NOS Nieuws - Algemeen

Het dorp Austerlitz ligt midden in de bossen en is daarom extra kwetsbaar voor bosbranden bij droogte en hitte. De ongeveer 1850 inwoners weten niet goed wat ze moeten doen bij een natuurbrand, was de conclusie van een aantal van hen. Ze besloten daarom zelf een brandplan voor het Utrechtse dorp op te stellen.

"Het is mooi wonen midden in de natuur, maar het klimaat verandert", zegt Peter Harts, inwoner, voormalig brandweerman en oprichter van de Bosbrandwerkgroep Austerlitz. "De zomers worden heter en droger en de natuurbranden worden intenser. Het is niet de vraag of, maar wanneer die grote brand komt."

Maar twee vluchtwegen

Voorzitter Robert Schliessler: "Toen ik hier ging wonen zag ik dat je in het dorp wel erg opgesloten bent. Je hebt maar twee wegen om het dorp uit te gaan, en als er een bosbrand van die kant komt dan houd je er zelfs maar één over", zegt hij tegen RTV Utrecht.

De werkgroep stelde daarom een brandplan op, compleet met flyers, een overzicht van vluchtroutes en verzamelplaatsen. Ook is er een kaart die inwoners in de meterkast kunnen hangen. Daarnaast zijn er speciale WhatsAppgroepen opgericht waarin inwoners elkaar snel op de hoogte kunnen stellen bij brand. Ook liet de werkgroep instructievideo's maken.

Brandoefening

De leden werkten daarbij samen met de brandweer, Staatsbosbeheer en de gemeente. Joyce Langenacker, burgemeester van Zeist (waar Austerlitz onder valt): "Uiteindelijk moeten bewoners ook zelf weten wat ze moeten doen als er nog geen hulpdiensten zijn of de brand zich heel snel verspreidt."

De werkgroep wil ook graag een brandoefening organiseren in Austerlitz. "Dat wordt waarschijnlijk een grote puinhoop met lange files en veel mensen die in de war zijn. Maar we denken dat het heel nuttig is om te ontdekken wat we nog moeten leren", zegt Schliessler.

Langenacker denkt dat ook andere inwoners van de bosrijke gemeente baat kunnen hebben bij het plan. "De bossen zijn natuurlijk prachtig en het is ook de kracht van Zeist. Maar tegelijkertijd kan het ook echt een risico vormen. We willen dat de komende jaren iedereen in Zeist alert is."

Portugezen zijn wel gewend aan natuurbranden, maar in juni 2017 schokte een inferno het land. Het vuur verspreidde zich grillig en was zo intens dat het zijn eigen onweerswolken vormde. "Je kunt je niet voorstellen hoe het was", zeiden overlevenden achteraf. "Niemand kan dat."

Ruim zestig mensen kwamen om het leven; de meesten werden op de vlucht ingesloten door de vlammen. Het intense vuur beïnvloedde de wind, die plotseling opstak of van richting veranderde. Dat leidde ertoe dat de brand zich extreem onvoorspelbaar gedroeg.

Een internationale groep brandweerlieden en wetenschappers probeert te begrijpen hoe en wanneer branden hun eigen weer maken. "Wij werken in feite aan de 1 procent van de branden of misschien nog minder die heel extreem wordt", zegt Cathelijne Stoof, natuurbrandexpert van Wageningen University & Research. Uiteindelijk hopen ze brandgedrag te kunnen voorspellen en zo levens te redden.

Ook Nederland geraakt

Ook voor Nederland is dat onderzoek relevant. Hoewel het van een andere orde is dan in Portugal maken branden ook hier soms hun eigen weer. Brian Verhoeven, natuurbrandonderzoeker bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid, ontdekte twee voorbeelden.

In 2010 vormde zich boven een brand op de Strabrechtse heide in Noord-Brabant een kenmerkende 'brandwolk'. Hoewel het nauwelijks waaide, staken de vlammen toch de afgesloten snelweg A67 over. Mogelijk gebeurde dat doordat de brand zijn eigen wind maakte, al is dat vijftien jaar later niet meer vast te stellen, zegt Verhoeven.

Ook een brand op het Artillerie Schietkamp bij 't Harde, op de Veluwe, maakte in 2018 zijn eigen weer. Verhoeven: "De vraag is dus: wanneer krijgen we weer te maken met zulk extreem brandgedrag?"

Normaal wordt de hevigheid van een natuurbrand bepaald door het aantal brandbare planten, het weer en het landschap. Maar als het vuur intens genoeg is en de omstandigheden zijn 'gunstig', dan blijft de hete lucht maar opstijgen. Er kan zich een rookkanaal vormen van wel 10 tot 12 kilometer hoogte. Op de grond steekt er wind op om de opgestegen lucht aan te vullen. Zo ontstaan wolken en soms zelfs onweer.

"Dat een brand het weer kan veranderen, is fascinerende natuurkunde", zegt Jordi Vilà-Guerau de Arellano, hoogleraar meteorologie aan Wageningen University & Research, "maar het maakt het vuur heel gevaarlijk". Branden verspreiden zich sneller of grilliger dan verwacht. In uitzonderlijke gevallen ontstaan zelfs nieuwe brandhaarden door blikseminslagen.

Om beter te begrijpen wat er gebeurt, meten brandweerlieden en wetenschappers het weer bij branden. Vooral de Catalaanse brandweer pioniert hiermee en dit voorjaar liet onderzoeker Brian Verhoeven met de Nederlandse brandweer weerballonen op. Dat gebeurde bijvoorbeeld tijdens een heidebrand in Ede, om de luchtvochtigheid, temperatuur, windsnelheid en -richting te meten in de rookpluim. Zulk onderzoek gebeurt ook in Noorwegen, Chili en Griekenland.

Extreem gevaarlijk

Het zijn unieke data, maar er zijn grenzen aan deze manier van meten, zegt meteoroloog Vilà-Guerau de Arellano: "Het is erg moeilijk om de atmosfeer boven een brandende pluim te meten." Daarom maakt zijn collega Chiel van Heerwaarden computersimulaties van branden. Zo willen ze meer leren over de delen van de brand die niet veilig te meten zijn.

Voor een meteoroloog is het boeiend zo nauw samen te werken met brandweerlieden. Zo ging Van Heerwaarden met Griekse brandweerlieden terug naar de plek waar een hevige brand had gewoed. "Wij legden uit wat er gebeurde in de atmosfeer", zegt Van Heerwaarden. "En zij beschreven wat ze zagen gebeuren op de grond, wat voor ons essentieel is om onze modellen te verbeteren."

Nederland investeert de laatste jaren veel in natuurbrandbeheersing. Het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid heeft een team van natuurbrandanalisten, met daarin naast Brian Verhoeven ook NOS-weervrouw Willemijn Hoebert. Hun verwachtingen voor het natuurbrandgevaar delen ze met de brandweer.

De hoop is dat deze verwachtingen verder verbeteren als het gaat om het inschatten van extreem brandgedrag. De Catalaanse brandweer ontwikkelde daarvoor al een experimenteel systeem. Toen dit voorjaar in Nederland diverse natuurbranden woedden, is dat ook hier gebruikt.

