NOS Nieuws - Algemeen

De academische vrijheid in Nederland staat onder druk. Dat stelt de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) in een nieuw rapport. Voor wetenschappers is het steeds moeilijker om zelf te kiezen wat ze onderzoeken en ze ervaren minder vrijheid om zich uit te spreken. Ook waarschuwt de KNAW dat politici intimidatie van wetenschappers aanwakkeren.

"De situatie is zorgelijk", zegt André Nollkaemper, voorzitter van de commissie van vrije wetenschapsbeoefening bij de KNAW. "Iedereen die bij een universiteit of kennisinstelling werkt moet in vrijheid en zonder belemmeringen van buitenaf onderzoek kunnen doen."

De KNAW onderzocht de academische vrijheid, omdat de afgelopen jaren uit meerdere rapporten blijkt dat Nederland onder het Europees gemiddelde scoort. In een recent EU-rapport bungelt Nederland onderaan de ranglijst, samen met onder andere Hongarije en Polen. Buurlanden Duitsland en België scoren een stuk beter.

Invloed VS

De beperkingen die de regering-Trump de Amerikaanse wetenschap oplegt, spelen volgens de KNAW ook een rol. In Nederland zijn de gevolgen hiervan te merken. Zo besloot neurowetenschapper Fleur Zeldenrust een aantal termen uit de titel van haar wetenschappelijke artikel te schrappen, waaronder 'diversity'.

"We hebben zelfcensuur toegepast", zegt ze in Nieuws en Co op NPO Radio 1. In de VS zijn onderzoeken stopgezet waarin termen over diversiteit, gelijkheid en inclusie werden gebruikt. "Maar bij ons gaat diversity om de diversiteit van elektrische eigenschappen van hersencellen", zegt Zeldenrust. "Omdat we bang waren dat ons onderzoek niet gepubliceerd zou worden, besloten we het woord aan te passen."

Zeldenrust kreeg hierop kritiek van collega's, maar ze zegt dat er inhoudelijk niets is aangepast. "Daarnaast moet ik ook rekening houden met mijn Amerikaanse collega in deze studie, die wil ik niet in problemen brengen."

Volgens de KNAW moeten binnen Nederland zaken veranderen om wetenschappers meer vrijheid te geven. Zo zou de manier waarop onderzoek gefinancierd wordt te sturend zijn. "Er komt meer geld voor bepaald type onderzoek dat op korte termijn belangrijk is", zegt Nollkaemper. "We zijn niet tegen financiële prikkels, maar onderwerpen die op langere termijn resultaat opleveren voor de samenleving blijven liggen. Onderzoekers moeten ook vanuit eigen nieuwsgierigheid onderzoek kunnen doen."

De KNAW doet daarom een oproep aan de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en andere wetenschapsfinanciers. Die zouden een betere balans moeten vinden en meer geld investeren in 'ongebonden onderzoek'.

NWO laat in een reactie aan de NOS weten zich "al jaren in te zetten voor de juiste balans tussen de middelen voor ongebonden onderzoek en voor thematische programma's; de verhouding is al jaren ongeveer fiftyfifty."

Door toenemende (online) intimidatie durven wetenschappers zich minder uit te spreken, aldus de KNAW. "Dat is zorgelijk. Het delen van bevindingen met de maatschappij is juist zo belangrijk", stelt Nollkaemper. "Wetenschappers hebben zelf ook een rol. Zeker rondom controversiële onderwerpen is het debat, aan beide kanten, heel verhit. Dat leidt tot een sfeer van onvrijheid op de campus."

Volgens de KNAW heeft ook de politiek invloed. Die zou zich steeds directer bemoeien met de wetenschap. "Dat is deels door de manier waarop politici over de wetenschap spreken, dat wakkert intimidatie aan", aldus Nollkaemper.

Daarnaast zouden de plannen voor screeningswetgeving de samenwerking met internationale wetenschappers moeilijker maken. De KNAW heeft zorgen dat de screening van buitenlandse wetenschappers "weinig fijnmazig en onuitvoerbaar is", waardoor Nederland kennis misloopt.

Grondwet

Om de vrijheid van wetenschappers te waarborgen, wil de KNAW bekijken hoe deze juridisch beter wordt beschermd. Bijvoorbeeld door die vrijheid op te nemen in de Grondwet. "Wetenschap is een cruciale factor voor de kennis over belangrijke maatschappelijke onderwerpen", zegt Nollkaemper. "We moeten echt aan de bak."

Fans en artiesten in Basel maken zich op voor de tweede halve finale van het Eurovisie Songfestival. Zestien landen treden op, waaronder Israël. Dat maakt deze uitzending voor de organisatie van het Songfestival ook meteen de spannendste, want het is de vraag of er opnieuw protesten zullen zijn in de zaal.

Tijdens de laatste repetitie met publiek was vanmiddag al veel gefluit te horen. De organisatie van het Songfestival laat weten dat zes mensen, "onder wie leden van een familie", het optreden van zangeres Yuval Raphael hebben verstoord met grote vlaggen en fluitjes. Beveiligers hebben ze de zaal uit gezet.

Het boegeroep is te horen op deze beelden op X:

Vorig jaar was het onrustig in de zaal tijdens het optreden van Israël en klonk er luid boegeroep. De deelnemende omroep van het land, KAN, diende daarop een klacht in bij de Songfestival-organisatie.

En die kritiek is niet weg. Twee weken geleden deden tientallen oud-deelnemers van het Eurovisie Songfestival een oproep om Israël uit te sluiten van het evenement. In een brief schreven ze dat de Israëlische omroep "medeplichtig is aan Israëls genocide op de Palestijnen in Gaza" en dat de omroep daarom niet mee zou mogen doen.

Situatie in Gaza

En, anders dan vorig jaar, mengen publieke omroepen uit heel Europa zich nu in het debat. Zo wil de Spaanse RTVE "een debat over de deelname van de Israëlische publieke omroep aan de competitie". RTVE zegt daarmee te luisteren naar "signalen van verschillende belangengroepen in de Spaanse samenleving over de situatie in Gaza". De publieke omroepen uit Ierland, IJsland en België sloten zich aan bij het debatverzoek.

In Eurovisie-gaststad Basel zijn deze week meerdere protesten tegen de deelname van Israël. Op een demonstratie gisteravond kwamen een paar honderd mensen af.

"Dat mijn stad dit toestaat, daartegen moet ik protesteren", vertelt demonstrant Vanessa. "Ik ga niet kijken: ik boycot het en blijf buiten de stad als teken van verzet." De organisator van het protest voegt toe "onmogelijk te kunnen juichen voor een land dat kinderen doodt, dat maakt me boos".

