NOS Nieuws - Algemeen

"Verbijsterd", "groter dan verwacht" en "de ergste economische nachtmerrie" - economen reageren geschokt op de importheffingen die president Trump heeft opgelegd aan ongeveer de hele wereld. Van een 'bevrijdingsdag', zoals Trump 2 april doopte, is volgens hen in ieder geval geen sprake. Vijf vragen over de heffingen en de gevolgen.

Hoe bijzonder is de aankondiging van Trump?

Deze heffingen zijn "volstrekt uniek", zegt historisch econoom Jan Luiten van Zanden. "Er zijn wel eerder handelsoorlogen geweest, maar die gingen dan over specifieke producten. Een algemene verhoging voor bijna alle wereldhandel zoals nu, is ongekend."

De laatste keer dat we iets zagen dat hierbij in de buurt kwam, zeggen economen, was in de jaren 30. Toen kwam de VS ook met een rits importheffingen van ongeveer dezelfde grootte.

Maar sindsdien is de situatie een stuk complexer geworden, bijvoorbeeld doordat handelsketens van landen veel meer met elkaar verweven zijn geraakt. En dus zullen heffingen nu harder aankomen. Tegelijkertijd is de economie nu veel sterker dan in de jaren 30, toen Amerika net in een zware recessie was beland.

Hoe zijn de hoogtes van de heffingen berekend?

De berekening van de heffingspercentages roept vragen op. Volgens het Witte Huis ging het als volgt: het handelstekort wordt gedeeld door de totale exportwaarde van een land, om zo uit te komen op "het gecombineerde effect van al hun heffingen, beperkingen en andere manieren van valsspelen". De uitkomst hiervan heeft Trump naar eigen zeggen gehalveerd.

Voor de berekening is dus niet gekeken naar welke heffingen en belastingen landen op hun beurt aan de Verenigde Staten hebben opgelegd. Dit was wel de verwachting, omdat Trump al een tijd sprak over "wederkerige heffingen".

Ondanks de uitleg spreken economen van Rabobank van "absurde resultaten", die lijken bedacht door ChatGPT. Ze wijzen erop dat vrijhandelsnatie Zwitserland een heffing van 31 procent opgelegd heeft gekregen en het protectionistische Argentinië slechts 10 procent.

Wat zijn de gevolgen voor Europa?

De Europese Unie, die wordt belast met 20 procent, zal hierdoor niet direct in een recessie belanden, zeggen economen. Maar wat de gevolgen precies zijn, is nog moeilijk te overzien. Dat hangt af van verschillende aspecten, zoals het consumentenvertrouwen, investeringen van bedrijven en de duur van de heffingen.

Bert Colijn, econoom bij ING, schat op basis van een eerste berekening in dat de heffingen in het eerste jaar 0,2 procent van het Nederlandse bruto nationaal product kunnen kosten. "Maar dat kan verder oplopen als het langer aanhoudt."

En het gaat ook om de indirecte gevolgen. Economen verwachten bijvoorbeeld dat de VS mogelijk minder zal afnemen van China, omdat dit land belast wordt met een heffing van 54 procent. Hierdoor zouden Chinese producenten op zoek kunnen gaan naar een nieuwe afzetmarkt, zoals de Europese.

"En dat verstoort ook weer de Europese maakindustrie", zegt douanespecialist Martijn Schippers. "We moeten ook daarop alert blijven, dat we ons niet te kijk laten zetten door goedkope import uit China."

Betekent dit dat de prijzen hier omhooggaan?

De heffingen zullen hier niet direct iets veranderen aan de prijzen in de supermarkt, is de verwachting. Vooral Amerikaanse consumenten zullen de komende tijd worden geraakt in hun portemonnee. Voor de Nederlandse prijzen is het afwachten met wat voor tegenmaatregelen de Europese Unie komt.

Dan worden ook Amerikaanse producten hier duurder. Dat hoeft niet alleen om typische Amerikaanse producten te gaan zoals bourbon en Levi's-spijkerbroeken. In het heffingenpakket dat de EU heeft klaarliggen, wordt soja bijvoorbeeld ook belast, vertelt Colijn van ING.

Ook dan is het nog de vraag in hoeverre de heffingen worden doorberekend aan de klant.

Gaan de heffingen doen wat Trump van ze verwacht?

Door geïmporteerde producten onaantrekkelijk te maken, wil Trump de Amerikaanse economie stimuleren. Maar economen zijn sceptisch; het kan zelfs een rem zetten op de Amerikaanse economie, denkt Maartje Wijffelaars, econoom bij Rabobank. "Op de korte termijn kun je niet zomaar de productie gaan opschalen. Daar heeft hij de mensen en het kapitaal niet voor."

"Zijn doel is om meer Amerikaanse producten te exporteren, maar voor het maken daarvan heb je grondstoffen en onderdelen uit het buitenland nodig", zegt Steven Brakman, hoogleraar economie aan de Rijksuniversiteit Groningen. "En die worden ook duurder met deze heffingen. In zijn berekeningen van de hoogte van de invoerheffingen vergeet Trump dit effect."

De econoom verwacht een recessie van de ergste soort, namelijk een economie die stagneert terwijl tegelijkertijd de prijzen stijgen. Dan is sprake van stagflatie. Het is uiteindelijk een groot experiment wat Trump doet, zegt Brakman. "En we gaan afwachten wat het uiteindelijke effect wordt."

Gevechtsvliegtuigen vliegen af en aan op vliegbasis Leeuwarden. Niets daar wijst erop dat de Verenigde Staten overwegen zich minder in te zetten voor de Europese veiligheid.

Maar de nieuwe politieke wind vanuit het Witte Huis veroorzaakt onzekerheid en verwarring, ook bij de Amerikaanse deelnemers aan de NAVO-oefening die deze week onder meer vanuit Leeuwarden wordt gehouden.

"Je merkt dat ze zich er ook druk om maken", zegt luitenant-generaal André Steur, commandant van de Nederlandse luchtstrijdkrachten. "De uitholling van de instituties baart zorgen."

'Solidariteit deel van afschrikking'

Hij heeft er begrip voor dat de Amerikanen willen dat Europa zelf meer verantwoordelijkheid neemt voor de eigen veiligheid, en dat ze eisen dat Europa zich financieel en militair minder afhankelijk maakt van de VS. "Maar wat doet dat met de cohesie binnen de NAVO? Onze onderlinge solidariteit is deel van onze afschrikking."

In de dagelijkse praktijk van deze oefening is aan die betrokkenheid nog niets veranderd, merkt de commandant. Alle vijftien deelnemende landen doen volop mee met de oefeningen in NAVO-verband, die zich afspelen boven de Noordzee.

Samen brengen ze meer dan honderd gevechtsvliegtuigen in van verschillende makelij, zoals de F-16, de F-35, de MQ-9 Reaper en de Eurofighter. Ook wordt geoefend met Patriot-afweerraketten.

