NOS Nieuws - Algemeen

Goedkopere elektrische auto's van goede kwaliteit; dat klinkt goed voor de Europese consument, maar de Europese Unie maakt zich zorgen. Want die auto's komen vaak uit China en de verkoop ervan zit in de lift.

De Chinese overheid stimuleert de auto-industrie flink en dat gaat ten koste van de Europese industrie. Daarom stemmen de EU-landen vandaag waarschijnlijk in met nieuwe importtarieven op elektrische auto's uit China.

De verkoop van die auto's is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Van alle verkochte elektrische auto's in de wereld was in 2020 nog 3,5 procent van Chinees fabrikaat, nu is dat al ruim 27 procent. Dit komt deels doordat bedrijven als Tesla en Volvo hun elektrische auto's ook in China laten maken.

Maar ook de Chinese merken worden steeds populairder. Die hadden in 2020 nog een aandeel van net geen 2 procent van de Europese markt. Nu is dat ruim 14 procent.

Tijdelijke importtarieven

Sinds deze zomer gelden al tijdelijke importtarieven op elektrische auto's uit China. De bedoeling is dat er nu importtarieven komen die de komende vijf jaar van kracht zijn. De nieuwe tarieven gaan gelden voor alle elektrische auto's die in China gemaakt zijn. De hoogte kan per bedrijf verschillen: dat hangt af van de mate van staatsteun die de bedrijven hebben gekregen.

De Amerikaanse autofabrikant Tesla produceert bijvoorbeeld auto's in China en krijgt daarvoor ook staatssteun van het land. Daarom moet Tesla hier straks 7,8 procent aan importtarief betalen voor auto's die in China worden gemaakt. Fabrikanten die de meeste staatssteun hebben gekregen of niet hebben meegewerkt aan het staatssteunonderzoek van de EU gaan een tarief tot wel 35,3 procent betalen.

Duitse autofabrikanten niet blij

Dat klinkt als goed nieuws voor de Europese autofabrikanten, want elektrische auto's uit China zullen duurder worden. Toch is een bedrijf als Volkswagen helemaal niet blij met de nieuwe tarieven, omdat het noodlijdende bedrijf net als andere Duitse automerken juist veel auto's in China verkoopt. De angst is dat China met tegenmaatregelen komt.

NOS op 3 maakte eerder dit jaar een explainer over de Chinese elektrische auto's:

Dat is zeker niet ondenkbaar, zegt Rico Luman, sectoreconoom transport en automotive van ING. "We zijn nog heel afhankelijk van China. Denk bijvoorbeeld aan de batterijen: de grondstoffen daarvoor komen vooral uit China."

Maar de Chinezen kijken verder dan alleen de auto-industrie. Zo zijn ze een onderzoek begonnen naar de subsidiëring van onder andere melkproducten en varkensvlees vanuit de EU. Door dit onderzoek sprak de Spaanse premier openlijk zijn twijfels uit over de vraag of er inderdaad importtarieven op Chinese auto's moeten komen, want Spanje exporteert veel varkensvlees naar China.

Er lijkt nu toch een meerderheid voor de importtarieven te zijn. De EU is ook niet de enige die ze hanteert. De Verenigde Staten en Canada hebben besloten importtarieven van wel 100 procent op te leggen. "De Europese tarieven zijn al een stuk lager dan in de VS, dus dat kun je zien als een compromis. Maar de EU handelt wel veel meer in auto's en onderdelen met China. Het kan alsnog verdere gevolgen hebben", zegt Luman.

Niet gunstig voor de consument

Hoeveel meer we moeten gaan betalen voor Chinese elektrische auto's is nog niet duidelijk, mede doordat het per bedrijf dus nogal verschilt hoe hoog het importtarief zal zijn. "De winstmarges verschillen ook enorm bij Chinese fabrikanten", zegt Marieke Kuijpers, sectormanager mobiliteit bij RaboResearch. Sommige fabrikanten zullen er misschien voor kiezen minder winst te maken in plaats van de prijzen voor de auto's te verhogen.

Eén ding is voor beide economen duidelijk: de importtarieven zijn niet gunstig voor de consument. "Maar voor de Europese auto-industrie is dit eigenlijk wel noodzakelijk", zegt Kuijpers. "Als je importtarieven wilt invoeren, dan is dit wel het moment. De Chinese markt is nu in opkomst. Over een jaar ben je te laat."

Goedemorgen! Vandaag landt een vliegtuig met Nederlanders die weg wilden uit Libanon. En voor het eerst fluit een vrouwelijke scheidsrechter een wedstrijd voor mannen in het betaald voetbal.

Eerst het weer: de dag begint mogelijk met wat mist, maar al snel komt de zon tevoorschijn. Bij een zwakke noordoostenwind wordt het 15 of 16 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten?

Wat heb je gemist?

Het dodental van orkaan Helene blijft oplopen. Inmiddels zijn er 215 doden gemeld. Daarmee is Helene de dodelijkste orkaan die de VS trof sinds Katrina in 2005. Afgelopen week trok de orkaan vanuit de Golf van Mexico over zes staten. Huizen en wegen werden weggespoeld door de zware regens of werden bedolven bij aardverschuivingen.

Met sommige afgelegen gebieden is nog altijd geen contact gelegd, waardoor het nog niet duidelijk is hoeveel slachtoffers daar zijn gevallen. De verwachting is dan ook dat het dodental nog verder zal oplopen.

Ander nieuws uit de nacht:

En dan nog even dit:

Het was gisteren 450 jaar geleden dat Leiden werd bevrijd van de Spanjaarden: het Leidens Ontzet. Daarom stonden mensen traditiegetrouw al vroeg in de rij om haring en wittebrood te kopen.

Fijne dierendag!

De man die wordt gezien als het brein achter de aanslag op het satirische blad Charlie Hebdo is in Frankrijk veroordeeld tot levenslang. Peter Chérif (42) zou de twee broers die het bloedbad op de redactie aanrichtten hebben getraind.

