NOS Nieuws - Algemeen

Volgens een oud Romeins spreekwoord duurt het eeuwen om binnen de Rooms-Katholieke Kerk een steen te verplaatsen. Maar deze maand blijkt het wel degelijk mogelijk om in drie jaar tijd het logge instituut in beweging te krijgen. Gisteravond is het slotdocument van de meer dan drie weken durende bisschoppenvergadering over kerkvernieuwing na een stemming in zijn geheel goedgekeurd.

De deelnemers spraken zich uit voor meer inspraak en verantwoordelijkheid voor gewone gelovigen bij besluitvorming binnen parochies en bisdommen. Priesters en bisschoppen moeten verantwoording gaan afleggen aan hun gemeenschap.

Minder macht aan Rome en meer aan de lokale bisschoppenconferenties en, voor velen een fundamenteel punt, de positie van vrouwen in de kerk moet veel belangrijker worden. Ook mag de vraag of vrouwen in de toekomst tot diaken gewijd kunnen worden absoluut niet van tafel. Die laatste paragraaf over vrouwen ondervond grote weerstand, maar behaalde toch de benodigde twee derde meerderheid.

Veranderingsproces van onderop

356 synodeleden deden mee aan de stemming, als sluitstuk van een drie jaar durend proces dat door paus Franciscus in 2021 in gang is gezet met een raadpleging onder alle katholieken. Dat proces kreeg de naam Synode voor Synodaliteit (een manier om allemaal samen als kerk op weg te zijn).

De centrale vraag was: wat voor kerk willen jullie? Uit alle werelddelen kwam een veelheid aan antwoorden en suggesties. Na verwerking van de input mondde dat vorig jaar oktober uit in de eerste sessie van deze bisschoppenvergadering, die veel meer is dan een vergadering van bisschoppen en kardinalen.

Aan de ronde tafels zitten ook gewone gelovigen, mannen en vrouwen, religieuzen en leken. Paus Franciscus bepaalde dat 53 van de aanwezige vrouwen ook stemrecht hebben. Niets minder dan een revolutie.

Respectvol luisteren

Vorig jaar stonden ongekend veel thema's op de agenda. Sommige werden overdadig in de media uitgelicht en beïnvloedden de sfeer in de vergadering, zoals het wijden van vrouwen tot diaken. Van conservatieve zijde werd dat gezien als een mogelijke eerste stap op weg naar vrouwelijk priesterschap.

In het eindrapport over alle discussies aan het slot van die eerste sessie bleek dat niet bijster veel overeenstemming was bereikt. De eindconclusies waren vooral dat er meer studie nodig was, en tijd om alles te laten bezinken tot de afsluitende tweede sessie van dit jaar.

Maar er was ook winst: een belangrijke innovatie bleek de manier van vergaderen. Een vorm van vooral respectvol luisteren naar elkaar aan ronde tafels van tien. Bisschop uit Afrika of Azië naast vrouwelijke leek uit Europa of een kardinaal uit Australië: voor veel mensen ging een wereld open.

Olifant in de synodezaal

Voordat de tweede sessie opnieuw gegijzeld kon worden door de media trok paus Franciscus de angel eruit. In februari richtte hij tien studiegroepen op die zich over de meer controversiële thema's moesten buigen voor meer theologische en kerkrechtelijke onderbouwing.

Zo kon de bisschoppenvergadering zich op eveneens belangrijke, maar minder mediagenieke thema's concentreren: besluitvorming, bestuursstructuur en inspraak voor leken. Met als achterliggende gedachte: als je niet eerst de machtsstructuur binnen de kerk verandert, kun je nooit nieuwe, ingrijpende hervormingen doorvoeren.

Ondanks zijn pogingen slaagde de paus er niet in om de kwestie rond vrouwen buiten de synodezaal te houden. Vanaf het begin bleek juist dat thema de olifant in de synodezaal. In drie weken vergaderen nam de druk van progressieve kant zo toe dat in het slotdocument de krachtige passage over de positie van vrouwen werd opgenomen én goedgekeurd.

Einde van het begin

In zijn afsluitende toespraak kondigde paus Franciscus aan dat hijzelf geen conclusies zal toevoegen, zoals gebruikelijk is na afloop van een synode. Hij neemt het slotdocument integraal over en zal, zo zei hij, snel beslissingen nemen.

Wel zal hij de conclusies van de tien studiegroepen afwachten, die in juni 2025 hun onderzoek afsluiten. Maar op basis van dit pakket aanbevelingen kan hij sommige besluiten al eerder nemen.

Hoe het ook zij, iedereen, voor- of tegenstander, is het erover eens dat deze nieuwe, synodale manier van kerk zijn niet meer te stoppen is. Daarmee staat het proces van kerkvernieuwing met de nu afgesloten synode niet aan het begin van het einde, maar, zoals een deelnemer opmerkte, aan het einde van het begin.

De tropische storm Trami is aan land gekomen in het midden van Vietnam, ter hoogte van de stad Dong Hoi. Het Vietnamese weerinstituut houdt rekening met 60 centimeter neerslag in 48 uur tijd. De kans op overstromingen in steden is volgens meteorologen groot. Uit voorzorg zijn vier luchthavens gesloten.

Afgelopen week trok Trami over de Filipijnen. Zeker 85 mensen kwamen om het leven door overstromingen en aardverschuivingen en een kwart miljoen mensen moesten hun huis ontvluchten.

Even werd gevreesd dat Trami zou terugkeren naar de Filipijnen, maar nu is de storm de Zuid-Chinese zee overgestoken.

Trami is de tweede storm die Vietnam treft in korte tijd. Begin september kwamen door storm Yagi 300 mensen om het leven. Dat was de zwaarste storm van de afgelopen tien jaar.

Goedemorgen! In Amsterdam opent burgemeester Halsema het jubileumjaar van de stad. In Japan zijn parlementsverkiezingen en Feyenoord speelt tegen FC Utrecht in de Eredivisie.

Eerst het weer: het is bewolkt en vooral in het midden en oosten zijn er perioden met regen of motregen. Vanuit het westen trekken opklaringen het land binnen. De regen trekt geleidelijk naar het oosten weg en de zon krijgt overal meer ruimte. In het zuidoosten kan het nog lang grijs blijven met wat lichte regen of motregen. De temperatuur loopt op naar 14 tot 17 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

Een kortingsactie van een MediaMarkt-filiaal in het centrum van Rotterdam heeft geleid tot vernielingen en opstootjes. Vanwege de onrust werd de actie afgeblazen, en de politie heeft het plein bij de winkel ontruimd.

