NOS Nieuws - Algemeen

In Haribo-snoepjes die gisteren zijn teruggeroepen is cannabis aangetroffen. Dat bevestigt een woordvoerder van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) na berichtgeving van Hart van Nederland.

De woordvoerder meldt dat meerdere mensen onwel waren geworden, nadat ze van het snoep hadden gegeten. Een gezin dat ook klachten kreeg, maakte daar vervolgens melding van bij de politie.

Het gaat om kilozakken van het product Happy Cola F!ZZ, met een houdbaarheidsdatum tot januari 2026. Haribo waarschuwde eerder dat er zakken snoep in omloop waren die bij consumptie "kunnen leiden tot gezondheidsklachten zoals duizeligheid".

Moedwillig ingestopt?

Hoeveel zakken snoep cannabis bevatten, is vooralsnog niet bekend. Uit voorzorg roept Haribo de hele voorraad terug. Ook is niet duidelijk hoe de cannabis in de snoepjes terecht is gekomen. Er zijn vermoedens dat het er moedwillig in is gestopt, maar dat moet nog worden onderzocht. Dat onderzoek wordt nu gedaan door de politie.

De kans dat het coalitieplan doorgaat om nog dit jaar de huren voor sociale woningen te bevriezen, lijkt opnieuw kleiner te worden. De Tweede Kamer heeft er al grote twijfels over geuit en maandag komt ook de Raad van State met zware kritiek op de plannen. Dat bevestigen Haagse bronnen aan de NOS na berichtgeving in de Telegraaf.

Het gaat om het negatiefste oordeel mogelijk, het zogeheten 'dictum D'. Dat betekent dat de Raad adviseert om het plan helemaal niet naar de Kamer te sturen.

Het gebeurt niet vaak dat het hoogste adviesorgaan van het kabinet dit advies geeft, hoewel dat onlangs ook het geval was met het plan van NSC voor meer pensioeninspraak. Dat werd uiteindelijk door de Kamer nipt verworpen.

Over het coalitieplan om de huren dit jaar te bevriezen komt de Raad, net als ambtenaren en Kamerleden, tot de conclusie dat het vooral haastwerk is: het wetstraject is niet goed doorlopen. Ook het gebrek aan tijd voor woningcorporaties om zich voor te bereiden zou de Raad als groot probleem zien.

Negatieve bij-effecten

Coalitiepartijen PVV, NSC, BBB en VVD onderhandelden over het plan, een grote wens van de PVV, bij de gesprekken over de voorjaarsnota. De bevriezing zou huurders tussen de 16 tot 25 euro per maand kunnen schelen.

Om het plan erdoor te krijgen moet er ook steun komen van oppositiepartijen, anders strandt het in de Eerste Kamer. Op zich is de oppositie niet tegen het bevriezen van de huren om mensen zo meer financiële armslag te geven, maar tegen het huidige plan is toch veel verzet.

De lagere huurinkomsten voor corporaties zorgen ervoor dat zij minder nieuwe huurwoningen kunnen bouwen. Daardoor wordt het probleem in de sociale sector op termijn alleen maar groter, vrezen de partijen.

Bij de onderhandelingen over het plan werd door coalitiepartijen ook niet stilgestaan bij het gegeven dat een half miljoen sociale huurwoningen van particuliere verhuurders zijn, die hun huren wel mogen verhogen. Oppositiepartijen vinden dat niet eerlijk voor die huurders. In de Eerste Kamer kan het plan daardoor waarschijnlijk niet op een meerderheid rekenen.

Extra compensatie

Minister Keijzer voor Wonen reageert niet op het advies van de Raad van State voordat het officieel naar buiten is gekomen, maar ze was eerder ook kritisch op de plannen. Ze vindt dat corporaties structureel gecompenseerd moeten worden en dat zou in de jaren van bevriezing al gauw oplopen tot 35 miljard euro.

Dat geld moet ergens vandaan komen en daar zouden in de coalitie nieuwe afspraken over gemaakt moeten worden. Achter de schermen zouden er nog gesprekken over plaatsvinden. Ook de gevolgen voor de woningmarkt zijn daarbij onderwerp van gesprek, want de bevriezing van de huren zou niet alleen de bouw van 85.000 sociale huurwoningen op het spel zetten, maar ook die van 70.000 woningen in andere sectoren, zei Keijzer eerder.

Inmiddels zijn corporaties naar de rechter gestapt en dient er woensdag een kort geding. De kans bestaat dat de rechter het vraagstuk te ingewikkeld vindt voor een kort geding. Dan maakt het traject nog ingewikkelder en de politieke steun, ook van binnen de coalitie, onzekerder.

Het kritische advies van de Raad van State dat maandag wordt verwacht, komt voor velen niet als een verrassing. De kans dat minister Keijzer kan regelen dat het coalitieplan voor 1 juli, de datum waarop huren doorgaans aangepast worden, nog kan ingaan, wordt al met al steeds kleiner.

Nijmegen legt tijdens de Vierdaagsefeesten de verkoop van alcohol in de binnenstad aan banden. Supermarkten en andere winkels mogen tussen 12.00 uur en middernacht geen drank verkopen, heeft de gemeenteraad gisteravond besloten. Van de 39 gemeenteraadsleden stemden alleen de drie SP'ers tegen.

Met de maatregel wil Nijmegen overlast door dronken feestgangers beperken. Ook moet het zwerfafval worden tegengegaan. De plaatselijke horeca gebruikt herbruikbare bekers en ondernemers vonden het oneerlijke concurrentie als bezoekers elders goedkoop alcohol konden inslaan.

"De verkoop van heel goedkope drank, met name bier in blikjes is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Er liggen gewoon stapels blikjes op pallets in de winkels", legt burgemeester Bruls het probleem uit. "Het gaat niet alleen om supermarkten, je ziet ook panden die leegstaan en toevallig in derde de week van juli helemaal worden volgestoken met alcohol."

"Het is echt veel forser geworden de voorbije jaren. We hadden de maatregel vorig jaar al willen invoeren, maar hebben het toen nog even aangekeken of we het met andere maatregelen konden tegengaan. Nu moeten we constateren dat het alleen maar erger is geworden."

