NOS Nieuws - Algemeen

Een Duits stel heeft levenslang gekregen voor de moord op een Oekraïense vluchtelinge en haar moeder. Ze brachten de twee om het leven om een baby te kunnen stelen.

De verdachten uit de buurt van Heidelberg, een 43-jarige man en zijn 45-jarige echtgenote, bekenden vorige maand aan het begin van hun proces schuld. Ze hadden al meerdere kinderen, maar zeiden graag nog een dochter te willen. Na meerdere miskramen en vruchtbaarheidsbehandelingen besloten ze een baby te ontvoeren.

Eind 2023 zocht de vrouw via Telegram contact met Oekraïense vluchtelingen. Ze bood een 27-jarige zwangere vluchtelinge hulp aan bij het vertalen van documenten rond de aanstaande geboorte van haar dochter. De Oekraïense verbleef samen met haar moeder in een vluchtelingenopvang.

Rubberen hamer

Kort na de geboorte van de baby lokte het stel de 27-jarige vrouw en haar 51-jarige moeder in de val. Ze nodigden hen uit voor een verjaardagsfeestje in een restaurant, mengden daar een verdovend middel door hun drankjes, namen hen mee in hun auto en vermoordden hen later op twee verschillende afgelegen plekken.

De man verklaarde dat hij de twee vrouwen had doodgeslagen met een rubberen hamer. De verdachten hadden al eerder een valse geboorteaangifte bij de burgerlijke stand gedaan.

Na enkele dagen werd het lichaam van de 27-jarige moeder van de baby door een voorbijganger ontdekt aan de oever van de Rijn. Op 13 maart werd het Duitse stel gearresteerd, nadat de politie door getuigen op het spoor was gezet. De vijf weken oude baby werd ongedeerd bij hen gevonden.

Berouw

De twee hebben berouw getoond. De vrouw sprak van een "enorme vergissing". Ze zijn behalve voor moord ook voor ontvoering van een minderjarige veroordeeld.

Het OM, maar ook de verdediging, hadden om de levenslange straf gevraagd. De rechtbank stelde ook de bijzondere ernst van het misdrijf vast, wat betekent dat vervroegde vrijlating na vijftien jaar vrijwel uitgesloten is. Tegen het vonnis kan nog beroep worden aangetekend.

De baby, inmiddels een jaar oud, woont bij een zus van haar gedode moeder in Oekraïne. Het veroordeelde echtpaar wil de familie in totaal 30.000 euro smartengeld en schadevergoeding betalen.

Vandaag moest het zover zijn: een mijlpaal in de klimaatdiplomatie, een sluitstuk van jaren onderhandelen en een startpunt voor nieuwe gesprekken. Landen moesten uiterlijk vandaag hun klimaatdoelen voor 2035 hebben ingediend, en - zo hadden ze elkaar plechtig beloofd - die moesten ambitieuzer zijn dan vorige keer.

Dat was althans de bedoeling, maar nu de deadline er is, laten veel landen het moment stilletjes passeren. Sterker nog, slechts een handvol van de ongeveer 200 landen heeft zijn geüpdatete doelen ingediend. Prominente afwezige is de Europese Commissie, wat ogenschijnlijk in strijd is met de rol die Eurocommissaris Hoekstra voor zich ziet. Net als andere grote uitstoters zoals China, India en Australië laat de EU verstek gaan.

De kaarten liggen anders dan bij het tekenen van het Parijsakkoord. Het feit dat de wereld met de huidige doelen afkoerst op een opwarming van minstens 2,6 graden, veel meer dan de afgesproken 1,5 tot 2 graden van het Parijsakkoord, maakt op politiek gebied minder los dan destijds.

VS uit klimaatakkoord

Het Amerikaanse vertrek uit het Parijsakkoord heeft de terugtrekkende bewegingen alleen maar verder kracht bijgezet. Zo zal de VS onder president Trump het doel dat zijn voorganger Biden (op tijd) heeft ingestuurd loslaten. En als een grote uitstoter als de VS zich niet meer verbindt aan de afspraken, waarom zouden andere landen dat wel doen?

Internationaal gaat de discussie dan ook die kant op. Argentinië heroverweegt bijvoorbeeld de deelname aan het klimaatverdrag en ook Indonesië heeft zich hardop afgevraagd hoe eerlijk en nuttig het Parijsakkoord nog is zonder de Verenigde Staten.

"Veel landen zijn ook afwachtend, willen bijvoorbeeld eerst zien wat de politiek van Trump voor ze gaat betekenen", zegt klimaatfinancieringsexpert Pieter Pauw van de TU Eindhoven. "Dat geldt ook voor de EU. Er is net een nieuwe Commissie. Ik kan me ook voorstellen dat ze meer tijd voor afstemming nodig hebben."

Eurocommissaris Hoekstra laat aan de NOS weten dat de Europese Commissie "ruim voor" de klimaattop in Brazilië in november met een plan komt. "De acties en de intenties van de EU zijn duidelijk. We zullen een leidende stem blijven voor internationale klimaatactie", meldt zijn team.

Hoekstra benadrukt dat het Europese klimaatdoel voor 2030 al ambitieus was. Uit het nieuwe doel, voor 2040 ditmaal, zal volgens Hoekstra ook het Europese klimaatdoel voor 2035 zijn af te leiden.

Maar, waarschuwt Pauw, als Hoekstra de klimaatambities wil waarmaken, is haast geboden. "Iedereen wacht nu ook op wat de Europese Unie gaat doen. Als ze andere landen willen motiveren om meer te doen, kunnen ze beter zo snel mogelijk alsnog met hun doel komen. Dat moet dan binnen enkele weken of maanden gebeuren, niet pas in augustus, want dan is van die voortrekkersrol geen sprake meer."

China en India

Ook China zal Brussel ongetwijfeld nauwlettend in de gaten houden. Het land laat vandaag enkel weten dat er "op den duur" een nieuw klimaatplan wordt gepubliceerd. India komt eveneens met de aankondiging dat er nu geen klimaatdoel wordt ingeleverd. Ook dat is geen verrassing: India is diep teleurgesteld over de uitkomst van de afgelopen klimaattop in Bakoe, waar India op veel meer geld voor klimaatfinanciering had gehoopt.

"India zit een speciale positie", legt klimaatfinancieringsexpert Pauw uit. "Gemeten naar totale emissies per jaar, is India de op twee na grootste uitstoter ter wereld. Anderzijds wonen honderden miljoenen mensen onder de armoedegrens. India had graag aanspraak gemaakt op klimaatfinanciering en had dus graag in Bakoe een hoger doel voor financiering gezien."

