NOS Nieuws - Algemeen

Afgelopen maand werd het dagelijks leven vooral duurder door benzine, de hoge prijs van vlees en de verhuur van vakantiehuisjes. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Vorige week was al duidelijk geworden dat de inflatie weer opliep, maar de precieze verklaringen bleven nog uit.

Benzine en bungalows

In september waren motorbrandstoffen 3,6 procent duurder dan in dezelfde maand van 2024. Met name benzine is een belangrijke aanjager van de inflatie. In augustus lagen de benzineprijzen juist wat lager dan een jaar ervoor.

De prijs voor het huren van een vakantiehuisje is ook gestegen. Volgens het CBS heeft dat een eenmalig effect. Dat was in augustus ook al te zien, maar in september duwt dit de inflatie extra omhoog omdat veel Nederlanders dan een bungalow boeken.

"Bungalowparken zijn kennelijk wat populairder, waardoor je er wat meer voor moet betalen," zegt Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het CBS. Volgens van Mulligen zegt dit ook dat we kennelijk best wat te besteden hebben: "De lonen stijgen en de koopkrachtcijfers zitten in de lift."

Rundvlees

Toch blijven ook veel dagelijkse boodschappen in prijs stijgen. "Niet alleen in Nederland, maar ook in de rest van Europa", zegt Van Mulligen.

Met name vlees blijft maar duurder worden. Rund- en kalfsvlees springt er uit in de cijfers. Daar betaal je namelijk 34 procent meer voor dan een jaar geleden. De prijs van rund stijgt al langer. Het heeft vooral te maken met de afname van het aantal koeien.

Ook varkensvlees (+5,5 procent) en kip (+ 4 procent) zijn in prijs gestegen.

Overheidsuitgaven

De Nederlandse inflatie ligt al een tijd boven het Europese gemiddelde. Omdat Europa-breed de inflatie enigszins beteugeld lijkt, durft de Europese Centrale Bank het aan de rente wat te laten zakken. Voor Nederland schuilt daar juist een gevaar in: goedkoop lenen kan de inflatie verder aanwakkeren.

Omdat dat te voorkomen moet Nederland vooral naar zichzelf kijken, zegt Van Mulligen. "Het zijn vooral binnenlandse oorzaken. Veel economen geven aan dat het helpt als de overheid wat minder zou uitgeven. Dat zorgt ervoor dat er ook wat minder vraag is naar bepaalde goederen en diensten."

In een woning in Terneuzen zijn de lichamen van een moeder en haar kind aangetroffen. De twee zijn volgens de politie door geweld om het leven gekomen. Het gaat om de 29-jarige bewoonster en haar 5-jarige kind.

"De twee slachtoffers waren de enige twee personen in het huis. De vader van het kind is gehoord als getuige, maar die is op dit moment zeker geen verdachte in deze zaak", vertelt een woordvoerder van de politie Zeeland/West-Brabant aan de NOS.

Het is nog onduidelijk wat er precies is gebeurd, de politie houdt met alle scenario's rekening. Het onderzoek in de woning loopt nog.

Diepe impact

Agenten kregen gisteren aan het einde van de middag een melding dat een bekende twee personen dood had gevonden in de flatwoning in de Vincent van Goghstraat. Tot diep in de nacht deed de technische recherche onderzoek in de woning. Berichten van buurtbewoners dat er gistermiddag schoten zijn gehoord, worden door de politie onderzocht.

"We zijn diep getroffen door de vreselijke gebeurtenis", zegt burgemeester van Terneuzen, Erik van Merrienboer. "Ons medeleven gaat uit naar de nabestaanden van de slachtoffers. Maar ook naar alle andere getroffenen, zoals vrienden, kennissen, buurtbewoners en de betrokken basisschool."

Volgens hem gaat het om een heftige gebeurtenis waarover nog veel vragen zijn, maar moet het politieonderzoek eerst worden afgewacht. "In tijden van verdriet en onzekerheid is het belangrijk dat we er voor elkaar zijn."

Nooit eerder was de Museumkaart zo populair. Anderhalf miljoen mensen hebben nu zo'n kaart waarmee je een jaar lang naar honderden aangesloten musea kan. Vooral onder mensen van 45 of jonger is de kaart steeds meer in trek.

Dat blijkt uit een analyse van de Museumkaartcijfers over het afgelopen jaar. Ook werd een enquête gehouden onder de 473 aangesloten musea.

"De cijfers laten zien dat musea er beter dan ooit in slagen om nieuwe generaties aan zich te binden", zegt directeur Vera Carasso van de Museumvereniging en Stichting Museumkaart. "Musea zetten in op actuele onderwerpen en een relevante programmering in de avond en weekenden."

Vorig jaar waren de kaarthouders verantwoordelijk voor 31 procent van alle museumbezoeken, blijkt uit de jaarlijkse enquête. "Mensen met een Museumkaart gaan ook echt vaker naar een museum", zegt Carasso. "Gemiddeld zes of zeven keer per jaar. Dat is heel goed nieuws."

Aantal museumbezoeken bleef nagenoeg gelijk

Het totaal aantal bezoeken aan musea bleef nagenoeg gelijk vergeleken met een jaar eerder. De aangesloten musea registreerden 30,8 miljoen bezoeken, tegenover 30,9 miljoen bezoeken in 2023. Bijna driekwart (73 procent) kwam uit Nederland en 27 procent uit het buitenland.

Hoewel het aantal museumbezoeken niet steeg, gold dat wel voor de omzet (1,31 miljard euro in totaal tegen 1,26 vorig jaar). Bijna de helft (49 procent) dankten musea aan eigen inkomsten.

Ook veel kinderen en jongeren bezochten vorig jaar musea. Leerlingen van basis- en middelbare scholen brachten gezamenlijk bijna 1,6 miljoen bezoeken. Ook stijgt het aantal bezoeken van kinderen in hun vrije tijd nog steeds.

"Mensen hebben bij een museumbezoeker vaak het beeld van een 60-plusser, maar dat klopt niet meer helemaal", zegt Carasso.

BBB-leider Caroline van der Plas heeft een verkiezingsgesprek met studenten van de Radboud Universiteit en journalisten van dagblad De Gelderlander afgezegd. Ze vond dat haar veiligheid in het geding was nadat de locatie van het gesprek, dat volgens de partij "strikt geheim" had moeten blijven, was uitgelekt.

Het gesprek was onderdeel van een reeks interviews met lijsttrekkers die de Gelderlander met de Radboud Universiteit in aanloop naar de verkiezingen organiseert. Het was aanvankelijk de bedoeling dat Van der Plas het gesprek zou voeren op de campus van de universiteit.

De BBB zag dit volgens De Gelderlander uit veiligheidsoverwegingen niet zitten, waarna het gesprek werd verplaatst naar de redactie. Hier zou het gesprek gevoerd worden met een kleine groep studenten.

Die locatie werd volgens De Gelderlander "bewust nergens extern aangekondigd". Wel werden enkele studenten uitgenodigd. De krant schrijft dat de locatie en het tijdstip van het gesprek daarop zijn 'gelekt'.

