NOS Nieuws - Algemeen

Israëls grondoffensief in Libanon zal zich alleen richten op plekken waar Hezbollah aanwezig is langs de grens met Israël. Dat zegt legerwoordvoerder Hagari in de eerste persconferentie sinds het begin van het offensief afgelopen nacht.

Dit zouden dorpen zijn in het zuiden van Libanon. "Hezbollah veranderde Libanese dorpen naast Israëlische dorpen in militaire bases", zegt Hagari in de verklaring. "Hezbollah wilde hiervandaan een aanval als 7 oktober uitvoeren." Deze claim heeft het leger vaker gedaan in de afgelopen maanden.

Hagari claimt ook dat deze oorlog niet gericht is tegen het Libanese volk, maar spreekt daarbij niet over de 1 miljoen Libanezen die zijn gevlucht voor het geweld in het zuiden van hun land of de burgerslachtoffers die omkwamen bij Israëlische luchtaanvallen.

Israël zei vannacht Libanon met grondtroepen binnen te zijn gevallen voor "beperkte en gerichte" acties tegen Hezbollah-doelen die "een acute dreiging vormen" voor Noord-Israël. Na de Hamas-aanval van 7 oktober nam Hezbollah dat gebied onder vuur met raketten. Israël heeft vorige maand de veiligheid van burgers daar tot een van zijn oorlogsdoelen gemaakt.

Elite-eenheid ingezet

Het Israëlische leger spreekt van een zware strijd in Zuid-Libanon. Er worden onder meer commando's en paratroepen van een elite-eenheid ingezet.

Veel details over de strijd zijn er nog niet, mede doordat journalisten uit het gebied worden geweerd: in opmaat naar de aanval verklaarde Israël de noordelijke regio tot militaire zone, waar geen burgers mogen komen.

Inwoners van Zuid-Libanon meldden in de loop van de nacht aanvallen op plaatsen bij de grens. Getuigen spraken tegen persbureau Reuters van zware aanvallen op het grensplaatsje Aita al-Shaab, waarbij ook drones en helikopters ingezet werden. In het nabijgelegen Rmeish waren ook de lichtsporen van aanvallen te zien.

"Israël wil de infrastructuur van Hezbollah vernietigen, tunnels en opslagplaatsen met name", vermoedt defensiespecialist Peter Wijninga van het Haags Centrum voor Strategische Studies. "Die zijn soms moeilijk te bereiken met alleen luchtaanvallen. Je moet weten waar ze zitten en dat zie je gewoon moeilijker vanuit de lucht."

'Beperkte en gerichte acties'

Israël begon een week geleden met zware luchtaanvallen op Hezbollah-doelen in Libanon, enkele dagen nadat die terreurorganisatie was getroffen door een golf van exploderende apparatuur. Afgelopen weekend werd Hezbollah-leider Nasrallah gedood bij een luchtaanval.

Of dit grondoffensief het einddoel voor Israël dichtbij brengt, betwijfelt Wijninga. Want om een eind te maken aan de raketaanvallen "moet je eigenlijk veel dieper Libanon in", waarschuwt hij. "De vraag is of Israël zich dat kan veroorloven en of de rest van de wereld dat toelaat."

Iran zou bijvoorbeeld bondgenoot Hezbollah militair te hulp kunnen schieten, ondanks waarschuwingen van Israël en de VS dat er dan ernstige consequenties zullen volgen. Ook Syrië kan ingrijpen, dat land heeft nog altijd veel invloed in Libanon. "Je weet nooit hoe het gaat, maar dit heeft een groot risico om uit te breiden."

'Geen bezetting'

Israëlische troepen vochten in 2006 voor het laatst in Libanon tegen Hezbollah, in een oorlog die na enkele weken van gevechten onbeslist eindigde. Israëlische functionarissen zeggen anoniem tegen CNN dat het offensief geen "langdurige bezetting" tot doel heeft. Het zou dus geen herhaling moeten worden van de Israëlische bezetting van Zuid-Libanon tussen 1982 en 2000. Die was bedoeld om een buffer te creëren tegen aanvallen.

Het Libanese regeringsleger lijkt zich momenteel afzijdig te houden van het conflict, net zoals in 2006. Een bron meldt aan persbureau Reuters dat Libanon gisteravond laat zijn eigen troepen tot op ongeveer 5 kilometer van de grens heeft teruggetrokken. Een legerwoordvoerder wilde dat bevestigen noch ontkennen.

Interim-premier Mikati zegt dat zijn land momenteel een van de gevaarlijkste periodes uit zijn geschiedenis meemaakt. Hij wees erop dat bijna een vijfde van de totale bevolking op de vlucht is geslagen, ongeveer een miljoen mensen. Hij riep op tot internationale noodhulp.

VN-afspraken

Mikati zei gisteren nog dat zijn land zich wil houden aan de VN-afspraken die in 2006 werden gemaakt over een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Isräel. Destijds werd tevergeefs afgesproken dat het de Hezbollahstrijders ten zuiden van de Litani zouden worden vervangen door het regeringsleger.

Ook Hagari verwees in zijn statement naar VN-resolutie 1701. "Israël en Libanon hadden afgesproken dat er geen strijders, militaire faciliteiten of wapens in Zuid-Libanon zouden zijn behalve van de regering en vredestroepen. Maar 18 jaar later is Hezbollah het grootste niet-statelijke leger en wemelt het er van terroristen en wapens."

"Als Libanon en de rest van de wereld Hezbollah niet bij onze grens vandaan kunnen houden, hebben we geen keuze dan het zelf te doen", redeneerde Hagari. "We zullen niet nog eens een '7 oktober' laten gebeuren, aan welke grens dan ook."

Op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel is Mark Rutte geïnstalleerd als nieuwe secretaris-generaal van de NAVO. Na een ceremonie heeft hij officieel het stokje overgenomen van Jens Stoltenberg, die tien jaar lang de baas was van het militair bondgenootschap.

Rutte noemde Oekraïne als een topprioriteit en zei dat het land thuishoort in de NAVO. Hij benadrukte daarbij dat Kyiv militair gesteund moet worden in de oorlog tegen Rusland.