De broers Kouachi schoten in januari 2015 in het wilde weg op de redactie van Charlie Hebdo, omdat het blad grappen had gemaakt over de islam. Daarbij kwamen twaalf medewerkers om het leven. Wereldwijd werd er geprotesteerd tegen het geweld onder het motto 'Je suis Charlie'.

De twee daders werden enkele dagen later omsingeld in een gebouw en doodgeschoten toen ze het vuur openden op politieagenten.

Jeugdvriend

Chérif was een jeugdvriend van de jongste Kouachi-broer. Hij werd ervan verdacht hem te hebben getraind toen hij zelf voor al-Qaida in Jemen vocht, tussen 2011 en 2018. Chérif werd in 2018 in Djibouti opgepakt.

Volgens de aanklagers was Chérif de architect van een serie aanslagen in Frankrijk dat decennium. Hijzelf ontkende te hebben geweten wat de broers van plan waren. Wel gaf hij toe dat hij betrokken was geweest bij de gijzeling van drie Franse hulpverleners in Jemen in 2011.

Zijn advocaat benadrukt dat Chérif nooit expliciet is aangeklaagd voor betrokkenheid bij de Charlie Hebdo-aanval, "omdat ze daar het bewijs niet voor hebben". Hij is ervan overtuigd dat het OM daarom gekozen heeft voor de bredere aanklacht 'deelname aan een terreurorganisatie'.

Het dodental van de orkaan Helene is opgelopen tot 215. Daarmee is de orkaan officieel de dodelijkste die de VS trof sinds Katrina in 2005. Bij die orkaan kwamen in de omgeving van New Orleans circa 1200 mensen om.

De verwachting is dat het dodental nog verder zal oplopen. Doordat er een week na de orkaan nog geen contact is met sommige afgelegen gebieden, is het nog niet duidelijk hoeveel slachtoffers daar zijn gevallen. Een officieel aantal vermisten is er niet, maar met honderden mensen is er nog geen contact geweest.

Onder de doden is een tweeling van ruim een maand oud, de jongste slachtoffers. Beide jongens werden met hun moeder gedood toen hun woonwagen door een vallende boom werd geraakt. Het gezin durfde niet te evacueren met zulke jonge kinderen.

"Ik kreeg sinds hun geboorte elke dag foto's maar had nog niet de kans gehad om ze te bezoeken", zegt hun opa tegen persbureau AP. "Nu zal ik mijn kleinzonen nooit ontmoeten, vreselijk."

In South Carolina ontdekten hulpverleners een bejaard echtpaar dat in een omhelzing was omgekomen in bed. "Mijn opa hoorde blijkbaar de boom knakken en is toen over mijn oma gerold om haar te beschermen", redeneert hun kleinzoon.

Ezels

Helene trok afgelopen donderdag vanuit de Golf van Mexico over zes staten. De verwoesting was groot: huizen en wegen werden weggespoeld door de zware regens of bedolven onder aardverschuivingen, bomen braken af door de zware wind.

Nog altijd zitten bijna een miljoen mensen zonder elektriciteit, in grote delen van het rampgebied zijn telefoonverbindingen uitgevallen. Reddingswerkers proberen met helikopters of per ezel afgelegen gebieden te bereiken, soms met benodigdheden als babymelkpoeder, medicijnen of voedsel.

Er zijn 6700 reservisten uit zestien staten ingezet om te helpen. Daarnaast zijn er nog eens duizend militairen naar het gebied gezonden.

Steun

President Biden bezocht afgelopen dag het rampgebied met vicepresident Harris. Hij beloofde de staten te helpen met herstelwerkzaamheden.

"Dit gaat miljarden kosten. Niet tienduizenden dollars, niet miljoenen, niet een miljard, maar miljarden, omdat er zoveel staten zijn getroffen", zei hij in Georgia. "Maar ik wil jullie zeggen: ik zie het, ik hoor het, ik rouw met jullie en ik beloof dat ik jullie zal steunen."

Het orkaanseizoen gaat ondertussen door in de Atlantische Oceaan: Kirk is momenteel een orkaan van de vierde categorie en zou tot wateroverlast aan de Amerikaanse kust kunnen leiden, tropische storm Leslie lijkt vooralsnog geen overlast te zullen veroorzaken.

In de Oostenrijkse hoofdstad Wenen zijn duizenden mensen de straat opgegaan om te demonstreren tegen mogelijke regeringsdeelname van de radicaal-rechtse partij FPÖ. Afgelopen zondag won de partij de parlementsverkiezingen.

De FPÖ haalde bijna 29 procent van de stemmen, waar de conservatieve ÖVP en de sociaaldemocratische partij SPÖ op respectievelijk 26 en 21 procent bleven steken.

Coalitievorming

Ondanks de verkiezingswinst wordt het waarschijnlijk lastig voor de FPÖ om een regering te vormen. De partij haalde namelijk lang niet genoeg stemmen voor een absolute meerderheid, waardoor een coalitie noodzakelijk is. Alleen de ÖVP heeft de mogelijkheid tot samenwerking nog opengehouden. Voorwaarde daarvoor is wel dat FPÖ-leider Kickl niet in die regering komt. Kickl zelf wil echter bondskanselier worden.

De demonstranten riepen de andere partijen op niet samen te werken met de FPÖ. Ze droegen protestborden met leuzen als "liever een pukkel dan Kickl". Ook werd Kickl als marionet van de Russische president Poetin afgebeeld. De FPÖ zet zich af tegen sancties tegen Rusland en steun aan Oekraïne.

De ÖVP heeft al eerder samengewerkt met de FPÖ. Daarbij had de radicaal-rechtse partij wel minder zetels. Morgen begint president Van der Bellen, die bij de Groenen hoort, aan de verkennende gesprekken met de partijleiders.

Bij ongeregeldheden voorafgaand aan de wedstrijd FC Twente - Fenerbahçe zijn gisteravond zeven mensen aangehouden. In de binnenstad van Enschede gingen aanhangers van beide clubs met elkaar op de vuist.

