NOS Nieuws - Algemeen

Ze zijn uit huis gehaald of van straat geplukt door agenten van de Amerikaanse immigratiedienst ICE: vermeende criminelen die vanuit de Verenigde Staten naar een gevangenis in El Salvador zijn gedeporteerd. Zonder proces zijn ze afgevoerd onder de Alien Enemies Act, een oorlogswet die president Trump van stal heeft gehaald om bendeleden van het beruchte Tren de Aragua te kunnen uitzetten.

Volgens persbureau Bloomberg had 90 procent van die vermeende criminelen niet eens een strafblad. "De Amerikaanse droom werd een nachtmerrie", zegt Nelson Suárez-Trejo, de broer van een van hen.

En hij kan het weten. In 2017 verliet hij Venezuela, op zoek naar een beter leven. Dat vond hij in de VS, dacht hij. Hij omschrijft de situatie in zijn thuisland als totale anarchie. "Je kon er zomaar gearresteerd worden als je protesteerde tegen de regering. En worden vastgehouden zonder rechten."

Precies dat scenario is nu werkelijkheid geworden voor zijn broer Arturo. Nota bene in de VS, waar hij eind vorig jaar naartoe trok vanuit Chili. "Het is dertig dagen geleden dat we iets van hem hebben gehoord. Ik niet, zijn vrouw niet, niemand in de familie."

In de video vertelt Nelson Suárez-Trejo het verhaal van zijn broer:

Arturo blijkt inmiddels in de beruchte CECOT-gevangenis in El Salvador te zitten. Daarover zei justitieminister Villatoro van El Salvador dat niemand er levend uitkomt. "We zorgen dat de straffen zwaar genoeg zijn dat niemand die het CECOT binnengaat het ooit lopend zal verlaten, alleen in een doodskist."

De barre omstandigheden zijn ook bekend in de VS. "Nazi's kregen een betere behandeling onder de Alien Enemies Act dan wat hier nu gebeurt", stelde rechter Patricia Millett recentelijk bij een hoorzitting.

Arturo's familie herkende hem op beelden uit de gevangenis, waarop hij met kaalgeschoren hoofd en handen geboeid op de rug voorovergebogen zit in een lange rij gevangenen. Zijn kenmerkende tatoeages zijn goed te zien: van een kolibrie in zijn nek, een Bijbeltekst en een palmboom.

Geen wapens of kronen, verwijst Nelson naar tatoeages bij bendeleden van Tren de Aragua, waar de ICE-ambtenaren naar op zoek lijken te zijn geweest. Hoe het in de gevangenis met Arturo gaat, weet zijn familie niet.

Volgens The New York Times zijn zeker 32 mannen beschuldigd van zware overtredingen. De anderen voor zover bekend niet. Bewijs dat Arturo strafbare feiten heeft gepleegd hebben Amerikaanse autoriteiten niet gegeven.

De NOS zocht meermaals contact met ICE, de dienst die de arrestaties en deportaties uitvoert. E-mails met vragen over de deportatie van Arturo bleven onbeantwoord, ook de telefoon werd niet opgenomen.

Angst onder immigranten

De horrorverhalen leiden tot veel angst onder immigranten. "Ik ken mensen die zeven dagen de tijd hadden om te vertrekken, iedereen is bang voor deportatie", zegt Estefany, die ook uit Venezuela komt. Ze werkt langs snelweg US-70, waar latino's foodtrucks uitbaten. "Mensen zijn bang om met elkaar af te spreken."

Dat geldt ook voor de Mexicaanse Lucia, die in een tacotruck werkt. "Toen we voor het eerst over de deportaties hoorden, wilden we eigenlijk helemaal niet meer komen werken. Uit angst dat ze ons ook zouden aanhouden en deporteren."

Dat is precies wat de regering-Trump wil, denkt Marlen Martinez van Siembra, een hulporganisatie voor immigranten die ook desinformatie bestrijdt. "Enge dingen zeggen, zodat mensen in angst leven en zelf vertrekken."

Martinez' hotline, waar mensen zich kunnen melden met allerlei vragen, staat roodgloeiend. "Vorig jaar ging het misschien om drie telefoontjes per dag. Het ging vooral om mensen die niet betaald kregen voor hun werk." Sinds de inauguratie van Trump gaat het aantal telefoontjes door het dak. "Omdat er zo veel mensen worden opgesloten."

Angst wegnemen

Siembra probeert feiten en fabels van elkaar te scheiden en de gemeenschap daarover te informeren. ICE voert acties uit op een manier die ver buiten de grenzen van de wet valt, zegt Martinez. "Ons doel is om geruchten en angst weg te nemen."

Elke melding van een mogelijke ICE-operaties wordt geverifieerd, de feiten gedeeld. "Zodat mensen gewoon naar school kunnen, naar hun werk kunnen, boodschappen kunnen doen en niet in angst hoeven te leven."

Nelson probeert dat ook, maar zijn Engelse les laat hij voorlopig lopen. Te risicovol, vindt hij, zo'n plek waar veel immigranten komen. "Ik heb nog nooit zoveel angst gevoeld als nu. Niet zozeer vanwege een mogelijke deportatie naar Venezuela of Colombia, maar de gedachte dat ik kan eindigen in een cel met echte criminelen en moordenaars."

Het laatste wat een mens verliest, is hoop, besluit hij. "Zolang ik in staat ben om te blijven vechten om mijn broer vrij te krijgen, zal ik dat blijven doen."

In natuurgebied de Maasheggen in Noord-Brabant is gisteren bij meerdere dassenburchten een witte substantie gevonden. Het is nog niet duidelijk om wat voor stof het gaat, maar natuurbeschermers sluiten niet uit dat het gif is.

Het witte poeder is bij ten minste vier dassenburchten aangetroffen, schrijft Omroep Brabant. Een van de burchten heeft tientallen ingangen en het poeder is volgens de omroep in bijna alle ingangen gevonden. Andere burchten worden nog onderzocht.

Het is nog niet duidelijk of er dassen zijn doodgegaan door het poeder. De stof wordt onderzocht. "We hebben nog geen idee wat het is", zegt boswachter Alwin Brandt. "We behandelen het als een giftige stof, totdat we zekerheid hebben." Volgens Brandt ruikt het poeder naar vis. Hij vermoedt dat er visolie aan is toegevoegd om de dassen te lokken.

'Ongekende ontdekking'

De stof werd ontdekt door medewerkers van Staatsbosbeheer en van Samen Sterk in Brabant, het handhavingsteam van de Omgevingsdienst Brabant Noord. Boswachter Brandt spreekt van een "ongekende" ontdekking. Dassen zijn een beschermde diersoort in Nederland, wat betekent dat de dieren niet zomaar gedood, gevangen of verplaatst mogen worden.

"Wat ons vooral verbaast, is de schaal waarop het gebeurd is", zegt hij. "We zien weleens vaker dassenburchten waar dit gebeurt, maar dan praten we over een kleine hoeveelheid." Brandt maakt zich daarom zorgen. "Het is nu broedseizoen, dus de dassen hebben allemaal jongen."

Het poeder wordt opgeruimd met een speciale stofzuiger die ook wordt ingezet bij vondsten van drugsafval in de natuur. Medewerkers van Staatsbosbeheer blijven de komende dagen de dieren in de gaten houden. Ook worden er wildcamera's opgehangen.

Eigenaren van honden wordt op het hart gedrukt hun dier aan de lijn te houden. "Mogelijk ligt de stof ook op andere plekken", aldus Brandt.

Tuinplanten waar insecten in het voorjaar graag op zitten, zoals lavendel, vlinderstruiken, struikmargrieten en klokjesbloemen, blijken in veel gevallen vol te zitten met pesticiden. Uit onderzoek van het BNNVARA-programma Kassa bleek dat er 27 soorten pesticiden in en op de voorjaarsbloeiers zaten.

