoriteiten sloegen meer dan 1 miljoen mensen op de vlucht. De VN spreekt van enkele honderdduizenden ontheemden.

Schoof: rekening in toekomst naar repatrianten

Premier Schoof opperde op zijn wekelijkse persconferentie dat Nederlanders in de toekomst mogelijk moeten betalen voor hulp bij terugkeer, als ze negatieve reisadviezen negeren. Hij zegt dat die er niet voor niets zijn.

"Het zou kunnen zijn dat je de prijs in rekening brengt", aldus Schoof. "Maar dat is nu nog totaal niet aan de orde." De Nederlanders die uit Libanon gerepatrieerd worden krijgen dus geen rekening.

Het drinkwater in en rondom Apeldoorn is verontreinigd met de E. colibacterie. Drinkwaterbedrijf Vitens adviseert zo'n 70.000 huishoudens om water voorlopig eerst drie minuten te koken. Het advies geldt tot in ieder geval 14 oktober. Voor douchen of handenwassen hoeven inwoners het water niet eerst te koken.

Het bedrijf spreekt over een lichte verontreiniging die tijdens een controle werd ontdekt en zegt verplicht te zijn dit voor de veiligheid te melden. In Apeldoornse supermarkten is inmiddels een run op flesjes water ontstaan, ziet een persfotograaf. Klanten kopen karren vol flesjes tegelijk.

De verontreiniging is ontstaan bij een drinkwatervoorziening in Apeldoorn. "Daar zijn vier reservoirs. We gaan die een voor een leeg laten lopen, daarna reinigen en weer vullen. Dan testen we of de besmetting weg is", laat een woordvoerder aan Omroep Gelderland weten. Dit proces kan dagen duren. Hoe de E. colibacterie in het drinkwater is terechtgekomen wordt onderzocht.

Vaker verontreinigd water

In de regio zijn de afgelopen tijd vaker bacteriën in het drinkwater aangetroffen, meldt de regionale omroep. Zo kregen eind mei 25.000 huishoudens in de Achterhoek het advies drinkwater te koken omdat de enterokokken-bacterie was aangetroffen in een waterreservoir in Dinxperlo.

Een week daarvoor kregen 45.000 huishoudens in onder meer de plaatsen Zevenaar, Didam en Dieren ook al het advies om drinkwater te koken. In een reservoir in Ellecom werd toen eveneens de enterokokken-bacterie aangetroffen.

Geen verband

De verontreinigingen in het voorjaar ontstonden door scheuren en andere technische mankementen bij de zuiveringsinstallaties. Tussen de besmetting van het voorjaar en die van vandaag is geen verband, benadrukt Vitens.

De enterokokken-bacterie is niet ziekmakend en dus niet gevaarlijk voor gezonde mensen. Maar voor mensen met een kwetsbare gezondheid of een verminderde weerstand kan het wel vervelende gevolgen hebben.

De E. colibacterie komt van nature voor in de darmen van mensen en dieren. De bacterie kan bij besmet voedsel of water leiden tot maag- en darmklachten.

In Thailand in de omgeving van de wereldberoemde tempels van Chiang Mai wordt met man en macht gewerkt aan het in veiligheid brengen van olifanten die door overstromingen in de knel zijn geraakt.

Rond Chiang Mai leven veel olifanten die na jarenlange mishandeling in opvangcentra verblijven. In die parken, populair bij toeristen, stijgt het water snel. Lokale media melden dat het water de olifanten inmiddels tot aan de nek staat.

Vooral het Elephant Nature Park is zwaar getroffen en heeft om hulp gevraagd bij de overheid. "We hebben dringend hulp nodig: grote auto's en grote boten om dieren en mensen hiervandaan te evacueren", is te lezen op Facebook. Inmiddels zijn er volgens de autoriteiten ruim honderd olifanten gered, maar hebben er negen nog hulp nodig.

Ongerust

In video's op Facebook is te zien dat de kudde door het water rent en luid trompettert. De oprichter van het Elephant Nature Park is ongerust. "We weten niet hoeveel olifanten het zullen overleven, maar we gaan terug om ze te helpen", zegt hij. Minstens één olifant is omgekomen.

In een van de filmpjes is te zien dat een olifant op achterstand van de kudde moet volgen. Volgens de opzichter is het dier blind aan beide ogen.

De andere olifanten lijken de blinde soortgenoot te roepen zodat hij hen kan volgen:

De olifant is het nationale dier van Thailand. Lang werden ze ingezet als werkdieren, maar daar is verandering in gekomen. Veel toeristen bezoeken de opvangcentra waar voorheen mishandelde olifanten verblijven.

De regio in het noorden van Thailand heeft al sinds augustus te maken met overstromingen vanwege de vele regen. Duizenden huizen zijn onbewoonbaar en 49 mensen kwamen om het leven.

