NOS Nieuws - Algemeen

Bij Turkije is een aardbeving geweest met een kracht van 6,2. Het epicentrum lag zo'n 80 kilometer ten zuidwesten van Istanbul in de Zee van Marmara. De beving vond plaats op een diepte van 10 kilometer.

Mensen renden de straat op toen gebouwen begonnen te schudden in de grootste stad van Turkije. Volgens eerste berichten lijkt de schade mee te vallen en zijn er geen doden gevallen.

Ziekenhuizen behandelden 151 gewonden. Een aantal van hen was in paniek uit een raam gesprongen. Volgens het kantoor van de gouverneur van Istanbul is geen van de gewonden in levensgevaar.

Minister van Binnenlandse Zaken Yerlikaya zei op de televisie dat er geen gebouwen zijn ingestort. Volgens de gouverneur van Istanbul stortte een leegstaand gebouw in de wijk Fatih in.

Kort na de eerste beving zijn er naschokken geregistreerd. Over het aantal lopen de berichten uiteen.

De dienst voor rampenbestrijding waarschuwt om uit de buurt van gebouwen te blijven. De beving is ook in aangrenzende regio's in Turkije en Griekenland gevoeld.

Veel mensen renden de straat op tijdens de aardbeving:

In februari 2023 werd het zuidoosten van Turkije en Syrië getroffen door een zware aardbeving, waarbij bijna 60.000 mensen om het leven kwamen.

Deskundigen waarschuwen al langer voor een zware aardbeving met een kracht van 7 in Istanbul. Zo'n anderhalf miljoen gebouwen lopen gevaar bij zo'n aardbeving.

Subtropisch zwembad Mosaqua in Gulpen kan toch weer open. Mosaqua sloot begin dit jaar de deuren omdat de gemeente er geen geld meer in wilde steken vanwege de hoge kosten. Nu is er een nieuwe exploitant gevonden die een groot deel van de kosten op zich wil nemen.

Al sinds het faillissement is de curator op zoek geweest naar mogelijkheden voor een doorstart. Mosaqua trok meteen na de opening in 1992 zo'n 250.000 bezoekers per jaar en is voor veel mensen in de regio een bron van herinneringen.

Het Tilburgse sportbedrijf Optisport toonde zich geïnteresseerd in een overname, maar dat bedrijf wilde niet opdraaien voor de onroerendezaakbelasting (ozb) en de verzekeringskosten. Dus het zwembad zou gesloten blijven, want de gemeente hield voet bij stuk en wilde niet bijspringen.

Water bij de wijn

Nu zijn de twee partijen tot een compromis gekomen: Optisport betaalt de ozb, de gemeente de verzekeringen. De daarmee gemoeide bedragen vallen ongeveer tegen elkaar weg, schrijft L1 Nieuws.

Optisport deed als eerste water bij de wijn, zegt de gemeente. En het zou volgens Gulpen-Wittem "buitenproportioneel zijn als op basis van enkel verzekeringspremies de doorstart van zwembad Mosaqua niet zou doorgaan". Het huurcontract kan nu ondertekend worden.

Optisport is al begonnen met het werven van personeel. Het bedrijf wil Mosaqua rond 1 juni weer openen.

Belangrijk voor toerisme

Optisport krijgt jaarlijks 100.000 euro van de gemeente voor het beheer van het zwembad. Ook de omliggende gemeenten Valkenburg aan de Geul en Vaals springen bij: die leggen elk 30.000 euro per jaar neer.

Gulpener Bierbrouwerij zal vijf jaar lang 10.000 euro bijdragen. Volgens directeur Jan-Paul Rutten is Mosaqua belangrijk voor het toerisme in Gulpen.

"Het trekt jongere gezinnen aan", zegt hij. "Dat is ook een belangrijke factor voor ons. Het is goed voor de werkgelegenheid, het trekt mensen naar het dorp."

De politie heeft vanmorgen in verband met de roof van Roemeense kunstschatten uit het Drents Museum een bedrijfspand in Heerhugowaard doorzocht. Er is computerapparatuur in beslag genomen die nog bekeken en geanalyseerd moet worden. De geroofde kunstvoorwerpen zijn niet gevonden.

De daders maakten in het Drents Museum in Assen op 25 januari topstukken uit het Nationaal Historisch Museum in Boekarest buit: een gouden helm en drie gouden armbanden die tot het nationaal cultureel erfgoed behoren.

Al na een paar dagen werden in Heerhugowaard drie verdachten opgepakt: een vrouw en twee mannen. Op 20 februari en 15 april volgden nog twee aanhoudingen, één van een man uit dezelfde plaats en één van een man uit Alkmaar.

De opsporing van de gestolen voorwerpen heeft nog altijd prioriteit, zegt de politie.

De dieven maakten vier topstukken uit de expositie Dacia - rijk van goud en zilver buit:

Roy Thomas Baker is op 12 april overleden op 78-jarige leeftijd, heeft zijn familie gisteren bekendgemaakt. De doodsoorzaak is nog onbekend. Baker was een Britse producer die het meest bekend is van zijn werk voor hits van Queen, zoals Bohemian Rhapsody en Don't Stop Me Now.

Baker werkte niet alleen met Queen, maar ook met populaire bands als Journey en Foreigner. Hij was al sinds 1963 actief in de muziekindustrie. Toen hij begon werkte hij samen met producers van grote Britse artiesten, zoals Elton John en David Bowie.