Bekijk hier het moment dat Rutte geïnstalleerd werd als nieuwe secretaris-generaal:

In zijn eerste woorden in zijn nieuwe functie bedankte Rutte verder alle landen voor het vertrouwen in hem. "Ik heb grote schoenen om te vullen. De NAVO is groter en sterker dan ooit. Jens Stoltenberg heeft de lat heel hoog gelegd, maar laat het goed achter. Dat werk ik wil voortzetten", zei Rutte.

Rutte benadrukte het belang van de NAVO om de meer dan 1 miljard inwoners die eronder vallen veilig te houden. Hij wil dat doen door onder meer te investeren in de toekomst. "Om meer te doen, moeten we meer uitgeven."

Eerder vanochtend bedankte Rutte Stoltenberg al voor zijn inzet en prees hem voor zijn werk van de afgelopen jaren. "Ik zal hard blijven werken om het bondgenootschap ijzersterk te houden."

Volgens Stoltenberg is Rutte de ideale opvolger. "Je hebt de perfecte achtergrond en ervaring om een goede secretaris-generaal te worden. Je bent 14 jaar premier geweest en je weet hoe je compromissen moet sluiten. Dat is heel belangrijk hier. Daarnaast verdedig je onze normen en waarden."

Rutte begint zijn nieuwe baan direct in turbulente tijden, met onder meer de oorlog in Oekraïne. Voor de voormalig premier van Nederland is dat een van zijn prioriteiten wanneer hij aan de slag gaat. "Dat staat bovenaan onze lijst. We moeten ervoor zorgen dat Oekraïne de overhand krijgt in de strijd", zei hij kort op vragen van journalisten. Later voegde hij er bij zijn toespraak aan toe: "Ik weet uit eigen ervaring met de ramp met de MH17 in 2014 dat dit conflict niet ophoudt bij de frontlinie."

Een van Ruttes belangrijkste taken op dat vlak wordt om politiek draagvlak te organiseren om Oekraïne te blijven voorzien van steun, nu de Oekraïense roep op westerse wapens groot blijft. Ook wil Oekraïne meer ruimte krijgen om de wapens op Russische grondgebied in te zetten.

Sinds de Russische invasie in 2022 probeert Oekraïne versneld lid te worden van de NAVO en de Europese Unie. In juli werden de NAVO-landen het eens dat de weg van Oekraïne naar het lidmaatschap 'onomkeerbaar' is. Hoelang die weg is, is niet duidelijk omdat onder meer de Amerikaanse president Biden liet weten dat Oekraïne geen lid kan worden zolang het land in oorlog is.

'China moet stoppen met wapenleveranties'

Rutte benadrukte ook dat China moet stoppen met wapenleveranties aan Rusland in de oorlog tegen Oekraïne. "Dit moet stoppen", zei hij op de persconferentie. "De leveranties hebben ook impact op hun positie in de wereld. China kan het grootste conflict in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog niet blijven voeden."

"Door zijn steun aan de militaire industrie van Rusland is China een beslissende leverancier geworden van Ruslands oorlog in Oekraïne", aldus Rutte.

Investeren in Defensie

Rutte noemde het een prioriteit dat alle landen blijven investeren in defensie. Sinds 2006 hebben de NAVO-landen afgesproken om minstens 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) te besteden aan defensie. Veel leden hielden zich daar echter nooit aan, want het was een vrijblijvende onderlinge afspraak.

Na dreigende uitspraken van toenmalig president Trump en de oorlog in Oekraïne hebben steeds meer landen geïnvesteerd in defensie. Van de 32 NAVO-landen zijn er naast Nederland 22 die waarschijnlijk aan de 2 procent komen. Nog nooit haalden zoveel landen de norm.

Rutte zei dat hij niet bezorgd is over de uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen. "Ik zal samenwerken met elk van de kandidaten."

Vier locaties van het Etty Hillesum Lyceum in Deventer blijven de rest van de dag gesloten. Aanleiding daarvoor is een mail die naar de school is gestuurd. Daarin wordt gedreigd met een schietpartij.

Een woordvoerder van de school meldt aan Oost dat de vier locaties pas morgen weer open gaan. "Er worden maatregelen genomen, zowel zichtbaar als onzichtbaar, voor de veiligheid van leerlingen en medewerkers." Dat besluit is genomen in overleg met politie, justitie en de gemeente.

De middelbare scholen zijn sinds vanmorgen dicht, vanwege een dreigmail die bij de school was binnengekomen. In een bericht dat ook rondgaat op sociale media, staat: "Ik zal iedereen doden zonder genade en niemand sparen." De locaties Marke Noord en de locatie Zuid worden daarin genoemd als doelwit.

'Dreiging niet reëel'

De ernst van de dreigementen was voor de directie van het Etty Hillesum Lyceum aanleiding direct contact te zoeken met de politie. Die heeft de bedreiging in onderzoek. Toch gaf de school eerder vanmorgen aan dat er "geen aanleiding is om te denken dat de dreiging reëel is".

De genoemde locaties blijven vandaag voor de zekerheid dicht. Ook de locaties Arkelstein en Leerroute Het Corberic blijven gesloten.

In Bunnik is vandaag een bom uit de Tweede Wereldoorlog ontmanteld, nadat de Explosieven Opruimingsdienst Defensie (EOD) de ontsteker met succes van de bom had verwijderd.

Dat betekent dat de bewoners van zestien woningen in de omgeving, die uit voorzorg waren ontruimd, weer terug naar huis mogen. Ook het treinverkeer tussen Utrecht en Driebergen is hervat. De noodverordening die in een deel van het gebied gold, is door de burgemeester om 10.45 uur opgeheven.

Bekijk hier hoe de bom tot ontploffen is gebracht:

De bom, een Britse 500-ponder, werd in juli al gevonden in de grond bij een houthandel. Dat gebeurde na speurwerk van de lokale historicus Henk Blok. Hij had meerdere oorlogsdagboeken in handen, waarin staat beschreven hoe de geallieerden de strategische locatie langs het spoor en de Kromme Rijn bombardeerden.

Ontploffing

Blok realiseerde zich daardoor dat er een grote kans was dat er nog steeds bommen in de grond aanwezig waren en besloot de houthandel erop te wijzen vanwege mogelijk explosiegevaar bij graafwerkzaamheden. Het bedrijf nam de waarschuwing meteen serieus en legde het werk per direct stil, meldt RTV Utrecht.