Het onderzoek is voor het vijfde jaar uitgevoerd door PAN-NL, Pesticide Action Network Netherlands, dat als doel heeft het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen uit te bannen. Voor het eerst werden geen verboden bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Maar ook pesticiden die zijn toegestaan, zijn schadelijk voor insecten.

Kassa kocht de planten voor het onderzoek bij Welkoop, Intratuin en Praxis. De bestrijdingsmiddelen worden gebruikt tegen schimmels en andere ziekteverwekkers.

Dode bijen

Welkoop komt het slechtst uit de test. Op vier van de vijf planten uit die winkel, werden zo veel schadelijke stoffen per kilogram aangetroffen, dat er bij contact bijvoorbeeld duizenden luzernebehangersbijen mee kunnen worden gedood, zeggen de onderzoekers. Bijen en andere bestuivers zitten het vaakst op de bloemen.

De lavendel van Welkoop bevatte met tien gifstoffen de meeste pesticiden van alle geteste planten. De vlinderstruik van deze winkel bevatte het hoogste gehalte gifstoffen van alle zestien onderzochte planten.

De kleinste restanten van gifstoffen zaten in de onderzochte planten van Intratuin.

Pas voor de derde keer in vijf jaar was er een plant bij zonder pesticidesporen: de vlinderstruik van Praxis. Kanttekening daarbij is dat de plant weinig blad had en de stengels houtachtig waren, wat erop kan wijzen dat de plant is overgebleven van vorig jaar. Daardoor zijn de toen gebruikte pesticiden niet meer meetbaar.

Het streven van PAN-NL is een volledig gifvrije teelt in 2030. Welkoop zit daar volgens de organisatie het verst van af.

Opstapeling

Insecticiden kunnen meteen of na langere tijd dodelijk zijn voor insecten. Maar ook personeel in tuinderijen en tuincentra, bloemenwinkels en op de veiling kan er ziek van worden. Mensen die werken met planten die met pesticiden zijn behandeld, lopen het risico chronische aandoeningen te krijgen als parkinson, hartritmestoornissen of hormoongerelateerde ziekten.

Bij het beoordelen of een bestrijdingsmiddel schadelijk is en op de markt kan worden toegelaten, wordt gekeken hoe snel insecten kunnen herstellen van het effect ervan. Maar onderzocht wordt niet wat het met de insecten doet als er een combinatie van middelen wordt gebruikt.

Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) beoordeelt de pesticiden volgens de Europese wet- en regelgeving.

Ruimte voor verbetering

In een reactie op het onderzoek laat Intratuin aan Kassa weten dat het doel van de keten is dat de planten in 2030 voor 70 procent chemievrij zijn. Ook breidt het tuincentrum het biologische assortiment uit.

Welkoop en Praxis zeggen te werken aan verduurzaming in lijn met de ambitie van Tuinbranche Nederland. Deze organisatie zegt in een reactie blij te zijn dat er geen verboden pesticiden zijn gevonden, maar geeft toe dat er altijd ruimte is voor verbetering.

Een dag na het toch wel onverwachte vertrek van partijleider Pieter Omtzigt uit de politiek, hebben de ministers en staatssecretarissen van NSC en de top van de fractie zich op een geheimgehouden plek beraden op de toekomst. Na afloop is de rest van de fractie online bijgepraat, zegt een woordvoerder.

Over de inhoud van het gesprek worden weinig mededelingen gedaan. Wel zeggen deelnemers dat het goed was om elkaar even te treffen. "Het is nogal wat om een vriend en een partijleider te moeten missen", zegt één van hen. "Een bijpraatsessie."

Inmiddels is wel duidelijk dat Omtzigt zijn besluit aanvankelijk alleen in zeer kleine kring had gedeeld. Maar een paar mensen waren op de hoogte dat hij op Goede Vrijdag met de mededeling zou komen dat hij zich helemaal terugtrekt uit de landelijke politiek. Tegelijkertijd was het wel iets waar binnen de partij al langer rekening mee werd gehouden.

Coalitie overeind houden

Nicolien van Vroonhoven neemt alle taken van de NSC-oprichter over. Ze wil zijn gedachtegoed voortzetten, zei ze vrijdag in Nieuwsuur. Ook gelooft ze nog steeds in de coalitie met PVV, VVD en BBB.

Dat is ook wat de meeste NSC'ers nu proberen uit te dragen: dat ze het kabinet en de coalitie het liefst overeind willen houden. Om de voor NSC belangrijke plannen gerealiseerd te krijgen, maar ook omdat de partij bij nieuwe verkiezingen nu zwaar afgestraft zou worden.

Van sommige NSC-bewindslieden en Kamerleden is bekend dat ze eigenlijk liever niet in een coalitie met de PVV waren gestapt, maar dat ze hun bezwaren opzij hebben gezet vanwege hun geloof in de partij en de boodschap van Omtzigt over bestaanszekerheid en een betere verhouding tussen burgers en de overheid.

In de peilingen gaat het slecht, maar er is enige hoop dat de kiezer zal terugkeren als blijkt dat andere mensen de rol van Omtzigt over kunnen nemen. Als dat niet lukt, is de partij gedoemd als 'eendagsvlieg' de geschiedenis in te gaan, beseffen de NSC'ers.

Dat is eerder gebeurd bij nieuwe partijen zodra de oprichter of het boegbeeld wegviel. Denk maar aan de LPF, die na de moord op Pim Fortuyn in mei 2002 betrekkelijk snel ineenstortte.

Leden bijeen

Van Vroonhoven heeft nu dus het stokje van Omtzigt overgenomen. Zij is al langer zijn vervanger, ook tijdens de periodes dat hij vanwege zijn burn-out niet in Den Haag aan het werk was. De NSC-Kamerfractie heeft haar unaniem tot fractievoorzitter gekozen tijdens een ingelaste fractievergadering.

Op 24 mei staat er een al eerder geplande ledenbijeenkomst op de agenda. Daar moet blijken of NSC akkoord gaat met haar als nieuwe politiek leider, of dat er nog een verkiezing moet komen waar ook andere kandidaten zich voor kunnen melden.

De Russische president Poetin heeft in de oorlog met Oekraïne een eenzijdig bestand afgekondigd voor Pasen. Poetin zegt dat Russische troepen in Oekraïne vanaf 18.00 uur lokale tijd (17.00 uur in Nederland) tot en met zondagavond geen gevechtshandelingen zullen uitvoeren.

Het Kremlin spreekt de hoop uit dat de Oekraïners zich bij het paasbestand voegen. Poetin heeft de Russische legerleider Gerasimov opgeroepen om krachtig op te treden als Oekraïne gedurende deze periode "agressieve acties" uitvoert.

Een Oekraïense functionaris meldt dat het Russische leger ook na het ingaan van het staakt-het-vuren op Oekraïense posities blijft schieten. De claim is niet onafhankelijk te verifiëren.

Zelensky: ware aard Poetin duidelijk

De Oekraïense president Zelensky reageerde op X dat Russische drones net voor het ingaan van het Russische bestand nog het Oekraïense luchtruim hadden betreden. "Het toont Poetins ware houding ten opzichte van Pasen en mensenlevens", zegt Zelensky.

Het is onduidelijk waarom Poetin in de agressie-oorlog tegen Oekraïne heeft besloten tot een korte, eenzijdige wapenstilstand. Het Russische ministerie van Defensie zegt dat het bestand is afgekondigd voor "humanitaire doeleinden".

Het bevel van Poetin komt een dag na het dreigement van de Verenigde Staten om te stoppen met bemiddelen als beide landen niet laten zien dat er een akkoord kan komen.

In maart beloofden Rusland en Oekraïne de aanvallen op elkaars energiesector en infrastructuur voor dertig dagen te staken. De toezegging volgde op een urenlang telefoongesprek tussen de Amerikaanse president Trump en Poetin.