Reguliere boodschappen in de ochtend

Jaarlijks doen er ruim 45.000 wandelaars mee aan de Vierdaagse maar het aantal bezoekers dat op de festiviteiten rond het evenement afkomt, is ongeveer het tienvoudige. Bruls noemt het ondoenlijk om in die massa individuen op hun gedrag aan te spreken en is daarom voor een verkoopverbod.

De maatregel geldt van 12 tot 18 juli in een gebied dat wordt begrensd door onder meer de Waal, de St. Canisiussingel en de spoorlijn Arnhem-Nijmegen. Er is voor gekozen om alcoholverkoop daar in de ochtend nog wel toe te staan, om inwoners van de stad de kans te geven hun boodschappen te doen. Een voorstel van de Stadspartij om de drooglegging pas om 14.00 uur in te laten gaan, haalde het niet.

De oudere broer van de Nederlandse crimineel 'Bolle Jos', is aangehouden in Turkije en staat op het punt om naar Nederland te worden gebracht. Dat meldt het AD op basis van bronnen. De 49-jarige Harry L. zou volgens de Turkse justitie banden hebben met de criminele organisatie van zijn jongere broer Jos en betrokken zijn geweest bij het witwassen van drugswinsten.

Het AD schrijft dat Harry L. in Nederland nog een kleine straf heeft uitstaan en dat Nederland om zijn uitlevering heeft gevraagd. Het OM heeft dat niet bevestigd aan de krant. De advocaat van Harry L. zegt alleen uit de media te hebben vernomen over de arrestatie en noemt het mogelijke uitleveringsverzoek "disproportioneel".

Klopjacht in Turkije

In de zomer van 2023 werd in Turkije een grote klopjacht geopend op leden van de criminele organisatie van Bolle Jos. 23 handlangers werden opgepakt, schrijft de krant, onder wie zijn broer Harry L. Die werd vervolgens een half jaar later samen met veel andere verdachten vrijgelaten. De Turkse officier van justitie maakte daar recent bezwaar tegen, waarna Harry L. opnieuw werd opgepakt.

In 2019 werd Harry L. in Nederland veroordeeld tot anderhalf jaar cel, nadat hij een jaar daarvoor in Breda samen met twee anderen was klemgereden. Het drietal reed toen in een gestolen auto.

L. had meerdere vuurwapens bij zich en daarnaast vond de politie boksbeugels, een bivakmuts, een stroomstootwapen, tiewraps en handboeien in de auto. Deze voorwerpen zouden erop wijzen dat het drietal naar een misdaad onderweg was of daar net vandaan kwam. Vlak voordat hij werd veroordeeld, vluchtte hij naar Turkije.

Criminele broer

Jos L., ook wel bekend als 'Bolle Jos', is vorig jaar in Nederland bij verstek veroordeeld tot 24 jaar celstraf voor de smokkel van cocaïne en het opdracht geven tot moord. Hij is een van de meest gezochte criminelen van Europa.

In januari bleek dat de Brabander in het West-Afrikaanse Sierra Leone verblijft. Op beelden was te zien dat hij zich ophield in kringen van hoogwaardigheidsbekleders, zoals het hoofd van de immigratiedienst van het land. Mogelijk heeft hij een relatie met de dochter van de president van Sierra Leone. Nederland heeft officieel om zijn uitlevering gevraagd, maar tot op heden is hij niet opgepakt.

De Erfgenamen van A.C. Porter is dit jaar de beste thriller van Nederland. Dat vinden honderd ervaren thrillerlezers. Zij bogen zich samen met een vakjury over de vraag wie het beste spannende boek van het afgelopen jaar heeft geschreven.

De lezersjury stelde een shortlist samen voor de Hebban Thrillerprijs. Daarop stonden ook onder andere De Nomade van Anya Niewierra, die al twee keer eerder won, en De wraak van Balthazar van Jeroen Windmeijer. De vakjury koos vervolgens unaniem voor het boek van A.C. Porter, wiens echte naam Arjan Alberts is.

De Erfgenamen is een politieke en historische thriller. Het boek gaat over vier Joodse wezen die ondergedoken zitten vlak bij het zomerverblijf van Adolf Hitler. Die periode verbindt Alberts met de presidentsverkiezing van John F. Kennedy.

"Het is voor veel lezers herkenbaar om te lezen over deze mensen", zegt hij. "Ze zijn beroemd en het zijn heel interessante tijden. De kinderen die ondergedoken zitten, gaan naar Amerika en groeien daar op." Het verhaal maakt dan een sprong naar 1959. "Dat is de periode dat John F. Kennedy start met zijn campagne. Ezra (een van de hoofdpersonen) wordt zijn spindoctor. Zij helpt hem door die eerste periode. Veel mensen kennen de strijd met Nixon om het presidentschap, maar dit boek speelt in de periode van de voorverkiezingen."

De winnaar werd vanochtend bekendgemaakt in het NOS Radio 1 Journaal:

Veel mensen weten niet dat er dan een aantal momenten is dat Kennedy het eigenlijk niet ziet zitten, vertelt Alberts. "Het is helemaal waargebeurd, alleen Ezra is verzonnen. Die heb ik in het team gezet en neemt de plek in van iemand anders. Verder hebben alle mensen in het verhaal echt bestaan. Dat maakt het heel interessant."

Vele plotwendingen

"De Erfgenamen is een intelligente thriller die zich duidelijk onderscheidt van de andere genomineerden door de originaliteit en de gelaagdheid ervan", vindt de vakjury. "A.C. Porter is erin geslaagd een groot verhaal te vertellen dat zich uitstrekt over verschillende continenten en periodes, en belangrijke momenten uit de wereldgeschiedenis op een geloofwaardige manier met elkaar verbindt."

Verder zegt de jury dat feiten en fictie naadloos met elkaar worden verweven en moeiteloos worden verbonden aan thema's als racisme, antisemitisme, macht en manipulatie", zegt de jury verder. "De plot staat als een huis, de complottheorie is goed doordacht en de vele plotwendingen zorgen ervoor dat je het boek in één ruk wilt uitlezen."