Op sociale media riepen activistische groepen, waaronder de pro-Palestijnse actiegroep Nijmegen Encampment, op tot acties tegen de aanwezigheid van de BBB-leider, schrijft Omroep Gelderland. Op de accounts van de groep verschenen berichten als: 'Stop inviting zionists to our spaces'.

'Diep triest'

Die oproep bracht Van der Plas in een situatie waarin haar veiligheid niet kon worden gewaarborgd, meldt haar partij. Uit voorzorg besloot ze daarom het gesprek definitief af te zeggen. "Ik wilde het gesprek dinsdag met open vizier aangaan. Dat wordt mij nu door pro-Palestijnse activisten onmogelijk gemaakt. Het is diep triest, maar mijn veiligheid gaat boven alles", reageert Van der Plas.

Hoofdredacteur Joris Gerritsen van De Gelderlander laat aan de NOS weten de situatie "heel vervelend" te vinden. Volgens Gerritsen is die bijeenkomst vooraf nergens bekendgemaakt. "Voor mijn gevoel hebben we er geen grote ruchtbaarheid aan gegeven", zegt hij.

Hij vervolgt: "Toen de oproepen op sociale media verschenen, zijn wij daarvan door de politie op de hoogte gebracht. Vrij snel daarna liet Van der Plas weten het gesprek af te zeggen."

Gerritsen zegt begrip te hebben voor de keuze van Van der Plas, maar er wel van te balen. "Ik snap het wel, maar ik baal dat Van der Plas zich door omstandigheden onveilig voelde en niet meer wilde komen", zegt hij. "We vinden het belangrijk dat alle lijsttrekkers de kans krijgen om zo'n interview te doen, en we vinden dat de BBB daarbij hoort." De NOS heeft de politie benaderd voor een reactie, maar die was niet bereikbaar voor commentaar.

De Radboud Universiteit schrijft in een persverklaring het te "betreuren" dat Van der Plas het gesprek moest afzeggen. "Wij staan voor een open en inclusief debat en nodigen mevrouw Van der Plas van harte uit om op korte termijn alsnog met onze studenten in gesprek te gaan", aldus de universiteit.

Voor het eerst sinds maart is er vogelgriep vastgesteld in Nederland. In het Drentse Gasselternijveenschemond, bij Stadskanaal, is een vleeskuikenouderbedrijf getroffen. 71.000 dieren worden geruimd.

"Hoewel we weten dat in het najaar het risico hoger wordt, is elk geval toch weer een teleurstelling", reageert voorzitter Kees de Jong van de vakgroep pluimveehouderij bij LTO Nederland. "Ik had gehoopt dat het een paar maanden later zou komen."

In een ring van 3 kilometer rond het bedrijf liggen nog zes andere pluimveebedrijven, die worden extra in de gaten gehouden. Er is een vervoersverbod afgekondigd voor de 25 bedrijven die binnen een straal van 10 kilometer liggen. Dat geldt voor dieren, eieren, mest en strooisel.

De NVWA doet nog onderzoek naar andere bedrijven waarmee de getroffen pluimveehouder contact heeft gehad.

Ophokplicht

In de 10-kilometerzone is ook een ophokplicht voor bedrijven en een afschermplicht voor hobbyhouders. Zo wordt de kans verkleind dat de ziekte door wilde vogels wordt verspreid.

Van een landelijke ophokplicht, zoals die gold tussen november vorig jaar en mei, is nog geen sprake. Wel komt een deskundigengroep binnenkort bijeen om een nieuwe risicobeoordeling te maken naar aanleiding van het nieuwe griepgeval.

Vogelgriep kwam tot 2021 om de paar jaar 's winters voor in ons land, maar sindsdien komen uitbraken vaker en ook het hele jaar voor. Zo werden deze zomer nog besmette wilde vogels gevonden bij Dordrecht en Medemblik. Het laatste pluimveebedrijf dat in maart werd getroffen stond in Putten, daar werden 27.000 dieren geruimd.

De Jong: "De laatste jaren verwacht je elk jaar wel een aantal gevallen. Vorig jaar hadden we er drie. Op zich ben ik blij dat het er niet meer zijn, want we hebben jaren gehad dat het er tientallen waren. Verwachten dat het niet gebeurt is onrealistisch, want het zit gewoon in de natuur."

Proef met vaccin

Vogels die ziek worden hebben last van bijvoorbeeld ademhalingsproblemen en oogontstekingen en gedragen zich sloom. Ze kunnen ook doodgaan aan de ernstigste variant van de griep. Besmetting van mensen komt alleen voor bij nauw contact met de dieren en is zeldzaam en ongevaarlijk.

Vanwege de toename in uitbraken wordt er sinds 2023 geëxperimenteerd met vaccins. Tot het einde van dit jaar loopt er een pilot met twee vaccins bij een anonieme commerciële pluimveehouder. Er wordt daarbij niet alleen gekeken naar de weerstand van de dieren, maar ook of vaccinatie effect heeft op de handel.

"De proef gaat op zich gewoon goed, maar we hebben wereldwijd nog andere landen te overtuigen dat dit absoluut toegevoegd moet worden aan de gereedschapskist om om vogelgriep te voorkomen."

Het Nobelcomité heeft een dag later eindelijk de Amerikaanse wetenschapper Fred Ramsdell kunnen bereiken om te zeggen dat hij de prijs voor Geneeskunde krijgt. Hij was lange tijd niet bereikbaar omdat hij met zijn vrouw op natuurtocht was. Toen zijn vrouw gilde omdat ze alle felicitatieberichtjes zag, dacht hij aanvankelijk dat ze een grizzlybeer tegen het lijf was gelopen.

Ramsdell kreeg de prijs gisteren toegekend, samen met zijn collega Mary Brunkow en de Japanner Shimon Sakaguchi, voor hun onderzoek naar het immuunsysteem. Secretaris Thomas Perlmann van het comité zei toen al alleen Sakaguchi te hebben bereikt.

Ook Brunkow kon niet in contact komen met Ramsdell. "Iedereen vraagt me maar: hoe kunnen we hem bereiken, maar ik heb geen flauw idee. Hij is onbereikbaar. Dus het zal voor hem wel als een schok komen."

Digitale detox

Ramsdells baas zei te vermoeden dat hij op trektocht was in de wildernis van Idaho, met zijn telefoon uit. Hij maakte zich geen zorgen: Ramsdell "leeft zijn beste leven" met zijn digitale detox in de natuur, meende hij.

Het bleek Wyoming te zijn toen Perlmann hem een dag later te pakken kreeg. Ramsdell was na een trektocht op weg naar zijn hotel toen zijn vrouw bij een tussenstop haar telefoon aanzette. "Omdat er daar veel grizzly's zijn, maakte hij zich erg zorgen toen ze ineens schreeuwde."

Het was dan ook een opluchting toen het geen woeste beer was, maar de meest prestigieuze prijs ter wereld. "Hij was zeer verheugd en had het totaal niet verwacht."

Spam?