Trump wilde Poetin er toen toe bewegen om in te stemmen met een voorstel voor een volledig staakt-het-vuren van dertig dagen, maar Poetin ging daar niet mee akkoord.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Sybiha herhaalt vandaag op X dat niet Kyiv maar Moskou in maart het Amerikaanse voorstel voor een volledig staakt-het-vuren van dertig dagen verwierp. "30 uur in plaats van dertig dagen. Helaas hebben we een lange geschiedenis van uitspraken van Poetin die niet overeenkomen met zijn daden. We weten dat zijn woorden niet te vertrouwen zijn. We kijken naar daden", zegt Sybiha.

Van de afspraak om de aanvallen op elkaars energiesector en infrastructuur voor dertig dagen te staken, kwam weinig terecht. De aanvallen zijn zowel aan Russische als Oekraïense kant doorgegaan.

Gevangenenruil

Bij een gevangenenruil tussen Oekraïne en Rusland zijn vandaag meer dan 500 krijgsgevangenen vrijgekomen, zo bevestigen beide landen. Het Russische ministerie van Defensie liet 277 Oekraïense krijgsgevangenen gaan. In ruil daarvoor werden 246 Russen vrijgelaten. De ruil kwam tot stand na bemiddeling door de Verenigde Arabische Emiraten.

Een man uit het Zeeuwse dorp Groede heeft een enorme collectie Donald Duck-exemplaren gekocht van een verzamelaar uit Limburg. De eigenaar van de 100.000 stripbladen werd een week geleden landelijk nieuws omdat hij noodgedwongen moest stoppen met verzamelen. De nieuwe eigenaar neemt de verzameling nu in zijn geheel over.

"Ik kan het eigenlijk niet onder woorden brengen, zo blij ben ik", zegt de 49-jarige Rini Leenhouts tegen Omroep Zeeland. Met zijn nieuwe aanwinsten is zijn huidige collectie ineens vertienvoudigd: "Het zijn er nogal wat."

Gezondheidsproblemen

De gigantische collectie stripboeken is afkomstig van Jan Simons (75) uit het Limburgse dorp Ospel. Hij moest vanwege gezondheidsproblemen stoppen met verzamelen.

"Ik moet ermee stoppen, want mijn gezondheid laat het me niet meer toe", zei een geëmotioneerde Simons tegen de regionale omroep L1. Met pijn en moeite deed hij daarom afstand van zijn levenswerk.

De collectie van Simons is naar eigen zeggen een van de grootste van het land. Hij had niet alleen alle exemplaren compleet, maar ook hele jaargangen dubbel. Simons hoopte dat iemand zijn verzameling in z'n geheel zou overnemen en dat is nu dus gelukt.

Jan Simons liet bij L1 zijn collectie zien:

Leenhouts vertelt dat hij via een collega hoorde dat er een verzameling te koop stond. Hij kwam daarna snel in contact met Simons. "Binnen een minuut of vijf was het geregeld", zegt hij. "Ik had er heel veel vertrouwen in en toen hebben we de deal gemaakt."

Leenhouts heeft een vrachtwagen nodig om alle stripbladen op te halen. Hoeveel hij daarvoor heeft moeten betalen, houdt hij voor zichzelf. Wel heeft Simons eerder bij L1 gezegd dat hij de collectie voor "een dubbeltje per stuk" van de hand doet. Dat zou neerkomen op 10.000 euro.

Sinds zijn geboorte abonnee

Leenhouts zegt al sinds zijn geboorte een abonnement te hebben op de Donald Duck. "En al die tijd ben ik geabonneerd gebleven en lees ik ze." Zijn favoriete stripboekpersonage? Dagobert Duck. "Zo noemen ze me in de familie ook weleens", lacht hij.

Hij heeft de collectie nog niet in handen maar als het zover is, begint hij met de allereerste uitgave van de stripboek-eend: "Oktober 1952: nog nooit in m'n handen gehad, maar ik ben nieuwsgierig."

Oud-advocaat en emeritus hoogleraar Mischa Wladimiroff is overleden. Hij was onder meer gespecialiseerd in grote fraudezaken en werd bekend van zijn rol bij het Joegoslaviëtribunaal. Hier was Wladimiroff gedurende twee jaar de advocaat van de Bosnische Serviër Dusko Tadic, de eerste veroordeelde oorlogsmisdadiger uit de Bosnische Oorlog (1992-1995).

Later was hij bij het tribunaal een van de amici curiae, de zogenoemde 'vrienden van het hof'. De Joegoslavische oud-president Slobodan Milosevic werd aangeklaagd door het tribunaal voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, maar hij erkende het hof niet, noemde de aanklacht tegen hem onwettig en wilde zich niet laten bijstaan door een advocaat.

Als vriend van het hof moest Wladimiroff onder meer de rechtsgang uitleggen aan Milosevic en erop toezien dat hij een eerlijk proces kreeg.

Kantoor met Gerard Spong

Jonkheer Michaïl Wladimiroff werd geboren in 1945 in Den Haag. Zijn vader kwam uit een Russische adellijke familie, zijn moeder was een Friezin. Hij studeerde rechten in Leiden en begon in 1972 zijn loopbaan als advocaat.

In 1976 richtte hij samen met Gerard Spong het advocatenkantoor Wladimiroff en Spong op in Den Haag. In de jaren 90 speelde dit kantoor een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het internationale strafrecht. In 2000 verliet Spong het kantoor, om in Amsterdam een nieuw kantoor te beginnen.

'Hoog puzzeltjesgehalte'

Wladimiroff verdedigde geregeld managers die werden verdacht van fraude. In een interview met de Volkskrant noemde hij deze zaken "intellectuele delicten, met een hoog puzzeltjesgehalte". Naast zijn werk als advocaat was Wladimiroff tien jaar actief als buitengewoon hoogleraar economisch strafrecht aan de Universiteit Utrecht.

Wladimiroff was benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau en Ridder in Johanniter Orde. In 2015 ging hij met pensioen.

Hij overleed op 8 april op 80-jarige leeftijd. Zijn familie maakte zijn overlijden dit weekend bekend in een rouwadvertentie in NRC.

In Gaza zijn in de afgelopen 48 uur meer dan 90 mensen omgekomen door Israëlische aanvallen, heeft het ministerie van Volksgezondheid in Gaza bekendgemaakt. Onder de slachtoffers zijn vrouwen en kinderen die schuilden in een beschermde humanitaire zone, laten medici weten aan persbureau AP. In een tentenkamp in Khan Younis werden 11 mensen gedood.

Het was opnieuw een bloedige week in Gaza, waarin tientallen Gazanen werden gedood. Een van de slachtoffers is de Palestijnse fotograaf Fatima Hassouna, die is omgekomen bij een Israëlisch bombardement op haar huis in Noord-Gaza. Bij de aanval kwamen ook tien van haar familieleden om het leven, onder wie haar zwangere zus. Het Israëlische leger zegt dat het ging om een gerichte aanval op een Hamas-lid.

Geroemde fotograaf

De 25-jarige Hassouna werd geroemd om haar werk. Ze legde niet alleen de verwoesting, rouw en chaos in Gaza vast, maar ook de veerkracht en het alledaagse leven van haar medebewoners. Op haar foto's staan vrouwen die koekjes bakken voor het einde van de ramadan, gezinnen die een picknick houden in de natuur, maar ook gebombardeerde huizen, rouwende families en met bloed besmeurde ziekenhuisvloeren.

Hassouna's motivatie was duidelijk: ze wilde het verhaal van de Gazanen aan de wereld vertellen. "Als ik sterf, wil ik een luide dood", schreef ze op sociale media. "Ik wil niet alleen breaking news zijn, ik wil een dood die de wereld zal horen."

