NOS Nieuws - Algemeen

Voor de kust van Bonaire is een krokodil gespot. Een vader en zoon zagen de krokodil in een ondiepe baai vlakbij het strand van Sorobon liggen, waarna de vader de autoriteiten alarmeerde.

Onder bewoners en bezoekers gaat een video rond van het dier. Krokodillen komen normaal gesproken niet in de buurt van het eiland.

Gezaghebber John Soliano van Bonaire heeft vandaag een persconferentie gegeven over de gesignaleerde krokodil. De autoriteiten hebben het gebied waar de krokodil is gezien afgesloten voor publiek.

Zoektocht

Bij het strand van Sorobon zoeken mensen normaal gesproken verkoeling in het ondiepe water. De baai is ook een populaire plek om te windsurfen.

Onderzoekers van natuurbeheerder Stinapa zijn samen met een expert van Diergaarde Blijdorp ter plekke om het dier te vangen. Bij de zoektocht worden boten en drones ingezet, schrijven lokale media.

Rachel Hazes (54) wil niet dat haar zoon nog langer de naam André Hazes gebruikt. Ze wil dat hij als artiest de naam André Hazes jr. aanhoudt. Het management van de zanger bevestigt het nieuws aan RTL Boulevard, na berichtgeving van het juicekanaal RealityFBI.

Rachel Hazes heeft haar zoon, met wie ze al jaren een moeizame relatie heeft, gesommeerd om niet langer de naam van haar overleden echtgenoot te gebruiken. RTL Boulevard schrijft dat het nieuws uit het niets kwam voor de 30-jarige zanger. "Naar zijn mening is hij de trotse opvolging van z'n vader", aldus zijn management.

De zanger is dan ook "ontzettend aangeslagen", schrijft RTL Boulevard na een gesprek met zijn management. Hij zou de naam André Hazes willen blijven gebruiken en momenteel met zijn team overleggen over vervolgstappen.

Wel of geen jr. op de poster?

Rachel beheert de merknaam van haar overleden man. Het is niet duidelijk binnen welke termijn André moet reageren op de sommatie van zijn moeder.

De kwestie zou geen invloed hebben op de aanwezigheid van André Hazes bij Holland Zingt Hazes, het muziekevenement dat mede door Rachel wordt georganiseerd, schrijft RTL Boulevard. Wel zal er met de betrokken partijen besproken worden wat de naam op het affiche wordt: André Hazes jr. of gewoon André Hazes.

Ook rechtszaak met dochter over erfenis

Ondertussen speelt ook de rechtszaak tussen Rachel en haar dochter Roxeanne Hazes nog altijd. Rachel zou onterecht inkomsten hebben ontvangen als erfgename van Andre Hazes (sr.), stelt Roxeanne.

Volgens Roxeanne is Rachel Hazes geen erfgename van de zanger omdat er ten tijde van zijn overlijden een scheidingsprocedure liep. Het testament van de zanger bepaalde dat Rachel dan niks zou krijgen.

In februari vorig jaar oordeelde de rechter dat ze zich nog wel erfgename mag blijven noemen, ondanks dat zij dat technisch gezien niet is. Rachel mag ook het auteursrecht (muziek en teksten) en de beeltenis van de zanger blijven gebruiken, bepaalde de rechter toen tijdens een kort geding; er moet eerst in een uitgebreidere rechtszaak worden vastgesteld waar ze recht op heeft.

Een 23-jarige man uit Helmond is tot vier jaar gevangenisstraf veroordeeld omdat hij zich wilde aansluiten bij terreurgroep Islamitische Staat (IS). Ook kan hij na afloop van zijn celstraf onder toezicht worden gesteld. Dat heeft de rechtbank in Den Bosch geoordeeld.

Admane El F. probeerde in september 2023 via Ethiopië naar Somalië af te reizen om zich bij IS aan te sluiten. De reisroute, die meer IS-sympathisanten afleggen om zich bij de terreurgroep aan te sluiten, zorgde bij de Ethiopische autoriteiten voor argwaan.

El F. werd opgepakt en verbleef enkele dagen in een Ethiopische gevangeniscel, waarna hij op een vliegtuig naar Nederland werd gezet. Terug in Nederland begon hij volgens de rechtbank met de voorbereidingen voor een tweede poging om zich bij de terreurgroep aan te sluiten. Zo kocht hij een nieuw vliegticket en andere spullen die op een 'uitreispaklijst' staan, zoals ook bekend onder Syriëgangers.

Op 31 oktober 2023, vlak voordat hij van plan was om voor de tweede keer naar Ethiopië te vliegen, werd El F. door een arrestatieteam aangehouden, schrijft Omroep Brabant.

Extreme uitspraken

De rechtbank rekent het El F. zwaar aan dat hij zich bij een terroristische organisatie wilde voegen. Een verblijf in een Ethiopische cel weerhield de man er niet van om een tweede poging voor te bereiden, aldus de rechter.

Volgens de rechtbank bestaat er geen twijfel over de intenties van EL F. om naar Somalië af te reizen. Zo vonden rechercheurs berichten in zijn telefoon waarin hij het doden van ongelovigen goedkeurde. Ook zocht hij contact met een andere uitreiziger en zette hij zich online af tegen democratieën.

De rechtbank vindt het zorgwekkend dat El F. nog altijd geen afstand lijkt te nemen van zijn voornemen zich aan te sluiten bij de gewapende jihad. Volgens de rechter heeft hij na zijn aanhouding geprobeerd om medegedetineerden te overtuigen van zijn strikte visie op de islam.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) stelt in een nieuw rapport dat de overheid worstelt met de privacywetgeving. Dat komt onder meer omdat de kennis daarover soms tekortschiet, met name bij bestuurders.

Ook staat de positie van interne toezichthouders bij overheidsorganisaties onder druk: door gebrek aan mensen of geld, doordat ze niet of te laat bij de besluitvorming worden betrokken of doordat hun adviezen worden genegeerd zonder dat wordt toegelicht waarom.

De AP constateert dat overheidsorganisaties soms bewust over de grenzen van de wet heengaan, bijvoorbeeld in de strijd tegen de georganiseerde misdaad of bij de fraudebestrijding. Ook het tegenovergestelde komt voor: bestuurders zien wet- en regelgeving soms ten onrechte als belemmering om op te treden.