Alberts is ook strafrechtjurist. Hij werkte bij het ministerie van Justitie en Veiligheid en was eerder gevangenisdirecteur. Aan De Erfgenamen heeft hij drie jaar gewerkt. "In de kleine uurtjes zullen we maar zeggen." Onder zijn echte naam schreef hij al drie thrillers, waarmee hij ook een prijs won. Die verhalen speelden zich binnen justitie af. Bij De Erfgenamen is dat niet het geval. Vanwege die andere stijl, en de hoop op internationaal succes, koos hij voor het pseudoniem A.C. Porter.

Gratis e-book

Het is voor de zesde keer dat de Hebban Thrillerprijs is uitgereikt. De bekendmaking valt in dezelfde periode als de start van de Thriller Weken, op 1 juni. Van die datum tot en met 17 juni krijgen mensen bij de boekhandel of in de bibliotheek een boekenlegger met een QR-code. Die geeft toegang tot een gratis e-book met zes nieuwe verhalen. Die verhalen kunnen gelezen worden via een gratis lees-app.

Vorige week werd ook de Gouden Strop uitgereikt. De winnaar van die literatuurprijs, voor het beste (oorspronkelijk) Nederlandstalige spannende boek, wordt alleen door een jury gekozen. Dit jaar wonnen Marcel van de Ven en Willem Asman met hun boek De prijs.

De Amerikaanse regering wil de visa intrekken van Chinese studenten in het land. Het gaat onder meer om mensen die banden hebben met de communistische partij of die werkzaam zijn in een "cruciaal onderzoeksveld", schrijft minister Rubio van Buitenlandse Zaken in een korte mededeling op zijn website.

Rubio belooft "voortvarend" te werk te zullen gaan, maar het is nog niet duidelijk hoe hij precies invulling wil geven aan het besluit. Daardoor is ook nog niet bekend om hoeveel mensen het zal gaan. Na India is China het land waar de meeste buitenlandse studenten in de VS vandaan komen; vorig jaar waren het er zo'n 270.000.

De Republikeinse Partij pleit al langer voor een kritischer houding wat betreft Chinese studenten. De Republikeinen zijn bang dat de studenten op Amerikaanse universiteiten informatie in handen krijgen waar China economisch of militair van kan profiteren. Sinds zijn aantreden in januari liet Trump de bestaande rivaliteit met het land al hoog oplopen, met bijvoorbeeld torenhoge importheffingen.

'Huichelachtige VS'

China noemt de maatregel onredelijk en heeft protest aangetekend. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken noemt het "een gepolitiseerde en discriminerende maatregel" die laat zie hoe huichelachtig de VS is: vrijheid en openheid met de mond belijden, maar dan zo'n beperking instellen. "Dit zal zal het imago van de VS in de wereld alleen maar verder ondermijnen."

De aankondiging komt een dag nadat de regering-Trump bekend heeft gemaakt alle aanvragen van buitenlandse studenten tijdelijk op te schorten. Er moeten eerst strengere regels komen om sociale media van de aanvragers beter te controleren.

"Ik wil er zeker van zijn dat die buitenlandse studenten wel van ons land houden", legde president Trump uit. Hij trad eerder al streng op tegen personen die bijvoorbeeld opkomen voor de Palestijnse zaak.

Academische vrijheid onder druk

Beide maatregelen betekenen opnieuw een klap voor universiteiten in de VS. Draaide Trump eerder al de geldkraan dicht om door hem geëiste beleidsveranderingen af te dwingen, nu komt opnieuw een belangrijke inkomstenbron voor de onderwijsinstellingen in gevaar. Jaarlijks studeren er ruim een miljoen buitenlanders in de VS, al is het aantal Chinezen het afgelopen jaar afgenomen wegens de oplopende spanning en coronareisbeperkingen aan Chinese zijde.

Naast die algemene maatregelen is Trump de laatste tijd in het bijzonder vijandig tegenover Harvard: hij wilde die prestigieuze universiteit bij Boston afgelopen week verbieden überhaupt nog buitenlandse studenten les te geven. Hoewel een rechter daar tijdelijk een stokje voor stak, waarschuwen critici dat Trump met alle maatregelen de academische vrijheid in gevaar brengt.

"In deze tijd kunnen we uw hulp meer dan ooit gebruiken." Zo vroeg ouderenzorginstelling De Wever eind maart familieleden van cliënten om hulp. De zorginstelling heeft last van het nijpende personeelstekort. Dat werd de afgelopen maanden nog nijpender toen de organisatie stopte met de inzet van zzp'ers.

Veel zorginstellingen in bijvoorbeeld de ouderen- en gehandicaptenzorg zijn al enkele jaren bezig om familieleden te betrekken bij de zorg. Vanwege de groeiende personeelstekorten en de groeiende zorgvraag wordt dat steeds meer de norm, zeggen instellingen.

Net als veel andere organisaties stopte De Wever dit jaar met de inhuur van schijnzelfstandigen, zzp'ers die eigenlijk in loondienst zouden moeten. De Belastingdienst handhaaft daar sinds januari strenger op. Vier zorginstellingen bevestigen aan de NOS dat ze de afgelopen maanden ook zo'n oproep deden aan familieleden vanwege het oplopende personeelstekort.

Simpele handelingen

Ook voor ouderenzorginstelling Laurens bleek de overgang lastig. Rond de meivakantie kwam het voor dat een afdeling zonder personeel zat en cliënten tijdelijk bij een andere afdeling ondergebracht moesten worden. "Omdat ook uitzendkrachten niet beschikbaar waren", vertelt Matthijs Overdijk, directeur Wonen met Zorg. Het aantal zzp'ers dat in dienst trad, nam vervolgens wel toe.

Laurens deed dus ook een oproep de deur uit: "Samen met u kijken we naar wat u kunt doen, eventueel met hulp van familie of vrienden." Veel taken in een verpleeghuis hebben niet met een zorgvraag te maken, maar zijn simpel, zoals het smeren van een boterham, opmaken van een bed of toezicht houden in de woonkamer. "Wij vinden het erg belangrijk, ook met oog op de niet al te fleurige arbeidscijfers in de toekomst, om met familie tot het einde door het leven te gaan", zegt Overdijk.

Bij een van de zorginstellingen van Laurens is een appgroep aangemaakt waarin de instelling hulp vraagt aan mantelzorgers. 's Ochtends lukt het vaak nog wel om een vrijwilliger te vinden, maar voor het eind van de middag is het moeilijk, vertelt een van hen. "En dat is juist een tijdstip dat het voor zorgmedewerkers heel druk is. Als je komt helpen, kunnen ze je niet genoeg bedanken."