Kort voor haar dood werd bekend dat er een documentaire over haar leven en werk zou worden vertoond op het Acid Filmfestival in Cannes. Put your soul on your hand and walk volgt Hassouna's werk en toont ook interviews met haar. De Frans-Iraanse regisseur Sepideh Farsi vertelde aan de nieuwssite Deadline dat ze Hassouna vlak voor haar dood nog had gesproken om haar het nieuws over de vertoning in Cannes te vertellen en haar uit te nodigen.

'Magische glimlach'

Het filmfestival bracht na haar dood een eerbetoon: "Haar glimlach was net zo magisch als haar doorzettingsvermogen. Ze getuigde, fotografeerde Gaza, deelde voedsel uit ondanks de bommen, kende rouw en honger. We hoorden haar verhaal, waren elke keer blij haar levend te zien en vreesden tegelijkertijd voor haar."

Sinds het begin van de bombardementen op Gaza in 2023 zijn er meer dan 170 journalisten omgekomen. Collega-journalisten in Gaza reageren op Hassouna's dood met diepe rouw en woede.

De Verenigde Staten en Iran zullen op 26 april hun onderhandelingen over het Iraanse atoomprogramma voortzetten in Oman. Experts zullen zich voegen bij de onderhandelingen voor een mogelijke deal. Vandaag zaten de twee landen voor de tweede keer in korte tijd om tafel.

De Iraanse minister Abbas Araghchi van Buitenlandse Zaken suggereert dat er beweging in de gesprekken zit. "Ik hoop dat we een betere positie zullen hebben na de technische onderhandelingen", zegt Araghchi tegen de Iraanse staatstelevisie. "Deze keer waren we succesvol in het beter begrijpen van elkaars doelen en principes."

De VS heeft nog niet gereageerd.

Tweede keer in korte tijd

Het gesprek van vandaag begon rond het middaguur in Rome op de ambassade van Oman. Dat land bemiddelt in de onderhandelingen tussen de partijen, die elkaar wantrouwen.

Een week geleden was het eerste gesprek "op hoog niveau" in Oman. Delegaties van beide landen spraken met elkaar via onderhandelaars. De leiders van de delegaties, Araghchi en de Amerikaanse Steve Witkoff, Trumps speciaal gezant voor het Midden-Oosten, ontmoetten elkaar toen alleen na afloop even.

Vorige week werd voor zover bekend nog niets afgesproken, maar beide partijen waren positief over de bijeenkomst. Vandaag ging het opnieuw om "indirecte gesprekken", werd op de Iraanse staatstelevisie gezegd. Wie er precies aan tafel zaten, is niet duidelijk.

Atoomwapens dichterbij

De spanningen tussen de landen bestaan al langere tijd, maar liepen de laatste tijd op. Sinds Trump in zijn vorige presidentstermijn de atoomdeal tussen meerdere grootmachten en Iran eenzijdig beëindigde, verrijkt Iran weer uranium om atoomwapens te maken. De VS is bang dat Iran daar steeds dichterbij komt en dat atoomwapens vervolgens ook in handen kunnen vallen van pro-Iraanse groeperingen.

In maart stuurde Trump het regime in Teheran een brief waarin hij hen sommeerde tot het voeren van gesprekken. Dat viel niet in de smaak bij ayatollah Khamenei, die het "bullebaktactiek" noemde. Ook president Pezeshkian liet weten dat Iran zich niet laat commanderen. Met gesprekken via bemiddelaars ging het land wel akkoord.

Dreigementen

President Trump probeert op allerlei manieren druk te zetten op Iran en de onderhandelingen. Hij dreigt met bombardementen en nog voor de gesprekken begonnen, probeerde hij zijn dreigementen kracht bij te zetten door alvast enkele bommenwerpers van stal te halen in de Indische Oceaan.

Iran is na Rusland het meest gesanctioneerde land ter wereld. Het land ontkent atoomwapens te maken.

Bij een woning in de Almeerse wijk Faunabuurt is vannacht een explosie geweest. Kort na het incident heeft de politie een minderjarige jongen uit Amsterdam aangehouden. Het is de tweede explosie bij de woning in korte tijd.

Het voorval gebeurde rond 02.00 uur. Getuigen zeggen tegen Omroep Flevoland dat de explosie in de wijde omgeving was te horen. Door de ontploffing ontstond flinke schade aan de woning en omliggende panden. Er vielen geen gewonden. Korte tijd later wist de politie in de omgeving de verdachte aan te houden.

Begin deze maand was op hetzelfde adres ook al een explosie. De woning werd toen op last van de burgemeester gesloten. Ook na dat voorval werd iemand aangehouden.

Nog een pakketje gevonden

Zaterdagmiddag werd nog een verdacht pakketje gevonden op de Giraffeweg in dezelfde wijk. Een voorbijganger meldde dit bij de politie.

In het pakketje zat een explosief. De Explosieven Opruimingsdienst Defensie heeft het object tot ontploffing gebracht op een veilige locatie. Het is volgens de politie te vroeg om te zeggen of dit incident verband houdt met de eerdere explosies. Het onderzoek loopt.

Razend populair was Pieter Omtzigt, net na de oprichting van zijn partij Nieuw Sociaal Contract in de zomer van 2023. Kiezers hadden een enorm vertrouwen in de politicus uit Enschede. Ze waardeerden hem voor zijn actieve rol bij de toeslagenaffaire, of waren enthousiast over de nieuwe bestuurscultuur die hij nastreefde.

Maar in de afgelopen twee jaar daalde Nieuw Sociaal Contract in de peilingen en Omtzigt zelf verdween langere tijd van het politieke toneel vanwege zijn mentale gezondheid. Hoe kijken gedupeerden van de toeslagenaffaire en kiezers nu naar zijn vertrek?

"Wij zijn als ouders zeer aangedaan door het nieuws", zegt gedupeerde Nathalie Sijbesma. "Pieter Omtzigt heeft veel voor ons betekend. En er zijn nog heel veel problemen in deze hersteloperatie waar Pieter hard voor nodig is."

'Gemis voor ouders'

Sijbesma helpt tegenwoordig als ervaringsdeskundige andere gedupeerde ouders. Ze had in de afgelopen jaren veel contact met Omtzigt. "Ik heb Pieter leren kennen als een zeer betrokken mens, die luistert naar je verhaal en met je meekijkt: wat kan ik voor je doen, waar sta je in het proces, waar loop je tegenaan?"

Hoewel Omtzigt zich een paar keer terugtrok uit de politiek vanwege een burn-out, was hij voor Sijbesma altijd bereikbaar. "Pieter is iemand die er voor je staat", zegt ze. "Het gaat echt een gemis worden voor ons als ouders."

Dat zegt ook Theo Kaspers van de Stichting Gedupeerde Ouders. "Voor de toeslagenouders was hij een vertrouwenspersoon. Van die oude groep parlementariërs die thuis zijn in dit complexe dossier blijft nu alleen nog Inge van Dijk van het CDA over, dat doet ons even rillen."

Betrokkenheid als tegenkracht

"We zijn een goudeerlijke, integere rebel in de Kamer kwijt", zegt Kaspers. "Zijn kritische nieuwsgierigheid, rechtvaardigheidsgevoel en doorzettingsvermogen vormden in het toeslagendossier een tegenkracht."

Daardoor kwamen er echt dingen in beweging, zegt Kaspers. Als voorbeeld noemt hij de oprichting van de commissie-Donner in 2019, die onderzoek ging doen naar de toeslagenaffaire.

Maar de betrokkenheid van Omtzigt ging ten koste ging van zijn eigen gezondheid, zag Kaspers. Stichting Gedupeerde Ouders was vorig jaar in Den Haag ter voorbereiding op een debat dat Nicolien van Vroonhoven zou gaan voeren. Bij dat gesprek sloot Omtzigt even aan. "Hij besloot bijna direct om het debat de volgende dag zelf te voeren, terwijl hij ook toegaf: ik ben nog niet hersteld."