'Burgers in de knel'

Volgens de autoriteit is het risico dat burgers in de knel komen groot als de overheid verkeerd omgaat met hun persoonsgegevens. Voorbeelden daarvan zijn de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst, het datalek bij de GGD in coronatijd en de toepassing van algoritmes bij uitkeringsinstantie UWV en de uitvoeringsorganisatie voor het onderwijs DUO.

De AP ziet bijvoorbeeld ook gemeentes in de fout gaan door het delen en koppelen van persoonsgegevens. Dat doen ze onder meer om schuldenproblematiek aan te pakken of criminaliteit een halt toe te roepen. "Dat zijn goede intenties", zegt de autoriteit, "maar daar past ook bij dat je burgers en gegevens goed beschermt".

De toezichthouder zegt hard te zullen ingrijpen als gemeenten welbewust de regels schenden bij de bestrijding van criminaliteit en het handhaven van de openbare orde.

Gemeenten willen betere wetgeving

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) pleit in een reactie op het rapport voor betere wetgeving. Daarin moeten waarborgen zitten die de privacy van burgers beschermen, maar een betere gegevensuitwisseling mogelijk maken, aldus een woordvoerder.

Als een gemeente bijvoorbeeld een jongere wil helpen die in de problemen zit en daarover overlegt met de politie of andere organisaties, mogen die nu weinig informatie geven over de jongere.

"Die mogen niet zeggen: Jantje is ook een winkeldief. Of Jantje zit ook in de schulden." Terwijl informatie over bijvoorbeeld persoonlijke omstandigheden, drugsgebruik of criminele activiteiten wel noodzakelijk kan zijn om een individu goed verder te kunnen helpen, aldus de woordvoerder van de VNG.

Na afgelopen nacht een nieuwe tegenvaller voor minister Faber van Asiel: de Tweede Kamer wil dat ze terugkomt van haar voornemen om terugkeerborden te plaatsten bij asielzoekerscentra. Een meerderheid van de Kamer, waaronder NSC en JA21, stemde voor een voorstel van het CDA om Faber terug te fluiten.

Een week geleden kwam via RTL Nieuws naar buiten dat Faber borden bij azc's wilde neerzetten met een tekst als "Hier wordt gewerkt aan uw terugkeer". Dat idee zou de minister hebben opgedaan bij een bezoek aan Denemarken, al zijn de borden daar helemaal niet te vinden.

De boodschap moest in "diverse talen" op de borden komen, zei minister Faber vorige week. Ze ontkende dat ze het plan alleen opperde om in de aandacht te komen, en dat er uiteindelijk niets van terecht zou komen. "Ga er maar van uit dat er wel wat van terecht gaat komen", zei ze vrijdag.

CDA-leider Bontenbal, die de motie vandaag had ingediend, stelt dat er behoefte is "aan structurele maatregelen om meer grip op migratie te krijgen". De terugkeerborden vallen daar wat hem betreft niet onder.

In Georgië is sprake van een "democratische terugval", vindt het Europarlement. De afgelopen maanden zijn er meerdere wetten aangenomen die de vrijheid van meningsuiting schenden, lhbti-rechten inperken en de media censureren. Als die wetten niet worden ingetrokken, moeten de onderhandelingen over toetreding van Georgië tot de Europese Unie worden gestaakt, wat het Europees Parlement (EP) betreft.

Het EP nam een resolutie met die strekking vanmiddag overtuigend aan: 495 stemmen voor en 73 tegen. 86 Europarlementariërs onthielden zich van stemming.

In de resolutie eist het parlement ook dat alle EU-financiering aan Georgië wordt bevroren tot de wetten zijn ingetrokken. Het gaat om ongeveer 121 miljoen euro. Eventuele toekomstige financiering aan de Georgische regering kan alleen "onder strikte voorwaarden worden uitbetaald", vinden de Europarlementariërs.

Regeringspartij wil oppositie verbieden

EU-lidmaatschap raakt hiermee weer een stap verder uit zicht voor het land waarvan de overgrote meerderheid van de bevolking - in 2023 nog 89 procent - maar wat graag bij de Europese Unie wil. Deze resolutie is de zoveelste waarschuwing vanuit Brussel: afgelopen mei besloot de Europese Raad al dat het proces dat Georgië moet doorlopen om tot de Unie toe te treden werd stopgezet.

De resolutie komt bovendien op een interessant moment: op 26 oktober worden parlementsverkiezingen gehouden in het land in de Kaukasus. De regerende Georgische Droom-partij, die zich steeds autoritairder opstelt, lijkt af te stevenen op winst. Afgelopen augustus kreeg de partij in peilingen nog 59 procent van de stemmen. Georgische Droom neemt het op tegen een verdeelde oppositie: de tweede partij kwam volgens die peilingen uit op 13 procent.

Bij vorige verkiezingen hield de partij steeds vol bij de EU te willen, maar in de praktijk bewoog de regering steeds verder in de richting van buurland Rusland. Intussen uit de partij met regelmaat onverhulde anti-EU-retoriek en autoritaire taal.

Zo liet de regeringspartij afgelopen augustus weten van plan te zijn alle oppositiepartijen te verbieden als zij in oktober de absolute meerderheid krijgen. Het Europarlement meent dan ook dat de komende parlementsverkiezingen doorslaggevend zijn voor de "toekomstige democratische ontwikkeling en geopolitieke keuze van Georgië, evenals zijn vermogen om vooruitgang te boeken met zijn kandidatuur als EU-lidstaat".

'Russische wet'

Georgië leek de afgelopen jaren juist hard op weg om het eerste EU-lid in de Kaukasus te worden. In december vorig jaar werd het land officieel kandidaat-lidstaat. Afgelopen lente kwam de relatie met Brussel echter alweer zwaar onder druk te staan.

De Georgische regering loodste de controversiële 'Russische wet' door het parlement, ondanks massale burgerprotesten. Volgens die wet moeten ngo's en mediabedrijven die voor hun inkomsten voor meer dan 20 procent afhankelijk zijn van donaties uit het buitenland zich registreren als 'buitenlandse agenten'. De wet lijkt sterk op een wet die in 2012 in Rusland werd ingevoerd, waar die gebruikt wordt om kritische media en organisaties de mond te snoeren.