Een gespecialiseerd onderzoeksbureau werd ingeschakeld en vond de bom, die daarna direct is afgedekt en veiliggesteld door de EOD. Vandaag werd deze ontmanteld door het ontstekingsmechanisme te verwijderen. De bom wordt nu naar het militair oefenterrein Leusderheide vervoerd, waar die tot ontploffing wordt gebracht.

Er werd in de scheepvaartsector al een tijdje rekening mee gehouden, maar het gaat nu echt gebeuren. Vanaf vandaag legt het havenpersoneel langs de Amerikaanse oostkust en in de Golf van Mexico het werk neer. Het is een staking waar tienduizenden medewerkers bij betrokken zijn en die een behoorlijke impact kan hebben op de wereldwijde scheepvaarthandel.

De staking is aangekondigd door de International Longshoremen's Association (ILA), een vakbond die 47.000 arbeiders vertegenwoordigt. De gesprekken tussen de bond en rederijen over het nieuwe arbeidscontract liepen in juni vast. Sindsdien is er tussen beide partijen nauwelijks gesproken en dus zette de ILA de staking door. Het is voor het eerst sinds 1977 dat de bond staakt.

Inflatie

De havenvakbond eist een stapsgewijze loonsverhoging van 77 procent. Concreet houdt die verhoging in dat het uurtarief van de arbeiders zes jaar lang, ieder jaar met vijf dollar omhoog gaat. De ILA wil dat vanwege de stijgende inflatie. De United States Maritime Alliance, de werkgeversvereniging, is bereid om de salarissen stapsgewijs met 40 procent te laten stijgen.

Een andere eis van de vakbond is dat er meer afspraken komen over de automatisering van het werk. Op die manier willen ze voorkomen dat personeel in de toekomst hun werk kwijtraakt. De staking vindt alleen aan de oostkust plaats, medewerkers aan de westkust vallen onder een andere vakbond en hebben andere voorwaarden.

Het wordt spannend hoelang de havens platliggen. "Als de staking een week duurt zal de impact beperkt blijven voor de rest van de wereld, maar als het langer gaat duren zal er zeker impact zijn", verwacht Rico Luman, econoom bij ING.

Bij een lange staking kunnen er problemen ontstaan met de wereldwijde containercapaciteit. "Dan kunnen containers niet meer op tijd aankomen in Azië en ontstaat er een tekort. Vooral in China zullen ze dat merken", verwacht Casper Roerade van branchevereniging Evofenedex. "Daardoor ontstaat er een probleem voor iedereen die handelt met China."

Ook Luman verwacht problemen met containers. "De dagprijzen voor containers waren aan het dalen, maar die gaat waarschijnlijk weer stijgen als dit langer duurt." De staking komt bovenop de aanhoudende problemen in de Rode Zee. Door aanvallen van de Houthi's moeten schepen omvaren en zijn ze zeker tien dagen langer onderweg.

Het zijn gevolgen die we ook in Nederland merken. Schepen die nu onderweg zijn naar de Amerikaanse havens moeten wachten als de staking van start gaat. "Ze blijven voor de kust voor anker liggen, omdat er niet meer gelost kan worden", zegt Roerade. "Hetzelfde geldt voor de producten die Amerika exporteert, die blijven opgeslagen."

Omvaren duurt lang

De verwachting is niet dat we in Nederland nu lege schappen krijgen. "Vanuit Amerika komen niet heel grote volumes aan", zegt de econoom. Het gaat met name om producten voor de industrie, zoals lasers of auto-onderdelen.

Schepen kunnen omvaren naar de westkust, maar dan zijn ze weken langer onderweg. "Bedrijven hebben het misschien zien aankomen en iets meer voorraad opgebouwd, maar dit is vrij lastig te omzeilen", zegt Luman.

Minder bananen

In Amerika zullen de consequenties een stuk groter zijn. Vooral de industrie kan de staking direct voelen. "Dan gaat het bijvoorbeeld over de auto-industrie die minder onderdelen binnenkrijgen. De productie kan daardoor vertragen", vertelt Roerade.

De verwachting is dat de meeste schappen in de winkels gewoon gevuld blijven. Er kunnen wel minder bananen en kersen zijn. Die worden bijna allemaal geïmporteerd per schip.

De feestdagen lijken de dans ook te ontspringen. De staking hing al maanden in de lucht en daarom hebben bedrijven al in mei of juni inkopen gedaan, schrijft CNN. "Een staking van één dag kost drie tot vijf dagen om te herstellen. Hoe langer het duurt, hoe erger het wordt", zegt een bestuurder van de National Retail Federation, de detailhandelsbond, tegen de nieuwszender.

Het is dus vooral afwachten wanneer de partijen weer om de tafel gaan zitten. President Biden kan ervoor kiezen om een wet in te zetten om de staking te beëindigen, maar Amerikaanse media schrijven dat Biden - die de vakbonden vaak steunt - niet van plan is om in aanloop naar de presidentsverkiezingen de wet in te zetten.

In Amersfoort mag vanaf vandaag niet meer altijd de houtkachel aan. De gemeente stelt een stookverbod voor houtkachels in nadat het meldingen had gekregen van bewoners dat rook huizen binnendrong. Amersfoort is de eerste grote stad met zo'n stookverbod.

De gemeente wil bewoners beschermen tegen het inademen van schadelijke stoffen in houtrook en overlast voorkomen. Volgens PvdD-wethouder Johnas van Lammeren (Milieu) is het belangrijk dat "in een steeds dichter bevolkte stad als Amersfoort mensen rekening met elkaar houden".

Inwoners met longaandoeningen zoals COPD en astma hebben namelijk last van houtrook en kunnen daardoor niet goed ademen. Daar hebben zij meer hinder op momenten dat er gestookt wordt.

Als de zogeheten stookwijzer op code rood of oranje staat, is stoken verboden. Wanneer deze op code geel staat, is het wel toegestaan om de houtkachel aan te steken. De stookwijzer zal op rood of oranje komen te staan wanneer de kans groot is dat rook in de lucht blijft hangen, zoals bij vochtig weer of wanneer er weinig wind is.