Hij ontmoette Queen in de vroege jaren 70, toen de band net was opgericht. Baker werkte toen voor een nieuwe geluidsstudio in Londen. Queen nam daar gratis demotapes op, in ruil voor hulp bij het testen van het geluid van de nieuwe studio. Baker produceerde de eerste vier albums van de band, met hits als Killer Queen en You're My Best Friend.

Compleet waanzinnig

Over Bohemian Rhapsody zei Baker tegen Mix Magazine in 1999 dat het nummer een "succesvolle grap" was. "Bohemian Rhapsody was compleet waanzinnig, maar we hebben er elke minuut van genoten."

Zes jaar later zei hij in een interview met The New York Times dat de hit tijdloos was, omdat het nummer zich niet beperkte tot een bepaald muziekgenre. "Ik had niet gedacht dat het nummer dertig jaar later nog zo groot zou zijn", zei hij destijds.

Queen-drummer Roger Taylor zei over samenwerken met Baker: "Hij bracht een bepaalde hoeveelheid discipline en veel cynisme. Hij had het altijd goed, de opname moest net juist zijn."

Grotere platenmaatschappijen

Na zijn succes werkte hij ook voor grotere platenmaatschappijen, zoals Columbia Records en Warner Bros. Daar produceerde hij bijvoorbeeld de albums Infinity en Evolutions van Journey.

De laatste plaat waaraan hij heeft gewerkt kwam uit in 2014, Heaven & Earth van de Britse band Yes.

De diefstal van cocaïne was waarschijnlijk de aanleiding voor een reeks geweldsincidenten in oktober in Zuid-Holland. Dat concludeert het Openbaar Ministerie na onderzoek. In onder meer Den Haag, Alphen aan den Rijn en Leiden waren toen explosies, beschietingen, brandstichtingen en bedreigingen. Inmiddels zijn dertig mensen aangehouden.

Het geweld volgde vermoedelijk dus op een ripdeal. In augustus werd in België door criminelen 1400 kilo cocaïne ingevoerd. Die partij werd door anderen onderschept en meegenomen naar Nederland.

De drugs werden volgens het OM in een loods in het Noord-Brabantse Oud Gastel verdeeld onder een grote groep personen.

Daarop volgde een reeks geweldsincidenten bij woningen en bedrijven in Den Haag, Rijswijk en Delft. Daar waren explosies en werd brand gesticht. Uit onderzoek blijkt dat de getroffen bewoners en ondernemers zelf niet betrokken waren bij de ripdeal, maar dat ze slachtoffer werden omdat vrienden of familieleden mogelijk een rol speelden.

Nieuwe diefstal

Een deel van de gestolen cocaïne was opgeslagen in een loods in Ter Aar (Zuid-Holland), maar werd daar op 10 oktober opnieuw gestolen. Daarop verplaatste het geweld zich van de regio Den Haag naar de omgeving van Alphen aan den Rijn.

Het nieuwe geweld leek gericht op de ondernemer van de loods en zijn naasten. Onder anderen een werknemer, familie en vrienden werden slachtoffer van bedreigingen, beschietingen en explosies. Of de ondernemer wist dat er drugs in zijn loods waren opgeslagen, wordt nog onderzocht. Hij is wel verhoord, maar niet aangehouden.

Aanhoudingen

Na onderzoek concludeert het OM dat vooral onschuldige mensen groot gevaar liepen door een ruzie tussen criminelen.

In totaal zijn in de zaak dertig mensen opgepakt, vooral uitvoerders van het geweld. Zij werden benaderd voor een klus en hadden waarschijnlijk geen idee van de ripdeal en de gevolgen. Ook zijn enkele brokers aangehouden. Dat zijn de mensen die de uitvoerders ronselden en aanstuurden.

Ze moeten allemaal voor de rechter verschijnen. Het onderzoek naar de opdrachtgevers loopt nog.

Het geplande topoverleg in Londen over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne is uitgesteld. Dat bevestigt de Britse regering. Op de top zouden de ministers van Buitenlandse Zaken van Oekraïne, Frankrijk, het VK en de VS een Amerikaans voorstel bespreken.

De gesprekken gaan wel nog door, maar zullen op een lager niveau plaatsvinden. Frankrijk en het VK stuurt diplomaten naar het overleg, namens de VS is Trumps Oekraïne-gezant Kellogg erbij. De ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie van Oekraïne zijn wel bij de gesprekken aanwezig.

De stafchef van de Oekraïense president Zelensky, Andriy Jermak, zegt dat de Oekraïense delegatie deelneemt om zich in te spannen voor "een compleet onvoorwaardelijk staakt-het-vuren als eerste stap op weg naar een oplossing" van het conflict.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Lammy ontvangt zijn Oekraïense collega om over het einde van de oorlog te praten.

Rubio en Witkoff niet aanwezig

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio maakte gisteravond bekend niet naar de top in Londen te reizen. Ook speciaal gezant Witkoff, die de Russische president Poetin drie keer in Moskou heeft bezocht, is niet aanwezig.

Het overleg in Londen volgt op soortgelijke besprekingen in Parijs vorige week. Daar dreigde Rubio nog met het afblazen van onderhandelingen als er niet snel vooruitgang zou worden geboekt.

De Amerikaanse president Trump sprak de hoop uit dat deze week een bestand tussen Oekraïne en Rusland kan worden gesloten.

Apple en Meta (het bedrijf achter Facebook en Instagram) krijgen boetes van honderden miljoenen euro's voor het overtreden van de nieuwe Europese wet voor grote techbedrijven. Apple moet 500 miljoen euro betalen en Meta 200 miljoen euro.