In het streekziekenhuis van Louga, een provinciestad in het noorden van Senegal, komen ze altijd handen tekort. "Dat is de realiteit waarmee we leven", zegt Ibrahima Diabaté, een 62-jarige uroloog. "Onze ziekenhuizen hebben niet genoeg middelen om alle zieken te kunnen behandelen."

Op zo'n dag als vandaag, wanneer Diabaté de ene na de andere operatie uitvoert, kan het zomaar zijn dat hij zijn patiënten weer naar huis moet sturen.

De stad Louga ligt aan een belangrijke maar gevaarlijke weg die het noorden van het West-Afrikaanse land met de hoofdstad Dakar verbindt. Er vinden vaak dramatische ongelukken plaats. "We hebben hier geen neurochirurg en maar één traumatoloog", zegt Diabaté. "Dus als er een ongeluk is met veel slachtoffers, komt iedereen in het ziekenhuis in actie."

Louga ligt in een zogenaamde 'medische woestijn', een gebied waar te weinig zorgverleners (artsen, verpleeg- en verloskundigen) zijn ten opzichte van het aantal inwoners. In Senegal zijn dat er gemiddeld 0,1 op 1000 inwoners. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn er minimaal 2,5 zorgverleners op 1000 mensen nodig om de zorg te kunnen dragen.

Trek naar Europa

Het zorgtekort in Louga heeft verschillende oorzaken. De jonge bevolking groeit zo snel, dat dit voor zorgstelsels moeilijk is bij te benen. Er zijn te weinig opleidingen om genoeg professionals op te leiden. En: de interesse vanuit Europese landen om artsen uit bijvoorbeeld Senegal te halen, neemt toe.

Bijvoorbeeld vanuit Frankrijk. Want ook daar kampen ze met een tekort aan zorgpersoneel. Om deze tekorten te verlichten, trekt het land steeds vaker artsen uit het buitenland aan. De meesten komen uit voormalige koloniën in Afrika, landen waar Frans nog altijd een voertaal is. Zoals Senegal.

In januari zei de toenmalige Franse premier Attal dat hij een speciale gezant wil aanstellen die in het buitenland op zoek moet naar artsen die in Frankrijk willen werken. Een herziening van de immigratiewet, die vorig jaar werd aangenomen, bevat een tijdelijke verblijfsvergunning voor 'medisch talent'.

"We leiden competente mensen om, om ze daarna te zien vertrekken", verzucht Boly Diop, de voorzitter van de Senegalese artsenfederatie. "En het Senegalese volk is de grote verliezer."

Volgens Diop hebben vorig jaar meer dan 500 artsen een visum voor Frankrijk aangevraagd, meer dan in eerdere jaren. Dit kan bijvoorbeeld zijn voor een bezoek aan een conferentie, maar ook om in Frankrijk aan de slag te gaan.

In Senegal ligt het gemiddelde inkomen voor een afgestudeerd arts met tussen de 1200 en 1500 euro een stuk lager dan in Frankrijk. Op veel plekken is er bovendien niet voldoende technische apparatuur, waardoor veel artsen hun vak niet goed kunnen uitoefenen.

"In Frankrijk kunnen we tenminste een goed leven opbouwen," zegt Mandiaye Faye, een zesdejaars geneeskundestudent die later oncoloog wil worden. Hij wijst op de hoge verwachtingen die zijn familie van hem heeft: zij willen dat Faye, als oudste zoon, op den duur zijn ouders gaat onderhouden.

"De keuze is snel gemaakt", vult zevendejaars Fleur Kona aan. "Geneeskunde is dan wel een passie en zo, en het is niet zo dat we niet graag in onze eigen landen blijven: we houden van onze afkomst. Maar als we willen slagen in het leven, kunnen we niet anders."

Een Haïtiaanse bende heeft gisteravond een bloedbad aangericht in de stad Pont-Sondé. Gewapend met automatische geweren trokken bendeleden door de stad en doodden zij zeker 70 mensen, meldt het Bureau voor de Mensenrechten van de VN vandaag.

Onder de doden waren tien vrouwen en drie jonge kinderen. Volgens een woordvoerder van het VN-mensenrechtenbureau staken de bendeleden tientallen huizen en voertuigen in brand in de stad, op zo'n 100 kilometer ten noorden van hoofdstad Port-au-Prince.

"Deze afschuwelijke misdaad tegen weerloze vrouwen, mannen en kinderen is niet alleen een aanval op de slachtoffers, maar op de hele Haïtiaanse natie", schrijft de Haïtiaanse interim-premier Conille op X.

Bendes sloegen handen ineen

Haïti wordt al jarenlang geteisterd door bendegeweld. Eerder dit jaar laaide dat geweld flink op toen verschillende rivaliserende bendes de handen ineen sloegen en de oorlog verklaarden aan de toenmalige premier. De bendes kregen grote delen van het land in handen en namen zelfs tijdelijk de internationale luchthaven over.