Eerder al had Perlmann ook veel moeite om Brunkow te bereiken. Zij had diep in de nacht zijn belletje weggedrukt. "Ik was vast in slaap toen mijn telefoon trilde om 01.00 uur. Ik zag een gek nummer uit Zweden en heb hem uitgezet. Zal wel spam zijn, dacht ik."

Toen kort daarna de telefoon van haar man ook overging, nam ook hij niet op. Zelfs toen er diep in de nacht een verslaggever in de tuin stond, wilde Brunkow er nog niet aan: "Ik zei mijn man dat hij niet zo gek moest doen toen hij zei dat er iemand op de veranda stond. Maar ik ben vereerd en trots."

Het is niet de eerste keer dat een Nobelprijswinnaar onbereikbaar was: in 2020 moest het Nobelcomité Robert Wilson inzetten om zijn slapende collega Paul Milgrom te melden dat ze samen de prijs hadden gewonnen.

Zijn deurbel legde vast hoe hij het nieuws kreeg:

De Japanner Sakaguchi kon ondertussen al iets meer wennen aan het idee. "Ik wil het een aangename verrassing noemen", zei hij flegmatisch op een persconferentie in Osaka. "Ik dacht dat ons onderzoek voor artsen interessant zou zijn en er ooit misschien eens een prijs zou volgen, maar om nu al geëerd te worden is verrassend en een eer."

Hij zei nog geen uitbundige plannen te hebben om het te vieren. "Als ik thuis ben ga ik in bad en dan naar bed. Dat is het wel."

Aan het eind van de ochtend werd de tweede Nobelprijs van dit jaar bekendgemaakt, die voor Natuurkunde. Die gaat dit jaar naar drie onderzoekers die aantoonden dat de bizarre effecten van de kwantummechanica zich niet alleen op subatomair niveau, maar ook op grotere schaal voordoen.

Later deze week volgen dan Scheikunde, Literatuur en Vrede, volgende week is Economie de laatste. De prijzen worden uitgereikt op 10 december, de sterfdag van naamgever Alfred Nobel.

Twee jaar na de terreuraanval van Hamas op 7 oktober 2023 zijn er nog steeds veel vragen in Israël over hoe het kon gebeuren. Waarom kwam het leger pas zo laat in actie? En waarom werden eerdere signalen dat er een aanval ophanden zou zijn genegeerd door de legerleiding? Antwoorden blijven uit, want na twee jaar blijft de Israëlische regering een onderzoek door een staatscommissie weigeren. Tot woede van veel Israëliërs.

Volgens premier Netanyahu en zijn coalitiegenoten is het te vroeg voor een onderzoek omdat de oorlog nog gaande is. Ook zou de premier eerst wetswijzigingen willen doorvoeren zodat hij meer invloed heeft op wie er in die commissie terechtkomt. Maar dat gaat er bij veel nabestaanden van mensen die op 7 oktober werden gedood niet in. Zij willen antwoorden.

Spotters

Eyal Eshel verloor zijn 19-jarige dochter Roni Eshel. Zij deed op 7 oktober 2023 haar dienstplicht als spotter bij het leger. Ze werkte op de observatiepost op de legerbasis Nahal Oz aan de grens met Gaza. De observatiepost is tijdens de aanval afgebrand, maar nabestaanden kregen van het leger toegang om er kaarsjes en foto's neer te zetten. Eshel laat zien waar zijn dochter op 7 oktober zat.

Via vele camera's hielden zij en de andere spotters elke beweging bij het grenshek in de gaten. Ze waren dus ook de eersten die twee jaar geleden de aanval zagen gebeuren. De opname waarin Roni om versterking vraagt is door het leger vrijgegeven. "Vier mensen rennen richting het hek, bevestig ontvangst. Ik zie twee gewapende mensen richting het hek rennen, bevestig ontvangst", is in de opname te horen. Maar de versterking kwam niet.

Pas uren later kwam het leger in actie. Voor de spotters kwam de hulp te laat. Roni en andere spotters werden gedood en de observatiepost brandde af. Eyal Eshel snapt nog steeds niet hoe het kan dat er geen hulp kwam: "Van het hele grote, sterke Israëlische leger, kwam niemand hiernaartoe", zegt hij terwijl hij in de afgebrande observatiepost staat.

Wat het volgens hem nog pijnlijker maakt is dat de spotters al lang van tevoren gedeeld zouden hebben dat ze signalen zagen van een ophanden zijnde aanval. Maar ze werden niet serieus genomen. "Roni en andere spotters hadden al tegen hun ouders gezegd dat er een aanval zou komen. Dat ze signalen zagen. En die hebben ze ook gedeeld met de legerleiding. Met de commandanten, de officieren, maar niemand uit het leger luisterde naar ze."

Eshel wil weten hoe dit kon gebeuren en begrijpt niet dat er nog steeds geen staatscommissie is om hier onderzoek naar te doen. "Waar wachten ze op? Sommige mensen die toen in het leger zaten zijn al uit dienst. Sommigen zijn al niet eens meer in Israël. Mensen vergeten ook dingen na verloop van tijd. Ze hadden allang een onderzoek moeten starten."

En dus is hij samen met anderen een actiegroep gestart. Deze zogenoemde Oktober Raad bestaat uit familieleden van omgekomen soldaten, gijzelaars en ander slachtoffers van 7 oktober. Ze beschuldigen premier Netanyahu ervan oprichting van een commissie te belemmeren en zetten druk op de regering om alsnog een officieel onderzoek te starten.

Ook willen ze voorkomen dat degenen die onderzocht worden zelf de onderzoekers van de commissie benoemen. "Ze moeten boeten voor wat ze hebben gedaan. En voor wat ze hadden moeten doen, maar hebben nagelaten. Dus wij zullen blijven vechten voor een staatscommissie."

Moet de overheid inwoners van Bonaire beter beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering? En moet de Nederlandse uitstoot van gassen die de planeet opwarmen sneller naar nul? Over die vragen buigt de rechtbank in Den Haag zich de komende twee dagen in een zaak die is aangespannen door Greenpeace.

Aanvankelijk zou de milieuorganisatie de zaak voeren met acht burgers, van wie de meesten op Bonaire wonen. De rechtbank oordeelde vorig jaar dat zij niet voldoende belang hebben bij de zaak. Een deel van hen spreekt vandaag wel.

Greenpeace spande de zaak begin 2024 aan tegen de Nederlandse staat. De milieuorganisatie stelt dat de overheid burgers in het Caribisch gebied minder goed beschermt tegen klimaatverandering dan in het Europese deel van Nederland. Samen met Sint-Eustatius en Saba is Bonaire sinds 2010 een bijzondere gemeente.

Koraal verbleekt

Bonaire krijgt op diverse manieren te maken met klimaatverandering. Zo leidt de opwarming van zeewater ertoe dat koraal verbleekt. Op een warmere planeet gebeurt dit steeds vaker. In combinatie met andere problemen, zoals vervuiling, krijgt koraal steeds minder kans zich te herstellen.

Achteruitgang van de koraalriffen gaat uiteindelijk ook ten koste van eilandbewoners. Veel van hen zijn afhankelijk van toerisme. Het duiken naar koraal is voor toeristen een belangrijke reden om naar Bonaire te komen.

