Aggregator

Gecrashte kabeltram Lissabon: 140 jaar oude toeristenhit, vol oude techniek

1 week 4 days ago

Als een "kartonnen doos" spatte volgens ooggetuigen een ontspoorde kabeltram gisteren aan het begin van de avond in Lissabon uiteen tegen een gebouw. Het gevolg: zeker zestien doden, 21 gewonden en nog tal van onbeantwoorde vragen. Want hoe kon het zo misgaan met de beroemde Glória-tram, die al ruim 140 jaar exact dezelfde route aflegt in de Portugese hoofdstad?

De kabeltramlijnen in Lissabon werden aan het einde van de negentiende eeuw aangelegd, in een tijd toen het stadsbestuur zocht naar manieren om de heuvelachtige stad wat toegankelijker te maken. Al snel werden de gele trams iconisch voor de stad. Vooral de als rijksmonument aangemerkte Ascensor da Glória, geopend in 1885, staat met vetgedrukte letters in de reisgidsen.

De Glória-tram rijdt vanaf het centraal gelegen Restauradores-plein naar een populair uitkijkpunt: São Pedro de Alcantara. Jaarlijks trekt de lijn zo'n 3 miljoen passagiers en ook gisteravond zat de wagon vol met voornamelijk toeristen.

De rit van zo'n 275 meter duurt drie minuten en gaat in die tijd 44 meter omhoog. De wagon die crashte, was nabij het hoogste punt toen het voertuig plots van de helling naar beneden denderde. De wagon ontspoorde in de enige bocht op de route en botste vol op een gebouw. Zo'n beetje alle inzittenden kwamen om of raakten gewond: de cabine biedt plaats aan 42 personen.

Bekijk hier beelden van kort na de crash:

De Glória-lijn werkt volgens een bekend contragewichtprincipe voor kabelspoorlijnen: de lijn bestaat uit twee wagons die elektrisch worden aangedreven, waarbij de een omhoog gaat en de ander gelijktijdig omlaag. Het voertuig dat omlaag gaat, 'trekt' via een kabel de ander omhoog.

Vraagtekens rond onderhoud

Al snel na het ongeluk ging de focus naar die bewuste trekkabel. Officieel is er nog niets bekend over de oorzaak, maar meerdere Portugese media meldden dat een kabelbreuk mogelijk zou hebben geleid tot het drama. Verder schrijft de Portugese omroep RTP over een mogelijk remdefect en zijn er volop vraagtekens rond het onderhoud van de tram.

Vervoerder Carris besteedt het onderhoud uit aan externe bedrijven en in april lanceerde het bedrijf een nieuwe aanbestedingsprocedure hiervoor. Die procedure verliep allesbehalve soepel, schrijven Portugese media. Bedrijven vroegen meer geld dan Carris bood. De aanbesteding zou zelfs weer zijn ingetrokken.

Omdat het contract met de vorige aanbieder op 31 augustus afliep, zou volgens de krant Correio da Manhã, gevestigd in Lissabon, de afgelopen dagen onder meer de trekkabel niet meer dagelijks zijn geïnspecteerd en onderhouden.

Carris onderstreept in een persbericht dat alle onderhoudsprotocollen wel degelijk zijn nageleefd, net als de dagelijkse inspecties. Correio da Manhã schrijft dat het OM een onderzoek is gestart. Ook onderzoekt de Portugese transportautoriteit de zaak en zijn alle kabeltramlijnen in Lissabon voorlopig stilgelegd.

Oude techniek, maximaal benut

De Belgische krant Het Belang van Limburg sprak met Carlos Oliviera Cruz, als civiel ingenieur verbonden aan de universiteit van Lissabon. Hij stelt dat de wagon bij bijvoorbeeld een kabelbreuk ook gestopt moet kunnen worden via een noodremsysteem. "De veiligheid van het systeem berust niet op één enkel onderdeel", benadrukt hij.

De ingenieur wijst daarnaast op een breder probleem: de techniek is relatief oud, maar wordt dagelijks nog wel tot de limiet gebruikt vanwege de populariteit: de trams zijn vaak volgepakte. Dat vraagt om dagelijks en uitvoerig onderhoud.

In 2018 ontspoorde ook al eens een Glória-wagon. Daarbij raakte niemand gewond. Gebrekkig onderhoud van de wielen, die waren versleten, bleek toen de reden voor de ontsporing.

"De intensievere benutting vraagt om meer aandacht van de beheerders en onderhoudsbedrijven. De kosten voor onderhoud zijn vaak hoger dan die voor vervanging door moderne alternatieven", legt Cruz uit tegenover de krant.

Probleemwolf in Voorthuizen mag worden afgeschoten van provincie

1 week 4 days ago

Een wolf die leeft rond de gemeente Barneveld mag worden afgeschoten. Daarvoor heeft de provincie Gelderland toestemming gegeven. Het dier heeft de afgelopen maanden zo'n zestig schapen gedood bij een schapenhouder in de gemeente Barneveld.

De wolf sprong daarvoor bijna twintig keer over het wolfwerend raster op het erf. Volgens het Landelijk Wolvenplan, het provinciale Wolvenbeheerplan en het Wolvenplan van de gezamenlijke provincies mag een wolf die meer dan twee keer in twee weken tijd schapen aanvalt achter goede rasters worden bestempeld als probleemwolf.

Daar voldoet deze wolf GW4003m ruim aan. Hij heeft bijna twintig keer schapen van een dierhouder aangevallen nadat hij over het hek was gesprongen. Na DNA-onderzoek is vastgesteld dat het steeds om dezelfde wolf ging. Eerder was al bekend dat de provincie werkte aan een vergunning waarmee het dier afgeschoten kan worden.

