NOS Nieuws - Algemeen

Maar liefst twee Nederlandse inzendingen maken kans om komende nacht in Los Angeles een Oscar te winnen. Het gaat om de korte film Ik ben geen robot en de korte animatie Wander to wonder.

Vooral die laatste heeft de Nederlandse eer hoog te houden: in geen enkele categorie werd een Nederlander zo vaak genomineerd. In totaal kreeg een landgenoot negen keer een nominatie, van hen wonnen er vier. Meteen bij de eerste nominatie van Het zandkasteel voor Co Hoedeman was het in 1977 raak. Michaël Dudok de Wit was in 2000 de laatste Nederlander die zijn nominatie verzilverde met Father and daughter.

Humor uit treurigheid

Wander to wonder vertelt in een dikke tien minuten het verhaal van drie minimensjes die hun kinderserie blijven maken als de schepper van de show is overleden. Teruggeworpen op zichzelf ontrafelt hun zorgeloos bestaan totdat een onverwachte wending een nieuwe toekomst biedt.

Regisseur Nina Gantz liet zich inspireren door het misbruikschandaal bij de BBC, waarbij presentator Jimmy Savile zijn invloed als 'kindervriend' misbruikte. "Dat bezoedelt toch een beetje je kindertijd", legde ze uit aan de Filmkrant. "Maar we vonden het contrast ook interessant: het zachte en onschuldige tegenover het donkere."

"Voor mij komt de leukste humor uit de treurigheid", zegt ze tegen NOS-podcast De Dag. "Omdat er best vaak zware onderwerpen in mijn films zitten, vind ik het het allerbeste om dat op een lichte manier te benaderen. Het moet een soort contrast hebben."

Bekijk hier de hele film:

Acht jaar werkte ze aan de stopmotionfilm, en met succes: Wander to wonder won al een Gouden Kalf en een Bafta, het Britse neefje van de Oscars.

Niet door de test

In de categorie Korte Film heeft Nederland een minder solide reputatie: tot dit jaar slechts drie nominaties, allemaal in de jaren 60, geen enkele winnaar. Victoria Warmerdam hoopt daar met Ik ben geen robot verandering in te brengen. In de film begint de hoofdpersoon, gespeeld door Ellen Parren, te twijfelen over haar menselijkheid als ze er niet in slaagt door een captcha-test te komen.

Identiteit, feminisme en zorgen over AI komen doordrenkt in absurdisme en zwarte humor voorbij in de korte film. Een voorval in Warmerdams eigen leven inspireerde de film: ze kwam ooit zelf niet door zo'n test heen en realiseerde zich hoe bizar het zou zijn als er er zo achter zou komen niet echt een mens te zijn.

Ook 'Ik ben geen robot' is online te zien:

De Oscarrace lijkt verder nog open te liggen, een verrassend gegeven gezien de dertien nominaties van Emilia Pérez. Hoewel dat een record is voor een niet-Engelstalige film en slechts drie films in het verleden meer nominaties hadden, is de narcomusical verre van een gedoodverfde winnaar.

Hoewel de film de juryprijs op Cannes won, was er meteen ook controverse. Zo werd het de Franse regisseur Audiard kwalijk genomen dat hij de film over een Mexicaanse drugsbaron volledig had opgenomen in Parijs met nauwelijks Mexicaanse acteurs. En Karla Sofía Gascón mocht dan wel de eerste Oscargenomineerde trans vrouw zijn, belangenorganisaties vonden haar verhaal in de film te stereotyperend, "een achterhaalde weergave" en "een stap achteruit".

Daarna volgde nog de ontdekking dat Gascón zich op X beledigend had uitgelaten over de islam en de dood van George Floyd. Ze bood daar excuses voor aan, maar dat kon niet voorkomen dat de Oscarkansen slonken: van de elf nominaties bij de Bafta's won de film er maar twee.

Jong en oud

In de categorieën Beste Acteur en Actrice is de uitkomst ook onzeker. Timothée Chalamet (29) heeft als Bob Dylan in A complete unknown een goede kans de jongste winnaar ooit te worden voor deze prijs, maar vlak huidig titelhouder Adrien Brody ook niet uit. Hij won als net iets oudere 29-jarige al eens voor The pianist en maakt nu weer kans met The brutalist, een film die de nasleep van de Holocaust onderzoekt.

Voor Beste Actrice lijkt de race te gaan tussen veteraan Demi Moore (The substance) en nieuwkomer Mikey Madison (Anora). Moore (62) maakt in haar lange carrière voor het eerst kans op Oscargoud als aan de kant geschoven actrice die een bizar wondermiddel inzet om aan Hollywoods schoonheidseisen te blijven voldoen. Voor Madison zou haar eerste hoofdrol als sekswerker op zoek naar liefde meteen met een beeldje bekroond kunnen worden.

In het centrum van Veenendaal heeft een grote brand gewoed in een restaurant. Het vuur is geblust, maar het pand is zwaar beschadigd, meldt de veiligheidsregio.

De brand op de Kerkewijk brak vanochtend rond 06.30 uur uit en was vanmiddag pas rond 15.00 uur onder controle. Volgens de veiligheidsregio was de brandhaard moeilijk te vinden, omdat deze in het plafond zat. "Het is een lastige klus", zei een woordvoerder eerder vandaag tegen RTV Utrecht.

Tijdens het blussen werd de Kerkewijk gedeeltelijk afgesloten, ook de zijstraat J.G. Sandebrinkstraat was enige tijd niet bereikbaar.

Woningen beschadigd

Vanwege de brand werden de woningen boven en naast het restaurant ontruimd. De bewoners van de naastgelegen woningen konden snel weer naar huis. Voor de mensen die boven het pand wonen is de impact groter.

