Aggregator

Rusland lijkt Zuid-Pokrovsk te bezetten, situatie 'op de rand van kritiek' voor Oekraïne

6 days 17 hours ago

De Slag om Pokrovsk is nog in volle gang, maar de situatie voor het Oekraïense leger verslechtert. Russische troepen lijken het zuiden van de strategisch belangrijke stad te hebben bezet. Oekraïne probeert het tij te keren met versterkingen, maar zwermen Russische drones maken dat lastig.

Er wordt hard gevochten en tegenstrijdige claims vanuit Kyiv en Moskou maken het beeld van het strijdverloop diffuus. De Oekraïense legerleiding stelt dat Rusland geen enkele wijk van Pokrovsk in handen heeft. Het Russische leger beweert juist dat het verder is opgerukt en dat manschappen zich hebben ingegraven. Zo zouden ze tot het treinstation in het centrum van de stad zijn doorgedrongen.

Kleine Russische eenheden waren de afgelopen tijd door Oekraïense stellingen gebroken. In tegenstelling tot een week geleden lijkt Rusland er nu in geslaagd een aantal posities vast te houden en te versterken. Op locatie geverifieerde videobeelden suggereren dat dit is gebeurd in het zuiden van de stad.

'Permanent in handen'

"De Russen lijken daar permanent een stukje stad in handen te hebben", zegt defensie-analist Peter Wijninga. Andere claims over Russische terreinwinst zijn nog niet bevestigd. Het is bijvoorbeeld wel vastgesteld dat er militairen van Rusland ten noorden van de spoorlijn in Pokrovsk zijn geweest, maar die kunnen door Oekraïense tegenaanvallen zijn gedood.

Op de kaart hieronder rechts zie je in roze hoe ver Rusland minimaal is opgerukt. De rode gebieden zijn stukken die het Russische leger claimt, maar die nog worden betwist. Je ziet eveneens dat de invasiemacht het Oekraïense leger probeert te omsingelen bij Pokrovsk:

Kyiv heeft elitetroepen naar de belegerde stad gestuurd, onder meer per helikopter. President Zelensky zegt dat Rusland zware verliezen lijdt en stelt dat de vijand zo'n 300 militairen in Pokrovsk heeft.

Het Russische leger heeft volgens de Oekraïense president ook grote hoeveelheden manschappen verzameld bij de stad Dobropillia, ten noorden van Pokrovsk. Daar had het Oekraïense leger eerder dit jaar nog met succes een Russische inval afgeslagen. Zelensky erkent dat het leger bij Pokrovsk onder druk staat.

Rusland beheerst luchtruim met drones

"Ondanks enorme verliezen blijft Rusland extra troepen aanvoeren", zegt Wijninga. De invasiemacht heeft volgens hem met drones ook effectief de controle over het luchtruim gekregen. "Dat maakt het voor Oekraïne heel lastig om de stad vast te houden. Elke beweging of beschieting door Oekraïense troepen wordt opgemerkt en leidt tot een Russische droneaanval of kanonnenvuur."

De NOS maakte eerder deze video van Russische drones die Oekraïense bevoorradingslijnen bij Pokrovsk onder vuur namen:

De strijd om Pokrovsk is nog lang niet gestreden, benadrukt Wijninga. De situatie kan veranderlijker zijn dan het oogt en het Russische leger probeert de stad al ruim een jaar in te nemen.

'Val van Pokrovsk lijkt kwestie van tijd'

Toch denkt de oud-luchtmachtcommandant dat de val van deze strategische stad een kwestie van tijd is. "Ik denk dat de Oekraïners de opmars van Rusland zo veel mogelijk proberen te vertragen. Maar de Russen zijn numeriek zwaar in het voordeel en bereid om enorme aantallen militairen op te offeren."

Monitorgroep DeepState noemde situatie bij Pokrovsk voor Oekraïne gisteren "op de rand van kritiek". Deze groep, die banden heeft met het Oekraïense leger, houdt aan de hand van openbare bronnen de veranderingen op het slagveld bij. DeepState stelt dat het punt nadert waarop Oekraïne het tij niet meer kan keren.

Mocht de stad vallen, dan is het een grote nederlaag voor Oekraïne. Pokrovsk is een logistiek knooppunt en dient als uitvalsbasis voor Oekraïense troepen. Het zou voor Rusland de belangrijkste overwinning zijn sinds de val van Avdiivka vorig jaar.

Na ruim 3,5 jaar oorlog houdt Rusland ongeveer een vijfde van Oekraïne bezet. Een groot deel daarvan had het al eerder onder controle gekregen, zoals de Krim. Een einde aan de oorlog lijkt nog niet in zicht.

Rechter wijst schikking af van vrouw die bijna 190 lichamen verborg in VS

6 days 17 hours ago

Een rechtbank in Colorado heeft een schikking afgewezen in de zaak tegen een begrafenisondernemer die wordt beschuldigd van het achterhouden van bijna 190 lichamen. Carie Hallford heeft daarna haar eerdere schuldbekentenis ingetrokken.

Jon en Carie Hallford bekenden in november vorig jaar schuldig te zijn aan 191 gevallen van lijkschennis. De twee gaven rouwende nabestaanden nep-as in plaats van de stoffelijk resten van hun overleden familieleden. De lichamen dumpten ze in een gebouw.

Volgens de rechter werd in de schikking met het OM onvoldoende rekening gehouden met de schade die de misdrijven hadden veroorzaakt. De nabestaanden vonden de overeengekomen 15 tot 20 jaar celstraf te laag.

Afwijzen schikking ongebruikelijk

In september wees dezelfde rechter ook het schikkingsvoorstel van Jon Hallford af. Hallford trok daarop zijn schuldbekentenis in. Het is hoogst ongebruikelijk dat een rechter een schikkingsvoorstel verwerpt. De rechter zei in september dit nog nooit te hebben gedaan in zijn loopbaan en noemde het een "extreme maatregel".

De rechter zei vandaag dat het niet alleen gaat om de 191 slachtoffers en hun families. "Er zijn ook nog de ongeveer duizend mensen die nooit zullen weten wat er met de lichamen van hun dierbaren is gebeurd." Hij doelde op de eerdere klanten van het uitvaartcentrum, die zich afvragen wat er met de stoffelijk resten van hun familieleden is gebeurd.

'Groene' uitvaart

De Hallfords runden een ecologisch uitvaartcentrum, genaamd Return to Nature Funeral Home. Ze beloofden families een 'groene' uitvaart, waarbij lichamen niet worden gebalsemd met chemicaliën. Ook worden er biologisch afbreekbare kisten gebruikt.