In de nacht van 16 op 17 juli werd vastgelegd hoe het dier over het raster springt:

Burgemeester van Barneveld Jacco van der Tak is blij dat die goedkeuring er nu is. "De onrust in de samenleving over de aanwezigheid van de wolf vraagt om concrete stappen in preventie en beheer", zegt hij. "De goede werking van beheermaatregelen blijft wel vragen om adequate uitwerking."

De Faunabeheereenheid Gelderland is verantwoordelijk voor het afschieten van de wolf.

Austerlitz

Het is nu voor het eerst in Nederland dat toestemming wordt gegeven voor het afschieten van een wolf na aanvallen op vee, schrijft Omroep Gelderland.

Eerder werden ook afschotvergunningen uitgegeven. Op de Hoge Veluwe viel een wolf eerder dit jaar een hardloopster aan. Ook dit dier mag van de provincie worden doodgeschoten. Dat is nog niet gebeurd.

Hetzelfde geldt voor de probleemwolf bij Utrecht. De wolf liep eerder een jong meisje omver en beet een vrouw twee keer in haar been. Een week nadat de afschotvergunning was afgegeven, beet het dier een kind in de bossen van Austerlitz.

Fatale brand in woning Roermond is aangestoken

1 week 4 days ago

De brand in een woning in Roermond, waarbij dinsdag een vrouw (51) en haar zoon (16) om het leven kwamen, is aangestoken. Dat concludeert de politie na onderzoek.

Kort na de brand zei de politie al een ernstig vermoeden te hebben van brandstichting. Zo werd bij het huis aan de Plutolaan een aantal jerrycans gevonden.

De brand begon rond 07.45 uur. Niet veel later werd het lichaam van jongen gevonden. Zijn 14-jarige broer en moeder werden naar het ziekenhuis gebracht. De vrouw overleed daar aan haar verwondingen.

Gisteravond zijn in Roermond de slachtoffers herdacht met een stille tocht. Daar kwamen zo'n 300 mensen op af, onder wie veel jongeren. Burgemeester Hoogtanders hield een toespraak.

Artsenverenigingen schrappen dertien behandelingen: 'Onnodige zorg verdwijnt'

1 week 4 days ago

Artsen schrappen dertien veelvoorkomende behandelingen en onderzoeken uit hun zorgrichtlijnen. Dat bevestigt hoogleraar Zinnige Zorg Sjoerd Repping aan de NOS, na berichtgeving in De Volkskrant. Voor het eerst gaan artsenverenigingen over tot ingrijpende herzieningen, een besluit dat zeker honderdduizend patiënten per jaar raakt.

Zo zal er minder snel een operatie plaatsvinden bij een blindedarmontsteking en wordt een patiënt niet opgenomen bij een licht herseninfarct. Verschillende patiëntenorganisaties zijn enthousiast over de veranderingen.

Volgens elf artsenverenigingen gaat het om zorg die al lange tijd wordt verleend, maar waarvan zij het nut niet meer inzien, zegt Repping. De behandelingen en onderzoeken zijn voorheen opgenomen in de richtlijnen "voor de zekerheid." Inmiddels zou duidelijk zijn dat wetenschappelijk bewijs ontbreekt voor de meerwaarde en de effectiviteit ervan. Ze blijven wel mogelijk, maar behoren niet meer tot de standaardaanpak.

Schaarse zorgcapaciteit

De richtlijnen werden opgesteld in een tijd dat er meer geld en personeel beschikbaar was. "De basisgedachte was dan vaak: baat het niet, dan schaadt het niet", zegt Repping. "De ziekenhuizen en de zorg zijn nu hartstikke druk. Artsen moeten kritisch zijn op hoe effectief de dingen zijn die we doen."

Met het schrappen van de behandelingen wordt de schaarse zorgcapaciteit beter benut, aldus Repping. Gynaecoloog Annemijn Aarts van het Amsterdam UMC maakt in de Volkskrant duidelijk dat minder zorg niet gelijkstaat aan slechtere zorg. Ook zou het voor patiënten minder belastend zijn en zal er naar verwachting ruim 70 miljoen euro aan zorgkosten bespaard kunnen worden.

"Richtlijnen zijn bedoeld als handvat voor dagelijks handelen", zegt Repping. "Als er in richtlijn staat dat je iets hoort te doen, dan voelen artsen vaak de druk om dat toch te doen. Je biedt alle artsen nu meteen een fijne richtlijn aan met dit programma."

De verwachting is dat de aangepaste richtlijnen later in het jaar van kracht worden. In de tussentijd wordt er gewerkt aan een plan om de overgang mogelijk te maken.

Om welke behandelingen en onderzoeken gaat het? De Federatie Medisch specialisten geeft antwoord:

Marktwerking (iets) minder heilig met eigen vervoersbedrijf voor provincies

1 week 4 days ago

Provincies mogen in de toekomst een eigen bedrijf oprichten om het openbaar vervoer te verzorgen. Daardoor zijn ze straks niet meer verplicht om de regionale bus- en spoorlijnen aan te besteden bij commerciële partijen. Een voorstel dat deze wetswijziging regelt, lijkt een meerderheid in de Tweede Kamer te gaan halen.

Vooral in dunner bevolkte gebieden, zoals Drenthe, Groningen en Overijssel, gaat het al jaren niet goed met het openbaar vervoer. Bushaltes verdwijnen, lijnen rijden steeds minder of worden zelfs helemaal opgeheven. Reizigersvereniging Rover spreekt al langer over een "neerwaartse spiraal".

Kamerleden Habtamu de Hoop (GL-PvdA) en Olger van Dijk (NSC) willen daarom dat provincies meer grip krijgen op het openbaar vervoer in hun regio. Ze denken dat de mogelijkheid van het oprichten van een eigen vervoersbedrijf daarbij kan helpen. "Daardoor kunnen provincies weer een publieke voorziening van het openbaar vervoer maken en hebben ze de regie zelf in handen", zegt De Hoop.