Het is goed dat we hierin investeren, zegt brandexpert Cathelijne Stoof: "Mensen denken vaak dat dit in de toekomst geleidelijk op ons afkomt, maar twee jaar geleden ging het bijvoorbeeld in Bordeaux opeens van een normale brand naar een extreme brand." Als we extreem brandgedrag niet beter begrijpen, kan de omslag ons overvallen.

Goedemorgen! Eurocommissaris Hoekstra presenteert vandaag de Europese klimaatplannen voor 2040. En in Zwitserland begint het EK voetbal voor vrouwen.

Eerst het weer: het wordt opnieuw erg warm, vooral in het oosten waar temperaturen tussen 30 en lokaal 38 graden worden verwacht. In de kustprovincies is het iets minder heet. Vanochtend komen in het westen al buien met onweer voor.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De VS schort een aantal wapenleveranties aan Oekraïne op. Het ministerie van Defensie zegt dat het zich zorgen maakt om zijn eigen voorraden, die te veel zouden zijn gekrompen.

Nieuwssite Politico meldt dat het gaat om onder meer raketten voor Patriot-luchtafweersystemen, precisieartilleriegranaten en raketten die Oekraïne onder F-16's en drones kan hangen. De wapens waren onder de vorige president Biden aan Oekraïne toegezegd.

De wapens en munitie hadden onder meer kunnen worden ingezet bij het neerhalen van drones die door Rusland veelvuldig op Oekraïne worden afgestuurd.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het was gisteren een dag met tropische temperaturen in Nederland. Mensen zochten vooral verkoeling aan het strand en de brandweer kwam water sproeien op het schoolplein:

Fijne woensdag!

Met de hitte in Nederland zullen veel mensen de afgelopen nachten slecht hebben geslapen. Maar 1,4 miljoen volwassenen doen vaker amper een oog dicht 's nachts. Lange tijd slecht slapen kan voor mensen tot problemen leiden op het werk. In totaal kost dat de economie jaarlijks bijna 3 miljard euro, heeft SEO Economisch Onderzoek becijferd op basis van diagnoses door huisartsen en cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Duidelijk was al dat mensen die over een langere periode 's nachts niet kunnen slapen, door vermoeidheid en mentale problemen steeds minder gaan presteren op hun werk. Het aantal mensen met slaapgebrek groeit door onder meer veel schermgebruik, zo meldde het RIVM enkele jaren terug al.

Nu keken de SEO-onderzoekers naar de gevolgen hiervan voor het salaris van die mensen. En die zijn aanzienlijk.

800 euro minder loon

Volwassenen die last krijgen van slapeloosheid en minder gaan presteren op het werk, door bijvoorbeeld steeds vaker uit te vallen, verdienen elk jaar 800 euro bruto minder. Met 1,4 miljoen mensen met slapeloosheid loopt de economische schade hiermee snel op tot ongeveer 1,1 miljard euro.

De economie loopt bovendien jaarlijks 45.000 euro mis als iemand die langdurig de slaap niet kan vatten in een uitkering terechtkomt. Bij elkaar hebben 36.000 mensen die aan slapeloosheid lijden een uitkering, met een verloren arbeidsproductie van 1,6 miljard euro als gevolg.

Samen met de 1,1 miljard euro aan verloren arbeidsproductie van mensen met slapeloosheid die nog wel werken, vervliegt zo jaarlijks 2,7 miljard euro.

Behandeling niet vergoed

Het valt onderzoeker Wouter Vermeulen op dat de kosten om mensen met slapeloosheid te helpen veel lager zijn dan het verlies aan arbeidsproductie: "Er is een effectieve behandeling voor slapeloosheid bij ggz-instellingen. Via het Zorginstituut kwamen we op prijzen van zo'n 600 euro per behandeling. Als een volwassene dan weer volledig aan het werk kan, levert dit gemiddeld 1900 euro aan arbeidsmarktbaten op."

Toch worden behandelingen tegen slapeloosheid niet vergoed in de basisverzekering. "Je kunt je afvragen of dit wel zo verstandig is", zegt Vermeulen. "Mensen krijgen vooral medicijnen, terwijl er een effectievere manier met psychologische hulp is."

Apneupatiënten niet meegenomen

Bij het onderzoek zijn de ongeveer 600.000 mensen die lijden aan de slaapaandoening apneu buiten beschouwing gelaten. "Wij hebben alleen gekeken naar de economische gevolgen met mensen die lijden aan slapeloosheid zonder fysieke oorzaak", zegt Vermeulen.

Het economische slaapprobleem is daarmee in de praktijk dus nog groter, concludeert hij: "Bij die apneupatiënten kom je voor de effecten op arbeidsdeelname op een vergelijkbare omvang als bij mensen die lijden aan de stoornis slapeloosheid."

Maanden later dan gepland presenteert Eurocommissaris Wopke Hoekstra vandaag het klimaatdoel van de Europese Unie voor 2040. Duidelijk is nu al dat het doel wordt vastgesteld op 90 procent minder uitstoot van broeikasgassen ten opzichte van 1990. Het doel is de laatste tussenstop naar een klimaatneutrale EU in 2050: dan moet de uitstoot uitkomen op netto 0 procent.

Om te zorgen dat landen niet al hun klimaatregels tot het laatst uitstellen, zijn er de tussentijdse doelen. Op basis van zo'n klimaatdoel moeten EU-landen voldoende maatregelen nemen om de uitstoot naar beneden te krijgen.

Het was deze keer niet makkelijk om het percentage vast te stellen. Tegen klimaatbeleid is op dit moment veel weerstand. Regeringsleiders wijzen op alle crises in de wereld. Ze stellen dat ze al hun tijd, en vooral hun geld, nodig hebben voor defensie en veiligheid en ook voor het concurrerender maken van de Europese economie.

Door de veranderde politieke wind werden al meerdere klimaatplannen afgezwakt, waaronder de ontbossingswet. Ook werden allerlei regels geschrapt die bedrijven juist moesten dwingen tot klimaatregels.

Aan de bak

Hoekstra moest duidelijk aan de bak, want hij voelde aan dat zijn oorspronkelijke 90 procent-plan zomaar zou kunnen sneuvelen. Hij reisde heel Europa door om in de hoofdsteden te horen waar de bezwaren zaten en zo met een plan te kunnen komen waar voldoende steun voor is. Een tijdrovende klus, waardoor het plan er niet in februari al lag, maar nu pas.

Aan het einddoel heeft Hoekstra niet willen tornen, dat blijft 90 procent minder uitstoot in 2040. Ook al zouden sommige landen het percentage graag lager zien. Onder meer Polen, Italië, Hongarije, Tsjechië en Slowakije zitten niet te wachten op al te scherpe klimaatdoelen.

Wat hij wel doet: het makkelijker maken voor landen om het doel te halen. Zo hoopt hij zich te verzekeren van voldoende steun. Ook een land als Frankrijk, dat plots heel kritisch is over vooruitstrevend klimaatbeleid, wil Hoekstra over de streep halen. Of dat lukt, zal moeten blijken.

Duitsland, het grootste land van de EU, lijkt in ieder geval wel achter Hoekstra's plan te staan. Hoekstra overlegde uitgebreid met de Duitsers en legde zo de basis voor wat hij denkt dat haalbaar is.