'Kon niet anders'

Dat Omtzigt de politiek mentaal niet meer aankon, is voor veel mensen op de markt in zijn woonplaats Enschede geen verrassing. "Het kon niet meer, je zag het aan hem", zegt een vrouw. "Als hij op tv was, ging het toch een beetje moeilijk."

"Volgens mij kon het niet anders", zegt een man. "Hij was volgens mij op." Weer een ander: "Die man had te veel hart, mensen met een hart moeten niet in de politiek."

Veel marktgangers vinden het om die reden verstandig dat Omtzigt zich terugtrekt uit de politiek. Een vrouw vindt het goed dat hij voor zichzelf en zijn gezin kiest. Maar: "Hij was wel iemand die een voet tussen de deur zette, dingen aanzwengelde, ik vind het jammer dat hij daarmee stopt."

Vrouwen in Nederland krijgen steeds vaker op latere leeftijd kinderen. Dat is onder meer omdat zij persoonlijke groei voorrang geven. Ook de angst voor een zogenoemde child penalty, waarbij vrouwen vertraging oplopen in hun carrière als ze op jonge leeftijd kinderen krijgen, speelt een rol. Maar er zijn meer factoren.

De ontwikkeling dat vrouwen steeds later kinderen krijgen speelt sinds de jaren 80, zegt Tanja Traag, hoofdsocioloog bij het Centraal Bureau voor de Statistiek. Zo zijn er steeds meer vrouwen van boven de 35 die zwanger raken.

Volgens de laatste cijfers kregen Nederlandse vrouwen in 2023 gemiddeld rond de leeftijd van 30,3 jaar hun eerste kind. Tien jaar eerder lag de gemiddelde leeftijd nog een stuk lager, rond de 29,4 jaar. Deze verschuiving zie je ook in andere landen, zoals de Verenigde Staten. In 2023 kregen Amerikaanse vrouwen ouder dan 40 jaar voor het eerst in de geschiedenis meer kinderen dan tieners.

Zelfontwikkeling en hoge kosten

Lonneke van der Berg van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI) doet onderzoek naar de jongvolwassen levensfase (25-35 jaar). "Met name jonge vrouwen zijn in de eerste periode na het uit huis gaan steeds vaker single. Veel belangrijke levensstappen worden uitgesteld: uit huis gaan, samenwonen en ook kinderen krijgen."

In het algemeen is volgens Van der Berg meer nadruk komen te liggen op zelfontwikkeling. "Bij vrouwen zien we specifiek een sterke focus op persoonlijke groei ten opzichte van vorige generaties: financieel zelfstandig worden, een carrière opbouwen, jezelf ontdekken."

Onder mensen die geen hbo- of universitaire opleiding hebben, vormen financiële overwegingen de belangrijkste reden om een kinderwens uit te stellen, blijkt uit onderzoek van Van der Berg. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen.

"Dit komt deels door onzekerheid op de woningmarkt en op de arbeidsmarkt. Denk aan flexibele contracten of het niet kunnen vinden van een geschikt huis", aldus Van der Berg. Maar ook de hoge kosten van kinderopvang spelen mee. Ze spreekt van een "zorgelijke" ontwikkeling.

Vrijheid om te reizen

Of een kinderwens wordt uitgesteld of zelfs afgesteld, verschilt. "Voor sommigen zal het uitstel zijn, en wachten op meer zekerheid, maar voor best wat jonge vrouwen is er op dit moment geen kinderwens", zegt Van der Berg. "Dat hoeft niet negatief te zijn; het geeft juist vrijheid om te reizen en niet gebonden te zijn aan één plek."

Ze ziet een waardeverschuiving. "Het wordt sociaal steeds meer geaccepteerd om eerst in jezelf te investeren en nog niet gefocust te zijn op het stichten of onderhouden van een gezin. Jonge vrouwen zijn tegenwoordig hoger opgeleid dan jonge mannen." Jonge vrouwen investeren in hun opleiding en carrière en willen daar dus ook van genieten, stelt Van der Berg.

Child penalty

Ook ervaren vrouwen dat ze op het werk na het krijgen van kinderen minder serieus worden genomen op de werkvloer. "Wij worden na het krijgen van kinderen minder vaak gezien als high potential", zegt Hanneke Takkenberg. Zij is arts en hoogleraar bij het Erasmus MC en heeft dat zelf ook ervaren. "Toen ik zwanger werd, werd er op het werk aan mij gevraagd: hoeveel dagen ga je na de bevalling werken? Dat wordt volgens mij nooit aan een man gevraagd."

Zo krijgen werkende vrouwen bijvoorbeeld te maken met een child penalty. Volgens cijfers van het CBS daalt het inkomen van vrouwen sterk na het krijgen van het eerste kind, iets wat bij vaders nauwelijks gebeurt. Vrouwen leveren na het krijgen van kinderen meer in op salaris, werktijd en ook pensioen.

Takkenberg is een van de initiatiefnemers van een nieuw onderzoekscentrum in Rotterdam dat zich richt op de gezondheid van vrouwen. Ze wijst erop dat mensen - niet alleen vrouwen, maar ook transgender mannen en non-binaire personen - biologisch gezien het best zwanger kunnen worden voor hun 35e.

Medische ontwikkelingen

De vruchtbaarheid van vrouwen neemt sneller af naarmate ze ouder worden, vooral na 35 jaar. Voor mannen geldt dat de spermakwaliteit achteruitgaat met de klimmende leeftijd, maar dit verloopt veel geleidelijker, zegt de arts.

"In Nederland zijn er steeds meer stellen die IVF willen ondergaan vanwege ongewenste kinderloosheid, onder andere omdat vrouwen op latere leeftijd beginnen met kinderen krijgen", aldus Takkenberg. "IVF heeft echter een grote impact op het leven van een vrouw, met hormoonbehandelingen, het weghalen van eicellen en het terugplaatsen van embryo's. Het is een intensief proces."

Medische ontwikkelingen helpen dit proces beter te maken. "Kunstmatige intelligentie biedt prachtige mogelijkheden om de kans op succes bij IVF te vergroten", aldus Takkenberg. Deze maand werd bekend dat in Mexico voor het eerst een gezonde baby is geboren door een IVF-traject dat volledig door AI was geautomatiseerd. De moeder is een vrouw van 40.

Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft de regering-Trump opgedragen voorlopig te stoppen met de deportatie van Venezolanen die worden vastgehouden in de staat Texas. De zaak was aangespannen door advocaten van burgerrechtenorganisatie ACLU.

Volgens hen dreigen de mannen, die ervan worden beticht dat ze bendeleden zijn, te worden uitgezet zonder dat de juiste juridische procedures zijn gevolgd.

ACLU zegt dat de Venezolanen geen mogelijkheid hebben gehad om hun uitzetting aan te vechten bij een rechter, iets wat het Hooggerechtshof eerder had opgedragen. Het Hooggerechtshof verplicht daarom om de uitzettingen te op te schorten tot nader order van het Hof.

De conservatieve rechters Clarence Thomas en Samuel Alito hebben zich publiekelijk van de uitspraak gedistantieerd, wat leden van het Hooggerechtshof overigens vaker doen.

Het Witte Huis heeft nog niet op de uitspraak gereageerd, maar vanuit de regering is er ergernis over wat wordt gezien als 'bemoeienis' van de rechtspraak bij de deportaties. Democraten vrezen dat Trump zich niet aan de wet houdt en uitspraken van rechters naast zich neerlegt.

Constitutionele crisis

Als gerechtelijke uitspraken worden genegeerd, wordt dat een groot probleem, zegt jurist en Amerikakenner Kenneth Manusama in het NOS Radio 1 Journaal. "Welke middelen heeft het Hooggerechtshof, of elke rechter, om de eigen uitspraken te handhaven? Eigenlijk niets."

"Het gaat nu al een paar honderd jaar goed in Amerika, dat iedereen het systeem respecteert en respecteert wat de rechter zegt, tot deze regering", vervolgt Manusama. "Zodra de regering expliciet zegt 'nee, we doen niet wat het Hooggerechtshof zegt', dan komt er een soort patstelling en een grote constitutionele crisis, want wie gaat de regering dan alsnog dwingen om de bevelen op te volgen?"