Zonder maatregelen vormt ook de stijging van de zeespiegel een bedreiging voor Bonaire. De laaggelegen delen van het eiland lopen meer risico te overstromen. Dat bedreigt cultureel erfgoed, zoals de slavenhuisjes die daar staan. Een natuurlijke kustwering zou helpen die risico's te verminderen: mangroven bij Bonaire zouden met dat doel kunnen worden hersteld.

De Nederlandse overheid heeft volop aandacht voor aanpassing aan klimaatverandering. Er is een nationale strategie, maar er worden ook tal van maatregelen genomen. Denk aan het versterken van dijken, het vergroenen van steden tegen hittestress en het nemen van maatregelen om plensbuien op te vangen.

Maar volgens Greenpeace zou die bescherming tegen klimaatverandering vooral gebeuren in het Europese deel van Nederland.

Klimaattafel

Voor het Caribische deel zou veel minder aandacht zijn, zelfs als je er rekening mee houdt dat de problemen en oplossingen voor Bonaire heel anders zijn dan in Europa.

Afgelopen jaren kondigde de overheid diverse stappen aan om Bonaire beter te beschermen. Zo is het eiland vanaf volgend jaar opgenomen in de Nationale Klimaatadaptatiestrategie. Ook kreeg Bonaire dit jaar zijn eigen 'klimaattafel' die met specifieke plannen voor het eiland moet komen.

Volgens Greenpeace zijn die stappen vooral gezet vanwege de dreiging van hun rechtszaak. Bovendien zou het nog niet voldoende zijn om de situatie voor Europees en Caribisch Nederland recht te trekken.

Uitstoot omlaag

Dit is zeker niet de eerste klimaatrechtszaak. Het is alweer tien jaar geleden dat de Nederlandse overheid een zaak verloor van actiegroep Urgenda. Die zaak, en de meeste zaken tot dusver, gingen over het tegengaan van klimaatverandering zelf. Zo eiste Urgenda dat Nederland minder broeikasgassen zou uitstoten.

Greenpeace eist nu ook dat burgers beter worden beschermd tegen de gevolgen van klimaatverandering. Aangezien dat een nieuwe eis is, wordt het afwachten hoe de rechter hiermee omgaat.

Verder eist de milieuorganisatie dat Nederland de uitstoot binnen zijn eigen grenzen veel sneller terugbrengt naar netto nul, tien jaar eerder dan het geplande moment in 2050. De wereld kan nog maar een beperkte hoeveelheid broeikasgassen uitstoten voordat de planeet 1,5 graad opwarmt. Volgens Greenpeace neemt Nederland meer dan zijn 'eerlijke deel' als het vasthoudt aan 2050.

Op woensdag wordt waarschijnlijk duidelijk wanneer de rechter uitspraak doet.

Goedemorgen! Vandaag wordt de bloedige terreuraanslag van Hamas op Israël op 7 oktober 2023 herdacht en in Den Haag start de rechtszaak van Greenpeace tegen de overheid.

Eerst het weer: er is vandaag veel bewolking waaruit soms wat lichte regen of motregen valt. Maar heel af en toe is er zon. Het wordt 16 tot 18 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je waar werkzaamheden zijn aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Nederlandse werkvloeren worden steeds diverser, maar dat betekent niet automatisch dat werknemers zich ook meer geaccepteerd en gelijk behandeld voelen. Dat concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een onderzoek dat vandaag verschijnt. Werknemers met een migratieachtergrond ervaren vaak ongelijkheid en uitsluiting, ook bij werkgevers die nadrukkelijk proberen de diversiteit op hun werkvloer te vergroten.

Sterker nog: dat probleem is groter bij organisaties met een gevarieerd werknemersbestand dan bij homogene bedrijven, zegt het SCP.

Het gaat dan bijvoorbeeld om hoe mensen met een migratie-achtergrond zich behandeld voelen op de werkvloer, maar ook om de carrièrekansen die ze zeggen te krijgen bij de organisatie. Als mogelijke verklaring voor het feit dat diversere organisaties niet minder uitsluiting kennen, noemt het SCP het feit dat bij zulke bedrijven "sociale normen minder duidelijk zijn, waardoor werknemers meer onzekerheid in de omgang ervaren".

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Vanwege het 70-jarig bestaan van de Brood- en Banketbakkers Beurs in Maastricht werd gisteren een gooi gedaan naar het bakken van de grootste vlaai ter wereld. En dat lukte: met een gewicht van 1058 kilo en een diameter van 7,7 meter is de Limburgse vlaai binnenkort in het Guinness Book of Records te bewonderen.

350 kilo bloem, 3,5 kilo gist, 300 kilo suiker, 125 kilo boter, 3,2 kilo zout, 16 kilo maïzena, 1 kilo vanille, 530 kg abrikozen en 600 eieren: het is de indrukwekkende lijst aan ingrediënten die nodig waren om de grootste vlaai van Limburg én de rest van de wereld te bakken.

De vlaai werd in 3500 stukken gesneden en uitgedeeld:

Fijne dinsdag!

De Indonesische autoriteiten zijn gestopt met het zoeken naar slachtoffers onder het puin van een ingestorte school op Java. Daarmee komt het dodental van de instorting op zeker 61. Mogelijk loopt het aantal dodelijke slachtoffers nog op: de politie is bezig met het identificeren van meerdere lichaamsdelen die zijn aangetroffen.

Er is verwarring over het exacte aantal doden, ook omdat de Indonesische autoriteiten uiteenlopende cijfers deelden. Zo zette het agentschap voor reddingsacties het aantal doden op 67, sprak het agentschap voor rampenbestrijding van 61 doden en werd eerder ook het aantal van 65 dodelijke slachtoffers genoemd.

Wel is duidelijk dat 104 leerlingen de ramp hebben overleefd. De afgelopen dagen waren hulpdiensten volop bezig met het verwijderen van puin, in de zoektocht naar overlevenden.

Vorige week maandag stortte in Sidoarjo, een district in Oost-Java vlakbij Surabaya, de gebedsruimte van de islamitische school Al Khoziny in. Dat is een internaat voor tienerjongens. Twee verdiepingen kwamen naar beneden. Op dat moment waren er honderden leerlingen aanwezig voor het middaggebed.

Volgens de autoriteiten was de instorting het gevolg van bouwwerkzaamheden op de bovenste verdiepingen. Die verdiepingen konden niet door de bestaande funderingen gedragen worden.

Persbureau Reuters meldt dat uit gegevens van het Indonesische ministerie van Religieuze Zaken blijkt dat er in heel Indonesië ongeveer 42.000 islamitische schoolgebouwen zijn. De minister van Openbare Werken van het land heeft gezegd dat slechts vijftig daarvan een bouwvergunning hebben gekregen, meldden lokale media.