In de hoofdstad Port-au-Prince stichtten ze destijds brand in onder meer politiebureaus en ziekenhuizen. Ook vielen ze twee gevangenissen van het land binnen, waar ze ruim 4000 gevangenen bevrijdden.

De humanitaire gevolgen zijn enorm voor de bewoners van het land. Meer dan 110.000 mensen ontvluchtten de afgelopen 7 maanden hun huis, berekende de Internationale Organisatie voor Migratie van de VN eerder deze week. In totaal zijn er meer dan 700.000 Haïtianen intern ontheemd.

De lokale infrastructuur staat onder druk. Bijna de helft van de circa 11 miljoen inwoners heeft te maken met voedselonzekerheid, zo blijkt uit een rapport dat de VN-voedselwaakhond IPC eerder deze week publiceerde. Bijna 6000 mensen lopen het risico om te overlijden door het gebrek aan voedsel.

Internationale politiemacht

Om het bendegeweld een halt toe te roepen is er dit jaar een VN-vredesmissie opgestart. Onder leiding van Kenia werd een internationale politiemacht naar het Caribische land gestuurd. In eerste instantie werden er 400 zwaarbewapende agenten ingezet.

Twee weken geleden kondigde het land aan dat er daar nog eens 600 agenten bijkomen. Andere landen hebben samen 1900 extra troepen toegezegd.

Tot nu toe valt de voortgang van de missie tegen. De troepenmacht heeft te maken met materiële tekorten, vertelden vier anonieme agenten vorige maand aan persbureau Reuters. Ook zou de agenten een maandelijkse bonus beloofd zijn, maar hadden ze die tot dan toe nog niet ontvangen. "Het is erg demoraliserend", zei een van hen daarover.

Wat gaat er mis in Haïti? In deze video leggen we het uit:

Het vliegtuig met iets meer dan honderd Nederlanders die weg wilden uit Libanon is op weg naar Nederland. Naar verwachting landt de Airbus A330 rond 20.00 uur op Eindhoven Airport.

In totaal zijn er 185 repatrianten aan boord. Een aantal komt uit andere Europese landen. Zo vliegen er ook Belgen, Finnen en Ieren mee, meldt het ministerie van Defensie in een persbericht.

De Nederlanders moesten zich vanochtend verzamelen op de luchthaven van Beiroet, waar ze werden opgevangen door Nederlands ambassadepersoneel en medewerkers van het Snel Consulair OndersteuningsTeam (SCOT). Dat is een team van medewerkers van Buitenlandse Zaken dat wordt ingezet als een groot aantal Nederlanders hulp nodig heeft.

Sommigen wonen er al vele jaren, maar nemen het zekere voor het onzekere:

Mensen die in aanmerking wilden komen voor een van de vluchten konden tot 17.00 vanmiddag aanmelden. Dat deden zo'n 500 mensen. Een deel van hen bleek niet over de juiste papieren te beschikken. Anderen besloten uiteindelijk om toch in Libanon te blijven of vonden een andere manier om het land te verlaten.

Wie niet mee kon met het Nederlandse toestel heeft morgen nog een kans. Ook dan vertrekt er een vliegtuig vanuit Nederland voor de repatriëring.

Andere landen besloten eerder al om hun burgers en ambassadepersoneel uit Libanon te halen. Zo gingen Duitsland, Groot-Brittannië en Bulgarije Nederland voor.

Begin deze week gaf het ministerie van Buitenlandse Zaken nog aan dat er geen repatriëring zou worden geregeld, omdat er nog commerciële vluchten gaan. Later besloten het ministerie van Buitenlandse Zaken en het ministerie van Defensie om de Nederlanders toch op te halen vanwege de onzekere veiligheidssituatie in het land.

Sommige Nederlanders blijven

Ondanks de dreigende situatie zijn er ook Nederlanders die in Libanon blijven. "Dat verschilt per persoon, maar ik kan me voorstellen dat niet iedereen huis en haard wil verlaten en bijvoorbeeld ook huisdieren wil achterlaten. Want die mogen niet mee op de vlucht", zei ambassadeur Frank Mollen vanuit Libanon vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal.

Nieuwsuur sprak met Nederlanders die twijfelen of ze gebruik moeten maken van de repatriëringsvluchten:

Het reisadvies voor Libanon is al rood sinds oktober vorig jaar, maar sinds Israël deze week begon met een grondoffensief en het aantal luchtaanvallen opvoert is het nog onveiliger. De afgelopen twee weken kwamen zeker 1200 mensen om het leven door Israëlische aanvallen, zegt het Libanese ministerie van Gezondheid.

Libanezen uit het zuiden vluchtten massaal naar het noorden. Volgens Libanese autoriteiten sloegen meer dan 1 miljoen mensen op de vlucht. De VN spreekt van enkele honderdduizenden ontheemden.