Volgens de veiligheidsregio hebben twee appartementen boven het restaurant schade opgelopen door sloopwerkzaamheden die nodig waren om het vuur in het plafond te lokaliseren. De vloeren van de woningen zijn opengebroken. "De schade is gigantisch", zegt de woordvoerder. Het is niet duidelijk wanneer deze bewoners weer terug naar huis kunnen.

Oorzaak brand onduidelijk

Er niemand gewond. Op het moment dat de brand uitbrak was er niemand in het pand aanwezig. Over de oorzaak is nog niets bekend. "Het vermoeden is dat de brand ontstaan is door een kortsluiting met een elektrisch apparaat", aldus de woordvoerder.

In eerste instantie meldde de veiligheidsregio dat de brand werd ontdekt door een bewoner boven het restaurant. Dat bleek niet te kloppen. "De melding van de brand was van een bewoner in de directe omgeving van het restaurant", aldus de veiligheidsregio. Zij waarschuwden de andere buren en belden de brandweer.

In Amsterdam heeft een man gisteravond zijn hond doodgestoken toen die hem beet en niet meer losliet, zegt de politie tegen stadsomroep AT5. De man raakte gewond en is naar het ziekenhuis gebracht.

Het incident gebeurde in een woning in Amsterdam-Noord. De omroep meldt dat de hond volgens omstanders een pitbull was. De politie zegt dat de man zowel in zijn been als zijn onderarm is gebeten.

Vooral in die onderarm zit volgens de politiewoordvoerder een diepe bijtwond. Hij spreekt bij AT5 van een treurig verhaal. De dode hond is meegenomen door de dierenambulance. De dierenpolitie is een onderzoek begonnen.

Vooral jonge Indiase mannen raken er op X niet over uitgepraat. "@elonmusk Chennai is de perfecte plek voor een gigafabriek", probeert Azar Mazh Tesla-eigenaar Musk via een bericht te overtuigen. "Tamil Nadu is klaar voor de toekomst, ben jij dat ook?", zegt hij, verwijzend naar een staat in India.

Musk probeert al jaren zijn auto's aan de groeiende groep van rijke Indiërs te verkopen. Maar hoge importheffingen weerhielden hem daarvan. Met president Trump in het Witte Huis lijkt de Indiase premier Modi bereid die heffingen te verlagen. Misschien komt dat precies op het goede moment, nu de verkoop van Tesla in Europa hapert en in India het enthousiasme voor de elektrische auto juist toeneemt.

"Indiërs kijken heel anders tegen Musk en Tesla aan", zegt Vivek Gulia, directeur van een bureau dat onderzoek doet naar de Indiase automarkt. "Hier wordt Tesla nog echt gezien als een uniek merk, waar mensen benieuwd naar zijn." Volgens Gulia heeft dat te maken met de relatie tussen India en de VS. Die staat er nu een stuk beter voor dan die tussen de VS en Europa.

Hij benadrukt dat er nog geen deal is tussen Musk en de Indiase regering over lagere of geen importheffingen op Tesla's. Intussen staan de eerste vacatures van Tesla voor medewerkers in India al online.

Riksja's en scooters

India is een van de snelst groeiende markten voor elektrische voertuigen. Maar die revolutie wordt op dit moment nog vooral geleid door riksjachauffeurs en maaltijdbezorgers op scooters. 90 procent van de elektrische voertuigen op de Indiase wegen zijn twee- en driewielers. Voor de kleinere wendbare weggebruikers is het een logische keuze, omdat meer kilometers meer winst opleveren en ze thuis gemakkelijk zijn op te laden.

Als de komende jaren de Indiase middenklasse massaal de weg op zou gaan in personenauto's op fossiele brandstof, dan heeft dat negatieve gevolgen voor de luchtkwaliteit in de steden.

In de top-10 van steden in de wereld met de meeste luchtvervuiling in 2024 (website AQI.in) staan alleen maar Indiase steden. Voor de Indiase overheid is dat een extra reden om de fabrikanten vanaf 2027 met extra richtlijnen te dwingen met een goedkoper en breder aanbod van elektrische auto's te komen.

Dat 'zetje' vanuit de overheid lijkt succesvol. Volgens de Indiase website Economic Times worden er dit jaar voor het eerst meer elektrische modellen op de markt gebracht dan er nieuwe modellen op fossiele brandstoffen worden geproduceerd. De website voorspelt dat daardoor het aandeel van elektrische auto's aan het eind van dit jaar groeit naar 4 procent.

Vivek Gulia is optimistisch: "De prijzen gaan steeds verder omlaag en het netwerk van laadpalen groeit snel. Een elektrische auto is hierdoor voor steeds meer Indiërs bereikbaar".

India als toekomst

Wil Musk echt zijn Tesla's verkopen in India, dan moet hij volgens nieuwe wetgeving ook stevig investeren in lokale productie. President Trump heeft daarover gezegd dat hij dat "niet echt eerlijk" vindt, omdat hij de Tesla-productie graag in de Verenigde Staten heeft.

Het commerciële ruimtevaartuig Blue Ghost is vanochtend op de maan geland. De robotlander was sinds 15 januari onderweg en gaat op de maan een oud vulkanisch gebied onderzoeken.

De landing, om 09.35 uur Nederlandse tijd, was via een livestream van de Amerikaanse ruimtevaartmaatschappij NASA te volgen.

Er klonk gejuich nadat de lander het maanoppervlak had bereikt:

De Blue Ghost is gebouwd door het Amerikaanse bedrijf Firefly Aerospace en gelanceerd door SpaceX. Firefly is het eerste commerciële bedrijf dat een volledig succesvolle maanlanding heeft gerealiseerd. "Deze kleine stap op de maan vertegenwoordigt een gigantische sprong in de commerciële verkenning van de ruimte", zegt het bedrijf op X.

