Aggregator

De coalitiepartijen en het kabinet zijn het gisteren na opnieuw een dag onderhandelen nog niet eens geworden over de voorjaarsnota, de bijstelling van de begroting. NSC-Kamerlid Van Vroonhoven zei na afloop dat PVV, VVD, NSC en BBB "niet veel verder" gekomen zijn. "De afstanden zijn groot. Er liggen heel veel wensen, maar de vraag is: hoe gaan we dat betalen?"

Vanochtend gaan de besprekingen verder. Het wordt een cruciale dag, want aan het eind moet er akkoord liggen, zei Van Vroonhoven. Haar collega Vermeer van BBB is het daarmee eens. "Het moet 's avonds echt richting de ministerraad."

Die vergadert deze week een dag eerder vanwege Goede Vrijdag. Als ze er vanavond uit zijn, kunnen de plannen morgen worden uitgewerkt en donderdag in het Catshuis worden besproken. "Ik denk ook dat dat de reden is dat we gestopt zijn nu het nog licht is. Zodat we er dinsdag weer fris en fruitig kunnen zitten", zei Van Vroonhoven gisteravond.

Volwassen

Volgens haar is de sfeer aan tafel vriendelijk en rustig, en gedraagt iedereen zich volwassen. "Dat is wel eens anders geweest", zei ze, verwijzend naar de ruzieachtige sfeer die er de laatste tijd is binnen coalitie en kabinet.

Bij de onderhandelingen gaat het over de wensen die de verschillende partijen hebben, maar ook nog steeds over de vraag hoeveel geld er precies beschikbaar is om die plannen waar te maken. "Ik denk dat iedereen dinsdag stapjes moet nemen", aldus Van Vroonhoven.

Alleen Van Vroonhoven en Vermeer stonden na afloop de pers te woord. BBB'er Vermeer sprak van "goede en stevige gesprekken". De andere hoofdrolspelers deden er het zwijgen toe.

Uiteenlopende wensen

De vier regeringspartijen hebben uiteenlopende wensen. Iedereen wil dat de energierekening voor burgers omlaag gaat, de VVD zet ook in op extra geld voor de krijgsmacht. De PVV wil iets doen aan de hoge huren en de btw op boodschappen. BBB hoopt op extra geld voor de stikstofaanpak.

Maar ook vanuit het kabinet zijn er wensen die veel geld kosten. Zo wil staatssecretaris Coenradie van Justitie honderden miljoenen om het cellen- en personeelstekort in de gevangenissen aan te pakken. Om de klimaatdoelen te halen, moeten er ook extra maatregelen genomen worden die geld kosten.

Bij elkaar gaat het om vele miljarden. De discussie gaat ook over de vraag in hoeverre de begrotingsregels mogen worden losgelaten om die bedragen vrij te spelen. Officieel mogen meevallers op de begroting niet gebruikt worden voor nieuw beleid, maar verschillende regeringspartijen willen die regels wat minder strikt handhaven.

Alle gebruikers van Instagram en Facebook krijgen deze week een melding dat hun openbare data, zoals posts en comments, gebruikt gaan worden voor het trainen van kunstmatige intelligentie. Moederbedrijf Meta maakte vandaag bekend dat het Europese data gaat inzetten om zijn eigen AI-modellen beter te maken.

Gebruikers krijgen de optie om hiertegen te protesteren, laat Meta weten. Bij de melding die gebruikers deze week zullen krijgen, zit een link naar een formulier waarmee men bezwaar kan maken. "We hebben ervoor gezorgd dat dit bezwaarformulier makkelijk te vinden, te lezen en te gebruiken is, en we zullen alle bezwaarformulieren honoreren", schrijft het techbedrijf.

Gegevens van minderjarigen en gesprekken op Whatsapp zullen sowieso niet gebruikt worden. Vorige maand introduceerde het Amerikaanse techbedrijf Meta AI al in Europa.

Boetes

Meta was al langer van plan om zo zijn eigen AI-systeem te trainen, maar er volgde bezwaar van Europese toezichthouders en de startdatum werd uitgesteld. Ook uitte vorig jaar een privacy-organisatie zorgen over het inzetten van gebruikersdata voor het verder ontwikkelen van AI.

Het bedrijf zegt dat sindsdien constructief overlegd is met de toezichthouder in Ierland, waar Meta in Europa gevestigd is. Eerder kreeg Meta hoge boetes van vele miljoenen en zelfs een keer van ruim een miljard euro van Europese toezichthouders vanwege de verwerking van gebruikersdata.

De Autoriteit Persoonsgegevens zegt de ontwikkelingen op de voet te volgen. "En we zetten ons, samen met onze collegatoezichthouders, in voor een adequate bescherming van de persoonsgegevens van EU-burgers."

Europese humor

Meta zegt dat het belangrijk is om specifiek Europese data aan kunstmatige intelligentie te voeden, zodat de AI beter alle "ongelofelijke en diverse nuances en ingewikkeldheden waar Europese gemeenschappen uit bestaan" kan begrijpen.

Het techbedrijf doelt hiermee bijvoorbeeld op dialecten, specifieke lokale informatie en de verschillende soorten humor en sarcasme in verschillende landen. "Zonder lokale informatie zouden we mensen alleen een tweederangs ervaring kunnen bieden", zei het techbedrijf eerder.