Niemand wil Zeeland

Nu werkt het zo dat provincies verplicht zijn hun bus- en spoorlijnen aan te besteden. Commerciële vervoerders zoals Arriva, Qbuzz en Connexxion kunnen daar dan op intekenen en het bedrijf met het beste voorstel wint uiteindelijk het contract.

Maar dat aanbesteden loopt niet altijd soepel, zo bleek ook in de provincie Zeeland. Toen daar twee jaar geleden een nieuw contract voor de buslijnen moest komen, meldde geen enkele vervoerder zich. De aanbesteding mislukte en Zeeland moest de oude vervoerder, Connexxion, noodgedwongen vragen langer te blijven rijden, met hogere kosten als gevolg.

Het toont volgens de Kamerleden wat er mis is met het huidige systeem. "Provincies zien wat er wel en niet goed gaat met het openbaar vervoer in hun regio, maar hebben tegelijk nauwelijks mogelijkheden daar wat aan te doen", vertelt Van Dijk. "Ze zijn te veel afhankelijk van de markt."

Door provincies de mogelijkheid te geven een eigen vervoersbedrijf op te richten - "inbesteden in plaats van aanbesteden", noemen de Kamerleden het - denken ze dat op te lossen. "Ze krijgen een extra kaart in handen", aldus Van Dijk. Nu mogen alleen de vier grote steden kiezen voor een eigen vervoersbedrijf, provincies hebben die optie niet.

De Hoop noemt hun voorstel voor de provincies een trendbreuk. "Marktwerking leidde eerst tot een impuls, maar die positieve prikkels zie je nu niet meer. Het leidt nu - zeker in regio's waar minder mensen wonen - tot verschraling van het openbaar vervoer."

Dat is ook terug te zien in de aanbestedingen, vult Van Dijk aan. "Het idee van marktwerking is dat je door stevige competitie tussen vervoerders het beste aanbod krijgt". Maar het Kamerlid ziet dat steeds minder partijen meedingen om de buslijnen in provincies. "Als je maar twee aanbieders hebt, heb je als provincie ook veel minder te eisen, bijvoorbeeld dat een buslijn blijft bestaan."

Ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) constateert dat steeds minder vervoerders meedingen om de contracten, met als dieptepunt dus Zeeland, waar geen enkele vervoerder intekende.

Buslijn naar ziekenhuis

Volgens de Kamerleden is daarmee de ondergrens bereikt. "Je wilt een minimaal niveau van bereikbaarheid. En de provincie kan die afweging veel beter maken dan een vervoerder", aldus Van Dijk.

Hij noemt het busvervoer naar een ziekenhuis als voorbeeld. "Een vervoerder zal vaak besluiten om 18:00 uur te stoppen met rijden omdat het daarna niet meer rendabel is. Maar met een eigen vervoerbedrijf kan een provincie eisen dat de bus langer doorrijdt, zodat familiebezoeken ook in de avond kunnen doorgaan."

De Kamerleden noemen het een "stok achter de deur" voor provincies "als de markt faalt".

Toch is er ook kritiek op het plan van de Kamerleden. Zo vindt de Raad van State dat delen van het plan niet goed zijn onderbouwd. Ook zouden de Kamerleden weinig aandacht hebben voor de (financiële) risico's voor een provincie als het een eigen vervoerbedrijf opricht.

Tijdens een eerder debat was VVD-Kamerlid Hester Veltman ook weinig enthousiast. Ze is bang dat "dat bedrijven zich terugtrekken als de overheid zelf de concurrent gaat spelen". Dat provincies het steeds moeilijker vinden om vervoerders te vinden wijt Veltman aan de provincies zelf. "Ik denk dat in dit geval niet de markt faalt, maar dat er een betere aanbesteding moet worden uitgeschreven."

PVV cruciaal

Toch lijkt het plan voor een eigen provinciaal vervoerbedrijf wel een meerderheid te gaan halen, omdat naast de partijen van de indieners (GL-PvdA en NSC) ook de PVV voor lijkt te gaan stemmen. "Wij staan niet afwijzend tegenover dit voorstel", zei PVV-Kamerlid Boutkan eerder.

Vandaag debatteert de Tweede Kamer verder over het plan. Volgende week dinsdag volgt het definitieve oordeel van de Tweede Kamer tijdens de stemming.

Na dagenlange pauze weer demonstraties voor parlementsgebouw in Jakarta

1 week 4 days ago

Studentenorganisaties beginnen vandaag weer met massale protesten voor het parlementsgebouw in Jakarta. Meerdere actiegroepen hadden een pauze aangekondigd, uit angst voor hard ingrijpen van veiligheidstroepen. President Prabowo had een harde aanpak beloofd van rellende demonstranten. Sindsdien patrouilleert ook het leger door de straten van Jakarta.

Omdat er verspreid door het land al tien doden zijn gevallen bij de demonstraties wilden actiegroepen het risico op meer slachtoffers vermijden. De demonstratie van vandaag is online dan ook expliciet aangekondigd als een Aksi Damai, een vredige actie. In de hoop dat politie geen traangas, waterkanonnen of knuppels tegen ze zal inzetten. Dat gebeurde al meermaals bij de voorgaande protesten.

Er is een stuk minder onrust in Indonesië dan tijdens de gewelddadige protesten vorige week. Maar de onvrede onder Indonesiërs is onverminderd groot. De actievoerders strijden voor een aanpak van de corruptie in het land, een betere verdeling van de rijkdom, eerlijkere belastingen en een einde aan het politiegeweld.