Vorig jaar landde de Odysseus, ook bekend onder de naam Nova-C, van het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machine op de maan. Deze commerciële maanlander kantelde bij landing en werd na een week in slaapstand gezet.

Virtueel museum mee

Met de Blue Ghost wil Firefly het gebied Mare Crisium (de Zee der Crises) twee weken lang bestuderen. Eerder stuurde Blue Ghost al beelden van de maan door.

De ruim 90 miljoen dollar kostende lander heeft ook een kleine schijf van 3 centimeter aan boord, waarop 47 kunstwerken staan geëtst, bedoeld als ruimtemuseum. De werken zijn gemaakt door tientallen kunstenaars, onder wie een aantal Nederlanders.

Het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machines lanceerde donderdag ook een maanlander, de Athena. Die verkenner moet grondstoffen en water vinden op het oppervlak. Daarvoor is de lander uitgerust met een boor. Athena zal waarschijnlijk op 6 maart op de maan proberen te landen.

De gezondheidstoestand van de paus is stabiel. "Het was een rustige nacht en de paus is aan het rusten", schrijft het Vaticaan in een korte persverklaring.

Verdere details zijn niet gegeven. Naar verwachting komt het Vaticaan vanavond met een uitgebreidere update.

De 88-jarige paus ligt sinds 14 februari in het Gemelli-ziekenhuis in Rome met een dubbele longontsteking. Vrijdagavond meldde het Vaticaan dat hij een terugslag had gehad en een "ademhalingscrisis". Hij kreeg toen last van een vernauwing aan zijn luchtwegen. Ook moest hij overgeven. Gisteren meldde het Vaticaan dat Franciscus geen koorts had.

Tekst van het gebed

Franciscus heeft al jaren gezondheidsproblemen. In 2023 onderging hij een buikoperatie en in dat jaar lag hij ook in het ziekenhuis met ademhalingsproblemen.

Normaal gesproken spreekt de paus op zondag het gebed uit, maar in plaats daarvan wordt de tekst van het gebed gepubliceerd.

Israël blokkeert per direct de invoer van alle goederen naar de Gazastrook, meldt het kantoor van premier Netanyahu. Israël beweert dit te doen omdat Hamas het Amerikaanse voorstel om het staakt-het-vuren te verlengen niet heeft geaccepteerd. De hele bevolking van Gaza is afhankelijk van humanitaire hulp.

De eerste fase van het bestand tussen Israël en Hamas liep gisteravond af. Tijdens die fase, die 42 dagen duurde, zou worden onderhandeld over de voorwaarden van de tweede fase. Die had dan vandaag in moeten gaan. Als er voor de deadline geen akkoord zou worden bereikt, zouden de voorwaarden van de eerste fase blijven gelden.

Van onderhandelingen over een tweede fase is tot nog toe weinig terechtgekomen. Hamas zei gisteren dat er geen vooruitgang is geboekt bij de besprekingen, dat ze stilliggen en dat niet duidelijk is of ze worden hervat. Dat zou betekenen dat Israël in principe dagelijks 600 vrachtwagens met hulp voor Gaza moet blijven toestaan, in lijn met de afspraken uit de eerste fase.

Door de hulp aan Gaza nu per direct te blokkeren wijkt Israël af van die afspraken uit de eerste fase. In een bericht op X schrijft de woordvoerder van Netanyahu, Omri Dostri, dat er "vanochtend geen vrachtwagens Gaza zijn binnengekomen, en dat dat ook niet zal gebeuren".

Het Amerikaanse voorstel waar Israël gisteren eenzijdig mee heeft ingestemd lijkt op een eerder voorstel van Israël om de eerste fase van het bestand met 42 dagen te verlengen, tot na de ramadan, in ruil voor de vrijlating van meer gijzelaars. In het Amerikaanse voorstel staat dat er meer gijzelaars moeten vrijkomen dan Israël in het eigen voorstel had opgenomen.

'Goedkope chantage'

Hamas is met geen van beide voorstellen akkoord gegaan. In een reactie op het Amerikaanse voorstel eiste een functionaris van Hamas eerder vandaag opnieuw dat de tweede fase van het staakt-het-vuren wordt uitgevoerd, zoals Israël en Hamas oorspronkelijk overeen waren gekomen.

Die fase zou een permanente wapenstilstand, de vrijlating van meer gijzelaars en vastgezette Palestijnen en het vertrek van alle Israëlische militairen uit de Gazastrook moeten omvatten.

"De enige manier om stabiliteit in de regio te bereiken en de terugkeer van gevangenen te bewerkstelligen, is door de uitvoering van de overeenkomst te voltooien. Te beginnen met de uitvoering van de tweede fase", zei Mahmoud Mardoui van Hamas tegen persbureau AFP.

De militante Palestijnse beweging noemt het besluit van Israël om geen noodhulp toe te laten "goedkope chantage". "Hamas laat zich niet onder druk zetten", zegt een functionaris tegen persbureau Reuters.

Egypte, de VS en Qatar hebben nog niet gereageerd op Israëls besluit om geen hulpgoederen meer toe te laten tot Gaza. De landen treden op als bemiddelaars bij de onderhandelingen tussen Israël en Hamas.

Zaak bij strafhof om verhongering

Het besluit de noodhulp stop te zetten roept herinnering op aan de beginfase van de oorlog. Kort na de aanslagen van Hamas op 7 oktober werd Gaza een tijd lang volledig afgesloten van water en humanitaire hulp.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag (ICC) heeft mede vanwege dat Israëlische besluit arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen premier Netanyahu. Hij wordt onder meer verdacht van verhongering van burgers in Gaza als oorlogsmethode. De Israëlische premier verwerpt deze en andere aanklachten van oorlogsmisdaden bij het ICC. Het strafhof is volgens de Israëlische regering vooringenomen.