Ook zegt het bedrijf dat het hiermee niet iets anders doet dan wat bijvoorbeeld Google en OpenAI al doen om hun kunstmatige intelligentie-modellen meer te leren.

Het Amerikaanse commerciële ruimtevaartbedrijf Blue Origin van Amazon-baas Jeff Bezos heeft een ruimteschip vol beroemdheden gelanceerd. De crew van zes, onder wie zangeres Katy Perry en presentatrice Gayle King, bestond geheel uit vrouwen.

De raket verliet rond 15.30 uur Nederlandse tijd de aarde. In een capsule werden de vrouwen net boven de 'Kármánlijn' gebracht. Dat is de denkbeeldige grens van de ruimte op zo'n 100 kilometer boven de aarde. Hier kan gewichtloosheid worden gevoeld en konden de vrouwen een paar minuten genieten van het uitzicht op de aarde.

Na de vlucht verliet een uitgelaten crew de capsule. Perry vertelde dat ze "toekomstige vrouwen een plek wil geven". King liep verbijsterd rond: "Ik kan het niet geloven, het lijkt alsof ik nog steeds zweef."

Ook Lauren Sánchez, de verloofde van Bezos, ging mee de ruimte in. Aisha Bowe, Kerianne Flynn, en Amanda Nguyen maakten de groep compleet. Het is de eerste vlucht met enkel vrouwen sinds 1963, toen Valentina Tereshkova uit de Sovjet-Unie de eerste vrouw in de ruimte werd tijdens een solo-missie.

Dr. Mindy Howard noemt de lancering van de zes vrouwen historisch voor de ruimteluchtvaartindustrie. Ze geeft training aan commerciële astronauten en hoopt de eerste Nederlandse vrouw in de ruimte te worden.

Howard: "Er is oorspronkelijk veel vrouwendiscriminatie geweest in de ruimtevaart. Vrouwen mochten vroeger bijvoorbeeld geen astronaut worden bij de NASA. Nu mag dat wel, organisaties veranderen. Vandaag de dag is 11 procent van de astronauten een vrouw."

Volgens haar is dat hoog tijd: "Een crew met alleen vrouwen moet de normaalste zaak van de wereld worden."

Toekomst commerciële vluchten

De afgelopen jaren zijn er steeds meer commerciële ruimtevaartbedrijven bijgekomen. Virgin Galactic maakte in 2023 de eerste commerciële ruimtevlucht en SpaceX maakte vorig jaar de eerste commerciële ruimtewandeling met burgers.

Howard verwacht dat die industrie snel verder zal groeien: "In de toekomst zal de ruimteluchtvaart groter en ook toegankelijker worden. Naast het transport van mensen zullen bedrijven bijvoorbeeld ook gaan investeren in het voorzien van voedsel en drinken in de ruimte. Zo zullen er steeds meer verschillende sectoren samenwerken in de commerciële luchtvaart."

Ubisoft maakt de simulatietool voor kleurenblindheid Chroma opensource onder de Apache 2.0-licentie. Met de tool kunnen bijvoorbeeld ontwikkelaars tijdens het maken van hun game testen hoe een kleurenblind persoon het spel ervaart.

De Franse president Emmanuel Macron zei in 2022 dat een nieuw tijdperk aanbrak: dat van een oorlogseconomie. De nationale productie van goederen in landen zou veel meer gericht moeten zijn op veiligheid en bescherming en minder op het maken van consumentenproducten, aldus Macron.

De president verhoogde het defensiebudget en wilde de Franse defensie-industrie een boost geven. "Overheden moeten meer gaan investeren en bedrijven moeten sneller gaan produceren."

Eén van de hoogste Franse defensieambtenaren, Emmanuel Chiva, zei tijdens een hoorzitting in de Franse Tweede Kamer: "Een oorlogseconomie betekent niet dat je in oorlog bent. Het betekent dat je je voorbereidt. Zodat je, als het écht crisis is, niet het onderspit delft."

Civiele bedrijven

Zo'n scenario kan betekenen dat civiele bedrijven worden ingezet voor militaire productie. "In de autosector heb je leveranciers en producenten die best een aantal (militaire, red) bestellingen voor hun rekening kunnen nemen", zei de Franse eurocommissaris Stéphane Séjourné onlangs tijdens een bezoek aan een Renault-fabriek. Op de lopende banden van Renault werden in 1915 kanonnen en machinegeweren gemaakt.

Zo ver is het nu nog niet, hoewel de opties worden bestudeerd. Maar de woorden van Macron hebben wel degelijk effect gehad. De Franse defensie-industrie loopt zich anno 2025 het vuur uit de sloffen. Bedrijven breiden uit, schroeven de productie op en zijn (soms) wanhopig op zoek naar extra personeel.

Tandje bijgezet

Frankrijk is na de Verenigde Staten de grootste exporteur van wapens ter wereld. In de Franse defensie-industrie zijn zo'n 2000 bedrijven actief die samen 30 miljard euro per jaar omzetten. En overal wordt een tandje bijgezet, vanwege de oorlog in Oekraïne en de internationale spanningen.