Onder de landen die wel op tijd hun doel hebben ingediend, zijn naast de VS (in 2035 61 tot 66 procent minder uitstoot dan in 2005) ook het Verenigd Koninkrijk (81 procent minder uitstoot), Zwitserland (65 procent minder uitstoot) en Brazilië (59 tot 67 procent minder uitstoot). Zeker Brazilië kon als organisator van de klimaattop eind dit jaar niet achterblijven.

Uitstel

De VN lijkt ruimte te zien voor uitstel, ongetwijfeld daartoe genoopt door het totale gebrek aan animo. VN-klimaatgezant Simon Stiell suggereerde dat landen later dit jaar met hun doelen komen. "Iets meer tijd nemen om er zeker van te zijn dat deze plannen eersteklas zijn, is logisch", zei hij.

Of de landen dan op zijn minst voor september hun doel willen indienen, was zijn oproep aan de vele deadlinemissers. Dan kan in ieder geval nog voor de top in november worden beoordeeld of de plannen de opwarming überhaupt in de buurt houden van de afspraken in het Parijsakkoord.

Automobilisten hebben binnenkort een grotere kans om te worden geflitst voor bellen of appen achter het stuur. Het Openbaar Ministerie heeft vijftig speciale flitsapparaten aangeschaft die vanaf april in het hele land worden ingezet.

Deze zogenoemde focusflitsers kunnen detecteren of iemand een smartphone vasthoudt. Volgens het OM wordt de pakkans daardoor fors verhoogd, omdat de camera's 24 uur per dag zonder toezicht op een traject kunnen controleren.

Vorig jaar werden er 160.000 boetes uitgeschreven voor het gebruik van de smartphone in de auto. Hoofdofficier Liesbeth Schuijer van het Openbaar Ministerie: "Ik verwacht dat het aantal fors omhoog zal gaan. Want we zien dat deze overtreding echt heel vaak wordt begaan."

Dodelijke ongelukken

Volgens het OM blijkt uit onderzoek dat driekwart van de automobilisten wel eens zijn telefoon gebruikt achter het stuur. Afleiding door de smartphone is een van de drie belangrijkste oorzaken van dodelijke ongelukken. De andere twee zijn te hard rijden en rijden onder invloed. Rijden met de telefoon in de hand is sinds 2019 verboden.

Vanmiddag werd het eerste flitsapparaat op een persmoment door minister Van Weel van Justitie en Veiligheid geïnstalleerd. De komende weken wordt de flitser nog getest en naar verwachting worden er vanaf april ook daadwerkelijk boetes uitgedeeld.

Verslaggever Danny Simons kreeg een eerlijk antwoord van automobilisten op zijn vraag of ze wel eens appten achter het stuur:

Er werden bij de aanpak van appen en bellen in het verkeer al wel flitscamera's ingezet, maar die moeten worden bediend door een agent. Ook rijdt de politie zo nu en dan rond met een touringcar van waaruit agenten kunnen zien of iemand z'n telefoon vasthoudt.

De foto's die met de nieuwe flitsapparaten worden gemaakt, worden automatisch doorgestuurd naar het Centraal Justitieel Incassobureau. Daar checkt een medewerker of iemand echt een overtreding heeft begaan, waarna de boete van 430 euro wordt verstuurd.

In Roemenië is een man opgepakt vanwege grootschalige fraude met Europese subsidies. Hij wordt gezien als leider van een groep die de EU voor ruim 100 miljoen heeft opgelicht.

De man, een Italiaan, werd dinsdag opgepakt op het vliegveld van Boekarest. Hij probeerde te vluchten uit Roemenië, zegt het Europees Openbaar Ministerie.

Uit onderzoek blijkt dat de groep systematisch fraude pleegde met EU-financiering. Ook zouden de leden banden hebben met de maffia.

De groep schreef in op Europese aanbestedingen voor de aanleg en renovatie van waterleidingen en riolering. Dat deden ze via twee Italiaanse bedrijven, die zich opstelden als partners of ondersteuners van Roemeense bedrijven. Een van de Italiaanse bedrijven was via de Italiaanse anti-maffiawet al uitgesloten van alle overheidsbijdragen.

Valse contracten

Bij de aanbestedingen verstrekte de groep valse documenten, zoals balansen met een veel grotere jaaromzet dan in werkelijkheid was behaald. Ook presenteerde ze valse contracten van andere opdrachten om hun ervaring aan te tonen. In de praktijk bleek dat de Italiaanse bedrijven niets bijdroegen aan de projecten zelf, maar dat Roemeense bedrijven al het werk uitvoerden.

Ze deden mee aan achttien aanbestedingen, en wonnen er acht. Daarmee haalden ze meer dan 100 miljoen euro binnen.

De aangehouden leider zit voorlopig vast. Twee andere leden van de groep zijn onder gerechtelijk toezicht geplaatst.

De Roemeense president Iohannis heeft zijn vertrek aangekondigd. In het parlement dreigt een motie van rechts-populistische partijen te worden aangenomen, waarin op zijn vertrek wordt aangedrongen. Een onbekend aantal parlementsleden van coalitiepartijen is van plan voor te stemmen.

Iohannis wil dat niet afwachten. "Om Roemenië een crisis te besparen treed ik af", zei hij in een verklaring. Volgens het Duitse persbureau DPA moet op een gedwongen aftreden een referendum volgen. Dat zou Iohannis hebben voorkomen door zelf op te stappen.

Iohannis noemde het stemmen over de motie een zinloze actie, omdat hij na de presidentsverkiezingen in mei sowieso zou vertrekken. Roemenië is lid van de EU en de NAVO. "Geen van onze partners zal begrijpen waarom Roemenië zijn president wegstuurt als de campagne voor het kiezen van een nieuwe president al is begonnen", zei Iohannis. "Iedereen verliest, niemand wint er iets mee."

Volgens DPA dreigden parlementsleden van de coalitie voor het aftreden van de impopulaire president te stemmen, omdat zijn aanblijven de kansen van de eigen kandidaten bij de verkiezingen zou verkleinen.

Ongeldige uitslag

Iohannis zat in zijn tweede ambtstermijn. Die liep in december af, maar werd verlengd omdat het constitutioneel hof de presidentsverkiezingen die in november waren gehouden ongeldig verklaarde.

Volkomen onverwacht waren die gewonnen door de pro-Russische kandidaat Calin Georgescu. Later bleek dat filmpjes van Georgescu op sociale media massaal waren gepromoot door Rusland. Het hof noemde dat land niet, maar zei dat kandidaten geen gelijke kansen hebben gehad.

In het Roemeense staatsrecht heeft de president een belangrijke rol, met name op het gebied van buitenlands beleid en veiligheidsvraagstukken. De president is tevens opperbevelhebber van de strijdkrachten.

Iohannis legt woensdag zijn taken neer. Senaatsvoorzitter Bolojan neemt voorlopig een beperkt aantal presidentiële taken over.