De toestellen vertrekken vanaf twaalf luchtmachtbases, verspreid over Europese NAVO-landen. Een Nederlandse marine-eenheid geeft met onder meer het fregat Zr. Ms. Tromp ondersteuning vanaf zee.

De Amerikaanse dreiging om zich minder te bemoeien met de Europese bondgenoten en hun veiligheid ligt als een schaduw over deze oefening. Luchtmachtcommandant Steur heeft er al over nagedacht. "Dan zouden we wel een aantal uitdagingen hebben," geeft hij toe.

"De Amerikaanse luchtmacht levert een heel belangrijke bijdrage aan de ondersteuning. Denk aan de satellietcapaciteit en aan ISR-vliegtuigen (intelligence, surveillance, reconnaissance, ofwel verkenningsvliegtuigen, red.), die in de gaten houden wat er op de grond gebeurt."

Dan is er ook nog de capaciteit van tankvliegtuigen, waarmee gevechtsvliegtuigen in de lucht kunnen worden bijgetankt. "Die hebben we binnen de NAVO minder", zegt Steur. "Daar moeten we goed naar kijken, ook als Amerika zich verder zou terugtrekken."

Tijdens Ramstein Flag 25 wordt het tanken in de lucht uitvoerig geoefend:

Ramstein Flag duurt nog tot en met 11 april. Behalve Nederland doen Amerika, Canada, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Finland, Griekenland, Hongarije, Italië, Roemenië, Spanje, Turkije, Verenigd Koninkrijk en Zweden eraan mee.

Vliegtuigspotters komen van heinde en verre naar Leeuwarden om een glimp van de vele toestellen op te vangen:

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) ziet een verband tussen het asielbeleid van het kabinet en de hevige protesten die in een aantal plaatsen worden gehouden tegen asielzoekerscentra. Met name de discussie rond de spreidingswet, die de verdeling van asielzoekers over het land regelt, speelt volgens de VNG een belangrijke rol. "Sinds de spreidingswet ter discussie is komen te staan, zijn de protesten ook weer terug", zegt Mark Boumans, burgemeester van Doetinchem en voorzitter van de adviescommissie asiel en migratie van de VNG.

Hij wijst erop dat er tien jaar geleden ook werd geprotesteerd tegen azc's, maar dat het "veel rustiger werd" sinds de spreidingswet van kracht is. De afgelopen weken laaiden op diverse plaatsen in het land de hevige protesten weer op, onder meer in Sint-Michielsgestel, Bedum en gisteravond in het Brabantse Best.

Een bijeenkomst in een sporthal over de komst van een nieuw azc werd daar voortijdig afgebroken nadat er een protest was uitgebroken. Er werd onder meer vuurwerk afgestoken in het gebouw en er werd met eieren gegooid. Vanmiddag werd bekend dat de gemeente Best aangifte doet, omdat medewerkers van de gemeente "fysiek en verbaal zijn bedreigd".

Zo ging het er gisteren aan toe bij de bijeenkomst in Best:

In twee van deze gemeenten is een besluit over de komst van een azc na de protesten op de lange baan geschoven. Boumans: "Gemeentebestuurders komen onder grote druk te staan. Je ziet nu dat er meer geprotesteerd wordt en dat gemeenteraden onder druk zeggen: 'wacht maar even met een azc'. Dat is ongewenst, want het probleem wordt er alleen maar groter door."

Geweld en intimidatie van lokale politici noemt de VNG "nooit een oplossing." Maar dat inwoners de discussie rond asielopvang niet meer goed kunnen volgen, begrijpt Boumans wel. Mensen worden volgens hem "opgehitst" door landelijke politici, die niet het "werkelijke beeld" zouden laten zien.

'Laat ons niet in de kou staan'

"Overal in het land zijn mensen boos", zegt Boumans. "Want Den Haag spiegelt ons voor: 'Er zijn geen vluchtelingen meer die opgevangen moeten worden.' Maar de praktijk is anders, want volgens de wet moeten gemeenten wel degelijk mensen opvangen. Als gemeenten staan we er daardoor alleen voor, terwijl je zou verwachten dat een minister ruggensteun geeft aan de lokale bestuurders, die voor hen de kastanjes uit het vuur halen."

Hij is vooral kritisch op asielminister Faber (PVV). "Er wordt al negen maanden gesproken over beter beleid, maar in de praktijk zien we er niets van." Dat burgemeesters en wethouders zelf beter aan hun eigen inwoners duidelijk zouden moeten maken waarom asielopvang nodig is, verwerpt Boumans. "Die gaan voor zo'n groep staan, terwijl de minister urenlang aan het discussiëren is over vijf lintjes. Ze had beter naast die lokale bestuurders kunnen gaan staan om uit te leggen waarom opvang nodig is."

Concreet wil Boumans dat Faber zich publiekelijk uitspreekt dat de asielopvang in plekken als Sint-Michielsgestel en Bedum nodig zijn, "omdat de minister een opvangvraagstuk heeft". "Den Haag, ga zij aan zij staan met de gemeentebesturen, laat ons niet in de kou staan."

Ondanks een staakt-het-vuren is er in Myanmar toch gevochten tussen regeringstroepen en gewapende verzetsgroepen. Dat melden lokale media. Dat gebeurde in het gebied dat door de zware aardbeving is getroffen.

Gisteren kondigde het militaire regime nog een staakt-het-vuren aan, nadat een coalitie van verzetsgroepen hetzelfde had gedaan. Door het staakt-het-vuren zou ruimte ontstaan voor hulpverlening, was de gedachte. Volgens een verklaring die op staatszender MRTV werd voorgelezen ging het per direct in en zou het duren tot 22 april.

Maar vannacht zijn er toch verschillende militaire operaties uitgevoerd in de regio Sagaing, zeggen ooggetuigen. Dat gebied werd zwaar getroffen door de aardbeving, net als de nabijgelegen stad Mandalay en de hoofdstad Naypyidaw.

Ook buiten het aardbevingsgebied zouden er aanvallen zijn. Zo meldt een van de rebellengroepen dat de junta luchtaanvallen uitvoerde in de deelstaten Kachin en Karenni.

Duizenden gebouwen verwoest

Ondertussen blijft het dodental door de zwaarste aardbeving in het land in meer dan honderd jaar oplopen. Het officiële aantal staat inmiddels op 3003 mensen. Lokale tellingen kwamen gisteren daarentegen uit boven de 3700.

Ook zijn er door de aardbeving van vrijdag ruim 4500 mensen gewond geraakt en worden er nog 351 mensen vermist. Gisteren stond dat aantal nog op ruim 400.

De aardbeving heeft vele duizenden gebouwen verwoest, waaronder ook tempels. De beving had een kracht van 7,7 en was te voelen tot in de Thaise hoofdstad Bangkok.

Op deze beelden van maandag is de omvang van de schade duidelijk te zien:

Minderjarigen zijn de afgelopen jaren steeds vaker betrokken bij terroristische groeperingen. Het internet en vooral ook sociale media spelen een belangrijke rol bij de radicalisering van deze jongeren, schrijft de inlichtingendienst AIVD in een nieuwe publicatie.