Apple krijgt de boete omdat het bedrijf erop aanstuurt dat abonnementen via zijn appwinkel afgesloten worden, terwijl mensen ze buiten de App Store misschien goedkoper konden krijgen.

Meta krijgt de boete omdat het bedrijf zijn gebruikers maandenlang twee opties gaf: een gratis abonnement in ruil voor het delen van persoonlijke data voor advertenties, of een betaald abonnement voor Facebook en Instagram zonder advertenties.

Handelsoorlog met VS

Het zijn de eerste boetes die Europa uitdeelt voor het overtreden van de Digitale Marktenwet (DMA). Deze wet is bedoeld om machtsmisbruik door de grootste internetbedrijven te voorkomen. Zij moeten sinds maart 2024 aan de regels voldoen.

De Europese Commissie begon nog diezelfde maand onderzoeken naar Apple en Meta vanwege mogelijke overtreding van de wet. De boetes zaten er al weken aan te komen, maar zouden telkens zijn uitgesteld vanwege de handelsoorlog met de VS.

De Europese Commissie benadrukt dat de boetes voortkomen uit "heldere regels" en dat de hoogte van de boetes alleen daarop is gebaseerd.

"Apple en Meta hebben de DMA niet nageleefd met maatregelen waarmee mensen en bedrijven afhankelijker werden van hun platformen", zegt Teresa Ribera, de Eurocommissaris die verantwoordelijk is voor de handhaving van de DMA. "Alle bedrijven die in de EU actief zijn, moeten onze wetten naleven."

Geen miljardenboete, zoals eerder

"De wet is specifiek bedoeld om snel op te kunnen treden tegen grote techbedrijven en je ziet dat dat nu ook gebeurt", zegt Belle Beems. Zij is DMA-deskundige aan de Radboud Universiteit.

De boetes voor Apple en Meta zijn een stuk lager dan de miljardenboetes die Europa eerder oplegde aan internetgiganten vanwege machtsmisbruik. Zo kreeg Google een boete van 2,4 miljard en een van bijna 1,5 miljard om de oren - hoewel de rechter die laatste van tafel veegde.

"De DMA-boetes zijn vermoedelijk een stuk lager uitgevallen omdat de Europese Commissie vrijwel direct ging handhaven", zegt Beems. "De wet is nog niet zo lang in werking, dus de overtreding heeft niet zo lang kunnen duren. Dat is belangrijk bij het bepalen van de hoogte van de boete."

"Zeker de boete van 500 miljoen voor Apple is best hoog", zegt Beems. Het bedrijf zal dat bedrag wel makkelijk kunnen betalen: vorig jaar boekte het een winst van bijna 100 miljard dollar. Bij Meta was de winst vorig jaar 62 miljard dollar.

Apple gaat bezwaar maken

De twee Amerikaanse techgiganten zijn het niet eens met de boetes. Apple heeft al aangegeven bezwaar te zullen maken. Het bedrijf noemt de boete "oneerlijk".

"We hebben honderdduizenden uren besteed en tientallen wijzigingen doorgevoerd om aan deze wet te voldoen", zegt het bedrijf in een verklaring aan de NOS.

Apple heeft van de Europese Commissie zestig dagen de tijd gekregen om aanpassingen te doen. Appmakers zouden daardoor meer ruimte moeten krijgen om te vertellen dat mensen buiten de App Store goedkoper uit kunnen zijn. Als het bedrijf zich na twee maanden nog niet aan de wet houdt, kunnen nieuwe boetes volgen.

Aanpassingen Facebook en Instagram

Het is onduidelijk of ook Meta bezwaar gaat maken. Wel blijkt uit een verklaring dat het bedrijf niet te spreken is over de Europese boete. "Dit gaat niet alleen om een boete. De Commissie dwingt ons om ons verdienmodel te veranderen", schrijft het bedrijf.

Het bedrijf deed in november al een aanpassing in de manier waarop het gebruikers van Facebook en Instagram vroeg of hun data gebruikt konden worden voor persoonlijke advertenties. In plaats van twee opties (betalen en geen advertenties, of gratis met advertenties, waarbij persoonlijke data met het bedrijf worden gedeeld) zijn dat er nu drie.

Facebook- en Instagram-gebruikers kunnen er nu ook voor kiezen om de apps gratis te gebruiken, waarbij zij wél advertenties te zien krijgen, maar er minder data wordt gedeeld. Het moet nog blijken of dat volgens de Commissie voldoende is: de boete van vandaag gaat alleen over de situatie van voor november.

Grote techbedrijven liggen niet alleen in Europa, maar ook in hun thuisland onder vuur. Zo begon eerder deze maand in de VS een rechtszaak over de overname van Instagram door Facebook. Vorig jaar klaagde de Amerikaanse overheid ook Apple aan vanwege machtsmisbruik op de smartphonemarkt.

Minister Faber (Asiel en Migratie) mag stoppen met de opvang van zogeheten 'derdelanders' uit Oekraïne. Dat oordeelt de Raad van State, die daarmee een eerdere uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie bevestigt. Minister Faber noemt de uitspraak van de Raad van State "goed nieuws".

Derdelanders zijn mensen die met een tijdelijke verblijfsvergunning in Oekraïne waren toen de oorlog uitbrak. Het gaat onder meer om mensen uit Algerije, Turkije en Pakistan. Een deel van hen vluchtte met Oekraïners mee naar Nederland. Vorig jaar waren er nog zo'n 1900 van hen in ons land.