Kanonnen, raketten en gevechtsvliegtuigen: de grote Franse bedrijven produceren er nu gemiddeld vier keer zoveel als een paar jaar geleden.

De Naval Group, die fregatten en onderzeeërs maakt op de werf in Bretagne, heeft het complete productieproces omgegooid en uitgebreid om aan de vraag te kunnen voldoen. De productie van fregatten is er verdubbeld.

Eurenco, dat buskruit en munitie maakt, zag de omzet vorig jaar met 35 procent stijgen tot bijna 500 miljoen euro. Topman Thierry Francou gaat ervan uit dat die omzet in 2028 één miljard euro zal zijn.

De Franse overheid heeft keuzes gemaakt, zoals Macron in 2022 aankondigde. Het defensiebudget groeit. In 2021 werd er 39 miljard euro aan de strijdkrachten besteed. Dit jaar is dat 50 miljard, in 2030 moet het 68 miljard zijn. Het aantal reservisten wordt ook uitgebreid; van ongeveer 40.000 nu naar 80.000 in de nabije toekomst.

Nog geen oorlogseconomie

Bevindt Frankrijk zich daarmee in de door Macron aangekondigde oorlogseconomie? Nee, zeggen de specialisten. Frankrijk geeft maar iets meer dan de NAVO-norm, 2 procent van het nationaal product, aan defensie uit. In veel landen wordt ervoor gepleit veel méér uit te geven. De Amerikanen vinden dat de norm 5 procent moet zijn.

Bovendien heeft Frankrijk volop ambities, maar is de werkelijkheid soms weerbarstig. Want voor alle gewenste investeringen zijn geld en werknemers nodig. Frankrijk heeft al een groot begrotingstekort en extra geld voor defensie kan ten koste van andere uitgaven gaan.

De regering zoekt naar nieuwe wegen om meer te kunnen investeren, maar breed gedragen oplossingen zijn er nog niet, zei econoom Julien Malizard afgelopen maand. "President Macron wil de belastingen niet verhogen. En premier Bayrou wil niet snijden in sociale uitgaven."

Reservisten

Bovendien zijn alle producenten van raketten en onderzeeërs naarstig op zoek naar personeel om de vraag te kunnen bijbenen. De Franse overheid deed in december onderzoek bij defensiebedrijven en constateerde dat in de branche 10.000 banen waren waarvoor geen geschikte kandidaten gevonden konden worden.

Frankrijk wil daarvoor nu 'defensiereservisten' in gaan zetten. Dat zijn vrijwilligers en gepensioneerden die tijdelijk gedetacheerd kunnen worden bij producenten van wapens en militair materieel.

Het onderwaterleven bij de Weerdsluis in Utrecht trekt wereldwijd een miljoenenpubliek. Via de zogeheten visdeurbel kan men online vissen spotten en ze een handje helpen. Internationale media hebben er reportages over gemaakt. De Amerikaanse tv-show Last Week Tonight ging een stap verder.

Presentator John Oliver bracht vanmorgen (Nederlandse tijd) een uitgebreid eerbetoon aan het Nederlandse visproject. Mark van Heukelum, de bedenker van visdeurbel.nl, vond het prachtig. "Als je mij vijf jaar geleden had gezegd dat een r&b-zanger op de Amerikaanse televisie een liefdeslied voor vissen zou zingen, dan had ik je voor gek verklaard", zegt hij lachend aan de telefoon.

Meer actie

De artiest in kwestie is Mario, bekend van de nummer 1-hit Let Me Love You uit 2004. Zijn rol in de aflevering was de snoeken, voorntjes, brasems en andere vissen bij de Weerdsluis wat meer in de paarstemming te brengen. Hoe geweldig Oliver het project ook vond, wat hem betreft was er op de onderwaterwebcam te weinig actie te zien.

"We hebben allemaal wel eens wat hulp nodig om in de juiste stemming te raken", zei de presentator. Seksueel getinte grappen over dieren zijn een running gag in de satirische serie. Zo kocht de presentator al eens een collectie schilderijen van vozende ratten. Oliver: "De vissen hebben een sexy r&b-nummer nodig." De video is niet gratis te bekijken; HBO is een betaald tv-kanaal.

Mario liet in zijn teksten doorschemeren dat hij "die Nederlandse vissen de liefde wil zien bedrijven". Daar is de visdeurbel niet direct voor bedoeld. Toeschouwers kunnen het melden als er vissen voor de webcam zwemmen door op een digitale 'deurbel' te drukken. Vervolgens krijgt de sluiswacht een seintje om de dieren erdoor te laten.

Oliver had zelf ook een website opgericht, showmeyournetherlands.com, waar de deurbel eveneens kan worden ingedrukt. "Je kunt alleen maar dromen van dit soort mooie aandacht", zegt ecoloog Van Heukelum. De uitzending kwam niet als verrassing: hij was van tevoren ingelicht door de programmamakers. "Ze wilden dingen factchecken en ik kreeg een hele lijst met vragen toegestuurd. Het huiswerk werd minutieus gedaan."

In een deuk

De Nederlander kreeg uiteindelijk een link toegestuurd om de video te bekijken. "Ik lag helemaal in een deuk. Het was bizar en vooral een heel positief verhaal." Het segment over de visdeurbel was ruim tien minuten lang en bedoeld als luchtige tegenhanger voor het hoofdverhaal over de importheffingen van de VS.