De AIVD ziet momenteel tientallen tieners van 12 tot en met 17 jaar die een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid. Deze jongeren bekijken, maken en verspreiden terroristische propaganda via sociale media en game-platforms. Dat gebeurt zowel in open als besloten chatgroepen en kanalen.

Zwarte vlag en kebab

Volgens de AIVD wordt hierbij vaak gebruikgemaakt van codetaal, zoals emoji's, waardoor het niet altijd direct te herkennen is als extremistische en terroristische propaganda. Zo verwijzen jihadisten met een zwarte vlag naar Islamitische Staat en verwijst het woord 'kebab' naar moslims. Omdat de platforms waarop het wordt geplaatst dit meestal niet herkennen, halen die de berichten niet weg.

In besloten chatgroepen wordt vaak explicietere inhoud gedeeld, zoals afbeeldingen, video's of teksten die het extremistische of terroristische gedachtegoed bevestigen en onderbouwen.

Maatwerk

De jongeren hebben in veel gevallen ook online contact met jihadisten of aanhangers van terroristische groeperingen. Het plannen of plegen van een aanslag is hierbij vaak onderwerp van gesprek. De AIVD constateert dat in enkele gevallen daadwerkelijk sprake is van voorbereidingen voor het plegen van een aanslag.

Om de terroristische dreiging van minderjarigen tegen te gaan, is volgens de AIVD maatwerk nodig. Dat maatwerk moet bestaan uit (een combinatie van) hulpverlening, begeleiding en het jeugdstrafrecht.

De grote natuurbrand die ten noordoosten van Ede woedt, is veroorzaakt bij een oefening van defensie. Dat meldt de gemeente. In het gebied is een militair oefenterrein.

De brand brak rond 14.30 uur uit. De oorzaak lijkt een oefengranaat te zijn die werd gebruikt door een eenheid van de landmacht. Dergelijke middelen worden normaal alleen op zand gebruikt, zegt een woordvoerder van het ministerie van Defensie. "Maar het is blijkbaar toch overgeslagen naar de begroeiing. Hoe dat heeft kunnen gebeuren weten we niet."

Flinke stukken heide staan nog altijd in brand. Door de harde wind verspreiden de vlammen zich snel en is het vuur lastig onder controle te krijgen.

De bewoners van enkele huizen in de buurt van de brandhaard zijn geëvacueerd. Om hoeveel mensen het gaat is onduidelijk, maar het gaat om een dunbevolkt gebied. De gemeente spreekt van "een klein aantal huizen".

Blushelikopter

Zo'n 500 brandweerlieden uit onder meer Ede, Arnhem en Wageningen zijn opgeroepen om de brand te bestrijden, schrijft Omroep Gelderland. Ook wordt een blushelikopter ingezet. De vlammen zijn nog niet onder controle.

Er is een crisiscentrum ingericht om de bestrijding van de brand te coördineren. Hierin werken de gemeente, de Veiligheidsregio Gelderland-Midden, de politie en andere hulpdiensten samen.

Brandweerwagens rijden over de heide om de vlammen te bestrijden:

De wind verandert volgens de veiligheidsregio regelmatig van richting, wat het blussen bemoeilijkt: "Waar we eerst veilig stonden, bleken we opeens toch niet veilig te staan."

Wegen afgesloten

Er komt veel rook vrij. De veiligheidsregio roept mensen op zo veel mogelijk uit de rook te blijven en ramen en deuren gesloten te houden. Ook wordt mensen verzocht het gebied te verlaten. De N304 tussen Ede en Apeldoorn, die dicht bij het getroffen gebied ligt, is in beide richtingen afgesloten. Ook de afrit Ede-Noord van de A30 is afgesloten.

Vorige maand was in Nederland de droogste maart sinds het begin van de metingen in 1906. In bijna heel Nederland geldt hierdoor een verhoogd risico op natuurbranden: vorige maand waren er naar schatting al meer dan tachtig van dat soort branden.

De brand die afgelopen weekend woedde in een voormalige noodopvang voor asielzoekers in het Gelderse Ugchelen was aangestoken. Dat meldt de politie na onderzoek.

In het leegstaande pand brak zondagochtend op meerdere plekken brand uit, waardoor het gebouw snel vol rook kwam te staan. Op het moment van de brand was niemand binnen. Kort na het incident liet de brandweer aan Omroep Gelderland al weten uit te gaan van brandstichting.

Wie verantwoordelijk is voor de brandstichting is nog niet bekend. De politie roept getuigen en mensen met camerabeelden op zich te melden.

Verzet tegen opvang

Van oktober tot 31 december 2024 gebruikte het COA het gebouw als crisisnachtopvang bij drukte in Ter Apel. De voormalige school bood plaats aan zo'n honderd asielzoekers. Het pand werd de laatste weken van 2024 amper nog gebruikt als noodopvang en staat nu al enkele maanden leeg.

De komst van de opvanglocatie zorgde destijds voor veel onrust in het dorp. In oktober was er een explosie bij het pand en werden vernielingen aangericht. Eerder hingen dorpsbewoners spandoeken op om hun onvrede te uiten.

Vandaag was al een warme dag en morgen komt daar nog een schepje bovenop. Op de Waddeneilanden wordt het 14 of 15 graden. In de rest van het land ligt de temperatuur tussen 18 en 22 graden. Opnieuw is er nauwelijks bewolking.

De wind blijf je wel voelen en die waait behoorlijk door met windkracht 3 of 4. Op beschutte plaatsen in de volle zon is het juist heel aangenaam. Alleen voor mensen die last hebben van hooikoorts is dit type lenteweer minder prettig, want er zweeft veel stuifmeel door de lucht.

Langzaamaan minder warm

Tijdens het weekend blijft het meestal zonnig. Het wordt geleidelijk minder warm, maar dat gaat stapsgewijs. Zaterdag is het een graad of 17. Op zondag is het verder afgekoeld naar 11 graden. In de nachten kan het vriezen.

Na het weekend zijn er meer wolken. De temperatuur is met 13 graden gemiddeld voor begin april. In de nachten blijft er kans op lichte vorst. De nachtvorst kan eventueel schade opleveren aan de eerste fruitbomen die in bloei staan. De meeste soorten bloeien overigens later in april.

Risico op natuurbrand

Neerslag wordt voorlopig niet verwacht en daarmee duurt de droogte voort. Gisteren brak er in de buurt van Budel een grote natuurbrand uit. Door de harde wind en de droge begroeiing kon het vuur zich snel verspreiden. De brand is onder controle, maar zolang er geen regen valt blijft er een risico op het ontstaan van nieuwe brandhaarden.

De commissie die onderzoek deed naar de Nederlandse luchtaanval op Hawija in Irak, gaat haar conclusies aanscherpen na het zien van videobeelden.

De beelden waren gemaakt op de ochtend na het bombardement op een IS-bommenfabriek in de Iraakse stad, op 3 juni 2015. De bedoeling was om de schade op te nemen. De beelden waren lang zoek, maar na een reconstructie door de Volkskrant werd een nieuwe zoektocht ingezet. Dat leidde onlangs tot de vondst ervan, op de Vliegbasis Leeuwarden.