De afgelopen maanden circuleerden op sociale media veel video's van mensen in het uitgaansleven, vaak gefilmd zonder dat degenen die te zien zijn daar goedkeuring voor hebben gegeven. De posts zijn soms goed voor honderdduizenden views en gaan vaak samen met vernederende en haatdragende reacties. Mensen worden bijvoorbeeld beoordeeld op hun kleding of op hun manier van dansen.

Een zorgwekkende trend, vindt het Amsterdamse festival DGTL, dat traditiegetrouw het festivalseizoen dit paasweekend aftrapt. Afgelopen weken plaatsten ze een statement op hun Instagram-account waarin ze de bezoekers oproepen om hun telefoon komend weekend opgeborgen te houden. In de post roepen ze op om onze dansvloeren "vrolijk, respectvol en vrij te houden".

"Onze dansvloeren zijn gebouwd op vrijheid, expressie en verbinding. Ze zijn bedoeld als veilige(re) ruimtes, waar iedereen kan bewegen hoe ze ook willen, zonder angst om gefilmd, beoordeeld of bespot te worden. Anderen te schande maken, vooral door content te delen zonder hun toestemming, druist in tegen alles waar we voor staan", laat de organisatie weten.

Volgens de organisatie van DGTL heeft geen enkel ander bericht op hun sociale media tot zoveel discussie geleid. Dit is ook precies wat ze hebben willen bereiken. "We hopen iets los te maken bij het publiek. Als mensen het niet met ons eens zijn dan is dat ook prima, maar we willen proberen wel het gesprek hiermee te openen", aldus festivaldirecteur Ellen Evers.

Ze worstelt hier al langer mee. "Elke keer dat we zulke berichten voorbij zagen komen zat het ons dwars. Dit jaar hebben we besloten er actief iets mee te doen en deze oproep te plaatsen."

Sticker op camera

De discussie rondom het gebruik van mobiele telefoons in het nachtleven speelt al langer. Veel nachtclubs hebben hem in de ban gedaan en plakken bij binnenkomst de camera van de telefoon van de bezoeker af met een sticker.

Zulke maatregelen vindt DGTL echter te ver gaan. "Daar hebben we wel over nagedacht, alleen is dat een tijdrovende kwestie en ook niet duurzaam. We willen bovendien niks forceren. Het gaat om gedrag en het creëren van bewustwording. De telefoon is een onderdeel van ons bestaan. Dat moet je niet willen weghalen."

'Mooi initiatief'

DGTL neemt hiermee het voortouw binnen de festivalsector. De Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals staat achter de actie. Hoewel ze vanuit de sector nog geen roep hebben gehoord om een collectief standpunt, laten ze weten het een mooi initiatief te vinden.

"Je wil een veilige en welkome omgeving scheppen voor de mensen die het festivalterrein bezoeken. Als mensen elkaar ongevraagd gaan filmen en exposen, dan gaat dat alle grenzen te buiten. Het kan geen kwaad om de bezoeker hierin te onderwijzen", zegt directeur Berend Schans.

In Tunesië zijn oppositieleden veroordeeld tot gevangenisstraffen tot 66 jaar. Het staatspersbureau TAP meldt op basis van een uitgelekte lijst met namen dat ze zijn veroordeeld voor "samenzwering tegen de staatsveiligheid" en "lidmaatschap van een terroristische groepering".

Onder de veertig veroordeelden zouden vooraanstaande politici, zakenlieden en journalisten zijn. Een deel zat al vast, anderen werden bij verstek veroordeeld omdat ze naar het buitenland zijn gevlucht toen ze waren aangeklaagd.

Een advocaat die meerdere verdachten vertegenwoordigt zegt tegen persbureau Reuters dat hij in zijn hele loopbaan nog nooit zo'n proces heeft meegemaakt. "Het is een farce. De uitspraken lagen al vast. Wat hier gebeurt is schandalig."

Volgens de autoriteiten wilden de veroordeelden, onder wie voormalig topambtenaren en de voormalige inlichtingenchef, het land destabiliseren en de regering van Saied omverwerpen. De straffen per persoon zijn niet bekendgemaakt.

Autoritair beleid

De oppositie zegt dat de aanklachten politiek gemotiveerd zijn en ziet het proces als een voorbeeld van het autoritaire beleid van president Kais Saied. Die zette in 2021 het parlement buitenspel en ontsloeg de premier, waardoor alle macht bij hem kwam te liggen. Ook ontsloeg hij tientallen rechters.

Protesten die daarop volgden werden hard neergeslagen en kopstukken van die betogingen moesten de cel in. De voorzitter van het parlement en de oppositie spraken van een staatsgreep.

Verraders en terroristen

Zelf wijst Saied de beschuldigingen dat hij een dictator is van de hand en stelt dat hij juist de corruptie en chaos bestrijdt, die volgens hem jarenlang door de politieke elite zijn veroorzaakt.

Eerder noemde hij de politici die nu veroordeeld zijn verraders en terroristen en zei hij dat rechters die hen zouden vrijspreken medeplichtig zijn. In oktober werd Saied met overmacht herkozen.

Slechts 27,7 procent van de stemgerechtigden kwam opdagen. Veel mensen hadden er geen vertrouwen in dat de verkiezingen eerlijk waren: Saied had gezorgd dat zijn belangrijkste concurrenten niet konden meedoen.

Het was al wekenlang droog, het waaide en op de bodem van de Deurnese Peel lag een kurkdroge laag varens. En toen brak er, dit weekend vijf jaar geleden, brand uit. De brandweer streed drie dagen tegen het vuur.

Uiteindelijk verbrandde 710 hectare van één van de laatste hoogveengebieden. De brand was voor Nederland uitzonderlijk. Omwonenden zaten dagenlang in de rook en een verzorgingstehuis werd geëvacueerd. Nog twee maanden smeulde de natuur na.

Om te voorkomen dat het nog een keer zo uit de hand loopt is er een plan van aanpak:

Dat de natuur soms brandt, is volgens experts onvermijdelijk. Na de Peelbrand werd daarom vooral nagedacht welke risico's echt onacceptabel zijn. "Je wilt escalatie voorkomen", zegt Wally Paridaans, hoofdofficier van dienst en specialist natuurbrandbeheersing bij de veiligheidsregio Brabant Zuidoost.

Meer wegen zijn nu toegankelijk voor brandweervoertuigen. Er zijn extra waterputten geslagen. En de Deurnese Peel is verdeeld in compartimenten. Brandweerlieden vangen het vuur op bij vooraf bepaalde grenzen en laten delen uitbranden.

Peel is natter

Volgens Paridaans bewees de brand ook dat een beheersplan zich niet alleen op het blussen moet richten. Vooraf kun je veel doen aan preventie in het natuurgebied, en daarvoor moet je samenwerken met bijvoorbeeld waterschap en Staatsbosbeheer. Paridaans: "Natuurbrandbeheersing, dat kun je per definitie niet alleen."

"Sinds de brand is er een heleboel veranderd in het gebied", zegt Rick Verrijt, boswachter ecologie bij Staatsbosbeheer. Zo is de Deurnese Peel door diverse ingrepen en veel regen de afgelopen vijf jaar al een stuk natter geworden.

Aan de westkant is zo'n 120 hectare nieuwe natuur gemaakt. Dit terrein houdt regenwater vast, en geeft tegendruk op het water in de Peel, dat zo minder snel wegloopt.

Het weer hielp een handje, zegt Verrijt: "We hadden na de brand nog één droog jaar, en daarna natte jaren zodat de Peel vol water kwam te staan." Zelfs in de droge periode dit voorjaar was de Peel relatief nat.