Het gaat niet goed met de Rotterdamse haven. De industrie in de haven krimpt al bijna twintig maanden en daarom slaan de gemeente en de provincie Zuid-Holland groot alarm. "Het kabinet moet dit voorjaar ingrijpen", schrijven ze in een brief aan het kabinet.

De Rotterdamse haven heeft de naam "de motor van de Nederlandse economie" te zijn, maar die motor hapert nu er grote veranderingen voor de deur staan. Zo is volgens de briefschrijvers een derde van alle duurzame projecten vertraagd door capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet, ligt de ontwikkeling van een waterstofnetwerk voor een groot deel stil en kunnen bedrijven niet meer op tegen buitenlandse concurrenten.

"Het is vijf over twaalf, er zijn nu maatregelen nodig om ervoor te zorgen dat Nederland en de haven van Rotterdam tot de koplopers van de industriële landen blijven behoren", zeggen de Rotterdamse wethouder Robert Simons (Leefbaar Rotterdam) en gedeputeerde Arne Weverling (VVD) van Zuid-Holland in de brief.

De poorten sluiten

De industrie in de Rotterdamse haven bestaat voor een groot deel uit raffinaderijen, chemische fabrieken en biobrandstoffabrieken. "Hier worden spullen gemaakt die we allemaal dagelijks gebruiken, van medicijnen en matrassen tot cement", zegt Weverling. Volgens hem vertrekken bedrijven uit Rotterdam als er niks gebeurt. "België is heel dichtbij, Duitsland ook."

Het is in nationaal én Europees belang om iets te doen, vult Simons aan. "Zo niet, dan zal de werkgelegenheid afnemen. Aan het eind van de dag zullen de poorten hier sluiten. We gaan onze welvaart verliezen en ons welzijn." Volgens de twee bestuurders wordt de industrie in andere landen meer (financieel) ondersteund en zijn allerlei regels in Nederland strenger.

Ze willen dat het kabinet bij de voorjaarsnota met een plan voor de haven komt dat te vergelijken is met het 'Project Beethoven', dat eerder voor de regio Eindhoven werd gemaakt om techbedrijven als ASML daar te behouden. Ze stellen dat Rotterdam in 2050 de meest duurzame haven ter wereld zou kunnen zijn, maar dat die ambitie uit zicht raakt vanwege het ontbreken van stevig overheidsbeleid.

Als grootste obstakels noemen de bestuurders het volle elektriciteitsnet, geen mogelijkheden tot (ver)bouwen door stikstofbeperkingen, hoge energiekosten en ruimtegebrek in de haven. Hierom stellen bedrijven nu al hun groene investeringen uit of blazen ze die zelfs helemaal af. De bestuurders willen daarom actie van het kabinet: investeren in CO2-opslag, het oplossen van de problemen op het stroomnet "met onorthodoxe maatregelen" en de stikstofuitstoot snel (en juridisch houdend) verlagen.

De groei- en krimpcijfers van de hele Nederlandse industrie, waarvan de Rotterdamse haven een belangrijk deel uitmaakt:

Zowel bij coalitie- als oppositiepartijen in Den Haag kan de noodkreet van de bestuurders op begrip rekenen. "We moeten dit signaal bloedserieus nemen", zegt Kamerlid Silvio Erkens (VVD). "Als we niets doen aan problemen als het volgelopen stroomnet is het alternatief: banenverlies, economische irrelevantie en verder achterlopen op de rest van de wereld." Hij pleit voor een crisiswet om vergunningen voor CO2-opslag, waterstof en het uitbreiden van het stroomnet drastisch te versnellen.

GroenLinks/PvdA-Kamerlid Joris Thijssen verwijt dit kabinet te weinig te doen. "Het kabinet prutst maar wat aan met als gevolg dat veel banen op de tocht staan." Het Kamerlid zou graag eenzelfde aanpak zien als voor ASML maar met voorwaarden: "Het is daarbij essentieel dat de industrie snel van fossiel afgaat. Dus regering: ga aan het werk."

Als het aan de Rotterdamse en Zuid-Hollandse bestuurders ligt, trekt het kabinet de portemonnee in de voorjaarsnota, de halfjaarlijkse bijstelling van de begroting. Hoeveel hun verzoeken precies kosten, weten de wethouder en de gedeputeerde niet, maar wel dat het om miljarden gaat. Dat zou dan geld zijn dat boven op de andere harde noten komt die het kabinet nog te kraken heeft.

Zo moet er nog een oplossing worden gevonden voor het btw-probleem, de stikstofkwestie en het mislopen van de klimaatdoelen. Ook is er geld nodig voor pandemische paraatheid en vaccinaties, voor box 3, voor herstel van de toeslagenaffaire en bovendien willen ook gemeenten meer budget. Bij elkaar gaat het om miljarden euro's extra. En daar komt nu dus deze oproep uit Rotterdam bij.

Daarmee wordt de puzzel die PVV, VVD, NSC en BBB dit voorjaar moeten leggen nóg ingewikkelder, terwijl de verhoudingen in de coalitie broos zijn.

Nieuwsuur maakte eerder een reportage over de toekomstbestendigheid van de haven:

De afvallige regio Transnistrië in Moldavië is weer verzekerd van de toegang tot gas. De leider van de regio, Vadim Krasnoselski, zegt dat een Hongaars bedrijf het gas zal leveren en dat de transactie mogelijk is dankzij een Russische lening.

Sinds 1 januari kwam er geen gas meer naar Transnistrië, nadat Oekraïne had besloten geen Russisch gas meer door te laten over het eigen grondgebied. Ook Moldavië, Slowakije en Hongarije werden door het besluit van Oekraïne getroffen.

De levering van gas aan Transnistrië kon op 1 februari al voorlopig worden hervat, dankzij een schenking van 30 miljoen euro van de EU. Het ging om een noodvoorziening die gold tot vandaag.

De EU bood Transnistrië aan voor nog eens 60 miljoen aan gas aan te kopen, maar het moest daarvoor wel aan enkele voorwaarden voldoen, zoals verbeteringen op het gebied van mensenrechten en een stijging van de prijzen van elektriciteit, water en verwarming, die zwaar worden gesubsidieerd.

Transnistrië koos dus voor een andere oplossing, volgens de Moldavische regering om Rusland niet tegen zich in het harnas te jagen. "Rusland staat hun niet toe Europese hulp te accepteren, uit vrees de controle over de regio te verliezen", zei de Moldavische premier Recean.

Volgens Recean kunnen de gasleveringen per schip aan de regio donderdag beginnen.