'Emotionele chantage'

De meeste familieleden reageren begripvol en willen helpen, vertelt Marcel van der Priem, bestuurder van De Wever. Maar er zijn ook verontwaardigde reacties. "Daar zijn jullie toch voor?", horen ze dan of "weten jullie niet hoe zwaar wij het hebben?" Medewerkers voelen zich vaak bezwaard om familie om hulp te vragen.

Stichting Mantelzorgelijk herkent de verontwaardiging, nu er meer wordt gevraagd. "Vaak zijn mantelzorgers overbelast als de keuze gemaakt moet worden om een dierbare naar een zorginstelling te laten verhuizen", zegt bestuurder Marjolijn Bruurs. "Het is een soort emotionele chantage, want je wil niet dat jouw familie zonder zorg zit, dus je doet het toch. Maar je komt gewoon niet meer aan jezelf toe."

Ook koepelorganisatie MantelzorgNL ziet de vraag toenemen. "Natuurlijk is het mooi als mensen willen helpen, maar het kan niet de norm worden dat mantelzorgers inspringen wanneer de zorg hapert."

'Wake-up call'

"Het is niet zo dat familieleden de tekorten kunnen oplossen, maar de extra hulp is welkom", zegt Van der Priem van De Wever. Hoewel er best wat zzp'ers in dienst zijn gegaan, maakt de bestuurder zich zorgen over de bezetting van een aantal locaties.

"We hopen dat de urgentie die er nu is ook een soort wake-up call is, dat we in Nederland niet alle ondersteuning meer met professionals kunnen doen. Eigenlijk zou het heel normaal moeten zijn dat naasten net als thuis een bijdrage leveren aan het welzijn van hun ouders."

In 2023 waren er zo'n 44.000 zorgmedewerkers te weinig. De verwachting is dat dit tekort in 2034 oploopt tot boven een kwart miljoen, bleek uit cijfers die minister Agema deelde. Tegelijkertijd zijn er dan juist minder mantelzorgers voor ouderen, onderzocht de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050.

In 1950 waren er voor iedere 85-plusser 62 potentiële mantelzorgers. In 2022 waren dit er nog veertien en de verwachting is dat dit aantal in 2050 gekrompen is naar vijf. Dit komt bijvoorbeeld doordat gezinnen kleiner worden en ouderen ouder worden en dus langer hulp nodig hebben.

Goedemorgen! Het is Hemelvaartsdag, veel mensen trekken het land in om te gaan dauwtrappen, een evenement te bezoeken of gaan een lang weekend weg. In België is de herdenking van het Heizeldrama, de ramp in een voetbalstadion in Brussel.

Maar eerst het weer: in de ochtend in het oosten eerst wat zon, vanuit het westen toenemende bewolking en af en toe regen. De maxima liggen tussen 17 en 19 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een Amerikaanse federale rechter heeft de importheffingen van president Trump geblokkeerd. De rechtbank voor internationale handel in New York oordeelt dat de president zijn boekje te buiten is gegaan met zijn voornemen om vele tientallen procenten aan heffingen op te leggen aan diverse landen wereldwijd. Zijn besluit ontketende begin april een grote handelsoorlog en leidde ertoe dat de beurskoersen wereldwijd kelderden.

Het besluit van Trump werd genomen op basis van een economische noodwet uit 1977, maar de rechtbank zegt dat die wet in de huidige situatie de president niet de bevoegdheid geeft om zelf heffingen in te voeren. Het Congres heeft daar het laatste woord in.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

"Niet alleen 3FM, maar heel Nederland houdt van Susan & Freek." Met die woorden startte Ivo van Breukelen gisteren het nummer Lichtje branden in. Het nummer was op bijna alle Nederlandse radiozenders te horen om het zangduo een hart onder de riem te steken na de kankerdiagnose van de 32-jarige zanger.

Fijne dag!

In de Canadese provincie Manitoba is de noodtoestand afgekondigd vanwege bosbranden. Zeker 17.000 mensen moeten hun huis verlaten. Het gaat om de grootste evacuatie van de eeuw, zegt premier Kinew van de centraal gelegen provincie.

Onder meer de 5000 inwoners van de stad Flin Flon worden geëvacueerd, net als diverse inheemse gemeenschappen. Het merendeel van de mensen wordt naar de hoofdstad Winnipeg gebracht, waar ze worden opgevangen in gemeenschapscentra en voetbalstadions.

Leger helpt bij evacuatie

De Canadese premier Carney heeft het verzoek van de provinciale regering ingewilligd om het leger naar Manitoba te sturen. Militairen zullen met helikopters helpen bij de evacuatie. De noodtoestand blijft zeker dertig dagen van kracht, maar kan daarna nog verlengd worden als dat nodig is.

De brand ontstond eerder deze week in Creighton, in de aangrenzende provincie Sasketchewan, en verspreidde zich over de grens, richting Flin Flon. De brand is inmiddels uitgegroeid tot een vuurzee van zo'n 20.000 hectare en heeft Flin Flon tot op 2 kilometer genaderd.

Op de plek waar Defensie in Staphorst een munitieopslag wil uitbreiden, is een dassenburcht gevonden. Dat maakt de komst van de grotere opslag complex en de kans op vertraging groter, meldt RTV Oost.

De nieuwe munitieopslag komt op een plek waar nu een natuurgebied ligt. Dat gebied van zo'n 44 hectare maakt deel uit van het Natuurnetwerk Nederland en Defensie moet dat volgens de wet op een andere plek compenseren. Uit onderzoek dat Defensie zelf heeft laten uitvoeren, blijkt dat er relatief veel natuurgebied gecompenseerd moet worden, wat zomaar een paar jaar vertraging kan opleveren voor de munitieopslag.

Dassen moeilijk te herplaatsen

Ook voor het leefgebied van de das moet compensatie komen. Volgens de Stichting Das en Vecht zit de das in een vrij hoge categorie van bescherming.

Defensie heeft verschillende opties zoals de dieren vangen en elders uitzetten, of het bouwen van een kunstburcht. Maar dat is volgens de stichting makkelijker gezegd dan gedaan, omdat dassenburchten - het gangenstelsel van een das - soms al honderden of duizenden jaren bestaan en vrij groot zijn.