Uit gelekte stukken blijkt dat Hoekstra met verschillende opties komt om de pijn die landen zouden lijden door nieuw klimaatbeleid te verzachten. Opvallend is de mogelijkheid om een deel van de uitstootvermindering buiten de Europese Unie te mogen realiseren.

Het komt er kort gezegd op neer dat landen de klimaatwinst die ze elders boeken, hier mogen meetellen. Bijvoorbeeld als ze zorgen dat een fabriek in India minder broeikasgassen uitstoot of als ze bossen aanplanten in Zuid-Amerika.

Wetenschappers uit de Europese Wetenschappelijke Adviesraad waarschuwden eerder dit niet te doen. Ze vrezen dat de buitenlandse klimaatclaims lastig te controleren zijn. Verder vinden ze dat de EU-landen hun geld beter in eigen land kunnen uitgeven.

'Geen achterdeurtjes creëren'

Soortgelijke kritiek is te horen in het Europees Parlement. Niet alleen bij Hoekstra's eigen politieke familie, die van de christendemocraten, maar ook bij GroenLinks-PvdA, de partij van de vorige EU-klimaatcommissaris Frans Timmermans.

"Ik heb liever dat we dat geld gebruiken om staalbedrijf Tata te vergroenen dan om tien elektrische bussen in Vietnam te laten rijden", zegt Europarlementariër Mohammed Chahim (GL-PvdA). "Dat geld hebben wij hier nodig."

Aan de buitenlandse projecten is in Hoekstra's plan een limiet verbonden. Ze mogen optellen tot maximaal 3 procent van de te verminderen uitstoot. Toch is Chahim er niet gerust op: "Ik wil gewoon goede doelen stellen en geen achterdeurtjes creëren."

Maanden aan discussie verwacht

De EU kan zich opmaken voor maanden van discussie over die achterdeuren en over de andere geitenpaadjes in Hoekstra's plan. Zowel de EU-landen als het Europees Parlement moeten instemmen. Het is duidelijk dat van alle kanten geprobeerd zal worden het plan nog aan te passen.

Waar de een nog veel meer buitenlandse klimaatwinst wil meetellen, zal de ander er juist helemaal van af willen. Wat die discussie oplevert, is afwachten. Wel is de verwachting dat het 90 procent-doel uiteindelijk blijft staan.

Let wel: op papier. Want met alle tegemoetkomingen die Hoekstra doet, is allerminst zeker dat landen in de praktijk het doel echt halen. Het zou zomaar kunnen dat ze lager uitkomen. En dat we daarmee opnieuw een voorbeeld hebben van klimaatbeleid dat in het huidige politieke klimaat wordt afgezwakt.

Het Venezolaanse parlement heeft de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties Volker Türk tot persona non grata verklaard, nadat hij kritiek had geuit over mensenrechtenschendingen in het Zuid-Amerikaanse land.

Het parlement in Venezuela wordt gedomineerd door de regeringspartij van president Maduro. Hij voert een repressief en autoritair beleid. Begin dit jaar begon hij aan zijn derde termijn als president.

De oppositie beschuldigde het regime van verkiezingsfraude en concludeerde op basis van eigen tellingen dat de oppositiekandidaat met bijna 70 procent van de stemmen had gewonnen. Demonstraties tegen de uitslag werden met veel geweld neergeslagen.

Verdwijningen en martelingen

Een paar dagen geleden zei Türk dat zijn organisatie onder de regering van Maduro een toename zag van willekeurige detenties, gedwongen verdwijningen en martelingen. Hij sprak in een toespraak tot de Mensenrechtenraad in Genève over een toenemende inperking van de burgerlijke vrijheden in de nasleep van de verkiezingen.

"Ik maak me grote zorgen over de omstandigheden in de gevangenissen, waar niet iedereen toegang heeft tot medische zorg en toegang heeft tot voedsel en water", zei Türk in de toespraak.

De Nationale Vergadering in Venezuela geeft als officiële reden om Türk persona non grata te verklaren dat hij de rechten van Venezolaanse migranten die door de Amerikaanse regering naar een gevangenis in El Salvador zijn gedeporteerd niet zou hebben beschermd.

Volgens de voorzitter van de Nationale Vergadering "negeert Türk afschuwelijke misdaden". "Hij doet niets voor de mensenrechten van Venezolanen in de Verenigde Staten en El Salvador."

VN-personeel land uitgezet

De VN-mensenrechtenorganisatie krijgt vaker kritiek te verduren van de regering in Venezuela. De organisatie heeft een kantoor in de hoofdstad Caracas dat sinds december weer gedeeltelijk operationeel is. Daarvoor was het maandenlang onder dwang van de regering-Maduro gesloten, personeel was het land uitgezet.

Medewerkers van de VN-mensenrechtenorganisatie werden er door de regering van beschuldigd dat ze in aanloop naar de presidentsverkiezingen "coupplegers en terroristen" steunden.

De persona non grata-beslissing heeft niet direct praktische gevolgen, maar het is niet duidelijk of er op termijn opnieuw maatregelen komen tegen het kantoor van de VN-mensenrechtenorganisatie in Caracas.

De Verenigde Staten schorten enkele wapenleveringen aan Oekraïne op, omdat er bij het Amerikaanse ministerie van Defensie zorgen zijn dat de eigen voorraden te veel zijn gekrompen.

Nieuwssite Politico meldt dat het gaat om onder meer raketten voor Patriot-luchtafweersystemen, precisieartilleriegranaten en raketten die Oekraïne onder F-16's en drones kan hangen. Het gaat om wapenleveringen die onder de vorige president Biden aan Oekraïne waren toegezegd.

In een verklaring bevestigt een woordvoerder van het Witte Huis de opschorting: "Deze beslissing werd genomen om de Amerikaanse belangen voorop te stellen na een evaluatie van de militaire steun van ons land aan andere landen wereldwijd."

De wapens en munitie waarvan de levering is opgeschort kunnen onder meer worden ingezet bij het neerhalen van drones die door Rusland veelvuldig op Oekraïne worden afgestuurd.

Grootschalige Russische luchtaanvallen

Afgelopen weekend voerde Rusland nog een grootschalige aanval uit op Oekraïne. Daarbij werden van Oost- tot in West-Oekraïne explosies in steden gehoord. Volgens het Oekraïense leger werden er 477 drones en 60 raketten gelanceerd. Hiervan zouden 211 drones en 38 raketten zijn vernietigd.

Volgens de Oekraïense geheime dienst heeft Rusland de productie van raketten en drones fors opgevoerd. Zo zouden er in mei 17 procent meer aanvalsdrones zijn gemaakt dan de maand ervoor. Dat meldde de kritische krant The Moscow Times op basis van informatie van een pro-Kremlin denktank.

NAVO-top

De Amerikaanse president Trump en de Oekraïense president Zelensky hadden vorige week in de marge van de NAVO-top in Den Haag een ontmoeting. Dat gesprek ging onder meer over de aanschaf van Amerikaanse luchtafweer. Trump zei aan het eind van de top op een persconferentie: "Ze willen de luchtafweerraketten, Partriots, wel hebben. We gaan kijken of we er een paar beschikbaar kunnen stellen. Ze zijn erg moeilijk te krijgen."