De zaak zou vanwege het 25-jarig jubileum een uur opengaan tussen middernacht en 01.00 uur. In dat uur zouden klanten met flinke kortingen producten kunnen kopen. De actie had een flinke toeloop: de politie zegt dat er honderden mensen voor de winkel stonden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De wintertijd is vannacht ingegaan. Om 03.00 uur (zomertijd) werd de klok - zoals elk jaar - een uur teruggezet naar wat formeel de standaardtijd is. Dat gebeurt automatisch bij de meeste elektronische apparatuur, maar klassieke uurwerken moeten met de hand worden verzet. Geert Veldman is daar veel tijd aan kwijt, want hij heeft thuis 150 klokken:

Fijne zondag!

Israël heeft gisternacht Iran opnieuw openlijk en direct aangevallen. Het is een nieuwe stap in het steeds verder escalerende conflict tussen de beide landen. Toch zijn de eerste reacties uit Iran voorzichtig en afwachtend, zien deskundigen.

"Aan de reacties te zien lijkt het erop dat Iran hier goed op voorbereid is geweest", zegt Iran-deskundige Damon Golriz. Meerdere landen, waaronder Israël zelf, zouden Iran ingeseind hebben over de aanval. De meeste officiële uitspraken vanuit Iran zijn rustig en ingetogen, zegt Golriz. "Maar dat betekent niet dat het nu voorbij is."

De Israëlische aanval was volgens het leger alleen gericht op militaire doelen. Het is daarmee een "symmetrische" aanval in vergelijking met de Iraanse aanval op Israëlische militaire doelen op 1 oktober, zegt Erwin van Veen, conflictonderzoeker bij Instituut Clingendael. Israël heeft het voor Iran zo makkelijker gemaakt om het hierbij te laten, zegt hij. "De bal ligt nu bij Teheran."

Vandaag kwam het Iraanse leger met een verklaring waarin gesuggereerd wordt dat een wapenstilstand in de Gazastrook en Libanon belangrijker zou zijn dan een vergeldingsaanval. Daarmee lijkt er ruimte voor de-escalatie. "Maar Iran heeft niet gezegd dat het wat hen betreft nu klaar is, dat deden ze na de vorige aanval wel", zegt Van Veen.

Gezichtsverlies Iran

Er is wel sprake van gezichtsverlies voor Iran, zegt Golriz. "De boodschap van Israël is: we kunnen technisch op drie plekken, zonder schade en met succes verdedigingsmechanismen in het land aanvallen." Israël laat hiermee volgens hem zien nog veel meer schade te kunnen aanrichten.

Specifiek was het doel de Iraanse luchtverdediging, zegt Van Veen. Het is niet bekend hoeveel schade is aangericht. "Als je die voor een flink deel hebt uitgeschakeld, zet dat de deur open voor aanvallen in de toekomst, die dan wat harder zullen binnenkomen omdat je ze niet kunt tegenhouden."

Desondanks klinken er dus niet veel dreigende woorden vanuit Iran, wat ook te maken heeft met hoe er in het binnenland wordt gekeken naar de oplopende spanningen. "Het land heeft enorme economische problemen en er leeft grote ontevredenheid onder de bevolking", legt Golriz uit. De Iraanse bevolking zit dan ook niet op oorlog en oorlogsretoriek te wachten, zegt hij.

"Wel heeft Iran naar buiten gebracht dat militairen van het Iraanse leger zijn gedood bij de aanval", zegt Golriz. Die boodschap is vooral gericht aan de Iraanse bevolking. Eerst maakte Iran bekend dat het om twee militairen ging, maar inmiddels is dat opgelopen naar vier.

Het leger heeft onder de bevolking een andere status dan de Iraanse Revolutionaire Garde - een speciaal militair korps dat in 1979 is opgericht door ayatollah Khomeini nadat de toenmalige leider, de sjah, was afgezet. De Revolutionaire Garde is een belangrijke machtsfactor in Iran.

Amerikaanse verkiezingen

Of Iran het hierbij zal laten of juist zal terugslaan en op welke schaal dat zal zijn, hangt af van meerdere factoren. Een reactie zal sowieso waarschijnlijk pas na de Amerikaanse verkiezingen komen, verwacht Golriz. Ook Van Veen denkt dit. "Als de Israëliërs tegen de wensen van Biden ingaan en Harris straks wordt verkozen, dan hebben ze een probleem."

De rol van de VS was dit keer groot, zegt Van Veen. "Israël heeft nu twee keer een aanval beantwoord op een vrij symmetrische en beperkte manier, en vooraf aangekondigd. Dat zijn allemaal tekenen van de-escalatie en dat was zonder de VS niet gebeurd."

Andere scenario's

Iran kan ook nog Hezbollah inzetten voor vergelding, zegt Golriz. "Maar Iran heeft niet zoveel opties en staat er vrijwel alleen voor." Hij wijst erop dat veel landen de Israëlische aanval veroordeelden, maar niet noemden dat Iran het recht heeft om zichzelf te verdedigen.

"Als je uitzoomt is hier sprake van het creëren van een toekomstige architectuur voor de veiligheid van het Midden-Oosten." Daarbij hebben ook grootmachten als Rusland en China grote belangen.

"We moeten er ook rekening mee houden dat er op een andere plek kan worden teruggeslagen", denkt Van Veen. "Een veelgehoorde hypothese is: stel, het loopt echt uit de hand tussen Iran, Israël en uiteindelijk ook de VS, dan kan China zo'n moment gebruiken om Taiwan aan te vallen of te bezetten. Dat zijn scenario's waar we serieus rekening mee moeten houden."

In Oekraïne en Rusland zijn afgelopen nacht drone-aanvallen gemeld. De Oekraïense luchtmacht zegt dat 41 van de 80 gelanceerde kamikazedrones werden neergehaald. In de regio Soemy zou opnieuw energie-infrastructuur zijn aangevallen. In Kyiv klonk urenlang het luchtalarm.

Vanuit Oekraïne zijn nog geen berichten bekend over slachtoffers of schade. Wel is het dodental door de Russische luchtaanvallen van gisteren opgelopen. Inmiddels melden Oekraïense bestuurders verspreid over het land negen doden, gisteren waren dat er zeven.

Twee slachtoffers van de Russische bombardementen waren kinderen, zo is bekendgemaakt. Dnipro lijkt het zwaarst getroffen. Daar zijn vijf burgers om het leven gekomen bij een aanval op een appartementencomplex. Ook is een ziekenhuis beschadigd.

Rusland: 51 drones neergehaald

Daartegenover zegt het Kremlin dat Oekraïne afgelopen nacht een grote drone-aanval heeft uitgevoerd op Russische grensregio's. Het leger beweert dat er 51 toestellen zijn neergehaald. Een vrouw zou gewond zijn geraakt bij een drone-aanval in Belgorod.