Ook kunnen ze niet zomaar verhuizen naar andere gebieden. Daar zitten soms al andere dassen of er zijn mensen die ze niet in de buurt willen hebben. Zo zijn ondernemers bang voor moeilijkheden met een beschermde diersoort in de buurt.

Problemen bij treinsporen

Niet alleen Defensie heeft last van dassen, ook op het spoor veroorzaken ze lastige situaties. Spoorbeheerder ProRail meldde in maart dat er de afgelopen twee jaar zo'n 500 sporen van de dieren zijn gevonden in de buurt van treintrajecten. ProRail onderzoekt zo'n vijftig plekken om te kijken of er graafmachines en herstelmaterieel ingezet moeten worden om het spoor te herstellen of veilig te houden.

In 2023 kwam op trajecten in Friesland en Noord-Brabant het treinverkeer stil te liggen door verzakkingen aan het spoor. Dat kwam door een dassenburcht. Op andere spoorlijnen ontstonden ook problemen door dassen, waardoor treinen minder, langzamer of soms weken helemaal niet konden rijden.

Miljardair Elon Musk is gestopt als partner van de Amerikaanse regering en als hoofd van DOGE, het adviesorgaan dat bezuinigingen moet doorvoeren bij de overheid. Dat lag al in de lijn der verwachting, omdat er in principe een periode van 130 dagen staat voor de functie van speciale overheidsmedewerker. Die periode loopt morgen af.

"Ik zou president Trump willen bedanken voor de kans om verspillende uitgaven terug te brengen", schrijft Musk op X, het sociale medium waar hij eigenaar van is. Het Witte Huis bevestigt dat Musk stopt als adviseur.

Door toedoen van DOGE werd ruim een tiende van de 2,3 miljoen ambtenaren bij de federale overheid wegbezuinigd. Het is onduidelijk hoeveel geld dat precies heeft opgeleverd. Het initiële doel was om duizend miljard dollar te besparen. DOGE zegt zelf dat er 140 miljard dollar is bespaard, maar volgens The New York Times is het niet inzichtelijk hoe dat bedrag is berekend.

De belangrijkste federale instantie voor ontwikkelingshulp, USAID, werd het hardst geraakt. Meerdere projecten, zoals een internationaal programma tegen HIV en AIDS van de Verenigde Naties, werden stopgezet. Ook de ministeries van Onderwijs en Volksgezondheid kregen grote bezuinigingen en ontslagen te verduren.

Het stoppen van Musk volgt een dag nadat hij kritiek had geuit op het beleid van Trump. Of dat daarmee samenhangt, wordt niet gezegd. Musk bekritiseerde de zogenoemde big beautiful bill van Trump, het controversiële plan om de grootste belastingverlaging ooit door te voeren, terwijl de staatsschuld met 36.000 miljard dollar gigantisch hoog is.

Musk zei in een interview met CBS dat hij teleurgesteld is in de wet en dat die "het werk van DOGE ondermijnt". "Ik denk dat een wet of groot of mooi kan zijn", sprak Musk, "maar ik weet niet of dat allebei van toepassing kan zijn."

De miljardair en topman van automaker Tesla en ruimtevaartbedrijf SpaceX gaat zich nu weer richten op zijn bedrijven. Sinds januari is de verkoop van Tesla's sterk afgenomen. Sommige analisten zeggen dat er behalve toenemende concurrentie uit China ook sprake is van 'Tesla-schaamte'. Het merk zou minder aantrekkelijk zijn geworden, omdat Musk een grote rol speelde in de regering van Trump.

Musk liet vorige week ook weten voortaan een stuk minder geld te gaan uitgeven aan politieke campagnes. "Ik denk dat ik genoeg heb gedaan", zei hij daarover. Musk gaf in aanloop naar de verkiezingen van vorig jaar minstens 250 miljoen dollar uit aan de campagne van Trump.

Een Amerikaanse federale rechter heeft de importheffingen van president Trump geblokkeerd. De rechtbank voor internationale handel in New York oordeelt dat de president zijn boekje te buiten is gegaan met zijn voornemen om vele tientallen procenten aan heffingen op te leggen aan diverse landen wereldwijd. Zijn besluit ontketende begin april een grote handelsoorlog en leidde ertoe dat de beurskoersen wereldwijd kelderden.

Trump wilde de heffingen invoeren op basis van een economische noodwet uit 1977. Hij zegt dat die wet hem de bevoegdheid geeft om dat te doen, omdat het handelstekort van Amerika volgens Trump neerkomt op een noodsituatie.

'Geen acute noodsituatie'

De rechtbank is het daar niet mee eens en zegt dat de noodwet pas geldt bij een "buitengewone dreiging". Omdat de VS al 49 jaar een handelstekort heeft met de rest van de wereld is er geen sprake van een acute noodsituatie, aldus de rechter. Trump had dan ook het Congres niet mogen omzeilen, luidt het vonnis.

Het Witte Huis gaat in beroep tegen de uitspraak van de rechter. "Het is niet aan ongekozen rechters om te beslissen hoe je een nationale noodsituatie moet aanpakken", klinkt het.

Veel van de heffingen die Trump had aangekondigd, waren al door hemzelf uitgesteld of verlaagd na de grote onrust op de financiële markten. Vorige week dreigde de president nog met een importheffing van 50 procent op producten uit de Europese Unie. Die had komende zondag moeten ingaan.

De uitspraak van de rechter heeft geen invloed op de importheffingen op staal en aluminium, die al eerder door Trump waren aangekondigd. Datzelfde geldt voor auto's en auto-onderdelen. Ook de heffingen op specifieke Chinese producten blijven van kracht, volgens Trump moeten die oneerlijke handelspraktijken tegengaan.

De rechtszaak werd aangespannen door vijf kleine bedrijven die goederen importeren uit de landen die door de importheffingen getroffen zijn. Daarnaast lopen er nog andere rechtszaken tegen het besluit van Trump.

Een menigte van hongerige Palestijnen heeft in Centraal-Gaza een opslagloods van het Wereldvoedselprogramma (WFP) bestormd. Dat meldt de VN-organisatie in een verklaring. Volgens het Al-Aqsa Martelarenziekenhuis zijn daarbij vier mensen omgekomen. Twee van hen stierven in de verdrukking, twee anderen overleden aan schotwonden, maar het is onduidelijk wie die schoten heeft gelost.