Volgens de aanklager kregen de nabestaanden vermalen beton in plaats van as van hun overleden geliefden. De lichamen zelf lieten de Hallfords achter in een gebouw. Dit zou zijn gebeurd tussen 2019 en 2023.

De ontbindende lijken werden in 2023 aangetroffen nadat buurtbewoners een sterke geur roken in de omgeving van het gebouw. De politie ontdekte vervolgens dat de geur van de talloze opgestapelde lijken in het gebouw kwam.

Celstraf voor nepagent die echte agent probeerde op te lichten

6 days 17 hours ago

Een 23-jarige man uit Rotterdam is door de rechtbank Midden-Nederland veroordeeld tot een celstraf van 150 dagen - waarvan 77 voorwaardelijk - en een taakstraf van 120 uur. Zich voordoend als agent stal hij geld, bankpassen en pincodes van vier slachtoffers. De man moet zijn slachtoffers ook de schade vergoeden.

Hij werkte samen met een onbekend gebleven medeverdachte. Deze belde het slachtoffer en zei dat hij van de politie was en dat er in de buurt was ingebroken. Daarom zou een collega langskomen om waardevolle spullen in veiligheid te brengen en te controleren of de digitale beveiliging van de bankrekening in orde was. De slachtoffers mochten ondertussen de verbinding niet verbreken.

Korte tijd later verscheen de Rotterdammer aan de deur aan wie het slachtoffer geld, zijn bankpas en pincode meegaf. De Rotterdammer nam daarna bij een pinautomaat geld van de rekening op. Ondertussen had hij of de medeverdachte de opnamelimiet van de pas al verhoogd.

De man liep tegen de lamp toen het tweetal dezelfde truc bij een politieagent probeerde uit te halen. De echte agent had hen meteen door maar speelde het spel mee. Toen de Rotterdammer aan de deur verscheen en zei waarvoor hij kwam, hield de agent hem aan.

Zeeuws dorpje blijkt perfecte plek om dino's te restaureren

6 days 17 hours ago

Het Zeeuwse dorpje Oud-Vossemeer blijkt de perfecte plek om model-dinosaurussen te restaureren. In een loods werken restaurators aan beschadigde modellen die de wereld overgaan in de tentoonstelling Living Dinosaurs.

Drie restaurators, afkomstig uit Argentinië en Ecuador, zorgen ervoor dat de dinosaurussen weer in topvorm worden gebracht. Het werk bestaat uit het strippen van de modellen, het herstellen van het skelet en het reviseren van de motoren en elektronica.

"We vervangen al het foam dat loszit, kapot of vergaan is. Dat is een intensieve klus, die veel tijd kost. Tot slot restaureren we het bovenste gedeelte van de huid. We zorgen dat de huid de vorm krijgt van de dinosaurus en schilderen het in de juiste kleur", legt restaurator Facundo Bigliardi uit aan Omroep Zeeland.

Oud-Vossemeer blijkt hiervoor de ideale plek. "Het is handig dat we dicht bij de Rotterdamse havens zitten. Zo zijn alle dieren en objecten makkelijk te vervoeren over de wereld."

Alejandra Bajaña, die twee jaar in Nederland woont, noemt het werken aan de elektronische componenten van de dinosaurussen bijzonder fascinerend. Een dinosaurus maakt gemiddeld acht bewegingen, zoals het sluiten van de ogen of het uitzetten van de romp, waardoor het lijkt dat hij ademt. "Het werken met computers en zorgen dat alle interne motoren goed werken, vind ik het mooiste wat er is. Als het allemaal weer goed functioneert, geeft me dat enorm veel voldoening."

Het restauratieproces kan volgens Bigliardi lang zijn, afhankelijk van de grootte van de dinosaurus. Kleinere modellen worden binnen ongeveer een maand gerestaureerd, maar de ernst van de schade speelt ook een rol. "Soms hebben we een dinosaurus die zo beschadigd is dat het wel vier maanden duurt voordat hij volledig is gerestaureerd."

De restaurator hebben volgens Bigliardi inmiddels een goede band met de dorpsbewoners, die regelmatig helpen bij het zoeken naar materialen of voedsel zoals fruit en groenten brengen. "De kinderen weten dat hier dinosaurussen te zien zijn en er komen regelmatig gezinnen even kijken. Dat vinden wij natuurlijk ontzettend leuk. We laten ze altijd even binnen om naar de dinosaurussen te kijken en om wat foto's te nemen."

ANP-prognose: D66 blijft na tellen briefstemmen grootste, maar blijft op 26 zetels

6 days 19 hours ago

D66 blijft de grootste partij, maar krijgt geen extra zetel en blijft staan op 26. Dat heeft de verkiezingsdienst van persbureau ANP berekend na het tellen van de zogenoemde briefstemmen van Nederlanders in het buitenland. De zogenoemde restzetel blijft bij de SP, die zoals eerder werd verwacht 3 zetels in de Tweede Kamer krijgt.

GroenLinks-PvdA heeft de meeste stemmen gekregen van Nederlanders die hebben gestemd in het buitenland. Dat heeft de gemeente Den Haag bekendgemaakt. De partij kreeg ruim 25.000 van de bijna 87.000 briefstemmen.

D66 kreeg ruim 16.000 briefstemmen. Dat waren bijna 8600 stemmen meer dan de PVV: de partij van Geert Wilders kreeg 7451 briefstemmen.

Met de briefstemmen geteld, blijft D66 verder de grootste partij in de prognose van de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van ANP. Het verschil tussen D66 en de PVV is nu 28.455 stemmen. Het gaat niet om de officiële uitslag. Die maakt de Kiesraad vrijdag bekend.

Eerder vandaag werd duidelijk dat de voorsprong van D66 met duizenden stemmen was toegenomen, nadat ruim dertig gemeenten nieuwe tellingen hadden aangeleverd.

Zo kreeg de PVV op basis van die nieuwe tellingen in Rotterdam 2483 stemmen minder dan eerder gedacht, terwijl D66 er 2423 stemmen bij kreeg. In andere gemeenten ging de PVV er juist iets op vooruit. In de gemeente Amersfoort staat de PVV bijvoorbeeld nu op 427 stemmen meer dan eerder.

Kabinetsformatie

Dat de laatst overgebleven restzetel niet naar D66 gaat, zal van invloed zijn op de kabinetsformatie. Een coalitie over rechts, van D66, VVD, CDA en JA21, heeft nu geen meerderheid omdat die blijft steken op 75 zetels.

D66 kan nu de druk opvoeren op de VVD om toch te praten over een brede middencoalitie met GroenLinks-PvdA in plaats van JA21. Die combinatie heeft wel een meerderheid, maar VVD-leider Yesilgöz verzet zich tot nu toe daartegen. Zij ziet de linkse fusiepartij als te radicaal en activistisch. Inhoudelijk zijn de verschillen daardoor te groot, vindt ze.