De demonstranten maken een vergelijking met Rusland, dat in 2022 meteen werd uitgesloten van het Songfestival toen het Oekraïne binnenviel. De betogers in Basel krijgen daarbij steun van de Zwitserse songfestivalwinnaar van het afgelopen jaar, Nemo. Die sprak zich een week geleden uit tegen de Israëlische deelname.

De EBU, verantwoordelijk voor de regels op het Songfestival, verdedigt zich voor de deelname van Israël. "Het Songfestival is een festival waar openbare omroepen aan deelnemen", legt mediadirecteur Jean Philip De Tender uit. "En omroep KAN uit Israël heeft het recht om deel te nemen mits zij aan de regels voldoen. En dat is dit jaar zo."

De Tender wil ook benadrukken dat er weliswaar debat is, "maar dat geen van de omroepen in andere landen zich heeft uitgesproken tegen deelname van KAN".

Vergelijking met Rusland

Dat veel demonstranten de situatie vergelijken met die van Rusland in 2022, ziet De Tender als een misverstand. "We zagen toen dat de Russische omroep geen onafhankelijke omroep meer was en de regels aan de laars lapte. Daarom sloten we ze uit van het Songfestival en ook als lid van de EBU."

Volgens De Tender is de situatie met de Israëlische omroep KAN heel anders. "Ze zijn een onafhankelijke omroep. Sterker nog, de Israëlische premier Netanyahu zou KAN het liefst opheffen of privatiseren. Dat zegt denk ik genoeg over de positie van KAN tegenover de Israëlische regering."

Tientallen organisaties hebben in Hongarije kritiek geuit op een wetsvoorstel van de partij van premier Orbán. In een open brief zeggen ze dat het voorstel van zijn Fidesz-partij bedoeld is om kritische geluiden de mond te snoeren.

In het wetsvoorstel staat dat organisaties die buitenlandse financiering krijgen beperkt kunnen worden in hun activiteiten, of zelfs worden verboden, als ze volgens de Hongaarse regering een bedreiging vormen voor het land en de Hongaarse cultuur.

"Het doel is om alle kritische stemmen het zwijgen op te leggen en de restanten van de Hongaarse democratie te ontmantelen", zeggen de 62 organisaties. De brief is ondertekend door mensenrechtenorganisaties als Amnesty International, media en denktanks. Ook oppositiepartijen en onafhankelijke journalisten in Hongarije hebben het wetsvoorstel van Fidesz veroordeeld.

'Oorlogsverklaring aan ngo's en media'

Hongarije-rapporteur voor het Europees Parlement Tineke Strik noemt het voorstel een "oorlogsverklaring aan ngo's en onafhankelijke media".

"Vrijwel al hun inkomstenbronnen worden afgesneden, waarmee het voor hen onmogelijk wordt gemaakt om de Hongaren en de rechtsstaat te blijven beschermen", zegt Strik. Ze roept Brussel op om actie te ondernemen tegen de Hongaarse regering.

Het Hongaarse voorstel lijkt veel op de 'buitenlandse agenten'-wet die vorig jaar in Georgië is aangenomen. Organisaties moeten zich volgens die wet registreren als 'buitenlandse agent' als ze meer dan 20 procent van hun financiering vanuit het buitenland ontvangen.

Volgens de Georgische regering was de wet nodig om "schadelijke buitenlandse actoren" tegen te houden die de politiek in het land proberen te destabiliseren. Tegenstanders zeggen dat de wet gebruikt wordt om critici de mond te snoeren.

De Vlaamse stad Brugge roept toeristen op om geen kasseien mee naar huis te nemen als souvenir. In het toeristenseizoen verdwijnen maandelijks vijftig tot zeventig kasseien uit de straten, vooral uit toeristische straten en pleinen in het centrum.

De historische binnenstad van Brugge staat op de Unesco-Werelderfgoedlijst. De kasseien zijn daarvoor belangrijk. "Weinig is zo typisch voor Brugge als zijn kasseien", schrijft De Standaard. "De straten en pleinen van de historische binnenstad liggen ermee bezaaid."

Schepen Franky Demon vraagt toeristen om respect. "Wie door Brugge wandelt, stapt over eeuwen geschiedenis. Laat die kasseistenen liggen waar ze horen."

Kostenpost

De diefstal levert ook een extra kostenpost op. "Het is betreurenswaardig dat onze medewerkers voortdurend moeten uitrukken om gaten en losse stenen te herstellen. Dit zorgt voor veel extra werk en kosten, zowat 200 euro per vierkante meter heraanleg", aldus Demon.

Daar komt bij dat mensen kunnen struikelen over losgewrikte stenen of over de gaten die in het wegdek zijn achtergebleven.

Mogelijk gaat het om hetzelfde type souvenirjagers dat in andere steden verantwoordelijk is voor de diefstal van straatnaamborden. En ook uit het parcours van de wielerklassieker Parijs-Roubaix worden geregeld kasseien als souvenir meegenomen.

"Hier bloeit iets moois." Met stickers op de winkelramen van oude Blokker-panden kondigt het bedrijf de heropening aan van verschillende filialen. Van Elst tot Steenwijk, en van Pijnacker tot Amsterdam: de oer-Hollandse huishoudketen probeert na het faillissement weer een plekje te krijgen in de winkelstraat.

Inmiddels is duidelijk dat Blokker in ieder geval in twaalf gemeenten winkels heropent. Die komen boven op de ruim veertig franchisenemers - zelfstandige winkeliers die de naam van Blokker mogen gebruiken. Deze winkels bleven na het faillissement van Blokker gewoon open.

Wat de nieuwe leiding van Blokker gaat doen om de concurrentie deze keer wél aan te kunnen, blijft nog onduidelijk. Blokker gaat niet in op vragen van de NOS. In ieder geval moeten een stuk meer winkels open om een rol van betekenis te spelen, zeggen retailexperts.

Neef aan het roer

In november vorig jaar ging Blokker failliet. De huishoudketen, opgericht in 1896, had op het hoogtepunt bijna 3000 winkels, waaronder Bart Smit, Leen Bakker, Xenos en Marskramer. Vorig jaar waren daar er nog 400 van over, inclusief franchisenemers.

Na het faillissement leek er wekenlang geen doorstart te komen, totdat Roland Palmer de merknaam opkocht. Palmer is een neef van Jaap Blokker, die het bedrijf groot maakte en in 2011 overleed. De neef stond eerder als laatste Blokker-familielid aan het roer tussen 2011 en 2015.

Het is een ongelukkige periode voor het bedrijf. Voor het eerst lijdt het bedrijf een miljoenenverlies, winkels moeten dicht en mensen worden ontslagen. Palmer wil het bedrijf moderniseren, maar die tijd is hem niet gegund.