De drones zijn volgens een Russische gouverneur vernietigd boven de regio's Voronezj, Brjansk, Orjol, Lipetsk en Belgorod, in het zuiden van Rusland. Op verschillende plekken zou brand zijn uitgebroken na de aanval. Ook raakten auto's beschadigd.

Dagelijkse stroomstoringen

Beide landen beweren dat ze alleen militaire doelwitten onder vuur nemen. Desondanks zijn vele duizenden burgers omgekomen in de oorlog, die Rusland is begonnen door het buurland binnen te vallen in februari 2022. Het overgrote deel van de burgerslachtoffers is Oekraïner.

In de aanloop naar de winter wordt opnieuw de Oekraïense energie-infrastructuur aangevallen door het Russische leger. Als gevolg daarvan kampt een groot deel van het land dagelijks met stroomstoringen. In de regio Soemy is in de nacht van zaterdag op zondag ook zo'n aanval gemeld, maar de impact ervan is nog niet duidelijk.

In Hoofddorp zijn vannacht op twee plekken explosies geweest. Hierbij zijn een kapperszaak en afhaalrestaurant beschadigd.

De eerste explosie was zaterdagavond laat bij een kapperszaak aan de Concourslaan. Hierbij brak brand uit. De brandweer had het vuur rond 23.30 uur onder controle. Er zijn geen mensen gewond geraakt, zegt een woordvoerder van de veiligheidsregio.

Wel is het pand flink beschadigd. Op beelden is te zien dat de voorgevel van de winkel eruit ligt. Ook zouden omliggende panden zijn beschadigd door de rook.

De tweede explosie was rond 02.00 uur vannacht bij een afhaalrestaurant aan de Noordmeerstraat. Ook hier vielen geen slachtoffers, zegt een politiewoordvoerder. De schade was minder groot dan bij de kapperszaak: er was volgens de woordvoerder alleen rookontwikkeling.

De politie doet onderzoek naar beide incidenten. Hierbij wordt onder andere gekeken of er een verband is tussen de explosies.

De wintertijd is vannacht ingegaan. Om 03.00 uur (zomertijd) werd de klok - zoals ieder jaar - een uur teruggezet naar wat formeel de standaardtijd is.

Daardoor is het 's ochtends een uur eerder licht en is het 's avonds juist een uur eerder donker. Ook andere landen in Europa zijn vannacht overgegaan op de wintertijd.

Op de meeste telefoons en elektronische apparatuur gaat de klok automatisch een uur terug. Maar op oude klokken moet dat met de hand gebeuren.

Geert Veldman is daar veel tijd aan kwijt, want hij heeft thuis 150 klokken:

Nederland kent sinds 1977 twee verschillende tijden. Later werd dit in heel Europa zo geregeld.

De Europese Commissie wilde in 2018 stoppen met de regeling. Uit een Europese zomertijd-enquête bleek dat een meerderheid van de deelnemers af wilde van het verzetten van de klok. De wisseling van tijden slecht zou zijn voor het bioritme van mensen. Maar uiteindelijk verdween het plan in de ijskast.

Een kortingsactie van een Mediamarkt-filiaal in het centrum van Rotterdam heeft geleid tot vernielingen en opstootjes. Vanwege de onrust ging de actie niet door, en de politie heeft het plein bij de winkel ontruimd.

De winkel zou vanwege het 25-jarig jubileum een uur opengaan in de nacht van zaterdag op zondag. In dat uur zouden klanten met flinke kortingen producten kunnen kopen. De actie had een flinke toeloop: de politie zegt dat er honderden mensen voor de winkel stonden.

Voordat de Mediamarkt openging, probeerden mensen het pand al binnen te dringen. Hierbij werd een glazen deur vernield. Door een rolluik konden mensen niet verder de winkel in, schrijft het AD. Op straat werd er volgens de politie gevochten en vuurwerk afgestoken.

De politie sommeerde mensen om naar huis te gaan:

De politie Rotterdam heeft twee mensen aangehouden bij de ongeregeldheden. Een 37-jarige man zonder woon- of verblijfplaats werd gearresteerd vanwege het bedreigen van een politiehondenbegeleider en een 21-jarige man uit Tilburg omdat hij niet luisterde naar een bevel van de politie.

De politie zei eerder dat de actie niet met hen besproken was, maar kwam hier later van terug. Volgens een woordvoerder van Mediamarkt heeft het bedrijf voorafgaand aan de actie een veiligheidsplan opgesteld en is er contact geweest met de politie om het initiatief te bespreken.

De schade aan de winkel is beperkt, zegt hij. De elektronicawinkel zegt de actie nog te evalueren. De woordvoerder stelt dat de reclamestunt "door een kleine groep herrieschoppers is verpest." De winkel gaat vandaag wel open, maar met extra beveiliging.

Onder invloed

Een woordvoerder van de politie zegt dat de winkel in de buurt van een uitgaansgebied ligt waar mensen rondlopen onder invloed van drank." Dat is een risico, zegt ze. "Daardoor kunnen sneller opstootjes ontstaan."

Op X laat de Rotterdamse politie weten dat beelden van vannacht nog worden bekeken en op basis daarvan nog meer arrestaties kunnen volgen.

Burgemeester Schouten van Rotterdam noemt de gebeurtenissen van gisteravond onacceptabel. "De mensen die al lang in de rij stonden, zijn de dupe geworden van deze situatie. Het is belangrijk om nu in kaart te brengen hoe dit heeft kunnen gebeuren."

In Mexico zijn 19 mensen om het leven gekomen bij een busongeluk. Ook zijn zes mensen gewond geraakt, melden de Mexicaanse autoriteiten.

De bus was zaterdag onderweg van de stad Tepic, in het westen van het land, naar het noordelijker gelegen Ciudad Juárez. Op de snelweg in de staat Zacatecas kwam het voertuig in botsing met een oplegger die was losgeraakt van een vrachtwagen. Hierdoor kantelde de bus en raakte hij van de weg.

De gewonden werden overgebracht naar een ziekenhuis in Zacatecas, in het midden van Mexico. De snelweg was een tijd afgesloten na het ongeluk.

Veel lof voor de manier waarop de Chinese president Xi Jinping "met ijzeren vuist 1,4 miljard mensen controleert". En alleen een "slimme president" kan omgaan met Rusland, doelend op zichzelf. Het zijn twee van de tientallen uitspraken die presidentskandidaat Trump deed in de door miljoenen mensen beluisterde podcast The Joe Rogan Experience.

Trump was drie uur lang te horen in de podcast, die werd opgenomen in de Texaanse stad Austin. Hij gebruikte het podium om uitspraken te doen die zijn campagne kracht bijzetten, maar werd soms ook geconfronteerd met kritiek van Rogan.