Sinds de Russische inval in Oekraïne in februari 2022 hebben de Verenigde Staten voor meer dan 66 miljard dollar (ruim 55 miljard euro) aan wapens en militaire bijstand geleverd.

Oekraïne krijgt ook steun vanuit de EU. Volgens de Europese Raad is de totale EU-steun voor het Oekraïense leger, inclusief de steun van afzonderlijke lidstaten, bijna 60 miljard euro.

Een apotheek in Venlo mag per direct geen medicijnen meer verstrekken. Volgens de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zijn er acute risico's voor de veiligheid van patiënten. De uitzonderlijke maatregel blijft van kracht totdat de apotheek voldoet aan alle wettelijke eisen.

De apotheek, Prime Pharmacy, is gevestigd op een industrieterrein en ontvangt recepten van internetartsen. De voorgeschreven medicijnen worden vervolgens per post naar patiënten gestuurd. Volgens de inspectie controleert het bedrijf daarbij niet goed of de juiste middelen in de juiste dosering worden geleverd, met de benodigde instructies.

Verder stelt de apotheek bij nieuwe patiënten de identiteit niet vast, maakt de vestiging geen risico-inschatting voor het gebruik van de medicijnen en wordt er niet gecontroleerd of er sprake is van ander medicijngebruik. Ook is er geen mogelijkheid voor patiënten om een consult aan te vragen met de apotheker, meldt L1 Nieuws.

Het verbod geldt voor patiënten die in Nederland wonen en duurt ten minste een week. De inspectie zegt het bedrijf nauwlettend in de gaten te houden. Als de apotheek zich niet aan de regels houdt, volgen aanvullende maatregelen zoals een dwangsom.

De PVV stemt komende donderdag in ieder geval met één van de twee wetten voor een strenger asielbeleid in, omdat het strafbaar stellen van illegalen (en degenen die hen helpen) in de asielnoodmaatregelenwet wordt opgenomen. Dat laat PVV-leider Wilders weten.

Een meerderheid van de Kamer stemde vandaag, tegen eerdere verwachtingen, met het PVV-voorstel in. Wilders spreekt van een "historisch moment" nadat zijn partij er "jarenlang voor heeft gepleit".

Dat betekent niet dat er automatisch een meerderheid voor de asielnoodmaatregelenwet is. Doordat de strafbaarstelling van illegalen er nu in opgenomen wordt, zijn andere partijen, zoals CDA en NSC, zich nog aan het beraden.

De asielnoodmaatregelenwet is nog gemaakt door voormalig PVV-minister Faber van Asiel en Migratie. Ook over Fabers wet voor een tweestatusstelsel zal gestemd worden. De wetten worden nu verdedigd door VVD-minister Van Weel en BBB-minister Keijzer.

Steun CDA onzeker

Het CDA wilde op de andere wet juist versoepelingen: het tweestatusstelsel zou later ingevoerd moeten worden, om de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) meer tijd te geven. Maar een voorstel van het CDA tot uitstel tot zeker 12 juni volgend jaar haalde het niet.

Het CDA wil vandaag nog niet zeggen welke kant het met hun stem op gaat. "We gaan met de fractie naar alle amendementen kijken en ons beraden", aldus leider Bontenbal. In de Tweede Kamer kunnen de wetten ook een meerderheid halen zonder het CDA, maar in de Eerste Kamer zou het ontbreken van steun van het CDA problematisch kunnen worden.

Fouten met 'pairing' bij stemmen

Het plan voor de strafbaarstelling van illegalen haalde dinsdagmiddag vrij onverwacht een nipte meerderheid. Dat gebeurde bij een hoofdelijke stemming waarbij fouten gemaakt werden met het zogeheten pairen.

Sommige Kamerleden hadden aangegeven het heel belangrijk te vinden bij de jaarlijkse herdenking van de afschaffing van de slavernij te kunnen zijn. Denk had in de Tweede Kamer daarom vorige week woensdag nog om uitstel van de stemmingen gevraagd, eerst om uitstel van een dag, maar toen daar geen meerderheid voor bleek om uitstel van enkele uren.

Normaal gesproken spreken afwezige Tweede Kamerleden met elkaar af om te pairen, dat betekent dat een Kamerlid van een andere partij ook wegblijft om de uitslag hetzelfde te houden. Hier is bij GroenLinks-PvdA, de Partij voor de Dieren en NSC iets misgegaan, waardoor uiteindelijk een meerderheid voor het voorstel was. Het PVV-voorstel werd met 72 stemmen voor en 69 tegen aangenomen.

Maar niets is dus nog beslist. Donderdag wordt over beide complete wetten gestemd, waarbij tegenstanders van de strafbaarstelling van illegaliteit alsnog tegen de héle asielnoodmaatregelenwet kunnen stemmen.

De Franse president Macron heeft voor het eerst in 2,5 jaar met de Russische president Poetin gesproken.

Het gesprek over de telefoon duurde volgens de Fransen twee uur en ging voornamelijk over de oorlog in Oekraïne en het atoomwapenprogramma van Iran. Concrete resultaten heeft het gesprek voor zover bekend niet opgeleverd.

Oekraïne

Macron drong aan op een staakt-het-vuren in de oorlog van Rusland tegen Oekraïne en de start van onderhandelingen over de beëindiging van die oorlog.

Poetin legde de schuld voor deze oorlog opnieuw bij de westerse landen die in zijn ogen de "Russische veiligheidsbelangen" zouden hebben genegeerd.

Ook herhaalde hij dat een eventuele toekomstige vredesregeling op de "nieuwe territoriale werkelijkheid" gebaseerd moet zijn. Dat zou betekenen dat Oekraïne het al door Rusland veroverde gebied moet opgeven. Het is vooralsnog uitgesloten dat Oekraïne daarmee instemt.

Macron antwoordde dat alleen Oekraïne erover kan beslissen. Ook zei hij dat Frankrijk onvoorwaardelijk achter Oekraïne blijft staan.

Iran

Poetin zei over Iran dat dit land het recht heeft om een vreedzaam nucleair beleid te voeren, maar dat het zich ook aan het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens moet houden.

Iran heeft na de Amerikaanse en Israëlische luchtaanvallen van vorige maand de samenwerking met de internationale nucleaire toezichthouder IAEA opgezegd. Macron wil dat Iran volledig meewerkt aan de inspecties.

Niet alleen voor mensen is het met deze temperaturen puffen en zweten, ook dieren hebben het zwaar. Vooral varkens die onderweg zijn naar het slachthuis krijgen het te verduren.

"In tegenstelling tot mensen kunnen varkens niet zweten, daardoor kunnen ze heel slecht hun warmte kwijt", zegt Niels Kalkman van de Dierenbescherming. Zeker in een afgesloten vrachtwagen, zonder ventilatie en frisse lucht hebben ze volgens hem snel last van hittestress.

Bij hittestress zijn dieren niet in staat om hun lichaamstemperatuur onder een bepaalde grens te houden. Ze kunnen uitdrogen, ervaren stress en in het ergste geval gaan ze dood.

Koelen in slachthuis

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voert op dagen waarbij het in De Bilt warmer wordt dan 27 graden extra inspecties uit. Dan treedt het Nationaal plan voor veetransport bij extreme temperaturen in werking, waarin staat aangegeven welke extra maatregelen er genomen moeten worden.