Nu wil Palmer, met een groep oude bekenden, Blokker nieuw leven inblazen. Hoe hij dat precies wil aanpakken, is voor de buitenwereld nog een raadsel. Sinds zijn aantreden is Palmer stil in de media.

Meer dan de stickers op de ramen brengt Blokker niet naar buiten. "Halverwege de zomer gaan we meer bekendmaken", laat Joop Geelen, die in het nieuwe Blokker-bedrijf gaat over welke soorten producten in de schappen komen, nog wel los. Ook is duidelijk dat het oude Blokker-logo terugkomt, met blokletters, maar zonder punt achter de naam.

Geen imperium

Of Blokker deze zomer weer echt in bloei komt te staan, betwijfelt retaileconoom Peter van Heerde van Rabobank: "De kans is niet groot dat we hetzelfde aantal winkels terug gaan zien. Dat imperium komt niet meer terug."

Daarvoor is de concurrentie te groot, zegt hij. Andere huishoudwinkels, maar ook supersmarkten en drogisten, hebben veel van het traditionele Blokker-assortiment overgenomen zoals elektronica, schoonmaakartikelen en speelgoed.

"Overal hebben ze iets van afgesnoept", zegt de retail-econoom, "Dan weet je dat er niet in elke winkelstraat nog ruimte is voor een Blokker. En dan heb je nog grote online concurrentie." Overigens zijn op verschillende plekken de oude Blokker-panden al vergeven aan andere winkelketens zoals Wibra, Van Haren, HEMA en Kik.

Gratis parkeren

Toch is in de gemeente Elst de stemming opgewekt. "Ik heb meerdere geïnteresseerde huurders gehad, maar toch voor Blokker gekozen", zegt pandeigenaar Marc Bleijenberg in Elst. Daarbij speelt mee dat hij lang aan Blokker verhuurde. "Ze hebben hier jaren gezeten. Ik heb altijd nog een Blokker-hart. Gelukkig is het weer een Blokker-telg die het heeft overgenomen."

Elst ligt gunstig voor een Blokker, denkt Bleijenberg. "Er werd constant gevraagd: gaat-ie weer open? We liggen tussen Nijmegen en Arnhem, maar hier is het gratis parkeren."

Daar is econoom Van Heerde het mee eens: "In dorpskernen of kleinere gemeentes kan Blokker nog wel een functie hebben. In hartje Amsterdam is het misschien handig voor de naaste bewoners, maar voor toeristen of mensen die met de auto zijn, is het daar niet aantrekkelijk."

Maar ook in Elst, Pijnacker of Breskens moet Blokker hard werken om het te redden, denkt hij. "De marges in de retail zijn flinterdun. Dan moet je heel goed op de kosten letten. Die moeten echt passen bij je opbrengsten."

Oud-minister van Buitenlandse Zaken Bot heeft een rijontzegging van zes maanden opgelegd gekregen voor het veroorzaken van een verkeersongeluk. Ook kreeg hij een voorwaardelijke taakstraf van 120 uur.

De 87-jarige reed in 2022 tegen een 14-jarig meisje aan toen hij met de auto over de stoep reed. Ze brak haar neus en been. Het ongeluk gebeurde aan de Badhuisweg in Den Haag. Bot maakte met zijn auto bij het wegrijden uit een parkeervak een stuurbeweging naar rechts, waarna de auto de stoep op reed. Volgens Bot deed hij dit omdat hij schrok van een andere auto. Zijn voet zou hebben vastgezeten achter het gaspedaal, waardoor hij niet op tijd kon remmen.

De rechter acht dit niet bewezen. Zo zijn er camerabeelden van het ongeval en daarop was geen andere auto te zien. Ook is volgens de rechtbank niet bewezen dat hij het gas niet kon loslaten. Daar is in het onderzoek achteraf geen bewijs voor gevonden.

De rechtbank vindt dat Bot niet alles heeft gedaan om het ongeluk te voorkomen, meldt Omroep West. Zo had hij volgens de rechter kunnen uitwijken, of had hij kunnen toeteren om het slachtoffer te waarschuwen.

Straf valt zwaarder uit

Het Openbaar Ministerie eiste twee weken geleden een voorwaardelijke taakstraf van 120 uur en een voorwaardelijke rijontzegging van zes maanden. Daarnaast wilde het OM dat Bot 3000 euro zou overmaken aan Slachtofferhulp.

De rechtbank legde dus een onvoorwaardelijke rijontzegging op. Volgens de rechter is hierbij gekeken naar de ernst van het strafbare feit en de mate van verwijtbaarheid. De boete is niet opgelegd.

Bekend diplomaat

De oud-politicus was onder meer topambtenaar op het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nederlandse ambassadeur in Turkije. Ook was hij tien jaar lang de Nederlandse ambassadeur bij de Europese Unie.

In 2003 keerde Bot terug naar Den Haag, waar hij Jaap de Hoop Scheffer opvolgde als minister van Buitenlandse Zaken. Na de val van kabinet-Balkenende II (2003-2006) trad Bot toe tot het overgangskabinet. Tot 2007 bleef hij minister van Buitenlandse Zaken.

President Zelensky stuurt namens Oekraïne toch een delegatie naar Istanbul voor directe gesprekken met Russische diplomaten. De ontmoeting, de eerste in drie jaar tijd, stond op losse schroeven nadat duidelijk was geworden dat Poetin niet zou komen.

Zelensky had Poetin opgeroepen om aanwezig te zijn. Het besluit van de Russische leider laat volgens de Oekraïense president zien dat Het Kremlin niet serieus wil onderhandelen. Zelensky zegt dat hij uit respect voor gastheer president Erdogan en de Amerikaanse president Trump toch een delegatie heeft gestuurd.

Het nieuws werd bekendgemaakt in Ankara, waar Zelensky en Erdogan elkaar drie uur hebben gesproken. De Oekraïense delegatie wordt geleid door de Oekraïense minister van Defensie Oemjerov. De groep heeft een mandaat om te praten over een staak-het-vuren. De president is zelf niet aanwezig.

Vandaag of morgen

Het is nog onduidelijk of de Russen en Oekraïners vandaag of morgen om de tafel gaan. Wel is duidelijk dat er ook Turkse en Amerikaanse diplomaten aanwezig zullen zijn in Istanbul. De gesprekken vinden plaats in het Dolmabahçepaleis.

De Russische onderhandelingsdelegatie is al aanwezig in Istanbul. Het hoofd van de Russische delegatie, Poetins adviseur Medinski, beweert dat Moskou bereid is om te praten over "concessies". Experts gaan ervan uit dat Poetin voet bij stuk zal houden en Oekraïne niet tegemoet zal komen.

Er zal worden gepraat over een onvoorwaardelijke wapenstilstand van dertig dagen. Washington, Brussel en Kyiv eisen dat Moskou daarmee akkoord gaat. Het Kremlin heeft echter aangegeven dat het eerst over de voorwaarden wil praten.