Sidoarjo is een district vlak onder de grote havenstad Surabaya, in het oosten van Java:

Nederlandse werkvloeren worden steeds diverser, maar dat betekent niet automatisch dat werknemers zich ook meer geaccepteerd en gelijk behandeld voelen. Dat concludeert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in een onderzoek dat dinsdag verschijnt. Werknemers met een migratieachtergrond ervaren vaak ongelijkheid en uitsluiting, ook bij werkgevers die nadrukkelijk proberen de diversiteit op hun werkvloer te vergroten.

Sterker nog: dat probleem is groter bij organisaties met een gevariëerd werknemersbestand dan bij homogene bedrijven, zegt het SCP.

Sociale normen minder duidelijk

Het gaat dan bijvoorbeeld om hoe mensen met een migratie-achtergrond zich behandeld voelen op de werkvloer, maar ook om de carrièrekansen die ze zeggen te krijgen bij de organisatie. Als mogelijke verklaring voor het feit dat diversere organisaties niet minder uitsluiting kennen, noemt het SCP het feit dat bij zulke bedrijven "sociale normen minder duidelijk zijn, waardoor werknemers meer onzekerheid in de omgang ervaren."

In een toelichting zegt onderzoeker Lotte Vermeij van het SCP dat het belangrijk is "dat werkgevers zich realiseren dat diversiteit niet vanzelf tot inclusie leidt, maar vraagt om aanpassingen in de organisaties." Met andere woorden: met alleen divers personeel aanwerven ben je er nog niet.

Het onderzoeksbureau raadt werkgevers aan om niet alleen maar diversiteit na te streven in het wervingsbeleid, naar ook actief uitsluiting en achterstelling binnen hun organisatie tegen te gaan, en kritisch te kijken naar "manieren van doen en denken die binnen een organisatie normaal gevonden worden."

De Amerikaanse zanger Gregory Porter en de Nederlandse violiste Janine Jansen hebben maandagavond de oeuvreprijzen gekregen tijdens de uitreiking van de muziekprijzen Edisons Jazz en Klassiek, een van de belangrijkste Nederlandse muziekprijzen. Porter won de prijs in de categorie Jazz, Jansen in de categorie Klassiek.

Porter (53) vloog speciaal naar Nederland om het bronzen beeldje in ontvangst te nemen, en gaf ook een show tijdens de ceremonie in Leusden. "Met open armen verwelkomt Gregory Porter invloeden van blues, reggae en gospel in zijn muziek en slaat daarmee een brug naar verschillende culturen", zo legt de jury de uitreiking aan Porter uit. "Hij heeft de vaardigheid om persoonlijke verhalen in songs om te zetten naar emoties die overal ter wereld resoneren."

Verbindende kracht

Janine Jansen (47) combineert volgens de jury "technische virtuositeit met een ongeëvenaarde muzikaliteit en emotionele diepgang. Of ze nu intieme kamermuziek speelt of soleert bij 's werelds grootste orkesten, haar spel is altijd persoonlijk en gaat tot de kern van de muziek: elke noot ademt betekenis, elke frase vertelt een verhaal." Daarnaast wordt ze geroemd als "verbindende kracht binnen de klassieke muziek. Het in 2003 door haar opgerichte Internationaal Kamermuziekfestival Utrecht behoort tot een bijzondere verdienste in haar carrière."

In de categorie Jazz won zanger Marcel Veenendaal de publieksprijs, samen met trompettist Jan van Duikeren. Veenendaal won met zijn pop/rockband DI-RECT al vier keer eerder een Edison in de categorie Pop, de muziekprijzen die elk voorjaar worden uitgereikt. Dit is de eerste keer dat hij voor een jazzproject een Edison wint, in dit geval voor het jazzalbum A Love Unveiled, dat hij samen met Van Duikeren opnam.

De Nederlandse blokfluitiste Lucie Horsch won de publieksprijs in de categorie Klassiek voor haar Brüggen Project, een album waarop ze met een collectie opvallende blokfluiten uit de zeventiende en achttiende eeuw speelt.

Bij de eerste Syrische parlementsverkiezingen sinds de val van dictator Assad eind vorig jaar hebben vrouwen en minderheden weinig zetels bemachtigd. Dat blijkt uit de voorlopige uitslag van de indirecte verkiezingen.

Daarbij mochten zo'n 6000 leden van regionale kiescommissies twee derde van de parlementsleden kiezen. President Sharaa wijst later de overige politici in het nieuwe 210-koppige parlement aan.

Onder de 119 verkozen kandidaten zijn zes vrouwen, blijkt uit een telling van persbureau Reuters. Tien zetels gaan volgens verkiezingswaarnemers naar religieuze en etnische minderheden, waaronder Koerden en christenen. Twee plekken zijn er voor de alawieten, de minderheid waartoe de verdreven president Assad behoort.

Eigenlijk hadden nog 21 plekken toebedeeld moeten worden om nu tot twee derde van de zetels te komen, maar die blijven voorlopig onbezet. Dat komt doordat de regering de verkiezingen in een aantal regio's uitstelde. In Koerdische delen in het noorden en noordoosten van Syrië en in de provincie Sweida, in handen van de Druzen-minderheid, heeft de regering het niet voor het zeggen.

Tekortkomingen

Tijdens een persconferentie erkende de woordvoerder van de hogere kiescommissie dat de vertegenwoordiging van vrouwen en minderheden in het nieuwe parlement beperkt is.

"Tot de belangrijkste tekortkomingen van het verkiezingsproces behoren de onbevredigende resultaten van de vertegenwoordiging van Syrische vrouwen", zei Nawar Najma, "en het feit dat de christelijke vertegenwoordiging beperkt is tot twee zetels, een zwakke vertegenwoordiging in verhouding tot het aantal christenen in Syrië."

De hogere kiescommissie, bestaand uit elf leden die zijn benoemd via een presidentieel decreet, is er volgens Najma van overtuigd dat president Sharaa deze scheve verhoudingen zal rechtzetten zodra hij de overige 70 parlementsleden aanwijst. Dat de president zoveel macht heeft bij deze verkiezingen, zorgt onder Syriërs voor twijfels over de toekomst van hun land.

Correspondent Daisy Mohr sprak onlangs met mensen in Damascus over de verkiezingen:

Kort na de val van president Assad zei Sharaa dat het nog wel vier jaar kan duren voor er verkiezingen gehouden kunnen worden in Syrië. Daarmee doelde hij vermoedelijk op algemene verkiezingen met een landelijke stembusgang.

Daarbij speelt volgens de huidige autoriteiten mee dat er vanwege de burgeroorlog geen betrouwbare bevolkingsgegevens voorhanden zijn. Onder Assad werden honderdduizenden mensen gedood en sloegen miljoenen Syriërs op de vlucht.

Bij een grote brand in een appartementencomplex in Amsterdam Nieuw-West is een dode gevallen. Dat bevestigt de politie. De brand is inmiddels geblust, meldt de veiligheidsregio. Zo'n honderd woningen zijn ontruimd.

Het lichaam werd zo'n drie uur na het uitbreken van de brand in een van de appartementen gevonden. De politie doet onderzoek naar mogelijk strafbare feiten.

Twee bewoners van de flat en twee brandweerlieden zijn ter plaatse nagekeken door ambulancepersoneel omdat ze rook hadden ingeademd. Een andere brandweerman is ter controle naar het ziekenhuis gebracht omdat hij was bevangen door de hitte.