Van Heukelum werkt bij het project samen met de gemeente Utrecht en het lokale waterschap. Inmiddels bestaat de visdeurbel ruim vijf jaar. In die periode zijn talloze journalisten langs geweest. "Vorig jaar hadden we The Guardian en The New York Times, onlangs nog persbureau AP. Ik heb ook nog contact gehad met media in Australië en Nieuw Zeeland dit jaar."

Miljoenen paginabezoeken

Als gevolg van alle publiciteit groeit het aantal bezoekers van de website. Sinds 3 maart waren er 1,2 miljoen unieke bezoekers volgens Van Heukelum. Hij zegt dat de site in die periode zo'n 16 miljoen keer is bezocht. "Mensen komen vaak terug."

De onderwaterlivestream kan zo'n 2000 bezoekers tegelijk aan. Dat aantal wordt regelmatig overschreden en dan worden mensen doorverwezen naar de livestream op YouTube. Visliefhebbers kunnen daar wel dieren spotten, maar niet 'aanbellen' om de sluis te laten openen.

Hoe verklaart de oprichter de grote populariteit van de website? "Ik denk dat het helpt dat we een gekke naam hebben, visdeurbel. En mensen worden er blij van om vissen door een sluis te helpen. Je kunt zelf iets doen en lekker kijken. Het is een soort verslaving voor sommigen."

De TSMC-fabriek in Phoenix, Arizona is gestart met het produceren van Nvidia Blackwell-chips. Daarnaast laat Nvidia weten dat het in samenwerking met Foxconn 'supercomputers' gaat produceren in Texas.

The C64 Mini is a beautiful and functional replica of the most popular computer ever made, except at 50% size and without a working keyboard. For maximum nostalgia, it was …read more

Het blijft botsen tussen het ministerie van Financiën en de stichting Gelijkwaardig Herstel die zich bezighoudt met de afwikkeling van de schade van slachtoffers van het toeslagenschandaal. De stichting, een initiatief van prinses Laurentien, is het niet eens met de aanstelling van oud-minister Sorgdrager als regeringscommissaris. Reden is dat zij in het verleden als lid van de Raad van State "een aantal beslissingen heeft genomen waar toeslagenouders partij bij zijn geweest", zo laat de stichting weten.

Sorgdrager heeft in reactie daarop laten weten dat ze zich terugtrekt als kandidaat voor de functie, meldt het ministerie van Financiën vanavond. "De stichting trekt op voorhand mijn onafhankelijke rol in twijfel en tast daarmee de legitimiteit van mijn advies aan", schrijft Sorgdrager in een brief aan verantwoordelijk staatssecretaris Palmen.

Vorige week liet Palmen weten dat er opnieuw een impasse was ontstaan tussen het ministerie en de stichting. Er is verschil van inzicht over de voorwaarden die nodig zijn voor een succesvolle uitvoering, opschaling en afwikkeling van het werk van de stichting, schreef ze aan de Kamer.

Steeds in nadeel van ouders

Om die impasse te doorbreken zou Sorgdrager worden aangesteld. De werkwijze van de stichting moet uitlegbaar zijn naar de ouders én de samenleving, vindt het kabinet. De oud-minister moest daar helderheid over scheppen.

Maar direct na de voordracht kreeg de stichting informatie over uitspraken die Sorgdrager deed in Raad van State-zaken in 2014. Die uitspraken waren steeds in het nadeel van de toeslagenouders, terwijl er toen al kritiek was op de alles-of-niets benadering van de Belastingdienst.

Daardoor is er "nogal een opgave" ontstaan om om ouders ervan te overtuigen dat Sorgdrager onafhankelijk haar werk zal doen, schrijft voorzitter Soemai van de stichting in brief aan Palmen, afgelopen vrijdag.

Ze stelt nog voor dat een vertegenwoordiging van de ouders, samen met de stichting, de staatssecretaris en Sorgdrager gaat onderzoeken of de bezwaren tegen de voordracht weggenomen kunnen worden. Maar de oud-minister ziet dat niet zitten. "Ik denk dat zulk een onderzoek een valse start betekent van mijn werkzaamheden." Ook vindt ze dat de stichting selectief citeert uit de vonnissen.

Staatssecretaris Palmen betreurt het besluit van Sorgdrager "en de omstandigheden die daartoe hebben geleid". Ze beraadt zich op de ontstane situatie.

Herstelroute kost veel geld

Er is al lang een gespannen relatie tussen de stichting en het ministerie. Veel gedupeerde ouders zijn blij met de aanpak van de stichting, maar de werkwijze van Gelijkwaardig Herstel kost de belastingbetaler wel veel meer geld dan de reguliere herstelroute van Financiën.

Er kwam kritiek, omdat de stichting ook schadevergoedingen zou toekennen voor gebeurtenissen in het leven van slachtoffers die niet direct met het toeslagenschandaal te maken hadden. Ook werd prinses Laurentien beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag tegenover ambtenaren van het ministerie. De stichting beschuldigde ambtenaren van hetzelfde.