Schoof: rekening in toekomst naar repatrianten

Premier Schoof opperde op zijn wekelijkse persconferentie dat Nederlanders in de toekomst mogelijk moeten betalen voor hulp bij terugkeer, als ze negatieve reisadviezen negeren. Hij zegt dat die er niet voor niets zijn.

"Het zou kunnen zijn dat je de prijs in rekening brengt", aldus Schoof. "Maar dat is nu nog totaal niet aan de orde". De Nederlanders die uit Libanon gerepatrieerd worden krijgen dus geen rekening.

De bestelknop op Bol.com was voor consumenten niet duidelijk genoeg. Dat heeft de Hoge Raad geoordeeld. Knoppen met teksten zoals 'bestellen', 'bestelling plaatsen' of 'bestelling afronden' maken volgens de hoogste rechtsinstantie niet goed genoeg duidelijk dat de consument een betalingsverplichting aangaat.

Uit de uitspraak van de Hoge Raad volgt dat aankopen die via zulke knoppen zijn gedaan, kunnen worden teruggedraaid. Er zijn dus mogelijk grote gevolgen voor webwinkels en incassobureaus.

Bol.com laat weten de bestelknop in 2022 al aangepast te hebben naar 'bestellen en betalen'. Het bedrijf zegt de uitspraak te bestuderen en nog niet te weten wat de mogelijke gevolgen zijn.

Achteraf betalen

De Hoge Raad boog zich over de kwestie onder meer vanwege een zaak waarin een klant op Bol.com artikelen had besteld door op de knop 'bestelling plaatsen' te klikken. De klant koos voor achteraf betalen, maar voldeed niet aan de betalingsverplichting.

Bol.com startte vervolgens een rechtszaak tegen de klant. Die voerde aan dat het niet duidelijk was dat er een betalingsverplichting was ontstaan, en de Hoge Raad geeft de klant nu gelijk.

De Hoge Raad baseert zich op Europese regels die stellen dat een bestelknop heel duidelijk moet aangeven dat een bestelling ook een betalingsverplichting inhoudt. De tekst 'bestelling plaatsen' voldoet volgens de Hoge Raad niet aan die eisen, omdat veel consumenten niet direct zullen begrijpen dat ze moeten betalen als ze op die knop klikken.

Aankoop ongedaan maken

"Het is nu duidelijk dat als een bestelknop niet duidelijk genoeg is, de consument de aankoop via de rechter ongedaan kan laten maken," zegt IT-advocaat Henk Dekker van WiseMen Advocaten. Dit betekent dat de consument de producten moet teruggeven en het betaalde bedrag terugkrijgt.

Dekker benadrukt dat hier wel grenzen aan zitten: "Ik kan me voorstellen dat een rechter het niet altijd redelijk vindt om een aankoop helemaal terug te draaien, maar alleen een deel ervan. Bijvoorbeeld als een consument het product al zeer lange tijd gebruikt en pas naar aanleiding van deze uitspraak in actie komt."

Volgens Dekker kan de uitspraak ook gevolgen hebben voor incassobureaus, die mogelijk minder vaak succesvol betalingen kunnen innen.

In Spanje is de piloot van een F-18 omgekomen toen zijn straaljager neerstortte. Dat gebeurde in de buurt van Teruel, een stad in de oostelijke regio Aragón. De toedracht is onduidelijk.

In een bericht op X zegt de Spaanse luchtmacht: "We betreuren het te moeten melden dat onze collega, luitenant-kolonel Pablo Estrada Martín, is omgekomen bij het F-18-ongeluk."

Het Spaanse leger beschikt over twee types straaljager, de Eurofighter Typhoon en de in de VS gemaakte F-18.

In mei vorig jaar stortte ook een F-18 neer in Spanje, nadat het toestel in de problemen was gekomen tijdens een demonstratie. Toen overleefde de piloot de crash. In 2017 crashten twee straaljagers in een week tijd. In beide gevallen kwam de piloot om het leven.

Als de overheid belastinggeld investeert in het groener en schoner maken van staalfabriek Tata Steel, dan moet er onafhankelijke controle komen op de uitstoot om te meten of het ook lukt. Dat adviseert de speciaal ingestelde Expertgroep Gezondheid IJmond onder leiding van hoogleraar geneeskunde Marcel Levi. Vervolgens moeten die uitstootgegevens openbaar gemaakt worden, vooral in het belang van omwonenden, vindt de expertgroep.

Het advies aan het kabinet is een uitwerking van het advies dat de expertgroep in februari gaf. Alleen als Tata Steel de gezondheid van omwonenden kan garanderen, zou het miljardensubsidies van de overheid mogen krijgen om te verduurzamen, was toen de aanbeveling.