Na het zien van de beelden zegt de commissie "uiterst onaangenaam getroffen" te zijn, "omdat een cruciale bron is achtergehouden". Op de beelden is duidelijk te zien dat een nabijgelegen woonwijk deels vernietigd en zwaar beschadigd is. Achteraf bleek dat de aanval zeker zeventig mensen het leven had gekost.

De commissie constateert op basis van de beelden dat de commandant die verantwoordelijk was voor de aanval niet de waarheid heeft gesproken. Daarom worden de deelconclusies uit het in januari verschenen rapport van de commissie-Sorgdrager nu aangescherpt.

Weggevaagd

Zo zei de commandant in een verslag over de luchtaanval niet dat er ook vermoedens waren dat er burgerslachtoffers waren gevallen. Dat vermoeden had hij wel elders gemeld maar niet vastgelegd in het verslag. De commissie zegt dat als hij dat wel had gedaan "het OM direct een onderzoek had ingesteld".

Ook wijst de commissie erop dat in een intern onderzoek in 2015 bij Defensie "een onjuiste beoordeling van de impact" van de nevenschade van de aanval is gegeven. Toen werd die geschat op "enkele tientallen gebouwen in het industriecomplex". De commissie schrijft dat "uit de beelden blijkt dat de gebouwen in de industriële zone zijn weggevaagd".

Afwachtend en passief

De commissie stelt nu voor militairen onder ede te horen, om zo te kunnen achterhalen waarom de beelden niet eerder opdoken. Vorige week had minister Brekelmans al gezegd intern en extern onderzoek te doen hoe het zo heeft kunnen lopen.

De commissie-Sorgdrager kwam begin dit jaar na ongeveer vier jaar onderzoek met het rapport over de Nederlandse luchtaanval. De conclusie was toen dat een gebrek aan inlichtingen tot het grote aantal burgerslachtoffers leidde. De bommenfabriek stond midden in een woonwijk en in de fabriek bleek veel meer explosief materiaal opgeslagen dan was ingeschat. Daardoor kwam er een secundaire explosie die een groot deel van de omgeving wegvaagde. Na de aanval was defensie "afwachtend en passief", oordeelde Sorgdrager.

Burgemeester Wilma van der Rijt (CDA) van Brunssum voert een samenscholingsverbod in voor het Treebeekplein en wijde omgeving. Jongeren tot 28 jaar mogen daar de komende drie maanden niet met meer dan twee mensen tegelijk over straat, meldt L1Nieuws.

Het is niet de eerste keer dat Van der Rijt een samenscholingsverbod instelt in grote delen van de wijk Treebeek. Ze zegt dat daar "in toenemende mate sprake is van een dreigende sfeer, vechtpartijen en andere openbare orde bedreigende situaties die worden veroorzaakt door groepen jongeren".

Gisteren nog meldde L1Nieuws dat de politie vijf minderjarigen heeft opgepakt voor twee mishandelingen afgelopen maand in Brunssum.

Drie meisjes werden gisteren aangehouden voor de mishandeling van een ander meisje op 19 maart in Brunssum. Het slachtoffer werd tegen de grond gewerkt en kreeg schoppen op het hoofd. De tweede mishandeling was vier dagen eerder op het Treebeekplein. Hierbij werd een minderjarige jongen uit Brunssum ook meermaals tegen het hoofd geschopt.

Maat is vol

Burgemeester Van der Rijt stelt dat het de laatste tijd keer op keer misgaat in de wijk. "De maat is vol bij omwonenden", zegt ze. "De druppel voor mij waren recente fysieke confrontaties tussen jongeren en omwonenden. Met dit samenscholingsverbod wil ik dan ook nadrukkelijk een signaal afgeven richting bewoners, ondernemers en winkelend publiek. En mijn boodschap is: de gemeente zal met alle mogelijke middelen de veiligheid en leefbaarheid afdwingen."

De Zuid-Limburgse gemeente zegt dat er eerder "minder ingrijpende maatregelen" zijn ingezet om overlast tegen te gaan. Denk aan extra politie en boa's. Jongerenwerkers zijn actief in de wijk. Ouders zijn aangesproken op het gedrag van hun kinderen en de politie heeft stopgesprekken gevoerd met de veroorzakers van de problemen, waarbij zij worden geconfronteerd met de gevolgen van hun gedrag.

Voedingsbodem

Dat had allemaal niet het gewenste resultaat, zegt Van der Rijt. Om de rust terug te brengen, gaat dus nu het samenscholingsverbod in, dat in ieder geval van kracht blijft tot 2 juli. "Met dit verbod pakken we niet alleen de acute overlast aan, maar willen we ook voorkomen dat onze wijken een voedingsbodem worden voor nieuwe overlastgevers die door incidenten hier worden aangetrokken", aldus de burgemeester, "waardoor de verstoring van de openbare orde op de langere termijn verder escaleert".

Op overtredingen van het samenscholingsverbod staat een boete die kan oplopen tot 390 euro per persoon, per overtreding.

Een samenscholingsverbod, zeker voor drie maanden, komt zelden voor in Nederland. Burgemeesters kiezen er soms voor bij risicovoetbalwedstrijden, maar dan voor een paar uur. In Noordwijk was in 2018 gedurende korte tijd 's nachts een noodverordening met een samenschoolverbod van kracht. Ook toen ging het om overlast door jongeren.

Bij het Nationaal Monument op de Dam in Amsterdam is vanmiddag een auto ontploft. De politie gaat uit van een opzettelijke daad van de bestuurder. Hij ligt zwaargewond in het ziekenhuis en is niet aanspreekbaar.

Na de explosie vloog de auto in brand en stapte de man uit, terwijl hij zelf ook in brand stond. Het is een man van 50 met de Nederlandse nationaliteit die in Noord-Holland woont, zegt de politie.

Hij is een bekende van de politie. De politie heeft "sterke vermoedens" dat hij zich met zijn daad van het leven wilde beroven.

Beelden van het incident zijn schokkend:

Op webcambeelden is te zien dat een kleine rode auto iets voor 13.30 uur rustig richting het monument rijdt en daar even blijft staan. Even later volgt de explosie, terwijl de bestuurder nog in de auto zit. Er staan veel mensen vlak bij de auto.

De man klimt vervolgens zelf uit het voertuig, terwijl hij in brand staat. Toegesnelde politieagenten doven de vlammen met schuimblussers. De man is overgebracht naar het ziekenhuis en uiteindelijk aangehouden.

Bekijk de webcambeelden en verklaringen van getuigen:

Een getuige meldt aan de NOS dat hij in de buurt van de Dam liep. "Mijn ogen waren toevallig gericht op de Dam en toen zag ik dat autootje dat bijna tegen het monument aan stond. Een paar seconden later hoorde ik een knal. Het was snel duidelijk dat het opzet was."