Bij vleesverwerker Vion hebben ze in de zogenoemde opstelplaats ventilatoren geplaatst en is er verneveling om de varkens te koelen. "Het is onze verantwoordelijkheid om het ongemak tijdens het transport en het lossen zo beperkt mogelijk te houden", zegt dierenarts Derk Oorburg.

Op die locatie zijn er dus voorzorgsmaatregelen genomen, maar voordat de varkens daar aankomen hebben ze wel een reis afgelegd en kunnen ze alsnog aan hittestress lijden. "Wij controleren de dieren zodra ze hier binnenkomen. Als er iets mis is, kunnen we ze van het transport halen zodat ze kunnen afkoelen in de schaduw", zegt Oorburg.

Ook schapen

Het zijn niet alleen varkens die hun warmte slecht kwijt kunnen. Ook schapen hebben daar last van. Daarom kijkt de NVWA of schapenhouders hun dieren in de wei goed beschermen tegen hitte. Is er voldoende schaduw? Hebben ze de mogelijkheid om zelf die schaduw op te zoeken? Is er voldoende vers drinkwater? Het zijn allemaal punten waar een inspecteur op let bij een bezoek aan een schapenboerderij.

"We kijken naar hoe de schapen erbij liggen", zegt een NVWA-inspecteur. "Op het moment dat ze het heel erg warm hebben, gaan ze heel snel ademhalen en op een gegeven moment kunnen ze ook gaan hijgen en in extreme gevallen zelfs gaan kwijlen."

Op de boerderij die de inspecteur bezoekt, is dat gelukkig niet het geval. De schapen kunnen zelf kiezen of ze binnen in de stal liggen of buiten in het weiland. Bij schapenhouderijen komt ze ook niet vaak situaties tegen waar de dieren aan hittestress lijden. "Maar we zien het wel bij het transport van dieren."

Extreme hitte

Voor dat transport is afgesproken dat als de buitentemperatuur uitkomt op 35 graden of hoger er geen dieren mogen worden vervoerd. Het maakt dan ook niet uit of het om een korte rit gaat. Dierenorganisaties maken zich al langer zorgen om deze grens. Zij pleiten voor verlaging naar 22 graden.

In de politiek is er een motie aangenomen om de maximumtemperatuur voor transport te verlagen van 35 naar 30 graden.

Douwe Bob is op advies van de politie met zijn gezin vertrokken uit Nederland, zegt hij op sociale media. "Ik schrijf dit vanuit de auto onderweg uit Nederland. Om de veiligheid van m'n gezin en mezelf te waarborgen hebben we besloten voorlopig te vertrekken."

De politie wil niet bevestigen of de zanger op advies van de politie het land heeft verlaten. Zijn management zegt tegen de NOS dat er serieuze bedreigingen zijn geuit aan het adres van Douwe Bob. "Er was sprake van acuut gevaar. We hebben 112 moeten bellen."

De zanger heeft aangifte gedaan bij de politie van meerdere serieuze bedreigingen.

Joodse kinderen

Douwe Bob weigerde zondag op het laatste moment op te treden bij het jaarlijkse Joodse voetbaltoernooi Jom Ha Voetbal in Amsterdam. Volgens de zanger waren er "zionistische posters en pamfletten" te zien en dat zou tegen de afspraken zijn die hij had gemaakt met de organisatie.

"Ik hou van de Joodse gemeenschap, ik ben tegen zionisme en dat is wat daar wordt verkocht, daardoor kan ik hier nu niet spelen. Sorry", zei de artiest, waarna hij het podium afliep.

VVD-leider Yesilgöz beschuldigde de zanger daarna van Jodenhaat. Diezelfde dag nog deelde Yesilgöz beelden van Douwe Bob op X met een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog. "Zó gewoon is Jodenhaat geworden. Pure haat, in het volle zicht", schreef Yesilgöz er ook bij.

Verkiezingscampagne

Vandaag zei ze geen excuus te gaan maken aan de zanger. Over de bedreigingen aan het adres van Douwe Bob zei de VVD-leider dat ze dat erg vindt, maar ze koppelt dat niet aan haar eigen woorden. Ze vindt niet dat ze olie op het vuur heeft gegooid.

"In de media en door politici wordt nog steeds het beeld geschetst dat ik niet wilde spelen voor kinderen vanwege hun Joodse afkomst", zegt de zanger vanavond op sociale media. "Gelukkig is dit een totale leugen."

Zijn management hoopt dat Douwe Bob en zijn gezin nu even rust kunnen vinden "en dat politici iets anders vinden voor hun verkiezingscampagne."

Het volgende optreden van Douwe Bob staat gepland op 5 juli op Gelderpop. Of dit concert doorgaat, kan het management nog niet zeggen.

Morgen is het zover: het EK voetbal in Zwitserland. Nu al is duidelijk dat de aandacht voor vrouwen in het voetbal verder groeit. De ticketverkoop gaat sneller dan de vorige keer, voetbalbond UEFA rekent behalve de fans in het stadion op ruim een half miljard kijkers wereldwijd en het prijzengeld is meer dan verdubbeld.

Toch blijven de verschillen met de mannen groot. En daar hopen ze in Zwitserland iets aan te doen, ook op andere plekken in het stadion.

"24ste minuut: GOAAALLL voor Zwitserland!" De stem van Nadia Holdener schalt door het stadion in Winterthur, waar de Zwitsers in een vriendschappelijk duel de Tsjechen op achterstand zetten. Ook voor Holdener is het een oefenwedstrijd: zij volgde de afgelopen weken een opleiding tot stadionspeaker, een baan die tot nu bijna uitsluitend mannen hebben.

Droombaan

Silvana Zollinger, die achter de microfoon naast haar zit, wijst Holdener nog snel op de volgende regel in het stappenplan: de nieuwe stand omroepen. "Zwitserland 1, Tsjechië 0." De duim van Zollinger gaat omhoog, Holdener is nog niet helemaal tevreden met zichzelf.

Een droombaan is het voor hen, al dromen ze er nog maar kort van. "Pas toen de Zwitserse voetbalbond een oproep plaatste, had ik door dat dit mogelijk is", aldus Holdener. "Ik merkte al gauw dat dit precies is wat ik wil doen."

Geen eendagsvlieg

De directeur van de vrouwenafdeling van de Zwitserse voetbalbond SFV, Marion Daube, vindt het hoog tijd dat vrouwen ook achter de microfoon plaatsnemen. "We wilden in elk geval iets doen waarbij we vrouwen een stem geven. En vooral ook met het doel dat op de lange termijn door te zetten. Het moet geen eendagsvlieg zijn. Deze vrouwen moeten ook de kans krijgen bij de mannenwedstrijden, of bij ons in de vrouwenliga."

En dus werden de afgelopen weken veertien vrouwen tot stadionspeaker opgeleid. Daarmee moet dit het eerste EK worden waar alle speakers vrouw zijn. Ze zijn vanaf morgen volledig inzetbaar. Toch is er een verschil met de mannen dat blijft: ze krijgen dit keer namelijk nog niet betaald. Dat leidde tot discussie in Zwitserland.