Zeker twee mensen raakten gewond, de politie kon nog niet zeggen hoe dat was gebeurd. Volgens de regionale omroep Oost braken de Turkse fans uit de fanzone nadat ze waren geprovoceerd door FC Twente-aanhangers.

De twee groepen gingen vlak bij de Oude Markt met elkaar op de vuist en gooiden met terrasmeubels, fietsen en vuurwerk. De mobiele eenheid greep vervolgens in met honden en knuppels.

Noodbevel

Om de rust terug te laten keren kondigde de burgemeester een noodbevel af, aanvankelijk voor een deel van het centrum, later voor de hele stad. Dat blijft tot vanochtend 07.00 uur van kracht.

Door het noodbevel kan de politie tijdelijk strenger optreden tegen relschoppers. Ook is gezichtsbedekkende kleding verboden.

FC Twente speelde zijn tweede Europa League-wedstrijd van het seizoen gelijk: na de stunt op Old Trafford tegen Manchester United werd het ook tegen Fenerbahçe 1-1.

In de Amerikaanse stad Memphis zijn drie agenten veroordeeld voor hun rol bij de dood van een zwarte arrestant. De 29-jarige Tyre Nichols werd door de agenten zwaar mishandeld met de dood tot gevolg.

De zaak wordt in de VS in een adem genoemd met andere gevallen van politiegeweld tegen zwarte burgers, zoals Breonna Taylor, George Floyd en Eric Garner. Toch was er ook een belangrijk verschil: alle aangeklaagde agenten in deze zaak waren zelf ook zwart.

De dood van Nichols wordt de agenten niet direct aangerekend. Alle drie zijn nu veroordeeld voor beïnvloeding van getuigen. Een van hen is ook schuldig bevonden aan het schenden van Nichols burgerrechten met de mishandeling.

De strafmaat wordt later bepaald, er zijn straffen tot 20 jaar mogelijk. Aanvankelijk had de drie mannen levenslang boven het hoofd gehangen, maar de jury vond na zes uur overleg dat de zwaardere aanklachten niet konden worden bewezen.

Valse verklaringen

Tyre Nichols werd in 2023 aangehouden voor roekeloos rijgedrag. Omdat hij niet zou hebben meegewerkt, werd hij zwaar mishandeld door vijf agenten. Twee van hen erkenden eerder al schuld en werkten mee met justitie. Aanklagers eisen voor hen een celstraf van 15 en 40 jaar. Daarmee bestaat de kans dat ze dus langer vast komen te zitten dan de drie agenten die het op een proces lieten aankomen.

Die kunnen nu het zwaarst worden gestraft voor het afleggen van valse verklaringen. Tegen hun meerderen en medici die Nichols hielpen, logen ze over het geweld dat ze hadden uitgeoefend.

De vader van Nichols reageerde opgelucht op het oordeel van de jury. "Winst is winst. Ze gaan tenminste allemaal de cel in."

Bij een Israëlische luchtaanval op een vluchtelingenkamp in Tulkarm op de bezette Westelijke Jordaanoever zijn zeker achttien doden gevallen. Dat meldt het Palestijnse ministerie van Gezondheid. De Israëlische luchtmacht heeft de aanval met gevechtsvliegtuigen bevestigd.

Dit zijn beelden van het ziekenhuis waar de gewonden werden binnengebracht:

Volgens het leger is bij de luchtaanvallen Hamas-commandant Zahi Yaser Abd al-Razeq Oufi gedood. Oufi was volgens het leger het hoofd van een Hamas-netwerk in Tulkarm en verantwoordelijk voor onder meer het plannen van een bomaanslag met een auto vorige maand. Ook zou hij een rol hebben gespeeld bij meerdere aanvallen op Israëlische burgers.

Israël voert vaker aanvallen uit op de Westelijke Jordaanoever, maar doet dit voornamelijk door middel van drones of helikopters. Sinds oktober vorig jaar zijn daarbij zeker 573 Palestijnse burgers gedood, blijkt uit cijfers van VN-organisatie OCHA.

In juli dit jaar stelde het Internationaal Gerechtshof in een niet-bindend advies vast dat de Israëlische aanwezigheid op de Westelijke Jordaanoever in strijd is met het internationaal recht. Ook maakte Israël zich volgens de rechtbank schuldig aan rassenscheiding en apartheid.

Bekijk in de video hieronder wat de bezetting van de Westelijke Jordaanoever betekent voor de bevolking:

De Belgische premier De Croo roept de pauselijke nuntius in zijn land op het matje vanwege uitspraken over abortus door de paus. Na een bezoek aan België vergeleek Franciscus abortusartsen met huurmoordenaars. "Absoluut onaanvaardbaar", vindt De Croo, die daarom de hoogste diplomatieke vertegenwoordiger van het Vaticaan in het land wil spreken.

De paus bracht vorige week een meerdaags bezoek aan België. Op zijn terugvlucht naar het Vaticaan deed hij tegen de meegereisde pers zijn gewraakte uitspraken. "Artsen die dit doen zijn - sta me toe dit zo te noemen - huurmoordenaars. Daar is geen discussie over mogelijk. Een menselijk leven wordt vernietigd. Dat is moord."

Franciscus had eerder al het kabinet en de koninklijke familie verrast met de aankondiging te willen onderzoeken of koning Boudewijn zalig kan worden verklaard. Ook dat werd gezien als een opsteker voor tegenstanders van abortus, omdat de gelovige koning in de jaren 90 weigerde abortuswetgeving te tekenen.

'Diplomatiek incident waard'

"Dat een buitenlands staatshoofd zo'n verklaring doet over democratische besluitvorming in ons land is absoluut onaanvaardbaar", reageerde De Croo gisteren tijdens het vragenuurtje in de Kamer op de uitspraken van de paus. "Wij hebben geen lessen te krijgen over hoe onze parlementsleden democratisch wetten goedkeuren."

"De tijd dat de kerk in ons land de wet dicteerde, ligt gelukkig lang achter ons."