De echtgenote van prins Constantijn trok zich daarop terug uit de stichting, al zijn er ook berichten dat ze achter de schermen nog veel invloed heeft.

De aankomende Star Wars-game van Respawn Entertainment en Bit Reactor, bestaande uit voormalige Firaxis Games-medewerkers, heet Zero Company. Het wordt een 'tactische turn-based-singleplayergame' voor de pc, PlayStation 5 en Xbox Series X en S.

In het Hongaarse parlement is vandaag een grondwetswijziging goedgekeurd die de rechten van minderheden in het land verder uitholt. Mensen uit de lhbtqia+-gemeenschap mogen door dit amendement geen openbare evenementen meer organiseren. Ook staat er in de grondwetswijziging dat mensen alleen man of vrouw kunnen zijn. Dat betekent dat transpersonen en non-binaire mensen in het land officieel niet mogen bestaan.

De wijziging is onderdeel van de "grote paasschoonmaak", zoals de rechts-populistische premier Orbán dat noemt. Voorafgaand aan de stemming waren er bij het parlementsgebouw demonstraties waarbij leden van de oppositie en demonstranten het gebouw blokkeerden. Zij werden door de politie verwijderd. De oppositieleden gebruikten tijdens de stemming toeters om deze te verstoren. 140 parlementsleden stemden voor de grondwetswijziging, 21 tegen.

In maart werd al versneld een wet aangenomen die de jaarlijkse Pride-mars in Boedapest verbiedt. De Pride-organisatie zei toen van plan te zijn om de mars toch door te laten gaan. Burgers die een verboden evenement bezoeken kunnen boetes van rond de 500 euro krijgen.

'Ontmanteling van de democratie'

Het is niet voor het eerst dat Orbán anti-lhbti-wetten doorvoert. Het is sinds 2021 al verboden om homoseksualiteit en sekseverandering te 'promoten'. Zo mogen in boeken, reclame, films en andere media geen niet-heteroseksuele inhoud worden getoond.

Daarnaast staat in de grondwetswijziging dat het staatsburgerschap van mensen met een dubbele nationaliteit voor tien jaar kan worden ingetrokken. Dat betekent dat ze het land kunnen worden uitgezet.

Een oppositielid van de Momentum-partij zei voor de stemming dat de regering de laatste 15 jaar "de democratie en de wet heeft ontmanteld. De laatste maanden zien we een versnelling van dat proces." Volgens hem heeft dat alles te maken met de verkiezingen van 2026. Hij stelt dat Orbán in de peilingen achterloopt op de oppositie en dat de huidige regering er "alles aan zal doen om aan de macht te blijven".

Op Curaçao is maandag een man opgepakt die ervan wordt verdacht dat hij een leidinggevende rol had bij een criminele organisatie die onder meer achter de moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries zit.

Het gaat om de 39-jarige Raily B., die sinds 2014 gevangen zit op Curaçao. Dat bevestigen meerdere bronnen tegenover de NOS. Hij werd tot 20 jaar cel veroordeeld voor zijn rol bij de schietpartij in 2014 op Curaçaose luchthaven Hato.

Daarbij kwamen twee mannen om het leven en raakten zeven omstanders gewond, toen ze bij de uitgang van de aankomsthal werden doorzeefd met kogels uit automatische wapens. Het was een afrekening door een rivaliserende drugsbende. B. bestuurde de vluchtauto van de twee schutters. Ze waren allen lid van de beruchte No Limit Soldiers-bende.

In de zaak-De Vries kon B., die de Nederlandse nationaliteit heeft en op Curaçao is geboren, vermoedelijk per telefoon vanuit zijn cel de uitvoerders van de moord aansturen.

Hij wordt vannacht met een privévliegtuig naar Nederland overgebracht.

Peter R. de Vries werd op 6 juli 2021 in het centrum van Amsterdam neergeschoten, kort na een bezoek aan de tv-studio van RTL Boulevard. Negen dagen later overleed hij aan zijn verwondingen.

Vorig jaar juni werden de twee uitvoerders van de moord, schutter Delano G. en chauffeur Kamil E., veroordeeld tot 28 jaar cel. Organisator Krystian M. kreeg 26 jaar en één maand.

Een vierde verdachte kreeg 14 jaar, omdat hij de wapens had geleverd. Twee mannen die op de uitkijk stonden, kregen beiden 10 jaar. De twee filmden De Vries toen hij zwaargewond op straat lag. Drie andere verdachten werden vrijgesproken.

In alle negen zaken is hoger beroep ingesteld.

Het OM schrijft dat na de veroordelingen het onderzoek naar de opdrachtgevers van de moord op Peter R. de Vries is voortgezet. "In dit onderzoek naar het hogere echelon, geleid door het Landelijk Parket, is de man op Curaçao in beeld gekomen als verdachte", aldus het OM.

De otter heeft zich over heel Limburg verspreid. Eerder werd de beschermde diersoort al gezien in het noorden van de provincie. Nu zijn otters ook waargenomen in de zuidelijkste regio's, Maastricht en het Heuvelland.

Dat blijkt uit onderzoek van het waterschap. Onderzoekers vonden otter-dna in huidcellen, urine en ontlasting in en rond het water in die gebieden.