Voor nu geen probleem, vindt Zollinger. "Ik krijg een gratis opleiding, veel anderen betalen daar veel geld voor." Na het toernooi hoopt ze ook betaald als speaker aan het werk te kunnen gaan.

Goed voorbereid naar het EK kijken? Lees onze landengids:

Het is de realiteit voor vrouwen in het voetbal, zo ziet Holdener het. "Zeker in Zwitserland. Veel spelers in de hoogste competitie krijgen niet betaald of te weinig om van te leven. Zij investeren nog veel meer en het is heel belangrijk dat daar aan een gepast loon gewerkt wordt." Dat ze er überhaupt bij kan zijn, is op dit moment loon genoeg.

Het geld dat kan worden uitgegeven bij een toernooi als het EK, moet eerst ergens binnenkomen, legt directeur Daube uit. Zoveel uitgeven als bij de mannen gaat op dit moment niet, daar zijn de inkomsten nu nog van een andere orde.

De stadionspeakers richten hun aandacht de komende weken vooral op het werk. De namen van de spelers bijvoorbeeld. Holdener: "De grootste uitdaging is denk ik Polen. Daarvoor zal iemand langskomen, ik wil elke naam uiteraard correct uitspreken."

Nederlandse fans die naar de eerste wedstrijd zaterdag van Oranje in Luzern afreizen, zullen daar de stem van Zollinger horen, die de spelers voorstelt. "Jackie Groenen, Esmee Brugts": ze rollen er op verzoek vlekkeloos uit.

Na een marathonzitting van iets meer dan 24 uur heeft de Amerikaanse Senaat ingestemd met de belangrijkste uitgavenwet van president Trump, door hem de 'One Big Beautiful Bill' genoemd.

Hoewel de Republikeinen een meerderheid van 53 zetels hebben in de Senaat, was de uitslag van de stemming 50-50. Vicepresident en Senaatsvoorzitter Vance hakte, zoals gebruikelijk als de stemmen staken, de knoop door.

Met de stemming is het wetsvoorstel nog niet definitief aangenomen. De door de Senaat gewijzigde tekst gaat terug naar het Huis van Afgevaardigden, dat al had ingestemd met een eerdere versie. Trump hoopt de wet uiterlijk 4 juli, Onafhankelijkheidsdag, op zijn bureau te hebben om te ondertekenen.

Kritiek Democraten

De wet is omstreden. Vooral Democraten hebben kritiek vanwege de voorgestelde bezuinigingen op de sociale zekerheid. Ze zijn het ook niet eens met voorgestelde belastingverlagingen, extra geld voor streng migratiebeleid en het terugdraaien van subsidies voor groene energie.

De leider van de Democraten in de Senaat Schumer reageerde fel op de uitslag. "Republikeinen hebben het Amerikaanse volk verraden en de Senaat te schande gemaakt", zei hij.

Trump noemde de uitslag van de stemming "muziek in mijn oren". Hij reageerde op vragen van verslaggevers tijdens een bezoek aan een nieuw detentiecentrum voor migranten in Florida.

America Party

Elon Musk kondigde aan dat als de wet er echt komt hij "de volgende dag" zijn eigen partij zal oprichten: The America Party. Musk steunde Trump tijdens diens campagne en de eerste maanden van zijn presidentschap, maar raakte begin juni in de clinch met de president. Hij is het niet eens met het verhogen van de federale uitgaven en liet zich vernietigend uit over de Big Beautiful Bill.

Toen die ruzie escaleerde, maakte de topman van Tesla en SpaceX excuses aan Trump, maar nu distantieert hij zich dus weer van de president. Hij is ook kritisch op de Senatoren die voor de wet stemden. "Ze moeten zich schamen", schrijft hij op X.

Hogere staatsschuld

De strijd rond de wet zal nu opnieuw losbarsten in het Huis van Afgevaardigden, dat ook nog zaken mag aanpassen. In eerste instantie stuitte het voorstel al op tegenstand van Democraten die zich verzetten tegen forse bezuinigingen in de gezondheidszorg en voedselhulpprogramma's voor de armen.

Ook een aantal Republikeinen is kritisch, vooral over de verhoging van de staatsschuld. In de eerste versie van de wet steeg die al met 3,3 biljoen dollar. Die versie kwam in mei met maar twee stemmen verschil door het Huis.

Miljarden extra

De nieuwe versie die door de Senaat is goedgekeurd, is zo aangepast dat er nog eens 651 miljard dollar extra wordt uitgegeven. Dat betekent een verdere verhoging van de staatsschuld en daar komt de rente nog bij, waarschuwde een groep conservatieve critici maandag. "Dat is niet fiscale verantwoordelijkheid nemen, niet waar we ja tegen hebben gezegd."

Een aantal gematigde Republikeinen is ook tegen de zwaardere bezuinigen op gezondheidszorgprogramma Medicaid in de versie van de Senaat.

Voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Johnson is desondanks optimistisch. "Het Huis zal snel werken om de One Big Beautiful Bill die de America First-agenda van president Trump doorvoert, aan te nemen voor 4 juli. Het Amerikaanse volk heeft ons een duidelijk mandaat gegeven en na vier jaar falen van de Democraten zijn we van plan om te leveren, zonder uitstel."

Elk jaar maken minstens 20.000 Nederlandse mannen zich schuldig aan seksueel kindermisbruik in het buitenland. Dat concluderen onderzoekers die dat in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC) hebben onderzocht. Ze zeggen dat het voor het eerst is dat er zo'n representatieve schatting is gemaakt.

Voor het onderzoek werd een online-enquête ingevuld door ruim 9000 mannen in de leeftijd van 18 tot en met 80 jaar. 2,3 procent van hen gaf aan dat hij als volwassene ooit in het buitenland betaalde seks heeft gehad met een persoon jonger dan 18 jaar en/of onbetaalde seks heeft gehad met een kind onder de 16.

De onderzoekers schatten dat dit op de hele bevolking neerkomt op 131.000 tot 171.000 Nederlandse mannen die zich ooit schuldig hebben gemaakt aan seksueel kindermisbruik.

Twee derde van die 2,3 procent gaf aan dat dit in de afgelopen vijf jaar is gebeurd. Wie dit doorrekent, komt volgens de onderzoekers uit op minstens 20.000 Nederlandse mannen die jaarlijkse afreizen naar het buitenland en zich daar schuldig maken aan kindermisbruik.

Wie zijn het?

Criminoloog Anneke Koning van de Vrije Universiteit, een van de betrokken onderzoekers, wilde graag meer weten over deze groep. "Dat stereotiepe beeld van een pedofiel is lang niet altijd het geval", stelt ze. "Gemiddeld zijn ze 35 jaar oud en heeft het overgrote deel ten tijde van de vragenlijst een romantische relatie. Ook hebben ze niet allemaal seksuele interesse in kinderen."

Over waarom de mannen zich vrij genoeg voelen om eerlijk te antwoorden, heeft de criminoloog ook wel een theorie.

"We hebben allerlei vragen gesteld over seksualiteit, seksueel gedrag en naar wat voor porno ze kijken. Maar daar binnen hebben we dus ook vragen gesteld als: 'Heeft u weleens betaald voor seks? Zo ja, hoe oud was degene waarmee u dat deed?" Volgens Koning heeft die methode ervoor gezorgd dat de ondervraagden eerlijk antwoordden.