Ontmoeting Trump en Poetin

De VS heeft lage verwachtingen van de onderhandelingen, omdat Rusland niet de benodigde politieke zwaargewichten heeft gestuurd, beargumenteerde minister van Buitenlandse Zaken Rubio aan het begin van de avond.

Hij herhaalde de woorden van Trump dat er alleen een doorbraak komt als de Amerikaanse en de Russische president met elkaar om de tafel gaan. Afhankelijk van wat er morgen is bereikt, wordt volgens Rubio de knoop doorgehakt over een mogelijke ontmoeting tussen Poetin en Trump.

'Plaatsvervangende rekwisieten'

Zelensky kwam eerder vandaag aan in Ankara. Over de Russische delegatie in Istanbul zei hij: "Van wat we hebben gezien, lijken ze op plaatsvervangende rekwisieten." De kans dat Zelensky zelf naar Istanbul zou gaan, was minimaal omdat hij eerder deze week had gezegd alleen te komen als Poetin ook zou komen.

De aankomst van Zelensky:

In een reactie op Zelensky's opmerking over de Russische delegatie noemde een woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken Zelensky "een clown en een loser die praat over gerespecteerde mensen".

'Ik had het al gezegd'

De Amerikaanse president Trump had al aangekondigd niet te komen. Vandaag zei hij dat hij niet verrast was dat Poetin niet kwam opdagen. "Ik had al gezegd dat hij niet gaat als ik niet ga. En dat bleek te kloppen. Maar we hebben daar mensen", zei Trump in Qatar.

Trump had ook gezegd weinig beweging te verwachten in de vredesbesprekingen. "Er gebeurt niets totdat Poetin en ik samenkomen", zei hij tegen verslaggevers aan boord van Air Force One, vlak voor de landing in Dubai, de derde stop van zijn reis door het Midden-Oosten.

'Vertrouwen is belangrijke stap'

De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Fidan zei tegen verslaggevers dat zowel Rusland als Oekraïne "compromissen" moet sluiten om vrede te bereiken.

"Als de standpunten van de partijen geharmoniseerd zijn en er vertrouwen is, is er een zeer belangrijke stap richting vrede gezet. We hebben genoeg redenen om hoopvol te zijn", zei hij.

Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag wordt hard geraakt door de Amerikaanse sancties die in februari werden opgelegd. Dat schrijft persbureau AP op basis van gesprekken met huidige en voormalige ICC-medewerkers, advocaten en mensenrechtenactivisten.

Zo liggen de werkzaamheden van het Strafhof zo goed als stil: het ICC kan nauwelijks nog basistaken uitvoeren, "laat staan zoeken naar gerechtigheid voor slachtoffers van oorlogsmisdaden of genocide", schrijft AP.

De Amerikaanse president Trump stelde begin februari sancties in tegen het ICC, nadat het Strafhof arrestatiebevelen had uitgevaardigd tegen de Israëlische premier Netanyahu en zijn voormalig minister van Defensie Gallant vanwege de oorlog in Gaza.

Zij worden verdacht van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Die zouden zijn gepleegd door de Israëlische strijdkrachten in de Gazastrook. In november vorig jaar vaardigde het Strafhof de arrestatiebevelen uit, tot woede van de Israëlische regering en de VS.

Geen e-mail, banktegoeden bevroren

De sancties van de VS bestaan onder meer uit financiële straffen en visumrestricties voor mensen die het ICC helpen bij het onderzoek naar Amerikaanse burgers en bondgenoten van de VS.

In de praktijk heeft daardoor onder anderen hoofdaanklager Karim Khan geen toegang meer tot zijn e-mail van het Amerikaanse bedrijf Microsoft. Ook zijn de bankrekeningen van Khan bevroren. Verder krijgt Amerikaans ICC-personeel te horen dat ze het risico lopen om opgepakt te worden als ze naar hun thuisland afreizen. Enkele tientallen van de in totaal 900 medewerkers van het Hof hebben de Amerikaanse nationaliteit.

Onderzoek Sudan ligt stil

Verder hebben ngo's, die belangrijke samenwerkingspartners zijn voor het ICC bij bijvoorbeeld het verzamelen van bewijs, uit vrees voor represailles vanuit de VS hun banden met het ICC opgeschort. Daardoor liggen onderzoeken naar onder meer de wreedheden in Sudan stil en kunnen ICC-aanklagers hun werk niet doen. Intern zijn er volgens AP zelfs zorgen of het ICC Trumps presidentschap wel zal overleven.

Het ICC zelf wil niet reageren tegenover AP. Liz Evenson, directeur internationaal recht bij mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch, is zeer bezorgd. Volgens haar blokkeren de sancties voor slachtoffers "de toegang tot gerechtigheid".

"Ik schrik hier wel van", zegt Geert-Jan Knoops, die als advocaat is verbonden aan het ICC, in een reactie aan de NOS. "Ik had niet verwacht dat het zo'n vlucht zou nemen."

Hij verwijst naar de sancties die Trump in zijn eerste termijn had ingesteld tegen de toenmalige aanklager van het Hof, Fatou Bensouda. In tegenstelling tot toen zijn de gevolgen voor het ICC-personeel nu wel ingrijpend.

Knoops roept Nederland op tot actie

Volgens Knoops is het "gerechtvaardigd om zorgen te hebben over de toekomst van het Strafhof" op basis van de informatie van AP. Hij roept de Nederlandse regering op in actie te komen om het ICC te beschermen. Een concreet voorbeeld is het bieden van bescherming aan banken tegen de impact van Amerikaanse sancties.

"Nederland kan op grond van Europese wetgeving garanties geven aan banken dat ze worden gevrijwaard van claims", legt Knoops uit. Als de VS bijvoorbeeld ABN Amro of ING onder onder druk zou zetten om geen zaken meer te doen met het ICC, zou zo'n garantie deze banken beschermen tegen Amerikaanse claims. "Dat zou een belangrijke stap zijn om de financiering van het ICC te waarborgen."

Snackfabrikant Van Geloven halveert het aantal productielocaties in Nederland en België van zes naar drie. Volgens het bedrijf, dat onder andere bekend is van de merken Mora, Van Dobben en Kwekkeboom, is dit nodig voor de continuïteit van het bedrijf.

Door de sluiting verliezen 67 medewerkers op de locaties in Wijk bij Duurstede en Cuijk hun baan. Daarnaast heeft de reorganisatie gevolgen voor 75 medewerkers in Mol in België.

Commercieel directeur Walter van de Ven zegt in gesprek te zijn met de ondernemingsraden en de vakbonden. "We streven ernaar om dit traject zo snel mogelijk af te ronden, zodat we onze medewerkers zo snel mogelijk zekerheid kunnen geven."