De getuige zegt dat de politie er snel bij was. De auto hebben ze laten uitbranden en is inmiddels weggehaald. In de auto zijn geen explosieven gevonden. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) en de politie onderzoeken de zaak. De auto, een Chevrolet Matiz, staat niet als gestolen geregistreerd.

Verkeer richting de Dam werd urenlang omgeleid. Dat gold ook voor een aantal tramlijnen. Rond 16.30 werd de Dam weer vrijgegeven.

Er is geen verband tussen de ontplofte auto van vanmiddag en de steekpartij van vorige week bij de Dam, zegt de politie.

Wie met z'n huisdier naar de dierenarts gaat, moet steeds dieper in de buidel tasten. Vooral als er sprake is van spoed zijn de tarieven de laatste jaren huizenhoog gestegen. Dat blijkt uit onderzoek dat is gedaan in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Verantwoordelijk staatssecretaris Rummenie noemt de ontwikkeling "zorgelijk" en wil meer transparantie.

Sinds 1998 zijn dierenartsen vrij in de tarieven die ze rekenen. Tegelijk zijn er steeds minder zelfstandige dierenartsen en steeds meer commerciële ketens gekomen. Over de hele linie zijn de dierenartstarieven tussen 1991 en vorig jaar tot drie keer sneller gestegen dan de inflatie, waarbij de ketens de kroon spannen.

Uit het onderzoek, verricht door bureau Ecorys, blijkt dat iemand die met een ziek dier met spoed bij een keten-dierenarts aanklopt, ongeveer 40 procent meer kwijt is dan bij een zelfstandige dierenarts. Dat kan om een verschil gaan van honderden, soms duizenden euro's.

Ger Koolstra had 's avonds een zieke hond en werd doorverwezen naar een spoedkliniek van een commerciële keten:

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft staatssecretaris Rummenie dat de ketens "een belangrijke en vaak gespecialiseerde rol spelen in de zorg voor huisdieren", maar dat hij ook zorgen heeft over "de mogelijke gevolgen van ketenvorming voor concurrentie en keuzevrijheid".

"Je huisdier is je lief en leed. Als jouw dier iets mankeert dan wil je natuurlijk de beste zorg en ook weten wat je daarvoor betaalt. Dit is nu vaak niet duidelijk, met name binnen de spoedzorg", zegt de BBB-bewindspersoon.

Hij heeft dat signaal ook overgebracht aan de sector. De dierenartsen hebben volgens hem beloofd dat ze aan de slag gaan met duidelijkere tarieven, gebaseerd op heldere normen. Het kabinet gaat dat ondersteunen met 250.000 euro. Eerder dit jaar bleek dat een hoge rekening ook agressie bij klanten kan veroorzaken.

Kamer wil maximumtarieven

Verder onderzoekt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op dit moment de marktwerking in de diergeneeskundige zorg. Rummenie wil op basis van de resultaten daarvan kijken of er extra maatregelen nodig zijn. Ingrijpen in de tarieven wil hij voorlopig niet.

Maar de Tweede Kamer wil dat er maximumtarieven komen voor behandelingen door een dierenarts, zodat baasjes weer beter weten waar ze aan toe zijn. Vorig jaar steunde een meerderheid van de Kamer nog een motie daarover van SP, Partij voor de Dieren en PVV.

Ze zijn dan ook niet blij met de brief van de staatssecretaris. SP-Kamerlid Beckerman: "Hieruit blijkt dat de zorg van de SP juist is. Dierenzorg is voor velen te duur. Het kabinet draait al jarenlang en wil ondanks vele aangenomen moties opnieuw niet echt ingrijpen."

Kamerlid Kostic van de Partij voor de Dieren vindt de voorstellen van Rummenie "echt onvoldoende" en gaat een debat aanvragen.

In een levensechte oefening heeft het Korps Mariniers in Capelle aan den IJssel vanochtend vroeg een groep middelbare scholieren bevrijd die gegijzeld zou zijn door een aantal terroristen.

De 'bevrijdingsactie' op op het Comenius College lukte, maar ging wel gepaard met veel geknal en geweervuur. "Normaal trainen we veel in een afgeschermde omgeving, op oefenterreinen natuurlijk", aldus eerste luitenant Yannick bij de regionale omroep Rijnmond. "Nu proberen we dat een beetje te mixen met objecten in een complexere omgeving waar ook burgers bij betrokken zijn."

Een groep leerlingen had zich vrijwillig opgeven voor de rol van gegijzelde. Zo'n twintig militairen van het Korps Mariniers kregen de taak om hen te bevrijden en de vijand uit te schakelen. Dat deden ze door zich toegang te verschaffen tot de school en daarna (met losse flodders) naar boven te schieten.

"Wij zijn deze week bezig met een eindoefening van de mariniersopleiding", zei Yannick, bijna niet te verstaan, door het geknal op de achtergrond. "Dit is een van de acties die ze deze week uitvoeren in een hoog operatietempo. Eigenlijk zijn ze al klaar, maar dit is de kers op de taart."

Niet iedereen is de vijand

Oefenen op 'echt' terrein is volgens de luitenant essentieel. "Je krijgt met heel andere elementen te maken als je in een omgeving bent waar ook burgers bij betrokken zijn, en niet iedereen die voor je neus staat de vijand is. Dat oefenen is belangrijk voor de cursisten, zodat ze ook met andere sociale omstandigheden te maken krijgen."

"Het is inderdaad wel wat anders voor ons dan meestal", vertelde cursist Kai toen de oefening erop zat. "Maar tegenwoordig worden we ook getraind om gebouwen, zoals scholen, te zuiveren van een eventuele vijand." Volgens Kai is de oefening "vlekkeloos verlopen".

Al jaren oefent het Korps Mariniers op scholen zoals het Comenius. Niet alleen om vaardigheid op te doen, maar ook om scholieren te inspireren. "Zulke momenten zijn er ook een beetje om het Korps Mariniers een beetje in het zonnetje te zetten", aldus de eerste luitenant. "In die zin denk ik zeker dat als ze een hele club mariniers door de school heen zien gaan, dat er jongens en meisjes zijn die daardoor misschien geënthousiasmeerd worden."

Rond 07.55 uur was de oefening voorbij. De zogenaamde terroristen werden afgevoerd, de mariniers pakten hun biezen toen de eerste leerlingen en docenten aankwamen voor een gewone schooldag.

Het ging er levensecht aan toe in Capelle, vanochtend vroeg:

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft 24 websites bestraft die producten met paarden- en ezelmelk verkopen. Deze sites doen ten onrechte medische of andere gezondheidsclaims over hun producten.

Van levensmiddelen is het verboden om te beweren dat ze als geneesmiddel werken. De NVWA onderzocht 29 sites die paarden- en ezelmelk aanbieden, en in 24 gevallen werden de regels overtreden.

Zo beweerden de sites bijvoorbeeld dat hun producten symptomen van corona, eczeem en allergieën kunnen genezen. Daarvoor is geen bewijs.