Bekijk deze reportage van correspondent Christiaan Paauwe, die vorige maand een bezoek bracht aan een gezin in Transnistrië dat zonder gas zat:

Bij een busongeluk in Guatamala zijn 51 doden gevallen. Ook is een onbekend aantal mensen gewond geraakt. In de intercitybus zaten 75 mensen.

De bus viel vanaf een brug in een ravijn. Het ongeluk gebeurde in de vroege ochtend aan de rand van Guatemala-Stad, de hoofdstad van het land.

Brandweerteams proberen lichamen van de passagiers te vinden. Op beelden van de brandweer op X is te zien dat de bus deels onderwater ligt. Het is niet duidelijk of er ook buitenlanders in de bus zaten.

"We betreuren het incident dat vandaag heeft plaatsgevonden ten zeerste", zegt Ricardo Quiñónez, de burgemeester van de hoofdstad, op X. "We hebben alle hulpdiensten ingezet om de reddingsacties te versnellen."

De Guatemalteekse president Bernardo Arevalo heeft drie dagen nationale rouw afgekondigd. Hij zet het leger in om de hulpdiensten te versterken.

De reddingswerkzaamheden duren volgens de lokale autoriteiten nog in ieder geval de hele ochtend. Het is nog niet bekend hoe de bus naar beneden kon vallen.

De Raad van State is negatief over de asielwetten van minister Faber. Met die plannen wil het kabinet naar eigen zeggen "het strengste asielbeleid ooit" invoeren. Maar volgens het adviesorgaan is niet duidelijk gemaakt dat die plannen gaan bijdragen aan het beperken van de instroom van asielzoekers. En zijn de gevolgen volgens de adviseurs een extra belasting op de Immigratie- en Naturalisatiedienst en de rechtspraak.

Wat staat er precies in de adviezen van deze twee wetsvoorstellen? Viola Bex-Reimert is universitair hoofddocent vreemdelingenrecht aan de Universiteit Utrecht en las het advies direct na publicatie door. In Podcast De Dag neemt ze de hoofdpunten door. Politiek verslaggever Nynke de Zoeten geeft tot slot een korte reactie vanuit Den Haag. De coalitiepartijen willen door met de asielplannen, ondanks de kritiek van de Raad van State.

Reageren? Mail naar dedag@nos.nl.

Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Met dank aan Casper Meijer voor het inlezen van het advies van de Raad van State

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Het gaat sneeuwen vannacht. In het noordoosten van het land kan er lokaal een paar centimeter blijven liggen. In de rest van Nederland blijft het bij natte sneeuw.

Vanwege het risico op gladde wegen, fietspaden en voetpaden heeft het KNMI code geel afgekondigd voor meerdere provincies. In Gelderland geldt de waarschuwing van 02.00 uur tot 06.00 uur, voor Drenthe en Overijssel van 03.00 uur tot 09.00 uur, en voor Friesland en Groningen van 04.00 uur tot 10.00 uur.

"Er kan in die noordelijke provincies één tot maximaal vijf centimeter sneeuw vallen, afhankelijk van hoe intensief het blijft doorsneeuwen", zegt weervrouw Roosmarijn Knol.

Het winterweer heeft te maken met een neerslaggebied dat boven Frankrijk hangt en langzaam onze kant op komt. "Hier hebben we nu koude lucht, en als die in botsing komt met dat neerslaggebied, valt er sneeuw."

Shlushpuppie

Met dat neerslaggebied komt ook warme lucht mee, waardoor het op de meeste plaatsen bij een mix van natte sneeuw en regen blijft.

En voordat de sleeën, langlaufski's en skibrillen uit de kast komen, is er ook vast een waarschuwing voor het noordoosten: daar kan het 's middags al gaan regenen waardoor de sneeuw deels zal verdwijnen, verwacht Knol. "Je krijgt dan van die slushpuppie-achtige troep. Dus wie sneeuwpoppen wil bouwen, kan dat beter 's ochtends doen. Er staat wel een harde wind, waardoor het extra koud zal aanvoelen."

Alleen in het uiterste noordoosten kan later op de dag af en toe nog wat winterse neerslag vallen.

Na dinsdag wordt er minder neerslag verwacht, en wordt het weer wat kouder. Tot in het weekend variëren de temperaturen tussen de -3 graden 's nachts tot maximaal 5 graden overdag.

Actrice Sigrid Koetse is op 89-jarige leeftijd overleden. Dat heeft haar familie aan het ANP laten weten. Ze overleed in het Rosa Spier Huis in Laren.

Koetse studeerde in 1955 af aan de Toneelschool in Amsterdam. In datzelfde jaar begon haar theaterloopbaan met de rol van Amparo in het toneelstuk Mariana Pineda. Daarna speelde ze vele grote rollen bij gezelschappen als de Nederlandse Comedie en Toneelgroep Amsterdam. Daar speelde ze tot aan haar pensioen.

In 1988 ontving Koetse de Theo d'Or, de belangrijkste Nederlandse toneelprijs, voor haar rol in het stuk Bakeliet van Toneelgroep Amsterdam.

In 1999 zei ze in de Volkskrant: "Wat is het nou, toneel. Dat besef je op enig moment. Ooit vond je alles wat ermee te maken had enorm belangrijk. Nu denk ik: wat ik gedaan heb vroeger, het zal wel. Het is vluchtig, het is weg, zodra de laatste voorstelling is geweest. Je moet toneelspelen puur voor je lol."

De Fabriek, Bergen Binnen, GTST

De actrice was ook geregeld te zien in films en op tv. In 1960 speelde ze met Ramses Shaffy in de tv-film De hond van de tuinman. In 1980 had ze een rol in de toneeltrilogie Rouw past Electra die op drie achtereenvolgende avonden door de KRO werd uitgezonden.

Verder had ze rollen in de series De Appelgaard, De Fabriek, Oppassen!!! en Bergen Binnen. In 2005 had ze een gastrol in Goede Tijden, Slechte Tijden.

Sigrid Koetse in de tv-serie De Appelgaard van de KRO:

De 26-jarige dader van een steekincident in de Duitse stad Stuttgart is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 9,5 jaar voor pogingen tot moord en doodslag. Het incident vond in juni plaats in de officiële fanzone tijdens de openbare vertoning van de EK-wedstrijd tussen Tsjechië en Turkije aan de Schlossplatz, het grootste plein van de stad.

Niemand kwam om het leven, maar meerdere mensen raakten gewond, van wie er een in kritieke toestand verkeerde. Het doel van de dader was om "zo veel mogelijk mensen aan te vallen en te doden", zei hij.

Turkije

De regionale rechtbank van Stuttgart oordeelde dat de verdachte van Syrische afkomst schuldig is aan drie gevallen van poging tot moord en drie gevallen van poging tot doodslag. Uit haat tegen Turkije stak hij met een mes opzettelijk mensen neer die Turkse truien, sjaals en de vlag van het land droegen, zo oordeelde de rechter.