Van Geloven is voornemens om de drie locaties in de loop van 2026 te sluiten. De snackproducent heeft een omzet van zo'n 300 miljoen euro en heeft ruim 1100 medewerkers verspreid over zes locaties. De drie overige fabrieken in Tilburg, Helmond en Maastricht blijven bestaan.

Nederlandse literatuur is enorm populair in Italië. Daarom bezoekt een Nederlandse delegatie de komende dagen het boekenfestival in Turijn. De 37e editie van de beurs staat namelijk in het teken van Nederlandse literatuur.

Het boekenfestival is het grootste in zijn soort in Italië en trekt ruim 200.000 bezoekers. Meerdere Nederlandse schrijvers worden vanaf vandaag tot en met maandag onder de aandacht gebracht.

'Rechttoe-rechtaan-stijl'

De afgelopen tien jaar is het aantal vertalingen van Nederlandse boeken naar het Italiaans enorm gegroeid, zegt directeur Romkje de Bildt van het Nederlandse Letterenfonds. Ook zij is erbij in Turijn. "Het is natuurlijk heel fijn dat het zo ontzettend goed gaat met de Nederlandse literatuur in Italië", zegt De Bildt.

Favorieten onder de Italianen zijn onder anderen Jan Brokken, Kader Abdolah, Cees Nooteboom en Herman Koch, vertelt de directeur. Maar ook kinderboeken doen het goed, zoals de boeken van Annet Schaap.

"Ze houden hier van de rechttoe-rechtaan-stijl van de Nederlandse literatuur en ook van de aantrekkingskracht van het Nederlandse landschap", zegt De Bildt. "Eigenlijk zoals wij het in Nederland ook fijn vinden om bij De acht bergen van Paolo Cognetti te dromen van mooie wandelingen door een hoog berglandschap. Andersom is dat dus ook zo."

Een populair boek bij de Italianen is bijvoorbeeld De ontdekking van Holland van Jan Brokken, over de internationale kunstenaarskolonie in Volendam rond 1900. "Het is ergens eigenlijk ook een soort internationale culturele uitwisseling", zegt De Bildt.

'Een rijker mens'

Ook de Nederlandse schrijver Gideon Samson is van de partij in Turijn. Hij schreef het boek Eilanddagen, voor kinderen van 11 jaar en ouder. Ook dat boek werd in het Italiaans vertaald. "Hier loop je echt tussen de lezers rond", zegt Samson. "Dat is ontzettend leuk."

Samson werd vandaag op de beurs geïnterviewd door Italiaanse scholieren:

Volgens Samson is de Nederlandse literatuur van hoog niveau. "Er zijn veel goede en mooie boeken, ook voor kinderen, die qua taal scherp en verfijnd zijn. Nederlandse schrijvers gaan op een doordachte manier met taal om. Ik heb het idee dat dit in Italië wordt gewaardeerd."

Samson is vaker in Italië geweest en hij merkt dat veel kinderen 'op lezen zitten'. "In Nederland kennen we boekenclubjes meer van oudere mensen. Ik vind het ontzettend goed dat kinderen op jonge leeftijd al zo met lezen bezig zijn. Daar word je een rijker mens van."

Best Vertaalde Boek

De Bildt verheugt zich op de vele lezingen en de vertaalworkshop die het Letterenfonds op het festival organiseert. Ook zal het Italiaanse publiek via verschillende optredens kennismaken met auteurs als Anya Niewierra, Hanna Bervoets en Ilja Leonard Pfeijffer. Die laatste woont ook in Italië en schrijft veel over het land.

Jan Brokken maakt kans op de prijs voor Best Vertaalde Boek van een Europese schrijver. "Dat is een spannend moment de komende dagen. We hopen natuurlijk dat hij wint", zegt De Bildt.

Het kabinet wil in elke buurt een noodsteunpunt waar mensen terechtkunnen als het crisis is. Bij langdurige stroomuitval of een andere noodsituatie kan iedereen daar dan terecht om de laatste informatie te horen, om apparaten op te laden via een aggregaat, om vermisten op te geven of voor drinkwater.

Minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) was al voorstander van zulke verzamelplekken, maar maakt vandaag bekend dat hij ook daadwerkelijk geld uittrekt voor een netwerk van noodsteunpunten.

Het is de bedoeling dat uiteindelijk iedereen "binnen loopafstand" een noodsteunpunt heeft, legt Van Weel uit in gesprek met de NOS. Op wat voor locaties ze komen, is aan het lokaal bestuur, maar volgens de minister moet gedacht worden aan plekken als brandweerkazernes en sportcomplexen.

Dreiging van Rusland

Naar de steunpunten gaat dit jaar en volgend jaar geld voor de opstartfase in totaal zo'n dertig miljoen euro, en vanaf 2027 gaat er elk jaar ongeveer 65 miljoen euro naar 'lokale en regionale weerbaarheid'. Dat is vooral bedoeld om die noodsteunpunten op te zetten en voor bewustwordingscampagnes.

Mede door de toenemende dreiging van Rusland wil het kabinet voorzorgsmaatregelen nemen. Door een cyberaanval of oorlog kunnen er ook tekorten aan bepaalde spullen ontstaan, bij zo'n noodsteunpunt zouden mensen het broodnodige op kunnen halen. Ze zouden er bijvoorbeeld ook eerste hulp kunnen krijgen.

"We verwachten niet vandaag of morgen in een conflict te komen", zegt Van Weel. "Maar we zien de wereld om ons heen veranderen en je moet wel voorbereid zijn." Recent pleitte hij er al voor dat burgers zichzelf moet voorbereiden op noodsituaties door een noodpakket in huis te halen waarmee ze 72 uur vooruit kunnen.

Bezuiniging

Het Veiligheidsberaad, waarin alle 25 veiligheidsregio's van Nederland vertegenwoordigd zijn, pleitte eerder al voor een netwerk van noodsteunpunten. Die zouden wat hen betreft dan opgezet kunnen worden in de circa duizend brandweerkazernes door heel het land.

Volgens het beraad moet daar nodig in geïnvesteerd worden. Nu hebben nog lang niet alle kazernes een noodaggregaat voor als de stroom uitvalt: slechts een op de tien.

Het Veiligheidsberaad schatte eerder in dat er 100 miljoen euro nodig is voor noodsteunpunten, maar dat bedrag haalt het kabinet dus niet met deze plannen. Bovendien is er daarnaast een bezuiniging op de veiligheidsregio's ingeboekt. Van Weel zegt desgevraagd niets aan die bezuiniging te gaan veranderen.