Niet direct een boete

Alleen bij een melding van ongeoorloofd stoken gaat de handhaving bij een overtreder op bezoek. Als er gestookt wordt bij code rood of oranje, maar de buren onderlinge afspraken hebben gemaakt over het stoken, handhaaft de gemeente niet.

De maatregel is daarom volgens de wethouder vooral bedoeld om mensen te helpen als ze er onderling niet uitkomen. Een melding van een overtreding kunnen inwoners doen bij de stookwijzer, waarna de gemeente op bezoek gaat bij de houtstoker.

In eerste instantie wordt dan uitgelegd waarom de maatregel bestaat en volgt niet meteen een boete. Als er meer meldingen komen en de houtstoker niet stopt met stoken, kan een boete worden uitgeschreven van tussen de 400 en 800 euro.

Er zijn nog vragen over de juridische haalbaarheid van de maatregel. Van Lammeren denkt dat het verbod "het bij een rechterlijke toetsing wel haalt" door de nieuwe omgevingswet, maar erkent dat Amersfoort vooroploopt met dit stookverbod. "Ik verwacht wel dat er meer gemeentes zullen volgen", zegt hij.

Nieuwsuur maakte eerder deze video over overlast door houtrook en een eventueel stookverbod:

De Utrechtse raad stemde eind 2023 al in met een houtstookverbod in de buitenlucht. Vanaf 1 januari 2025 zijn vuurkorven en barbecues die op hout worden gestookt daar verboden. Voedselbereiding op gas, briketten en houtskool is dan nog wel toegestaan, net als sfeervuren waarbij geen afvalstoffen of hout worden verbrand. Het verbod geldt straks voor alle buitenruimtes, dus ook in de eigen tuin.

De prijsstijgingen van goederen en diensten blijven bovengemiddeld hoog. De inflatie kwam in september uit op 3,5 procent, slechts een tiende lager dan een maand eerder.

Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De prijsstijgingen waren het hoogst in de categorie voedingsmiddelen, dranken en tabak. Gemiddeld is die categorie 6 procent duurder dan een jaar geleden. Vooral tabak werd duurder.

Diensten werden 5,6 procent duurder, energie was juist goedkoper dan een jaar eerder. Gedetailleerde cijfers over de prijsstijgingen maakt het statistiekbureau volgende week bekend.

Europese inflatie lager

Nederland is een van de landen in de eurozone met de hoogste inflatie. Alleen België heeft met 4,5 procent een hogere inflatie. Gemiddeld gaat het in de eurozone juist de goede kant op. De inflatie zakte in september van 2,2 naar 1,8 procent.

De Europese Centrale Bank is tevreden met die daling. De afgelopen jaren verhoogde de centrale bank de rente om de inflatie te bestrijden, maar de laatste maanden is de bank de rente juist aan het verlagen, omdat het probleem van de hoge inflatie binnenkort voorbij zou zijn.

De centrale bank verwacht dat de inflatie het komende jaar verder gaat zakken.

De regen en diverse ongelukken hebben vanmorgen tot lange files geleid op de Nederlandse snelwegen. Rond 08.30 uur meldde de ANWB meer dan 1000 kilometer file.

Daarmee was het de drukste ochtendspits van dit jaar tot nu toe. Rond 08.45 uur begon de drukte iets af te nemen, maar het duurde tot ver in de ochtend voor alle files waren opgelost.

De spits begon al vroeg op de wegen rond Rotterdam. Op de A15 richting Europoort zijn door werkzaamheden minder rijstroken beschikbaar. Op andere wegen rond Rotterdam zijn verschillende ongelukken gebeurd. Daardoor was er veel vertraging op de snelwegen rond de stad.

Ook op de A2 naar Utrecht, de A28 naar Utrecht en de A59 richting Den Bosch stonden lange files. De ANWB zei gisteren al een drukke ochtendspits te verwachten, omdat er in de kustprovincies veel wind werd verwacht. Dat bleek uiteindelijk mee te vallen. Tot 10.00 uur was in Zeeland en Zuid-Holland code geel afgegeven, maar het weeralarm is inmiddels ingetrokken.

Op dinsdagochtend is het altijd drukker op de weg dan op andere dagen. Een overzicht van alle files en werkzaamheden vind je hier.

"Gerrie, zul je bij mamma blijven en niet stout wezen hoor, want ik ben weer gauw thuis", staat op het briefje dat Bartus Lubbersen eind 1944 nog snel uit de trein op weg naar Duitsland gooide. Maar hij kwam niet meer thuis. Bartus kwam op 19 december datzelfde jaar om in concentratiekamp Neuengamme.

Vandaag is het tachtig jaar geleden dat de Duitse bezetter in het Gelderse dorp Putten een grote razzia hield. Bartus en meer dan 600 andere mannen werden opgepakt en uiteindelijk afgevoerd naar concentratiekampen in Duitsland. Slechts 48 mannen kwamen na de oorlog terug.

De razzia op 1 oktober 1944 was een wraakactie voor een aanslag die het verzet in de nacht daarvoor had gepleegd op een auto van de Wehrmacht, aan de rand van Putten. Een Duitse officier en een verzetsman kwamen daarbij om het leven.

Bartus werkte als garagehouder in Putten en was een vrolijke man, weet zijn inmiddels 89-jarige dochter Gerrie Zeegers-Lubbersen nog. Zij - enig kind - speelde vaak in de garage als hij auto's repareerde. "Hij zong dan. Het was een fijn gezin, we hadden het goed. In één klap is dat weg, hè."

De 9-jarige Gerrie voelde wel dat er iets mis was toen er op 1 oktober aan het begin van de middag een Duitser voor de deur stond. Bartus, zijn vrouw en dochter moesten mee, net als veel andere gezinnen in het dorp. "We moesten mee om een persoonsbewijs te laten zien. Als je thuisbleef, werd je doodgeschoten."

"Ik weet nog dat mijn vader warme kleren aantrok, een coltrui. Ik snapte niet wat er ging gebeuren." De mannen werden verzameld in de school, de vrouwen en kinderen in de kerk ernaast. "Ik liep tussen mijn ouders in, en werd met een geweerkolf van mijn vader afgehaald." Met haar moeder ging Gerrie de kerk in, waar soldaten met mitrailleurs rondliepen tussen de huilende moeders en kinderen. "Ik verstond geen Duits natuurlijk, het was heel angstig."