Het Openbaar Ministerie had dertien jaar gevangenisstraf geëist voor zes pogingen tot moord. De advocaat van de verdachte betoogde dat zijn cliënt in een psychose verkeerde. De man kan nog in hoger beroep gaan tegen het vonnis.

Bij aluminiumfabriek Nedal in Utrecht is waterstofgas vrijgekomen. Het bedrijf aan de Groenewoudsedijk is ontruimd en de 119 medewerkers zijn opgevangen bij een bedrijf in de buurt. Waterstofgas is niet giftig, maar wel licht ontvlambaar en explosief.

De aluminiumfabriek ligt tussen de A2 en het Amsterdam-Rijnkanaal. Volgens de Veiligheidsregio Utrecht zijn er vanwege de gunstige wind geen gevolgen voor omwonenden. Daarom is er geen oproep gedaan om ramen en deuren te sluiten.

De brandweer had de omgeving van het bedrijf afgezet, maar heeft die rond 13.45 uur weer vrijgegeven.

De gevolgen zijn vooral merkbaar in het bedrijf zelf. Daar heeft de brandweer het bedrijfsproces stilgelegd om de bedrijfshal te ventileren. Ook de ambulancedienst en de politie zijn aanwezig bij de fabriek. Vier mensen zijn nagekeken door ambulancepersoneel.

Volgens RTV Utrecht produceert en verkoopt Nedal aluminium profielen en lichtmasten en worden producten geleverd aan de autobranche en transportsector.

In een weiland bij het Friese dorp Nieuwehorne zijn afgelopen nacht opnieuw schapen gedood. Elf andere schapen waren er zo slecht aan toe dat een dierenarts ze heeft moeten laten inslapen, zegt de schapenhouder tegen Omrop Fryslân.

Gisterochtend werden er in het weiland ook al tientallen schapen dood aangetroffen. Volgens de schapenhouder ging het toen in totaal om veertig dieren, waarvan er veertien van hem waren. Vandaag werden nog eens zo'n tien schapen dood gevonden.

De boer vermoedt dat alle schapen zijn aangevallen door een of meerdere wolven. "Het was een slagveld, de ravage is enorm", zegt hij.

Een onderzoeker van BIJ12 heeft DNA afgenomen en moet vaststellen of de schapen daadwerkelijk zijn gedood door een wolf. De resultaten van dat onderzoek worden begin mei verwacht.

DNA-onderzoek

De schapenhouder heeft geen antiwolvenraster, en ziet daar ook geen mogelijkheden toe. "Als ze mij moeten verplichten om wolfwerende afrastering te plaatsen, dan is het voor mij einde oefening. Dat houd ik financieel ook niet vol."

Dierenarts Jaap Baerveldt was vanochtend ter plaatse om te kijken welke dieren nog te redden waren. Volgens hem gaat het "zeer waarschijnlijk" om een wolvenaanval. "We weten het natuurlijk nog niet zeker, maar het lijkt er heel duidelijk op", zegt hij tegen de omroep.

"Helaas is het vaak beter om de meeste schapen die gebeten zijn te euthanaseren", zegt hij. "Als ze eenmaal zijn gebeten, lopen ze kans dat ze later infecties krijgen en dan gaan ze alsnog dood."

Baerveldt ziet dat hij en zijn collega's steeds vaker moeten komen voor een vermoedelijke wolvenaanval. "Zeker hier in de Tjongervallei komt het steeds vaker voor."

'Groot leed voor de schapenhouders'

Burgemeester Fokkens van Heerenveen, waar Nieuwhorne onder valt, noemt de situatie in het dorp dramatisch. "Het is groot leed voor de schapenhouders die zo hun beesten aantreffen in het land en vreselijk voor de dieren die gedood of aangevreten zijn".

Volgens de burgemeester zijn de bewoners van het dorp bezorgd. Mensen durven niet meer hun hond uit te laten in het bos en kinderen vinden het eng om naar school te fietsen, zegt zij.

In de Friese politiek is een meerderheid voor een stevige aanpak van de wolf. Ook burgemeester Fokkens pleit voor het terugdringen van de wolf. "In deze regio past de wolf niet. De wolf lijkt te wennen aan de aanwezigheid van de mens en dat is een bedreiging voor de veiligheid. Samen met de provincie willen we meer mogelijkheden krijgen om de wolf te weren of te verjagen."

Alle coalitiepartijen willen, ondanks het negatieve advies van de Raad van State, de asielwetten snel naar de Tweede Kamer sturen. Zij benadrukken dat het kabinet zo snel mogelijk aan de slag moet.

Over de snelheid verschillen ze van mening. NSC en VVD sluiten niet uit dat er aanpassingen moeten worden gedaan. "Het is aan het kabinet om daarnaar te kijken", zegt NSC-Kamerlid Diederik Boomsma. "We willen allemaal snel resultaten. Dan moeten de wetten wel goed uitvoerbaar zijn. Dat is in ieders belang."

PVV-leider Geert Wilders reageert op X: "Jullie spelen met vuur, NSC en Pieter Omtzigt. Na opgeven noodwet geen wijzigingen meer. Anders mag de kiezer zich uitspreken." Hij wilde, in tegenstelling tot andere partijen, geen nadere reactie geven aan de NOS.

"Niks van aantrekken"

De PVV blijft er dus bij dat de asielwetten zonder aanpassingen moeten worden ingevoerd. "De adviezen van de Raad van State veranderen daar niets aan", zegt Wilders. "Gelukkig is een advies slechts een advies."

Later stak hij op X PVV-minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) een extra hart onder de riem: "Niks aantrekken van die ongekozen bureaucraten van de Raad van State. Nederland wil snel een strenger asielbeleid."

In de coalitie is de spanning al enkele keren opgelopen over het asielbeleid. Alle coalitiepartijen willen de asielopvang versoberen en de aantallen asielzoekers in Nederland omlaag brengen. Maar over de manier waarop verschillen vooral NSC en PVV al langere tijd van mening.

De PVV wil zo snel mogelijk een strenger asielbeleid. NSC zegt zeer te hechten aan goed bestuur en zorgvuldige wetten die uitvoerbaar zijn, inclusief de nieuwe asielwetgeving. Om die reden moest de PVV eerder afzien van een noodwet om strengere asielregels door te voeren.

"Minder aantrekkelijk"

De Raad van State adviseert nu deze wetten niet in de huidige vorm in te dienen bij de Tweede Kamer, omdat ze moeilijk uitvoerbaar zijn en niet zorgvuldig tot stand zijn gekomen.

Ook betwijfelt het hoogste adviesorgaan van de regering of de asielinstroom door deze wetten echt omlaag gaat. Voor asielzoekers spelen de regels die een land heeft "een beperkte rol" bij de keuze waar ze naar toegaan, stelt de Raad van State.