Tegenstrijdig

Jaap Donker, directeur van de Veiligheidsregio Utrecht, is "heel blij" dat er geld wordt uitgetrokken door de minister. "We zien dat de risico's toenemen. De risico's op een lange stroomuitval of uitval van internet, maar bijvoorbeeld ook natuurbranden en overstromingen en dan willen wij er kunnen zijn voor de samenleving."

Mensen zijn vooral op zoek naar informatie in zo'n crisis, zegt Donker. "Dat zagen we in Spanje en Portugal ook." Dat kunnen ze dan dus bieden bij zo'n noodsteunpunt als veel kanalen eruit liggen.

Dat er tegelijkertijd tien procent wordt bezuinigd op veiligheidsregio's vindt Donker "enorm" tegenstrijdig, hij hoopt dat het kabinet daar toch nog naar wil kijken.

Rode Kruis

Het Rode Kruis vindt het belangrijk dat er geld komt voor noodsteunpunten en zegt klaar te staan voor een rol bij de uitvoering.

"Dankzij de 10.000 getrainde EHBO-vrijwilligers en 20.000 burgerhulpverleners van Ready2Help kunnen we hulp bieden in geval van een noodsituatie. Zij kunnen helpen met het opzetten van de steunpunten en daar hulp verlenen aan mensen of informatie verstrekken. De gesprekken over deze invulling lopen momenteel", laat de hulporganisatie weten.

Het Openbaar Ministerie gaat een agent vervolgen die tijdens een huwelijksfeest in Ruinerwold met zijn wapenstok meerdere mensen heeft verwond. Dat schrijft RTV Drenthe.

Tijdens het feest op een evenementenlocatie in het Drentse dorp vorig jaar zomer werd het 40-jarig huwelijk van de eigenaren gevierd.

Twee boa's en twee agenten kwamen een controle uitvoeren. Na een woordenwisseling over het binnenlaten van het viertal, hebben de agenten geweld gebruikt. De dochter van de eigenaren hield er een gebroken arm en hersenschudding aan over. Ook anderen liepen verwondingen op. De agenten werden niet op non-actief gezet, maar de politie gaf toe dat het "anders opgelost had kunnen worden". De politie bood vervolgens excuses aan.

Excuses politie

Het Openbaar Ministerie zei eerder al dat het gebruik van de wapenstok op het feest disproportioneel was en startte een strafrechtelijk onderzoek naar een van de agenten.

Het is nog niet duidelijk wanneer de zaak tegen de politieagent dient.

De voormalig medewerker van Defensie die maandag op Schiphol werd opgepakt in een internationaal onderzoek naar gesjoemel met NAVO-aanbestedingen, blijkt tot voor kort als hoofdinkoper bij het munitiebedrijf van de Nederlandse krijgsmacht te hebben gewerkt. Dat schrijft het AD.

De Rotterdamse Hans de J. (58) werd opgepakt op Schiphol. De Rijksrecherche kwam hem op het spoor na een tip uit het buitenland.

De ex-ambtenaar was jarenlang verantwoordelijk voor het vullen van de Nederlandse munitiedepots, schrijft het AD. In een interview dat hij gaf aan Defensie-collega's schetste J. kort na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne het beeld dat na jarenlange bezuinigen bij Defensie grote deals werden gesloten.

Justitie verdenkt J. ervan dat hij zich in 2023 heeft laten omkopen door defensiebedrijven bij het aangaan van militaire contracten. Ook zouden mensen uit het buitenland betrokken zijn en geld hebben aangenomen.

Aanhoudingen

In de zaak zijn maandag drie personen in Nederland aangehouden en twee in België. Ook werd op verschillende plekken huiszoeking gedaan. De twee andere Nederlanders die de politie aanhield waren niet bij Defensie werkzaam.

Alle drie de Nederlandse verdachten zijn vandaag voorgeleid. Ze zitten in beperking, wat betekent dat ze alleen met hun advocaat contact mogen hebben. Het Openbaar Ministerie zegt verder geen informatie te kunnen geven in het belang van het onderzoek.

Internationaal onderzoek

Op dezelfde dag als de Nederlandse arrestaties pakte de Belgische politie ook twee personen op. Een van hen is inmiddels weer vrijgelaten. Volgens de Belgische politie gaat het om fraude bij de NATO Support & Procurement Agency, het agentschap dat de defensieaankopen van de 32 NAVO-landen in goede banen moet leiden.

De Belgische politie zegt dat de verdachten zich schuldig maakten aan onregelmatigheden bij de koop van bijvoorbeeld munitie en drones. Het geld dat ze daarbij opstreken werd witgewassen. Behalve de arrestaties hier en in België wordt er ook in Spanje en Luxemburg onderzoek gedaan.

NAVO-secretaris-generaal Rutte noemt het belangrijk dat "de onderste steen bovenkomt". De NAVO werkt volgens hem nauw samen met de politie in het onderzoek.

De Inspectie Justitie en Veiligheid heeft kritiek op de manier waarop de politie demonstranten en actiegroepen benadert om informatie los te krijgen over hun deelname en betrokkenheid bij demonstraties.

De politie zoekt deze mensen soms thuis op. Dat wordt als intimiderend ervaren en het effect kan het tegenovergestelde zijn van wat de politie wil, zegt de inspectie in een brief aan de Nationale Politie. In plaats van dat er een vertrouwensband wordt opgebouwd, versterkt het bezoek het wantrouwen van demonstranten tegen de autoriteiten.

De inspectie adviseert de politie deze werkwijze "grondig te evalueren" en te beoordelen of ze aansluiten bij het effect dat men wil bereiken.

Minder ingrijpend

De politie is daar al mee bezig. Dat bleek gisteren bij een kort geding tegen de politie dat de actiegroep Extinction Rebellion had aangespannen vanwege deze huisbezoeken.

De politie stelde dat deze bezoeken soms nodig zijn om informatie te verkrijgen om de openbare orde te beschermen. Ze wil kijken of dat ook op een minder aangrijpende manier kan, bijvoorbeeld door eerst te kijken of een telefoongesprek met een actievoerder genoeg is.

In maart kreeg een vrouw uit Amersfoort twee agenten aan de deur die wilden weten waarom ze aan demonstraties meedeed en of ze van plan was vaker dit vaker te doen. De politie bood hier excuses voor aan:

De brief zit als bijlage bij een rapport van de inspectie over de rol van de politie bij demonstraties. Uit dat rapport komt naar voren dat de manier waarop de politie met demonstranten communiceert niet altijd bijdraagt aan "constructieve samenwerking" tussen beide partijen.

Een verklaring daarvoor is dat het omgaan met demonstranten andere vaardigheden vraagt dan agenten bij hun reguliere politiewerk nodig hebben.