Brandweerlieden hebben ramen en deuren moeten forceren:

De eerste melding van de brand kwam even voor 19.00 uur binnen. Brandweereenheden uit de regio's Zaanstreek-Waterland en Kennemerland werden opgeroepen om te helpen bij het blussen. Ook werd een drone met warmtebeeldcamera ingezet.

De brand is door nog onbekende oorzaak ontstaan in een woning op de derde etage. Toen het brandalarm afging, verliet een bewoner van een andere woning zo snel mogelijk het pand, maar die liet daarbij een pan op het vuur staan. Daardoor ontstond een tweede brand, eveneens op de derde etage, vertelt de woordvoerder van de Veiligheidsregio aan NH.

Alle appartementen in de flat zijn ontruimd. Sommige bewoners zijn door de brandweer met een ladderwagen van hun balkon gehaald. Een deel van de Harry Koningsbergerstraat is afgesloten.

De ongeveer 90 geëvacueerde bewoners zijn opgevangen bij voetbalclub AVV Sloterdijk. Een deel van hen mag in de nacht weer terug naar huis. Voor bewoners die nog niet kunnen terugkeren, worden hotelovernachtingen geregeld.

Een bemanningslid van het Nederlandse vrachtschip MV Minervagracht is vandaag overleden aan de verwondingen die hij opliep bij de aanval van Houthi's vorige week. Dat schrijft rederij Spliethoff, eigenaar van het vrachtschip, in een verklaring. Het gaat om een bemanningslid met de Filipijnse nationaliteit, laat een woordvoerder van het bedrijf weten aan de NOS.

Het schip werd vorige week aangevallen toen het door de Golf van Aden voer, op zo'n 200 kilometer van de Jemenitische havenstad Aden. Het schip vloog na de aanval in brand en dreef enkele dagen stuurloos op zee totdat het naar een veilige plek kon worden gesleept. Het vaartuig raakte zwaar beschadigd door de aanval.

In totaal waren er negentien bemanningsleden aan boord, waarvan twaalf met de Filipijnse nationaliteit. Twee van hen raakten dermate gewond dat ze voor medische hulp naar Djibouti moesten.

De andere gewonde Filipijn is nog onder medische behandeling in het Afrikaanse land en kan later deze week naar huis, verwacht Spliethoff. Volgens de rederij is het grootste deel van de bemanning van de MV Minervagracht inmiddels gerepatrieerd.

100 aanvallen

De sjiitische Houthi-rebellen eisten dinsdag verantwoordelijkheid voor de aanval op. Volgens de militie uit Jemen had de Minervagracht een of meerdere havens van Israël bezocht en werd het daarom met een kruisraket aangevallen. Rederij Spliethoff wilde niet over de route van het schip uitweiden, maar stelde dat het had gevaren in gebied waar dat volgens het internationaal recht mocht.

De Houthi's hebben sinds het begin van de oorlog in Gaza zo'n honderd schepen aangevallen, omdat die een link zouden hebben met Israël. Vier van die vaartuigen werden bij de aanvallen tot zinken gebracht.

Na de aanval op het Nederlandse schip heeft het kabinet er bij de Europese Unie op aangedrongen om de groep op de lijst van terreurorganisaties te zetten. Demissionair minister Van Weel van Buitenlandse Zaken wil daarnaast dat andere lidstaten van de EU extra sancties instellen tegen de Houthi's, die volgens hem "een ernstige bedreiging voor de vrije doorvaart" zijn.

Vanwege het 70-jarig bestaan van de Brood- en Banketbakkers Beurs (BBB) in Maastricht werd vanochtend een gooi gedaan naar het bakken van de grootste vlaai ter wereld. En dat lukte: met een gewicht van 1058 kilo en een diameter van 7,7 meter is de Limburgse vlaai binnenkort in het Guinness Book of Records te bewonderen.

350 kilo bloem, 3,5 kilo gist, 300 kilo suiker, 125 kilo boter, 3,2 kilo zout, 16 kilo maïzena, 1 kilo vanille, 530 kg abrikozen en 600 eieren: het is de indrukwekkende lijst aan ingrediënten die nodig waren om de grootste vlaai van Limburg én de rest van de wereld te bakken.

De manager van de Brood- en Banketbakkers Beurs, Silvie Slachter, is trots dat het gelukt is. Net als bakker Sébastien Trudelle van patisserie Smores in Meerssen en Maastricht, die zelfs een traantje wegpinkte nadat de recordpoging was geslaagd.

Duizenden stukjes

"We wilden 70 jaar BBB met iets ludieks vieren", zegt Slachter. "Tijdens onze brainstormsessie met een stukje vlaai kwamen we tot dit gekke idee. Want wie in Limburg jarig is, trakteert met vlaai."

De vlaai werd in verschillende ovens gebakken en als een puzzel in elkaar geschoven. Toen het wereldrecord een feit was, mocht iedereen een stukje vlaai proeven. "Hij was heerlijk", zegt Slachter met een lach tegen L1 Nieuws.

Dat compliment kreeg ze ook van de vertegenwoordiger van het Guinness Book of Records. "Goed van smaakbalans, zei ze. Dat telde niet mee voor het record, maar was wel leuk om te horen."

Officieel kan de vlaai in 6000 stukjes worden gesneden, maar in Limburg wordt royaler gesneden. "Wij snijden op z'n Limburgs," zegt Slachter, "dus we gaan voor de 3500."

Gisèle Pelicot is vandaag opnieuw in de rechtbank verschenen in een hoger beroep in haar verkrachtingszaak. De Française werd jarenlang gedrogeerd en verkracht door haar man en tientallen andere mannen. Een van hen besloot in hoger beroep te gaan.

In december deed de rechtbank in de Zuid-Franse stad Avignon uitspraak in de omvangrijke zaak. Alle 51 verdachten werden veroordeeld. Wel waren bijna alle straffen lager dan wat justitie geëist had.

Vijftig mannen kregen tussen de 3 en 15 jaar gevangenisstraf. De hoofdverdachte en de ex van Gisèle, Dominique Pelicot, kreeg twintig jaar cel. Dit voorjaar klaagde ook zijn dochter hem aan voor verkrachting.

Met applaus ontvangen

De 44-jarige man die zijn straf nu aanvecht kreeg negen jaar cel. Hij stelt dat het nooit zijn bedoeling was om Gisèle Pelicot te verkrachten. Verder zegt hij dat Dominique Pelicot hem heeft misleid.

Gisèle Pelicot werd vandaag met applaus ontvangen bij de rechtbank. Samen met haar zoon en onder begeleiding van de politie kwam ze aan. Met een glimlach schudde ze handen van aanwezigen buiten het gebouw. Zij riepen haar dankbetuigingen toe.

Ook hingen er spandoeken om haar te steunen:

Gisèle Pelicot stond erop dat de rechtszaak vorig jaar openbaar zou zijn. Ze wilde zich niet schamen, zei ze, want het zijn de daders die zich moeten schamen. Ze vond ook dat de videobeelden die haar ex-man maakte in de rechtszaal getoond moesten worden.