Zo herhaalde Trump opnieuw de ongefundeerde claim dat de uitslag van de presidentsverkiezingen in 2020 - het jaar waarin Biden president werd - gemanipuleerd was. "Massale verkiezingsfraude", noemde hij het. Toen Rogan vroeg of hij het bewijs daarvoor ooit nog gaat laten zien, reageerde hij met een "uhm" en veranderde daarna snel van onderwerp.

Het moddergooien naar Kamala Harris ging ook verder tijdens de opname. Hij noemde zijn tegenstander opnieuw "iemand met een laag IQ". Tesla-baas en Trump-aanhanger Elon Musk hemelde hij daarentegen op door hem "the greatest guy" te noemen.

Zowel Trump als Harris verkoos de afgelopen weken podcasts boven traditionele media om een bepaalde groep kiezers aan te kunnen spreken. Trump zegde in een week vol podcasts zelfs een interview met 60 minutes af, het nieuwsprogramma waar de afgelopen halve eeuw elke presidentskandidaat aan de tand werd gevoeld.

Voordeel voor de kandidaten is dat ze bij podcasts in een meer ontspannen omgeving vaak zonder confronterende vragen hun verhaal kunnen vertellen en uitgebreid de tijd krijgen zichzelf te presenteren in een langer gesprek. Zo kwam Harris in All the Smoke aan het woord over de eerste date met haar echtgenoot en haar favoriete basketbalteam, en legde Trump in Flagrant uit wat hij zo briljant vindt aan zijn breedsprakige spreekstijl die hij de weave noemt.

Ondanks die wat voortkabbelende vorm kunnen de kandidaten tegelijkertijd wel degelijk serieuze politieke thema's aansnijden. In de onder vrouwen ongekend populaire podcast Call Her Daddy besprak Harris de gevolgen van Trumps abortusbeleid en Trump haalde in PBD Podcast uit naar de Oekraïense president Zelensky, die hij de schuld gaf van de oorlog in zijn land.

Beide campagnes zien in deze combinatie van inhoud en human interest de ideale manier om hun kandidaat aan een specifieke groep te presenteren. Een bevolkingsgroep die daarbij de afgelopen weken steeds belangrijker werd, zijn jonge mannen, precies de groep die Joe Rogan vooral aanspreekt. Waar Kamala Harris in peilingen een enorme voorsprong heeft onder vrouwen, lijken mannen juist massaal op Trump te zullen gaan stemmen.

Omdat de marges zo klein zijn in deze nek-aan-nekrace zal de winnaar vermoedelijk de persoon zijn die het beste de eigen achterban weet op te trommelen. Geen wonder dus dat Trump de bro's van Rogan opzoekt. Ook Harris flirtte met een bezoek aan zijn show, maar dat bleek "agendatechnisch niet uit te komen", liet haar campagne weten.

Wel ging ze langs bij podcastmaker Charlamagne tha God, die zich richt op een kiezersgroep die nog niet helemaal overtuigend achter Harris staat: jonge zwarte mannen. Deze groep werd enkele dagen terug zelfs de les gelezen door oud-president Obama: hij waarschuwde hen niet de verkiezingen over te slaan uit ongemak om op een vrouw te stemmen. "Dat kunnen we niet hebben", maande hij.

Acteurs die tijdens Walibi Fright Nights werken, zeggen te maken te hebben met geweld en grensoverschrijdend gedrag van bezoekers. Meerdere scare actors, acteurs die mensen moeten laten schrikken, hebben dat laten weten aan NOS Stories. Pretpark Walibi Holland heeft dit jaar opnieuw maatregelen genomen om het geweld tegen te gaan.

Fright Nights is een evenement van Walibi Holland dat jaarlijks rondom Halloween terugkeert. Het trok de afgelopen jaren elke avond tot wel 20.000 bezoekers. In het park lopen verklede acteurs rond die bezoekers de stuipen op het lijf jagen. Ook zijn er extra spookhuizen met verschillende thema's, waar bezoekers kunnen rondlopen.

De acteurs, die anoniem willen blijven, zeggen de afgelopen jaren veel geweld te hebben meegemaakt. Zo raakte een van hen bewusteloos na een klap op het achterhoofd. Een ander had te maken met een bezoeker die decorstukken van de muur afrukte en deze naar acteurs gooide.

Ook zeggen meerdere acteurs te zijn betast door bezoekers. Een aantal acteurs is vanwege het geweld en grensoverschrijdend gedrag inmiddels gestopt met werken. Afgelopen zaterdag werd er nog een acteur aangevallen met een metalen pijp, meldt Omroep Flevoland.

Een van de medewerkers merkt dat het de afgelopen vijf jaar erger is geworden. Hij werkt als piraat-acteur en kreeg zelf ook te maken met soortgelijk gedrag, bijvoorbeeld mensen die probeerden zijn zwaard af te pakken. "Je merkt dat mensen er plezier uit halen om je uit je rol te halen. Dat is gewoon heel jammer."

Hij zegt wel dat het overgrote deel van de mensen komt voor een leuke avond. "En dat er dan een paar rotte appels tussen zitten, die het verpesten voor de rest, dat is echt belachelijk." Ook Mascha Taminiau, directeur van Walibi, zegt het belachelijk te vinden dat mensen tijdens het werk worden lastiggevallen.

Taminiau weet dat de acteurs er last van hebben, maar zegt geen concrete cijfers te hebben over hoe vaak dit soort incidenten voorkomt. Wel zegt de directeur dat er geen sprake is van een grote toename of afname van het aantallen meldingen en incidenten. Het park neemt dit jaar wel extra maatregelen, in de vorm van bodycams voor beveiligers die mensen moeten afschrikken.

Extra ogen en oren

Dat komt boven op het zerotolerancebeleid dat vorig jaar is ingegaan, waarbij bezoekers die zich misdragen zonder waarschuwing de deur wordt gewezen. Daarnaast lopen er volgens de acteurs ook altijd andere medewerkers rond, die als extra paar ogen en oren van de acteurs dienen. Zij kunnen de beveiliging waarschuwen als dat nodig is.

Volgens de medewerkers komt het geweld vooral door het soort publiek - veelal jongeren - dat Walibi Fright Nights trekt. Ook de donkere plekken en het alcoholgebruik in het park helpen volgens de medewerkers niet mee.

Directeur Taminiau denkt vooral dat het een maatschappelijk probleem is, waar niet alleen Walibi last van heeft. Zij hoopt dat vrienden elkaar vaker aanspreken op gewelddadig en grensoverschrijdend gedrag. "Want ieder geval is er een te veel."

De Georgische regeringspartij, Georgische Droom, lijkt de parlementsverkiezingen in het land te winnen, hoewel de oppositie de uitslag betwist. Twee derde van de stemmen is geteld en de pro-Russische regeringspartij stevent af op winst met 53 procent van de stemmen, meldt de kiesraad.