Eerder hadden de Vrije Universiteit Brussel en het Universiteitsziekenhuis Brussel al geschokt gereageerd. Rector Jan Danckaert noemde de uitspraken "het verspreiden van haat". Hij vond dat de regering moest reageren. "Een staatshoofd dat met dergelijke perfide uitspraken tegen democratische wetten ingaat, is beslist een diplomatiek incident waard."

'Onaanvaardbaar'

De Croo heeft nu dus de nuntius ontboden. Hij zegt een gesprek te willen om duidelijk te maken waarom hij de uitspraken niet vindt kunnen. "Mijn boodschap zal bijzonder duidelijk zijn: wat daar gebeurd is, is onaanvaardbaar."

De premier voegt eraan toe dat de paus beter zijn aandacht aan een ander dossier kan besteden. "Als er ergens verontwaardiging over moet zijn, is het tegenover zij die bijvoorbeeld feiten van seksuele intimidatie hebben laten plaatsvinden, of tegenover zij die niet zijn opgetreden op het moment dat men had moeten optreden."

Groot-Brittannië raakt zijn laatste overzeese gebiedsdeel in Afrika kwijt: premier Starmer is van plan Chagos-eilandengroep over te dragen aan Mauritius. Daarmee komt een einde aan een slepend conflict over de strategisch gelegen eilandengroep.

De Britten zijn sinds 1814 de baas op de eilandengroep. Vanwege de ligging midden in de Indische Oceaan besloot het Verenigd Koninkrijk de eilanden te houden toen Mauritius in 1968 onafhankelijk werd. Op het hoofdeiland Diego Garcia is een Amerikaans-Britse luchtmachtbasis gevestigd.

Voor de basis op Diego Garcia moest indertijd de complete bevolking van de eilanden wijken: zo'n 1500 bewoners werden gedwongen overgebracht naar Mauritius, de Seychellen of Groot-Brittannië zelf. Human Rights Watch karakteriseerde dit als een misdaad tegen de menselijkheid.

Onderzeeërs en langeafstandsbommenwerpers

Diego Garcia bleef ook na de Koude Oorlog van strategisch belang als tussenstop voor patrouillerende onderzeeërs. Ook vertrokken hiervandaan de langeafstandsbommenwerpers die werden ingezet tijdens de oorlogen in Irak en Afghanistan. Nog altijd zijn er zo'n 2500 militairen gelegerd.

Internationaal groeide echter het verzet tegen de ontvolking van de eilandengroep. De Algemene Vergadering van de VN sprak in 2019 zijn protest uit en datzelfde jaar oordeelde het Internationaal Gerechtshof in Den Haag in een niet-bindende uitspraak dat de Chagos-eilanden nooit van Mauritius gescheiden hadden mogen worden.

In een gezamenlijke verklaring zeggen het VK en Mauritius nu dat er na twee jaar onderhandelen afspraken zijn gemaakt om "fouten uit het verleden" recht te zetten. Onder de nieuwe afspraken zullen de oorspronkelijke bewoners van de Chagos mogen terugkeren naar alle eilanden behalve Diego Garcia. Daarvoor wordt ook Brits geld vrijgemaakt.

99 jaar

Verder is afgesproken dat de pacht van de Amerikaanse basis nog zeker 99 jaar wordt voortgezet. Daarmee zijn volgens de Amerikanen en Britten hun belangen in de regio veiliggesteld.

Toch is er ook kritiek op de soevereiniteitsoverdracht. Politici van de Conservatieve Partij waarschuwen dat Mauritius hechte banden met China heeft en zijn bang dat dat land garen spint bij het vertrek van de Britten.

Ook zijn de (nazaten van) de oorspronkelijke bewoners niet tevreden over de gang van zaken, omdat zij buiten de onderhandelingen zijn gehouden. "De Chagossianen zijn consequent en moedwillig genegeerd", zegt een teleurgestelde woordvoerder, die het nieuws over het verdrag uit de media moest vernemen. "We eisen dat we volledig betrokken worden."

Voormalig first lady Melania Trump verdedigt het recht op abortus. Daarmee draagt ze een ander standpunt uit dan haar man Donald Trump. "Individuele vrijheid is een fundamenteel recht dat ik bewaak. Zonder enige twijfel is er geen ruimte voor compromissen."

De video is te zien op X:

De uitspraken komen enkele dagen voor de biografie uitkomt van de vrouw van de Amerikaanse Republikeinse presidentskandidaat, waarin ze ook pleit voor het recht op zelfbeschikking voor vrouwen. De Britse krant The Guardian heeft het boek al ingezien.

Haar man nam eerder een tegenovergestelde positie in: Trump zei tijdens een anti-abortus-evenement in 2020 dat hij het recht van elk geboren en ongeboren kind wil beschermen "zodat ze hun door God gegeven belofte kunnen waarmaken".

Geen landelijk recht meer

Tijdens zijn presidentschap benoemde Trump drie conservatieve rechters van het Amerikaanse Hooggerechtshof, waarna het landelijke recht op abortus in 2022 werd afgeschaft.

Sindsdien mogen de Amerikaanse staten beslissen en is in een aantal staten abortus nu zeer ingeperkt of zelfs volledig verboden. Toch zegt Trump dat hij onder geen enkele omstandigheid een landelijk abortusverbod zou steunen.

Hoewel hij dus niet voor een landelijk verbod is, is het toch een heel ander standpunt dan van zijn vrouw Melania. Die staat, op dit punt, op hetzelfde standpunt als de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris.

Republikeinse verdeeldheid

Onder de Republikeinen heerst verdeeldheid over abortus. Zo is vicepresidentskandidaat Vance uitgesproken tegen abortus, maar wil Trump dat staten zelf bepalen hoe zij erover denken. Vance zei onlangs dat de Republikeinen een geloofwaardigheidsprobleem hebben op dit vlak en dat ze het vertrouwen van de kiezer op het onderwerp moeten terugwinnen.