De otter verdween in 1985 uit Nederland, door onder meer vervuiling, jacht en versnippering van het landschap. In 2002 werd de otter opnieuw uitgezet in Noord-Nederland, waarna het dier langzaam zijn leefgebied uitbreidde in zuidelijke richting.

Strengere milieuregels

Dat het dier ook Limburg had bereikt werd in 2018 duidelijk toen bij Nederweert een otter werd doodgereden. In 2021 waren er volgens het waterschap ook aanwijzingen dat otters Roermond hadden bereikt. Nu zitten ze dus ook in de zuidelijkste punt van de provincie.

Volgens het Waterschap Limburg laat de terugkeer van de otter zien dat het goed gaat met de waterkwaliteit. "Door strengere milieuregels en waterzuivering is de waterkwaliteit verbeterd. Ook zijn er maatregelen getroffen om verkeersslachtoffers onder otters te verminderen, bijvoorbeeld met de aanleg van faunapassages", legt ecoloog Tamira Hofmans uit aan L1.

"Verder zijn otters tegenwoordig strikt beschermd en zorgden natuurorganisaties en overheden voor herstel van oevers, moerassen en andere waterrijke gebieden. De ultieme habitat voor deze soort."

De actie van Israëlische militairen die oproepen om de oorlog in Gaza te beëindigen kwam afgelopen dagen in een stroomversnelling. 1600 voormalige parachutisten en infanteristen en 1500 landmachtmilitairen vragen de Israëlische regering een akkoord te sluiten over vrijlating van de gijzelaars en de oorlog te beëindigen.

Soortgelijke oproepen zijn ondertekend door 250 voormalige Mossad-leden, waaronder afdelingshoofden en adjunct-afdelingshoofden, ongeveer 1.500 reservisten en gepensioneerden van het tankkorps, 170 afgestudeerden van het Talpiot-trainingsprogramma, 250 oud-leden van elite-eenheid 8200, oud-studenten van het Nationaal Defensiecollege en 1000 reservisten van de luchtmacht.

Het heeft geleid tot woede bij premier Netanyahu, die zegt dat ze hiermee de vijanden van Israël "aanmoedigen". Ook het Israëlische leger wijst de acties af: "Politiek bestaat niet in de IDF en de IDF staat buiten het politieke debat", zegt het leger in een statement.

70 procent van Israël wil einde oorlog

"Het gaat ook niet over politiek", zegt Neri Yarkoni, piloot en reservist en ondertekenaar van de eerste brief. "Ik was het tijdens mijn 35 jaar als gevechtspiloot vaak niet eens met de Israëlische politiek, maar ik heb nooit een bevel geweigerd."

Volgens Yarkoni gaat het om de vraag wat de prioriteit moet hebben: "Zeventig procent van de Israëlische bevolking wil een einde van de oorlog om de gijzelaars vrij te krijgen. We zijn niet per se tegen de oorlog, maar we vinden dat de gijzelaars de eerste prioriteit moeten zijn."

Nimrod Sheffer, voormalig piloot en ook ondertekenaar van de eerste brief, sluit zich daarbij aan. "Tijdens de laatste wapenstilstand werd voor ons duidelijk dat een deal de enige manier is om de gijzelaars vrij te krijgen. Na al deze maanden besloten we dat het tijd was om de publieke opinie te mobiliseren. We zijn bereid deze prijs te betalen: het einde van de oorlog in ruil voor de gijzelaars."

'Het leger is deel van mijn identiteit'

Enkele tientallen actieve reservisten die vorige week de eerste brief hadden ondertekend, trokken hun handtekening in nadat ze door hun meerderen onder druk waren gezet. "Bij de eerste brief waren we met alleen de luchtmacht en was het spannend wat de reacties zouden zijn, daarom trokken sommigen zich terug. Een dag of twee later werd duidelijk hoe breed gedragen het was", zegt Yarkoni.

Van de 1000 reservisten die de eerste brief ondertekenden, was zo'n 60 nog in dienst. Zij zijn door het Israëlische leger ontslagen. "Dat was een fout van het leger", zegt Sheffer. "Die reactie heeft er juist voor gezorgd dat wij meer steun kregen."

De reservisten benadrukken dat de brieven géén oproep zijn tot dienstweigering. Volgens voormalig Israëlisch parlementslid en auteur Einat Wilf is dat de enige manier om verandering teweeg te brengen. "Iedereen in Israël wil de gijzelaars vrij krijgen, maar er ontstaat pas echte druk als Israëliërs niet meer willen vechten en niet meer in de oorlog geloven."

En dat gaat volgens voormalig piloot Sheffer niet snel gebeuren. "Dienen in het leger is niet alleen verplicht, het is onderdeel van de Israëlische identiteit. Iedereen gaat het leger in. Ik was 26 jaar piloot, het is deel van mijn identiteit. Het is voor Israëliërs heel persoonlijk en daarom erg moeilijk dienst te weigeren."

Politieke gevolgen

Het is voor het eerst dat reservisten en andere Israëlische militairen op deze schaal in actie komen tegen de oorlog in Gaza. "Er is verandering gaande", zegt analist Mekelberg. "Zes maanden geleden hadden deze brieven niet gekund."