Transparant onderzoek politiegeweld

De autoriteiten proberen de burgers deels tegemoet te komen. President Prabowo beloofde een transparant onderzoek naar politiegeweld. Zo is vandaag een politiecommandant oneervol ontslagen. Hij zat op de passagiersstoel van een groot politievoertuig dat een 21-jarige motortaxichauffeur Affan Kurniawan doodreed. Door de dood van Kurniawan escaleerden de protesten vorige week en werden in het hele land overheidsgebouwen in brand gestoken.

De politiecommandant betuigde spijt, en benadrukte dat het niet zijn bedoeling was om Kurniawan te doden. Toch besloot de Divisie Interne Zaken van de Nationale Politie dat hij ethische grenzen had overschreden met zijn "verwerpelijke daad". De agent achter het stuur is later vandaag aan de beurt, en zal zich net als vijf andere agenten moeten verantwoorden.

Daarnaast heeft de burgemeester van Jakarta een handreiking gedaan aan marktverkopers. De komende twee maanden is de huur gratis, heeft burgemeester Pramono Agung beloofd. De huurprijzen voor hun kraampjes in de bekende wijk Blok M zijn recentelijk enorm verhoogd waardoor veel verkopers hun zaak moeten opdoeken.

Niet gerustgesteld

Indonesiërs zijn daarmee nog niet gerustgesteld. Vooral de aanwezigheid van het leger op straat wekt de indruk dat er elk moment een staat van beleg kan worden afgekondigd in Jakarta. Actievoerders eisen dat de pakweg 3000 militairen direct van straat worden gehaald. Niet alleen nu, maar dat het leger structureel buiten politietaken wordt gehouden.

Mensenrechtenorganisaties in Indonesië zeggen dat er op dit moment geen enkele verantwoording is voor zoveel leger in de straten van Jakarta. De organisatie Impartial meldt in de Jakarta Post dat de demonstraties geen legerkwestie zijn omdat ze "komen van publieke frustratie over het falen van de overheid in het leveren van sociale en economische rechtvaardigheid".

In dezelfde Jakarta Post zegt het leger dat de suggestie van een staat van beleg "volledig onjuist" is. Volgens generaal Revita handelt het leger enkel binnen de grondwettelijke taak, en heeft de politie de leiding als handhavend instituut.

Maar het is juist al deze onzekerheid waardoor de studenten nu vredig willen beginnen met hun protesten. Om de situatie niet opnieuw uit de hand te laten lopen. Maar de woede van vorige week is onderhuids nog altijd aanwezig bij de Indonesiërs. De vraag is dus hoelang de vrede met al deze spanningen zal standhouden.

Dodental ongeluk kabeltram Lissabon opgelopen naar zestien

1 week 4 days ago

Het dodental van het ongeluk met de kabeltram in Lissabon is opgelopen naar zestien. Dat zegt de Portugese premier Montenegro. De Portugese omroep RTP zei enkele uren daarvoor dat er vannacht twee gewonden in het ziekenhuis waren overleden. Daarmee zou het dodental op zeventien liggen, maar dat is nu dus naar beneden bijgesteld.

Het aantal gewonden ligt nu op 21, van wie er 5 in kritieke toestand in het ziekenhuis liggen. Over de identiteit van de dodelijke slachtoffers is nog weinig bekend. Wel is duidelijk dat er meerdere buitenlanders om het leven zijn gekomen. Volgens Portugese media is er zeker één Duitse man verongelukt. Ook de Portugese bestuurder van de tram kwam om het leven.

Volgens de Portugese burgerbescherming komen de gewonden uit zeker tien landen, waaronder Duitsland, Zuid-Korea, Spanje en Italië. Van vier gewonden is de identiteit nog niet vastgesteld. Vooralsnog zijn geen Nederlandse slachtoffers bekend.

Politie doet onderzoek op plek van ongeluk met tram:

De kabeltram ontspoorde gisteravond rond 18.00 uur lokale tijd. De tram was onderweg van het beroemde uitkijkpunt São Pedro de Alcântara naar het Restauradores-plein in de stad. Er zaten zo'n veertig passagiers in de verongelukte wagon.

Als oorzaak wordt een kabelbreuk of een defecte rem genoemd. Een van de cabines schoot daardoor naar beneden van een steile helling, waarna het ontspoorde en tegen een gebouw botste.

In Portugal is vandaag een dag van nationale rouw afgekondigd, voor Lissabon geldt dat zelfde de komende drie dagen.

Voorlopig rijden er geen kabeltrams in Lissabon. Het stadsbestuur wil eerst de uitkomst van nieuwe inspecties afwachten.

Schiphol krijgt natuurvergunning nu niet terug

1 week 4 days ago

Schiphol krijgt op dit moment geen tijdelijke natuurvergunning die nodig is om te mogen vliegen. Dat heeft de Raad van State geoordeeld in een spoedzaak die was aangespannen door de luchthaven. Schiphol is bang dat het aantal vluchten drastisch omlaag moet als milieuorganisaties dat via de rechter afdwingen.

De luchthaven verloor in juni de natuurvergunning die nodig is om stikstof te mogen uitstoten. Dat maakt de angst van Schiphol weliswaar terecht, want de luchthaven heeft zo'n vergunning nu niet en vliegt sindsdien in feite illegaal. Toch gaat de hoogste bestuursrechter niet mee in het betoog van Schiphol.

Het gedwongen stoppen met vliegen is nu niet aan de orde, zegt de rechter namelijk. Daarom heeft Schiphol "geen zodanig zwaar belang dat de uitspraak van de rechtbank moet worden geschorst", doelend op de uitspraak die de natuurvergunning van de luchthaven vernietigde.

Aangevochten

Schiphol zat jarenlang zonder natuurvergunning en vloog daardoor illegaal. Na een jarenlange aanvraagprocedure verleende toenmalig minister Van der Wal in 2023 alsnog een vergunning om stikstof te mogen uitstoten. Milieuorganisaties vechten die vergunning sindsdien juridisch aan.