Het kabinet "breekt een belofte", "tekent een doodvonnis", is een "kille boekhouder", "neemt een hardvochtig besluit", heeft een "morele plicht" en "brengt mensen in levensgevaar". De kwalificaties van de oppositie over het kabinetsbesluit om een groep Afghaanse beveiligers toch niet naar Nederland te halen zijn stevig, zo bleek donderdagavond in het debat over de bewakers.

De negen aanwezige oppositiepartijen (alleen JA21 was er niet) zijn het met elkaar eens: het is schandalig dat dit kabinet terugkomt van het voornemen van het vorige kabinet over een groep Afghaanse beveiligingsmedewerkers.

Deze mensen hebben soms met gevaar voor eigen leven Nederlandse militairen beschermd. Nederland zat bijna twintig jaar, van 2002 tot 2021, in Afghanistan, met name in de provincies Uruzgan en Kunduz. "Een ereschuld is gebroken", vat CDA-Kamerlid Boswijk de opvatting van de oppositiepartijen samen.

Gezinnen

Vrijdagavond stuurde het kabinet een kort briefje naar de Tweede Kamer. Er gaat een streep door het idee om een "afgebakende groep" Afghaanse bewakers en hun familie hierheen te halen. Het gaat namelijk niet om 145 beveiligers, maar om bijna duizend bewakers, zegt het kabinet.

En dat komt met hun gezinnen erbij neer op een groep van zo'n 4500 mensen. Het kabinet vindt de groep te groot, de opvang wordt te duur en het blijkt moeilijk te achterhalen te zijn waar de beveiligers nu zijn, is de argumentatie uit de brief en de bijgevoegde ambtelijke stukken.

Schrijnende situatie

Niet alleen de oppositie, maar ook regeringspartij NSC valt het kabinetsbesluit zichtbaar zwaar. NSC-leider Omtzigt was onder het vorige kabinet als Kamerlid toch vurig voor het laten overkomen van de beveiligers, wordt NSC-Kamerlid Kahraman bij herhaling gevraagd.

Breekt de partij die staat voor goed bestuur geen afspraken met mensen "die drie jaar ondergedoken hebben gezeten en nu dachten veilig te zijn?", wil GroenLinks-PvdA-Kamerlid Piri weten.

Kahraman spreekt over een "duivels dilemma" en "morele afwegingen" en noemt de kwestie "zeer ingewikkeld". Dat het kabinet de Afghanen niet wil vanwege de kosten vindt de NSC'er belachelijk. "Het financiële plaatje doet er niet toe." NSC wil nog wel kijken of er gekeken kan worden naar bewakers die in een "schrijnende situatie" zitten.

Wachttorens

Regeringspartijen PVV en VVD hebben daarentegen geen twijfels. PVV-Kamerlid de Roon: "Wij willen niet nog meer buitenlanders in Nederland". Hij denkt ook niet dat de bewakers zich opgeofferd hebben voor Nederland door het militaire kamp te bewaken in wachttorens. "Ze deden het voor het geld."

De VVD vindt dat er genoeg Afghanen zijn opgevangen in Nederland en wijst erop dat het ten opzichte van een eerdere berekening om een aanzienlijk grotere groep gaat.

De ministers Brekelmans van Defensie, Veldkamp (Buitenlandse Zaken) en Faber (Asiel en Migratie) hebben nog geen uitleg gegeven over hun besluit, omdat het debat opgeschort werd. De Kamer krijgt de tijd om nog nieuwe stukken te lezen en het is onduidelijk wanneer het vervolgdebat wordt gepland.

De ministers hebben al wel laten doorschemeren dat ze willen vasthouden aan het besluit. De kans is heel klein dat NSC de steun voor dit gevoelige onderwerp zal intrekken, omdat dat de toch al broze onderlinge verhoudingen in de coalitie verder zal beschadigen.

Zangeres Nana Mouskouri wil nog een paar concerten geven, maar daarna stopt ze definitief. Dat zegt ze in een interview met het Duitse blad Der Spiegel. Mouskouri wordt op 13 oktober 90 jaar.

"Ik doe nog een paar optredens en dan is het genoeg, denk ik", zegt de Griekse zangeres, die in Genève woont. Ze zegt niet te kunnen doen alsof ze nog jong is. "Ik wil mensen niet laten lijden. Ik heb het recht niet op het podium te gaan staan en slecht te zingen, zelfs als ik daarvoor applaus zou krijgen."

Mouskouri doet nog dagelijks oefeningen om haar stem goed te houden. Waar en wanneer haar afscheidsconcerten zullen zijn is nog niet duidelijk.

Comeback

Het is niet voor het eerst dat Mouskouri haar afscheid aankondigt. Zestien jaar geleden, in 2008, nam ze afscheid van het publiek met twee grote concerten in Athene, maar een jaar later maakte ze alweer haar comeback. Ze kon het optreden niet laten. "Het voelde alsof ik zou sterven als ik zou stoppen met zingen", zegt ze tegen Der Spiegel.

In de jaren die volgden nam ze nieuwe cd's op en in 2014 ging ze ter gelegenheid van haar tachtigste verjaardag opnieuw op wereldtournee, waarbij ze ook Nederland aandeed.

Nieuw album

Ter gelegenheid van haar negentigste verjaardag verschijnt nu een album waarin de muziek van een aantal van haar hits opnieuw is opgenomen. Haar stem is uit de oude opnames gehaald, omdat Mouskouri het niet zag zitten om af te reizen naar Londen. Het eindresultaat ontroert haar, omdat het haar doet denken aan haar jonge jaren.

Mouskouri heeft meer dan 1500 liedjes opgenomen en zingt in het Grieks, Frans, Duits en Engels. Ze is bekend van nummers als The Three Bells, Quand Tu Chantes en Only Love.

Bij ongeregeldheden in Enschede voorafgaand aan de voetbalwedstrijd FC Twente - Fenerbahçe zijn twee mensen gewond geraakt. De politie heeft twee mensen gearresteerd en onderzoekt wat er precies gebeurd is.