Verkiezingstool

Bekijk de uitslagen van de Tweede Kamerverkiezingen, stel zelf meerderheden samen en krijg zicht op de kiezersbewegingen in de verkiezingstool van de NOS. En bekijk hier hoe de Nederlanders in het buitenland precies hebben gestemd.

Er waren ruim 135.000 stembiljetten aan kiezers in het buitenland verstrekt. Daarvan hebben bijna 87.000 mensen gestemd.

De grootste hoeveelheid van de stemmen uit het buitenland werd al eerder geteld. Deze stemmen waren door kiezers uit het buitenland rechtstreeks naar Nederland gestuurd.

Vanaf vanmiddag 17.00 uur heeft de gemeente Den Haag de laatste stemmen geteld die via ambassades en consulaten zijn binnengekomen.

Vorige week meldde de verkiezingsdienst van het ANP dat D66 de grootste partij is geworden. In deze telling waren de briefstemmen nog niet meegerekend, maar bij eerdere verkiezingen bleken briefstemmers bovengemiddeld links-progressief te stemmen. Daardoor kon de PVV volgens het persbureau de partij van D66-leider Jetten niet meer inhalen.

D66 ziet Wouter Koolmees graag als verkenner

6 days 19 hours ago

D66 is van plan morgen Wouter Koolmees naar voren te schuiven als verkenner in de kabinetsformatie. Dat bevestigen Haagse bronnen na een bericht van RTL Nieuws. Morgenmiddag bepalen de fractievoorzitters onder leiding van Kamervoorzitter Bosma hoe de weg naar een nieuw kabinet moet beginnen.

Het is gebruikelijk dat de grootste partij het voortouw krijgt en één of meer verkenners mag voordragen. De laatste stemmen worden nog geteld, maar D66 wordt vrijwel zeker de grootste partij. De andere partijen moeten nog wel met de voordracht van Koolmees instemmen.

Koolmees (48) is de hoogste baas van de Nederlandse Spoorwegen. In kabinet- Rutte III was hij namens D66 minister van Sociale Zaken.

Al eerder verkenner

Hij was in 2021 ook al betrokken bij de kabinetsformatie. Eerst werd hij samen met Tamara van Ark van de VVD benoemd tot verkenner, maar die opdracht werd al gauw ingetrokken omdat de Kamer verkenners wilde die verder van de politiek afstonden. Aanleiding was de commotie rond hun voorgangers Ollongren en Jorritsma en de 'functie elders'- notitie.

Later die formatie werd Koolmees informateur. Samen met VVD'er Johan Remkes wist hij VVD, CDA, D66 en ChristenUnie te bewegen hun samenwerking voort te zetten in kabinet-Rutte IV.

Bronnen rond D66 melden dat Koolmees goed ligt bij zowel linkse als rechtse partijen en daarom geschikt zou zijn als verkenner. Partijleider Jetten heeft een voorkeur voor een breed middenkabinet, met zowel de VVD als GroenLinks-PvdA.

Podcast De Dag: Zohran Mamdani, rijzende ster van de Democraten

6 days 19 hours ago

De gedoodverfde winnaar van de burgermeestersverkiezing in New York is 34 jaar oud, geboren in Oeganda, moslim en, voor veel Amerikanen misschien nog wel het ergste, een socialistische Democraat. En toch slaat hij 'soort van' aan, zegt president Trump vol ongeloof.

Zohran Mamdani is in korte tijd zo populair geworden dat hij morgen de grootste kans maakt om de nieuwe burgemeester van New York te worden. In internationale media trekt hij de aandacht als de nieuwe belofte binnen de Democratische partij.

In deze podcast schetst correspondent Rudy Bouma een profiel van deze a-typische rijzende ster aan het Democratische firmament. Waar staat hij voor en hoe heeft hij, met zijn profiel, zoveel mensen achter zich weten te scharen?

Zohran Mamdani 'spreekt als ultieme 'anti-Trump' veel mensen aan, vertelt Rudy, maar hij is óók een ideaal doelwit voor de president. En zijn populariteit kan grote negatieve gevolgen hebben voor zowel de stad New York als voor de Democratische partij.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Lisa Konings

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Grote farmaceut wil fabriek bouwen in Nederland: 'Miljarden pillen voor de hele wereld'

6 days 21 hours ago

Een van de grootste farmaceutische bedrijven ter wereld, Eli Lilly, investeert 2,6 miljard euro in Nederland. De Amerikaanse producent wil een geneesmiddelenfabriek gaan bouwen waar zo'n 500 mensen komen te werken.

In de fabriek worden geneesmiddelen gemaakt op het gebied van diabetes, obesitas, hart- en vaataandoeningen, oncologie, immunologie en neuroscience. "Miljarden pillen moeten hier worden gemaakt. Genoeg voor de hele wereld, dat is waar deze fabriek voor moet gaan dienen", zegt de topman van Eli Lilly Dave Ricks.

Een van de belangrijkste middelen die het bedrijf hier wil produceren is het populaire afvalmedicijn Mounjaro. Hiermee wil Eli Lilly het Deense Novo Nordisk beconcurreren.

Het is nog niet te zeggen of er Nederlandse werknemers of expats zullen gaan werken in de fabriek. "Het zijn echt specialistische arbeidsplaatsen waar onwijs veel hightech kennis bij komt kijken. Bovenal hebben we mensen nodig die de kennis en de capaciteiten hebben om op deze locatie te werken", vertelt de algemeen directeur van Lilly Nederland, Marco Frenken.

Eli Lilly heeft in Europa ook productielocaties in Duitsland, Frankrijk, Ierland, Italië en Spanje. Het bedrijf wil de fabriek bij het Leiden Bioscience Park bouwen. Het terrein valt onder de gemeente Katwijk. Voor die plek is gekozen vanwege de goede bereikbaarheid, met de Rotterdamse haven en luchthaven Schiphol in de buurt. Verder zijn er ook veel hoogopgeleide arbeidskrachten aanwezig.

Ook speelt de aanwezigheid van het Europese medicijnagentschap (EMA) in Amsterdam een rol. "Ik denk dat het handig is voor de communicatie met de toezichthouder die verantwoordelijk is voor onze sector", vertelt Ricks.

Stikstof is geen probleem

Of de fabriek er daadwerkelijk komt, is nog niet volledig zeker. Nog een aantal vergunningen moeten worden afgegeven. "Dat gaat over water, stikstof, energie, bereikbaarheid. We moeten kunnen aantonen dat datgene dat we hier graag willen realiseren, dat dat ook kan", zegt wethouder Gerard Mostert van de gemeente Katwijk.