Dat heeft volgens Mekelberg alles te maken met het sterke gevoel dat Israëliërs ervaren dat ze hun land moeten dienen. "Maar dat botst nu met het gevoel dat de gijzelaars vrij moeten komen. We zijn nu op een keerpunt aangekomen."

Toch verwacht hij niet meteen een politieke verandering. "Ultrarechts heeft de macht over Netanyahu en zij geven niet om de gijzelaars. Ze willen door met de oorlog en uiteindelijk nederzettingen bouwen in Gaza."

Ook Wilf verwacht weinig verandering. "Zolang militairen blijven opdagen, maken die brieven geen verschil."

The best kind of Hackaday posts are the ones where there was some insurmountable problem with an elegant solution devised through deep analysis of the problem and creativity. This is …read more

Na een week van ruzie met de Chinezen heeft Donald Trump zijn pijlen gericht op Taiwan. De Amerikaanse afhankelijkheid van de Taiwanese chipindustrie is de Amerikaanse president al jaren een doorn in het oog. Hij wil de "gestolen" chipindustrie terughalen naar de Verenigde Staten, met grote spanningen in het Taiwanese parlement tot gevolg.

Want voor Taiwan staat er veel meer op het spel dan alleen economische belangen. De chipindustrie is niet alleen de ruggengraat van de Taiwanese economie, maar fungeert ook als een cruciale buffer tegen Chinese agressie.

Trump kondigde afgelopen weekend aan dat de importheffingen niet voor chips golden. De opluchting voor chipmakers wereldwijd was maar van korte duur: een paar uur na de uitspraak van Trump verklaarde hij binnenkort met speciale chip-maatregelen te komen.

Taiwans chipindustrie

De chipindustrie is goed voor zo'n 14 procent van het bruto binnenlands product van Taiwan en bedraagt een geschatte 40 procent van de totale exportwaarde van het eiland. Dit heeft Taiwan grotendeels te danken aan zijn op een na grootste bedrijf, Taiwan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC). Deze geavanceerde chipproducent maakt zo'n 60 procent van de op maat gemaakte chips ter wereld en is hofleverancier van Amerika's grootste techbedrijven als Apple, Nvidia en Intel.

Vorige week dreigde Trump een heffing van 100 procent in te voeren tegen TSMC als ze niet meer zouden investeren in de Amerikaanse chipindustrie. En dat terwijl het bedrijf het afgelopen jaar al flinke toezeggingen heeft gedaan.

Vorig jaar stemde TSMC ermee in om zijn geplande investering uit te breiden naar 65 miljard dollar. Vorige maand kondigde TSMC aan nog eens 100 miljard dollar te investeren in de Amerikaanse chipindustrie. In de aankomende jaren moeten er vijf extra fabrieken gebouwd worden die 40.000 banen in de chipindustrie opleveren.

Met de geplande TSMC-fabrieken in de VS wordt het in de toekomst mogelijk om geavanceerde chips te kopen die volledig op Amerikaans grondgebied zijn gemaakt. Via deze productieverplaatsing vermindert de VS de eigen economische afhankelijkheid van Taiwan. TSMC bouwt niet alleen in de VS, ook in Japan en Taiwan is het bedrijf de capaciteit aan het uitbouwen.

Taiwans chipschild

Niet alleen de VS is afhankelijk van Taiwanese chips: ook Europa en China hebben grote belangen in de Taiwanese chipindustrie. Zo is ASML de grootste leverancier van TSMC en China de grootste afnemer van TSMC's chips. In 2023 kocht China meer dan de helft van alle chips die TSMC dat jaar maakte, tot ongenoegen van de VS.

Maar de Chinese afhankelijkheid van Taiwanese chips dient ook als afschrikmiddel tegen een mogelijke Chinese invasie. China, dat Taiwan als een afvallige provincie ziet, heeft herhaaldelijk gezegd Taiwan, als het niet vreedzaam kan, met militair geweld in te nemen. Maar een ontwrichting van de activiteiten van TSMC door een invasie van China zal grote gevolgen hebben voor de Chinese economie.

Spanning in Taiwanees parlement

Het besluit van TSMC om grote investeringen te doen in Amerika leidt ook tot kritiek in het Taiwanese parlement, ziet ook postdoctoraal onderzoeker bij de Universiteit Gent, Sense Hofstede. Taiwanese oppositiepartijen vallen de investeringen van TSMC in Amerika geregeld aan. "Ze beschuldigen de Taiwanese president ervan toe te geven aan Amerikaanse chantage en wijzen op het risico dat kennis weglekt", legt Hofstede uit.

De Taiwanese minister van Economische Zaken stelt dat Taiwan exportbeperkingen heeft op de meest geavanceerde technologie. Hoewel de Amerikaanse fabrieken van TSMC wel de geavanceerde chips moeten gaan produceren, blijft de meest geavanceerde productie in Taiwan zelf, zegt Hofstede.

Ondertussen probeert de Taiwanese president Lai de angel uit de recente Taiwanees-Amerikaanse spanningen te halen. In reactie op de dreigingen van Trump om de industrie met 100 procent te belasten, sprak Lai de wens uit om een "win-winscenario te creëren, niet alleen om voordeel voor de VS te garanderen, maar ook om ervoor te zorgen dat de Taiwanese industrieën ruimte hebben om te groeien".