Anti-lhbti-wetgeving

Vorige maand nam het Georgische parlement ook nieuwe anti-lhbti-wetgeving aan, waarmee de rechten van lhbti-personen worden ingeperkt. Onder de nieuwe wetgeving worden pride-evenementen, regenboogvlaggen op straat en andere openbare uitingen, zoals films en boeken, verboden. Volgens critici werd de wetgeving onder meer aangenomen om conservatieve Georgiërs te paaien, in de hoop op een absolute meerderheid bij de verkiezingen in oktober.

Voor een aantal wijzigingen die genoemd worden in de wet moet de grondwet gewijzigd worden. Daarvoor is een driekwart meerderheid nodig, die Georgische Droom niet heeft. De partij hoopt bij de aanstaande parlementsverkiezingen in oktober wel zo'n grote meerderheid te behalen, om de grondwet te kunnen wijzigen.

Lhbti-rechten zijn een controversieel thema in het land. Een dag nadat het Georgische parlement de wet aannam werd Kesaria Abramidze, de eerste openlijk transgender persoon die in het land op nationale televisie verscheen, met meerdere messteken om het leven gebracht. Het motief voor de moord is onbekend, maar mensenrechtenorganisaties spreken van een verband met de wet. De promotie van de anti-lhbti-wet door de overheid heeft haat jegens transgender personen aangewakkerd, stellen zij.

In 2021 werd de Pride-optocht in Tbilisi geannuleerd, na gewelddadige anti-lhbti-protesten. Journalisten werden daarbij aangevallen. Een van hen overleed enkele dagen later.

De VVD wil dat er bij Tweede Kamerverkiezingen een kiesdrempel komt van 2 procent. In het Kamerdebat over de begroting van Binnenlandse Zaken kreeg de regeringspartij daarvoor tot nu toe weinig steun.

VVD-woordvoerder Erkens zei dat de versnippering in de Tweede Kamer tot steeds langere debatten leidt, met kortere spreektijden en ook minder tijd voor de inhoud. Volgens hem is het aantal partijen "misschien wel te groot om daadkrachtig te kunnen opereren".

Hij pleit er daarom voor dat partijen minimaal twee procent van de stemmen moeten halen (dat staat gelijk aan drie zetels).

'Dijk tegen versplintering'

Erkens sprak van een "eerste kleine stap die veel bestaande partijen niet raakt, maar die een dijk opwerpt tegen verdere versplintering". De VVD'er wees erop dat er nu 15 fracties in de Kamer zitten. De vorige zittingsperiode waren dat er op een gegeven moment (ook door een aantal afsplitsingen) zelfs meer dan 20.

Erkens wil voorkomen dat er bij volgende verkiezingen zes tot zeven partijen met één zetel bij komen. Als het systeem van de VVD bij de afgelopen verkiezingen had gegolden, zouden alleen Volt (nu 2 zetels) en JA21 (nu 1 zetel) de drempel niet hebben gehaald.

'Proefballonnetje weer opgeblazen'

In het debat spraken veel partijen zich niet echt uit over het voorstel, maar een aantal keerde zich er fel tegen. SGP-Kamerlid Flach noemde het "een proefballonnetje, dat voor de zoveelste keer is opgeblazen". Volgens hem zou bij invoering van het plan veelkleurigheid uit het parlement verdwijnen. Hij benadrukte dat je voor twee procent zo'n 200.000 stemmen nodig hebt.

ChristenUnie-leider Bikker zei dat het plan "kleine partijen die al decennialang goed werk doen aan de rand van de afgrond zet". Ze voegde eraan toe dat in Nederland in tegenstelling tot in veel andere landen alle burgers zich vertegenwoordigd kunnen weten.

'Niet knabbelen'

Ook BBB-leider Van der Plas wil niet "knabbelen" aan het systeem: "Als ik hier niet met één zetel had kunnen komen, hadden we nooit de grootste kunnen worden in alle provincies en dan hadden we geen 16 zetels gehad in de Eerste Kamer."

Volt-Kamerlid Koekkoek vroeg zich af welk probleem de VVD nu precies wil oplossen. En als je dan toch een hogere kiesdrempel wil, kun je volgens Volt beter aan 5 of 8 procent denken.

GroenLinks-PvdA vindt het effect van het plan van de VVD nog niet helder. Volgens Kamerlid Chakor is het daarom te vroeg om minister Uitermark nu al te vragen een wetsvoorstel voor te bereiden, zoals Erkens wil.

Uitermark antwoordt de Kamer morgen.

Minister Beljaarts van Economische Zaken stelt een wetsvoorstel om de maximale bezorgtijd voor post per 2026 van 24 naar 48 uur te verlengen nog even uit. De Tweede Kamer vindt dat hij te snel heeft geoordeeld dat dit voor PostNL noodzakelijk is, zo bleek tijdens een Kamerdebat.

Een week geleden liet Beljaarts aan de Kamer weten dat PostNL om verlenging van de bezorgtijd had gevraagd, met uitzondering van medische post en rouwpost. Het bedrijf heeft een personeelstekort en zegt dat de stijgende kosten niet meer gedekt kunnen worden met de door de overheid vastgestelde posttarieven.

Het gaat daarbij uitsluitend over de Universele Postdienst (UPD). Dat is een aantal postdiensten waarvan in de wet staat dat ze in heel Nederland voor iedereen tegen gelijke en betaalbare tarieven beschikbaar moeten zijn. PostNL is de enige uitvoerder van de UPD.

Uit onderzoek van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) blijkt dat drie kwart van de consumenten en kleine bedrijven het goed zou vinden als de postbezorging van een dag naar twee dagen gaat. Als de postbezorging maar betrouwbaar en betaalbaar blijft.

Beljaarts rekende op steun voor zijn voornemen van de Tweede Kamer. Maar daar blijken nog veel vragen te leven. Hij wacht nu met zijn wetsvoorstel waar de nieuwe afspraken met PostNL in staan.

Financiële steun

PostNL had zelf aan de minister gevraagd om een verruiming van de bezorgtijd naar drie dagen. Ook wil het bedrijf financiële steun van de overheid om de wettelijke taak van de UPD uit te kunnen voeren. Daar wilde Beljaarts geen gehoor aan geven.

Hij gaat nu eerst in gesprek met de Tweede Kamer over de mogelijkheden. Ook spreekt hij binnenkort met de top van PostNL. Begin volgend jaar volgt er een rapport van de ACM over de postmarkt. Daarna neemt de politiek alsnog een besluit.