De topman van Eli Lilly maakt zich geen zorgen over de bouw van de fabriek. "Niets is 100 procent zeker, maar we hebben er vertrouwen in dat de vergunningsprocedure soepel zal verlopen. Zo is de grond bouwrijp gemaakt en hebben we veel vertrouwen in de bouwcapaciteit in de regio", aldus de topman.

Onvoorspelbaarheid en inconsistentie

Dit optimisme steekt schril af op het beeld dat oud-bestuursvoorzitter van ASML, Peter Wennink, eerder in het FD schetste. Hij onderzoekt in opdracht van het oude kabinet het vestigingsklimaat. Volgens hem moet er fors worden geïnvesteerd in de fysieke infrastructuur, energiecapaciteit en kennisinfrastructuur.

Dat negatieve sentiment wordt bevestigd in de internationale ranglijst van de World Competitiveness Ranking. Op die lijst is Nederland gezakt van plek vier naar plek tien sinds 2021. Ook de Monitor Ondernemingsklimaat 2024 van de Universiteit van Amsterdam bevestigt dat een op de vijf bedrijven overweegt om uit Nederland te vertrekken.

"Regeldruk, fiscale regels, de onvoorspelbaarheid van beleid zijn enkele redenen", somt hoogleraar strategie en innovatie Henk Volberda op. Hij werkte mee aan de monitor. "Met name bedrijven die veel energie verbruiken lijden onder het overspannen stroomnet en dure stroom, zoals de maakindustrie en chemie." Maar veel gaat ook goed, benadrukt Volberda. "Nederland heeft een prettig leefklimaat, een goede digitale infrastructuur en een hoog opgeleide beroepsbevolking."

Glas halfleeg

Max Velthoven, adviseur bij accountantskantoor EY was eerder best negatief over het ondernemersklimaat, maar noemt als positieve factor de samenwerking tussen overheid, kennisinstellingen en het bedrijfsleven. "Hierdoor is de innovatie op vrij hoog niveau, zoals in de kennisclusters Eindhoven voor high-tech, Wageningen voor agro-food, Utrecht voor life-sciences, Amsterdam voor ICT en Leiden voor biotechnologie."

In laatstgenoemde plaats zijn veel kennisprofessionals die medicijnen onderzoeken en ontwikkelen. "Het kan voor buitenlandse bedrijven interessant zijn om zich hier te vestigen omdat hier leveranciers en klanten zitten."

Barbara Baarsma, hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam en hoofdeconoom bij adviesbureau PWC, herkent bovengenoemde ontwikkelingen ook. "Vergelijk je het huidige Nederlandse ondernemingsklimaat met dat van tien jaar geleden, dan lijkt het glas eerder halfleeg. Toch staat Nederland internationaal nog steeds in de middenmoot, en juist dat internationale perspectief is waar buitenlandse bedrijven naar kijken."

Eli Lilly hoopt dat in 2030 de eerste medicijnen van de band rollen.

'Tv-icoon', 'betrokken mens', 'schatkamer aan informatie', vakgenoten eren Joost Prinsen

6 days 21 hours ago

"Ik herinner me Joost als een heel lieve en vaderlijke figuur. Een betrokken mens", zegt Mylou Frencken die samen met de vandaag overleden Joost Prinsen te zien was in de Omroep Max-televisiequiz Met het mes op tafel.

Hoewel Frencken wist dat het niet goed ging met de gezondheid van Prinsen, is ze toch geschrokken van zijn overlijden. "Ik wist niet dat het kennelijk zo snel is gegaan." De 83-jarige kleinkunstenaar overleed aan de gevolgen van kanker en een herseninfarct.

"Wat raar, wat idioot", was haar eerste reactie op het overlijden van de acteur en presentator. "Hij is zo iemand die door hoort te blijven leven. Die hoort er gewoon bij."

De samenwerking met Prinsen noemt Frencken enerverend. Ze staat sinds de start van Met het mes op tafel in 1997 achter de bar, waar ze geregeld liedjes zingt. "De samenwerking voelde heel vertrouwd. Hij was als een familielid."

Met een glimlach beschrijft ze hoe Prinsen "soms ook een lastpak" kon zijn. "Hij zat overal bovenop, maar dat moest ook. Hij ging voor het beste. Hij bemoeide zich overal mee."

'Tv-icoon'

Prinsen stond aan de wieg van de quiz, die hij tot 2015 zelf presenteerde voor Max. "Joost is altijd enorm betrokken gebleven bij Het Mes. Hij heeft de quiz bedacht, samen met Jan Kok, en wilde altijd op de hoogte blijven van de plannen met 'zijn kindje'. Daarin was hij uitermate scherp. Hij wist precies wat wel en niet zou werken", zegt Omroep Max-directeur Jan Slagter.

Hij vindt dan ook dat "Nederland opnieuw een tv-icoon heeft verloren". Herman van der Zandt die Prinsen opvolgde als presentator noemt het "heel jammer" dat hij er niet meer is. "Hij was een schatkamer aan informatie, anekdotes en prachtige verhalen."

Dat is ook hoe Frencken zich hem herinnert. "Hij was een groot kleinkunstvoorbeeld. Hij was heel erg betrokken bij alles wat hij deed. Het was een echte bevlogen vakman. Ik heb altijd erg genoten van in zijn buurt zijn."

Schrijver, regisseur en acteur Niek Barendsen zegt dat hij "ontzettend veel" van Prinsen heeft geleerd. De twee werkten jarenlang samen bij de NTR-programma's Het Klokhuis en de Welkom-serie. Barendsen noemt hem een innemend persoon. "Joost had iets in zijn stem en in zijn voorkomen, waardoor je wel naar hem moest kijken."

"Zonder zijn bezieling was Het Klokhuis nooit geworden wat het nu is", aldus eindredacteur van Het Klokhuis Anneke Dorsman.

'Mooie liedjes'

Zangers Wende Snijders bedankt Prinsen op haar Instagram-stories. Ze toont een foto waarop ze zijn gezicht beetpakt. "Dag lieve Joost, bedankt voor alles wat je gegeven hebt en dat je me zo jong onder je vleugels nam. Rust zacht."

Rob Kemps roemt Prinsen op Instagram vooral om de liedjes die hij zong. De Brabantse artiest zegt dat hij er op latere leeftijd pas achterkwam dat Prinsen een van Nederlands beste chansonniers was. "Wat heeft deze man mooie liedjes gezongen en bovenal was hij een ongeëvenaard voordrachtskunstenaar."