Sommige agenten beschikken wel over de vaardigheden en slagen erin om ook in moeilijke en gespannen situaties contact te maken met demonstranten. De inspectie adviseert de Nationale Politie om agenten die zulke vaardigheden niet hebben daarin te trainen.

Mobiele Eenheid

Verder constateert de inspectie dat de zichtbare aanwezigheid van de Mobiele Eenheid (ME) bij demonstraties als een rode lap op een stier kan werken, terwijl de politie escalatie juist wil voorkomen.

Daarom moet er beter worden afgewogen wanneer de ME zichtbaar aanwezig is en wordt ingezet. Niet alleen vanwege het belang van de-escalatie, maar ook omdat het inzetten van ME een grote impact heeft op de beschikbaarheid van agenten voor andere taken.

Taken vastleggen

De inspectie stelt ook vast dat de samenleving uiteenlopende verwachtingen heeft over wat de politie bij demonstraties moet doen. Zo moet de politie het houden van demonstraties mogelijk maken, maar ook zorgen dat de orde niet wordt verstoord of de veiligheid in het geding komt.

Die taken kunnen elkaar tegenwerken. Zo wordt het recht op demonstratie soms ingeperkt, omdat de burgemeester bang is dat de openbare orde verstoord wordt.

De inspectie vraagt de minister van Justitie en Veiligheid om met de politie en de minister van Binnenlandse Zaken duidelijke afspraken over te maken over wat het faciliteren van demonstraties voor de politie precies inhoudt. Welke taken liggen bij de politie en welke bij andere partijen? Dat staat nu nergens op papier.

Oud-president Nicolas Sarkozy van Frankrijk mag na drie maanden zijn enkelband weer afdoen. Omdat hij voorwaardelijk is vrijgelaten, hoeft hij niet meer onder toezicht te staan.

Sarkozy, president van 2007 tot 2012, werd vorig jaar definitief schuldig bevonden aan omkoping en beïnvloeding. Hij had in 2014 de advocaat-generaal een luxebaantje in Monaco aangeboden in ruil voor vertrouwelijke informatie uit een strafzaak waarin hij werd genoemd.

De veroordeling van Sarkozy was een Franse primeur. De rechter legde een celstraf op van drie jaar, waarvan twee voorwaardelijk. De rest mocht Sarkozy in huisarrest uitzitten. Omdat hij ouder is dan 70 jaar mocht hij al voorlopige vrijlating aanvragen voordat hij de gebruikelijke helft van zijn straf erop had zitten.

Nog een zaak

Sarkozy staat ook nog terecht voor het aannemen van miljoenen steekpenningen van het Libische Kadhafi-regime. Hij zou die hebben gebruikt als campagnegeld voor zijn verkiezing in 2007.

In die zaak eisten de aanklagers in maart zeven jaar cel en een boete van 300.000 euro van Sarkozy. De rechter doet naar verwachting in de tweede helft van dit jaar uitspraak. In alle gevallen houdt Sarkozy zelf vol onschuldig te zijn.

Tot en met 2030 hoeven we ons nog geen zorgen te maken over stroomtekorten, maar in de jaren daarna wordt de levering van elektriciteit onzeker. Dat schrijft hoogspanningsnetbeheerder Tennet in een rapport aan het ministerie van Klimaat en Groene Groei.

In het jaarlijks rapport over de leveringszekerheid van elektriciteit wordt onderzocht welke stappen er nodig zijn om die levering van stroom te garanderen. Tot en met 2030 verwacht Tennet dus geen problemen. De leveringszekerheid van elektriciteit in Nederland is nog steeds hoog, namelijk: 99,99988 procent.

Sluiten van kolencentrales

Nu heeft Nederland nog voldoende kolen- en gascentrales om stroom op te wekken, maar over vijf jaar gaan de kolencentrales dicht.

Dat terwijl de vraag naar elektriciteit alleen maar toeneemt. Deze groeiende vraag moet worden opgevangen door duurzaam opgewekt stroom en de opslag daarvan, maar die capaciteit is nu nog onvoldoende om voor de sluiting van de centrales te compenseren.

Maarten Abbenhuis van Tennet signaleert een overstap naar zonne- en windenergie. "Maar die duurzame bronnen leveren niet altijd stroom op de momenten dat die nodig is. Dat maakt het systeem complexer en kwetsbaarder." Daarom adviseert Tennet om tijdig maatregelen te nemen om voldoende flexibiliteit in het stroomnet in te regelen, bijvoorbeeld met batterijopslag.

Daarnaast constateert Tennet dat de economische overlevingskansen van onder meer gascentrales en kernenergie afnemen. Om de leveringszekerheid ook na 2030 te kunnen garanderen, adviseert Tennet om haast te maken met het onderzoek naar een zogenoemd capaciteitsmechanisme. De overheid betaalt dan energiebedrijven om gascentrales achter de hand houden voor de momenten dat er een tekort aan elektriciteit dreigt.

Meer Nederlanders hebben het afgelopen jaar om geldhulp gevraagd, blijkt uit het jaarverslag van de Nederlandse branchevereniging voor schuldhulpverlening (NVVK). Het waren 82.120 mensen, een stijging van ruim 3 procent. Dat komt volgens de NVVK doordat alles duurder wordt, maar ook door de populariteit van de 'koop nu, betaal later'-diensten. Ook zou het kunnen dat mensen vaker hun weg weten te vinden naar hulp.

Volgens de NVVK is de drempel om hulp te zoeken mogelijk lager omdat er nieuwe aflosregelingen zijn. Zo kunnen mensen met schulden sinds 2023 maximaal 18 maanden erover doen om deze af te lossen, in plaats van drie jaar, waarna ze dus schuldvrij zijn. Ook is er sinds juli de schuldregeling zonder afloscapaciteit: als iemand geen geld overhoudt in de maand, hoeft er niet hoeft te worden afgelost.

"Het werd moeilijker te verkopen dat mensen die hun geld hard nodig hebben voor levensonderhoud, toch 50 euro per maand moeten geven aan een schuldeiser. Schuldeisers zijn niet blij, maar snappen het over het algemeen. Wel zorgen we voor extra begeleiding zodat diegene niet opnieuw in de schulden belandt", zegt NVVK-woordvoerder Auke Schouwstra.

730.000 mensen

Naar schatting maakten tot nu toe zo'n 6000 mensen gebruik van deze nieuwe aflosregeling. Volgens de brancheorganisatie vragen meer mensen om hulp, maar zouden dat er eigenlijk nog veel meer moeten worden. "Ruim 80.000 mensen zijn in beeld maar in Nederland hebben zo'n 730.000 mensen problematische schulden."