Vandaag herhaalde Lai in een bericht op het socialmediaplatform X "de banden met de VS te willen aanhalen door investeringen te stimuleren en handelsrelaties in evenwicht te brengen".

Google gaat elf Nederlandse nieuwsorganisaties betalen voor het weergeven van enkele regels uit nieuwsberichten. Het gaat om korte samenvattingen, de zogenoemde snippets en extended news previews van nieuwsartikelen die te zien zijn in de zoekresultaten van Google. Het is onduidelijk hoeveel Google de nieuwsorganisaties betaalt.

Google geeft hiermee gehoor aan een Europese richtlijn over auteursrecht, die in 2021 inging. Eerder sloot het techbedrijf al overeenkomsten met ruim 4000 nieuwsorganisaties in twintig EU-landen.

Bij deze nieuwe deal zijn onder meer aangesloten: DPG Media, Mediahuis Nederland, de NPO, RTL, FD Mediagroep en De Groene Amsterdammer. Onder DPG Media vallen onder andere titels als het AD, de Volkskrant en NU.nl, onder Mediahuis Nederland vallen onder meer De Telegraaf en een aantal regiotitels, en bij FD Mediagroep horen onder meer Het Financieele Dagblad en BNR Nieuwsradio.

Bij de onderhandelingen werden de nieuwsorganisaties vertegenwoordigd door Stichting Organisatie voor Persuitgeversrecht (OPR). De gesprekken met Google duurden ruim een jaar.

Betaalmuur

Vorige maand ging Google in Nederland al een samenwerking aan waardoor artikelen die normaal achter een betaalmuur staan ook beschikbaar zijn via het platform Nieuws Showcase. Google betaalt nieuwsorganisaties hiervoor. De nieuwe overeenkomst staat hier los van, zegt OPR-directeur Pim Schouten.

De Europese Commissie geeft medewerkers die naar de Verenigde Staten reizen naar verluidt 'wegwerptelefoons en simpele laptops' mee. Dit zou een beveiligingsmaatregel zijn om eventuele spionage door de VS te voorkomen.

De politie doet onderzoek naar een ernstige mishandeling in Rotterdam afgelopen zaterdagavond. Daarbij raakte een gezin uit Rotterdam zwaargewond, meldt de politie.

Het gezin fietste rond 23.00 uur naar huis toen ze op de Beukelsdijk werden afgesneden door "een jongen van ongeveer 12 à 13 jaar oud op een fatbike" die zijn mobiel in zijn hand had, schrijft de politie. Toen de vader de jongen daarop aansprak, liep de situatie uit de hand.

De jongen zou de vader, en zijn zoon en dochter ernstig hebben mishandeld. Daarbij werd hij geholpen door een groepje van drie of vier mannen van verschillende leeftijden, zegt een politiewoordvoerder. Of het toevallige omstanders of bekenden van de jongen op de fatbike waren, is nog onduidelijk.

Ziekenhuis

De slachtoffers werden met verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Het is onduidelijk om wat voor verwondingen het gaat. Geen van de slachtoffers ligt nog in het ziekenhuis.

De politie is op zoek naar getuigen of mensen die informatie hebben over de jongen op de fatbike.

Van de populatie damherten in de Hoeksche Waard mogen er veertig blijven leven. Dat heeft de rechter vandaag bepaald in de zaak die dierenrechtenorganisaties Animal Rights en Fauna4Life hadden aangespannen tegen de provincie Zuid-Holland. De provincie maakte eerder bekend dat alle dieren zouden worden afgeschoten, omdat ze overlast veroorzaken.

In totaal leven er zo'n honderd damherten in de Hoeksche Waard, meldt regionale omroep Rijnmond. Volgens de provincie richten de dieren veel natuurschade aan en vormen ze een gevaar voor de verkeersveiligheid. Ook zouden de dieren zich in rap tempo voortplanten, wat het risico op inteelt vergroot.

Eind vorig jaar verleende de Omgevingsdienst Haaglanden namens de provincie Zuid-Holland een vergunning om alle damherten in het gebied af te schieten. De roedel moest zo binnen vijf jaar verdwijnen. Bewoners en natuurliefhebbers startten uit protest een petitie, die ruim 3000 keer werd ondertekend.

'Teleurstellend'

Nu heeft de rechter in een voorlopige voorziening - een voorlopige beslissing in een lopende zaak - besloten dat veertig damherten mogen blijven leven. Als de populatie zich uitbreidt, mogen de nieuwe herten weer worden "weggenomen", aldus de uitspraak. Daarmee moet het aantal herten in het gebied beperkt blijven.

Animal Rights zegt de uitspraak "teleurstellend en verbijsterend" te vinden. "De intrinsieke waarde van een levend, voelend wezen als een damhert kan blijkbaar nonchalant weggestreept worden tegen de financiële belangen van een handjevol boeren. Het getal van veertig damherten die mogen blijven leven, lijkt volledig uit de lucht geplukt."

De groep damherten is waarschijnlijk rond het jaar 2000 ontsnapt bij een onbekende eigenaar en leeft sindsdien in een natuurgebied rond Strijen en Numansdorp.