Levi: "Iedereen vindt die staalfabriek belangrijk voor Nederland, en ook strategisch voor Europa. Maar dan moet het wel groener en gezonder."

Drieduizend "incidenten" per jaar

De wetenschappers verbazen zich over de vele "incidenten" waarbij ongewenste emissies plaatsvinden. Dat zijn er zo'n 3000 per jaar. Deze incidenten worden slecht gemonitord, staat in het rapport. "Het zijn bijna geen incidenten meer, het is structureel", zegt Levi. "Ze zijn niet allemaal even erg maar dat kunnen de omwonenden niet weten. Die zien een zwarte wolk." Meer openheid en betere communicatie zouden onnodige onrust kunnen wegnemen, verwacht hij.

Verder moet de overheid duidelijke afspraken met Tata Steel maken over de uitstoot van Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS), vinden de experts. Dat zijn stoffen die bijvoorbeeld de voortplanting belemmeren, kankerverwekkend zijn of zich in de voedselketen ophopen. "We zien dat sommige van de Zeer Zorgwekkende Stoffen een veel hogere depositie hebben in de IJmond dan elders. Ook concentraties van ZZS in de lucht zijn sterk verhoogd."

De groene staalplannen van Tata Steel hebben ongetwijfeld een gunstige uitwerking, zegt de expertgroep. Maar vanuit "gezondheidsoogpunt" worden de aanbevolen waarden van de Wereldgezondheidsorganisatie voor de omwonenden niet gehaald.

De experts adviseren het kabinet dan maar uit te gaan van "het principe" dat de bijdrage aan de blootstelling van Tata Steel vergelijkbaar mag zijn met die van inwoners van een gemiddelde stad. Die is nu veel hoger, wat "wijst op een forse reductieopgave".

Tata Steel beschikt over veel informatie en meetresultaten die niet met de buitenwereld worden gedeeld, zegt de expertgroep. Levi: "Er zijn een paar onafhankelijke metingen, maar de meeste worden gedaan onder verantwoordelijkheid van het bedrijf. De overheid moet afspraken maken over wanneer, hoe vaak en waar er gemeten wordt."

Die resultaten moeten openbaar en inzichtelijk worden. Ook de meetresultaten van de overheid zouden op dagelijkse basis makkelijker voor iedereen in te zien moeten zijn, vinden de wetenschappers.

Koud, onherbergzaam en, ondanks de enorme hoeveelheid ijs, kurkdroog: de Zuidpool is voor planten een van de meest ongastvrije plekken op aarde. Alleen aan de randen en op bergtoppen die boven het ijs uitsteken, groeien (korst)mossen, schimmels en planten. En daarop leven weer geharde soorten insecten en wormen.

Door klimaatverandering breiden die groene plukjes zich razendsnel uit, schrijft een team van Britse wetenschappers in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Geoscience. Op basis van satellietwaarnemingen concluderen zij dat de oppervlakte aan mos tussen 1986 en 2021 ruim elf keer zo groot werd.

Sceptisch

Het is duidelijk dat de Zuidpool vergroent. Maar de veranderingen die de Britten zien, zijn zo ingrijpend dat poolonderzoekers die niet betrokken waren bij het onderzoek sceptisch reageren. "Ik ken dit gebied redelijk goed en heb moeite dit te geloven", zegt Stef Bokhorst, ecoloog aan de Vrije Universiteit, gespecialiseerd in de poolgebieden.

Vooral de schatting van de bedekking met mos in 1986 lijkt hem aan de lage kant. Ook in de jaren 70 en 80 beschreven wetenschappers dat grote gebieden met mos waren begroeid.

Oorzaak van de vergroening is klimaatverandering. Op grote stukken van het werelddeel is hier nog weinig van te merken. Maar op het Antarctisch schiereiland, dat de Britten nu hebben onderzocht, wordt het wel natter en warmer. Dit is het meest noordelijke deel van de Zuidpool dat uitsteekt richting Zuid-Amerika.

Bokhorst was sinds 2003 elf keer voor veldwerk op het schiereiland. "De afgelopen twintig jaar heb ik zo'n snelle uitbreiding zelf gewoon niet gezien." In experimenten warmde Bokhorst bovendien lokaal mos op in broeikastjes. De planten groeiden inderdaad sneller, maar het effect was bescheiden.

Bokhorst vermoedt dat de satellieten snelgroeiende algen hebben waargenomen, geen mossen. Dat zou ook verklaren waarom de metingen van jaar tot jaar variëren.

Strenge eisen

De bedenkingen van Bokhorst komen niet onverwacht voor de wetenschappers die betrokken waren bij het onderzoek. "We hadden sceptische reacties verwacht", zegt Thomas Roland, onderzoeker aan de Universiteit van Exeter. Aanvankelijk waren ze ook zelf verbaasd. Voor de zekerheid hebben ze hun analyse herhaald. Zelf zijn ze er nu van overtuigd: de vergroening is echt.