De man die verdacht wordt van het dodelijke steekincident bij de Erasmusbrug in Rotterdam, blijft negentig dagen langer vastzitten. Dat heeft de raadkamer van de rechtbank in Den Haag besloten, schrijft Rijnmond.

Bij de steekpartij kwam op donderdagavond 19 september een 32-jarige Duitser die in Rotterdam woonde, om het leven. Een 33-jarige man uit Zwitserland raakte gewond.

Het Openbaar Ministerie verdenkt de 22-jarige Ayoub M. uit Amersfoort van moord en poging tot moord met een terroristisch oogmerk. Volgens het OM zijn er aanwijzingen dat de man ideologisch gedreven was.

Psychische stoornis

De verdachte is een bekende van politie en justitie en werd eerder veroordeeld voor geweldsincidenten.

In 2022 werd M. veroordeeld nadat hij zijn moeder had aangevallen met een mes. Deskundigen oordeelden toen dat de man leed aan een psychische stoornis. De rechtbank legde hem een tbs-maatregel op. De moeder van de verdachte overleefde de aanval ternauwernood.

Op 19 december is de eerste openbare zitting in de rechtbank in Den Haag.

Het vakblad voor universitair onderwijs Times Higher Education heeft de jaarlijkse wereldranglijst van universiteiten gepresenteerd. De lijst wordt door veel aankomende studenten geraadpleegd, maar leidt ook tot discussie.

De TU Delft staat op de 56ste plaats en is daarmee opnieuw de best gekwalificeerde Nederlandse Universiteit. Delft, dat vorig jaar op 48 stond, zakt wel uit de top 50. De best aangeschreven universiteit ter wereld is voor het negende jaar op rij de universiteit van Oxford. In de top-10 staan zeven Amerikaanse en drie Britse onderwijsinstellingen.

De meeste Nederlandse universiteiten zijn iets gezakt op de lijst, enkele stegen een paar plekken. Nederland heeft elf universiteiten in de top-200. Alleen de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland en China doen het beter. Opvallend is dat de Universiteit Utrecht ontbreekt op de lijst van meer dan 2000 universiteiten, doordat deze universiteit er niet meer aan wil meedoen.

De samenstellers van de lijst maken zich zorgen over de bezuinigingen op het hoger onderwijs die het Nederlandse kabinet heeft aangekondigd. Ook het plan om bijna 300 miljoen euro te besparen door minder internationale studenten toe te laten en om te bezuinigen op onderzoek is niet onopgemerkt gebleven.

Ranglijst zegt weinig

Universiteiten van Nederland, de koepel van universiteiten, zet vraagtekens bij de lijst en liet een groep experts onderzoek doen. Daaruit kwam naar voren dat de prestaties van universiteiten lastig in een getal zijn te vatten.

Een van de onderzoekers is hoogleraar kwantitatief wetenschapsonderzoek aan de Universiteit Leiden Ludo Waltman. Hij zei in het NOS Radio 1 Journaal dat zo'n ranglijst in feite heel weinig zegt en dat je er nauwelijks conclusies aan kunt verbinden. Deze ranking moet eigenlijk stoppen, vindt hij.

De lijst is op heel beperkte gegevens gebaseerd en de manier waarop die worden gebruikt is erg ondoorzichtig, zegt Waltman. Er wordt gekeken naar wetenschappelijke publicaties en er worden enquêtes gehouden onder medewerkers. De kwaliteit van het onderwijs komt veel minder aan bod en die is juist belangrijk voor studenten. Die gebruiken de lijst bij hun keuze voor een universiteit. Dat kan eigenlijk niet op basis van deze ranking, concluderen de experts.

Ongemakkelijk

Waltman voelt zich er ongemakkelijk bij dat er zoveel aandacht aan de ranglijst wordt gegeven. "Universiteiten gebruiken hem vaak om zichzelf te promoten en op de kaart te zetten. Ook in de media is er veel aandacht voor."

Volgens de expertgroep moet je juist veel terughoudender zijn met zo'n lijst. "De Universiteit Utrecht is ermee gestopt, en zegt dat ze het niet meer verantwoord vindt om aan zo'n dubieuze ranking mee te doen."

De universiteit leverde de afgelopen twee jaar geen gegevens aan en ontbreekt daardoor op de lijst. Samen met de universiteit van Zürich, de enige andere universiteit die gestopt is met de medewerking aan dit soort rankings, verzet Utrecht zich tegen de eenzijdigheid ervan. Volgens de universiteit staan ook andere Nederlandse universiteiten open voor een cultuurverandering, maar heeft alleen Utrecht tot nu toe de daad bij het woord gevoegd.

Discussie

Waltman hoopt dat andere universiteiten die stap ook zullen zetten. "Dat is de grotere discussie die nu loopt, in Nederland en in Europa. Ik hoop dat we daarin de komende jaren veel vooruitgang zullen zien en zullen zeggen: we stoppen hiermee."

Ranglijsten zullen er volgens hem altijd zijn, maar die moeten dan wel op een verantwoorde manier worden samengesteld. "Ze moeten transparant zijn, zodat iedereen begrijpt hoe ze werken, en ze moeten verschillende aspecten laten zien van wat universiteiten doen, zoals onderscheid maken tussen onderwijs en onderzoek in plaats van alles op een hoop te gooien. Dan kunnen universiteiten ze gebruiken om laten zien wat hun sterke kanten zijn."

Er zijn mogelijk ook foto's buitgemaakt bij de recente hack bij de politie. Dat schrijft de politie in een update over de datahack, die anderhalve week geleden wereldkundig werd gemaakt. Het gaat om "foto's of afbeeldingen" die op visitekaartjes werden gebruikt.

"Hoewel dat niet 100 procent zeker is, en dat slechts bij een deel van de collega's het geval zou zijn, heeft korpschef Janny Knol de collega's daar toch alvast over geïnformeerd", schrijft de politie in het persbericht.

Justitieminister Van Weel schrijft in een Kamerbrief vandaag dat het gaat om gegevens die door personen met een politieaccount zelf in een visitekaartje zijn gezet, en dat kan naast een privénummer dus ook bijvoorbeeld een profielfoto zijn. Het betreft volgens de minister "enkele gevallen".