Er is een groep die net als de andere vluchtelingen uit Oekraïne gebruik wil blijven maken van de opvang in Nederland. Rechters hebben de afgelopen jaren verschillend geoordeeld over de vraag of dat mocht. Daardoor was er lange tijd onduidelijkheid over hun lot. Nu heeft de hoogste bestuursrechter dus ook bepaald dat Nederland ze niet hoeft op te vangen.

Einddatum

De uitspraak heeft nog niet meteen gevolgen: de Vereniging Nederlandse Gemeenten laat weten dat derdelanders voorlopig recht op opvang blijven houden, totdat minister Faber met een definitieve einddatum komt. "Daar ga ik werk van maken", schrijft Faber op X. "Als er geen verblijfsrecht meer is, dien je het land te verlaten."

Boeren en de belastingbetaler hebben in tien jaar tijd ruim 2,4 miljard euro uitgegeven aan innovaties die stikstofuitstoot uit de landbouw moeten verminderen. Dat blijkt uit onderzoek van De Groene Amsterdammer. Ondanks de miljarden werken zulke technieken vaak minder goed dan beloofd, maar het kabinet wil er toch mee door om de stikstofuitstoot omlaag te krijgen.

Journalisten van het weekblad konden de rekensom maken dankzij gegevens van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), die subsidies verstrekt aan onder meer boeren. Als veehouders investeren in milieuvriendelijke techniek kunnen ze daar geld voor krijgen van de overheid.

Uit de cijfers blijkt dat veehouders tussen 2013 en 2023 zo'n 2 miljard euro uitgaven aan landbouwinnovaties die stikstofuitstoot moeten verminderen. De belastingbetaler legde daar via de RVO nog zo'n 400 miljoen euro bij. Dat geld ging naar emissiearme stalvloeren en luchtwassers, die zorgen dat er minder ammoniak buiten de stal terechtkomt.

Hoge energiekosten

Landbouwinnovaties zoals luchtwassers en emissiearme stalvloeren zijn duur voor de boer. Toch kan het financieel vaak uit, omdat de stikstofruimte die ontstaat door een emissiearme stal betekent dat er extra dieren kunnen worden gehouden. Op papier blijft de uitstoot dan gelijk.

Maar in de praktijk kan de uitstoot op die manier toch toenemen. Dat mag niet volgens natuurbeschermingsregels, omdat veel Nederlandse Natura 2000-gebieden al overbelast zijn door stikstofuitstoot. Emissiearme stalvloeren en luchtwassers werken vaak minder goed dan beloofd, waardoor de uitstoot bij meer dieren toch omhoog gaat.

Dat komt doordat veehouders de apparaten vaak niet op de juiste manier gebruiken. Het ontwikkelen en testen van de machines gebeurt vaak onder perfecte omstandigheden, terwijl de voorschriften in de praktijk niet altijd nauwkeurig worden gevolgd. Ook komt het voor dat boeren de machines uitzetten vanwege hoge energiekosten, schrijft De Groene.

Rechtszaken

Uit onderzoek van de Wageningen University & Research bleek dit jaar dat innovaties wel degelijk kunnen helpen om het stikstofprobleem op te lossen. Voorwaarde daarvoor is wel dat alle boeren meedoen en de innovaties perfect gebruiken. Het onderzoek ging niet alleen over machines om stikstof af te vangen, maar ook over bijvoorbeeld voer.

Met wetenschappelijk onderzoek over slecht functionerende emissiearme stalvloeren en luchtwassers in de hand voeren milieuorganisaties rechtszaken over vergunningen. Rechters hebben al door meerdere stalsystemen een streep gezet.

Extra geld om leraren te behouden of aan te trekken op achterstandsscholen heeft tot nu toe nauwelijks effect gehad. Dat blijkt uit onderzoek van het Centraal Planbureau (CPB).

De zogeheten arbeidsmarkttoelage, die tussen 2021 en 2023 werd uitgekeerd, heeft niet geleid tot een merkbare toename van het aantal leraren of gewerkte uren. De regeling was bedoeld voor basisscholen en middelbare scholen met een hoge achterstandsscore.

Het idee: een hoger salaris dat leraren zou motiveren om extra uren te werken of bewust te kiezen voor deze scholen - en er dan ook te blijven.

Maar volgens CPB-onderzoeker Paul Verstraten is het effect van de toelage dus beperkt gebleven. Waarom de maatregel weinig heeft opgeleverd, is niet helemaal duidelijk, zegt hij. "Je verwacht dat mensen gevoelig zijn voor een hoger salaris, dat geldt ook voor leraren. Maar de aankondiging van de toelage kwam eigenlijk net te laat."

Timing en communicatie

De toelage werd in augustus 2021 aangekondigd, terwijl veel leraren hun keuze voor een baan al voor het einde voor de zomervakantie hebben gemaakt. "Voor veel docenten is het lastig om hun beslissing dan nog aan te passen," legt Verstraten uit.

In het voortgezet onderwijs betekende de regeling gemiddeld een salarisverhoging van 6,7 procent, in het basisonderwijs ging het om een stijging van zo'n 8 procent. Volgens Verstraten laat het uitblijvend effect zien dat financiële prikkels alleen niet voldoende zijn.

"We weten uit internationale studies dat geld kan werken, maar de timing en communicatie zijn belangrijk. Als zo'n maatregel te laat komt, is het logisch dat het effect beperkt is."