Sommige beweringen die een positief verband leggen tussen een levensmiddel en de gezondheid zijn overigens wel toegestaan. De beweringen moeten dan wel wetenschappelijk onderbouwd zijn.

Waarschuwing en boetes

De bedrijven die de verboden claims deden, hebben van de toezichthouder een officiële waarschuwing of een boete gekregen. Ook moeten ze direct de teksten online aanpassen.

De komende maanden controleert de NVWA of informatie is aangepast en of de bedrijven zich aan de regels houden. Als dit niet gebeurt, dan kan de NVWA zwaardere maatregelen opleggen, zoals hogere boetes.

Er gaat van alles mis bij de shows met dieren in het Dolfinarium in Harderwijk. Dat stelt de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Dolfijnen en zeeleeuwen moeten kunstjes opvoeren die volgens de RVO tegen de regels zijn.

De RVO geeft vergunningen af voor dierentuinen en controleert of ze zich aan de regels houden. De dienst zegt dat er twintig overtredingen zijn begaan, en baseert zich op videobeelden die zijn gemaakt door de stichting Bite Back. Die stichting strijdt onder meer tegen het bestaan van het Dolfinarium.

Volgens de RVO moeten dolfijnen nog altijd verzorgers voortduwen met hun neus en haken trainers hun voeten in de staart van de dolfijn, waardoor ze door het dier worden voorgetrokken.

Ook bij de walrussen worden de regels overtreden: die moeten op commando schudden, zodat hun vet blubbert. De dienst noemt dat "onnatuurlijk gedrag dat louter tot vermaak dient". Daarnaast moeten walrussen bezoekers op commando nat spuiten. Ook dat wordt gezien als onnatuurlijk.

De zeeleeuwen moeten zwaaien en bewegen met hun vinnen. De RVO noemt dat "ongewenst gedrag". Van alle hierboven beschreven overtredingen zegt de RVO dat de kunstjes geen educatieve waarde hebben en tegen de regels zijn.

Dwangsom

Vanwege al deze overtredingen legt de RVO het Dolfinarium een last onder dwangsom op. Dat betekent dat het park per 11 april veranderingen moet hebben doorgevoerd. Zo mag er alleen interactie zijn tussen verzorgers en dieren als daarmee "soorteigen kenmerken of noodzakelijke zorg worden geïllustreerd". Ook mogen er alleen nog commando's worden gegeven als dat noodzakelijk is om de voorstelling in goede banen te leiden.

Gaat het Dolfinarium toch opnieuw in de fout, dan volgt een boete van 2000 euro per overtreding, met een maximum dwangsom van 10.000 euro. Als dat bedrag is bereikt, kunnen er verdergaande maatregelen volgen, zoals een gedeeltelijke sluiting voor publiek, stelt de RVO.

Dolfinarium ontkent

In een reactie aan de NOS laat het Dolfinarium weten in bezwaar te gaan bij de RVO. Directeur Alex Tiebot wijst op een rapport van de Nationale Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). De bevindingen van de RVO staan volgens Tiebot "haaks op de bevindingen van de NVWA".

Bij een inspectie in mei vorig jaar stelde de NVWA dat er geen sprake was van onnatuurlijk gedrag of ongewenste gedragingen tijdens de voorstellingen. Daarbij moet worden gezegd dat de inspecteurs toen bij hun bezoek werden begeleid door Tiebot en een andere medewerker van het park.

Tiebot zegt dat de beelden van Bite Back "de volledige educatieve context missen". Ook stelt hij dat er de laatste jaren al veel veranderingen zijn doorgevoerd.

De RVO zegt dat het op basis van de beelden vaststaat dat de regels worden overtreden. Ook als dat niet elke dag, of in elke show gebeurt, doet dat daar volgens de dienst niets aan af. Nadat er ook nog advies is ingewonnen bij een expert, is daarom besloten de dwangsom op te leggen.

Tientallen gezinnen in Enschede die vorig jaar hun woning uit moesten vanwege waterschade na een hoosbui, kunnen definitief niet terug naar huis.

Zelfs als er waterbergingen en extra grote rioolbuizen worden aangelegd, is het wijkje niet opgewassen tegen veel regen in korte tijd, blijkt uit onderzoek. De woningbouwvereniging overweegt 65 huurwoningen te slopen, meldt RTV Oost. De woningen zijn gebouwd tussen 1915 en 1928. Nieuwere woningen in de wijk die ook onder liepen kunnen wel worden bewoond.

Enschede werd op zondag 21 juli vorig jaar getroffen door een hoosbui. In een uur tijd viel er zo'n 55 millimeter. Straten stonden blank, het water stroomde huizen binnen en tientallen woningen in de wijken Pathmos en Stadsveld liepen grote waterschade op.

Sinds die tijd leven de bewoners in vervangende woonruimte elders in Enschede. Het idee was altijd dat ze terug zouden kunnen, maar dat gaat er dus niet van komen.

Waterveilig

Ingenieursbureau Arcadis onderzocht achttien varianten om de wijk 'waterveilig' te maken: van het aanleggen van grote ondergrondse waterbergingen tot extra grote rioolbuizen en waterbassins. Uit het onderzoek blijkt dat geen enkele maatregel bestand is tegen zoveel regenwater in korte tijd (55 tot 70 millimeter in een uur tijd).

Het probleem is dat Enschede is gebouwd op een stuwwal met een hoogteverschil van 40 meter. In geval van extreme neerslag stroomt water direct naar het laagste punt: de wijken Pathmos en Stadsveld.

"Voor de mensen is dit natuurlijk het slechtste scenario", zegt Leon Buiting van De Woonplaats, de woningbouwvereniging die bijna alle getroffen woningen in bezit heeft. "Wij hebben van begin af aan gehoopt dat de uitkomst zou zijn dat de mensen terug konden keren naar hun woning. De uitkomst is helaas anders en dat is een enorm hard gelag."

Je mist de wijk

"Het is gewoon klote dat we al acht maanden ons huis niet in kunnen", zegt Floris Penders, een van de getroffenen, bij zijn dichtgetimmerde woning. "Je mist de wijk, je mist de buurt, je mist een heleboel. Het was een hele hechte buurt."

Zijn buurvrouw heeft vooral last van de onzekerheid: "Het vreet aan je, we zijn helemaal kapot."

De bewoners die hun huis nu kwijtraken, mogen in hun 'wisselwoning' blijven. Als die niet passend is, krijgen ze voorrang op een huurwoning", zegt Buiting van De Woonplaats.

Beelden van de hoosbui op 21 juli vorig jaar:

Wat er nu met de dichtgetimmerde woningen gaat gebeuren, is nog onduidelijk. Sloop wordt niet uitgesloten, al benadrukt de woningbouwvereniging dat dat niet de voorkeur heeft. "Het gaat om cultuurhistorische gebouwen, waar mensen vaak al hun hele leven wonen", aldus Buiting. "We willen nu zo snel mogelijk aan de slag om te kijken wat we met de woningen gaan doen."