Zowel Schiphol als de milieuorganisaties ging in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechtbank in juni. Schiphol wilde met een spoedzaak het hoger beroep kunnen afwachten met een geldige natuurvergunning, maar daar gaat de Raad van State dus niet in mee.

Milieuorganisaties blij

Milieuorganisaties MOB, Milieudefensie en Greenpeace zijn blij met de uitspraak. De organisaties willen dat het bedrijf flink krimpt en stopt met het toebrengen van "onacceptabele schade" aan de natuur. "De wet geldt voor iedereen, ook voor Schiphol. Het kabinet en de handhavingsinstanties zijn nu aan zet om op te treden en deze illegale praktijken van Schiphol niet langer te gedogen."

De luchthaven laat in een reactie weten dat de uitspraak "geen directe impact op het aantal vluchten van en naar Schiphol" heeft, maar maakt zich wel zorgen over de juridische onzekerheid waarin het bedrijf verkeert. "Schiphol hecht grote waarde aan het uitvoeren van haar activiteiten op basis van een geldige vergunning en roept de overheid op om spoedig met duidelijkheid te komen.

Wanneer het hoger beroep dient is nog niet bekend.

Affaire oud-Kamervoorzitters Arib en Bergkamp weer op politieke agenda

1 week 4 days ago

De Tweede Kamer gaat vanmiddag in debat over wat inmiddels een slepende kwestie is geworden: het onderzoek naar oud-Kamervoorzitter Khadija Arib na anonieme klachten van Kamerpersoneel over haar gedrag als politiek leidinggevende.

Het aanzien van de politiek staat daarbij op het spel, zo verwoordden Kamerleden het eerder.

De zaak is de boze droom voor drie opvolgende Kamervoorzitters: Arib, Bergkamp en Bosma. Het is inmiddels een wirwar aan meningen, documenten en rechtszaken. De gemoederen in de Kamer lopen regelmatig hoog op als het onderwerp ter sprake komt.

Afgelopen dinsdag nog kwamen Kamerlid Markuszower en Kamervoorzitter Bosma (beiden PVV) tegenover elkaar te staan. Bosma heeft namens het bestuur van de Kamer, het presidium, geschreven dat het onderzoeksrapport over de klachten strikt vertrouwelijk blijft en niet openbaar wordt gemaakt. Het blijft bij de samenvatting, die wél naar de Kamer is gestuurd.

Volgens Markuszower, die als voormalig presidiumlid het rapport heeft ingezien, is het hele rapport ontlastend voor Arib en kan dit het beeld over haar zaak kantelen.

Schijn van belangenverstrengeling

"Wie bent u, meneer de voorzitter, om die informatie te onthouden aan de Kamer? Hoe denkt u, meneer de voorzitter, dat debat te kunnen voeren als de belastende informatie over Arib wel is uitgestuurd, maar de ontlastende informatie niet?", beet Markuszower zijn partijgenoot Bosma toe.

Hij gebruikte in een bijzin de woorden "schijn van belangenverstrengeling". Bosma zei daarop: "Als u mij van een schijn van belangenverstrengeling gaat beschuldigen, dan zijn we helemaal snel klaar." Gisteren maakte het presidium in een Kamerbrief nogmaals duidelijk dat het verzoek van de Kamer niet wordt gehonoreerd en dat het onderzoeksrapport vertrouwelijk blijft.

"De strikte vertrouwelijkheid beschermt de persoonlijke levenssfeer van de bij het feitenonderzoek betrokken personen en het belang dat de Tweede Kamer als werkgever invulling kan geven aan de wettelijke verplichting om te zorgen voor een veilig werkklimaat", zo staat er in de brief.

Maar ook zonder het rapport heeft de Kamer vanmiddag nog genoeg te bespreken. Bijvoorbeeld: vindt de Kamer het juist dat op anonieme klachten van Kamerpersoneel is gereageerd? Moet er verder onderzocht worden wie heeft gelekt naar de pers? Hebben de hoge ambtenaren van de Kamer Arib weg willen werken? En wat was de rol van oud-Kamervoorzitter Bergkamp?

Oud-Kamervoorzitter Bergkamp

Over de rol van oud-Kamervoorzitter Bergkamp heeft het presidium tot nog toe geen oordeel uitgesproken, ook al is de zaak onder haar voorzitterschap ontspoord.

Haar voormalige woordvoerder werd verdacht van het lekken van de anonieme klachten en het onderzoek naar Arib. Zij werd door de rechter vrijgesproken omdat niet vaststond dat zij het was. Er waren meer mensen die dezelfde informatie hadden, onder wie Kamerleden.

Door deze zaak werd wel duidelijk dat de voormalige griffier van Bergkamp, Simone Roos, en de directeur Huisvesting Jaap van R. actief hebben aangestuurd op een onderzoek naar het gedrag van Arib. Zij bleken ook betrokken te zijn geweest bij het schrijven van een van de brieven met anonieme klachten.

Ook hebben Roos en Van R. verzwegen dat er al wekenlang contacten waren met de NRC-journalisten over Arib en onrust in de ambtelijke organisatie. Bosma en het presidium noemen dit niet acceptabel en kondigden aan indien mogelijk de arbeidsovereenkomst van de twee te "herzien". Vanwege privacyoverwegingen zal daar niks over worden bekendgemaakt.

De journalisten van NRC zeggen dat in de lezing van het presidium over de contacten met NRC onvolkomenheden staan, waar zij vanwege bronbescherming niet verder op kunnen ingaan.

'Gevaarlijk precedent'

Arib zelf is in 2022 uit de politiek gestapt, vlak nadat via de krant de klachten en het onderzoek naar haar waren uitgelekt terwijl zij nog van niets wist. Zij vond de gang van zaken een "aantasting van haar waardigheid". Sindsdien wordt zij bijgestaan door advocaten om het onderzoek aan te vechten.