Op sociale media delen veel mensen een gedicht van Prinsen dat hij in 2004 voordroeg in een documentaire over tekstdichter Willem Wilmink. Het gaat over de goochelaar Ben Ali Libi die in de Tweede Wereldoorlog werd weggevoerd naar een vernietigingskamp.

Bekijk het gedicht hier, waarbij Prinsen het niet droog kan houden:

Voedselwaakhond VN: hongersnood in Sudan in Al-Fasher en Kadugli

6 days 22 hours ago

Het IPC, de voedselwaakhond van de VN, heeft opnieuw hongersnood in twee delen van Sudan vastgesteld. Het gaat om Al-Fasher en Kadugli. Het is de tweede keer binnen een jaar dat het IPC hongersnood constateert in het land.

In beide steden is sprake van een "totale ineenstorting van bestaansmiddelen, hongersnood, extreem hoge niveaus van ondervoeding en sterfte", stelt het IPC. Ook twintig andere gebieden in de regio's Darfur en Kordofan lopen het risico op hongersnood. Zij zullen naar verwachting veel ontheemde Sudanezen opvangen.

Het IPC spreekt van hongersnood als minstens 20 procent van de bevolking geen toegang heeft tot eten, een op de drie kinderen aan acute ondervoeding lijdt en er per dag twee mensen per 10.000 mensen doodgaan door honger.

Inname door RSF

Na een belegering van meer dan vijfhonderd dagen trok het leger zich vorige week terug uit de stad Al-Fasher, waarmee nagenoeg de hele Darfur-regio in handen kwam van de paramilitaire rebellenorganisatie Rapid Support Force (RSF). Door de belegering was de bevolking ruim anderhalf jaar vrijwel volledig afgesneden van voedsel en andere basisvoorzieningen.

Het IPC baseert zich op gegevens uit september, maar refereert ook aan de meest recente ontwikkelingen. De inname van Al-Fasher heeft "geleid tot groot menselijk leed en verdere ontheemding naar Tawila en andere aangrenzende gebieden, waardoor de humanitaire behoeften in en rond Al-Fasher zijn toegenomen."

Het IPC zegt dat de situatie in de belegerde stad Dalang, die ook in Zuid-Kordofan ligt, te vergelijken is met de situatie in Kadugli. Door een gebrek aan gegevens uit de stad kan de voedselwaakhond nog niet met zekerheid zeggen dat er hongersnood is.

In 2023 braken er gevechten uit tussen de paramilitaire RSF-strijders en het regeringsleger. De gevechten begonnen in de hoofdstad Khartoem, maar breidden zich daarna uit naar andere delen van het land.

Oogstseizoen

Het IPC verwacht dat het oogstseizoen voor verlichting zal zorgen, maar dat het geweld en de onveiligheid zal resulteren in lagere opbrengsten. Ook de hoeveelheid interne vluchtelingen zorgt voor extra druk in de gebieden die hen opvangen.

Sinds september zijn bijna 9,6 miljoen Sudanezen ontheemd. Dat is een daling ten opzichte van eerder dit jaar. Zo'n 2,6 miljoen mensen gingen de afgelopen maanden terug naar hun thuis, voornamelijk naar Khartoem. Die stad kwam dit voorjaar weer in handen van het regeringsleger.

De terugkerende Sudanezen kampen echter met grote uitdagingen. "Ze keren terug naar gebieden die zwaar getroffen zijn door de conflicten", schrijft het IPC. "Ze komen vaak terug zonder bestaansmiddelen, omdat ze het huidige landbouwseizoen hebben gemist."

ICC-onderzoek

Het International Strafhof (ICC) kondigde vandaag aan onmiddellijk maatregelen te treffen om relevant bewijsmateriaal "in verband met de vermoedelijke misdaden in Al-Fasher" te bewaren en te verzamelen.

Het hof benoemde daarbij ook de recente veroordeling van Ali Muhammad Ali Abd-Al-Rahman voor misdaden in Darfur in 2004. Die veroordeling is volgens het hof "een waarschuwing voor alle partijen in het conflict in Darfur dat zij verantwoordelijk zullen worden gehouden voor dergelijk gruwelijke misdrijven".

Het ICC stelde daarnaast dat de berichten over massamoord, verkrachtingen en andere misdaden, mits bewezen, aangemerkt zouden kunnen worden als oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid.

Zeven bergbeklimmers dood door lawine op Nepalese berg Yalung Ri

6 days 22 hours ago

In Nepal zijn zeven bergbeklimmers om het leven gekomen nadat ze onder een lawine bedolven waren geraakt in het Himalayagebergte. Het gaat volgens de politie om twee Nepalese gidsen, een Canadees, een Italiaan en drie Amerikanen.

De lawine vond plaats op het moment dat de bergbeklimmers zich bij het basiskamp op zo'n 4900 meter hoogte voorbereidden op de tocht naar de bergtop.

Vier mensen zijn nog vermist. Naar hen wordt gezocht door reddingswerkers te voet en hulpdiensten met een helikopter. Vier anderen raakten gewond en zijn naar een nabijgelegen dorp gebracht.

Het is niet bekend hoe de lawine is veroorzaakt, maar de afgelopen dagen is het weer omgeslagen en er zijn sneeuwstormen in de bergen gemeld.

5600 meter hoog

Yalung Ri is een berg ten noordoosten van de Nepalese hoofdstad Kathmandu. De maanden september en oktober gelden naast het voorjaar als beste periode om de berg te beklimmen. Hij wordt gezien als toegankelijke berg voor toeristen zonder uitgebreide klimervaring.

De tocht naar de top, die 5600 meter hoog is, duurt een aantal dagen.

Particulieren verkopen steeds vaker hun studentenwoningen

6 days 23 hours ago

Het tekort aan studentenhuizen neemt verder toe doordat steeds meer verhuurders hun studentenwoningen verkopen. Vooral in de grote steden dreigt het tekort nog verder op te lopen. In een jaar tijd zijn er meer dan 5000 woningen verkocht, wat neerkomt op ongeveer 10.000 studentenkamers.

Dit blijkt uit een rapport van onderzoeksbureau ABF Research in opdracht van het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) en Kenniscentrum Studentenhuisvesting (Kences).

Het aantal verkochte studentenwoningen van particulieren ligt anderhalf keer zo hoog als een jaar eerder. Ondanks forse nieuwbouw door woningcorporaties dreigt Nederland in twee jaar tijd 9 procent van de studentenkamers te verliezen, aldus Kences.

Tekort nog groter

Nederland had over het afgelopen collegejaar in totaal 393.000 studentenkamers voor studenten in het hoger onderwijs.