Verlengd tot 2025

De arbeidsmarkttoelage liep oorspronkelijk tot het einde van het schooljaar 2022-2023, maar is verlengd tot en met 2025. Wel zijn er wijzigingen doorgevoerd in de verdeling en uitbetaling van het budget.

Zo ontvangen sommige scholen sinds 2025 de toelage niet meer, terwijl andere scholen er juist dit jaar voor het eerst voor in aanmerking komen. Ook wordt het geld vanaf 2025 twee keer per jaar uitgekeerd in plaats van maandelijks.

Buiten de grote steden

Toch zijn er ook wel positieve signalen. "Bij sommige middelbare scholen buiten de grote steden zagen we signalen dat de toelage hielp om docenten iets langer vast te houden," zegt Verstraten. "Maar of dat genoeg is, is aan het ministerie van Onderwijs om te beoordelen."

Meer bedrijven werken aan plannen om banen te schrappen, maar die voeren ze voorlopig nog niet uit. Dat zegt uitzendconcern Randstad bij de publicatie van de kwartaalcijfers. Bedrijven zijn onzeker over de economische groei vanwege de handelsoorlog.

Randstad helpt ondernemingen bij het uitvoeren van reorganisaties. "We zien duidelijk een toename in het aantal aanvragen", zegt Jeroen Tiel van Randstad Nederland. "Dat is niet meer dan logisch in de huidige tijdsgeest, omdat de onzekerheid vraagt om goed navigeren en scenario's maken."

Gisteren maakte het Internationaal Monetair Fonds bekend dat de wereldeconomie door die onzekerheid minder hard groeit dan was verwacht. ABN Amro kondigde deze maand een vacaturestop aan, Tata Steel schrapt in Nederland 1600 banen.

Volgens Randstad worden er weliswaar plannen gemaakt, maar is het nog niet zeker dat er ook daadwerkelijk banen vervallen. "Alle bedrijven zijn bezig met scenario's. Dat er groei gaat komen en dat er geen groei gaat komen. De reorganisatieplannen worden voorlopig nog niet uitgevoerd", aldus Tiel.

Extreme onzekerheid

Randstad merkt dat de vraag naar uitzendkrachten terugloopt. Wereldwijd daalde de omzet met 5 procent, in Nederland met 7 procent. Volgens het bedrijf is een beetje onzekerheid bij bedrijven niet verkeerd, maar moet het niet uit de hand lopen.

"Extreme onzekerheid leidt tot niet investeren of desinvesteren en dat is niet positief voor het Nederlandse bedrijfsleven en voor ons", zegt Tiel. "Daar zien we nog geen signalen voor. Bedrijven maken momenteel een pas op de plaats."

Het aantal werklozen is de afgelopen maanden wat opgelopen, maar is nog altijd lager dan gemiddeld. Volgens de laatste cijfers van het CBS zijn er 395.000 werklozen in Nederland.

Het lichaam van de paus Franciscus is vanochtend van het Casa Santa Marta naar de Sint-Pieter overgebracht. Vanaf 11.00 uur mag iedereen die wil langs de kist lopen om afscheid te nemen. Voordat de deuren opengingen, stond er al een lange rij mensen te wachten op het plein.

Vandaag blijven de deuren tot 00.00 uur open. Morgen is dat van 07.00 uur tot 00.00 uur en vrijdag van 07.00 uur tot 19.00 uur. Daarna beginnen de voorbereidingen voor de uitvaart en moet de kist worden gesloten.

Ook in de Sint-Pieter staan mensen in de rij, is te zien op de livestream van het Vaticaan:

Het lichaam van de paus lag de afgelopen dagen opgebaard in het Casa Santa Marta in het Vaticaan, waar hij woonde en maandag is overleden.

Vanaf de kapel van Casa Santa Marta vertrok iets na 09.00 uur een lange stoet naar het Sint-Pietersplein. De kist werd overgebracht in een processie. Daarin liepen tientallen kardinalen mee, net als aartsbisschoppen, bisschoppen, geestelijken en priesters.

Via de hoofdingang werd de kist naar binnen gebracht en op een tapijt voor het hoofdaltaar geplaatst. Ondertussen klonken er gezang en gebeden.

Zo werd paus Franciscus de Sint-Pietersbasiliek in gedragen:

Vanochtend vroeg verzamelden de eerste mensen zich al op het Sint-Pietersplein:

Franciscus wordt zaterdag begraven in de basiliek van Santa Maria Maggiore. Maandag overleed de 88-jarige paus Franciscus na een beroerte. Op Eerste Paasdag verscheen hij voor het laatst in het openbaar.

Door de uitvaart van de paus begint het officiële gedeelte van Koningsdag in Doetinchem een uur later. De koninklijke familie is wel aanwezig bij de feestelijkheden. Premier Schoof en minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken gaan naar de begrafenis in Rome.

Paus Franciscus leidde de katholieke kerk 12 jaar. Hoe machtig is het hoofd van het Vaticaan? Daarover zie je meer in de onderstaande video van NOS op 3:

De opwarming van de oceanen naar recordtemperaturen heeft het afgelopen jaar tot een dramatische verbleking van de koraalriffen in de oceanen geleid. Wereldwijd lijdt 84 procent van de riffen onder hittestress, meer dan ooit eerder is vastgesteld, blijkt uit onderzoek van landen en gespecialiseerde organisaties in het International Coral Reef Initiative.

Hittestress leidt tot afstoting van algen die het koraal van voedingsstoffen voorzien en het koraal kleur geven. Als de verbleking te lang duurt, sterft het koraal af.