Volgens Roland zijn ze heel zorgvuldig geweest. Zo is er niet gekeken naar met ijs en sneeuw bedekt land, omdat daar wel algen maar geen mos kan groeien. Bovendien moesten satellietmetingen van land aan strenge eisen voldoen voordat het als groen werd beoordeeld. Daarvoor gebruikten ze waarnemingen van een collega die ter plekke was geweest.

Zijn mede-onderzoeker Oliver Bartlett van de University of Hertfordshire vermoedt dat de vergroening deels is te verklaren doordat mossen gezonder zijn dan vroeger. "Mogelijk was veel mos niet gezond genoeg om te zien op satellietbeelden. Inmiddels neem je ze wel waar."

Er zijn diverse uitdagingen voor dit soort onderzoek. Zo is er veel bewolking boven het schiereiland. Ook worden mossen vaak omgewoeld door pinguïns en pelsrobben. Verder zijn de Britten voor dit onderzoek niet op Antarctica geweest. Uitsluiten dat het gaat om algengroei kunnen ze daarom niet. In een vervolgonderzoek willen ze ter plekke hun resultaten vergelijken met de satellietdata.

Langer groeiseizoen

Bokhorst betwist niet dat de Zuidpool vergroent. Door de opwarming is er steeds meer ijs- en sneeuwvrij land voor planten. En door minder barre omstandigheden is er een langer groeiseizoen met meer beschikbaar (smelt)water.

Eerder onderzoek liet zien dat mossen hierdoor sneller groeien. En dat het Antarctisch parelmoerkruid en Antarctische smele, de enige 'echte' planten op de Zuidpool, hun leefgebied langzaam uitbreiden. Bokhorst: "Maar ik denk dat deze veranderingen veel langzamer gaan dan de Britten stellen."

Hoe dan ook zal de Zuidpool door klimaatverandering lokaal minder vijandig worden voor leven. Zowel Bokhorst als Roland zijn bezorgd dat hierdoor nieuwe plantensoorten voet aan de grond krijgen. Zeker nu er steeds meer toeristen komen, die op hun schoenen en kleding zaden kunnen meenemen.

Pinguïnpoep

"We hebben laboratoriumexperimenten gedaan met zaden van Europese planten op grond van Antarctica", zegt Bokhorst. "Zelfs bij lage temperaturen blijken ze te ontkiemen." Zeker in gebieden waar pinguïns leven die grond bemesten met hun poep, kan een plant zich dan snel verspreiden.

Circa 2,5 tot 5 miljoen jaar geleden was de Zuidpool overigens pas echt groen. Er groeiden zelfs bossen. Zo ver zijn we nog lang niet, zegt Roland, maar dat het werelddeel er op de lange termijn anders uit gaat zien, lijkt volgens hem onvermijdelijk.

Wie TikTok of Instagram opent, kan er zeker op Werelddierendag niet omheen: duizenden video's van dieren, de ene nog zoeter dan de andere. Ook de afgelopen maanden gebeurde het geregeld dat dieren viraal gingen op sociale media.

Wat is het geheim achter het succes van Pesto de pinguïn, dwergnijlpaard Moo Deng en Sunny de bulldog? "Wezentjes met ronde vormen werken online heel goed", aldus UvA-docent Maarten Reesink, gespecialiseerd in mens-dierrelaties.

De uit de kluiten gewassen pinguïn Pesto in Australië is een van de dieren die de afgelopen weken volop rondgingen op sociale media. Het pinguïnkuiken van negen maanden oud en 21 kilo trekt in het aquarium van Melbourne veel bekijks. Op TikTok zijn video's te vinden van een heen en weer waggelende Pesto. Een aantal video's kreeg meer dan drie miljoen likes.

Of neem het jonge dwergnijlpaardje Moo Deng in Thailand, waarvan de video's miljoenen keren werden bekeken. Ook Nederland kent zulke voorbeelden. De bulldog Sunny ging viraal nadat hij in Amsterdam had "gepraat" tegen voorbijgangers in het openbaar vervoer en een livestream van zeehonden in Pieterburen ging deze zomer als een raket in Japan.

Moo Deng is razend populair in Thailand en daarbuiten:

Het succes achter zulke dierenvideo's zit hem niet alleen in het algoritme, weet ook UvA-wetenschapper Reesink. De fascinatie voor dieren door mensen is eeuwenoud. Dat komt vooral doordat dieren ons doen denken aan mensen. "Pinguïns bijvoorbeeld, die lopen als een kelner en doen ons vanwege de kleurencombinatie ook daaraan denken", vertelt Reesink. "Daardoor worden het wezens waarmee we ons kunnen identificeren."