De opkomst was ongeveer 59 procent. Een deel van de papieren stemmen en stemmen van Georgiërs in het buitenland is nog niet geteld.

Exitpolls van eerder vanavond lieten twee totaal verschillende uitkomsten zien. Beide kampen claimden al snel de overwinning. Sommige exitpolls, onder andere uit het kamp van de oppositiepartijen, lieten een winst van 6 procentpunten zien voor de oppositie.

Pro-Europees of pro-Russisch

De Hongaarse premier Viktor Orbán heeft zaterdagavond, nog voordat de kiesraad de officiële uitslag bekend had gemaakt, regeringspartij Georgische Droom (GD) op X gefeliciteerd met de "overweldigende verkiezingszege".

Er staat voor het land veel op het spel bij de verkiezingen van vandaag, waarin het gaat om een strijd tussen een pro-Europese of pro-Russische koers. De regeringspartij Georgische Droom stelt zich de laatste tijd steeds autoritairder op en beweegt zich richting buurland Rusland. De partij uit ook met regelmaat anti-EU-retoriek.

De oppositiepartijen, die zo snel mogelijk aansluiting willen bij de Europese Unie, vrezen dat de regering er alles aan zal doen om aan de macht te blijven. In augustus liet Georgische Droom weten van plan te zijn alle oppositie te verbieden als de partij een absolute meerderheid behaalt.

De afgelopen maanden zijn er meerdere wetten aangenomen die de vrijheid van meningsuiting schenden, lhbti-rechten inperken en de media censureren. Het Europees Parlement zei dat er in Georgië sprake is van een "democratische terugval". De onderhandelingen over toetreding tot de EU zijn om die reden ook gestaakt.

'Nu-of-nooit-gevoel'

Burgerwaarnemer Jelger Groeneveld is in Georgië en maakt de verkiezingsuitslag van dichtbij mee. Bij de oppositiepartijen hangt een gespannen sfeer, ziet hij. "Er was natuurlijk eerst een feeststemming bij de exitpolls. Na de voorlopige telling van de kiescommissie was er een gelaten sfeer: mensen zijn teleurgesteld, omdat ze toch dachten dat hier de kans lag voor de oppositie. Het was een beetje een nu-of-nooit-gevoel."

De oppositieleiders komen later deze avond samen om een gezamenlijke reactie voor te bereiden. "Ze zijn aan het kijken hoe dit heeft kunnen gebeuren. De uitslag is moeilijk te rijmen met politieke ontwikkelingen in het land. Wat er vooral gebeurt is dat de plattelandsdistricten, de kleinere kiesdistricten waar ook etnische minderheden wonen, stemmen voor Georgische Droom."

Vier jaar geleden had de oppositie moeite met het accepteren van de uitslag, legt Groeneveld uit. "En dat heeft ook tot reputatieschade geleid. Ze gaan een bewoording moeten vinden waaruit blijkt dat ze het zullen accepteren."

Syrische vluchtelingen in Libanon staan voor een dilemma: terugkeren naar hun verwoeste thuisland, of blijven met de angst voor Israëlische bombardementen. In Syrië kunnen ze vaak niet meer naar huis en lopen ze het risico om opgepakt te worden.

Toch gaan Syriërs massaal terug. Volgens schattingen van de VN zijn al ruim 400.000 mensen de grens overgestoken. De grote meerderheid zijn Syriërs, zo'n 30 procent zijn Libanezen. Ze vluchten voor het geweld en omdat ze geen veilige opvangplek kunnen vinden: Israël voert al een maand zware bombardementen uit op het zuiden van Libanon, de Bekaa-vallei en Beiroet.

Aan de andere kant van de grens in Syrië zijn de vluchtelingen ook kwetsbaar. De Syrische autoriteiten maken zich schuldig aan afpersing, verdwijningen, willekeurige arrestaties en martelingen in gevangenissen, volgens rapporten van Human Rights Watch en Amnesty International. Daarnaast lopen mannen het risico om in het leger te moeten dienen. Door dat risico zijn het veelal vrouwen en kinderen die naar Syrië vluchten.

Vaak zonder bezittingen steken ze de grens over, nadat ze soms eerder te voet door Libanon zijn gereisd, zegt Elsa van Zoest, noodhulpmedewerker voor Oxfam Novib die de afgelopen negen maanden werkzaam was in Syrië. "Mensen die bij de grens aankomen zijn uitgedroogd, hebben vaak langere tijd niet gegeten en zijn erg vermoeid."

"Als we teruggaan naar Syrië, zie ik mijn man nooit meer. Hij moet in dienst."

In Syrië treffen ze na dertien jaar burgeroorlog een verwoest land aan. De intensiteit van de gevechten is wel afgenomen, maar de tol van de oorlog is hoog. Ruim de helft van de Syriërs is op de vlucht geslagen, schattingen van het dodental variëren van 300.000 tot 500.000 mensen, en hele steden en dorpen zijn verwoest. "De schaal van vernietiging is om stil van te worden", zegt Van Zoest.

In het noorden van het land vinden nog dagelijks gevechten plaats tussen het Syrische leger en het verzet en zijn er geregeld Russische luchtaanvallen. Vooral in de noordwestelijke provincie Idlib wordt gevochten tussen het regeringsleger en de islamitische groepering Hayat Tahrir al-Sham. Het midden en zuiden van het land zijn grotendeels in handen van president Bashar al-Assad, die wordt gesteund door Iran en Rusland.

Juist ook de delen die onder controle staan van de Syrische autoriteiten zijn onveilig, doordat Assad een schrikbewind voert. Het Syrisch netwerk voor mensenrechten meldt dat er sinds het begin van de oorlog zeker 100.000 mensen vermist zijn geraakt. Ook vluchtelingen die nu de grens oversteken en daar niet door de controle komen, worden opgepakt of verdwijnen.

Deze risico's waren eerder de reden voor Syriërs om niet terug te gaan. Ze bleven, hoewel de Libanese autoriteiten al jaren bezig zijn om Syriërs terug te sturen, zegt Nora Stel, universitair docent conflictstudies aan de Radboud Universiteit. "Syriërs in Libanon krijgen te maken met gedwongen deportaties, arrestaties en invallen in vluchtelingenkampen."

De Libanese autoriteiten voeren nu het beleid op om Syrische vluchtelingen gedwongen te laten vertrekken. Er zijn ook aanwijzingen dat Syriërs systematisch gediscrimineerd worden bij toegang tot schuilkelders en opvang voor ontheemden. Hierdoor én door de Israëlische luchtaanvallen kiest een deel van de 1,5 miljoen Syriërs in Libanon er nu toch voor om terug te gaan. "Het is dus uit complete wanhoop dat ze nu terugkeren", zegt Stel.