Goedemorgen! In Londen er is topoverleg over Oekraïne en de Europese veiligheid met onder andere NAVO-chef Rutte en Commissievoorzitter Von der Leyen. Vanaf vandaag kan je ook weer meekijken in vogelnesten.

Eerst het weer: tot 10.00 uur komt in grote delen van het land plaatselijk dichte mist voor, waarschuwt het KNMI. Vanmiddag is het vrij zonnig en het wordt een graad of 8. Vanavond en vannacht is er opnieuw regionaal (dichte) mist.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Een Amerikaanse rechter heeft een streep gezet door het ontslag van het hoofd van de federale waakhond voor overheidspersoneel. President Trump had het ontslag van Hampton Dellinger bevolen, maar de rechter noemde dat onwettelijk.

In het vonnis zei de rechter dat het bekrachtigen van het ontslag Trump "een grondwettelijke vrijbrief zou geven om ambtenaren in de uitvoerende macht te intimideren om zijn wil uit te voeren".

Speciale adviseurs zoals Dellinger kunnen alleen worden ontslagen als er sprake is van inefficiëntie, plichtsverzuim of ambtsmisbruik. Dellinger vocht zijn ontslag vorige maand aan.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Hot Hot Hot-zanger David Johansen is overleden. Hij was zanger van de invloedrijke punkband New York Dolls, een van de eerste punkbands uit de jaren 70. De band had weinig commercieel succes en viel in 1976 uiteen door onderlinge problemen en verslavingen.

Daarna kwam Johansen terug onder het pseudoniem Buster Poindexter. Met een cover van Hot Hot Hot scoorde hij in 1987 zijn grootste hit.

Zeggen artiest en naam van het nummer je niets? Check dan de video. De kans is groot dat je het nummer wel kent:

Fijne dag!

In Londen komen vanmiddag Europese leiders bij elkaar, terwijl de publieke ruzie tussen de Amerikaanse president Trump en de Oekraïense president Zelensky in het Oval Office op vrijdag nog volop het wereldnieuws domineert.

De gastheer, de Britse premier Starmer, nodigde meer dan vijftien landen uit, waaronder Nederland. Met de aanwezigheid van NAVO-topman Rutte zit ook de VS, veruit het belangrijkste land van het bondgenootschap, indirect aan tafel. Het wordt een bijeenkomst onder hoogspanning. Ook Canada en Turkije doen mee aan de top.

De ruzie tussen Trump en Zelensky, waarbij Zelensky uit het Witte Huis werd gestuurd, leidde tot een stroom van Europese steunbetuigingen aan het adres van de Oekraïense president waarin de centrale boodschap was dat zijn land niet alleen staat. Maar aan woorden heeft Zelensky niet genoeg. Nu de Amerikanen dreigen de wapenhulp aan Oekraïne helemaal stop te zetten, kijkt Zelensky naar Europa om in dat gat te springen.

Nieuwe werkelijkheid

In Londen gaat het vanmiddag over drie samenhangende vragen, zeggen diplomaten: wat kan Europa méér doen om Oekraïne bij te staan? Hoe kan het continent snel meer samenwerken en honderden miljarden meer investeren in veiligheid, nu Europese landen niet meer op rugdekking van de Amerikanen kunnen rekenen? En wat moet de nieuwe relatie met de onwillige bondgenoot Amerika worden?

Deze vragen worden al een tijdje niet meer alleen in EU-verband besproken. Binnen de Europese Unie kunnen op het terrein van buitenlands beleid alleen besluiten vallen als álle 27 landen het eens zijn. Dat duurt lang, áls het al lukt. Want onder anderen de Hongaarse premier Orbán steunt niet Zelensky, maar Poetin.

Dus vormt er zich een kopgroep van gelijkgestemde Europese landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, om knopen door te kunnen hakken. Haast is geboden. De ontwikkelingen gaan razendsnel en dus moet de turbo erop.

Meerdere landen hebben laten weten te werken aan nieuwe steunpakketten voor Oekraïne. Volgende week donderdag is in Brussel een extra Europese top. EU-buitenlandchef Kallas liet eerder weten daar met concrete bedragen te willen komen. Ook wordt opnieuw gesproken over het sturen van Europese troepen naar Oekraïne op het moment dat er een bestand zou zijn tussen Rusland en Oekraïne.

Maar zonder Amerikaanse veiligheidsgaranties kunnen we niet, zeggen politici keer op keer. Dat is een gevolg van decennia bezuinigen op defensie, waardoor Europa afhankelijk geworden is van bijvoorbeeld militaire inlichtingen en luchtafweersystemen uit de Verenigde Staten. Trump lijkt niet van plan die veiligheidsgaranties af te geven.

Meer investeren in defensie

Brusselse diplomaten zeggen dat besluiten over extra investeringen in de Europese defensie daarom sneller genomen moeten worden, onder druk van de nieuwe realiteit in de VS. Eerder kondigde Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, al aan de begrotingsregels te willen versoepelen voor landen die willen lenen voor investeringen in hun veiligheid.

Ook zou geld uit de huidige Europese begroting, dat eigenlijk bedoeld is voor andere zaken, nu naar defensie moeten kunnen gaan. Daarnaast wordt gekeken of ruim 200 miljard euro aan bevroren Russische tegoeden in Europa gebruikt kan worden. Aanstaande dinsdag worden concrete voorstellen van de Europese Commissie verwacht.

'Vrijwel niets meer te redden'

Over de verhouding met de Verenigde Staten klinken vooral veel geschokte geluiden, met name over het tempo waarin de relaties tot een dieptepunt zijn gedaald.