Haar advocaat Geert-Jan Knoops spreekt van "een gevaarlijk precedent (...) waarin volksvertegenwoordigers vogelvrij verklaard kunnen worden op basis van anonieme beschuldigingen". Volgens Knoops wordt hiermee de democratische rechtsorde geraakt. Arib gaat in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechter dat het onderzoek rechtmatig was.

Waar de Kamer vanmiddag ook op uitkomt, na de verkiezingen op 29 oktober zal de schaduw van dit dossier ook over de volgende Kamervoorzitter vallen.

Zeker 60 mensen omgekomen door kapseizen boot in Nigeria

1 week 4 days ago

In Nigeria zijn zeker zestig mensen omgekomen door het kapseizen van een passagiersboot. Het ongeluk gebeurde in de noordelijke deelstaat Niger, niet te verwarren met het West-Afrikaanse land.

Er zaten meer dan honderd passagiers op de boot. "Zeker tien mensen zijn in ernstige toestand aangetroffen en velen worden nog gezocht", zegt een lokale functionaris. Tot nu toe zijn tientallen personen gered.

Het vaartuig was dinsdagochtend vertrokken richting de stad Dugga in deelstaat Niger. De passagiers waren onderweg naar de stad voor een condoleancebezoek. Tijdens de vaartocht botste de boot op een boomstronk die onder water lag.

"We hebben 31 lijken uit de rivier kunnen bergen. De boot is inmiddels geborgen en weggesleept", zegt lokale bestuurder Muhammad tegen persbureau Reuters. De meerderheid van de slachtoffers zijn vrouwen en kinderen, aldus Muhammad die ter plaatse was.

Riviergemeenschappen

De Nigeriaanse hulpdiensten zeggen dat de boot overbeladen was. Verschillende noodhulpverleners zijn ingezet, onder wie duikers om slachtoffers te zoeken.

Bootongelukken komen vaker voor in Nigeria, vooral tijdens het regenseizoen van maart tot oktober. Tijdens het regenseizoen kunnen de binnenwateren sneller buiten hun oevers treden. Ook zijn er vele riviergemeenschappen in het land. Dit zijn gemeenschappen die leven in gebieden die afhankelijk zijn van rivieren voor onder andere vervoer.

De gebrekkige handhaving van de veiligheid en het gebruik van slecht onderhouden vaartuigen dragen bij aan de toename van ongelukken. Men maakt vaak gebruik van fragiele, houten visserskano's om zich te verplaatsen.

Stille tocht in Roermond na woningbrand waarbij twee doden vielen

1 week 4 days ago

In Roermond zijn gisteravond de slachtoffers van de woningbrand van afgelopen dinsdag herdacht met een stille tocht. Bij de brand kwamen een 16-jarige jongen en zijn moeder om het leven.

Zo'n driehonderd mensen kwamen op de herdenking af, schrijft L1 Nieuws. Onder de aanwezigen waren veel jongeren. Burgemeester Hoogtanders hield een toespraak waarin ze sprak van een "heel verdrietig moment" voor Roermond.

Vrienden, familie en buurtbewoners kwamen bijeen in een jongerencentrum. Daar voetbalde de jongen regelmatig.

De tocht eindigde bij de woning van het gezin. Daar liet de groep tientallen witte ballonnen de lucht in gaan. Ook werden er bloemen en knuffels neergelegd:

De brand brak dinsdagochtend uit in de woning van de familie aan de Plutolaan. Het 16-jarige slachtoffer werd binnen gevonden, zijn moeder werd door buren uit het brandende huis gehaald. Zij overleed later op de dag. Een andere zoon van 14 werd buiten gevonden. Hij zou uit een raam zijn gesprongen. Hij werd zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht en ligt daar nog steeds.

Mogelijk aangestoken

De politie doet nog onderzoek, maar zegt er ernstig rekening mee te houden dat de brand is aangestoken. Op beelden van een fotograaf van het ANP was dinsdag te zien dat agenten twee jerrycans in de voortuin van de woning onderzoeken.

Voorafgaand aan de brand was volgens een buurman een sissend geluid en een knal op de bovenverdieping van het pand te horen.

Epstein-slachtoffers eisen openbaarmaking documenten: 'Dit is géén hoax'

1 week 4 days ago

"Vandaag doe ik voor het eerst publiekelijk mijn verhaal", zegt Marina Lacerda. Ze is Braziliaans, groeide op in Florida en getuigde eerder anoniem dat ze vanaf haar 14e werd misbruikt door Jeffrey Epstein. De omstreden multimiljonair pleegde in 2019 zelfmoord in zijn cel waar hij zijn rechtszaak afwachtte.

Lacerda is nu 37 en is met een tiental andere slachtoffers naar het Congres in Washington afgereisd om druk te zetten op de Amerikaanse president Trump. De vrouwen eisen dat de president opdracht geeft om het hele Epstein-dossier vrij te geven. "Ik sta hier alleen omdat het erop lijkt dat belangrijke mensen eindelijk belang hechten aan wat we te zeggen hebben", zegt Lacerda, geflankeerd door Democratische en Republikeinse Congresleden.

Lacerda deed haar verhaal bij het Capitool voor tientallen journalisten:

De bekendste getuige van de zaak, Virginia Giuffre, kan de persconferentie niet meer meemaken. Zij maakte in april een einde aan haar leven. "Onze zus droomde van deze dag, haar geest is bij ons", zegt haar schoonzus Amanda Roberts tegen de NOS.

In oktober komen haar memoires uit. Giuffre klaagde ook de Britse prins Andrew aan wegens seksueel misbruik in onderkomens van Epstein. Haar broer, Sky Roberts, wordt door emotie overmand als hij over Virginia praat. "Je kan dit", moedigen medestanders hem aan.

