Nederland stelt 150 miljoen euro beschikbaar voor de verduurzaming van het energiesysteem op Curaçao, Aruba en Sint-Maarten. Dat bevestigde minister van Klimaat en Groene Groei Sophie Hermans tijdens de Caribbean Climate and Energy Conference op Curaçao, waar deze week tientallen delegaties samenkomen voor overleg over klimaatadaptatie en duurzame energie in het Caribisch deel van het Koninkrijk.
De middelen komen uit het Nederlandse subsidieprogramma SDE++ (Stimulering Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie) en zijn bedoeld voor de randvoorwaarden van de energietransitie.
Deze randvoorwaarden gaan niet over windmolenparken- en zonneweides, daarvoor is volgens de minister voldoende commerciële interesse. Waar het wel over gaat is het fundament onder de energietransitie: een sterk elektriciteitsnet, duidelijke regels, voldoende kennis en bestuurlijke daadkracht.
De tweede editie van de klimaatconferentie, die dit jaar in Willemstad plaatsvindt, wil concrete stappen formuleren richting een regionale klimaatagenda voor de kleine eilandstaten in het Caribisch gebied. Curaçao, als gastland, noemt de bijeenkomst cruciaal voor samenwerking en kennisuitwisseling.
Toekomstbeeld
"De dreiging van klimaatverandering is op de eilanden geen abstract toekomstbeeld, maar dagelijkse realiteit", zegt Albert Martis, hoofd van de Meteorologische Dienst en voorzitter van het Klimaatplatform Curaçao. Hij noemt de urgentie hoog. "We moeten nú maatregelen nemen, vooral om ons aan te passen."
Volgens Martis wordt gewerkt aan een zogenoemd klimaatrouteplan dat richting moet geven aan keuzes op het gebied van energie, water en voedselzekerheid. De basis ligt er al: op het eiland wordt inmiddels bijna de helft van de elektriciteit duurzaam opgewekt, en initiatieven voor waterzuivering en lokale landbouw nemen toe.
Toch zijn extra middelen en samenwerking noodzakelijk. "We kunnen heel goede plannen maken, maar zonder financiering is het onmogelijk", aldus Martis. Daarom speelt Nederland een rol, niet alleen financieel maar ook inhoudelijk.
Hermans wijst er bovendien op dat de energietransitie afhankelijk is van veel partijen: technologische kennis van instellingen zoals TNO, investeerders die risico durven nemen, en lokale energiebedrijven zoals Aqualectra. "Het gaat om iets groters dan alleen windmolens neerzetten", zegt zij. "Je bouwt aan een systeem voor toekomstige generaties."
Zandfabriek
Wat op Curaçao in hoog tempo zichtbaar wordt, is de kwetsbaarheid van het ecosysteem. Volgens marinebioloog Mark Vermeij, die de koraalriffen van het eiland onderzoekt, gaat het bergafwaarts. "Het is niet eens meer een jaarlijks fenomeen. Het is nu permanent te warm," zegt hij.
Als het water boven de 29 graden komt, sterven de algen die in het koraal leven en raken de rifstructuren verzwakt of verdwijnen zelfs. Dat heeft gevolgen voor de biodiversiteit, maar ook voor het toerisme.
De meeste toeristen zien nog altijd een kleurrijk onderwaterlandschap, maar dat is een façade, waarschuwt Vermeij. "Zelfs een ongezond rif ziet er nog mooi uit voor wie niet weet wat hij mist."
De echte dreiging zit volgens hem in het verdwijnen van de stranden: "Al het witte zand is geproduceerd door riffen. Als de rifstructuur verdwijnt, stopt die zandfabriek. Dan raken we onze stranden kwijt, en daarmee ook onze toeristen."
Volgens Vermeij is het niet genoeg om als eiland duurzame energie op te wekken. Lokale stressfactoren zoals vervuiling, overbevissing en rioolwaterlozingen moeten worden aangepakt om het ecosysteem enige veerkracht te geven. "Een rif kan wel wat hebben, maar niet tien bedreigingen tegelijk."
De conferentie in Willemstad eindigt met een gezamenlijke verklaring en aanbevelingen richting de klimaattop van de Verenigde Naties later dit jaar. Martis benadrukt dat het voor kleine eilanden als Curaçao van levensbelang is dat die stem gehoord blijft: "We zijn misschien klein, maar we staan in de frontlinie."