Gegevens van tienduizenden politiemedewerkers

Vorige week schreef Van Weel in een brief aan de Tweede Kamer dat zeer waarschijnlijk een andere staat achter de hack zit. Hij stelde dat op basis van informatie van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Er werd niet gezegd welk land het zou zijn.

Door de hack zijn de "werkgerelateerde contactgegevens" van bijna alle 65.000 politiemedewerkers buitgemaakt. Het gaat daarbij om namen, e-mailadressen en telefoonnummers uit de zogenoemde global address list, waarin ook de visitekaartjes zitten.

De hack werd ruim twee weken geleden ontdekt en een paar dagen later bekendgemaakt. Dit leidde tot veel onrust onder politiemensen. Bij de Nationale Politiebond kwamen direct "immens veel meldingen" binnen, zei voorzitter Nine Kooiman. "Agenten zijn bang voor ongewenst bezoek op hun woonadres of ongevraagde belletjes."

De politie heeft inmiddels een meldpunt geopend. Verder worden medewerkers op de hoogte gehouden via onder meer liveblogs en nieuwsbrieven. Ook onderzoeken specialisten wat de gevolgen van de hack zijn en wordt in de gaten gehouden of de buitgemaakte gegevens ergens opduiken.

'Veiligheidsrisico heel gering'

Minister Van Weel meldde vorige week dat hij niet denkt dat Nederlandse politiemensen op dit moment grote veiligheidsrisico's lopen: "We hebben geen aanwijzingen dat er concrete dreigingen zijn. Het veiligheidsrisico schatten we in als heel gering."

Dat juist een land de vermoedelijke dader was, en niet een criminele organisatie, betekent volgens de minister dat het doel van de hack waarschijnlijk niet was om te dreigen. "Het doel was het verzamelen van informatie. "We hebben geen informatie dat de gegevens verder zijn verspreid."

Daarnaast zijn er geen aanwijzingen dat er meer gegevens zijn buitgemaakt dan nu bekend, laat Van Weel vandaag weten. Verder schrijft hij dat het Openbaar Ministerie inmiddels een strafrechtelijk onderzoek is gestart naar de politiehack.

Auschwitz-overlevende Lily Ebert is op 100-jarige leeftijd overleden. Dat meldt haar achterkleinzoon Dov Forman in een bericht op X. Ebert overleed vredig in haar huis in Groot-Brittannië, omringd door haar familie, schrijft Forman.

Ebert, geboren in Hongarije in een Joods gezin, werd als 20-jarige in juli 1944 afgevoerd naar Auschwitz, nadat nazi-Duitsland Hongarije was binnengevallen. Ze werd afgevoerd naar het vernietigingskamp met haar moeder, jongere broer en drie zussen.

"We dachten dat we in een gekkenhuis terecht waren gekomen", zei ze in 2022 tegen Nieuwsuur. "We zagen mensen zonder haar, in lompen. Hoewel we al halfdood waren van de treinreis die vijf dagen duurde, was dat onze eerste indruk. We konden niet vermoeden dat we er een paar dagen later precies zo uit zouden zien."

Tewerkgesteld

Haar moeder, broertje en een jongere zus werden na aankomst in het vernietigingskamp direct afgevoerd naar de gaskamers en vermoord. Ebert en twee oudere zussen werden vier maanden lang tewerkgesteld in het kamp. Daarna werden ze tewerkgesteld in een munitiefabriek nabij Leipzig, tot ze werden bevrijd door Amerikaanse troepen.

Na de oorlog werd Ebert met haar zussen opgevangen in Zwitserland om te herstellen. Daarna emigreerde ze naar Israël. Later verhuisde ze van Israël naar Londen. "Ze bouwde haar leven weer op met geloof en liefde, en vroeg zich nooit af: 'Waarom ik?'", schrijft haar achterkleinzoon Forman op X over die tijd na de oorlog. "In plaats daarvan focuste ze zich op wat er uit het as weer opgebouwd kon worden. Haar positiviteit blijft ons gidsen in deze moeilijke tijd."

Lily's Belofte

Forman tekende in coronatijd het levensverhaal van zijn overgrootmoeder op in het boek Lily's Belofte. Dat werd een bestseller. Ook werd Lily Ebert populair door haar video's op TikTok, waarin ze vragen beantwoordde over de Holocaust en het nummer liet zien dat in Auschwitz op haar arm was getatoeëerd. Ook schilderde ze en bakte ze taarten met haar (achter)kleinkinderen in de video's.

De afgelopen jaren gaf ze tal van interviews. Vorig jaar januari kreeg ze nog een hoge onderscheiding van de Britse koning Charles. Toen ze haar 100ste verjaardag vierde, op 29 december vorig jaar, kreeg ze een persoonlijke brief van de koning. Daarin prees hij haar "buitengewone kracht van geest, veerkracht en moed".

Haar achterkleinzoon schrijft op X dat zijn overgrootoma zichzelf in Auschwitz beloofde haar verhaal te blijven vertellen als ze het zou overleven. "Niet met woede, maar met kracht, waardigheid en met de vastberadenheid om degenen te eren die dit niet konden vertellen. Nooit is een belofte zo diepgaand vervuld als die van haar."

De lijst met bestverkochte boeken, de Bestseller 60, bestaat voor de helft uit boeken voor de jeugd. Dat heeft Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) bekendgemaakt.

Zes boeken uit de top-10 van de lijst met bestverkochte titels zijn kinderboeken. In 2021 was ook al de helft van de bestverkochte boeken een kinderboek.

Het bestverkochte boek van de week is De Safari van Rutger Vink en Thomas van Grinsven. Ook de winnaar van het beste kinderboek, Het kleine heelal van Annejan Mieras, staat in de top 10. Zij won met dat boek de Gouden Griffel, de belangrijkste kinderliteratuurprijs.

Kinderboekenweek

Dat juist deze week zo veel kinderboeken in de lijst staan, is volgens de CPNB te danken aan de Kinderboekenweek, die voor de zeventigste keer wordt gehouden. Dit jaar is het thema 'Lekker eigenwijs'.

De ranglijst voor bestverkochte boeken, die de CPNB wekelijks laat samenstellen, bestaat in de huidige vorm sinds 2003.

Zo'n 250 boeren in het Friese buitengebied hebben een bezoekje gehad van politie en handhavers. Ze werden gewaarschuwd voor aanbiedingen uit het criminele milieu. Afgelegen stallen en boerderijen zijn in trek bij criminelen, bijvoorbeeld voor de productie of opslag van drugs.