Zeebiologen waarschuwden begin vorig jaar al dat de aanhoudende recordtemperaturen van het zeewater tot grootschalige verbleking van het koraal zou leiden. Die hoge temperaturen zijn het gevolg van de klimaatverandering en het periodieke weerfenomeen El Niño, dat gepaard gaat met opwarming van het zeewater in de Stille Oceaan. De daarop volgende La Niña die op haar beurt voor afkoeling zorgt, duurde korter dan normaal, waardoor de riffen geen tijd hadden om te herstellen.

Van levensbelang

"De omvang en reikwijdte van de hittestress is schokkend", zegt zeebioloog Melanie McEnfield tegen persbureau Reuters. "Sommige riffen hadden er tot dusver geen last van en wij dachten dat ze veerkrachtig waren, dat ze het gedeeltelijk afsterven te boven zouden komen."

Koraalriffen zijn van levensbelang voor het leven in de oceanen en daardoor ook voor de mensheid. 25 procent van het zeeleven leeft in en rond koraalriffen. Ze zijn van belang voor de visserij, toerisme en bescherming van kustlijnen tegen erosie en stormen. Het is nog onduidelijk of en wanneer het huidige proces van verbleking stopt.

"De beste manier om riffen te beschermen is het stoppen van de klimaatverandering", zegt koraaldeskundige Mark Eakin tegen persbureau AP. "Dat betekent dat we de uitstoot door het verbranden van fossiele brandstoffen moeten terugdringen. Al het andere is eerder een soort van pleister dan een oplossing."

Wel te redden

Zeebioloog en universitair docent Ronald Osinga van Wageningen University & Research zag wel aankomen dat 2024 het warmste jaar ooit zou worden. Maar de schattingen waren dat 50 procent van de koraalriffen daar last van zou hebben.

Zelf probeert hij koraalriffen in Kenia te herstellen. "Toen ik in oktober daar was, zag ik dat 80 procent van het natuurlijke rif, en ook het rif dat wij proberen te herstellen, weer helemaal kapot was en overgroeid met zeewieren. Het is wel te redden, maar dan moet het niet over twee jaar weer te warm worden, want dan is het vechten tegen de bierkaai. En daar lijkt het nu naartoe te gaan."

Verdere teruggang

In 2015 is in het klimaatakkoord van Parijs afgesproken dat de opwarming van de aarde onder de 2 graden moet blijven en gestreefd moet worden naar beperking van de opwarming tot anderhalve graad.

"Op dit moment zitten we al op die anderhalve graad", zegt Osinga. "Dat Parijs-akoord was voor koraalriffen zo'n beetje de laatste strohalm, waarbij het over een paar jaar door natuurlijke aanpassing misschien goed zou kunnen komen. Nu lijken we daaroverheen te gaan en is de verwachting dat we aan het eind van deze eeuw 10 procent of, nog erger, 1 procent van de koraalriffen over zullen houden."

Dat zal een klap zijn voor de biodiversiteit, zegt Osinga. Omdat het niet lukt om de opwarming van het zeewater te stoppen, hopen hij en zijn collega's de riffen langs kunstmatige weg beter bestand te kunnen maken tegen hitte. "Die richting gaat het nu op."

Om hinderlijk gedrag en overlast te voorkomen, gaat de politie in Hoeksche Waard ook dit jaar streng optreden rondom de jaarlijkse traditie luilak. In eerdere edities hielden jongeren straatraces, waarbij ze gevaarlijke trucs deden op de scooter, motor of quad.

Het is de bedoeling van luilak om 's ochtends vroeg zoveel mogelijk lawaai te maken, meestal met Pinksteren. Bijvoorbeeld door rond te rijden op een scooter zonder uitlaat, blikken achter je aan te slepen of door liedjes te zingen.

Vooral jongeren doen hieraan mee, van oorsprong om langslapers en telaatkomers te bespotten. In Hoeksche Waard wordt luilak niet met Pinksteren gevierd, maar al met Koningsdag.

Samenscholingsverbod

De afgelopen jaren leidde dat dankzij een "specifieke groep" tot veel overlast en gevaarlijke situaties, zegt de gemeente Hoeksche Waard, vooral in en om Oud-Beijerland. Het gaat volgens de gemeente om de groep die straatraces houdt en andere gevaarlijke toeren uithaalt op hun voertuigen, vaak met publiek erbij. "Voor hun eigen veiligheid én die van anderen wordt dit gedrag niet getolereerd. Ik heb de politie verzocht streng op te treden", zegt burgemeester Van Heijningen.

Voor de gemeente Hoeksche Waard geldt vanaf vrijdag 22.00 uur een samenscholingsverbod. Dat geldt voor groepen die met brommers, scooters en auto's hinderlijk gedrag vertonen of de openbare orde verstoren. Het verbod loopt af op zondagochtend.

Waarschuwingsbrief

Ook hebben 170 jongeren een waarschuwingsbrief gekregen van de gemeente, schrijft Rijnmond. 43 ouders van minderjarigen die te boek staan als ordeverstoorders kregen eveneens de waarschuwing.

Wie dit weekend toch lastig is, kan een boete verwachten of zelfs worden aangehouden. "Koningsdag moet een feest zijn voor iedereen. Het is ontzettend jammer als dat door het onverantwoordelijke en gevaarlijke gedrag van een groep luilakkers wordt verpest", zegt burgemeester Van Heijningen.