In de nacht van dinsdag op woensdag waren al vrachtwagens vol noodhulp geplunderd. De bestorming van de voedselopslaglocatie onderstreept volgens WFP de noodzaak tot ongehinderde humanitaire hulp aan Gaza. "Dat is de enige manier om te voorkomen dat mensen verhongeren."

Een hongerige menigte trekt golfplaten van de gevel van het WFP-pand:

Israël heeft ruim tweeënhalve maand alle toevoer van voedsel en medicijnen tegengehouden. Onder hevige internationale druk laat de regering sinds kort weer wat voedsel toe, maar de methode die Israël daarbij hanteert, is omstreden. De VN noemt de gang van zaken een farce.

Ook op de tweede dag van het noodhulpprogramma van de Gaza Humanitarian Foundation (GHF), dat buiten de VN omgaat, zijn er berichten dat er in het gedrang mensen zijn doodgeschoten door militairen of beveiligers. De lokale autoriteiten, aangestuurd door Hamas, stellen dat in twee dagen tijd tien Palestijnen zijn gedood en tientallen mensen gewond zijn geraakt. Die aantallen zijn niet onafhankelijk geverifieerd.

De Gaza Humanitarian Foundation ontkent dat er doden zijn gevallen en beweert dat het uitdelen van voedselpakketten juist volgens plan verloopt. Er zouden bijna 15.000 pakketten zijn uitgedeeld. Ook zouden er meer distributiecentra zijn geopend.

Hulp als wapen

Dat is nog altijd lang niet genoeg om de vele honderdduizenden hongerige Palestijnen te voeden, benadrukt de VN. In gesprek met Nieuwsuur zegt een hoge functionaris van de VN, Tom Fletcher, dat GHF het helemaal verkeerd aanpakt: uitgehongerde Palestijnen moeten soms kilometers lopen voor een kleine hoeveelheid voedsel, vaak linzen of meel.

Het nieuwe systeem is er volgens Fletcher eigenlijk op gericht om Palestijnen weg te lokken uit delen van Gaza. De VN is dan ook niet van plan om samen te werken. Fletcher spreekt van een "afleidingsmanoeuvre" van het Israëlische geweld in de Gazastrook.

Daarnaast klinkt er kritiek omdat de organisatie, die gesteund wordt door de VS en Israël, niet onafhankelijk is. Het nieuwe systeem van GHF geeft Israël de macht over wie wel en wie geen hulp krijgt en versterkt het gebruik van 'hulp als wapen'. Daarmee voldoet het plan niet aan de basisprincipes van hulpverlening, die voorschrijven dat die onafhankelijk en neutraal moet zijn.

Oorlog gaat door

Sinds Israël vorige week weer wat voedsel toeliet, heeft de regering zo'n 800 vrachtwagenladingen goedgekeurd, zegt een VN-woordvoerder. Minder dan 500 daarvan zijn de Gazastrook binnengereden. Het is VN-medewerkers slechts gelukt om zo'n 200 ladingen op te halen, onder meer vanwege de veiligheidssituatie.

Ook Midden-Oostengezant Kaag van de VN zegt dat de huidige noodhulp slechts een druppel op een gloeiende plaat is. Gisteren zei ze tegen de VN-Veiligheidsraad dat de hoeveelheid hulp die Israël heeft toegelaten vergelijkbaar is met "een reddingsboot die je pas inzet als het schip al gezonken is".

Te midden van de chaotische situatie rond het verdelen van de noodhulp gaat de oorlog in de Gazastrook door. Gisteren zijn er volgens lokale autoriteiten zeker 63 mensen gedood door Israëlische aanvallen. Het is onduidelijk hoeveel van hen burgers of militanten zijn.

Bij de Israëlische bombardementen in het dichtbevolkte gebied komen meer burgers dan militanten om het leven. Het grootste deel van de geregistreerde slachtoffers zijn vrouwen en kinderen. Onderzoekers en mensenrechtenorganisaties spreken van genocide tegen de Palestijnse bevolking.

De bestuursvoorzitter van de Londense luchthaven Heathrow heeft zijn excuses aangeboden omdat hij niet bereikbaar was in de eerste uren na de enorme stroomuitval eerder dit jaar. Thomas Woldbye sliep door twee noodoproepen heen, omdat hij zijn telefoon op stil had staan.

Na een brand in een stroomstation in de buurt viel 's nachts bijna alle stroom uit op het vliegveld. Om 00.21 uur en 01.52 uur probeerde de operationeel directeur van Heathrow Woldbye te bellen, om zo noodprocedures in gang te zetten. Maar hij kreeg geen gehoor.

Uit intern onderzoek blijkt dat de telefoon van Woldbye "op stil was gegaan, zonder dat hij zich daarvan bewust was". De bestuursvoorzitter sliep op dat moment en kreeg pas om 06.45 uur te horen dat al het vliegverkeer stillag.

Diepbedroefd

Volgens The Guardian was Woldbye daardoor niet betrokken bij cruciale besluiten die in de eerste uren genomen moesten worden. De operationeel directeur besloot om alle vluchten voor de rest van de dag op te schorten. Uiteindelijk konden er om 18.00 uur weer vliegtuigen vertrekken vanaf Heathrow.

Woldbye zegt dat hij "diepbedroefd is" dat hij niet bereikbaar was. In het interne rapport wordt geadviseerd een 'tweede contactpersoon' te benoemen die belangrijke mensen binnen de organisatie op de hoogte kan brengen bij noodgevallen.

Bijna 300.000 reizigers getroffen

Heathrow is de grootste luchthaven van Europa. De stroomuitval op 21 maart leidde tot 1300 geannuleerde vluchten. Zo'n 290.000 passagiers zouden op die dag Heathrow aandoen.

Uit het interne onderzoek blijkt dat de operationeel directeur die nacht juiste keuzes heeft gemaakt. Wel wordt de luchthaven geadviseerd "te overwegen om te investeren in extra dieselgeneratoren", die voor extra noodstroom kunnen zorgen.