Volgens directeur van Kences, Jolan de Bie worden er al sinds 2022 gemiddeld 5000 studentenkamers per jaar gebouwd door voornamelijk woningcorporaties en maar een heel klein deel aangekocht door particulieren om te gaan verhuren.

"Dit zorgt er dus voor dat het tekort alleen maar verder toeneemt", zegt De Bie. Naar schatting leidt dit tot een afname van 45.000 particuliere studentenkamers in twee jaar tijd. Om dat in een perspectief te plaatsen, van het totale aantal studentenwoningen is ongeveer de helft in handen van particuliere verhuurders.

Met name in de grote studentensteden dreigt het tekort verder toe te nemen door de verkopen, blijkt uit het ABF-rapport. In Amsterdam is het aantal verkochte particuliere huurwoningen verreweg het hoogst met meer dan tweeduizend woningen. Hierna volgen Rotterdam (1025), Utrecht (810) en Groningen (695).

Combinatie

Dat particulieren nu meer huurwoningen verkopen komt door een combinatie van zowel de huizenmarkt als toegenomen overheidsmaatregelen, zegt Sander Burgers, woningmarkteconoom bij ING.

Hij ziet dat de rentes nu een stuk hoger liggen dan vier jaar geleden, dus particulieren kunnen meer verdienen door ergens anders hun geld in te investeren. Tegelijkertijd liggen de verkoopprijzen hoger, wat het aantrekkelijk maakt om hun huurwoningen te verkopen.

Aan de andere kant ziet hij dat verhuurders hun woningen verkopen door maatregelen van de overheid. Zo is er een maximale huur ingesteld, middels de Wet betaalbare huur. Ook is het fiscaal minder aantrekkelijk om een woning te verhuren sinds de belasting op deze woningen is verhoogd.

Daarnaast zijn ook de regels voor woningdelen aangescherpt. Volgens Burgers allemaal redenen voor investeerders die bijdragen aan het sneller verkopen van hun huurwoning.

"We zien dat als je als overheid maatregelen neemt om het voor een verhuurder moeilijker te maken, je deels het probleem verschuift en niet oplost", aldus Burgers. Daardoor is het voor kopers makkelijker om aan een huis te komen in deze sector, maar moet er structureel een groter aanbod komen.

Wat nu?

De Bie ziet deze aangescherpte overheidsmaatregelen ook als oorzaak voor de afname van het aantal studentenwoningen. Ze benadrukt wel dat de Wet betaalbare huur niet alleen slechte onderdelen heeft, maar door strengere regels voor woningdelen met drie of meer huurders is het minder aantrekkelijk voor een verhuurder om deze woning te blijven verhuren.

"Wij zeggen tegen gemeenten, sta dat woningdelen vergunningsvrij toe." Dan kan de huurprijs ook iets omhoog wat het aantrekkelijk maakt voor verhuurders, "maar combineer dit wel met een huurtoeslag voor studenten die in deze kamers wonen." Nu krijgen sommige studenten die bij een woningcorporatie wonen deze toeslag maar studenten in een particuliere huurwoning vaak niet.

"Als we het probleem op korte termijn willen oplossen, moet dit nu gebeuren", zegt de Bie.

Thom de Graaf stopt volgend jaar als vice-president van de Raad van State

6 days 23 hours ago

Thom de Graaf stopt over acht maanden als vice-president van de Raad van State. Dat doet hij vooral om persoonlijke redenen. "Aan mijn privéleven en andere belangstellingen dan werk ben ik te weinig toegekomen", schrijft hij in een persverklaring.

De Raad van State is het orgaan dat de regering en het parlement adviseert. Daarnaast is het de hoogste bestuursrechter van het land. De Koning is volgens de Grondwet de voorzitter van de Raad van State, maar de vice-president heeft het dagelijkse bestuur in handen.

'Functie niet te lang uitoefenen'

Volgens de regels had De Graaf nog een jaar mogen aanblijven, maar dat vindt hij zelf geen goed idee. "Ik vind dat een functie als die van mij niet te lang moet worden uitgeoefend door dezelfde persoon, nu in het algemeen gebeurtenissen, informatie en personen steeds sneller wisselen."

BBB-leider Caroline van der Plas noemde de Raad van State eerder "te politiek gekleurd" en vond dat er "veel D66-mensen" in zitten, omdat het instituut kritisch was op meerdere voorstellen van het kabinet-Schoof.

De Graaf was van 1998 tot 2003 fractievoorzitter van D66 in de Tweede Kamer, ook was hij vice-premier en minister in het kabinet-Balkenende II. Hij is het niet met Van der Plas eens en vindt dat haar kritiek de rechtstaat ondermijnt.

Op zoek naar opvolger

De Raad van State moet nu op zoek naar een opvolger, die zal op 1 juli 2026 beginnen. Die opvolger zal bij koninklijk besluit worden benoemd, nadat de ministerraad er goedkeuring voor heeft gegeven.

"Tot die tijd ben ik nog volop in functie", zegt De Graaf. "De komende maanden zal voor mij weliswaar alles voor het laatst zijn, maar ik zal met dezelfde energie en inzet als de afgelopen jaren mijn werk blijven doen."

Belgische politie jaagt in de grensstreek al dagen op spookdrones

6 days 23 hours ago

Het hele weekend was de politie in het Belgisch-Limburgse Peer druk in de weer met drones boven luchtmachtbasis Kleine-Brogel. Tot twee keer toe werd de jacht ingezet met een politiehelikopter, maar steeds verdwenen de toestellen uit zicht. Het begint op een kat-en-muisspel te lijken, zegt ook de plaatselijke politie. De Belgische minister Francken zegt dat "het lijkt op een spionage-operatie".

De basis wordt zwaar bewaakt: er liggen Amerikaanse kernwapens opgeslagen en vanaf 2027 wordt Kleine-Brogel de thuisbasis van nieuwe F-35's. Kleine-Brogel ligt dicht bij Nederland, en zaterdag zag een politiehelikopter een drone de grens dicht naderen, zegt een woordvoerder van de politie Kempenland. Er is vanuit de helikopter gezien dat het om een quadcopter ging, een drone met vier rotoren. Er zijn volgens hem geen beelden van gemaakt.

"Het is niet onwaarschijnlijk dat die drone de grens is gepasseerd", zegt de woordvoerder. "Maar we zijn het visueel contact al voor de grens verloren". De helikopter vloog op dat moment hoger dan de drone. De quadcopter voerde slechts af en toe licht, en dan alleen aan de onderkant. "Hij kan omlaag zijn gegaan, naar links, naar rechts, we weten het niet."