Noodbevel

Vorig jaar was in de Hoeksche Waard een noodbevel van kracht tijdens luilak. Dertig mensen werd de toegang tot de gemeente ontzegd. Daarnaast werden tien scooters en quads in beslag genomen, en vijf mensen kregen een zogenoemde last onder dwangsom opgelegd voor opruiing op sociale media. Dat betekent dat ze een boete moeten betalen als ze toch in de fout gaan.

Ook werden drie mensen opgepakt. Twee vanwege rijden onder invloed, een ander omdat hij een boksbeugel bij zich had.

Rusland heeft vanochtend vroeg drone-aanvallen uitgevoerd op meerdere plekken in Oekraïne. Volgens de Oekraïense luchtmacht vuurde Rusland 134 drones op het land af. De Oekraïense luchtverdediging wist 67 drones uit de lucht te schieten.

In de stad Marhanets in Centraal-Oekraïne zijn ten minste negen doden en dertig gewonden gevallen bij een drone-aanval. Dat zegt de gouverneur van de regio Dnipropetrovsk.

Volgens hem werd een bus door een Russische drone getroffen. Daarin zaten werknemers van een bedrijf die onderweg waren naar hun werk.

Verschillende plaatsen in de regio waren het doelwit. Bij een aanval op een agrarisch bedrijf in de deelgemeente Synelnykivskyi vielen twee gewonden.

Energiecentrale verwoest

In de zuidelijke regio Cherson heeft het Russische leger een energiecentrale verwoest, meldt de gouverneur van de regio. De centrale, die de stad van stroom voorzag, is onder vuur genomen door drones en artillerie.

Aanvallen door heel Oekraïne

In de regio Poltava, ook in Centraal-Oekraïne, vielen vanochtend zes gewonden bij een grote Russische drone-aanval. Volgens de autoriteiten was civiele infrastructuur daarbij het doelwit. Op meerdere plaatsen in de stad Poltava brak brand uit.

In de zuidelijke stad Odesa vielen twee gewonden door een drone-aanval. Ook in Charkiv, de tweede stad van het land, waren explosies in de wijde omgeving te horen.

Gesprekken in Londen

De Russische drone-aanvallen komen op de dag dat in Londen een top wordt gehouden over beëindiging van de oorlog. Oekraïne, Frankrijk, het VK en de VS bespreken daar een Amerikaans voorstel.

Het overleg volgt op soortgelijke besprekingen in Parijs vorige week, waarna de VS liet weten dat het geduld opraakt. De Amerikaanse president Trump sprak maandag de hoop uit dat deze week een bestand tussen Oekraïne en Rusland kan worden gesloten.

Goedemorgen! In Londen wordt gesproken over beëindiging van de oorlog in Oekraïne en in Deventer wordt Go Ahead Eagles gehuldigd voor het winnen van de KNVB-beker.

Eerst het weer: vanochtend neemt de bewolking toe en vanuit het zuiden ook de regen. Vanmiddag enkele stevige buien, met lokaal onweer en veel regenwater in korte tijd. Het wordt maximaal tussen de 14 en 17 graden. Ook vanavond en vannacht kan het gaan regenen.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De rechtszaak in El Salvador over de moord op vier IKON-journalisten uit 1982, die vandaag zou beginnen, is uitgesteld tot 3 juni. De uit Nederland overgekomen familieleden hoorden dat gisteravond pas. De rechtbank besloot tot uitstel omdat de advocaat van de hoofdverdachte heeft afgezegd.

Nabestaande Geert Kuiper zei in Met het Oog op Morgen dat dit een juridisch trucje is dat vaker wordt uitgehaald om te voorkomen dat verdachten van ernstige misdrijven uit de Salvadoraanse burgeroorlog (1979-1992) worden gestraft.

De journalisten Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen liepen in 1982 in een hinderlaag van het Salvadoraanse leger toen ze voor hun werk in guerrillagebied probeerden te komen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden zijn bijzondere archeologische vondsten te zien. Zoals de oudste sok van Europa, gevonden bij opgravingen in Groningen, en leeuwenbotten die op het Binnenhof in Den Haag zijn aangetroffen.

Fijne dag!

De Amerikaanse president Trump heeft gezegd dat hij niet van plan is om Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank te ontslaan. Eerder had Trump gezegd te onderzoeken of ontslag mogelijk is omdat hij ontevreden is over het optreden van Powell. Nu lijkt hij de situatie dus te de-escaleren.

Trump was de afgelopen dagen kritisch op de Amerikaanse centrale bank Fed en voorzitter Powell. Trump noemde hem "een enorme loser" omdat hij de rente niet verlaagt. Hij vindt ook dat Powell te voorzichtig is en noemt hem "meneer Te Laat".

Dat vindt Trump nog steeds, al slaat hij een andere toon aan. "Ik zou graag zien dat hij wat actiever is met zijn idee om de rente te verlagen", zei hij vannacht. Maar een ontslag lijkt voorlopig dus niet aan de orde.

Maandag daalden de Amerikaanse beurzen toen het erop leek dat Trump wilde ingrijpen bij de centrale bank. De mildere uitspraken van Trump kwamen na sluiting van de beurs. Gisteravond stegen de belangrijkste beurzen in de VS al zo'n 2,5 procent.

Chinese heffingen

Ook over de importheffingen tegen China sloeg Trump een andere toon aan. "Die blijven niet 145 procent zoals het nu is. Het zal substantieel lager zijn dan dat, maar geen nul."