Ruim twee weken geleden kwam de Amerikaanse minister van Defensie Hegseth naar Brussel om de Europeanen te zeggen dat ze niet langer hoeven te rekenen op steun voor defensie. Direct daarna liet vicepresident Vance weten dat niet Rusland of China, maar Europa zelf de grootste vijand voor zijn eigen veiligheid zou zijn.

Deze week trokken de Franse president Macron en de Britse premier Starmer naar Washington om te redden wat er te redden viel. Maar eigenlijk is er vrijwel niets meer over om te redden, wordt er gezegd in Brussel.

De Amerikanen stemden in de Verenigde Naties deze week mee met Rusland, in plaats van met Europa. Verder kondigde Trump aan binnenkort 25 procent aan heffingen te willen invoeren op alles wat vanuit de Europese Unie geïmporteerd wordt. Volgens hem is de EU opgericht "om Amerika te naaien".

Terwijl de sfeer tussen de VS en Europa almaar grimmiger wordt, werken de Europese leiders in Londen koortsachtig verder aan plannen voor hun onafhankelijkheid van de Verenigde Staten en geloofwaardige steun aan Oekraïne.

In een groot deel van het land kwam vanochtend plaatselijk dichte mist voor. Het KNMI kondigde code geel af voor het hele land, met uitzondering van Zuid-Holland, Zeeland, Limburg en de Wadden.

Volgens het KNMI kon vooral het verkeer op de weg er last van hebben. De waarschuwing gold tot 11.00 uur. Inmiddels is code geel ingetrokken. Vanmiddag breekt de zon door. Vanavond en vannacht kan het weer flink mistig worden.

Het commerciële ruimtevaartuig Blue Ghost probeert vanochtend op de maan te landen. De robotlander is sinds 15 januari onderweg en gaat op de maan een oud vulkanisch gebied onderzoeken.

De machine is gebouwd door het bedrijf Firefly Aerospace en gelanceerd door SpaceX. Het apparaat moet, als alles goed gaat, het gebied Mare Cysium (de Zee der Crises) twee weken lang bestuderen. Eerder deze week stuurde Blue Ghost al fraaie beelden van de maan door.

Volgens plan komt de lander om 09.34 uur neer op het maanoppervlak. De afdaling is hier te volgen. Nadat het commando voor de landing is gegeven verloopt die verder grotendeels automatisch. Camera's en het navigatiesysteem aan boord zoeken naar een veilige plek om te landen.

Kunst aan boord

De ruim 90 miljoen dollar kostende machine heeft ook artistieke bagage aan boord, in de vorm van een NanoFiche, een kleine disc van drie centimeter. Daarop staan meer dan 45 kunstwerken in het zogeheten virtuele MoonMars museum. Die zijn gemaakt door tientallen kunstenaars, onder wie ook een aantal Nederlanders.

Blue Ghost is overigens niet het enige ruimtevaartuig dat op weg is naar de maan. Het Amerikaanse bedrijf Intuitive Machines lanceerde donderdag, ook met een Falcon 9 van SpaceX, een andere maanlander, Athena. Die verkenner moet grondstoffen en water vinden op het oppervlak. Daarvoor is de lander uitgerust met een boor. Athena zal waarschijnlijk op 6 maart op de maan proberen te landen.

Contact verloren

Samen met Athena werd donderdag met de SpaceX-raket ook de ruimtesonde Odin gelanceerd, die een heel ander doel heeft. Odin moet niet naar de maan, maar naar de kleine planetoïde 2022 OB5 vliegen. AstroForge, de bouwer van de sonde, wil uiteindelijk mijnbouw gaan bedrijven op planetoïden.

Voor Odin ziet het er echter niet goed uit. Het bedrijf heeft zo'n twintig uur na de lancering het contact verloren. Sindsdien proberen vluchtleiders de controle over het door de ruimte tuimelende ruimtevaartuigje te krijgen, maar tot nu toe zonder succes. "Ik denk dat we allemaal weten dat de hoop langzaam vervliegt", aldus de oprichter van AstroForge Matt Gialich. "Maar we houden vol, we blijven het dit hele weekend proberen en we zullen zien hoe ver we komen."

Een Amerikaanse rechter heeft zaterdag het door president Trump bevolen ontslag van het hoofd van de federale waakhond voor overheidspersoneel illegaal verklaard.

Districtsrechter Amy Berman Jackson, benoemd onder president Obama, noemde het ontslag van Hampton Dellinger onwettig. In haar vonnis zei ze dat het bekrachtigen van het ontslag Trump "een grondwettelijke vrijbrief zou geven om ambtenaren in de uitvoerende macht te intimideren om zijn wil uit te voeren".

Dellinger is hoofd van het Office of Special Council, dat onder meer bescherming biedt aan klokkenluiders binnen de federale overheid.

Sarah Harris, waarnemend advocaat-generaal (een hoge functie in het ministerie van Justitie) zei eerder dat Dellingers werk als speciaal adviseur de regering Trump schade berokkent. Ze wees op Dellingers rol bij het tegenhouden van het ontslag door de regering-Trump van zes ambtenaren in hun proeftijd.

Hooggerechtshof

Speciale adviseurs zoals Dellinger kunnen alleen worden ontslagen als er sprake is van inefficiëntie, plichtsverzuim of ambtsmisbruik. Dellinger vocht zijn ontslag vorige maand aan. Rechter Jackson had vervolgens geoordeeld dat Dellinger op zijn post mocht blijven totdat ze uitspraak had gedaan.

In een laatste poging Dellinger toch te ontslaan, stapte Trump naar het Amerikaanse Hooggerechtshof om het besluit van de lagere rechter te blokkeren. Het Hooggerechtshof besloot vorige week dat het zich voorlopig niet zou bemoeien met het besluit van de lagere rechter.