Onder druk

De Epstein-slachtoffers steunen een voorstel van Democraten én vier Republikeinen dat de minister van Justitie moet dwingen de veelbesproken documenten vrij te geven. Ook de trouwe MAGA-parlementariërs Marjory Taylor Greene en Lauren Boebert zijn aan boord.

"Nu kijk ik naar de mannen", zegt initiatiefnemer Thomas Massie. De Republikeinse Afgevaardigde heeft nog twee partijgenoten nodig voor een meerderheid, mits alle Democraten het voorstel tekenen. Massie zegt desgevraagd intern enorm onder druk te worden gezet zijn pogingen te staken.

Als het voorstel een meerderheid krijgt wordt het in stemming gebracht in het Huis van Afgevaardigden. Daarna moet de Senaat er nog over oordelen.

Slachtoffer Annie Farmer, die vanaf haar 16e werd misbruikt, kan niet bevatten dat iemand "aan de verkeerde kant van de geschiedenis wil staan'". "We zien nu wie naast ons staat en wie tegen ons is." Het Congres staat voor een keuze, vindt het slachtoffer Lisa Phillips: "Beschermen ze de roofdieren of de slachtoffers?"

Ook binnen zijn eigen achterban ligt president Trump onder vuur omdat hij weigert het gehele Epstein-dossier te publiceren, hoewel hij én zijn justitieminister Pam Bondi in campagnetijd een ander geluid lieten horen. Na zware publieke druk vroeg Bondi rechters wel om openbaarmaking van de zogenoemde 'grand jury'-getuigenissen, maar dat werd - zoals verwacht - geweigerd.

Afgelopen week werden 33.000 pagina's van het dossier vrijgegeven. Dat betrof grotendeels bekende stukken uit eerdere rechtszaken. Volgens de Democraten is het maar een procent van het hele dossier.

'We zijn echte mensen met echte trauma's'

Trump reageerde laconiek op de gezamenlijke persconferentie van slachtoffers. "Ze proberen mensen af te leiden van het succes dat ons land heeft sinds ik de president ben", claimt Trump. "Het is een hoax van de Democraten waar geen einde aan komt."

Zijn opmerking kwetst de slachtoffers diep. "Dit is geen hoax, en we gaan nergens heen", verklaart een van hen. "Het voelt alsof je van binnenuit opengereten wordt", antwoordt een ander. Ze stelt Trump een ontmoeting voor. "We zijn echte mensen met echte trauma's."

Donald Trump was jarenlang bevriend met Jeffrey Epstein maar zegt via een woordvoerder met hem gebrouilleerd te zijn geraakt omdat Epstein zich ongepast gedroeg in zijn golfresort in Florida. Anderen opperen concurrentie tijdens een vastgoeddeal als reden. "Epstein schepte altijd op over zijn vriendschap met Trump", zei een slachtoffer vandaag. "Hij had een ingelijste foto van hen samen op zijn bureau.

Eigen lijst samenstellen

Trumps onderminister van Justitie en voormalige advocaat Todd Blanche sprak onlangs in de gevangenis met Epsteins handlanger Ghislaine Maxwell. Ze zei nooit te hebben gezien te hebben dat Trump ongepast gedrag vertoonde en altijd hoffelijk en vriendelijk was. Kort na het gesprek werd Maxwell overgeplaatst naar een gevangenis met een minder streng regime.

Trumps ministerie ontkent dat er een zogenoemde 'klantenlijst' bestaat, waar namen op staan van mannen die ook seksuele diensten zouden hebben afgenomen van Epsteins slachtoffers. Slachtoffer Theresa Helms wil de lijst zo niet noemen, omdat het instemming van de vrouwen impliceert. Die noemen zich 'overlevenden' van Epstein.

Lotgenoot Lisa Philips gaat een eigen lijst met namen samenstellen. 'Stay tuned', zegt ze tegen de massaal toegestroomde pers.

Deze video legt uit hoe de Epstein-affaire de achterban van Trump verscheurt:

Ambassadeur moet Q-koorts op radar krijgen: 'Vergelijkbaar met toeslagenschandaal '

1 week 4 days ago

Het ministerie van Volksgezondheid benoemt een ambassadeur die moet opkomen voor de belangen van Q-koortspatiënten. De benoeming komt na drie zeer kritische rapporten van de Nationale ombudsman over de verwaarlozing van patiënten door de Nederlandse overheid.

Velen zijn hun baan verloren en door ziekte aan bed gebonden geraakt. Maar het UWV erkent hun leed vaak niet, met alle gevolgen van dien.

"Wat mij betreft zijn de misstanden vergelijkbaar met het toeslagenschandaal en hoe met gedupeerden van de gaswinning in Groningen is omgegaan", zegt de nieuwe ambassadeur, Cathalijne Dortmans.

Duizenden gevallen

Naar schatting raakten tijdens de Q-koortsepidemie (2007-2010) 50.000 tot 100.000 mensen in Brabant geïnfecteerd met de Q-koortsbacterie, afkomstig van de vele melkgeitenboerderijen. Exacte cijfers ontbreken, maar het is aannemelijk dat duizenden mensen sindsdien lijden aan het chronische Q-koortsvermoeidheidssyndroom.

Deze aandoening heeft veel raakvlakken met andere infectieuze ziekten die chronisch worden, zoals long covid en ME/CVS. Dat betekent dat mensen al door verwaarloosbare inspanning ziek worden. Denk aan lange periodes met migraine, zware spier- en gewrichtspijn, duizeligheid en verschijnselen vergelijkbaar met zware griep.