Op elkaar aangewezen

In Syrië is ook weinig toekomst, want door een enorme economische crisis leeft zeker 90 procent van de Syrische bevolking op of onder de armoedegrens. "Er is voedsel beschikbaar op de markt", zegt Van Zoest, "maar het schrijnende is dat veel mensen het niet kunnen betalen."

De Syrische vluchtelingen die nu het land in komen, zoeken veelal onderdak bij familie en vrienden. "Dit betekent eigenlijk nog meer druk op mensen die het al ontzettend zwaar hebben", zegt Van Zoest. Hulporganisaties zorgen voor schoon drinkwater en delen dekens en warme kleding uit nu de winter dichterbij komt.

Een oplossing voor het conflict in Syrië lijkt nog lang niet in zicht. "De onderhandelingen zitten muurvast", zegt Stel, "en het regime voelt niet de druk om te onderhandelen met de oppositie, omdat het zichzelf als militaire overwinnaar ziet." Hierdoor zijn Syriërs aangewezen op zichzelf en elkaar. Van Zoest: "Ik hoor verhalen over Syriërs die naar opvanglocaties komen om te helpen door bijvoorbeeld een deken weg te geven, hoewel ze zelf al heel weinig hebben."

In Italië klinkt kritiek op het ministerie van Defensie omdat het de Italiaanse soldaten heeft geëerd die omkwamen bij een slag in de Tweede Wereldoorlog. Afgelopen woensdag postte het ministerie een eerbetoon aan hen op X. Italië vocht in de Tweede Wereldoorlog onder de fascistische leider Benito Mussolini aan de kant van nazi-Duitsland.

Bij de Tweede Slag bij El Alamein in oktober 1942 versloegen de geallieerden onder leiding van de Britten de Duits-Italiaanse divisies. De slag in het noorden van Egypte vormde het kantelpunt voor het verloop van de oorlog in Noord-Afrika. Aan Italiaanse zijde vielen duizenden doden.

Het ministerie noemt de slag een "heroïsch en tragisch hoofdstuk" in de geschiedenis. "We eren de dappere Italiaanse soldaten die vochten in het zand van Noord-Afrika. Zij gaven hun leven voor onze vrijheid."

Geen helden maar slachtoffers

Oppositiepartijen als de Vijfsterrenbeweging hekelen het eerbetoon en noemen het "ongepast". De Vijfsterrenbeweging zegt dat de 17.000 omgekomen soldaten alleen geëerd zouden moeten worden als slachtoffers van het fascistische regime.

Ook de nationale partizanenbeweging, ANPI, die zich sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog verzet tegen het fascisme in Italië, is verontwaardigd: "Italiaanse jongens in El Alamein zijn niet gevallen voor onze vrijheid, zoals dubbelzinnig wordt beweerd door het ministerie van Defensie, maar werden door de fascistische regering naar hun dood gestuurd", zegt ANPI-voorzitter Gianfranco Pagliarulo.

Ook al heeft premier Meloni van de radicaal-rechtse partij Fratelli d'Italia zich bij haar aantreden in 2022 fel uitgesproken tegen het neofascisme, haar wordt vaak verweten dat ze te passief zou reageren. Zo brachten honderden neofascisten begin dit jaar in Rome openlijk de Hitlergroet. Meloni werd toen verweten dat ze daar geen afstand van nam.

De tropische storm Trami die tot nu toe al tientallen levens heeft geëist in de Filipijnen, keert er dit weekend mogelijk terug. Dat melden de lokale weerdiensten. De verwachting is dat de storm morgen opnieuw richting de Filipijnen komt en weer schade kan veroorzaken.

Trami kwam afgelopen donderdag voor het eerst aan land in de Filipijnen. Er vielen toen 26 doden en ruim 160.000 mensen moesten hun huis ontvluchten. Het dodental is inmiddels opgelopen tot zeker 85. De meeste mensen kwamen om door overstromingen en aardverschuivingen.

Vooral in de regio Bicol, ten zuidoosten van de hoofdstad Manilla, vielen veel doden. Ook op het platteland van de provincie Batangas ten zuiden van Manilla vielen veel doden. Tientallen mensen worden nog vermist.

Er werd onder het puin gezocht naar overlevenden:

De hulpdiensten zijn nog druk bezig om mensen uit huizen of van andere plekken te redden. De omstandigheden maken dat moeilijk: het water staat hoog en op veel plekken zijn modderstromen. Daarbij komt dus dat de storm morgen terug lijkt te keren.

De storm hangt nu boven de Zuid-Chinese zee, maar gaat mogelijk een U-bocht maken. Vooral de westkust van de Filipijnen kan hier dan mee te maken krijgen. De verwachting is dat de storm niet aan land komt, maar de rukwinden en de regen die met de storm gepaard gaan "kunnen nog steeds veel schade aanrichten", zegt de Filipijnse president Marcos tegen het Australische ABC News.

Tropische stormen komen vaker voor in de Filipijnen: ieder jaar zijn er ruim twintig. De stormen gaan vaak gepaard met zware regenval, harde wind en aardverschuivingen.

Bij een woningbrand in het Drentse Zuidveld zijn vanochtend twee mensen om het leven gekomen.

De brand in de vrijstaande woning werd rond 08.00 uur ontdekt. Al snel bleek dat het ging om een uitslaande brand, waarbij ook veel rook vrijkwam. Het vuur was na enkele uren onder controle. De woning is volledig uitgebrand.

Lichamen gevonden

In de woning werd het lichaam van het eerste slachtoffer gevonden. Later vond de politie er ook een tweede dode. De identiteit van de slachtoffers moet nog worden vastgesteld.

Een woordvoerder van de veiligheidsregio zegt tegen RTV Drenthe dat het vermoedelijk gaat om de bewoners van het huis. "De verwachting is niet dat er nog meer slachtoffers zijn."

Over de oorzaak van de brand is nog niets bekend, de politie doet onderzoek.

Kerstbomenkwekers in Noord-Brabant balen van de schade die hun percelen hebben opgelopen door het natte weer. Door de grote hoeveelheid regen van de afgelopen tijd zijn veel bomen doodgegaan.

Zo moest kweker Willem de Louw uit Sint-Oedenrode meer dan 3000 kerstbomen weggooien. "In het begin konden we nog sleuven graven, maar op een gegeven moment liepen de sloten niet meer leeg", zegt hij tegen Omroep Brabant. "En het werd maar niet droger."

Eind mei gingen de eerste bomen bij De Louw dood. "Het doet wel echt pijn om de bomen er zo bij te zien staan. Het duurt zeven tot negen jaar tot je een volle boom hebt, dus die jaren kunnen we niet meer inhalen."