De branche wil dat het kabinet meer maatregelen neemt zodat mensen meer geld binnenkrijgen en ook overhouden. Dan zouden er minder schulden worden gemaakt. De schulden kosten de maatschappij nu zo'n 8,5 miljard euro. "En als mensen toch schulden maken, dan zouden ze makkelijker 50 euro per maand overhouden voor schuldhulpaflossing", zegt Schouwstra.

In Leiden is vanochtend biogas uit een afvalwaterzuiveringsinstallatie van Hoogheemraadschap van Rijnland gelekt. Rond 13.00 uur meldde de veiligheidsregio dat er geen gevaar meer was voor de omgeving.

Het lek werd rond 08.45 uur gemeld. Een camping in de buurt werd ontruimd. Omwonenden kregen het advies gekregen om binnen te blijven en ramen gesloten te houden.

Biogas ontstaat bij het vergisten van rioolwater en wordt gebruikt voor stroomopwekking. Als het gas ontsnapt, kan het gevaarlijk zijn. Het is ontvlambaar en kan schadelijk zijn voor de gezondheid.

Rond 12.00 uur meldde de veiligheidsregio dat het lek uit het overdrukventiel is gestopt. De veiligheidsregio zei eerder al dat de kans "verwaarloosbaar" was dat de lekkende tank zou bezwijken.

'Blijf binnen'

Rond 11.15 uur werd er vanwege het lek een NL-Alert verstuurd. Deze gold voor het gebied tussen de Voorschoterweg en Hofvlietweg en de N206 en N434 in Leiden, schrijft Omroep West. Daarin stond: "Ga naar binnen en blijf binnen. Sluit ramen en deuren en zet ventilatie uit. Ben je buiten tussen de Voorschoterweg en de Hofvlietweg, verlaat het gebied richting N206." Het NL-Alert is inmiddels ingetrokken.

De scheepvaart in het Schiekanaal werd uit voorzorg stilgelegd. Enkele wegen rondom het Hoogheemraadschap werden tijdelijk afgesloten.

Gasten van camping Vlietpark zijn opgevangen in IJshal De Vliet. Het is onduidelijk om hoeveel mensen het gaat.

Lekkage bij de Botlek

Elders in het land kunnen mensen een sterke gaslucht ruiken. Die is niet afkomstig uit Leiden, maar van een bedrijf in de Botlek in Rotterdam. Voor die lekkage is ook een NL-Alert verstuurd.

Het gaat om een niet-gevaarlijke stof die gebruikt wordt om aardgas een geur te geven. De penetrante geur zou tot in Antwerpen te ruiken zijn, zegt een woordvoerder tegen Rijnmond.

De Russische president Poetin moet nu laten zien bereid te zijn om een eind te maken aan de oorlog met Oekraïne. Dat heeft NAVO-topman Rutte gezegd in Antalya, waar een overleg met de buitenlandministers van de NAVO-landen plaatsvindt.

Volgens Rutte heeft Oekraïne duidelijk aangetoond dat het bereid is tot vredesoverleg, maar dat het nu wachten is op het Kremlin.

"Ik ben nog steeds voorzichtig optimistisch dat we de komende weken enkele doorbraken zouden kunnen krijgen", zei Rutte bij aankomst in Antalya. "Mits de Russen ook willen meedoen en niet alleen de Oekraïners."

Inmiddels is duidelijk geworden dat Poetin niet naar Istanbul komt voor een gesprek met Zelensky. De Oekraïense president is wel in Turkije, waar hij een gesprek heeft met president Erdogan in de hoofdstad Ankara.

Zijn woordvoerder zegt dat de president na die ontmoeting een besluit zal nemen over of hij zijn mensen naar Istanbul stuurt. De kans dat Zelensky zelf gaat, is minimaal: hij zei eerder deze week alleen te komen als Poetin ook komt.

Druk opvoeren op Rusland

Dat Poetin in Rusland blijft, is een klap in het gezicht van de Oekraïners, vindt minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken. "Je ziet heel duidelijk dat Oekraïne bereid is om naar Istanbul te gaan. Ook president Zelensky wil praten over een staakt-het-vuren en een vredesovereenkomst, maar president Poetin is missing in action. Dat laat zien dat het juist Rusland is waar het probleem ligt."

Veldkamp zegt dat de druk op Rusland opgevoerd moet worden "zodat het eindelijk eens deze poging tot vrede serieus neemt". Hierbij verwijst de minister naar nieuwe sancties tegen Rusland.

Gisteren kwamen de ambassadeurs van EU-lidstaten een nieuw sanctiepakket overeen, het zeventiende sinds het begin van de oorlog in Oekraïne. De nieuwe sancties moeten formeel nog worden goedgekeurd door de ministers van Buitenlandse Zaken. Dat moet aanstaande dinsdag gebeuren.

Lelystad Airport wordt zeer waarschijnlijk de plek vanaf waar Nederland gaat vliegen met F-35-gevechtsvliegtuigen. Dat bevestigen bronnen aan de NOS en de regionale omroepen na een bericht in De Telegraaf. Het definitieve besluit valt later deze maand in de ministerraad.

Eerder meldde Nieuwsuur al dat Lelystad de beste papieren had, omdat daar het aantal mensen dat last heeft van vliegtuiglawaai het kleinst is. Ook is er voldoende draagvlak bij lokale bestuurders voor de komst van de gevechtsvliegtuigen.

Volkel en Leeuwarden zijn nu de enige plekken in Nederland waar F-35's gestationeerd zijn en waar ook geoefend wordt met de straaljagers. Daar komt Lelystad dus naar verwachting bij.

Het plan stuit wel op tegenstand van boeren uit Flevoland. Ook natuur- en milieuorganisaties zijn het er niet mee eens. Toch blijkt uit een nieuw, representatief onderzoek dat de meeste Nederlanders uitbreidingen van de krijgsmacht steunen, ook als dat in hun eigen omgeving is. In Flevoland zegt 55 procent van de ondervraagden akkoord te gaan als er straaljagervluchten op het vliegveld bij Lelystad komen.

Ook passagiersvluchten

Het is de bedoeling dat er ook passagiersvluchten vanaf Lelystad worden uitgevoerd, meldt De Telegraaf. Het zou gaan om maximaal 10.000 vluchten per jaar.

De burgerluchtvaart is een harde eis van de gemeente Lelystad en de provincie Flevoland. Alleen jachtvliegtuigen op het vliegveld was voor de gemeente "onbespreekbaar".

In december bleek al dat Lelystad Airport voor Defensie de favoriete locatie was. Voormalig vliegbasis De Peel (op de grens van Brabant en Limburg) en Groningen Eelde Airport waren ook in beeld, maar hadden minder goede papieren.

Twente Airport en vliegbasis Woensdrecht waren ook nog opties, maar dan voor een deel van het aantal vluchten. Daar zou relatief gezien meer geluidshinder zijn voor omwonenden.