Ook helpt het als een dier in zo'n video een ronde vorm heeft, aldus Reesink. "En als ze ons dan aankijken en hoge piepgeluidjes maken, dan is dat natuurlijk helemaal schattig." Volgens hem is dat ook de reden waarom katten- en hondenvideo's het online zo goed doen en video's over amfibieën en insecten veel minder.

Pesto de pinguïn gaat viraal op sociale media:

Er kleven ook nadelen aan het feit dat we ons identificeren met ronde, schattige dieren, denkt Reesink. Het gevaar dreigt dat we ze daardoor soms ook echt als mensen gaan zien. "Dan kleden we ze bijvoorbeeld aan met poppenkleding om het nog schattiger te maken. We moeten dieren wel vooral blijven zien als dieren, niet als baby's."

Aan de roem van sociale media zitten ook niet alleen maar voordelen. Nijlpaard Moo Deng wordt permanent beveiligd: bezoekers gingen dingen naar haar gooien zodat ze haar "kunstje" zou vertonen.

Het is een moment van reflectie voor Joden wereldwijd, reflectie op een heftig jaar: Rosj Hasjana, het Joods nieuwjaar. De viering begon woensdag en duurt tot en met vanavond. Dit jaar is de viering extra beladen, want het is bijna een jaar geleden dat terreurorganisatie Hamas een grote aanslag in Israël uitvoerde. Na tientallen jaren van bezetting van de Palestijnse gebieden door Israël en meerdere grote oorlogen, was 7 oktober 2023 het begin van een periode waarin het conflict tussen Israël en de Palestijnen, en gaandeweg in een groter deel van het Midden-Oosten, opnieuw escaleerde.

Onder Nederlandse Joden zullen er deze keer ook andere gesprekken gevoerd worden bij de vieringen. Lievnath Faber is programmadirecteur bij de Joodse culturele organisatie Oy Vey. Ze merkte het afgelopen jaar dat mensen om haar heen zich onveiliger zijn gaan voelen. "Ze ervaren dat als je Joods bent er meteen de link wordt gelegd met Israël, Palestina en de oorlog. Mensen zien een davidster of Hebreeuwse letter aan een ketting hangen en vragen dan gelijk of je zionistisch bent."

Oy Vey zelf krijgt veel verzoeken van allerlei maatschappelijke en politieke organisaties om gesprekken te voeren waar verbinding en oplossingen centraal staan, zegt Faber. "Dat gebeurt te weinig en er is veel behoefte aan."

Nati Banet kijkt uit naar Rosj Hasjana. Hij is medevoorzitter van de Joodse studentenvereniging IJAR. "Voor mij betekent het dat ik met familie kan zijn, er veel lekker eten is en we kunnen reflecteren en vooruitblikken."

Ook hij kijkt met gemengde gevoelens terug op het afgelopen jaar. "Er zijn zeker positieve dingen gebeurd, zo heb ik bijvoorbeeld mijn bachelorstudie gehaald, maar de oorlog brengt veel moeilijke dingen met zich mee. Het is verschrikkelijk wat daar gebeurt en heel naar om daar de hele tijd aan te denken."

Ook Banet voelt zich in Nederland niet altijd meer veilig sinds 7 oktober: "Een maand geleden ben ik heel erg geïntimideerd. Er kwam iemand achter me fietsen die "Free Palestine!" en "Hamas, Hamas, Joden aan het gas!" schreeuwde en daarna deed alsof hij me wilde neerschieten. Dat heeft mijn gevoel van veiligheid wel veranderd. Ik ben me nu veel bewuster van mijn omgeving."

Joden ervaren in Nederland meer antisemitisme dan in andere Europese landen. Onderzoek van het Europees Bureau voor de Grondrechten wees dit jaar uit dat 83 procent van de ondervraagde Joden in Nederland denkt dat het aantal gevallen van antisemitisme is toegenomen in de afgelopen vijf jaar.

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) onderzocht het aantal daadwerkelijke meldingen van antisemitisme in Nederland. Daaruit kwam dit jaar naar voren dat er 1550 meldingen binnenkwamen bij het centrum, waarvan er 379 aan de definitie voldeden. Dat is bijna 2,5 keer zoveel als in 2022. Met antisemitisme doelt het CIDI op uitingen die beledigend zijn voor Joden als bevolkingsgroep; kritiek op Israël valt daar dus niet onder.

Anders naar de oorlog kijken

Zowel Faber als Banet ziet ook de pijn aan de Palestijnse kant. Faber: "We moeten elkaars pijn erkennen en medemenselijkheid zien om elkaar te kunnen opzoeken in gesprek - want daar zitten de oplossingen die niet ten koste gaan van de ander. De huidige situatie duwt ons allemaal in een van de extreme polen waar er inderdaad geen oog is voor de ander; het midden verdwijnt. Dit is een gevaarlijke dynamiek en helpt niemand."