'We hebben allemaal hetzelfde probleem'

Ook kweker Peter Bartholomeus uit Veldhoven zag een deel van zijn bomen afsterven. "Ik doe dit al dertig jaar en het is nog nooit zo erg geweest", vertelt hij. "Het was dit jaar klap op klap: van extreme regen naar felle zon. Toen het opeens een paar dagen heet werd, zag ik de bomen geel worden en doodgaan."

Volgens Gerard Krol, voorzitter van de Vereniging voor Nederlandse Kerstbomenkwekers, zijn er meer kwekers in Brabant die door de regen schade hebben geleden.

"We hebben allemaal hetzelfde probleem. Iedereen heeft wel ergens een perceel waarvan een hoek verzopen is." Zelf verloor hij ruim 3000 bomen. Hij schat de schade op tienduizenden euro's.

Hoger gelegen

Kwekers met een wat hoger gelegen stuk grond hebben minder last van schade. Zo is kweker Gerwin Anthonissen uit Wouwse Plantage tot nu toe tevreden over zijn kerstbomen.

"De bomen staan op hele zware zandgrond en wij liggen wat hoger", vertelt hij. "De bomen zijn dit jaar echt prachtig, heel mooi vol. Maar veel andere collega's hebben schade opgelopen."

Ondanks de tegenslag zijn de kwekers niet bang voor een tekort aan kerstbomen. "Wij gaan over een paar weken gewoon open. Er zijn nog genoeg andere bomen."

De Franse baby die was ontvoerd en gisteren werd teruggevonden in Amsterdam is in goede gezondheid. Dat heeft justitie in België gezegd op een persconferentie over de zaak. De ouders van baby Santiago zijn aangehouden.

Santiago werd maandagavond meegenomen uit een ziekenhuis ten noorden van Parijs. Het jongetje was toen zeventien dagen oud. Hij lag in een couveuse omdat hij acht weken te vroeg geboren is.

Zijn ouders van 23 en 25 worden ervan verdacht hem te hebben ontvoerd. Ze zouden hem in een zak hebben gestopt om hem ongezien uit het ziekenhuis mee te nemen. Zorgverleners kregen het signaal dat de baby weg was toen zijn sensoren werden losgemaakt.

De politie riep mensen op om uit te kijken naar een blauwe Audi met een Franse kentekenplaat.

De auto werd woensdag gevonden in de buurt van Charleroi in België. In het voertuig lag een verpakking van een simkaart die in Nederland actief was. Op basis van de telefoongegevens werden de ouders gevonden in het centrum van Amsterdam, waar ze samen met hun pasgeboren baby in een hotelkamer zaten.

"De baby werd snel onderzocht en naar het ziekenhuis gebracht", zegt de Belgische officier van justitie. "Santiago is onmiddellijk in een couveuse geplaatst." Een woordvoerder van het ziekenhuis zei gisteren tegen de NOS dat de opname in het ziekenhuis te maken heeft met het feit dat de baby een prematuur is en daardoor speciale zorg nodig heeft.

In de hotelkamer waar het gezin werd gevonden, waren ook de oma van Santiago, een jongen van 10 en een meisje van 3 jaar. De peuter is waarschijnlijk het zusje van Santiago. De identiteit van de jongen is niet bekendgemaakt.

Volgens justitie verliep de arrestatie van de ouders "soepel" en zonder geweld. Waarom ze Santiago meenamen uit het ziekenhuis is nog onduidelijk. Franse media melden dat het stel bekend is bij de politie vanwege onder meer drugshandel, drugsgebruik en diefstal. Mogelijk vreesden ze de voogdij over hun kind te verliezen, schrijft Le Monde.

In verband met de zaak heeft de politie in Frankrijk vijf mensen opgepakt. Het zou gaan om vrienden en familie van de ouders. Drie van de vijf zijn inmiddels aangeklaagd, melden Franse media. Ze worden ervan verdacht op de hoogte te zijn geweest van of geholpen te hebben met de ontvoering van Santiago.

Bij de productie van de voorstelling Fidelio van de Nationale Opera heeft grensoverschrijdend gedrag plaatsgevonden. Dat schrijft Het Parool in een reconstructie. In de krant staat dat de Oekraïense gastregisseur Andriy Zholdak tijdens de repetities acteurs en figuranten onder meer seksscènes liet spelen die niet in het script stonden, medewerkers ongewenst aanraakte en naar medewerkers schreeuwde.

Het Parool schrijft dat al voor het begin van de productie duidelijk was dat Zholdak een "controversieel figuur" is. Zo legde hij in 2016 op een persconferentie in Roemenië uit hoe hij regisseert: "Morgenochtend tijdens de repetitie wil ik dat je mijn hond bent. En als je mijn hond bent, moet je naar mijn commando's luisteren: mentale commando's, fysieke commando's, emotionele commando's, seksuele commando's, alles, jij bent mijn hond. Ik ben een nazi. Concentratiekamp."

In Hongarije sloeg de regisseur een Roemeense actrice in de pauze van een première, omdat hij niet tevreden was over haar optreden. Dit voorval werd uitgebreid beschreven in de pers en nadat Zholdak enkele jaren later werd genomineerd voor een theaterprijs, ondertekenden 1400 mensen een petitie om daartegen te protesteren.

Met ontbloot bovenlijf auditie doen

Daarover zegt Nationale Opera & Ballet dat bekend was dat de regisseur een "onconventionele manier van opera creëren" heeft en dat het gezelschap zich daarop had voorbereid, maar dat ze "niet op de hoogte waren van eerdere controverses". Als dat wel zo was geweest, zou het "nooit een samenwerking zijn aangegaan met Zholdak", stelt de Nationale Opera in een verklaring.

Bij audities voorafgaand aan de repetities vroeg Zholdak potentiële figuranten om met een blote buik of ontbloot bovenlijf ten tonele te verschijnen, wat ongebruikelijk is.

Daarnaast beschrijft Het Parool dat de regisseur commentaar zou hebben gegeven op het uiterlijk van auditanten. Hij zou onder meer hebben gezegd dat iemand "kleine borsten" had. De regisseur werd hier door een assistent-regisseur op aangesproken. Ook mocht een Argentijnse danseres die figureerde in de voorstelling pas na lang aandringen gebruikmaken van de wc toen ze ongesteld was op een repetitiedag.

'Seksuele handelingen uitbeelden'

Een andere figurant vertelt aan de krant dat zij seksuele handelingen moest uitbeelden, terwijl die niet in het script stonden. De Argentijnse danseres zegt dat ook haar dit is overkomen. Op het moment dat zij de seksuele handeling uitbeeldde, werd zij door de regisseur bij haar billen vastgepakt. Bij de repetities was geen intimiteitscoördinator aanwezig, omdat de Nationale Opera niet had verwacht dat dit nodig was.