Ook het Britse stroombedrijf doet nog onderzoek naar het incident. De uitkomsten daarvan worden over ongeveer een maand verwacht.

De broers Andrew en Tristan Tate zijn ook in het Verenigd Koninkrijk aangeklaagd. Het Britse OM heeft bekendgemaakt dat er in totaal 21 aanklachten lopen tegen het duo. De beschuldigingen zijn onder meer verkrachting, het toebrengen van lichamelijk letsel en mensenhandel.

Er loopt al een rechtszaak tegen de broers in Roemenië die losstaat van de juridische procedure in het Verenigd Koninkrijk. In de Britse strafzaak wordt Andrew beschuldigd door één vrouw. Tristan is aangeklaagd door drie vrouwen. Het gaat om gebeurtenissen in de periode van 2012 tot en met 2015.

Uitleveringsverzoek

De broers weerspreken alle beschuldigingen. Ze hebben zowel de Britse als de Amerikaanse nationaliteit. Ook de in VS, waar het tweetal momenteel verblijft, is een strafzaak tegen hen gestart. Het OM van het Verenigd Koninkrijk heeft een uitleveringsverzoek voor Andrew en Tristan Tate ingediend. Een woordvoerder zegt dat wel eerst de rechtszaak in Roemenië moet worden afgehandeld.

Het tweetal heeft jaren in het Oost-Europese land gewoond. Ze zijn in Roemenië aangeklaagd op verdenking van het vormen van een criminele organisatie, mensenhandel, ontucht met minderjarigen en witwaspraktijken. Het tweetal werd er in 2022 opgepakt, maar afgelopen januari werd hun huisarrest opgeheven. De strafzaak in Roemenië loopt nog wel.

Vrouwenhater

De broers zijn allebei voormalig kickbokser. Vooral Andrew Tate heeft een groot bereik via sociale media. Daar staat hij bekend om zijn vrouwonvriendelijke, conservatieve opvattingen en luxe levensstijl. Hij heeft miljoenen volgers en gaat er prat op een vrouwenhater te zijn.

In het Groningse dorp Beerta hebben meer dan duizend mensen de herdenkingstocht voor de omgekomen kinderen Jeffrey (10) en Emma (8) bijgewoond. De kinderen kwamen anderhalve week geleden om het leven nadat ze door hun vader waren meegenomen.

De herdenkingstocht was een initiatief van de familie. Een rouwauto met daarin de lichamen van de kinderen legde op hun verzoek een route af in Beerta, het dorp waar de kinderen jarenlang hebben gewoond.

Achter de rouwauto reed een bus, met daarin de familie en nabestaanden van Jeffrey en Emma. Veel aanwezigen brachten knuffels en witte en rode rozen mee, die op de rouwauto werden gegooid.

Beelden van de herdenkingstocht:

De lichamen van de twee kinderen en hun vader werden vorige week gevonden in een kanaal in Winschoten na grootschalige zoekacties. Langs de kade zijn sindsdien honderden knuffels, kaarsen, kaarten en bloemen neergelegd.

Toespraken van familie

Bij het eindpunt van de herdenkingstocht bedankten de halfbroer en neef van Jeffrey en Emma alle aanwezigen voor hun steun. Volgens halfbroer Rubertus hebben de kinderen zich altijd thuis gevoeld in Beerta. "Dat blijkt ook wel uit deze opkomst", zei hij. "Hier zijn hun herinneringen mooi en groot."

Ook de neef van de kinderen kwam aan het woord. Hij vertelde dat Jeffrey een heel intelligente en sociale jongen was en een liefdevolle broer voor zijn zusje. Emma was volgens hem "een echte hartendief" die ook kwetsbaar was en haar familieleden troostte op moeilijke momenten. Na afloop van beide toespraken klonk luid applaus.

Ook burgemeester Sikkema van Oldambt hield een toespraak, schrijft RTV Noord. "We leven mee, we zochten mee en we huilen mee. We staan om jullie heen", zei Sikkema tegen de aanwezige nabestaanden. Het verdriet, ook voor de familie van de vader, is "onvoorstelbaar groot", aldus de burgemeester. Ook benoemde ze dat er "verwarring en een enorme pijn" is.

Na de toespraak van Sikkema zetten klasgenoten van de overleden kinderen regenboogrozen in vazen, "als teken van liefde, vriendschap en dierbare herinnering aan Jeffrey en Emma".

Ook burgemeester Ben Visser van de gemeente Eemsdelta nam kort het woord. De kinderen woonden sinds enkele maanden met hun moeder in Delfzijl, dat in die gemeente ligt. Volgens Visser wilde Jeffrey graag terug naar Beerta. "Dat is de reden dat we hier vandaag zijn."

Knuffeldiefstal

Eerder vandaag werd bekend dat twee 20-jarige mannen die worden verdacht van het stelen van knuffels op de herdenkingsplaats voor Jeffrey en Emma in Winschoten, op 10 juni voor de politierechter moeten verschijnen. De mannen worden berecht via het snelrecht. De verdachten zitten nog vast.

In een filmpje dat rondging op sociale media was te zien dat enkele jongens al lachend enkele grote knuffels in de lucht gooiden en daarna meenamen in een auto.

De zaak van de derde verdachte, een minderjarige jongen, wordt op een andere manier behandeld. Deze jongen is inmiddels vrijgelaten, maar blijft verdachte, schrijft RTV Noord.

In de Zwitserse Alpen is een dorp bijna volledig bedolven nadat een stuk bergwand was afgebroken. De aardverschuiving in het plaatsje Blatten werd veroorzaakt doordat een gletsjer gedeeltelijk was ingestort. Daarbij kwam een enorme hoeveelheid ijs, modder en stenen naar beneden.

Volgens de lokale autoriteiten zit 90 procent van het dorp onder de modder en stenen na de lawine. Er wordt nog iemand vermist. Het leger is onderweg om in het gebied te helpen, meldt de Zwitserse omroep SRF.

Blatten werd eerder deze maand al geëvacueerd, omdat er gevreesd werd voor een rotslawine. In het dorp wonen ongeveer 300 mensen.