"We zullen goed zijn voor China, ze zullen blij zijn en we zullen tevreden samenleven." Eerder op de dag zei de Amerikaanse minister van Financiën te verwachten dat de importheffingen zullen dalen. Wel moet er eerst onderhandeld worden met China over een deal.

Twee weken geleden verhoogde de VS de importheffingen voor Chinese producten. Trump zei toen ook dat het een optie was voor China om een deal met de VS te sluiten.

Een ziekenhuis in de stad Mirebalais in Haïti is gesloten vanwege bendegeweld. Dat blijkt uit een memo die persbureau Reuters heeft ingezien.

Eind maart vielen bendes de stad aan. Ook wisten ze ongeveer 500 gevangenen uit de gevangenis te bevrijden.

Het ziekenhuis was feitelijk begin deze maand al dicht, zegt de plaatsvervangend directeur, Pierre-Marie Cherenfant, tegen Reuters. Toen begon het ziekenhuis met het overbrengen van patiënten naar andere ziekenhuizen.

Moord en brandstichting

De stad Mirebalais ligt ongeveer 55 kilometer ten noordoosten van de hoofdstad Port-au-Prince. Het ziekenhuis, met zo'n 300 bedden, bood betaalbare zorg bij complexe ziektes.

Artsen Zonder Grenzen legde onlangs ook haar dienstverlening in de hoofdstad stil vanwege het bendegeweld. Gewapende bendes zijn in Haïti verantwoordelijk voor moord, brandstichting en verkrachting.

In februari sloegen mensen op de vlucht voor het bendegeweld in Port-au-Prince:

De winst van Tesla is in de eerste drie maanden van dit jaar gekelderd. Dat blijkt uit de financiële resultaten van de autofabrikant. Topman Elon Musk zei over de financiële tegenvaller dat hij vanaf mei veel meer tijd aan Tesla gaat besteden, en minder aan het Department of Government Efficiency.

Het belangrijkste werk bij de oprichting van DOGE is immers afgerond, aldus Musk, die hier de leiding heeft. DOGE werd door de Amerikaanse president Trump in het leven geroepen om flink te bezuinigen op de overheid. In de Verenigde Staten is veel verzet tegen de bezuinigingsoperatie, omdat al duizenden ambtenaren hun baan zijn verloren.

Deze showroom van Tesla in Manhattan werd beklad door twee activisten:

Musks rol bij DOGE leidde tot wereldwijde boycots van Tesla. Dat is terug te zien in de verkoopresultaten: in het eerste kwartaal van dit jaar daalde de winst met 71 procent en de omzet met 9 procent. In de eerste drie maanden werden 336.681 voertuigen verkocht, het laagste aantal sinds het tweede kwartaal van 2022.

Musk zegt dat hij vanaf mei nog maar "een dag of twee per week aan overheidszaken" zal besteden. Hij denkt dat het daarna beter zal gaan met Tesla.

De rechtszaak over de moord op vier Nederlandse journalisten in El Salvador in 1982 is uitgesteld naar 3 juni. Dat meldt Gert Kuiper, de broer van een van de vermoorde journalisten.

Eigenlijk zou het proces tegen de de drie verdachten deze woensdag beginnen in El Salvador. Kuiper en andere nabestaanden waren daarom al aangekomen in het land. "Het is een enorme teleurstelling", reageert Kuiper bij NOS Met het Oog op Morgen. "We hadden er erg naar uitgezien als familieleden. We hoopten op de erkenning dat het een vooropgezette moord was, en dat de personen veroordeeld zouden worden."

De vier vermoorde journalisten waren Koos Koster, Jan Kuiper, Hans ter Laag en Joop Willemsen van de inmiddels niet meer bestaande Interkerkelijke Omroep Nederland (IKON). Ze waren in 1982 in El Salvador om verslag te doen van de burgeroorlog die daar toen woedde. Toen ze op 17 maart in guerrillagebied probeerden te komen, werden ze door militairen van het regeringsleger opgewacht en doodgeschoten.

Vorig jaar zomer werd bekend dat er na meer dan veertig jaar een rechtszaak komt. Een van de verdachten is de voormalige minister van Defensie van El Salvador, José Guillermo Garcia. De tweede verdachte is Francisco Antonio Morán, die werkte voor een speciale politiedienst. En de derde is ex-kolonel Mario Reyes Mena. Hij wordt gezien als de directe opdrachtgever van de moord.

'Je leeft naar punt toe'

De rechtszaak wordt uitgesteld omdat een van de advocaten van de verdachten morgen niet aanwezig zal zijn, zegt Kuiper. Volgens hem gaat het om "een juridisch trucje dat vaker uitgehaald wordt bij de zwaardere zaken die gerelateerd zijn aan de burgeroorlog om maar te voorkomen dat personen worden gestraft".

De nabestaanden van de IKON-journalisten hadden naar eigen zeggen met veel scenario's en enige vertraging rekening gehouden. Maar ze hadden niet verwacht dat de zaak bijna anderhalve maand wordt uitgesteld.

Ook Sonja ter Laag, zus van Hans ter Laag, noemt het een grote tegenvaller. "Je leeft naar het punt toe dat éindelijk, éindelijk die rechtszaak begint."

Ze weet nog niet zeker of ze 3 juni weer in El Salvador is voor een nieuwe poging. "Gevoelsmatig denk ik: als ik 3 juni niet ga, de zitting gaat door, en ze worden veroordeeld, dan zou ik daar heel erg veel spijt van krijgen." Maar: "Ik moet er nog goed over nadenken."