Incidenten dit weekend bij Kleine-Brogel

1. Vrijdag op zaterdag: 's nachts drones gespot bij Kleine-Brogel en bij het militair domein in Leopoldsburg, een paar kilometer verderop. De toestellen werden opgemerkt door een medewerker van Kleine-Brogel, meldt het Belang van Limburg. Toen de politie ter plaatse kwam waren de drones niet meer zichtbaar.

2. Zaterdag op zondag: in de avond 1 tot 3 drones opgemerkt door een detectiesysteem op de luchtmachtbasis. Deze keer werden een helikopter en politieauto's ingezet om een van de drones te achtervolgen. Kort voor de Nederlandse grens bij Hamont-Achel verdween de drone uit zicht. Er werd ook een drone-jammer ingezet, maar zonder succes.

3. Zondag op maandag: 's avonds opnieuw "verschillende" drones waargenomen boven Kleine-Brogel. Opnieuw werd de achtervolging ingezet met een politiehelikopter en politieauto's, maar deze keer waren die het contact met de gevolgde drone sneller kwijt. Net als de avond ervoor verdween de drone noordwaarts, richting Nederland.

De Nederlandse politie heeft een verzoek gekregen om uit te kijken naar onbekende drones, meldt de politie Oost-Brabant. "We hebben die drones hier niet gezien. We zijn er wel alert op, maar we gaan er nu geen extra capaciteit op zetten."

Volgens het Benelux-politieverdrag is de Belgische politie bevoegd tot grensoverschrijdende achtervolgingen. Dat is niet gebeurd omdat niet zeker was dat het toestel de grens was overgestoken. Als dat wel duidelijk geweest was, was de bemanning erachteraan gegaan, verzekert de woordvoerder van het Belgische korps.

De Belgische minister van Defensie Theo Francken liet afgelopen weekend weten dat het om een groter type drone ging dat op "grotere hoogte vliegt", niet om kleine drones die je in de winkel koopt. Het gaat om geavanceerde drones die van een afstand van meer dan 20 kilometer bestuurd kunnen worden, en die moeilijk waar te nemen zijn in het donker.

Vandaag kwam hij met meer informatie. De drones kwamen afgelopen weekend in twee golven, zegt hij tegen de RTBF. In de eerste fase waren er "kleine drones om de radiofrequenties te testen" van de Belgische veiligheidsinstanties. Later kwamen "de grote drones om het gebied en de mensen daar te destabiliseren".

Dat zou een reden kunnen zijn waarom een 'drone-jammer', een soort pulse-geweer om de communicatie tussen drone en bestuurder te verstoren, niet werkte. Ook het beperkte bereik van dat apparaat kan daarbij een rol hebben gespeeld.

Francken sluit uit dat het om een grap ging. "Maar wie erachter zit weet ik niet. Ik heb wat ideeën maar ik moet voorzichtig zijn."

De laatste maanden zijn er veel dronewaarnemingen geweest in West-Europa, en in een aantal gevallen is Rusland ervan beschuldigd daarachter te zitten. De spookdrones passen in het beeld van hybride oorlogsvoering.

Drone-expert Wiebe de Jager van Dronewatch.nl waarschuwt voor al te veel paniek, omdat er nog zoveel onduidelijk is. "Menselijke waarnemingen in het duister zijn notoir onbetrouwbaar. Vermeende drones met knipperende lichtjes blijken vaak vliegtuigen in de verte of heldere sterren te zijn." Ook de Belgische politie zegt dat er nu veel meldingen binnenkomen die niets met drones te maken hebben.

Daarbij heeft minister Francken een goede reden om de waarnemingen publiekelijk hoog op te nemen, benadrukt De Jager, want binnenkort vergadert de Belgische ministerraad over de aanschaf van antidrone-systemen, iets waar de minister flink op aandringt. "Het zou goed zijn als de detectiegegevens en videobeelden worden vrijgegeven, zodat menselijke waarnemingen daarmee kunnen worden gestaafd."

De drone-expert wijst erop dat het ondanks mogelijk onjuiste waarnemingen goed is om alert te zijn op malafide drones. "Die kunnen natuurlijk voor hele enge dingen worden gebruikt. Vorige maand werd er nog een aanslag op de Belgische premier verijdeld, en die zouden de daders met racedrones hebben willen plegen. En drones bij militaire bases passen in het beeld van hybride oorlogsvoering, dus niets is uitgesloten."

Gewonden door instorten middeleeuwse toren in Rome

1 week ago

In het centrum van Rome is een middeleeuwse toren ingestort. Een bouwvakker die bezig was met renovatiewerkzaamheden aan de Torre dei Conti raakte volgens Italiaanse media zwaargewond, enkele anderen liepen lichte verwondingen op.

Een muur van de 29 meter hoge toren stortte vanochtend deels in. De brandweer wist via de buitenkant met een hoogwerker drie bouwvakkers van de hoogste verdieping te redden, een vierde persoon zat vast in het gebouw. Tijdens de reddingsoperatie stortte een ander deel van de toren in.

Daarbij vloog een wolk van puin de lucht in en trok de brandweer zich terug:

De hulpverleners hebben contact met een bouwvakker die nog onder het puin ligt. De brandweer probeert bij hem te komen, maar dat gaat moeizaam vanwege het instortingsgevaar.

Vaker beschadigd

De Torre dei Conti was al sinds 2006 niet meer in gebruik en wordt momenteel gerenoveerd. Het bouwwerk stond vlak bij de beroemde ruïnes van het Forum Romanum en werd in de 13e eeuw gebouwd als residentie voor de familie van paus Innocentius III.

De toren, die vroeger tientallen meters hoger was, stortte in 1348 al eens deels in door een aardbeving. Het gebouw raakte ook in de 17e eeuw beschadigd.

Ook na beroep op alle strafrechtadvocaten van Nederland niemand gevonden voor Taghi

1 week ago

Het is niet gelukt nieuwe advocaten te vinden voor Ridouan Taghi. De twee kandidaten die zich eerder hadden gemeld zijn afgevallen.

Dat meldt het gerechtshof Amsterdam, waar het hoger beroep in het Marengo-proces wordt behandeld. In dit proces staat Taghi terecht met dertien medeverdachten op verdenking van meerdere liquidaties.

Geen verdere opties

De Raad voor Rechtsbijstand en het Dekenberaad, een overleg van lokale advocatenordes in Nederland, waren belast met het vinden van nieuwe advocaten voor Taghi. Het beraad deed daarvoor een oproep onder alle strafrechtadvocaten van Nederland.