In het onderzoek is niet alleen fysiek seksueel kindermisbruik onderzocht. Ook is er gekeken naar het zogeheten transnationaal seksueel kindermisbruik dat via online kanalen wordt gepleegd. Daarmee stijgt het percentage plegers van de ondervraagden naar 3,4 procent.

Nederland zucht onder de hitte, maar in het zuiden van Europa zouden ze blij zijn met onze temperaturen. In Frankrijk, Spanje en Italië worden temperaturen van 40 graden en meer bereikt.

In al die landen zijn maatregelen genomen. Ook worden veel sterfgevallen toegeschreven aan de hitte. Onze correspondenten zetten alles op een rij.

In Frankrijk is de hittegolf een bloedserieuze aangelegenheid. De temperaturen zijn historisch en de hitte is bijna ondraaglijk. De regering, ministers, meteorologen en media raken er niet over uitgepraat.

In Parijs was het om 15.00 uur 38 graden. "Een marteling", schreef de krant Le Parisien met grote letters op de voorpagina. De Franse tv had het vandaag niet over "de heetste dag", maar over "de ergste dag". Maandag werd al de hoogste gemiddelde temperatuur ooit gemeten in een junimaand (40,2 graden), maar vandaag is het nog warmer. Er zijn pieken tot 41 graden.

En het zijn niet alleen steden waar wordt gezweet en het platteland waar boeren balen. Ook water en bergen merken de gevolgen van het stijgende kwik. In de Middellandse Zee is begin deze week de hoogste juni-temperatuur ooit van het oppervlaktewater gemeten: 26,01 graden. Dat is vandaag verder gestegen tot 30 graden. Voor de Mont Blanc wordt verwacht dat het vandaag nergens op de berg vriest, zelfs niet op de top op ruim 4800 meter hoogte. Normaal gebeurt dat alleen wel eens in hartje zomer.

In zestien van de bijna honderd Franse departementen, waaronder Groot-Parijs, geldt vandaag en morgen code rood. In Parijs en omstreken was het vijf jaar geleden dat die hoogste alarmfase werd afgekondigd.

Code rood betekent dat overheden en bedrijven vergaande maatregelen moeten of mogen nemen. Bijna 2000 scholen zijn geheel of gedeeltelijk gesloten. Eerstehulpposten in ziekenhuizen zijn in hoogste staat van paraatheid. Sport- en buitenactiviteiten worden afgelast. Werknemers krijgen aangepaste werktijden.

Zwembaden zijn in verschillende steden gratis toegankelijk. Het gemeentebestuur van Parijs stelt vrijwel alle parken ook vannacht open voor publiek.

In Spanje zijn de afgelopen week 265 mensen overleden van wie de dood is toe te schrijven aan de hoge temperaturen. Het land monitort al jaren de zogeheten 'premature' sterfgevallen, die zich eerder voordoen dan verwacht zou mogen worden. In de winter doen zich er veel voor tijdens de griepepidemie en in de zomer is meestal de hitte de schuldige. Van de 265 mensen die tussen 22 en 30 juni 'voortijdig' overleden, waren acht op de tien ouder dan 65 jaar.

Ook wordt afgeraden te lang in de zon door te werken. Afgelopen weekeinde overleed een medewerkster van de reinigingsdienst van Barcelona na haar dienst; ze had de hele dag op straat gewerkt. Of de hitte ook de doodsoorzaak was, wordt nog onderzocht.

Ondanks die mogelijke sterfgevallen is de hittegolf in Spanje op de derde dag nauwelijks nog in het nieuws. Het is meer van hetzelfde en bovendien is het land inmiddels gewend aan zeer hoge temperaturen.

Wat het dit keer wel uitzonderlijk maakt, is dat de extreme hitte al direct bij het begin van de zomer plaatsvindt. Barcelona registreerde maandag met 37,6 graden de hoogste temperatuur ooit in juni gemeten. Maar dat valt nog mee in vergelijking met de cijfers uit andere regio's. Vandaag was de vierde dag op rij dat veel steden, vooral in het zuiden en in het binnenland, de 40 graden aantikten.

Het plaatsje El Granado in Zuidwest-Spanje boekte zaterdag al het record van deze hittegolf met 46 graden. Morgen zou de hittegolf moeten eindigen, maar ook dat is relatief: de temperaturen zullen (ver) boven de 30 graden blijven.

Ook Italië is in de greep van het hogedrukgebied Pluto, op veel plaatsen stijgt het kwik tot tegen de 40 graden. In steden als Taranto en Florence gaat de temperatuur daar zelfs overheen.

In heel het land hebben zo'n twintig steden een zogeheten bollino rosso: een waarschuwing van de overheid om op te passen met de hitte. Het zijn de standaardadviezen om de zon te mijden tijdens de heetste uren van de dag en veel te drinken. Ondanks de waarschuwing is gisteren in Bagheria op Sicilie een 53-jarige vrouw bezweken aan de hitte. Rond 14.00 uur zakte ze op straat in elkaar, ze overleed later in het ziekenhuis.

Er zijn geen actuele cijfers over het aantal doden die de extreme hitte veroorzaakt, maar de ziekenhuizen in heel Italië melden wel een toename van het aantal patiënten op de eerste hulp. SEH-artsen zien een stijging van 5 à 20 procent, vooral in de grote steden en in de toeristische gebieden.

In dertien Italiaanse regio's, waaronder Lombardije in het noorden, de centrale regio Abruzzen en op Sicilië, hebben de autoriteiten een verbod ingesteld op buiten werken tijdens de warmste uren van de dag. Boeren, bouwvakkers en wegwerkers moeten pauze houden tussen 12.00 en 16.00 uur. Die maatregel geldt tot 31 augustus.

In de Waal bij Zaltbommel is een zwemmer overleden. De man werd sinds 15.15 uur vermist nadat hij volgens omstanders onder water was verdwenen. Zowel de politie als de veiligheidsregio wil niets zeggen over de identiteit van het slachtoffer.

Brandweerduikers troffen hem rond 16.00 uur in het water aan. Hij is nog gereanimeerd, maar de hulp mocht niet baten, meldt een woordvoerder van de veiligheidsregio aan Omroep Gelderland.

De woordvoerder waarschuwt voor de gevaren van zwemmen in rivieren: "Zwemmen in een rivier als de Waal is lastiger dan je denkt. Veel mensen onderschatten de gevaren. De stroming is heel sterk." Afgelopen weekend kwam een 21-jarige man uit Polen om het leven in de Waal bij Ochten. Vorige maand verdronken meerdere mensen in rivieren en recreatieplassen.

Ook dode in Vianen

In een recreatieplas in Vianen is rond 17.00 uur het lichaam van een man gevonden, meldt de politie. Burgemeester Fröhlich van Vijfheerenlanden, waar Vianen onder valt, zegt dat de man is verdronken. Over de identiteit van het slachtoffer is nog niets bekend. De politie onderzoekt wat er is gebeurd.

Op de Merwedebrug (A27) bij Gorinchem zijn kort na elkaar twee ongelukken gebeurd. Rond 17.00 uur botsten in de richting van Breda een vrachtwagen en een motor op elkaar.