"Niets doen geen optie"

Desondanks staan de coalitiepartijen achter de asielwetten. "We weten dat het tweestatusstelsel zeker gaat werken", zegt VVD-Kamerlid Queeny Rajkowski. "Het gaat ervoor zorgen dat Nederland minder aantrekkelijk is dan andere westerse landen."

"Als we het nog niet gedaan hebben, kunnen we ook nog niet aannemelijk maken dat dit gaat werken", reageert BBB-Kamerlid Henk Vermeer. "Niets doen is nog verder vastlopen, dus dat is wat ons betreft geen optie."

"Je weet nooit wat mensen doen", vindt ook Boomsma van NSC. "Als alle landen om ons heen strenger worden, is het ook een risico als Nederland achterblijft. We moeten nu stappen zetten om de instroom te beperken."

Vanuit de oppositiepartijen klinkt al langere tijd grote kritiek op asielwetten en ook nu benoemen ze dat op X. "De wetsvoorstellen leiden tot nóg grotere chaos en hebben geen invloed op aantal asielverzoeken", vindt Kati Piri van GroenLinks-PvdA.

"Schadelijke symboolpolitiek dus, met grotere problemen voor vluchtelingen én samenleving. Kabinet neem de kritiek serieus en ga terug naar de tekentafel."

"Tijd verspild"

Meerdere partijen vinden dat het kabinet de tijd niet nuttig heeft gebruikt. "Tijd verspild, beloften niet waargemaakt. PVV, VVD, BBB en NSC: stop met aanrommelen", schrijft Tweede Kamerlid Don Ceder van de ChristenUnie.

"Het kabinet heeft maanden verspild die je ook kunt besteden aan wat wel helpt", zegt Anne-Marijke Podt van D66. Ze noemt daar onder meer een fatsoenlijke begroting voor de asielketen en samenwerking in Europa om de grenzen te controleren.

De SGP laat weten de pogingen om meer grip op de asielstroom te steunen. "Dáárom stellen wij hoge kwaliteitseisen aan de wetsvoorstellen", zegt Kamerlid Diederik van Dijk. "Het strengste asielbeleid ooit is nu eenmaal een losse flodder als geen sprake is van het effectiefste asielbeleid ooit."

Collega's en vrienden reageren met verdriet op het overlijden van Ron Brandsteder, die vannacht op 74-jarige leeftijd overleed. Ze benadrukken allemaal de grote rol die Brandsteder heeft gespeeld voor de Nederlandse televisie en zijn lach, die vaak op tv te horen is geweest.

André van Duin is aangeslagen, zegt hij tegen de NOS. De twee hebben jarenlang samengewerkt en zijn goed bevriend. "Het was een toptijd met Ron."

Van Duin wist al dat zijn overlijden eraan zat te komen. "Veertien dagen geleden belde hij om afscheid te nemen. Hij vertelde toen dat we elkaar waarschijnlijk niet meer zouden zien. Dus ik was er op voorbereid en zijn overlijden kwam niet onverwacht."

Van Duin beschrijft Brandsteder als de "boy next door". "Hij was aangenaam om naar te kijken, met zijn aanstekelijke lach die overal maar doorheen bolderde. Mensen hadden hem graag om zich heen, en ook op tv."

Brandsteder heeft volgens Van Duin een "stempel" op de Nederlandse tv gezet. "Vooral oudere mensen zullen met veel plezier aan hem terugdenken."

'Van onschatbare waarde'

Ron Brandsteder heeft zijn stempel gedrukt op de Nederlandse radio en tv-geschiedenis, benadrukt ook omroep AVROTROS. Brandsteder presenteerde jarenlang programma's van TROS, zoals de Showbizzquiz, Moordspel en Ron's Honeymoonquiz.

"Hij was van onschatbare waarde voor de TROS en wist met soepel gemak en zijn schaterlach grote groepen mensen aan zich te binden."

Een terugblik op zijn carrière:

Ook Joop van den Ende en zijn vrouw Janine herinneren hem om zijn lach: "Hij had ongelooflijk veel humor en kon onbedaarlijk lachen".

"Het was een feest met hem te werken. Ron was zoveel meer dan alleen een tv-presentator. Hij was een vastberaden maker, die bij elke redactievergadering nauw betrokken was en over elk detail meepraatte. Dat maakte zijn programma's persoonlijk en dat voelde de kijker door de televisie heen."

RTL noemt Brandsteder "een van de meest iconische presentatoren". Hij presenteerde daar onder meer Wie Ben ik?, Rons Honeymoonquiz en Dancing with the Stars. "Ron was niet alleen een geweldige presentator, maar ook een warm en innemend persoon. Hij stond altijd klaar voor een goed gesprek en een lach."

'Veel te vroeg is overleden'

Patty Brard schrijft op Instagram dat Brandsteder "helaas veel te vroeg is overleden". "Ik wens zijn gezin, familie, vrienden en dierbaren heel veel sterkte en 'remember the good times'." Brard en Brandsteder trouwden in 1979 en gingen een jaar later uit elkaar.

Omroep Max-baas Jan Slagter noemt Brandsteder een icoon. "Ron Brandsteder heeft enorm veel gedaan en betekend voor de Nederlandse televisie. Hij komt uit de tijd dat miljoenen mensen tv keken en thuis bleven om een programma te kunnen zien", vervolgt Slagter. "Ik zal me Ron vooral herinneren als een goedlachse, ontzettend aardige en vriendelijke man."

Brandsteder stapte in 2010 over naar de omroep, en maakte daar onder meer het nostalgische programma Wie van de drie. Omroep Max zendt later deze week een eerbetoon uit. Wanneer dat gaat zijn wordt later bekendgemaakt.

Het Nederlandse onderwijs kampt met verouderde gebouwen en heeft een groeiende behoefte aan renovatie en nieuwbouw. Maar door stijgende bouwkosten en een tekort aan geld worden juist steeds minder nieuwe schoolgebouwen gerealiseerd, blijkt uit een analyse van vakblad Cobouw.

Eerder werd nog gedacht dat er 730 miljoen euro nodig was om alle achterstanden weg te werken. Mede door de inflatie is dat opgelopen tot 1,2 miljard, volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Schoolgebouwen verouderen snel en voldoen niet aan de hedendaagse normen voor duurzaamheid, gezondheid en energie-efficiëntie.

Verouderde schoolgebouwen

Volgens Gerhard Jacobs van adviesbureau HEVO kunnen veel schoolgebouwen ouder dan veertig jaar niet meer voldoen aan de eisen van luchtzuiverheid en energieverbruik. "Als je vandaag een school zou bouwen, zou je luchtzuiverheid, ventilatie en andere moderne eisen moeten implementeren, maar deze worden vaak niet nageleefd in oudere schoolgebouwen," zegt Jacobs.