"De boer is beslist geen verdachte", zegt wijkagent Joop Bulthuis. Hij is samen met collega's op bezoek bij veehouder Eelco Zandvliet in het buitengebied tussen Gorredijk en Langezwaag. Samen lopen ze door de stallen en vertellen de agenten waarom je beter niet op bepaalde voorstellen in kunt gaan. "Als je wat wordt aangeboden en het is een heel mooi bedrag, dan is het vaak te mooi om waar te zijn", aldus Bulthuis tegen Omrop Fryslân.

Een op de tien boeren boven de grote rivieren zegt wel eens te zijn benaderd door vermoedelijke criminelen met een dubieus voorstel, bleek afgelopen zomer uit een enquête.

LTO Noord, politie en gemeentes proberen samen criminaliteit in het Friese buitengebied aan te pakken. Ook in Noord-Brabant gingen agenten al bij boeren langs om te waarschuwen voor de gevaren van ondermijning. Bij ondermijning gebruiken criminelen legale bedrijven en diensten voor hun criminele activiteiten. Zo vervagen de grenzen tussen de "gewone" maatschappij en de onderwereld.

Oudere boeren

"We willen vooral de wat oudere boeren bereiken die al aan het stoppen of aan het minderen zijn en daardoor schuren leeg hebben staan. We merken dat het bij hen nog niet echt tussen de oren zit dat er ook mensen zijn die niet het goede voorhebben en iets willen huren", zegt burgemeester Andries Bouwman van de gemeente Opsterland.

Boer Zandvliet heeft een bordje gekregen om aan de gevel van zijn boerderij te hangen met daarop het logo van de politie, gemeente en het silhouet van een boef met een rood kruis erdoor. Alle boeren uit Opsterland, West- en Ooststellingwerf kunnen zo'n bordje krijgen.

Het bordje moet criminelen afschrikken:

Burgemeester Bouwman: "Het lijkt een klein ding, maar het effect is groot. Het zegt dat er ongevraagd iemand van de gemeente of de politie door de schuur kan lopen en kijken. Dat wil een crimineel niet."

Een vliegtuig van Turkish Airlines heeft een noodlanding gemaakt op een luchthaven in New York nadat de piloot was overleden. De 59-jarige gezagvoerder werd tijdens de vlucht plotseling ziek nadat het toestel was opgestegen in Seattle. Het was onderweg naar Istanbul.

De copiloot besloot een noodlanding te maken in New York en wist het passagiersvliegtuig veilig aan de grond te krijgen. De passagiers konden met een ander vliegtuig hun reis vervolgen.

Volgens Turkse media werkte Ilcehin Pehlivan sinds 2007 bij Turkish Airlines. Afgelopen maart kreeg de piloot nog een routinecheck, maar daar kwamen geen gezondheidsproblemen bij naar voren.

Binnen de luchtvaart is discussie of een vlucht met één piloot afgehandeld kan worden in plaats van twee. Vliegtuigfabrikanten denken dat dit over een paar jaar al mogelijk is. Vliegmaatschappijen zouden daarmee geld besparen.

Piloten verzetten zich hevig tegen die ontwikkeling en begonnen afgelopen februari een tegenactie. Zij vrezen situaties zoals die met Turkish Airlines waarbij een piloot wegvalt.

De voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Verkeersvliegers (VNV) Camiel Verhagen zei eerder over het vliegen met één piloot: "Stel je voor dat een collega zich plots niet goed voelt, dan ben je toch blij dat er twee piloten voorin zitten". Afgelopen februari voerde de VNC actie tegen het inzetten van één piloot.

Een Nieuw-Zeelandse vader en zijn drie kinderen die in 2021 vermist raakten, zijn gefilmd in de wildernis. Een groep tieners die in het gebied op varkens aan het jagen was, zag het viertal lopen en filmde hen. Ook spraken ze kort met elkaar in het gebied aan de westkust van het Noordereiland in Nieuw-Zeeland.

De man en zijn kinderen verdwenen drie jaar geleden nadat de vader ruzie had gehad met de moeder van hun drie kinderen. De kinderen zijn nu 8, 9 en 11 jaar oud. De vader heeft geen ouderlijk gezag over de kinderen.

Een paar maanden voor de verdwijning in 2021 waren ze ook al even vermist, waarna een grote zoektocht op touw werd gezet. Toen doken ze negentien dagen later weer op bij de ouders van de vader. Hij vertelde toen dat ze op een kampeertrip waren geweest. De man werd aangeklaagd vanwege het verspillen van tijd en middelen van de politie.

Een paar maanden later verdwenen ze weer. Vorig jaar november werd de vader met één van zijn kinderen gezien op bewakingsbeelden van een winkel. Daar zou hij een quad hebben gestolen. De twee zijn op de beelden moeilijk te herkennen omdat ze gezichtsbedekking dragen.

Moeder herkent haar kinderen op beelden

De politie denkt dat op de bewakingsbeelden en op de beelden van de varkensjagers in de Waikato-regio inderdaad de vader en zijn kinderen te zien zijn.

Op de beelden uit de wildernis zijn de kinderen in camouflagekleding te zien. Ze dragen grote rugtassen op hun rug. De politie zegt dat het de eerste keer is dat alle kinderen op beelden te zien zijn, en dat dat in elk geval positief nieuws is voor de familie die graag wil dat de kinderen terugkeren.

De politie zoekt in het gebied waar ze gefilmd zijn naar het viertal. Dat gebeurt zowel op de grond als vanuit de lucht. Tot nu toe zonder resultaat, de vier zijn sindsdien niet meer gezien.

De moeder van de kinderen heeft de beelden ook gezien en herkende haar kinderen meteen. Ze is opgelucht dat ze nog in leven zijn.

Tieners spraken met de kinderen

Volgens Nieuw-Zeelandse media kwam de groep varkensjagers op vijftig meter afstand van de vader en kinderen.

Een van de tieners uit die groep zou aan de vader en kinderen hebben gevraagd wat ze daar deden en of iemand weet dat ze in de wildernis zijn. Daarop zou één van de vermiste kinderen hebben gezegd dat alleen de tieners weten dat zij daar zijn. Daarna liepen ze verder.