Die oproep heeft geleid tot twee aanmeldingen, zegt een woordvoerder van het Dekenberaad. "Daarnaast is met een klein aantal andere advocaten gesproken. Van de advocaten die zich aangemeld hebben, lijkt één niet te voldoen aan de minimale kwalificaties die de aard van deze zaak meebrengt. De ander bleek niet vrij te staan." Dat is een term die gebruikt wordt als advocaten mogelijk belangen of connecties hebben die tegen die van de verdachte in gaan. "Ook de gesprekken met andere eventuele kandidaten leidden niet tot resultaat."

Nu de twee kandidaten die zich hadden gemeld niet worden aangesteld als nieuwe advocaten van Taghi, lijken er geen verdere opties meer te zijn.

Unieke situatie

"Het is een unieke situatie die nu is ontstaan", zegt een woordvoerder van het hof. "Het is nooit eerder gebeurd dat alle strafrechtadvocaten zijn gevraagd een verdachte bij te staan, maar dat er niemand wil of kan."

Het gerechtshof heeft donderdag een extra zitting ingelast om met Taghi over de situatie te praten. Daarna moet het hof bepalen hoe het verder moet met het Marengo-proces.

Een van Taghi's laatste advocaten werd in april opgepakt op verdenking van het doorgeven van boodschappen; de andere twee stopten er daarna mee. Sindsdien heeft hij geen verdediging meer en ligt de zaak stil, zowel voor hem als zijn medeverdachten.

Verplichte toewijzing?

Omdat Taghi eerder tot levenslang is veroordeeld, vindt het gerechtshof het essentieel dat hij wordt bijgestaan door een advocaat. Zo wordt een eerlijk proces gegarandeerd.

Ook het Ressortsparket van het Openbaar Ministerie, dat zich bezighoudt met zaken in hoger beroep, noemt het in een reactie "onwenselijk dat er geen advocaat is gevonden". Een woordvoerder verwijst naar het Dekenberaad voor een mogelijke oplossing, en zegt er bij de zitting komende donderdag inhoudelijk op terug te komen.

Op een eerdere zitting heeft Taghi gesuggereerd dat het hof hem maar een advocaat moet toewijzen, als niemand hem vrijwillig wil bijstaan.

Het Amsterdamse gerechtshof zegt zelf niemand te kunnen toewijzen. Mogelijk zou die opdracht wel vanuit de Raad voor Rechtsbijstand of het Dekenberaad kunnen komen.

Regeerakkoord in Tsjechië: Babis in zee met uiterst rechtse partijen

1 week ago

Precies een maand na de parlementsverkiezingen is in Tsjechië een regeerakkoord gepresenteerd. De grote winnaar, de populistische oud-premier Babis, gaat een coalitie aan met twee uiterst rechtse partijen. De huidige, pro-Europese regeringspartijen gaan de oppositie in.

Het regeerakkoord belooft de pensioenleeftijd te bevriezen, salarissen voor leraren en agenten te verhogen en alleen nog "in uitzonderlijke gevallen" asielzoekers toe te laten. Over de voorgenomen vermindering van steun aan Oekraïne is vooralsnog niets bekend.

Het is voor het eerst dat de SPD van de Japans-Tsjechische Tomio Okamura en de Motoristen, voorheen een one-issuepartij voor automobilisten, gaan regeren. Beide partijen staan in Tsjechië te boek als extreemrechts, maar beide hebben in de formatie hun meest radicale standpunten laten varen.

Zo is in het akkoord niets te lezen over de deportatie van Oekraïense vluchtelingen, waar de SPD in de campagne voor pleitte. Ook gaat de wens voor een referendum over EU- en NAVO-lidmaatschap in de ijskast. Wel moet er een volksraadpleging komen over invoering van de euro, waar de partijen tegen zijn. Tsjechië zal echter een "overtuigd EU-lid" zijn, belooft Babis.

Andere plannen zijn nog vaag, maar roepen bezorgdheid op. Zo wordt de financiering van de publieke omroep hervormd, wat de onafhankelijkheid kan aantasten. Ook worden subsidies voor "politiek activistische" ngo's stopgezet en de controle op hen opgevoerd. Rechters moeten een schadevergoeding betalen als ze fouten maken. Wat als 'fout' geldt, is nog onduidelijk.

Controversiële kandidaten

Na de plannen volgen nu de poppetjes. Vooral de Motoristen schuiven controversiële figuren naar voren. Als minister van Milieu wordt Petr Macinka naar voren geschoven. Hij ontkent de invloed van de mens op klimaatverandering en belooft "groen bloed te laten vloeien" op het ministerie.

De geplande voordracht van oud-autocoureur Filip Turek als minister van Buitenlandse Zaken doet nog meer wenkbrauwen fronsen. Van Turek was al bekend dat hij in het verleden herhaaldelijk met nazisymbolen en de Hitlergroet poseerde. Afgelopen maand kwam daar de onthulling van verwijderde Facebookberichten met racistische, antisemitische en homofobe uitspraken bovenop.

Een greep uit de berichten: "de laatste trotse Duitser stierf in 1945", "Obama is een n**** die hooguit drugs kan verkopen" en "iemand in brand steken is fout, maar als het een zigeuner betreft, is dat een verzachtende omstandigheid." Hij zou aan Noorwegen de oorlog willen verklaren, omdat het een "linkse parasietenstaat" is.

Turek zegt spijt te hebben van sommige berichten en ontkent enkele berichten zelf geschreven te hebben.

De vraag is of president Pavel, een politieke tegenpool van Babis, de omstreden ministers zal benoemen. Hij heeft de macht om hen af te wijzen en zal geen kandidaten goedkeuren die tegen de grondwet ingaan, aldus een adviseur. Eerder liet hij doorschemeren dat Turek geen minister kan worden, als de berichten kloppen.

Daarmee kan de formatie toch nog lang duren. Vooralsnog lijkt Babis vast te houden aan de voordracht van de omstreden minister. Hij is daartoe gedwongen, omdat Turek hét gezicht van de partij is. Babis verwacht pas over enkele weken de ministers formeel voor te dragen.

Oppositie domineert senaat

De onderhandelingen over de inhoud gingen mede zo snel, omdat er veel financiële ruimte is. Onder de vorige regering is de staatsschuld flink teruggebracht en inflatie beteugeld. De economische groei hoort tot de hoogste van Europa. Daardoor kan er veel worden uitgedeeld. Bezuinigingen zijn niet nodig, volgens Babis, omdat de economische groei voor meer belastingeninkomsten zal zorgen.

Het is echter onzeker wat van de plannen terechtkomt. Babis stuit op fel verzet van de oppositie, die de senaat domineert. De partij van Babis heeft er slechts een derde van de benodigde meerderheid; de SPD en Motoristen hebben geen enkele senaatszetel. De oppositie heeft daarmee een sterk wapen in handen om de omstreden plannen af te zwakken.