Toen het donker werd, mochten de vrouwen en kinderen naar huis, op voorwaarde dat ze de volgende dag zouden terugkomen met eten voor de mannen, die wel werden vastgehouden. Met alle andere vrouwen moesten Gerrie en haar moeder de volgende dag in een grote kring op het kerkplein staan. "Ik weet nog precies waar ik stond. We moesten het eten afgeven, en er werd gezegd dat we voor 16.00 uur het dorp uit moesten zijn." In de uren daarna staken Duitse soldaten meer dan honderd huizen in brand.

Gerrie en haar moeder vluchtten met de buurvrouw en haar kinderen naar Ermelo, een paar kilometer verderop. Daar brachten ze met dorpsgenoten de nacht door op de grond van een grote boerderij. De volgende dag gingen Gerrie en haar moeder terug naar Putten. "Kijken of het huis er nog stond. Dat was gelukkig zo."

Naar kamp Amersfoort

Ondertussen was Gerries vader met de andere mannen afgevoerd naar kamp Amersfoort. Haar oma, de moeder van Bartus, was een van de laatsten die hem in Putten zagen. "Zij woonde aan de stationsstraat, keek uit het raam en zag hem daar lopen met de andere mannen. Dat was natuurlijk een hele shock."

De rest van de oorlog hoorden Gerrie en haar moeder niks. Een paar dorpsgenoten ontdekten na de bevrijding dat de mannen waren omgekomen in kampen. Op 10 mei 1945 maakte de dominee dat bekend in de kerk. "Iedereen moest huilen. Mijn tante lag overstuur op de grond, haar man was ook weggevoerd."

Uit documenten bleek later dat Bartus na de razzia nog maar twee maanden geleefd had. Na zo'n twee weken in kamp Amersfoort was hij op transport gezet naar Neuengamme. Daar was hij volgens de overlijdensakte op 33-jarige leeftijd overleden aan een longontsteking.

Het briefje voor zijn dochter had Bartus onderweg naar Neuengamme bij Oldenzaal uit de trein gegooid. Gerrie en haar moeder kregen dat pas na de bevrijding. "Echt een lief briefje, dat is me wel dierbaar."

'Nare maand'

Tachtig jaar later is oktober voor Gerrie "nog altijd een nare maand". Ze vindt het moeilijk dat haar vader geen eigen graf heeft. Voor de omgekomen Puttense mannen is er in Neuengamme alleen een gedenksteen.

Daarom besloot Gerrie twintig jaar geleden, toen haar moeder overleed, om ook de naam van haar vader op de grafsteen te zetten. "Nu heeft hij weer een naam."

Bij een steekpartij in een supermarkt in Shanghai zijn drie mensen doodgestoken. Ook zijn vijftien mensen gewond geraakt, meldt de politie van de Chinese stad. De gewonden zijn niet in levensgevaar.

Kort na de steekpartij werd een 37-jarige man opgepakt. Volgens de politie had hij financiële problemen en was hij naar Shanghai gekomen om zijn woede te uiten.

De aanval was in een buitenwijk van Shanghai aan de vooravond van de Nationale dag van de Volksrepubliek China. Het is vandaag precies 75 jaar geleden dat de Volksrepubliek is opgericht. Vanwege die feestdag hebben veel Chinezen een week vrij.

Kamerleden en tech-experts spreken zich opnieuw kritisch uit tegen Europese plannen om appverkeer tussen burgers te scannen op beelden van seksueel kindermisbruik. De Europese ministers van Justitie spreken volgende week over een nieuw voorstel om populaire berichtendiensten als WhatsApp en Signal te verplichten om dergelijk materiaal te detecteren.

Nederland was altijd tegenstander van zo'n verplichting, omdat die een te grote inbreuk op de privacy zou zijn. Ons land hoorde daarmee in Europa bij een blokkerende minderheid. Maar nu ligt er een nieuw voorstel vanuit Hongarije, dat op dit moment EU-voorzitter is. Het kabinet-Schoof wil vandaag beslissen of het nu toch met deze wetgeving gaat instemmen.

Afgelopen vrijdag sprak de ministerraad al over het onderwerp, maar toen kwamen de bewindslieden er niet uit. "We willen allemaal kindermisbruik aanpakken, maar tegelijkertijd willen we niet dat grondrechten worden geschonden", zei minister Van Weel van Justitie na afloop. "Hoe doe je dat met versleutelde berichtendiensten? Dat is geen makkelijke discussie."

Van Weel denkt dat het kabinet er vandaag wel uitkomt. "Tijdsdruk helpt altijd en we moeten woensdag een standpunt innemen." Woensdag is er Europees vooroverleg, waarbij de lidstaten hun positie duidelijk moeten maken.

Tegenstanders vrezen dat het nieuwe kabinet voor het aangepaste voorstel gaat stemmen en waarschuwt het kabinet in een brief. "De overheid kan straks meelezen in ons appverkeer, dat gaat gewoon te ver", zegt Kamerlid Kathmann (GroenLinks-PvdA). "Daarmee staan de grondrechten en cyberveiligheid van alle Europeanen op het spel."

De brief is ook ondertekend door Kamerleden van D66 en SP, anti-misbruikorganisatie Offlimits en diverse cybersecuritybedrijven als Cyberveilig Nederland. "Het voorstel stort verdachtmaking uit over alle Europeanen en bouwt een achterdeurtje in om mee te kunnen lezen in privégesprekken", staat in de brief. "In de fysieke wereld scheur je zonder verdenking andermans post ook niet open."

Tot nu toe was Nederland dus onderdeel van een blokkerende minderheid in Europa, samen met landen als Duitsland en Italië. Nu het Nederlandse kabinet overweegt om toch voor het voorstel te stemmen of zich van stemming te onthouden, kan dat de doorslag geven voor een meerderheid.

'Meer mensen voor zedenpolitie'

Maar volgens de briefschrijvers is het Europese voorstel niet effectief. Het zal veel meldingen opleveren die vervolgens op een grote stapel komen te liggen, omdat de politie al te weinig personeel heeft. "Willen we echt kinderen helpen die misbruikt worden, zorg er dan voor dat de zedenpolitie meer mensen krijgt en dat de hostingbedrijven die kinderporno online zetten worden gepakt."