Het is volgens Omroep Brabant nog onduidelijk of er slachtoffers zijn gevallen. Politie, ambulance en brandweer werden opgeroepen.

De snelweg richting Breda werd afgesloten en de vertraging liep op tot een uur. Toen de bergingswerkzaamheden bijna waren afgerond, botsten op vrijwel dezelfde plek drie auto's op elkaar, meldt Rijkswaterstaat.

De vertraging op de route van Utrecht naar Breda liep op tot zo'n drie kwartier. Na 19.00 uur was de weg weer vrij en liep de vertraging snel terug.

30 juni was een van de dodelijkste dagen in weken voor Gaza, met minstens 74 doden. Zeker 39 mensen werden gedood en tientallen raakten gewond bij een Israëlische luchtaanval op café Al-Baqa, aan het strand bij Gaza-Stad. In Palestijnse media klinkt veel woede dat de aanval was gericht op een recreatieplek, waar men juist kwam om de oorlog te vergeten.

Een woordvoerder van het Israëlische leger claimt dat Hamas-leden doelwit waren, maar ook dat het leger onderzoek gaat doen naar mogelijke fouten. Het café lag buiten de zone waarvoor Israël een evacuatiebevel heeft afgegeven.

Volgens getuigen waren bezoekers in het café aan het werk en werd er een kinderfeest gehouden. Via een lijst van slachtoffers die via Telegram wordt gedeeld door een Palestijnse journalist weten we wie enkele slachtoffers zijn. De socialemediaprofielen van de jonge slachtoffers geven een inzicht in hun leven als journalist, kunstenaar, IT'er of sporter.

In oudere artikelen beschrijven bezoekers het café als een plek waar vrienden en families samenkwamen, met een sfeer "vervuld van gelach, plezier en de genegenheid van vriendschap". Ook na 7 oktober 2023 kwamen Gazanen hier om feestdagen te vieren en de oorlog even te vergeten - ook nadat vorig jaar de bovenste verdieping door een bombardement was verwoest.

Daarnaast was het ook een van de weinige plekken in Gaza-Stad waar de internetverbinding relatief stabiel was. Volgens de Facebookpagina van Al-Baqa werden hier enkele weken geleden nog voetbalwedstrijden gestreamd. Mede voor die verbinding met de buitenwereld kwamen hier veel mensen: studenten, journalisten, activisten en kunstenaars.

Een van die mensen was Ismail Abu Hatab. Hatab was filmmaker, fotojournalist en oprichter van ByPa, een collectief van Palestijnse makers. Zijn serie Between sky and sea werd vertoond op een expositie in Los Angeles, in eenzelfde tent als waarin Gazaanse vluchtelingen worden opgevangen. Hatabs foto's lieten zien hoe Gazanen tussen het oorlogsgeweld zochten naar plezier en een normaal leven.

In november 2023 raakte Hatab ernstig gewond toen hij verslag deed van een Israëlische luchtaanval. Hoewel hij hierdoor een jaar niet kon lopen, werkte hij verder aan exposities. De aanval op het Al-Baqa café overleefde hij niet, net als collega-journalist Omar Zaino. Een andere prominente journaliste, Bayan Abu Sultan, raakte gewond.

Ook onderdeel van het ByPa-collectief was Frans al-Salmi. Voor 7 oktober 2023 maakte ze voornamelijk digitale portretten, maar volgens haar Instagram-pagina begon ze weer met schilderen "tijdens de wrede genocide, zodat een deel van me weer tot leven kon komen". Voor ByPa maakte ze onder meer promotiemateriaal en comics.

Onder de slachtoffers zijn ook meerdere mensen die het café gebruikten als werkplek. Nasim Sabha en Mohammed Abu Odeh werkten allebei op afstand als IT'er.

Volgens het Palestijnse Olympisch Comité werden twee sporters gedood bij de luchtaanval: voetballer Mustafa Abu Amireh en bokser Malak Musleh.

Abu Amireh speelde bij de club van Al-Zeitoun en werkte in het Al-Baqa café. Musleh was een van de jongste vrouwelijke boksers in Gaza. Volgens het Olympisch Comité droomde ze ervan om als eerste Palestina te vertegenwoordigen op internationale vrouwentoernooien.

Op de lijst van slachtoffers staat ook de zoon van Ayman Mansour. Mansour zou de commandant van Hamas in Jabalia zijn geweest, tot hij in juni 2023 werd doodgeschoten. Op de lijst met slachtoffers staan meerdere mensen met de achternaam Mansour; zij zouden ook familieleden zijn.

Het is mogelijk dat de familieleden het doelwit van de aanval waren, al is onduidelijk of zij banden hebben met Hamas. De woordvoerder van het Israëlische leger stelt dat er is "geprobeerd het risico op burgerslachtoffers te verkleinen door luchtbeelden te maken".

Dit zijn beelden van de luchtaanval op het café in Gaza-Stad en van het bergen van de doden:

Polen voert tijdelijk controles in langs de grens met Duitsland en Litouwen. Dat heeft premier Donald Tusk bekendgemaakt. De controles moeten maandag ingaan.

Polen volgt daarmee België, Duitsland en Nederland, die de afgelopen maanden eveneens extra grenscontroles instelden om illegale migratie tegen te gaan. De maatregel is vooral een reactie op de Duitse controles, waarbij ongedocumenteerden terug naar Polen worden gestuurd. Duitsland liet in februari weten de extra controles aan zijn kant van de grens met zes maanden te verlengen.

Het debat daarover laaide de afgelopen weken flink op in Polen. Rechtse activisten begonnen op eigen houtje grenscontroles te houden bij de Duitse grens.

Mag van Schengen

"We achten de tijdelijke herinvoering van grenscontroles noodzakelijk om de ongecontroleerde toevloed van migranten over de Pools-Duitse grens tot een minimum te beperken", zei Tusk tijdens een vergadering van zijn kabinet.

Tusk heeft ook kritiek op het Duitse beleid. Volgens hem leidt dat tot meer druk op Polen. "Het Poolse geduld raakt op", aldus de premier.

Binnen de afspraken van het Schengenakkoord is het landen toegestaan tijdelijk extra controles bij de grenzen te houden. De Duitse bondskanselier Merz zei vandaag dat zijn land het Schengensysteem in stand wil houden, maar dat dat alleen kan als het vrije verkeer van personen en goederen niet wordt misbruikt door mensensmokkelaars.

Merz zegt dat Duitsland en Polen "een gezamenlijk probleem hebben dat we samen willen oplossen".

Ook bij Litouwen

Knut Abraham, een CDU-partijgenoot in de Bondsdag, is kritischer ten opzichte van Polen. "De oplossing kan niet liggen in het heen-en-weer schuiven van migranten tussen Polen en Duitsland of het instellen van grenscontroles aan beide kanten", zei hij tegen de krant Die Welt.

De nieuwe Poolse controles gelden ook voor de grens bij Litouwen. De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Kestutis Budrys zegt daarover te zijn geïnformeerd door de Poolse regering. "We moeten kijken welke maatregelen het effectiefst zijn. Ze moeten ons gezamenlijke belang in het vrije verkeer van personen niet schaden en bijdragen aan de bescherming van de buitengrenzen van de EU en de NAVO", aldus Budrys.