Het ging mis in de buurt van de fanzone voor Fenerbahçe-supporters in het centrum van de stad. Volgens de regionale omroep Oost braken de Turkse fans uit de fanzone nadat ze waren geprovoceerd door FC Twente-aanhangers.

De twee groepen gingen vlak bij de Oude Markt met elkaar op de vuist en gooiden met terrasmeubels, fietsen en vuurwerk, aldus de omroep. De mobiele eenheid greep vervolgens in met honden en knuppels.

Noodbevel

De burgemeester heeft een noodbevel afgekondigd dat geldt tot morgenochtend 07.00 uur. Daarmee mag tijdelijk strenger worden opgetreden tegen onruststokers. In het bevel staat onder meer dat voetbalsupporters geen gezichtsbedekkende kleding mogen dragen. Dat is bedoeld "om ongeregeldheden rondom de wedstrijd te voorkomen". Het noodbevel geldt voor de hele stad.

Eerder op de avond kondigde de burgemeester al een tijdelijk noodbevel aan voor een deel van het centrum.

Vorige week werd bekend dat bijna alle 65.000 politiemedewerkers het slachtoffer zijn geworden van een hack. Hun zakelijke e-mailadressen en zakelijke telefoonnummers zijn gestolen en in sommige gevallen zaten daar ook privégegevens bij. Daarnaast zijn contactgegevens van enkele 'ketenpartners', zoals officieren van justitie en advocaten, achterhaald.

Inlichtingen- en veiligheidsdiensten vermoeden dat een andere staat achter de hack zit. Wat kan zo'n land met deze gegevens, en zijn de slachtoffers nu in gevaar?

'Goed inzicht'

Er is een aantal redenen waarom een andere staat dit soort gegevens in handen zou willen krijgen. Volgens hoogleraar cybersecurity Bibi van den Berg gaat het vooral om het vergaren van inlichtingen. "Je wil graag voor de informatiepositie van je eigen land goed in kaart brengen wat andere landen aan het doen zijn. Onderdeel daarvan is snappen hoe het politieapparaat van een ander land in elkaar steekt."

Sabotage kan ook een doel zijn van de hack, aldus cybersecuritydeskundige Dave Maasland. "Wanneer je zoveel gegevens hebt, kun je die bij wijze van sabotage inzetten op een moment dat jij als land chaos wil creëren. Dat je bijvoorbeeld de agenten tegelijkertijd met sms'jes bombardeert of onrust zaait."

Chantabel

Medewerkers van de politie en het Openbaar Ministerie zijn bezorgd dat hun gegevens gebruikt kunnen worden om uit te vinden waar ze wonen. Geen onterechte zorg, vinden Maasland en Van den Berg. De data die nu zijn gestolen, kunnen worden gecombineerd met andere uitgelekte informatie van bijvoorbeeld webshops of sociale media. "Als ik eenmaal een naam heb, kan ik ook weer zoeken in andere uitgelekte gegevens en dan heb ik best een goed profiel", zegt Maasland.

Via die gecombineerde gegevens kunnen andere overheden of criminele organisaties de politiemedewerkers persoonlijk gaan benaderen. "Daarmee zou je kunnen ontdekken of iemand op wat voor manier ook chantabel is, dan kan dat wel leiden tot een probleem." Via kwetsbare medewerkers zou er dan toegang gezocht kunnen worden naar systemen, politieonderzoeken of dossiers.

Minister Van Weel denkt niet dat politiemedewerkers nu grote risico's lopen voor hun veiligheid, benadrukt hij. Wel verwacht hij dat er de komende tijd een verhoogde kans is op phishingmails, waarbij ontvangers worden verleid om inloggegevens af te staan. Politiemensen moeten daarom extra voorzichtig zijn met het openen van e-mails.

Signaal aan de daders

Nederland is vooralsnog redelijk goed beveiligd tegen dit soort aanvallen, vindt hoogleraar Van den Berg. "We hebben vrij vlot door dat er iets niet goed gaat en ook snel wat er niet goed gaat. Er wordt ook snel en transparant gecommuniceerd over wat dat dan betekent."

Het feit dat er nu openlijk gecommuniceerd wordt over de hack is bewust. "Het geeft een signaal aan de daders: we weten dat het is gebeurd en we stellen iedereen op de hoogte. De impact van zo'n aanval wordt dan meteen een stuk kleiner."

In Australië is onderzoek gedaan naar de invloed van Andrew Tate op scholieren, voor de eerste keer wereldwijd. Een kwart van de ondervraagde jongens geeft aan dat ze door de omstreden Amerikaanse influencer zijn beïnvloed om zijn wereldbeeld. Dat veroorzaakt een crisis in het onderwijs.

"Vrouwelijke docenten vertelden ons schokkende verhalen", zegt onderzoeker Stephanie Wescott, verbonden aan de Monash universiteit in Melbourne. Voor haar onderzoek sprak ze vrouwelijke docenten over hun ervaringen met Tates gedachtegoed in de klas.

Een vrouw vertelde dat een leerling haar vroeg: "Juf, vindt u dat vrouwen zouden mogen autorijden? Want volgens Andrew Tate mag dat niet." Een ander zei dat een jongen haar vroeg waarom er meisjes in de klas zaten. "Zij hebben toch geen onderwijs nodig, ze kunnen een OnlyFans account aanmaken om geld te verdienen." OnlyFans is een online platform waar influencers geld kunnen vragen aan hun volgers, vaak in ruil voor seksueel getinte filmpjes en foto's.

Wereldwijde populariteit

Andrew Tate is een internationaal internetfenomeen. Zijn dure auto's, sigaren en levensadviezen vinden een gretig, voornamelijk mannelijk publiek op sociale media. Zijn filmpjes zijn miljarden keren bekeken.

Maar sinds zijn opkomst in 2022 is de zelfbenoemde vrouwenhater bij herhaling in opspraak geweest vanwege zijn uitgesproken vrouwvijandige opvattingen. Volgens de influencer zijn "echte mannen" sterk, rijk en houden ze hun vrouw onder de duim. Hij stelt onder meer dat "vrouwen eigendom zijn van de man" en dat "vrouwen die zichzelf in een positie brengen om verkracht te worden, daar deels zelf voor verantwoordelijk zijn".