Minder berken en varens

De vernatting stond al voor de brand gepland, vooral om het hoogveen een handje te helpen. Deze natuur gedijt als het nat is en er weinig voedsel in de bodem zit. In de Peel was het waterpeil te laag en kwamen voedingstoffen in het gebied door de uitstoot van stikstof.

Op die voedingsrijke ondergrond groeien varens, grassen en berken ontzettend goed. Veel beter dan op gezond hoogveen. Elk voorjaar vormt dit brandstof voor eventuele branden en de berken nemen veel water op uit de bodem.

Op sommige plekken zijn daarom berken omgehakt. En Staatsbosbeheer verwijdert gericht varens en grassen. Veenmossen moeten juist de ruimte krijgen. Op termijn wordt de Deurnese Peel zo minder kwetsbaar voor branden, concludeerde de Wageningen Universiteit.

Boswachter Verrijt ziet al positieve signalen. Varens, maar vooral berken hebben het moeilijker. "Het is zo nat geworden dat ze het onder water niet fijn vinden", zegt Verrijt. "Er groeit heel veel waterveenmos, vele tientallen hectares. Dat is echt geëxplodeerd." Verrijt hoopt dat na dit mos ook meer bijzondere soorten zich uitbreiden.

Wim van Opbergen, voorzitter van Werkgroep Behoud de Peel, is minder enthousiast. Hij erkent dat heb gebied er hier en daar op vooruit is gegaan. "Maar het vernatten is veel te beperkt gebeurd. Je moet eigenlijk een zone van twee kilometer vernatten", zegt Van Opbergen. "Daar pleiten wij al jaren voor."

Hij heeft ook moeite met het verwijderen van varens en andere begroeiing. "Er wordt heel veel aan beheer gepleegd, vaak met zware machines. Het gebied heeft zo veel van zijn ongerepte karakter verloren." Pas als een groter gebied rond het natuurgebied natter wordt, is er volgens Van Opbergen kans op een duurzame verbetering.

Voorzichtig optimisme

De brand maakte indruk in de peelregio. "Maar de impact van deze brand overstijgt het lokale niveau", zegt Cathelijne Stoof, natuurbrandexpert aan de Wageningen Universiteit. Na de Peelbrand merkt ze dat natuurbranden hoger op de politieke agenda staan en dat er in de aanpak wordt geïnvesteerd.

In Noord-Brabant hebben alle natuurgebieden inmiddels een gebiedscommissie voor brandveiligheid in de natuur. Daarin zit niet alleen de brandweer, maar ook terreinbeheerders en waterschappen. Het maken van een plan begint met een discussie over welke risico's acceptabel zijn, en wat dat betekent voor het landschap "Dat is echt bijzonder", zegt Stoof. "Ik ken geen land waar ze dat zo doen." Ze is dan ook hoopvol over de ontwikkelingen. "Al is er nog veel te doen."

Dat er helemaal geen brand meer uitbreekt in de Deurnese Peel, dat durft niemand te beloven. Toch is er vijf jaar na de grote natuurbrand voorzichtig optimisme. "Ik verwacht daar minder snel escalatie", zegt brandweercommandant Wally Paridaans. "We zijn echt beter voorbereid", zegt boswachter Rick Verrijt. "Zelfs in dit droge voorjaar hadden we een stuk minder zorgen."

Goedemorgen! In Leusden wordt bij het Nationaal Monument Kamp Amersfoort een herdenking gehouden. En in Jeddah hoopt Max Verstappen dat zijn auto bij de kwalificatie van de grand prix van Saudi-Arabië beter voor de dag komt dan vorige week.

Eerst het weer: In de ochtend hier en daar mistig zijn, maar die mist trekt weg. De dag verloopt verder zonnig bij 12 tot 18 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De man die ten onrechte door de VS werd uitgezet naar El Salvador is daar overgeplaatst naar een andere gevangenis. Daar zouden de omstandigheden beter zijn dan in de gevangenis waar hij eerst zat. Dat zegt de Amerikaanse Democratische senator Chris Van Hollen, die Abrego Garcia deze week heeft bezocht.

Garcia kwam als tiener illegaal vanuit El Salvador naar de VS en bouwde daar een leven op. Hij is getrouwd met een Amerikaanse met wie hij een kind heeft.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Oplettende bezoekers kunnen al jaren een mannelijk gierenstelletje bewonderen in dierentuin Artis, maar dit jaar hebben ze voor het eerst samen een ei uitgebroed. De gier met twee vaders kroop ongeveer een maand geleden uit het ei.

Dat was afkomstig van een heteroseksueel koppel uit dezelfde kolonie. Omdat dat het ei onregelmatig bebroedde, is het door verzorgers overgedragen aan de mannetjes.

De dierentuin deelde voor het eerst beelden van het gierenjong, dat ongeveer een maand geleden uit het ei kroop:

Fijne zaterdag!

Een muurschildering van Anne Frank in Amersfoort is vernield. Het gezicht is door een onbekende uitgewist. De schildering staat al zestien jaar op de binnenkant van een geluidsmuur langs de A28.

Wanneer het kunstwerk is vernield, is niet bekend. Nog maar kort geleden had de gemeente Amersfoort het juist opgeknapt.

De maker van de schildering, kunstenaar Bas van Oudheusden, zegt tegen RTV Utrecht dat hij het jammer vindt dat het beschadigd is, maar dat hij "niet extreem boos" is. "Het is niet vernield door een aantal jochies dat even langs kwam lopen. Het is best netjes gedaan. Het voelt alsof er een boodschap achter zit", zegt hij.

Iets creatiefs doen

De kunstenaar wil graag in contact komen met degene die het gezicht heeft uitgewist om de boodschap die erachter zit te begrijpen.

Hij maakte de schildering toen hij 18 jaar was, nadat hij het dagboek van Anne Frank had gelezen. Op dat moment was hij aan het oefenen met het maken van graffiti. Hij printte een bekende foto van Anne Frank uit en ging op zoek naar een rustige plek om eraan te werken. Die vond hij bij de geluidsmuur langs de A28, in stadsbos Nimmerdor. Zestien jaar later is het kunstwerk nog steeds op diezelfde plek te zien.

Van Oudheusden weet nog niet of hij de vernielde muurschildering gaat herstellen. "Misschien kan ik er iets creatiefs mee doen."

Als Oekraïne en Rusland niet binnen enkele dagen laten zien dat er een akkoord kan worden gesloten, stopt de VS met bemiddelen, dreigde de Amerikaanse buitenlandminister Rubio gisteren. "Het is niet onze oorlog", benadrukte hij.

De Amerikaanse president Trump bevestigde dit. "Als een van de twee partijen het om de een of andere reden heel moeilijk maakt, zeggen we gewoon: jullie zijn dwazen en vreselijke mensen. Dan laten we jullie gewoon links liggen", zei Trump. "Maar hopelijk hoeven we dat niet te doen", voegde hij eraan toe.

Volgens emeritus hoogleraar internationale studies en wereldpolitiek André Gerrits spreken de uitlatingen boekdelen. "Ik denk dat dit een blijk is van het onvermogen van de Amerikanen om werkelijk iets voor elkaar te krijgen in deze oorlog", zegt hij.

Hij ziet het als een terugtrekkende beweging: volgens hem durven de Amerikanen niet hardop te zeggen dat hun pogingen zijn mislukt. "Je kunt eigenlijk alleen spreken van een drukmiddel als de onderhandeling in een beslissend stadium is gekomen en beide partijen geen concessies willen doen."

De aankondiging van de VS geeft daar geen duidelijkheid over, zegt Gerrits. "Als Trump besluit dat hij er geen zin meer in heeft, dan houdt hij op, ongeacht de staat van de onderhandelingen. Zo'n soort politicus is het."

Zakelijke benadering

Markha Valenta, politicoloog aan de Universiteit Utrecht, zegt dat minister Rubio de onderhandelingen benadert als zakenman. "Je creëert ruimte voor jezelf en verhoogt de druk." Zijn uitspraken hoeven volgens haar niet te betekenen dat Rubio pessimistisch is over de onderhandelingen.