Naar verwachting gaat Trump in beroep tegen het nieuwe vonnis van de districtsrechter en wordt het ontslag opnieuw voorgelegd aan het Hooggerechtshof.

Bij een verkeerscontrole in het Limburgse Roosteren is een motoragent aangereden. De agent kwam door de aanrijding ten val en moest voor controle naar het ziekenhuis.

Het incident gebeurde om 00.30 uur. De automobilist negeerde een stopteken en probeerde zich aan de alcoholcontrole langs de provinciale weg tussen Maaseik en Susteren te onttrekken. Vervolgens botste hij op de politiemotor.

Naast de bestuurder werd ook de bijrijder van de auto aangehouden. De bestuurder wordt verdacht van het rijden onder invloed en veroorzaken van het ongeluk.

Het team Forensische Opsporing Verkeer doet onderzoek naar de aanrijding.

Charli XCX is de grote winnaar bij de BRIT Awards van dit jaar. Ze won onder meer in de twee belangrijke categorieën: beste artiest en album van het jaar voor haar album Brat.

Verder kreeg de Britse artiest de prijs voor song van het jaar voor het nummer Guess, dat ze samen met de Amerikaanse Billie Eilish uitbracht. Ook had de 32-jarige zangeres de beste danceact. Eerder deze week kreeg Charli XCX al de prijs voor songwriter van het jaar.

"Ik ben heel blij dat een nummer over ondergoed een BRIT Award heeft gewonnen", zei de artiest in haar dankwoord voor de prijs voor het nummer Guess. "Ik ben er zeker van dat dat iets duidelijk maakt over songwriting, al weet ik niet precies wat."

Het dankwoord van Charli XCX:

De naam van haar album, Brat, ging afgelopen jaar viraal en maakte in de VS onderdeel uit van de verkiezingscampagne van de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris. De term, die volgens Charli XCX staat voor zelfverzekerd zijn, sprak veel jongeren aan werd door een Engels woordenboek uitgeroepen tot woord van het jaar.

Eerbetoon aan Liam Payne

De BRIT Awards zijn de belangrijkste muziekprijzen van het Verenigd Koninkrijk. Na de Grammy's worden ze beschouwd als een van de meest prestigieuze awards ter wereld. Charli XCX gold al als de grote favoriet dit jaar.

Andere winnaars dit jaar zijn Ezra Collective (band van het Jaar), Sam Fender (rock/alternative) en Stormzy (R&B/hiphop). De groep The Last Dinner Party kreeg de award voor beste nieuwkomer. De iconische band The Cure, genomineerd voor twee awards, bleef met lege handen achter.

De show in de O2 Arena in Londen eindigde met een eerbetoon aan zanger Liam Payne, die afgelopen oktober op 31-jarige leeftijd overleed na een val van het balkon van een hotel in Buenos Aires.

In New York is David Johansen, de zanger van de invloedrijke punkgroep New York Dolls, overleden. Dat heeft zijn familie laten weten. Johansen was 75 jaar.

New York Dolls was een van de eerste punkbands uit de jaren 70. De groep was opgericht in 1972 en de bandleden waren hun tijd ver vooruit met hun androgyne uiterlijk, extravagante kleding en opzwepende muziek. Ze waren van grote invloed op bekende punkgroepen als de Ramones en Sex Pistols.

In 1973 kwam 'Personality Crisis' uit op single:

Zelf had de band weinig commercieel succes. In 1976 viel de groep uiteen door onderlinge problemen en verslavingen.

Hot Hot Hot

Daarna vond Johansen zichzelf opnieuw uit met verschillende muziekstijlen en scoorde hij onder zijn pseudoniem Buster Poindexter in 1987 zijn grootste hit, een cover van het nummer Hot Hot Hot van Arrow. In een interview noemde Johansen de hit later een nagel aan zijn doodskist, omdat de meezinger vooral populair was in karaokebars en op bruiloften en partijen.

Naast de muziek had Johansen ook een acteercarrière. Hij speelde onder meer in Scrooged (1988) met Bill Murray, Married to the mob (1988) en Let it ride (1989). Ook verscheen hij regelmatig in tv-series en talkshows zoals Saturday Night Live.

De laatste jaren trad Johansen niet meer op. Hij leed aan kanker, een hersentumor en liep een gebroken rug op bij een val van de trap. Zijn dochter Leah riep in februari op Instagram de hulp in van fans om financieel bij te springen om de specialistische medische zorg te bekostigen.

Johansen overleed thuis in New York. Hij laat naast zijn dochter ook zijn vrouw Mara Hennessey achter. "We hebben een geweldig avontuur beleefd samen", zei die over haar man. "Hij was een buitengewone man."

In een discotheek in het centrum van Leeuwarden is gisteravond een grote brand uitgebroken. Bij de uitslaande brand kwam veel rook vrij. Ook bij meerdere omliggende panden was sprake van rookontwikkeling. Een aantal gebouwen in het Ruiterkwartier is daarom ontruimd.

Even na 01.00 uur meldde de brandweer dat de situatie in discotheek Zayn Nightlife aan het Ruiterskwartier onder controle was. Rond 02.30 uur werden de panden weer vrijgegeven.

Vanwege de rookontwikkeling werd gisteravond een NL-Alert verzonden. Daarin werd mensen geadviseerd om uit de rook te blijven, ramen en deuren te sluiten en ventilatiesystemen uit te zetten.

Rookwolken ver buiten de stad

Bij de brand is mogelijk asbest vrijgekomen, meldt Veiligheidsregio Fryslân. De rookwolken van de brand waren van ver buiten de stad te zien. Vijf mensen hebben mogelijk rook ingeademd.

Volgens een getuige stonden op de nabijgelegen Nieuwestad meerdere mensen die hun huis hebben verlaten. Sommigen hadden ook hun huisdier bij zich.