Hij wijst erop dat er grote verschillen zijn tussen schoolgebouwen. Sommige leerlingen zitten in gebouwen van meer dan zestig jaar oud. "Op een koude dag zoals vandaag, krijgen leerlingen in verouderde gebouwen het advies om een extra trui aan te trekken, simpelweg omdat de isolatie van het gebouw niet meer voldoet," vertelt hij.

Uit een onderzoek van HEVO uit 2021 kwam naar voren dat bijna de helft van de schoolgebouwen ouder is dan veertig jaar, recenter onderzoek is er niet. Het aantal gebouwen dat ouder is dan veertig jaar stijgt nog altijd.

Te weinig vergunningen

De urgentie is groot, maar er worden veel te weinig nieuwe schoolgebouwen gebouwd. Er zouden jaarlijks zo'n driehonderd bouwvergunningen afgegeven moeten worden, maar het zijn er maar zo'n honderd. "Zelfs als er voldoende middelen zouden zijn, is het moeilijk om de snelheid van renovaties bij te houden", zegt Jacobs. "Dit komt deels door een gebrek aan mankracht, maar het probleem begint bij geld."

De achterstand in schoolhuisvesting blijft oplopen. Naast de HEVO pleit ook de VNG voor extra overheidsinvesteringen. Eind november hebben ze opnieuw een oproep gedaan aan het kabinet.

Als Donald Trump zijn plannen voor importheffingen op staal en aluminium doorzet, zal Tata Steel daardoor geraakt worden. Daarvoor waarschuwt de staalfabrikant uit Velsen. In een schriftelijke reactie zegt Tata zich op "alle mogelijke scenario's" voor te bereiden.

De Amerikaanse president dreigt om vandaag importheffingen van 25 procent op alle staal- en aluminiumimporten in de Verenigde Staten af te kondigen. Verdere details gaf hij nog niet prijs.

"Importheffingen hebben altijd impact op onze verkopen in het buitenland," waarschuwt Tata Steel, dat in Indiase handen is. De Verenigde Staten is belangrijk voor Tata. Van alle staal die Tata in Nederland maakt, gaat 12 procent naar de Verenigde Staten.

Tata zegt in nauw contact te staan de Amerikaanse Kamer van Koophandel, de Nederlandse ambassade en vertegenwoordigers van de Europese Unie in de Verenigde Staten

Doorbelasten

Geïmporteerd staal zal in Amerika duurder worden als Trump zijn plannen doorzet, verwacht Martijn Schippers die als douane-expert verbonden is aan advieskantoor EY en de Erasmus Universiteit. "De VS importeert wel meer staal uit Canada, China en de Verenigde Arabische Emiraten, maar Tata wordt natuurlijk ook geraakt."

"Veel Amerikaanse bedrijven worden hier niet beter van. Denk bijvoorbeeld aan autoproducenten die staal van buiten de VS nodig hebben," zegt Schippers. "Die krijgen te maken met hogere kosten en zullen het mogelijk doorbereken aan de Amerikanen."

Het is nog maar de vraag wat de Amerikaanse president echt gaat doen. "Je ziet dat hij wil dreigen met tarieven voor extra inkomsten aan de grens, maar vaak zit er ook een ander doel achter," zegt de douane-expert. "Trump gebruikt dit soort dreigementen ook als instrument om andere concessies af te dwingen."

Daarbij verwijst Schippers naar Trumps eerste termijn, toen hij ook met importheffingen op staal kwam. Europa reageerde toen met heffingen op typisch Amerikaanse producten zoals spijkerbroeken en whisky. Later weer werden de onderlinge heffingen weer afgebouwd.

Uitzondering

Ook Tata benadrukt dat in de vorige ambtsperiode van Trump de impact van de heffing op staal uiteindelijk meeviel. De schade viel mee omdat er voor specifieke, hoogwaardige staalproducten die Amerika niet goed kon missen uitzonderingen werden gemaakt.

"Wij leveren in de VS staal voor batterijen voor elektrische auto's, hoogwaardig verpakkingsstaal en andere geavanceerde en bijzondere staalsoorten die allemaal op dagelijkse basis gebruikt en verwerkt worden in de VS," laat Tata weten. Het is niet duidelijk of die uitzondering nu ook weer wordt gemaakt.

Theo Henrar, voorzitter van de industrievereniging FME, spreekt van een déjà-vu. Henrar was directeur bij Tata Steel Nederland in 2018, tijdens de vorige staalheffingen onder Trump. "Dat was niet fijn om te horen", blikt hij terug. "Als je een langdurige relatie hebt met Amerikaanse bedrijven, wat ga je dan doen? Die zeiden: 'jullie staal is zo speciaal, ship me Dutch steel'. Onze klanten zijn toen Congresleden gaan bellen."

Uitzondering

Uiteindelijk verviel de heffing voor Nederlands staal, nadat een uitzondering werd gemaakt voor hoogwaardig staal. Hoewel Henrar ziet dat Trump er in zijn tweede ambtstermijn veel steviger in zit dan toen, verwacht hij wel het ook ditmaal met een sisser kan aflopen.

"We zien ook nu dat mijnheer Trump wat roept en dan twee passen terug doet. We moeten het nu op drie sporen doen: meteen de Amerikanen lik op stuk geven, ondertussen met ze in gesprek blijven en zelf veel meer in technologie investeren. Dat moet op Europees niveau."

De Europese Commissie zegt nog niets uit Washington te hebben vernomen over staalheffingen. "We reageren niet op algemene aankondigingen zonder details of uitgeschreven verduidelijking", stelt Brussel. De Commissie kondigt wel aan "te zullen reageren" op tarieven tegen Europese bedrijven, arbeiders en consumenten.

Serena Williams, een Palestinavlag en een sneer naar Trump. De wereld lijkt nog niet uitgesproken over het pauzespektakel van Kendrick Lamar tijdens de Super Bowl, waar de Philadelphia Eagles er vannacht met de winst vandoor gingen.

De 37-jarige rapper uit Compton, Californië is de eerste solo-hiphopact in de geschiedenis van de Super Bowl halftimeshows. "Mag ik even schreeuwen?", vraagt N'kia Landburg. De muziekjournalist is trots dat hiphop zo een groot podium heeft bereikt.

Lamar ging controverse vannacht niet uit de weg. Het optreden begon met een opmerkelijke gast: acteur Samuel L. Jackson opende de show als 'Uncle Sam', de belichaming van de overheid van de Verenigde Staten.

Toepasselijk gekleed verwelkomde hij het publiek bij de show: "Welkom bij het grote Amerikaanse spel".