De vader had volgens hen een lange baard en zou bewapend zijn geweest. De kinderen zouden gezichtsbedekking hebben gedragen.

De politie heeft eerder gezegd dat het vermoeden bestaat dat de vader en zijn kinderen geholpen worden. Als dat het geval is, moet het stoppen, zegt de politie. Eerder werd er 80.000 Nieuw-Zeelandse dollar uitgeloofd voor de informatie die zou leiden naar de vader en zijn kinderen, maar er kwam geen informatie binnen die leidde naar het viertal.

Minister Faber van Asiel en Migratie blijft gewoon op koers wat betreft de inzet van staatsnoodrecht voor het aanscherpen van asielbeleid. Dat zei ze in reactie op een motie die afgelopen nacht is aangenomen in de Eerste Kamer waarin de noodrechtroute "onwenselijk" wordt genoemd.

"Ik heb het hoofdlijnenakkoord en het regeerprogramma", zei Faber. "En dat ga ik gewoon uitvoeren." In het regeerprogramma staat dat het kabinet een beroep gaat doen om het noodrecht om strengere asielregels te kunnen invoeren.

Faber (PVV) zei wel dat ze de uitspraak van de senaat "meeneemt naar de ministerraad". Of het onderwerp overmorgen al op de agenda staat, zei de minister niet te weten.

Buitengewone omstandigheden

Voor asielmaatregelen onder het staatsnoodrecht heeft het kabinet niet van tevoren goedkeuring van de Tweede en Eerste Kamer nodig, maar pas achteraf. Wel moet het kabinet onderbouwen dat er sprake is van buitengewone omstandigheden.

De Eerste Kamer vindt dit in meerderheid niet de juridisch juiste weg. Strengere regels kunnen ook via de gebruikelijke wetgevingsroute, vinden GroenLinks-PvdA, CDA, D66, SP, ChristenUnie, Partij voor de Dieren, Volt, SGP en OPNL. Bijvoorbeeld met een spoedwet, waarbij Tweede en Eerste Kamer wél vooraf hun goedkeuring moeten geven.

In de motie roept de senaat de minister op om aan een dergelijk "plan b" te werken. Maar daar wil Faber nu nog helemaal niet mee bezig te zijn. "Ik werk aan plan a", zei ze herhaaldelijk, daarmee doelend op het noodrecht.

Dragend gemotiveerd

Het inzetten van noodrecht is een afspraak uit het coalitieakkoord waar PVV-leider Wilders sterk aan hecht. Als het niet op deze manier gaat, dan weet hij "niet of we dan nog heel lang vrolijk doorgaan", zei Wilders onlangs.

Coalitiepartner NSC heeft er grote twijfel bij. Die partij wijst er bij herhaling op dat het noodrecht wel "dragend gemotiveerd" moet zijn, zoals in het regeerprogramma staat. Uit ambtelijke adviezen, die drie weken geleden openbaar werden, blijkt dat ambtenaren daar een hard hoofd in hebben.

Faber is ondertussen nog bezig met het opstellen van een dragende motivering voordat ze het plan inbrengt in de ministerraad. "Ik denk dat-ie heel goed gaat worden", zei ze er vandaag over. Een ook dat de motivering "heel binnenkort" af is.

Dat minister Faber vandaag laat weten dat de inzet van staatsnoodrecht nog steeds haar voornemen is, is niet verrassend. Premier Schoof zei afgelopen nacht in de Eerste Kamer iets soortgelijks. Hij noemde de motie "een belangrijk signaal" en wilde "meewegen", maar hij zei ook nog mogelijkheden te zien voor de noodrechtroute en benadrukte dat dat nou eenmaal is afgesproken.

De Franse politie heeft een man opgepakt die in Nederland gezocht werd vanwege een transport van crystal meth. Saïd A. werd volgens Franse media gearresteerd in een snackbar in het noorden van Parijs.

De verdachte kwam in beeld na de vondst van 120 kilo methamfetamine in april dit jaar bij de Nederlandse grens met België. Op de A58 werd een auto aan de kant gezet bij parkeerplaats Raakeind in Gilze. In het voertuig bleek de drugs aanwezig te zijn met een straatwaarde van 9,5 miljoen euro. De 33-jarige bestuurder uit Tilburg is aangehouden.

Volgens het Landelijk parket in Nederland heeft het onderzoek naar die verdachte ertoe geleid dat een opsporingsbevel tegen Saïd A. werd uitgevaardigd. Hij zit vast en is in afwachting van de overlevering.

De Franse krant Le Parisien meldt dat de "levensgevaarlijke" A. voor zijn arrestatie urenlang werd gevolgd. Hij zou beveiligers om zich heen hebben gehad. Ook zou de verdachte zaken hebben gedaan met Mexicaanse drugskartels.

In een opmerkelijk optreden in het Europees Parlement in Straatsburg haalde de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, vandaag fors uit naar de Hongaarse premier Viktor Orbán. "Vrede is geen overgave", zei Von der Leyen tegen Orbán, die momenteel de roulerend voorzitter van Europa is.

Orbán ging in het voorjaar bij de Russische president Poetin op bezoek, om te werken aan een Hongaars 'vredesplan' voor Oekraïne. Dat levert hem nu scherpe kritiek op van de Commissievoorzitter: "Er zijn nog steeds politici die de verantwoordelijkheid voor deze oorlog niet aan de bezetter wijten, maar aan het land dat wordt bezet. Niet aan Poetins machtslust, maar aan de strijd van Oekraïne voor vrijheid."

Orbán noemde de aanval van Von der Leyen een 'politieke intifada': "Waarom praat u niet neutraal, zoals in de verdragen staat? Uw taak is compromissen zoeken als hoeder van de verdragen. In plaats van ons te bekritiseren moet ze juist de loftrompet over ons afsteken!"

Traditie

De Hongaarse premier mocht als roulerend voorzitter de prioriteiten van zijn voorzitterschap toelichten in het Parlement. Een Parlement waar de meerderheid Orbáns bloed wel kan drinken; waarom kwam de Hongaar dan toch opdagen?

Zijn optreden is geen verplichting, maar het is wel een traditie dat de premier van een land dat voor een half jaar de EU voorzit een verhaal komt houden. In het verleden was het EP er altijd heel blij mee als regeringsleiders die traditie in ere hielden. Nu, met Orbán, wilde een meerderheid liever dat Orbán wegbleef.