En het blijft niet bij omstreden uitspraken op sociale media. In Roemenië worden hij en zijn broer Tristan verdacht van seks met minderjarigen, verkrachting, mensenhandel, witwassen en het beïnvloeden van getuigen.

Ze zijn nog in afwachting van een rechtszaak. Daarna wordt hij mogelijk uitgeleverd aan het Verenigd Koninkrijk, want ook daar wordt hij vervolgd voor belastingfraude en verkrachting. Toch is zijn wereldwijde populariteit nauwelijks afgenomen.

'Managen van wangedrag'

Wescott stelt dat veel jonge jongens door Tate en geestverwanten zijn geradicaliseerd. "Het gedrag van jongens is onder invloed van Tate ingrijpend veranderd. Ze zijn openlijk seksistisch en fysiek en verbaal bedreigend tegenover vrouwen."

Veel vrouwelijke docenten zeggen weinig tot geen steun te krijgen van hun mannelijke collega's. "Vaak worden hun klachten weggewuifd of gebagatelliseerd. Vrouwen worden niet geloofd", zegt Wescott.

Dat herkent Halley Metcalfe (39). Ze werkte jarenlang als docent Engels en drama op verschillende scholen. "Ik hield van mijn werk, ik ben ervoor gemaakt", zegt ze. Maar eind 2023 trok ze het niet meer. "Door het gedrag van sommige jongens lukte het niet meer om gewoon les te geven. Het was geen lesgeven meer, maar het managen van wangedrag."

Er zijn initiatieven in Australië om de negatieve invloed van figuren zoals Andrew Tate tegen te gaan. De organisatie The Man Cave geeft workshops aan jongens op scholen om hen te helpen hun gevoelens te uiten.

"In Australië bestaan nog veel stereotype ideeën over wat het betekent om een man te zijn", zegt Daniel Paproth, een van de workshopleiders. "Wij proberen een veilige omgeving te creëren zodat jongens zich kunnen uiten."

Want door dat eenzijdige, stereotype beeld van wat het betekent om een man te zijn, ontstaan volgens Paproth problemen. Veel jongens worstelen met depressie en agressie. In Australië wordt gesproken van een crisis van huiselijk geweld.

Gemiddeld wordt elke vier dagen een vrouw vermoord door een man. "Onze visie is een wereld waarin elke man gezonde relaties heeft, waardoor hij zichzelf en de vrouwen om hem heen minder geweld aandoet."

Vrouwen nemen ontslag

Hoewel de workshops een succes zijn, blijft de invloed van de zogenoemde 'manfluencer' groot. "Zelfs al hebben we een heel goede dag gehad met de jongens, aan het eind zitten ze meteen weer op hun telefoon. En dan dringen weer die ideeën van Andrew Tate binnen."

Want ook al is Tate verbannen van de meeste sociale media, zoals YouTube en Instagram, zijn ideeën worden nog steeds veel gedeeld. Op X is hij nog wel actief en heeft hij zo'n tien miljoen volgers.

Voor veel vrouwelijke docenten is het een reden om het vak te verlaten. Metcalfe stopte na zestien jaar in het onderwijs. "Het merendeel van de docenten in Australië is vrouw. Maar door dit gedrag vertrekken veel vrouwelijke docenten, want dit is niet de baan waarvoor we getekend hebben", zegt ze.

Onderdeel van de cultuur

Hoeveel vrouwen om deze reden stoppen, wordt niet bijgehouden. Wel is bekend dat in 2023 meer dan twee keer zoveel vrouwen ontslag namen vergeleken met vijf jaar daarvoor. Veel vaker dan hun mannelijke collega's.

Onderzoeker Wescott spreekt van een crisis in het Australische onderwijs. "Seksueel wangedrag en vrouwenhaat worden geaccepteerd als een onderdeel van de cultuur op scholen. Er is veel te weinig aandacht voor de veiligheid van vrouwelijke docenten en het ontbreekt aan effectief beleid om deze trend te stoppen."

Op het Kivumeer in het uiterste oosten van de Democratische Republiek Congo is een passagiersschip gezonken. Volgens de gouverneur van provincie Zuid-Kivu zijn er 78 mensen omgekomen, maar er wordt rekening mee gehouden dat dat aantal nog oploopt. Er waren volgens de autoriteiten 278 mensen aan boord.

Zo'n 80 mensen zouden zich hebben geregistreerd voor de tocht. Het schip vertrok vanuit Minova en zonk vlak voor aankomst in Goma, vlak bij de grens met Rwanda. Op beelden is te zien hoe het kantelt, omslaat en vervolgens zinkt.

Door de conflicten in Congo tussen het regeringsleger en rebellengroepen is de weg tussen Goma en Minova vrijwel onbegaanbaar, en zijn mensen genoodzaakt over water te reizen. Veiligheidsmaatregelen worden daarbij lang niet altijd nageleefd en er zijn vaak geen reddingsvesten aan boord.

Veel gevaren

De boten zitten regelmatig te vol en verkeren veelal in slechte staat. In juni zonk nog een boot in de buurt van de hoofdstad Kinshasa, aan de andere kant van het land, waarbij 80 mensen omkwamen.

Toch wordt varen gezien als een veiliger optie, omdat reizen over land ook veel gevaren met zich meebrengt door het ontbreken van centraal gezag en de talloze strijdgroepen die in het land actief zijn. Het is ook een goedkoper alternatief dan het openbaar vervoer, dat voor velen onbetaalbaar is.

De autoriteiten waarschuwen vaak voor de gevaren van te volle boten. Maar in sommige regio's hebben mensen soms geen andere mogelijkheid.

Het Israëlische leger heeft een jezidische vrouw bevrijd die tien jaar geleden als kind werd ontvoerd en doorverkocht aan een man uit Gaza. De vrouw, Fawzia Amin Sido, werd in 2014 meegenomen door de terroristische organisatie IS. Ze was toen 11.