'Laakbaar handelen overheid'

Gemiddeld stoppen mensen die chronisch ziek zijn acht jaar na de Q-koortsinfectie volledig met werken, zo bleek vorig jaar uit onderzoek van het Erasmus MC. Een arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgen zij vaak niet omdat verzekeringsartsen van het UWV de ziekte geregeld niet erkennen.

Nog altijd zijn slachtoffers van de epidemie verwikkeld in een juridische strijd. "Al 15 jaar lang dus", zegt de ombudsman Reiner van Zutphen. "We moeten niet onderschatten hoe ingrijpend de epidemie voor deze mensen is geweest. Niet alleen voor de patiënten maar ook voor hun families, die hun leven overhoop hebben moeten gooien om intensieve mantelzorg te kunnen geven."

Opeenvolgende kabinetten hebben volgens de ombudsman nooit echt omgekeken naar de Q-koortspatiënten. "Terwijl er destijds toch echt sprake was van laakbaar handelen door de overheid", vindt Van Zutphen.

Ernst epidemie stilgehouden

De eerste jaren van de epidemie hield het kabinet-Balkenende immers stil hoe ernstig de uitbraak was. Ondertussen werd de bacterie in uitgereden geitenmest door de wind verspreid.

Pas toen de epidemie al jaren woedde werden de geiten geruimd vanwege gevaar voor de volksgezondheid. Te laat. In de jaren daarvoor was niemand voor de gezondheidsrisico's gewaarschuwd waardoor omwonenden nietsvermoedend besmet raakten. Correcte diagnoses werden niet of veel te laat gesteld.

Waar de geitenhouderindustrie daarna grootschalig mocht doorgroeien, kwamen vanuit opeenvolgende kabinetten geen excuses aan de slachtoffers en erkenning van hun leed. De eerste twee kritische rapporten van de ombudsman in 2012 en 2017 verdwenen in een la.

Een derde rapport in 2024, volgens Van Zutphen "om vergetelheid van deze groep te voorkomen", lijkt nu voor het eerst tot actie van een kabinet te leiden in de vorm van de benoeming van een ambassadeur voor Q-koortspatiënten.

Vergelijkbaar met toeslagenschandaal

De nieuwe ambassadeur Dortmans werkte voorheen als topambtenaar op verschillende ministeries. Tijdens de epidemie was zij griffier van de Tweede Kamercommissie voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Later was zij zes jaar wethouder in Helmond. "Ik ben dus zeer bekend met de gevolgen van Q-koorts in Brabant", zegt ze.

Het is niet duidelijk welke verbeteringen prioriteit krijgen. "Ik ga eerst met veel Q-koortspatiënten praten om goed te begrijpen waar zij het meest behoefte aan hebben," vertelt Dortmans.

Echte macht om instanties als het UWV maatregelen op te leggen heeft ze niet. Maar een enorm netwerk in politiek-bestuurlijk Nederland om veranderingen in gang te zetten heeft ze wel. "Het gaat erom dat de verantwoordelijkheid die we voor voor deze mensen hebben weer op de radar komt en daar ook blijft."

Ongelijke behandeling per gemeente

Dortmans wil er eveneens voor zorgen dat alle Brabantse gemeenten goede maatschappelijke ondersteuning geven aan slachtoffers. In de ene gemeente is dat goed geregeld, in de andere niet. "Van die ongelijkheid moeten we af."

De nieuwe ambassadeur krijgt sowieso steun van het provinciebestuur van Brabant, waar al langer ergernis is over hoe het lot van Q-koortspatiënten wordt genegeerd door Den Haag en de medische wereld. Zo pleit Brabant voor een regionaal behandelcentrum dat lijkt op de longcovidklinieken.

De ombudsman is enthousiast en heeft vertrouwen in Dortmans. "Ik zie het als een begin. Er móet een royaal excuus van het kabinet komen aan de slachtoffers van de epidemie. En ik zal dit blijven zeggen totdat het excuus is gemaakt. Dat is cruciaal, want dat zal het begin van erkenning zijn. En dat is waar deze mensen écht behoefte aan hebben."

Wekdienst 4/9: Oekraïne-top in Parijs • Uitspraak kort geding Wiersma

1 week 4 days ago

Goedemorgen! Vandaag vergaderen de Oekraïense bondgenoten in Parijs over veiligheidsgaranties voor Oekraïne. En de rechter komt naar verwachting met een uitspraak over het kort geding dat nieuwsmedia hebben aangespannen tegen demissionair minister Wiersma.

Eerst het weer: de dag start met een mix van zon en wolkenvelden, waarbij het in het noordwesten kan regenen. In de middag neemt de bewolking geleidelijk toe en trekken vanuit het zuidwesten buien over het land. Het wordt zo'n 22 tot 23 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Klimaatverandering heeft het risico op weersomstandigheden waarin de verwoestende branden in Spanje en Portugal deze zomer konden ontstaan, veel groter gemaakt. Het risico op die extreme omstandigheden is door klimaatverandering maar liefst veertig keer zo groot geworden. Dat concludeert World Weather Attribution, een internationaal samenwerkingsverband van wetenschappers waar ook het KNMI aan verbonden is.

De groep komt geregeld kort na weersextremen met een eerste analyse van de rol die klimaatverandering daarbij had. De natuurbranden begonnen eind juli. In Portugal ging sindsdien zo'n 260.000 hectare natuur in vlammen op. In Spanje 380.000 hectare, bijna vijf keer het jaarlijkse gemiddelde.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De soap rond voetbalclub Vitesse kwam gisteren tot een climax. Nadat de rechtbank had geoordeeld dat de proflicentie van de club terecht was afgenomen door de KNVB, kwam het gerechtshof gisteren tot een anderen conclusie: Vitesse moet de proflicentie terugkrijgen. Daarmee is de club plotsklaps weer springlevend. Dat leidde tot grote vreugde bij Vitesse-fans.

Fijne dag!