De zaak maakte veel los in Frankrijk. Niet alleen vanwege de gruwelen zelf, maar ook doordat Gisèle Pelicot maandenlang dagelijks aanwezig was. Ze benadrukte dat haar proces niet alleen over haarzelf ging, maar over alle vrouwen die slachtoffer zijn van seksueel geweld. Ze wordt gezien als een icoon van de strijd tegen seksueel geweld.

Onderscheiding

Deze zomer kreeg de Française de belangrijkste onderscheiding van haar land. Ze werd lid gemaakt van de Nationale orde van het Legioen van Eer. Die onderscheiding wordt in Frankrijk toegekend aan mensen die zich hebben ingezet "voor het algemeen belang".

Nieuwsuur maakte deze video over de verkrachtingszaak:

Hoewel het oorspronkelijke proces veel tijd in beslag nam, wordt de uitspraak in dit hoger beroep aanstaande dinsdag al verwacht.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft een boete van 25.000 euro geëist tegen Het Jagerhuis in Veenendaal voor dood door schuld. Volgens het OM is de zorginstelling verantwoordelijk voor het overlijden van een cliënt die daar woonde.

De 40-jarige Joffrey werd op 12 augustus 2020 dood gevonden door zijn broer in een "zeer vervuild" appartement voor beschermd wonen, nadat zijn moeder hem al een paar dagen niet meer telefonisch kon bereiken.

Joffrey had schizofrenie en een licht verstandelijke beperking. Sinds 2013 had hij niemand meer zijn woning binnengelaten. De zorginstelling accepteerde dit, omdat hij zelfbeschikkingsrecht had.

Onvoldoende medicatie

Uit onderzoek is gebleken dat zijn overlijden is veroorzaakt door "jarenlang structurele en essentiële tekortkomingen in de organisatie van de zorg voor het slachtoffer". Zo kreeg de cliënt niet de zorg die hij moest krijgen. Ook wisten medewerkers van de instelling niet wat voor zorg hij nodig had en werd zijn dossier niet up-to-date gehouden.

Verder kreeg hij niet de juiste hoeveelheid medicijnen. Daarnaast had de instelling voordat de man overleed al een paar dagen geen contact meer met hem gehad.

Uit bloedonderzoek bleek na zijn dood dat hij 78 uur voor zijn overlijden geen medicatie meer had ingenomen, terwijl hij een week eerder wel antipsychotica had opgehaald. Bij de strafzaak vandaag bleek dat hij mogelijk psychotisch was geworden.

Hittegolf

In de periode waarin hij is overleden, gold ook nog eens het Nationaal Hitteplan. Daarin staat onder meer dat iedereen die zorgt voor een kwetsbaar persoon extra goed op diegene moet letten.

Ondanks deze waarschuwing handelde de zorginstelling volgens het OM niet volgens een hitteprotocol. Daarmee creëerde Het Jagerhuis "een groot risico", stelt het OM, namelijk "op oververhitting en uitdroging voor haar cliënten, onder wie het slachtoffer".

Het OM vindt daarom dat zijn dood "een optelsom is van het jarenlang niet op orde hebben van de zorg".

"Hij is in een zwaar vervuilde, oververhitte kamer, zonder enige zorg of aandacht, achtergelaten", zei zijn moeder vandaag in de rechtbank. "Zijn onverwachte overlijden is veroorzaakt door nalatige zorg. Tijdens de hittegolf bleef alle actie uit, met fatale gevolgen. Dat is onacceptabel." Het OM sloot zich hierbij aan. "De kwaliteit van zorg was onvoldoende geborgd. Hij is in feite aan zijn lot overgelaten."

'Zondebok'

De zorginstelling zegt het "heel erg" te vinden dat de 40-jarige man is overleden. Volgens de directeur van Het Jagerhuis heeft zijn overlijden de medewerkers en andere bewoners van de instelling veel verdriet gedaan. Ze vindt het niet terecht dat de instelling ervan wordt beschuldigd de man met opzet verwaarloosd te hebben, en heeft ze het gevoel dat de zorginstelling "als zondebok" is gebruikt.

Omdat de zorginstelling een rechtspersoon is, kan het OM geen gevangenis- of taakstraf opleggen. Daarom heeft de officier van justitie een hogere geldboete voor dood door schuld geëist dan het normaal gesproken in vergelijkbare zaken eist.

De rechter doet op 10 november uitspraak.

Het is dringen in het Noordpoolgebied. Door smeltende ijskappen lonken nieuwe vaarroutes en toegang tot grondstoffen. Rusland, China en Amerika: allemaal laten ze zich gelden in het snel veranderende poolgebied. Vanuit Alaska proberen de Amerikaanse strijdkrachten hun stempel op de regio te drukken.

"Dit is zo extreem als je het kunt krijgen hier in Noord-Amerika", zegt Niles Griffin. Hij is sergeant-majoor op Fort Wainwright, een van de grootste militaire bases in de regio onder de rook van de stad Fairbanks. "Dit is de laatste frontier", naar de slogan van Amerika's 49ste staat. Collega Dan Ludwig valt hem bij. "Sledehonden presteren het best wanneer het op z'n koudst is", zegt hij. "Zo is het ook met de Arctische soldaten hier."

Winters milder, zomers warmer

Op de noordwestflank van de NAVO duiken de temperaturen 's winters nog altijd diep onder nul. Maar de winters worden milder, de zomers warmer. In de afgelopen decennia warmde Alaska twee tot vier keer sneller op dan het wereldgemiddelde, schreef wetenschappelijk tijdschrift Nature eerder. Bosbranden zijn geen uitzondering meer in Fairbanks, waar afgelopen zomer voor het eerst een hittewaarschuwing werd uitgestuurd.

"Erg ongebruikelijk voor de 32 jaar die ik hier nu zit", zegt Michael Bannon van Portage Cruises, naar de gelijknamige gletsjer die tegenwoordig alleen nog per boot bereikbaar is. "Hij is de hoek omgegaan", wijst Bannon naar de groene bergen aan de randen van het meer, gevuld met smeltwater. "In de jaren 60 liep de gletsjer nog tot halverwege het meer. Elk jaar verliezen we een meter of 10."

Op deze kaart zie je de militaire bases van Rusland en de NAVO-landen:

De gevolgen van klimaatverandering zijn daarmee nu al goed zichtbaar in Alaska. Het ontdooien van de permafrost, de permanent bevroren ondergrond, is een aanslag op de infrastructuur. Bruggen, wegen en ook militaire vliegvelden zakken weg. Ook leidt de dooi ertoe dat terreinen buiten de gebaande paden zeker buiten de wintermaanden steeds moeilijker toegankelijk zijn.

Hoewel defensieminister Hegseth eerder al zei dat het afgelopen moest zijn met de climate crap, klimaatonzin, worden investeringen in de gevolgen van klimaatverandering verder opgevoerd.