"Dit is een manier om druk uit te oefenen voor de volgende bijeenkomst, zodat dan echt knopen kunnen worden doorgehakt." Die volgende bijeenkomst is komende week in Londen.

"We hebben geen signalen dat de VS zijn bemiddelende rol echt aan het opheffen is", zegt Valenta. Toch durft ze het niet uit te sluiten, omdat een plotselinge terugtrekking "typisch Trump" zou zijn.

"Het is niet hun oorlog, maar wel ook hun probleem", zegt Valenta. "Deze oorlog blijft relevant voor de VS." Op de achtergrond speelt namelijk nog een belangrijke ontwikkeling: de onderhandelingen tussen de VS en Oekraïne over een wederopbouwfonds en de mineralendeal. "Hoewel het helemaal misging toen Zelensky op bezoek ging bij Trump, gaan die onderhandelingen door", zegt Valenta.

Trump heeft nog een belang bij een snel einde aan de oorlog, zegt Valenta. "Hij wil de economische banden met Rusland weer aanhalen."

Daarin zit volgens Gerrits ook het enige gevaar voor Rusland dat de woorden van Rubio en Trump kunnen hebben. "Die zijn toch een soort ondermijning daarvan, dat kunnen de Russen op zich onaangenaam vinden."

Opschorten militaire hulp

Mocht de VS zich na volgende week daadwerkelijk afzijdig houden, dan hoeft dat echter niet te betekenen dat het om een langdurige strategie gaat, benadrukt Valenta. "Het zou ook over een terugtrekking kunnen gaan van 24 uur, of van twee weken."

Dat deed Trump namelijk al eerder met het opschorten van alle militaire hulp aan Oekraïne, inclusief het delen van inlichtingen. Nadat Oekraïne een Amerikaans voorstel had geaccepteerd voor een staakt-het-vuren van dertig dagen, werd de Amerikaanse steun een week later weer hervat.

"Dat was een klassiek voorbeeld van keihard druk uitoefenen op een van de strijdende partijen in de hoop dat die concessies doet", zegt Gerrits. "En dat is niet te vergelijken met nu."

Gevolgen op strijdtoneel

"Ook als de VS zich terugtrekt, gaat Oekraïne door met vechten. Zolang dat zo is, heeft Rusland geen kans op een snelle overwinning", zegt Valenta.

Dat beaamt Gerrits. "Het dreigement zal niet veel effect hebben op hoe de oorlog verdergaat." Rusland laat zien de oorlog te willen doorzetten, zegt hij. Tenzij Trump nu allerlei nieuwe sancties tegen Rusland aankondigt, maar daarvan lijkt vooralsnog geen sprake.

Oekraïne vond Trumps strategie toch al niet in het eigen belang. Datzelfde geldt voor de Europese landen. "De meeste vonden Trumps bemoeienis tot nu toe vooral contraproductief."

Er zijn nog weinig reacties van andere regeringsleiders op de dreigementen. "Je zou kunnen zeggen dat als de VS zich diplomatiek terugtrekt, dat de kans voor Europa om het verschil te maken eerder groter dan kleiner maakt", zegt Gerrits.

Het is in ieder geval gezichtsverlies voor Trump zelf, besluit Gerrits. "De belofte 'ik fiks dit wel even' kan hij duidelijk niet nakomen."

Paasstollen, afbakbroodjes, croissants, eitjes, rollades, tompoucen: als het aan de supermarkten ligt, zijn we het hele paasweekend vooral aan het eten. "Of supers van Pasen de nieuwe kerst willen maken? Nou, tegen Kerstmis kun je qua verkopen niet op. Kerst is niet te overtreffen", zegt retailkenner Paul Moers. "Maar Pasen wordt een belangrijke week dit jaar voor de supermarkten. Dat is zeker."

Hij wijst dan vooral naar de onrust in de wereld. "We leven in een tijd van grote onzekerheid. Daarom willen mensen het extra gezellig maken thuis. En daar hebben ze ook geld voor over." Dirk Mulder, econoom bij ING, ziet dat Pasen steeds belangrijker wordt.

"Jumbo bijvoorbeeld zet nu ook in op influencers die filmpjes maken van mooie producten. Speciaal voor jongeren. Maar Pasen is en blijft natuurlijk toch anders dan kerst. Bij Pasen komt misschien meer vrolijkheid kijken: narcissen, de lente, lammetjes, bloemetjes. Ook daar kun je samen een mooi moment van maken."

Volgens Mulder liggen de uitgaven voor het kerstdiner veel hoger dan voor paasontbijt en brunch. "Daarom proberen supermarkten wel meer dat paasdiner erbij te betrekken." Uit cijfers van marktonderzoeker YouGov (voorheen GfK) blijkt dat de omzetten van Pasen en Kerstmis de afgelopen jaren naar elkaar toegroeien. Was in 2022 het omzetverschil nog 26 procent in het voordeel van Kerstmis, afgelopen jaar lag kerst nog 'maar' 6 procent voor op Pasen.

De oplettende tv-kijker wordt al wekenlang doodgegooid met paasreclames van supermarkten als Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Aldi. Screenforce, de organisatie die zich bezighoudt met tv-reclame van de STER, RTL en SBS, meldt dat er de afgelopen jaren voor tussen de 25 en 35 miljoen euro aan reclameboodschappen rond de Pasen zijn uitgezonden.

"Bij kerst was dat tussen de 56 en 61 miljoen euro", aldus Screenforce. "Een opkomend fenomeen bij de supermarkten is dat zij steeds meer met aparte paasproducten komen. Dat zal mede verklaren waarom de omzetten rond Pasen richting het niveau van Kerst gaan."

Energiek en vrolijk

Marktleider Albert Heijn heeft dit jaar 371 paasproducten in de schappen. Vorig jaar waren dat er 322. "Omdat wij merken dat mensen tradities omarmen, en dus ook Pasen samen willen vieren", aldus AH. "Kerst blijft het grootste feestmoment, maar Pasen wint aan populariteit. Het draait om samenzijn, lekker eten en het huis gezellig maken. Dat zien we terug in de verkoop van zowel voeding als servies, decoratie en brunchproducten."

Quirine de Weerd van Lidl Nederland zegt dat Pasen en Kerstmis de hoogtijdagen zijn voor de retail. "Pasen is een energiek en vrolijk feest dat je samen met de familie viert. Als trend zien we dit jaar verrassende smaken. Dat zagen we al bij de Dubai-Sinterklaasletter en zien we nu met bijvoorbeeld pistache op de tulband, en pistachepasta. Op TikTok ontstaat dat soort dingen. Er zijn mensen die willen meedoen met dat soort trends."

Prijs van chocolade

De woordvoerder van supermarktketen Plus merkt op dat Pasen dit jaar vrij laat valt. "Daardoor is er meer kans op mooi weer en we verwachten dat klanten daarom wel eens extra kunnen gaan uitpakken met buiten brunchen of borrelen." Jumbo zet in op 'samenzijn'. Onder het motto: "Uiteindelijk gaat het er niet om hoe je het viert, maar met wie."

De hoge prijs van chocola is met deze Pasen wel een dingetje. Bleven vier maanden geleden al veel chocoladeletters onverkocht, nu zien supermarkten dat klanten maar mondjesmaat chocolade paaseitjes in de kar gooien.

Uit verkoopcijfers van marketingbureau Nielsen IQ blijkt dat er tot nu toe ongeveer 40 procent minder paaseitjes in de supermarkt zijn verkocht in vergelijking met vorig jaar. "Doordat de gemiddelde kiloprijs van paaseieren met ongeveer 50 procent is gestegen, is het niet verrassend dat de verkopen van paaseieren dit jaar tegenvallen" zegt analist Marten Suurmeijer.