Het Europese voorstel zit nog in de oriëntatiefase. Als het voorstel volgende week genoeg steun krijgt onder de ministers van Justitie, gaat het daarna nog naar het Europees Parlement.

Op het Brusselse hoofdkwartier van de NAVO wordt Mark Rutte vandaag geïnstalleerd als secretaris-generaal. In zijn nieuwe rol staat Rutte voor grote uitdagingen. Hij start onder turbulente omstandigheden, onder meer door de oorlog in Oekraïne.

Na het einde van de Koude Oorlog leek het belang van de NAVO af te nemen. Maar het militair bondgenootschap doet er weer toe. De Russische agressie blies de verdedigingsalliantie nieuw leven in en met het toetreden van Zweden en Finland groeide het aantal leden naar 32.

Politiek draagvlak organiseren voor blijvende steun aan Oekraïne wordt een van Ruttes belangrijkste taken, zeggen waarnemers in Brussel. De Oekraïense roep om westerse wapens blijft groot. Ook wil Oekraïne toestemming om westerse langeafstandswapens dieper in Rusland in te zetten. Maar daarover bestaat binnen de NAVO nog geen overeenstemming, met name de Verenigde Staten en Duitsland zijn tegen.

Niet alleen Oekraïne

Russische agressie treft behalve Oekraïne ook steeds vaker het bondgenootschap zelf, met hybride-aanvallen op NAVO-grondgebied. "We leven in een grijze zone: geen oorlog, geen vrede", zei minister van Defensie Brekelmans vorige maand bij de presentatie van de Defensienota.

Brekelmans wees daarbij op Russische provocaties binnen NAVO-landen. Zo worden vliegtuigen in de Baltische staten misleid door valse gps-signalen en schenden Russische drones het luchtruim van Oost-Europese NAVO-landen.

Maar ook in West-Europa is Rusland actief. Vorige week werd bijvoorbeeld bekend dat Russische schepen windmolenparken in de Noordzee bespioneren. In Duitsland werden er explosieven gevonden bij een NAVO-pijpleiding. En in Spanje werd eerder dit jaar een Russische overloper doodgeschoten. Ook zou Rusland plannen hebben gehad om de topman van de Duitse wapenfabrikant Rheinmetall te vermoorden. Dat bedrijf is een belangrijke producent van wapens die naar Oekraïne gaan.

Volgens oud-NAVO-woordvoerder Jamie Shea heeft Rutte aan deze kwesties meteen zijn handen vol. "Hij moet vandaag de hoge NAVO-functionarissen en generaals bij elkaar roepen en zeggen: zijn we er klaar voor? Het is zijn verantwoordelijkheid dat de collectieve verdediging van de NAVO op orde is."

Op 5 november zal in het NAVO-hoofdkwartier in Brussel met spanning gekeken worden naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Wie de nieuwe president wordt, is bepalend voor de toekomst van de NAVO.

Begin dit jaar veroorzaakte de Republikeinse presidentskandidaat Trump ophef met zijn uitspraak dat hij Rusland aanspoort "om te doen wat het wil" met NAVO-landen die niet genoeg uitgeven aan defensie. Als president zette Trump zijn NAVO-bondgenoten al onder druk om meer te investeren. Toen drong bij veel Europese lidstaten het besef door dat Amerikaanse militaire verdediging niet langer vanzelfsprekend was.

Gelukkig deed Rutte in zijn tijd als premier van Nederland al de nodige ervaring op met Trump, zegt Shea. "Daarnaast kan Rutte ook leren van zijn voorganger Stoltenberg. Trump wordt graag gevleid. Dat deed Stoltenberg goed. Hij gaf Trump de eer van de toenemende Europese defensie-uitgaven."

Familie

Ongeacht wie er uiteindelijk in het Witte Huis plaatsneemt, is de belangrijkste verantwoordelijkheid van de secretaris-generaal volgens Shea om "de familie bij elkaar te houden". "Niet alle 32 bondgenoten zitten tegenwoordig op hetzelfde niveau van democratie. Sommige spelen mee, andere lidstaten zoals Hongarije of Turkije niet altijd."

Ook hebben NAVO-landen soms verschillende prioriteiten. Zuid-Europese landen zien migratie als belangrijkste uitdaging. Voor landen in het oosten van de NAVO is dat de Russische agressie.

Aan Rutte de taak die verschillen te overbruggen. "Hij moet veel tijd besteden aan het bezoeken van de hoofdsteden om goede professionele relaties op te bouwen", zegt Shea. "Ook met personen die hij persoonlijk misschien niet zo aardig vindt."

Volgens Shea is er binnen de NAVO ook de hoop dat Rutte de banden met de EU kan aanhalen. De nieuwe Europese ambities om meer samen te werken op gebied van defensie klinken "als muziek in de oren" binnen de NAVO. "Maar er is risico op dubbel werk. Rutte moet dat voorkomen en de twee dichter bij elkaar brengen."

Indonesisch menu

Tijdens de jaren dat hij als Nederlandse premier EU-toppen bezocht was het in Brussel bekend dat Rutte het liefst Indonesisch at. Wegens gebrek aan goede Indonesische restaurants in Brussel zorgde de kok van de Nederlandse EU-ambassade dat Rutte aan zijn trekken kwam.

Shea hoopt dat Rutte ook de NAVO-kok instructies geeft. Decennialang bezocht hij de NAVO-kantine. Hij trekt er een vies gezicht bij. "Op het NAVO-hoofdkwartier zal iedereen Rutte dankbaar zijn als hij daar een lekker Indonesisch menu introduceert!"

Israël is vannacht begonnen met een grondoffensief in Libanon. En vandaag begint oud-premier Rutte aan zijn baan als secretaris-generaal van de NAVO.

Het weer:

In het midden en noorden van het land regent het. In het zuiden is het grijs, maar wel droger. In de ochtend zijn aan zee zware windstoten mogelijk. Het wordt 12 tot 15 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het Israëlische leger is begonnen met een grondoffensief in Libanon. Het gaat om "beperkte en gerichte" acties tegen Hezbollah, zegt Israël. De doelen zouden een bedreiging vormen voor dorpen aan de Israëlische kant van de grens. Het is voor het eerst sinds 2006 dat Israëlische militairen op Libanees grondgebied actief zijn.