Banet is het afgelopen jaar anders naar de oorlog gaan kijken: "Ik heb gemengde gevoelens bij het beleid van premier Netanyahu. Israël moet zich kunnen verdedigen maar ik heb ook gezien wat er nu in Gaza en Libanon gebeurt en dat is gewoon verschrikkelijk. Er gaan zo veel onschuldige mensen dood."

Ondanks al het leed vond Banet het afgelopen jaar vooral leerzaam: "De oorlog zorgt ook voor veel verbinding in de Joodse gemeenschap. Zo zie ik veel meer aanmeldingen voor activiteiten van onze studentenvereniging, maar ik ben ook voor het eerst in mijn leven meer in gesprek gekomen met mensen die heel anders naar de oorlog kijken."

In Rusland is een Nederlandse man opgepakt vanwege het slaan van een politieagent. Dat melden diverse Russische media. De aanleiding zou onenigheid over een omgevallen verkeersbord zijn geweest.

Het zou gaan om de 64-jarige Harry van W. Hij zou de agent in zijn gezicht geslagen hebben in de buurt van Smolenskaya, een metrostation in het centrum van Moskou.

Russische media schrijven dat W. struikelde over een verkeersbord, dat hij vervolgens een schop gaf om zijn woede af te reageren. Toen een politieagent hem daarop aansprak, zou hij de klap hebben uitgedeeld. De Russische autoriteiten hebben een strafzaak geopend.

Amerikaan die politieagent sloeg nog vast

Afgelopen augustus werd in Moskou een Amerikaanse man opgepakt voor het slaan van een politieagent. Even daarvoor zou hij het personeel van het hotel waar hij verbleef hebben mishandeld. Hij kreeg in eerste instantie vijftien dagen celstraf voor 'hooliganisme' vanwege het incident met het hotelpersoneel.

Later werd een nieuwe strafzaak geopend voor het aanvallen van de politieagent. Daarvoor kan hij een celstraf van maximaal vijf jaar krijgen. De Amerikaan zit nog altijd vast.

Partijleider Thierry Baudet van Forum voor Democratie (FvD) is verhoord door de politie omdat er aangifte is gedaan om twee video's die dit jaar en vorig jaar november door zijn partij zijn gebruikt.

Baudet is vandaag samen met zijn advocaat en voormalig fractiegenoot in de Tweede Kamer Theo Hiddema naar een politiebureau in Amsterdam gegaan voor het verhoor. De twee kondigden dat zelf aan op X.

In de uitnodiging van de politie staat dat FvD wordt verdacht van groepsbelediging en aanzetten tot haat. De brief is door Baudet online gezet.

Spreidingswet

De eerste video gaat over de spreidingswet, de wet waarmee asielzoekers evenwichtiger moeten worden verspreid over het land. Het filmpje is in het voorjaar meerdere keren uitgezonden in de Zendtijd voor Politieke Partijen op televisie.

De tweede video gaat over transgender en non-binaire personen. Dat is gebruikt op de Instagrampagina van Forum voor Democratie. Vanwege de filmpjes is drie keer aangifte gedaan.

Reactie Openbaar Ministerie

Het OM meldt in een persbericht dat het de twee video's als strafbaar heeft beoordeeld. "Het eerste filmpje beoordeelt het OM als een uiting die aanzet tot haat tegen asielzoekers en groepsbelediging, de andere video als een uiting die aanzet tot haat tegen lhbtiq+-ers en als een discriminatoire belediging van een persoon."

In een toelichting bevestigt een woordvoerder van het OM de inhoud van de politiebrief. In eerste instantie worden de drie bestuursleden van de partij verhoord, zegt de woordvoerder. "Thierry Baudet is van hen de eerste. Wij willen van de bestuursleden weten wat hun bedoeling is geweest met deze video's. Daarna nemen we een beslissing of zij worden vervolgd of niet."

Zendtijd voor politieke partijen

Het filmpje over de spreidingswet was een campagnevideo die werd uitgezonden op een publieke tv-zender. Hoe veel zendtijd een politieke partij krijgt en wanneer een video wordt uitgezonden bij de publieke omroep, wordt bepaald door het Commissariaat voor de Media (CvdM).

"De rol van het Commissariaat bij de zendtijd voor politieke partijen is zorgen voor een evenwichtige en gelijkwaardige verdeling van deze zendtijd", zegt Gert-Jan Hartlief van het CvdM. "Hiervoor wordt een onafhankelijk notaris ingeschakeld, die de loting verricht waarmee de zendtijd wordt ingedeeld."

Zowel de NPO als het Commissariaat voor de Media heeft geen invloed op de inhoud van de campagnevideo's. Ook worden de video's niet van tevoren bekeken door de NPO of het CvdM. "Het Commissariaat gaat niet over de inhoudelijke beoordeling, de inhoud van de filmpjes is aan de politieke partijen zelf", stelt Hartlief.