De gemeente Enschede laat weten dat er de komende jaren twee grote hoofdafvoeren komen voor regenwater in Pathmos en Stadsveld. Ook komen er op een aantal plekken extra grote rioolbuizen.

Het kabinet noemt de importheffingen van de VS slecht nieuws voor Nederlandse bedrijven en consumenten. "Er staan veel banen op het spel", zegt minister Klever van Buitenlandse Handel (PVV).

Gisteren kondigde president Trump aan dat de VS importheffingen gaat opleggen aan alle andere landen. Trump spreekt van het "gelijktrekken van tarieven" omdat andere landen het volgens hem bij Amerikaanse producten ook doen.

De heffingen die de VS in rekening brengt op buitenlandse producten leveren geld op voor de Amerikaanse staatskas. Ook hoopt de Trump-regering dat Amerikaanse bedrijven beter kunnen concurreren op de wereldmarkt, en dan met name China. Voor Chinese producten is de importheffing 54 procent.

Voor alle producten uit de Europese Unie, dus ook voor Nederland, is de heffing voor verkoop in Amerika 20 procent. Deze producten worden voor Amerikaanse bedrijven en consumenten dus 20 procent duurder. Daardoor kan de verkoop gaan dalen. Voor Nederlandse bedrijven die afhankelijk zijn van de Amerikaanse markt betekent dit minder omzet.

Klever vindt afstemming met de 27 EU-landen noodzakelijk: "Ik ga maandag om tafel met de Eurocommissaris voor Handel en de Europese handelsministers. We willen handel kunnen drijven, maar we zullen niet schromen met tegenmaatregelen te komen mocht dat nodig zijn." De EU wil eerst met de VS over de heffingen onderhandelen om de heffingen van tafel te krijgen.

De VS is de belangrijke handelspartner voor Nederland na de EU, dus er staat veel op het spel. "Andersom is de EU voor de VS ook een belangrijke handelsmarkt, dus we zijn in feite tot elkaar veroordeeld", zegt Klever. "We moeten geen overhaaste dingen doen." Klever is het niet met het politieke verhaal van Trump eens dat de EU zelf hoge heffingen vraagt.

De VVD staat achter het nemen van tegenmaatregelen als dat nodig is, zegt Kamerlid Kamminga. "We moeten tegenmaatregelen kunnen nemen als we er niet uitkomen met de VS. Er zijn ook andere maatregelen mogelijk dan zelf heffingen opleggen aan de VS." Kamminga denkt aan het handelsakkoord Mercosur en handelsakkoorden met Canada en Mexico. "We moeten oog houden voor de sectoren die dit hard gaat raken."

Niet voor laten lenen

Ook Kamminga zet vraagtekens bij de toelichting van Trump op de heffingen. "Als je dan kijkt hoe hij dat gisteren gepresenteerd heeft, met allerlei staatjes, ik weet niet waar die cijfers vandaan komen", zegt ze. "Trump is bereid om voor zijn eigen binnenlandse politiek dit soort maatregelen in te zetten, daar moet je als EU wat tegenover zetten."

Het CDA deelt die analyse. "Het is vooral voor de interne consumptie wat Trump nu doet. Daar moeten we ons niet voor laten lenen. We willen een handelsoorlog vermijden maar je moet je ook niet laten chanteren." Dat China een enorme heffing krijgt opgelegd, begrijpt Boswijk wel. "China zorgt voor een ongelijk speelveld door enorme overheidssteun voor bedrijven. We zouden als EU eigenlijk met de VS samen tegen China moeten optreden."

Toch zien de Nederlandse politici het niet heel somber in. Boswijk: "Vier jaar Trump vernielt niet een bondgenootschap dat al langer dan 80 jaar bestaat."

"Beste Gerard, het ligt niet aan de vrouwen." Met deze tekst in een paginagrote advertentie in het AD richten de opstellers zich tot strafrechtadvocaat Gerard Spong. Ze doelen hier op uitspraken die Spong deed in de documentaire Blauwe Ballen en andere verkrachtingsmythes van Sunny Bergman.

In de documentaire zegt Spong dat er minder vrouwen verkracht zouden worden als ze zich weerbaarder zouden opstellen. Hij zegt dat "vrouwen zich toch snel laten verkrachten. Ze geven gauw hun verzet op. Ik heb het idee dat een goed weerbare vrouw het aantal verkrachtingen drastisch zal doen afnemen."

Het fragment waarom het gaat:

De qr-code in de krantenadvertentie verwijst naar een online pagina van de initiatiefnemers die de advertentie hebben gefinancierd met ruim 1400 donaties.

Ze noemen de uitspraken van Spong "de ultieme vorm van victim blaming". Hiermee wordt de schuld gelegd bij het slachtoffer en niet bij de dader. "Dit soort uitspraken zijn zeer schadelijk voor slachtoffers van seksueel geweld. Niet vrouwen zouden zich nog meer moeten wapenen en 'voorbereiden' (dat doen ze namelijk al eeuwen), maar mannen hebben de verantwoordelijkheid na te denken over consent zodra ze seksuele interactie willen met een ander", schrijven ze.

Niks geleerd?

Marieke van der Sanden, consulent seksuele gezondheid, is een van de initiatiefnemers van de advertentie. "Ik was met stomheid geslagen door de uitspraken van Spong", zegt ze. De aanleiding is Spong, maar de advertentie is gericht op heel Nederland, zegt ze. "En ook om alle slachtoffers een hart onder de riem te steken, die dit als een stomp in de maag hebben ervaren."

De initiatiefnemers lieten zich voor hun advertentie ook inspireren door een eerdere advertentie in dezelfde krant. Drie jaar geleden richtten Talpa-medewerksters zich tot John de Mol naar aanleiding van zijn reactie op de misstanden bij het programma The Voice of Holland. Toen beklaagde De Mol zich dat "vrouwen niet snel melding maken van dit soort zaken. Vrouwen hebben kennelijk een soort schaamte. Ik weet niet wat het is." De Talpa-medewerksters reageerden daarop dat het gedrag van vrouwen niet het probleem is. "En ook niet de oplossing."

Bij het zien van de uitspraken van Spong moest Van der Sanden aan die advertentie denken, zegt ze. "Ik dacht: hebben we nou nog niks geleerd? Er zijn nu ook misschien mensen die denken: 'hij is advocaat, hij weet misschien wel waar hij het over heeft.' Dit is echt zo schadelijk voor alle slachtoffers van seksueel geweld."

Stop victim blaming

De suggestie dat vrouwen zich makkelijk laten verkrachten impliceert ook dat het een soort bewuste keuze is, zegt Van der Sanden. "Terwijl we weten dat de meeste slachtoffers van verkrachting, zo'n 50 tot 70 procent, bevriest in zo'n situatie. Dat is geen bewuste keuze, maar gewoon het overlevingsmechanisme dat het overneemt. Dat maakt dat je levend uit de situatie komt. Het lichaam probeert te overleven en het zegt niets over weerbaarheid."