Meerdere Europese landen zijn begonnen met het evacueren van burgers en ambassadepersoneel. Duitsland haalde gisteren al ambassademedewerkers terug, ook Bulgarije heeft mensen teruggehaald. Nederland organiseert voorlopig nog geen evacuatievlucht, maar de ambassadeur in Libanon adviseert Nederlanders met gewone lijnvluchten te vertrekken.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In Nederland zijn 672.000 mensen ziek door roken. Zij lijden aan ziektes als COPD en kanker, blijkt uit RIVM-onderzoek. Een van hen is Chasmaine. Ze heeft door COPD moeite met stofzuigen, douchen en traplopen.

Fijne dag!

Meerdere Europese landen zijn begonnen met het evacueren van burgers en ambassadepersoneel uit Libanon. Duitsland stuurde gisteren een defensietoestel naar Beiroet. Dat keerde met 110 ambassademedewerkers en familieleden terug naar Berlijn.

Groot-Brittannië stuurt morgen een vliegtuig naar Libanon om Britse staatsburgers op te halen. Minister Lammy van Buitenlandse Zaken sluit niet uit dat er meer vluchten komen, als de veiligheidssituatie dat tenminste toelaat.

Lammy zegt dat de veiligheidssituatie snel kan verslechteren. "Het is belangrijk dat u nu vertrekt, omdat meer evacuatievluchten niet kunnen worden gegarandeerd", waarschuwt hij landgenoten in Libanon.

Groot-Brittannië stuurt ook militairen naar Cyprus, voor als een grootschaligere evacuatie nodig zou blijken. Cyprus ligt in de Middellandse Zee, op ruim 200 kilometer van de kust van Libanon.

Bulgarije heeft gisteren 89 mensen opgehaald met een regeringsvliegtuig. In Libanon wonen zo'n 400 Bulgaren; volgens de regering in Sofia wil iets minder dan de helft van hen vertrekken.

Nederland

Nederland organiseert vooralsnog geen evacuatievlucht. "Dat is echt een laatste oplossing, dat doe je alleen als je echt niet anders kunt", zei de Nederlandse ambassadeur in Libanon, Frank Mollen, tegen de NOS. Hij kon niet zeggen hoe veel Nederlanders nu nog in Libanon zijn.

Mollen benadrukt dat Nederlanders al enige tijd wordt geadviseerd om te vertrekken, of juist niet naar Libanon af te reizen. Het is nu nog goed mogelijk om met gewone lijnvluchten het land te verlaten. "Ga nu het nog kan."

Groot-Brittannië heeft afscheid genomen van kolencentrales. Gisteren ging de laatste dicht in Ratcliffe-on-Soar bij Nottingham, in het midden van het land. Daarmee eindigt na 142 jaar een tijdperk; in 1882 opende in Londen de wereldwijd eerste centrale waar energie werd opgewekt door de verbanding van kolen.

De sluiting past bij de Britse ambities om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Steenkool is de meest vervuilende fossiele brandstof die er is. De Britse regering spreekt dan ook van een mijlpaal. Het land wil vanaf 2030 alleen nog duurzame energie opwekken.

In 2012 waren kolencentrales nog goed voor bijna 40 procent van de totale energievraag. Dat aandeel daalde daarna snel, vooral door de opkomst van wind- en zonne-energie. Ook gas is nog altijd een grote energiebron voor Groot-Brittannië.

De directeur van de centrale in Ratcliffe-on-Soar sprak gisteren van een emotionele dag. Hij en zijn 170 collega's blijven nog zo'n twee jaar in de centrale voor de ontmanteling.

Nederland

Groot-Brittannië is het eerste land van de G7, een groep van grote geïndustrialiseerde landen, dat kolencentrales in de ban doet. Kleinere ontwikkelde landen zoals België en Zweden draaien al langer zonder stroom uit kolencentrales.

Nederland heeft nog vier kolencentrales: de Eemshavencentrale in Groningen, twee op de Maasvlakte in de Rotterdamse haven en de Amercentrale in Noord-Brabant. Die is al grotendeels overgegaan op biomassa. Vanaf 2030 mogen er in Nederland geen kolen meer worden verbrand om energie op te wekken.

In Engeland is een vrachtwagen 18 meter (60 feet) van een brug gevallen. Het voertuig stortte van een viaduct op de snelweg M6, ten oosten van Liverpool.

De wagen kwam ondersteboven neer op een dijk van het Manchester Ship Canal. Brandweerlieden hebben zich naar het voertuig laten zakken en de bestuurder uit de cabine bevrijd. Volgens de politie is er geen sprake van levensbedreigende verwondingen.

Waardoor de vrachtwagen van de snelweg is geraakt, is onduidelijk. Een deel van de weg blijft tot de ochtend dicht vanwege "ernstige schade" aan de vangrail.

Het Israëlische leger is begonnen met een grondoffensief in Libanon. Het gaat om "beperkte en gerichte" acties tegen Hezbollah-doelen in het zuiden van Libanon, zegt het leger in een verklaring.

De doelen liggen volgens Israël in dorpen dicht bij de grens met Israël. Ze zouden een acute bedreiging vormen voor dorpen in Noord-Israël. De grondtroepen krijgen volgens het leger ondersteuning van de Israëlische luchtmacht voor operatie Northern Arrows.

Over het precieze verloop van de strijd is nog veel onduidelijk omdat journalisten worden weggehouden bij de gevechten. Getuigen melden aan persbureau Reuters dat het grensplaatsje Aita al-Shaab zwaar onder vuur is komen te liggen en er drones en helikopters vliegen. In het nabijgelegen Rmeish waren ook de lichtsporen van aanvallen te zien.

Bekijk hier de eerste beelden van vannacht:

In reactie op de aanval schoot Hezbollah vannacht circa vijftien raketten de grens over, richting de streek Boven-Galilea en het grensplaatsje Metula. Ongeveer de helft daarvan werd door het raketschild uitgeschakeld, de rest sloeg in zonder dat er sprake was van slachtoffers of schade. Volgens Hezbollah waren de aanvallen gericht tegen Israëlische militairen.