Wegzakken in de toendra

"Met de push voor de 'Big Beautiful Bill' zie je dat er meer geld en middelen zijn vrijgemaakt, bijvoorbeeld om de ijsbrekervloot uit te breiden", zegt Julia Nesheiwat van het National Security Institute. Ze was binnenlands veiligheidsadviseur tijdens de eerste regeerperiode van Trump. Het gaat om een bedrag van 7,4 miljard euro.

Eerder al bestelde het leger tientallen Beowulfs: ongepantserde rupsvoertuigen. "Om bijvoorbeeld troepen mee te vervoeren van en naar het slagveld", zegt Niles Griffin op Fort Wainwright. Hij wijst naar het voertuig, dat ook ten tijde van dooi kan worden ingezet. "Een zwaar maar amfibisch voertuig, dat kan drijven in het water."

Chinook-helikopters in de hangar zijn uitgerust met ski's. "Niet voor de sneeuw, al laten we ze er in de winter wel op zitten", zegt majoor Adam Guay van het Arctic Aviation Command. "Maar het is echt bedoeld om te voorkomen dat we niet wegzakken in de drassige toendra, in de zomer."

Klaar voor de machtsstrijd met de Russsen in het rap veranderende Noordpoolgebied? "Het is geen geheim dat Rusland de bases in het Arctisch gebied militair aan het versterken is", zegt Nesheiwat, de voormalig Trump-adviseur. "Rusland ziet zichzelf als de koning van de Noordpool."

Troy Bouffard van het Center for Arctic Security and Resilience in Fairbanks maakt zich daar minder zorgen over. "Vooral omdat het ook in Ruslands belang is dat de noordelijke handelsroute een belangrijke maritieme route wordt", zegt hij. Die route leidt schepen vanuit Azië, via de Beringstraat, langs het noorden van Rusland naar Europa.

"Uiteindelijk willen ze daar stabiliteit", zegt Bouffard, gevraagd naar de Russische oefeningen in de regio op zee en in de lucht, zoals gezamenlijke vluchten met China. "We kennen de Russen, weten hoe ze zich gedragen, zoals ze dat al decennia doen. China vertrouw ik minder, dat brengt veel onzekerheid."

Al twee jaar mogen buitenlandse journalisten Gaza niet in. En dus is de hele wereld afhankelijk van lokale journalisten in Gaza. Ze zijn er onze ogen en oren, maar ze werken onder loodzware omstandigheden en met gevaar voor eigen leven en dat van hun families.

Ruba Ajrami werkt voor nieuwszender TRT Arabic. Ook voor haar zijn de omstandigheden de afgelopen twee jaar steeds zwaarder geworden met de tekorten aan voedsel en andere basisbehoeften. En ook zij moest meerdere keren vluchten met haar gezin voor Israëlische aanvallen. "Een van de moeilijkste situaties die ik heb meegemaakt sinds het begin van de oorlog, is het moment dat het gebouw werd aangevallen waar mijn gezin in woont. Terwijl ik daar live op TV verslag van deed. Dat is een moment dat ik nooit meer zal vergeten."

Bekijk hier dat moment:

Cameraman Soliman Hijjy doet ook al vanaf het begin van de oorlog verslag. Onlangs maakte hij voor de NOS een reportage over de tienduizenden mensen die wegvluchtten uit Gaza-Stad na invallen van het Israëlische leger. De reportage die hij maakte was ook Hijjy's eigen vertrek uit Gaza-Stad: "Er zijn zoveel momenten die ik nooit meer zal vergeten. Het verlies van vrienden en het verlies van ons mooie huis met alle herinneringen en veiligheid."

Vooral de beelden van omgekomen vrienden en collega's krijgt hij niet meer van zijn netvlies: "De afgelopen twee jaar documenteer en film ik elke dag dingen die ik in al die jaren als journalist niet heb gezien. Maar vooral de beelden van de momenten waarop we afscheid moeten nemen van mensen staan in mijn geheugen gegrift."

Mohamed Yaghi is producer en geluidsman in Gaza: "Het geluid van de bombardementen zal ik nooit vergeten. Of het moment dat er een raket vlak bij mijn huis terechtkwam. Of de gezichten van kinderen die begraven zijn onder het puin. Die momenten gaven mij een diep gevoel van hulpeloosheid, maar zorgen er ook voor dat ik nog meer vastbesloten ben om alle geluiden vast te leggen."

Alle drie verloren ze veel collega's. Volgens internationale journalistenvakbond IFJ zijn er sinds het begin van de oorlog zo'n 250 journalisten en anderen die voor de media werkten gedood door het Israëlische leger. Onlangs nog bombardeerde Israël live op tv een ziekenhuis, waarbij 20 mensen werden gedood - onder wie vijf journalisten die er verslag deden.

Beelden van de aanval op het ziekenhuis eind augustus:

Yaghi: "Sommige collega's heb ik zelf nog opgeleid in het opnemen van geluid. Het waren gepassioneerde jonge mensen die het opnemen van audio ook zagen als een vorm van verzet. Het doet veel pijn om die mensen te verliezen, maar het herinnert me ook dat ik door moet gaan met het werk dat we samen zijn begonnen."

Ook Hijjy verloor veel collega's: "Het waren meer dan collega's, het waren vrienden. We deelden zoveel herinnering van de vele uren die we samen doorbrachten om de situatie hier vast te leggen."

Niet stoppen

Ondanks dat de hele wereld bijna live mee kan kijken naar de verwoesting van Gaza, blijven serieuze sancties tegen Israël vanuit de internationale gemeenschap uit. "Soms betwijfel ik of onze verslaggeving een verschil maakt", zegt Yaghi. "Zeker als de wereld doof lijkt voor onze pijn."

"Helaas maken al onze inspanningen vaak maar weinig verschil", aldus Hijjy. "Daarbij worden we ook nog eens onderworpen een campagnes van opruiing en valse beschuldigingen van zowel Palestijnse als Israëlische kant. Ze willen ons stoppen bij het publiceren van verhalen die beide partijen niet willen horen."

Maar stoppen met het werk wil hij niet: "Ik heb als journalist een eed afgelegd om de waarheid en de stem van de mensen te laten horen. De stemmen die de strijdende partijen juist het zwijgen proberen op te leggen."

Ook Ajrami voelt zich verantwoordelijk. "Ten eerste omdat ik journalist ben. En ten tweede omdat ik Palestijns ben. Ik zie het als een verantwoordelijkheid naar mijn volk toe. Wij moeten blijven spreken over het bloedbad hier. Want als wij het niet doen, wie doet het dan?"

Ondanks het uitblijven van serieuze sancties voor Israël ziet Ajrami wel een verschuiving in de publieke opinie onder de bevolking van andere landen. "Ik put kracht uit de internationale solidariteit die ik zie onder de bevolking in het buitenland."

Ook Yaghi blijft doorgaan met zijn werk: "Ik haal kracht uit de geluiden zelf. Want geluid kan niet tot zwijgen worden gebracht. En zeker als ik een bericht krijg van iemand ver weg, dat ze Gaza hebben gehoord via mijn opnames. Dan weet ik dat mijn werk impact heeft gemaakt. Ook al is die maar klein, dat is voor mij genoeg."