Het was moeilijk om bij de kern van de brand te komen, meldde de brandweer in de loop van de nacht. Op dronebeelden was niet te zien waar die woedde.

Blussen van buitenaf

De brand kon volgens de brandweer niet meer van binnenuit worden bestreden. Daarom gebeurde het blussen van buiten.

De straat, het Ruiterskwartier, was afgezet voor de hulpdiensten. Omrop Fryslân schrijft dat er veel uitgaanspubliek in de stad was, maar zij werden op afstand gehouden.

Er zou gisteravond vanaf 23.00 uur een Back to the 90s-feest zijn in de discotheek.

De Amerikaanse soulzangeres Angie Stone is op 63-jarige leeftijd overleden. Ze verongelukte toen ze terugreed na een optreden in Montgomery, Alabama. Dat bevestigt iemand uit haar team aan entertainmentblad Variety.

Stone reed zaterdagochtend (Amerikaanse tijd) terug met haar band en achtergrondzangers na een optreden in Alabama de avond ervoor, toen haar busje kantelde. De zangeres was het enige dodelijke slachtoffer bij het ongeluk.

"Angie Stones stem en ziel leeft voort in onze harten", zegt haar manager tegen CNN. Hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, is nog onduidelijk.

Stone, geboren in South Carolina, begon haar carrière in de hiphopgroep The Sequence in 1979. De groep bestond uit Stone (Angie B) als leadzangeres en rapper, Cheryl Cook en Gwendolyn Chisolm. "De eerste dames in hiphop", schreef muziekblad Rolling Stone over de groep. Hun bekendste hit was Funk You Up.

Muziek- en acteercarrière

In 1999 kwam haar debuut solo-album Black Diamond uit. Ze stapte van hiphop over naar R&B en soulmuziek. Haar tiende en laatste album Love Language werd in 2023 opnieuw uitgebracht.

De bekendste hit van Stone is Wish I Didn't Miss You uit 2001:

In een interview bij The Breakfast Club in 2020 legde Stone uit dat het voor haar belangrijk was om in meerdere genres te zingen. "Ik ben net een elastiek. Je kunt me uitrekken, maar ik zal niet knappen", zei Stone. "Ik zal altijd mezelf blijven."

De zangeres werd gedurende haar muziekcarrière genomineerd voor drie Grammys, waaronder voor beste vrouwelijke R&B-act voor haar derde soloalbum Stone Love.

Stone acteerde ook. Ze speelde onder meer in de serie Girlfriends, waar ze ook het intronummer voor inzong. Ze speelde ook in de films The Hot Chick, The Fighting Temptations, Scary Movie 5 en Ride Along.

Vorige maand blikte Stone nog terug op haar carrière op Instagram. "Ik heb hard gewerkt de afgelopen jaren. God heeft me dit talent gegeven en ik heb dat met de wereld gedeeld", schreef Stone. "Ik vraag mijn Schepper nu: wat volgt er, want ik heb nog zoveel te geven."

Op de eerste dag van de ramadan is in Gaza vandaag de eerste fase van het bestand tussen Israël en Hamas formeel afgelopen, zonder dat duidelijk is hoe het verder gaat met het staakt-het-vuren. De eerste fase heeft 42 dagen geduurd.

Volgens de bestandsafspraken worden de gevechten niet hervat zolang de onderhandelingen over de tweede fase nog bezig zijn. Hamas zei vandaag dat er geen voortuitgang is bij de besprekingen, dat ze stilliggen en dat niet duidelijk is of ze worden hervat.

Volgens Basem Naim, een hoge Hamas-functionaris, keerden de Israëlische onderhandelaars gisteren terug naar huis zonder dat er vooruitgang was geboekt. Naim zegt tegen persbureau AP dat hij "geen idee" heeft wanneer ze weer in Caïro verschijnen.

Israël heeft voorgesteld de eerste fase van het bestand met nog eens 42 dagen te verlengen, tot na de ramadan, in ruil voor de vrijlating van meer gijzelaars. Hamas gaat daar niet in mee.

Amerikaans voorstel

Zaterdagavond maakte het kantoor van de Israëlische premier Netanyahu daar bovenop bekend dat Israël eenzijdig instemt met een Amerikaans voorstel voor een verlenging van het bestand tijdens de ramadan, tot aan Pesach, de Joodes feestdag die half april wordt gevierd. Onderdeel van dat voorstel zou de vrijlating van de helft van de Israëlische gijzelaars zijn.

Hamas is niet akkoord met het Amerikaanse voorstel en wil inzetten op de tweede fase, die een permanente wapenstilstand, de vrijlating van meer gijzelaars en het vertrek van alle Israëlische militairen uit de Gazastrook zou moeten omvatten.

Zelf doet Hamas niet mee aan de onderhandelingen over de tweede fase in de Egyptische hoofdstad Caïro: de terreurbeweging laat zich vertegenwoordigen door bemiddelaars uit Egypte en Qatar. Israël zit wel aan tafel, net als de Verenigde Staten. Hamas en Israël onderhandelen niet direct met elkaar.

Partijen liggen ver uit elkaar

De partijen zijn het in de onderhandelingen onder meer oneens over het toekomstige bestuur van Gaza. Israël wil dat Hamas na de oorlog geen rol krijgt en zou willen dat de leiding van Hamas in ballingschap gaat.

Dat is voor Hamas onaanvaardbaar. Hamas-leider Darwish zegt dat Hamas bereid is de macht over te dragen aan een Palestijnse regering van nationale eenheid, of aan een regering van technocraten.

Gijzelaars en gevangenen

Tijdens de eerste fase van het bestand werden 25 Israëlische gijzelaars vrijgelaten en 8 lichamen overgedragen. In ruil daarvoor liet Israël 2000 Palestijnse gevangenen vrij.