Het meisje werd verkocht aan een man uit Gaza, die haar vanuit Irak mee naar huis nam. Die man kwam onlangs om het leven in Gaza, waardoor Sido kon ontsnappen en hulp heeft gezocht.

Het Israëlische leger zegt in The Times of Israel dat ze onlangs is gered en herenigd met haar familie, maar details over de redding zijn niet gegeven. Ook het Iraakse en Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigen ieder afzonderlijk de redding van de vrouw. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie zegt dat de VS op 1 oktober heeft geholpen om een jonge jezidische vrouw uit Gaza te evacueren.

Genocide op Jezidi's

Jezidi's zijn een religieuze groepering afkomstig uit het noorden van Irak. IS had het bij de vele veroveringen daar in 2014 ook op hen gemunt. Er vielen talloze doden. Van de ruim 500.000 jezidi's is het overgrote deel hun geboortegrond Sinjar ontvlucht.

Verder zijn naar schatting zo'n 6000 vrouwen en meisjes door toedoen van IS in de (seksuele) slavernij beland. Ook zijn duizenden jongens ontvoerd en opgeleid tot jihadistische kindsoldaten. Er worden nog altijd jezidi's vermist, en gevreesd wordt dat veel van hen niet meer leven. De VN heeft de moorden op de jezidi's aangemerkt als genocide.

De provincie Zeeland reageert vol ongeloof op de Haagse plannen om in 2029 maandenlang geen treinen te laten rijden tussen Vlissingen en Goes. "Het is ongewenst en een bittere pil", zegt provinciebestuurder Van der Maas.

Staatssecretaris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu heeft de provincie Zeeland uitgekozen voor een verplichte proef met een nieuw beveiligingssysteem. Door ERTMS, het European Rail Traffic Management System, zouden treinen in de toekomst veiliger en sneller kunnen rijden. Tijdens de testperiode moet het traject echter op slot voor reguliere treinen.

Voor de proef zijn meerdere trajecten overwogen, maar in het midden van het land zou het voor te veel problemen zorgen, concludeerde de staatssecretaris.

Tussen Vlissingen en Goes zullen in 2029 vier maanden geen treinen rijden. Er worden dan bussen ingezet. Gedurende negen maanden daarna is er nog kans op storingen en vertragingen op het traject.

Zwartboek

Zeeland kampt de laatste jaren al geregeld met treinuitval. Zo reden er vorig jaar door verzakkingen wekenlang veel minder treinen tussen Vlissingen en Roosendaal. De Statenfracties van PvdA-GroenLinks, de Partij voor Zeeland en de Lokale Partij Middelburg overhandigden vorige maand een zwartboek aan de NS en ProRail vanwege de treinuitval, schrijft Omroep Zeeland. Daarin staat een opsomming van alle problemen op het Zeeuwse spoor sinds 2011.

Het besluit van de staatssecretaris staat echter vast. Van der Maas zegt dat hij er alles aan gedaan heeft om de proef buiten Zeeland te houden, maar dat zijn "smeekbede" niet heeft geholpen.

Een van de Belgische journalisten die vannacht werden aangevallen en mishandeld door een menigte in Beiroet, is urenlang opgesloten en ondervraagd in een kelder. Het tweetal werd beschuldigd van spionage voor Israël, komt naar voren uit een reconstructie door Belgische media.

Oorlogsjournalist Robin Ramaekers en cameraman Stijn De Smet waren voor VTM Nieuws bezig met een reportage over een Israëlische aanval op een hulpverlenerspost van Hezbollah, eerder die nacht, toen een groep van twintig mannen zich tegen hen keerde.

De Belgen hadden zich voorbereid op een mogelijk gevaarlijke situatie. Zo werden ze bijgestaan door een fixer, een lokale inwoner die journalisten de weg wijst, en droegen ze vesten waar in grote letters "pers" op stond, schrijft de Belgische krant HLN. De situatie werd als veilig ingeschat.

Dat bleek anders. De menigte begon te schieten op de cameraman, die twee keer geraakt werd in zijn been. De interviewer en de fixer kregen klappen en werden meegesleurd. Ze werden opgesloten in een kelder waar ze ondervraagd werden en nog meer klappen kregen. Na vier uur werden ze op straat gezet. Een man die zei dat hij werkte voor het Libanese leger bracht hen met een bromfiets naar het hotel.

"Geen enkel verhaal is je leven waard"

Van cameraman De Smet werd pas uren later iets vernomen vanuit een ziekenhuis. Hij was daar behandeld aan zijn schotwonden. Hij bleek niet geraakt op vitale plaatsen en kon terug naar het hotel. Over de toestand van de fixer is niets bekend.

Een journalist van de VRT vertelde eerder vandaag wat er gebeurde met zijn VTM-collega's:

Ramaekers is inmiddels ook terug in het hotel nadat hij in het ziekenhuis behandeld is aan breuken in zijn gezicht. Beide journalisten maken het naar omstandigheden goed, is te lezen in Belgische media. "Ik ben blij dat ik Stijn straks levend terugzie. Geen enkel verhaal is je leven waard", zei Ramaekers in een eerste reactie tegen VTM.

"De voorbije 24 uur zijn erg heftig geweest en heel anders uitgedraaid dan we ons ooit hadden kunnen voorstellen." De twee hebben inmiddels met hun families gesproken.

Terug naar huis

Ook de hoofdredactie van VTM Nieuws heeft gebeld met het tweetal. De Belgische ambassade is ingeschakeld om de journalisten te helpen. Gekeken wordt hoe ze zo snel mogelijk weer naar huis kunnen, heeft de Belgische minister Lahbib van Buitenlandse Zaken gezegd.

Dat geldt ook voor andere Belgen in Libanon. Morgen keren 180 Belgen terug die Libanon willen verlaten, schrijft de VRT. Een deel van hen reist mee op een Nederlandse vlucht, de rest komt met commerciële vluchten terug.