Van der Sanden hoopt met de advertentie te bereiken dat mensen meer gaan praten over consent (wederzijdse instemming) en de documentaire van Sunny Bergman gaan bekijken. "Het zet aan tot nadenken over onze eigen rol binnen seksueel geweld. Misschien zijn wij ook wel eens onbewust over een grens gegaan." En ten slotte wil ze met het initiatief nogmaals oproepen dat victim blaming stopt. "Wees daar alert op, bij jezelf en ook de ander."

De NOS heeft Gerard Spong ook gevraagd om een reactie, maar hij heeft nog niet gereageerd. Tegen het AD zegt hij dat hij er op een later moment op terug wil komen.

Hongarije trekt zich terug uit het Internationaal Strafhof (ICC). Dat meldt de belangrijkste adviseur van premier Viktor Orbán aan het Hongaarse staatspersbureau MTI.

Het besluit van de Hongaarse regering wordt bekendgemaakt op het moment dat de Israëlische premier Netanyahu een bezoek brengt aan het land. Het strafhof vaardigde in november een arrestatiebevel uit tegen Netanyahu. Orbán was een van de eersten die het besluit veroordeelden.

Het besluit betekent niet dat Hongarije direct het Strafhof verlaat. Het moet nog goedgekeurd worden door het Hongaarse parlement, maar het staat wel zo goed als vast dat dat gaat gebeuren omdat de partij van Orbán de absolute meerderheid heeft.

Vrienden en bondgenoten

De plannen voor het verlaten van het ICC waren al langer in de maak. De Hongaarse premier is al jarenlang bevriend met zijn politieke bondgenoot Netanyahu. Na het arrestatiebevel van het ICC noemde Orbán het "cynisch en compleet onacceptabel" dat Netanyahu vervolgd werd voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid tijdens de oorlog in Gaza.

Netanyahu prees Orbán voor zijn beslissing en noemde het Strafhof onder meer "corrupt":

Orbán zei direct dat zijn land het arrestatiebevel niet zou opvolgen. Het is de eerste keer dat Netanyahu een EU-land bezoekt sinds het besluit van het strafhof.

Het ICC kan wereldwijd mensen vervolgen voor oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide. 125 landen zijn aangesloten bij het Strafhof. Nederland is er daar een van. De VS, China, Rusland en Israël niet.

Na felle bewonersprotesten tegen de komst van asielzoekers in Berlicum en Best, zijn er ook in Bussum, Bedum en Roosendaal demonstraties geweest.

In Bussum dwongen boze bewoners burgemeester Han ter Heegde voor het gemeentehuis tot een gesprek over de komst van een azc met 300 plekken. In Het Hogeland gaat de gemeente terug naar de tekentafel omdat omwonenden een azc met 350 plaatsen veel te groot vonden. In de gemeente Roosendaal zijn de plannen voor een azc bij het dorp Heerle na bewonersprotesten van tafel.

De protesten tegen azc's volgen elkaar de laatste tijd snel op. Vorige week donderdag besloot de gemeenteraad van Sint-Michielsgestel dat er voorlopig geen asielzoekerscentrum komt in het dorp Berlicum, nadat een demonstratie daar uit de hand was gelopen. In Best werd gisteren een informatiebijeenkomst over een azc voortijdig stilgelegd, toen meer dan 400 bewoners luidruchtig demonstreerden en vuurwerk afstaken.

De aanwezigen werden door agenten naar buiten begeleid:

In Bussum kwamen enkele tientallen bewoners gisteravond verhaal halen bij burgemeester Ter Heegde (VVD), meldt NH. De gemeente wil vanaf komende zomer 300 asielzoekers huisvesten op het terrein van een voormalige horecagroothandel.

De demonstranten, die eerder al een weg blokkeerden, maken zich zorgen over de veiligheid. Ze zijn vooral bang voor overlast door alleenreizende mannen tussen de 18 en 34 jaar.

Natuurgebieden

Toen de burgemeester probeerde uit te leggen dat de gemeente werkt aan een veiligheidsplan, leidde dat tot hoon. "Deze locatie, vlak bij twee natuurgebieden, is niet te beveiligen", aldus meerdere bewoners.

"Wij willen gewoon met u in gesprek, want u luistert niet naar ons", verwoordde een van de betogers haar boosheid. "Er is nul inspraak geweest", zei een man op een fiets tegen de burgemeester. Zijn buurman schreeuwde: "Jij zet ons buitenspel."

Ter Heegde bleef geduldig antwoord geven. Hij wees erop dat er formeel geen inspraak hoeft te worden georganiseerd bij de komst van een azc. "Je zou inspraak kunnen doen, maar het is de vraag of dat verstandig is", stelde hij.

Geen slagbomen

De Groningse gemeente Het Hogeland maakt een pas op de plaats na bewonersprotesten, schrijft RTV Noord. De gemeente, die eerder asielzoekers opving in containerwoningen, wilde een azc bouwen voor 350 mensen bij het dorp Bedum. Geen slagbomen, geen hekken, maar een prettige, open opvang, zo was het idee. Maar veel omwonenden vonden het plan veel te massaal, waren bang voor waardedaling van hun huis en vroegen zich luidkeels af waarom de uitgestrekte gemeente de asielzoekers niet verspreid kan opvangen.

In een door veel Bedummers bijgewoond spoeddebat gisteravond probeerde wethouder PvdA-wethouder Han Hefting het oorspronkelijke plan te redden. Hij was nog maar een paar minuten aan het woord toen een aantal bewoners weer boos naar buiten stapte. "Dit gelul willen wij niet meer aanhoren", riepen ze.

Even later deed Hefting alsnog de toezegging ook naar andere dorpen te gaan kijken voor de huisvesting van asielzoekers. CDA-gemeenteraadslid Harma Dost: "Dit was een valse start. Terug naar de tekentafel."

18 tegen 16

De 125 bewoners die zich gisteravond hadden verzameld in de raadszaal van Roosendaal bleven wel zitten tot het eind van de vergadering. Na eerdere luidruchtige protesten hielden ze zich zelfs muisstil. Pas toen de gemeenteraad met 18 om 16 stemmen tegen de komst van een azc bij het dorp Heerle stemde, ontstond gejuich en gejoel op de publieke tribune.

De raad liet zich overigens niet zozeer leiden door de boosheid van de omwonenden, meldt Omroep Brabant. Het ging vooral over de beoogde locatie bij Heerle. Het perceel aan de Bergsebaan tussen Roosendaal en Bergen op Zoom ligt ingeklemd tussen een snelweg en een vuilverwerkingsbedrijf. Een meerderheid van de raad vond de plek vanwege geluids- en stankoverlast niet geschikt voor het onderbrengen van vluchtelingen.

Gemeenteraadslid Bejar Taher (D66) stemde vóór een vluchtelingenopvang in Heerle: "Ik vond het bedenkelijk dat tijdens het debat niemand stilstond bij het lot van de asielzoekers", zei hij. " Het zijn echt niet allemaal gelukzoekers. Toch ben ik blij dat de democratie heeft gewonnen en ik hoop dat de Heerlenaren rust krijgen."