In Gaza keerden tijdens het staakt-het-vuren honderdduizenden mensen terug naar hun huis of wat daarvan over is in het noorden.

Verder zouden er in Gaza nog 59 Israëlische gijzelaars zijn. Volgens Israël zijn er van hen 32 niet meer in leven.

De afgelopen weken hebben zo'n 1 miljoen Palestijnen in Gaza voedselhulp gekregen. In Gaza is nu meer voedsel dan een jaar geleden. Palestijnen gebruiken de iftar, de maaltijd na zonsondergang, aan lange tafels tussen de ruïnes.

In Schiedam werd de 13-jarige jongen die vorig weekend werd doodgestoken herdacht met een stille tocht. Honderden mensen verzamelden zich rond 19.00 uur op het Bachplein. De deelnemers hadden witte ballonnen en witte rozen vast en droegen op verzoek van de familie zoveel mogelijk witte kleding.

Op 23 februari werd de jongen neergestoken aan de Fjorddal in Schiedam. Hij belde na de steekpartij aan in de buurt waarna hij naar het ziekenhuis werd gebracht. Hij overleed daar aan zijn verwondingen. De verdachte is eveneens een jongen van 13 uit Schiedam. Hij zit nog zeker twee weken vast.

In de stoet liepen niet alleen vrienden en familie van het slachtoffer mee, maar ook scholieren en buurtbewoners. De politie spreekt van ongeveer 500 mensen. Ook langs de route stonden mensen, schrijft regionale omroep Rijnmond.

Het was muisstil:

"Een witte auto versierd met witte ballonnen rijdt voorop. Daarachter wandelen de ouders en zus, met foto's van hun geliefde zoon en broer op witte T-shirts gedrukt", aldus een verslaggever van Rijnmond.

Bewoners van de Fjorddal hebben de straat verlicht met kaarsen, op de plek van de steekpartij ligt een zee van bloemen. Als de stoet voorbij die plek gaat, staat de familie van het slachtoffer even stil.

Mensen staken vuurwerk af om het slachtoffer te herdenken:

Deelnemers aan de stille tocht willen vooral de familie en vrienden van het slachtoffer steunen, maar ook de schrik over wat er is gebeurd zit er goed in. "Als kinderen elkaar dit aandoen, waar gaan we dan heen met de wereld? Dit kan eigenlijk niet wat er hier is gebeurd", zegt een deelnemer tegen de NOS.

Een vrouw zegt nog twijfel te hebben of ze mee moest lopen vanwege de oplopende emoties, maar vindt het vooral belangrijk om er voor de familie te zijn. "Het is denk ik toch een klein lichtpuntje in deze duisternis dat er nog heel veel mensen zijn die liefde voor elkaar hebben", klinkt het bij een andere deelnemer.

Mislukte straatroof

Het onderzoek naar de fatale steekpartij loopt nog. De politie gaat ervan uit dat de twee elkaar kenden en houdt er rekening mee dat de jongens ruzie kregen na een mislukte straatroof twee weken eerder. Daarbij werd een 65-jarige vrouw in haar rug gestoken. Het slachtoffer zou daar spijt van hebben gekregen, wat tot onenigheid leidde. De verdachte stelt dat hij uit zelfverdediging handelde, meldde zijn advocaat eerder deze week.

De bezorging van post van de overheid door PostNL is onbetrouwbaar, stelt de Nationale ombudsman. Bovendien worden klachten over verdwenen of te late post soms afgewezen. Daar maakt hij zich grote zorgen over, omdat mensen hierdoor in de problemen komen.

Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen ontving veel klachten over verschillende overheidsinstanties. Zo komen brieven van instellingen als het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, de rechtspraak, het Centraal Justitieel Incassobureau, de IND, uitkeringsinstanties UWV en SVB en gemeenten veel te laat of zelfs nooit aan.

Zo ontving iemand een uitspraak van de rechtbank nadat de beroepstermijn al gedeeltelijk was verstreken. Ook kreeg iemand een rouwkaart op de dag van de uitvaart en ontving iemand direct een dwangbevel voor waterschapsbelasting, omdat een eerdere aanmaning was kwijtgeraakt bij PostNL. De klacht werd door het waterschap niet in behandeling genomen.

'Zorgwekkend signaal'

Tegenover consumentenprogramma Kassa erkent PostNL de problemen met de postbezorging. Het programma van BNNVARA besteedde vanavond aandacht aan dit onderwerp. "We zitten echt aan de grenzen van wat we zelf kunnen doen, ook als het gaat om postbezorging", zegt Noud Wegman, commercieel directeur PostNL. "Vandaar ook de oproep aan de minister en aan de overheid om ons meer ruimte te geven."

Minister Uitermark laat aan Kassa weten het een "zorgwekkend signaal" te vinden en wil snel in gesprek met de Nationale ombudsman. "Daar waar mensen door te late postbezorging in de knel kunnen komen met de overheid moet er voldoende oog zijn voor de belangen van de burger", zegt de minister.

'Zo simpel is het'

De ombudsman zegt dat de overheid verantwoordelijk blijft voor het bezorgen van de post, ook als die het door PostNL laat doen. "Dus of de overheid zorgt dat de post goed aankomt, of de overheid helpt de burger die hierdoor in de knel komt. Zo simpel is het."

Kassa vroeg verschillende overheidsinstanties om een reactie op de brief van de ombudsman. Tien instanties reageerden, waaronder de Raad voor de rechtspraak. "Vanuit de Rechtspraak zijn er diverse overleggen geweest met PostNL om PostNL tot verbetering van de (aangetekende) postbezorging te bewegen. Dit lijkt tot op heden helaas tot onvoldoende resultaat te hebben geleid."