Op beelden vanuit de lucht is te zien dat huizen zijn verwoest door het puin:

Burgemeester Bellwald zegt dat hij geschokt is: "Het onvoorstelbare is gebeurd. Ik ben blij dat we de mensen konden evacueren. We zijn het dorp kwijt, maar niet het hart." Minister van Milieu en Transport Rösti spreekt van het "slechtst denkbare scenario dat werkelijkheid is geworden".

Volgens defensieminister Pfister is nog niet helemaal duidelijk hoe het leger gaat helpen. "Wij zullen alles doen wat we kunnen om te ondersteunen bij de wederopbouw. Het is belangrijk dat we onze steun betuigen, zodat de inwoners beseffen dat Zwitserland achter ze staat."

Vaker lawinegevaar

In Zwitserland wordt vaker gewaarschuwd voor (rots)lawines. Zo moesten inwoners van het dorpje Brienz de afgelopen jaren meerdere keren geëvacueerd worden. In 2023 kwam er ook daadwerkelijk een grote massa stenen naar beneden. Inwoners hadden toen geluk dat de stroom vlak voor het dorp tot stilstand kwam.

Een veel grotere groep influencers moet zich gaan houden aan strengere reclameregels. Tot nu toe vielen alleen influencers met 500.000 volgers of meer onder de Mediawet, maar dat criterium wordt losgelaten. Dat meldt het Commissariaat voor de Media (CvdM), dat actief toezicht houdt op de contentmakers.

Vanaf 16 juni gelden de strengere reclameregels voor alle video-uploaders met een inschrijving bij de Kamer van Koophandel en een account op YouTube, Instagram en/of TikTok, die daar in de afgelopen 12 maanden minstens 24 video's plaatsten en daarmee geld verdienden of in ruil gratis producten kregen. Om hoeveel influencers het gaat, meldt het CvdM niet.

Van de influencers wordt verwacht dat reclame in hun video's herkenbaar is voor kijkers. Sluikreclame is verboden. Ze moeten bijvoorbeeld aanduidingen als 'advertentie' of 'betaalde promotie' plaatsen bij hun video's. De regels zijn vooral bedoeld om minderjarigen te beschermen.

Volgens de toezichthouder was het altijd al de bedoeling dat reclameregels die voor mediaplatforms en grote influencers gelden ook op kleinere influencers van toepassing zouden worden. Het Commissariaat "ziet risico's" in de groep contentmakers met minder dan 500.000 volgers. De organisatie wijst op de populariteit van zogenoemde micro-influencers, die doorgaans tussen de 5000 en enkele tienduizenden volgers hebben.

Sinds 2022 houdt het Commissariaat toezicht op influencers. Met contentmakers die de regels overtraden, werden aanvankelijk alleen gesprekken gevoerd. Vorig jaar werden voor het eerst boetes uitgedeeld. De hoogte van de boete is afhankelijk van de omzet van het bedrijf van de betrokken influencer.

In Frankfurt zijn drie mannen aangeklaagd die mogelijk hebben gespioneerd voor Rusland. Het gaat om een Armeniër, Oekraïner en een Rus die ervan verdacht worden een moord te plannen in opdracht van de Russische inlichtingendienst. Ze zijn vorig jaar juni al opgepakt.

Volgens het Duitse OM kreeg een van de verdachten, de Armeniër, in mei 2024 opdracht om een Oekraïens oud-militair te bespioneren. Die militair had aan het begin van de grootschalige Russische invasie in Oekraïne tegen de Russen gevochten. Hij liep daarbij ernstige verwondingen op en verbleef vervolgens in Duitsland.

De drie mannen hadden een afspraak gemaakt met de oud-militair in een café in het centrum van Frankfurt. Volgens de aanklager wilden de verdachten meer informatie verkrijgen over het slachtoffer. De ex-officier vertrouwde het echter niet en schakelde de politie in. Dezelfde dag nog werd het drietal opgepakt.

Vaker Russische spionnen

Er zijn vaker arrestaties in Duitsland wegens Russische spionage. Afgelopen week begon er een rechtszaak in München tegen drie Duits-Russische mannen die zogezegd bomaanslagen voorbereidden. De verdachten worden ervan beschuldigd de hulp van Duitsland aan Oekraïne te willen saboteren. Ze zouden plannen hebben gehad om gebouwen en infrastructuur die belangrijk zijn voor die steun op te blazen.

De zorgorganisatie Sirjon heeft zes medewerkers ontslagen na het vernederen van cliënten op een woongroep in Bodegraven in Zuid-Holland. De medewerkers maakten hier volgens Sirjon beelden van en deelden die in een besloten groep op Snapchat. Vorige week werd het zestal al geschorst.

De zorginstelling zegt dat de personeelsleden zijn gehoord en dat op basis daarvan "dringende redenen" zijn vastgesteld voor ontslag. "Na het onderzoek en alles wat er is gebeurd, is dit de enige juiste stap. Dit gedrag staat haaks op alles waar wij als organisatie voor staan", zegt bestuursvoorzitter Jan van Ginkel.

Ook doet de zorginstelling aangifte tegen het zestal, omdat het gedrag van de betrokken medewerkers volgens Sirjon mogelijk strafbaar is, "zoals ernstige schending van privacy".

Van Ginkel noemt het verschrikkelijk voor de cliënten wat er is voorgevallen. De bewoners van de locatie De Akker hebben de geestelijke vermogens van een kind van 0 tot 3 jaar. Sommigen hebben ook een vorm van autisme.

Onderzoek uitgebreid

De zorginstelling zegt signalen te hebben dat de besloten Snapchatgroep waarin de beelden zijn gedeeld, sinds 2019 bestaat en dat "de omvang van die groep iets groter was dan aanvankelijk gedacht". Sirjon sluit meer ontslagen dan ook niet uit.

Ook bestaat het vermoeden dat de beelden "op beperkte schaal buiten die besloten Snapchatgroep zijn gedeeld". Vanwege deze nieuwe signalen wordt het onderzoek uitgebreid.

'Respectloos en vernederend'

Begin vorige week werden de ouders van de bewoners op de hoogte gebracht. Wat op de filmpjes te zien is, is onduidelijk. De zorginstelling spreekt van "expliciet beeldmateriaal" en noemt de beelden "respectloos en vernederend". Van seksuele handelingen, mishandeling of dwang zou geen sprake zijn.

De oudste filmpjes zijn volgens Sirjon negen maanden geleden gemaakt.