Naar aanleiding van klachten over het gedrag van de regisseur besloot directeur Sophia de Lint maatregelen te nemen. Zholdak mocht alleen instructies doorgeven aan de assistent-regisseur en er moest altijd iemand van de directie bij de repetities aanwezig zijn.

Een figurant stuurde dezelfde dag een brandbrief naar de directie over Zholdak. De Argentijnse zangeres kon zich niet vinden in de maatregelen. Ze heeft aangifte tegen Zholdak gedaan vanwege aanranding en is uit de voorstelling gestapt.

Het Openbaar Ministerie heeft de regisseur niet vervolgd, "omdat er geen sprake was van een seksuele context". De Nationale Opera stelt in een persbericht dat het een extern feitenonderzoek wilde laten doen, maar dat is niet uitgevoerd omdat de vrouw niet wilde meewerken. Het onderzoek zou onevenwichtig zijn zonder haar medewerking.

Na het opstappen van de danseres volgde een bijeenkomst waarin de directie vertelde dat er melding was gedaan van grensoverschrijdend gedrag. Ook werd verteld dat de samenwerking met Zholdak voortgezet zou worden, ondanks zorgen van de medewerkers. Twee dagen later was de première van de voorstelling.

'Lering trekken'

Nationale Opera & Ballet schrijft "het verschrikkelijk te vinden dat een aantal artiesten en medewerkers zich niet goed of onveilig heeft gevoeld door de wijze waarop Zholdak met hen repeteerde".

Die werkwijze past niet bij de Nationale Opera, is te lezen. Bij de cultuur van de organisatie hoort dat "we lering trekken uit deze gebeurtenissen", staat in de toelichting. De Nationale Opera evalueert op dit moment hoe er moet worden gehandeld bij een problematisch repetitieproces. "Zo blijven we voortdurend samenwerken aan sociale veiligheid binnen onze organisatie."

Geen reactie Zholdak op gebeurtenissen

Zholdak heeft gereageerd op schriftelijke vragen van Het Parool en zegt dat hij spijt heeft van zijn uitspraken in Roemenië over nazi's, maar reageert niet op de gebeurtenissen bij het repetitieproces van Fidelio.

Ook wethouder Touria Meliani van de gemeente Amsterdam heeft gereageerd. "Grensoverschrijdend gedrag in onze samenleving is onacceptabel. Ook verwacht ik van instellingen dat ik actief word geïnformeerd wanneer een (ingrijpend) incident heeft plaatsgevonden. Dat is in dit geval niet gebeurd."

Iran heeft "het recht en de plicht" om zich te verdedigen tegen "agressieve daden" van buitenaf. Dat zegt het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken in reactie op de Israëlische luchtaanvallen van vannacht. Bij de aanvallen op het westen van de hoofdstad Teheran zijn volgens Iran twee militairen om het leven gekomen. Tegelijkertijd zegt het ministerie ook dat het zijn "verantwoordelijkheden wat betreft regionale vrede en veiligheid onderkent". De spanning tussen beide landen loopt weliswaar op, maar dat gebeurt geleidelijk.

Een hoge Amerikaanse functionaris zegt dat de VS "volledig bereid is om Israël te verdedigen" als Iran kiest voor vergelding. Ook zullen er volgens die functionaris gevolgen zijn "als Iran die ongelukkige beslissing neemt". "Maar wat ons betreft, zou het hierbij moeten blijven."

Over een eventuele nieuwe vergeldingsactie van Iran is weinig duidelijk. Het Iraanse persbureau Tasnim, dat nauwe banden onderhoudt met de invloedrijke Revolutionaire Garde, haalt bronnen aan die de gebruikelijke retoriek bezigen. Zij verklaren dat Iran bereid is om "Israëlische agressie" te beantwoorden. "Er is geen twijfel dat Israël een proportionele reactie kan verwachten", aldus de bronnen.

Militaire doelen

De Israëlische vergeldingsactie hing al weken in de lucht, sinds Israël zelf op 1 oktober door Iran werd bestookt met bijna 200 raketten. Toen werden er drie luchtmachtbases getroffen en ook deze vergeldingsaanval lijkt gericht te zijn geweest op militaire doelen, zoals locaties waar raketten en drones worden geproduceerd.

Een beeld van de omvang van de schade is de ochtend na de aanval nog steeds moeilijk te krijgen. Volgens Israël was de actie succesvol, Iran zelf spreekt van beperkte schade. Op beelden die op sociale media worden gedeeld is te zien dat een drone-fabriek in Shamsabad, ten zuiden van Teheran, onder vuur is genomen. De beelden zijn geverifieerd door de NOS:

Iraanse bronnen melden aan The New York Times dat een van de doelwitten het S-300-verdedigingssysteem op de internationale luchthaven bij Teheran was. Met dat systeem kunnen kruisraketten uit de lucht worden geschoten. In de gelijknamige provincie zouden zeker drie raketbases van de Revolutionaire Garde onder vuur zijn genomen.

De Iraanse luchtmacht zegt dat er militaire bases in drie provincies zijn aangevallen: één bij Teheran en twee bij de Iraakse grens. Staatsmedia melden dat de stad Teheran zelf niet is geraakt. Wel vonden de explosies dicht bij de miljoenenstad plaats, waardoor inwoners ze konden zien en horen. Het Syrische staatspersbureau zegt dat Israëlische raketten ook militaire bases in Centraal- en Zuid-Syrië hebben geraakt.

Dit zijn beelden van vannacht uit Teheran:

In ieder geval zijn de olie- en energie-infrastructuur van Iran en nucleaire faciliteiten van het land niet onder vuur genomen, aldus Amerikaanse media. Dat is vermoedelijk het resultaat van de druk die de VS heeft uitgeoefend op Israël om de aanval beperkt in omvang te houden.

Volgens Israëlische media is Teheran gisteravond door Israël op de hoogte gesteld van de naderende luchtaanvallen, waarbij ook de waarschuwing werd afgegeven dat Iran niet moet terugslaan. Ook de VS is van tevoren op de hoogte gesteld, laat het Pentagon weten.

De escalatie van het conflict tussen Iran en Israël voert terug naar begin april, toen Israël een luchtaanval uitvoerde op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus. Daarbij werden dertien mensen gedood, onder wie twee hooggeplaatste Iraanse militairen. Iran reageerde twee weken later met de eerste directe aanval op Israëlisch territorium met zo'n 300 raketten en drones, die grotendeels werden onderschept door het Israëlische raketschild Iron Dome.

Eind juli werd de politiek leider van Hamas, Ismail Haniyeh, in Teheran gedood, algemeen wordt aangenomen bij een Israëlische luchtaanval. Als reactie daarop en op de Israëlische offensieven in Gaza en Libanon vuurde Iran begin deze maand nog eens 200 raketten af op Israël.