Ondemocratisch

De clash van vandaag werd dus al verwacht, in een Parlement dat recent in een resolutie Hongarije nog als ondemocratisch land bestempelde én een poging deed regeringsleiders ervan te overtuigen dat het beter is Orbán het EU-voorzitterschap af te pakken. "Lachwekkend allemaal", vindt Orbán, die vandaag dus ook graag het podium pakt.

Hij is dan ook in de winning mood. Samen met onder anderen Geert Wilders en Marine Le Pen vormt hij nu met de Patriotten voor Europa-fractie de derde groep in het Parlement. "Let's make Europe great again", zei hij.

Hoongelach

Orbán stelde in zijn speech dat het Europese asielsysteem niet werkt. "Illegale migratie leidt tot geweld tegen vrouwen, leidt tot antisemitisme en tot homofobie." Het kwam hem op hoongelach uit de zaal te staan. En ook hier kwam een scherp antwoord van Von de Leyen: "Ja, we moeten de grensbewaking versterken, en het Europese Asielpact implementeren. Maar dat kan alleen met meer Europese samenwerking, niet met minder. En natuurlijk wel met respect voor de rechtsstaat en fundamentele waarden."

Afgelopen weekend kwamen de Patriotten nog bij elkaar in Pontida in Noord-Italië, waar naast de leider van de Italiaanse rechts-populistische partij Lega ook Geert Wilders sprak, in het voorprogramma van de hoofdact: Viktor Orbán. De Hongaar toonde zich ambitieus: "we pakken Brussel terug van de bureaucraten en geven het terug aan het volk". "We zijn de derde groep in het Europees Parlement en onze strijd gaat voort: Parijs zal draaien en we zullen Warschau terugveroveren."

Het optreden van Orbán werd afgesloten met applaus uit de rechtse Patriotten-fractie, terwijl op links het strijdlied van de revolutionairen Bella ciao, bella ciao klonk.

De Nobelprijs voor Scheikunde is dit jaar toegekend aan twee baanbrekende onderzoeken naar eiwitten. De Amerikaanse biochemicus David Baker, verbonden aan de universiteit van Washington, krijgt de prijs voor zijn studie waarmee hij volgens de jury een "bijna onmogelijke prestatie" heeft geleverd door geheel nieuwe soorten eiwitten te bouwen.

Baker deelt de Nobelprijs met twee andere wetenschappers: de Brit Demis Hassabis en de Amerikaan John Jumper van het Britse bedrijf Google DeepMind. Zij zijn onderscheiden voor hun AI-model waarmee ze een "vijftig jaar oud probleem" hebben opgelost, aldus de jury: het voorspellen van de complexe structuren van eiwitten.

Doorbraak met AI

De structuur van eiwitten was decennialang een notoir lastig probleem. Wetenschappers bleven er hun tanden op stukbijten, zonder veel vooruitgang te boeken. Pas met de toepassing van kunstmatige intelligentie (AI) werden er in korte tijd grote stappen gezet.

Eiwitten zijn feitelijk lange strengen van aminozuren. De volgorde van die aminozuren bepaalt hoe die streng zich opvouwt. En die vorm bepaalt weer de functie en de werking van het eiwit. En meer dan dat: als je die structuur kent, kun je op zoek gaan moleculen die op de structuur van het eiwit passen. De moleculen kunnen dan mogelijk als geneesmiddel dienen.

Geen wonder dat wetenschappers enthousiast reageerden toen DeepMind in 2020 bekendmaakte dat hun kunstmatige intelligentie, genaamd AlphaFold, de code van honderdduizenden eiwitstructuren had gekraakt. Inmiddels zijn wetenschappers wereldwijd bezig om verder te bouwen op die kennis.

Nieuwe eiwitten

Een van de toepassingen is om geheel nieuwe eiwitten te ontwerpen voor specifieke problemen in het menselijk lichaam. Het Nederlandse bedrijf Cradle kreeg vorig jaar nog een financiële injectie van 20 miljoen euro om hiermee verder aan de slag te gaan.

Binnen de biotechsector zijn de verwachtingen van deze ontwikkelingen hoog. De voormalige topman van Google, Eric Schmidt, voorziet dat de toepassing van AI op de levenswetenschappen tot grote veranderen zal leiden, zo schreef hij eerder dit jaar in een artikel. Schmidt verwacht dat er een ChatGPT-moment aan zit te komen voor biotech, refererend aan de geavanceerde tekstgenerator die inmiddels voor allerlei zaken gebruikt wordt.

'Vereerd en blij'

Gisteren ging de Nobelprijs voor Natuurkunde naar de grondleggers van de kunstmatige intelligentie (AI), de Amerikaan John Hopfield en de Canadees Geoffrey Hinton. Dat er vandaag weer een duidelijke AI-link met de bekroonde onderzoeken is, was volgens een van de winnaars - David Baker - geen toeval.

Hij zei in een reactie op het winnen van de Nobelprijs dat AI steeds belangrijker wordt in zijn vakgebied en noemde daarbij ook het onderzoek van medewinnaars Hassabis en Jumper. "Dat toonde echt de kracht van AI en heeft de nauwkeurigheid en kracht van ons onderzoek erg vergroot", zei hij over de telefoon na de toekenning van de prijs. Verder was Baker vooral "vereerd en blij" met de prijs, ook al moest hij wakker worden gebeld door de jury om te horen van de toekenning.

Kwantumstippen

Vorig jaar ging de Nobelprijs voor Scheikunde naar twee Amerikanen en een Rus voor hun ontdekking van, en hun onderzoek naar, zogenoemde kwantumstippen. Kwantumstippen worden onder meer gebruikt om heldere kleuren in beeldschermen te krijgen.

Vier keer werd de Nobelprijs voor Scheikunde toegekend aan een Nederlander: Jacobus van 't Hoff (1901), Peter Debije (1936), Paul Crutzen (1995) en Ben Feringa (2016).

Morgen worden de jaarlijkse toekenningen van de Nobelprijzen vervolgd met de Nobelprijs voor Literatuur. Vrijdag volgt dan de aankondiging van de Nobelprijs voor de Vrede. Volgende week wordt de Nobelprijs voor Economie toegekend. De prijzen worden uitgereikt op 10 december, de sterfdag van naamgever Alfred Nobel.