Onderzoekers van Kamp Amersfoort hebben een 82-jarige Joodse man gevonden die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het kamp in gevangenschap werd geboren. Ruim tachtig jaar ging men ervan uit dat de baby de oorlog niet had overleefd, maar dat blijkt onjuist.
Raymond Kesnig werd geboren op 21 mei 1943 in een ziekenhuis vlak bij Kamp Amersfoort. Het concentratiekamp beschikte niet over een kliniek, alleen een ziekenbarak. Volgens de onderzoekers is Kesnig de enige baby die als gevangene in Kamp Amersfoort ter wereld kwam.
"We hebben lang naar hem moeten zoeken, maar we hebben hem via onder anderen verre familieleden gevonden", zegt Floris van Dijk, hoofd onderzoek van Nationaal Monument Kamp Amersfoort. "Hij blijkt een buitengewoon vrolijke, sterke man te zijn, die ook verbaasd was dat hij in Kamp Amersfoort was geboren. Dat wist hij ook niet. Hij was zelf in de veronderstelling dat hij in Kamp Westerbork was geboren."
Doof
In de Tweede Wereldoorlog was Kamp Amersfoort in Leusden een concentratiekamp en doorgangskamp. Meer dan 30.000 mensen zijn vanuit Kamp Amersfoort naar andere bestemmingen gedeporteerd, waaronder naar vernietigingskamp Mauthausen en concentratiekamp Neuengamme. Omdat de familie van Kesnig de Britse nationaliteit had, behoorden zij tot de groep die naar Kamp Westerbork werd gestuurd.
"Daarna zijn zij naar Bergen-Belsen overgebracht, waar het gezin anderhalf tot twee jaar gevangen heeft gezeten", zegt Van Dijk. "In het kamp raakte Kesnig gehandicapt: hij werd door een SS'er uit de armen van z'n moeder gerukt en weggesmeten, wat hem voor de rest van zijn leven doof maakte. Uiteindelijk heeft het gezin met veel geluk de Holocaust overleefd."
Nummer 574
Dankzij de archiefstukken is Kesnig meer over zichzelf te weten gekomen, onder meer over de groep waartoe hij behoorde: de 573 Joodse gevangenen met een dubbele nationaliteit. Samen met zijn moeder bracht hij tien dagen in het ziekenhuis door, waarna hij terugkeerde naar het kamp.
De nazi's gaven hem het nummer 574. "Dat wist hij allemaal niet", zegt Van Dijk. "Uiteindelijk heeft de Britse nationaliteit hem niet behoed voor allerlei gruwelen, maar uiteindelijk is het wel een stuk van zijn redding geweest. Er werd zogezegd iets voorzichtiger met hem omgegaan door de nazi's, hoe vreemd dat ook mag klinken, dan met andere Joodse gevangenen."
In Kamp Amersfoort zijn tenminste 82 Joden vermoord. Joden met buitenlandse nationaliteiten werden, voor zover bekend bij de onderzoekers, niet mishandeld. Kesnig verloor in de Tweede Wereldoorlog twee van zijn zeven naaste familieleden.
Na zijn terugkeer naar Nederland verhuisde hij onder meer naar Zuid-Afrika en Israël. Hij is drie keer getrouwd geweest en heeft meerdere kinderen gekregen. De onderzoekers spraken hem in een verzorgingshuis in België, waar hij nu woont. Ze toonden hem bij dat bezoek ook zijn kampkaart.
Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog?
Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.