Vervolgens viel Lamar met de deur in huis met de mededeling: "De revolutie wordt uitgezonden op televisie. Jullie hebben het juiste moment gekozen, maar niet de juiste man."

Kijkers zagen daar een sneer in richting de aanwezige president Trump. Dat zou niet de eerste keer zijn: in 2017 noemde hij Trump in het nummer The Heart Part 4 al een chump, een sukkel.

'Te ghetto'

Na een drietal nummers volgde weer een kleine onderbreking van 'Uncle Sam' waarin hij Lamar "te luidruchtig en te ghetto" noemt. "Hij deed het ook redelijk satirisch. Het belicht de spanningen tussen artistieke expressie en maatschappelijke verwachtingen", aldus Landburg.

De camera draaide vervolgens naar Lamar en zijn dansers, die in de vorm van een Amerikaanse vlag stonden. Het feit dat al Lamars dansers zwart zijn, lijkt voor x-gebruikers mogelijk een uithaal naar Trumps omstreden beslissing om alle diversiteitsprogramma's te stoppen of te pauzeren.

Zangeres SZA, met wie Lamar later dit jaar op duotour gaat, was de eerste muzikale gast van Lamar. Ze zong het romantische nummer Luther en soundtrack van superheldenfilm Black Panther, All the Stars.

Het was nog de vraag of Lamar het veelbesproken nummer Not Like Us zou rappen. Hij noemt in het nummer de Canadese rapper Drake een pedofiel en die ondernam juridische stappen.

Serena Williams

Toen de eerste noten van het nummer door de speakers klonken ging het publiek los. Hoewel Lamar zijn microfoon wegdraaide bij het woordje "pedofiel", deed het publiek zijn werk voor hem. 79.000 man zong het luidkeels mee vanuit de Caesars Superdome in New Orleans.

Ook tennislegende Serena Williams, met wie Drake een relatie had, lijkt zout in de wonden te strooien door op het podium te verschijnen. De eveneens uit Compton afkomstige atlete doet kort de crip walk, ontstaan in haar geboortestadje.

Lamar sloot het optreden af met TV Off, waarin producer DJ Mustard nog op het podium verscheen. Tijdens het eindnummer trok een danser een gecombineerde vlag van Palestina en Sudan uit zijn jas en hield deze boven zijn hoofd op het podium.

De beveiliging greep snel in en achtervolgde de danser ongeveer twintig seconden, terwijl de show doorging. De danser is aangehouden. Roc Nation, het entertainmentbedrijf verantwoordelijk voor Lamars optreden, zegt dat "niemand in de productie van de vlag af wist en dat deze ook geen onderdeel was van eerdere oefeningen".

Een show met een boodschap

De show was een stuk ingetogener dan kijkers gewend zijn, wat het volgens sommigen ook "saai" maakte. Er was geen vuurwerk en de groep achtergronddansers was relatief klein.

Maar dat maakt het optreden volgens Landburg niet minder iconisch. "Ik vind het jammer dat artiesten van kleur - en zeker binnen de hiphopscene - honderd konijnen uit de hoed moeten trekken voordat mensen onder de indruk zijn."

Het is voor Landburg een show voor in de boeken. "Geschiedenis is geschreven, dat hoeft niet altijd heel flashy en spectaculair te zijn. Soms is het gewoon een goed gechoreografeerde performance, met een boodschap."

Eerder politiek geladen

De halftimeshow was eerder ook al podium voor politiek geladen boodschappen. Tijdens de act van Beyoncé in 2016 gebruikte ze meerdere symbolen van de Black Lives Matter-beweging, de Zwarte Panters uit de jaren 60 en Malcolm X.

In 2020 verschenen tijdens het optreden van Shakira en Jennifer Lopez kinderen in kooien, terwijl Lopez een grote Puerto Ricaanse vlag droeg als cape. Destijds was het een schreeuw om aandacht vanwege het strenge grensbeleid van Trump.

TikTok is in de Verenigde Staten via een omweg alsnog te downloaden op Android-smartphones. De app is buiten de Play Store om beschikbaar gemaakt, waardoor nieuwe downloads mogelijk zijn.

De app is sinds drie weken niet meer beschikbaar in de officiële appwinkels voor iPhones en Android-telefoons, omdat in januari een verbod van kracht is gegaan. Apple en Google riskeren sindsdien boetes die in de honderden miljarden kunnen lopen als zij TikTok wel in hun App Store of Play Store aanbieden.

Amerikanen die de app al hadden gedownload kunnen die blijven gebruiken, maar nieuwe downloads zijn door het verbod niet mogelijk.

Mensen met een Android-telefoon kunnen de app op de nieuwe manier alsnog installeren en gebruiken. Op iPhones kan dat niet, omdat Apple het in de VS niet toestaat om apps buiten de App Store te downloaden.

TikTok in limbo

Sinds 19 januari is TikTok bij wet verboden in de Verenigde Staten. Het Amerikaanse parlement nam de wet vorig jaar aan, omdat de app van het Chinese bedrijf ByteDance een gevaar voor de nationale veiligheid zou vormen.

De Chinese staat zou via TikTok het wereldbeeld van Amerikanen kunnen beïnvloeden of kunnen bespioneren, is de vrees. Hard bewijs dat dit is gebeurd ontbreekt. ByteDance probeerde het verbod nog aan te vechten, maar het Hooggerechtshof besliste op het laatste moment dat de wet niet ongrondwettelijk is.

Donald Trump beloofde voor zijn tweede termijn als Amerikaanse president al dat hij TikTok zou "redden". Direct na zijn aantreden op 20 januari - een dag nadat het verbod inging - droeg hij het ministerie van Justitie op om het verbod de eerste 75 dagen niet te handhaven.

Daarmee bevindt TikTok zich tot 5 april in limbo. Officieel is de app verboden, maar ByteDance rekent op de steun van de regering-Trump om de komende tijd actief te blijven. Het bedrijf bedankte Trump voor zijn steun.

Trump wil 'goedkeuring' geven

Volgens de wet zou TikTok kunnen blijven bestaan als het niet langer in handen is van ByteDance. Trump heeft geopperd dat de VS voor de helft eigenaar van de app zou moeten worden. Daarmee zou het "goedkeuring" krijgen om te blijven bestaan.

Het is nog onduidelijk hoe zo'n deal er precies uit moet zien. ByteDance heeft meerdere malen aangegeven dat TikTok niet te koop staat.

De Chinese staat heeft daar ook wat over te zeggen: het heeft de mogelijkheid om de verkoop van het TikTok-algoritme te blokkeren. Zonder dat algoritme, dat bepaalt welke video's een gebruiker te zien krijgt, is TikTok waarschijnlijk niet interessant genoeg om te kopen.