'Geen langdurige bezetting'

Het is de eerste keer sinds 2006 dat Israëlische militairen op Libanees grondgebied actief zijn. Toen trok Israël de grens over om enkele weken lang Hezbollah in eigen land te bestrijden. Er zijn vooralsnog geen berichten over directe confrontaties tussen Israëlische militairen en Hezbollah-militanten.

Israëlische functionarissen zeggen tegen CNN dat de militaire operatie op de grond niet zal leiden tot een "langdurige bezetting". Israël bezette tussen 1982 en 2000 grote stukken van Zuid-Libanon om een buffer te vormen tegen Palestijnse aanvallen.

De nadruk ligt dit keer volgens de bronnen echt op het uitschakelen van dreiging voor Israël, al konden de functionarissen niets zeggen over de duur van het grondoffensief.

Gisteravond gingen luchtaanvallen op doelen in Libanon door. Onder meer de zuidelijke voorsteden van Beiroet werden getroffen. Israël had daarvoor burgers in de buurt van meerdere gebouwen gewaarschuwd om te vertrekken. Op beelden waren explosies en grote rookwolken te zien.

Het dodental van Israëlische aanvallen op Libanon is opgelopen tot boven de duizend, zegt het Libanese ministerie van Volksgezondheid. Alleen al gisteren kwamen zeker 95 burgers om het leven.

Op deze geverifieerde beelden zie je explosies in Beiroet, gisteravond:

Het grondoffensief was verwacht. Minister Gallant van Defensie zei gisteren dat "de volgende fase van de oorlog spoedig zal beginnen". Amerikaanse media meldden dat de regering in Washington op de hoogte was gebracht door Israël.

In de avond wees het leger drie gebieden in Noord-Israël aan als "afgesloten militaire zone". Burgers mogen daar nu niet meer komen.

Het Israëlische veiligheidskabinet sprak afgelopen avond over de volgende stappen in de strijd tegen Hezbollah. Media berichtten na afloop dat daar groen licht is gegeven voor verdere acties.

Israël zegt dat de militaire acties zijn gericht tegen Hezbollah. In deze video zie je wat Hezbollah is:

Het noorden van Israël heeft al maandenlang te maken met raketbeschietingen door Hezbollah vanuit Libanon. Als gevolg daarvan zijn tienduizenden mensen geëvacueerd. Door de korte afstand die de raketten moeten overbruggen hebben burgers te weinig tijd om de schuilkelder op te zoeken.

Hezbollah schiet de projectielen naar eigen zeggen af om Hamas in de Gazastrook te steunen en wil pas stoppen als in Gaza een staakt-het-vuren geldt. Israël wil dat de beschietingen onmiddellijk stoppen en heeft de terugkeer van de geëvacueerde burgers afgelopen maand tot oorlogsdoel gemaakt.

De afgelopen dagen voert Israël luchtaanvallen uit op doelen verspreid over Libanon. Ook de hoofdstad Beiroet wordt geregeld onder vuur genomen. Eind vorige week werd daar Hezbollah-leider Hassan Nasrallah gedood bij een aanval.

'Israël zal doelen niet bereiken'

De nieuwe tijdelijk leider van de militante beweging, Naim Qassem, zegt dat Hezbollah is voorbereid op een grondoffensief. "Israël zal zijn doelen niet bereiken", zei hij gisteren in een videoboodschap.

Daarin zei Qassem verder dat de strijd van Hezbollah tegen Israël doorgaat. "Andere organisaties zouden in elkaar storten, maar wij niet. We zullen zegevieren." Wel zei hij dat het een lange strijd wordt en dat strijders geduld moeten hebben.

De kleinzoon van een SS'er heeft de Duitse vertaling van een boek over kampoverlevende Wim Aloserij financieel mogelijk gemaakt. De Duitse uitgave werd vanavond gepresenteerd in het voormalige concentratiekamp Husum-Schwesing, een van de kampen waar Aloserij heeft gezeten.

Wim Aloserij, uit Lochem, overleefde in de Tweede Wereldoorlog drie kampen en de scheepsramp met de Cap Arcona waarbij ruim 7000 gevangenen omkwamen. Hij overleed in 2018 op 94-jarige leeftijd, terwijl hij in Duitsland was voor een herdenking.

Een maand voor zijn overlijden verscheen een succesvolle biografie over Aloserij, geschreven door Frank Krake. De Laatste Getuige werd in meerdere talen uitgegeven, maar nog niet in het Duits.

Toen de Duitser Jörg Siegfried over Aloserij hoorde, was hij onder de indruk van diens levensverhaal. Duitse uitgeverijen bleken niet geïnteresseerd in een vertaling, dus besloot hij er zelf iets aan te doen, met het duistere oorlogsverleden van zijn opa in zijn achterhoofd.

"Ik kan het verleden van mijn familie niet ongedaan maken. Het enige dat ik kan doen is nu zorgen voor een zo vreedzaam mogelijke wereld", aldus Siegfried over zijn motivatie om de vertaling te betalen.

Aloserij overleefde ziektes, mishandelingen en andere ontberingen in het Noord-Duitse concentratiekamp Husum-Schwesing. "We hebben dit boek in het Duits nodig omdat het belangrijk is dat dit verhaal ook in deze stad in Duitsland herinnerd wordt", zegt Siegfried tegen Omroep Gelderland. "Vaak wordt er gedacht dat deze verschrikkelijke dingen in Dachau of Neuengamme zijn gebeurd maar ze zijn ook hier in Husum voorgevallen. En de mensen wisten ervan. Nu kunnen mensen hier in Husum lezen welke verschrikkingen hier gebeurden waar ze de ogen voor sloten."

Biograaf Krake en de kinderen van Wim Aloserij zijn dankbaar voor de vertaling. "Ik denk dat mijn vader hier heel blij mee zou zijn geweest. Dat voelt toch als erkenning", zegt dochter Josavia Muis-Aloserij.

Het noodweer dat Nepal de afgelopen dagen teisterde heeft aan meer dan 200 mensen het leven gekost. Dat meldt het Nepalese ministerie van Binnenlandse Zaken. Er worden nog zo'n 30 mensen vermist.

Vooral het midden en oosten van het land zijn getroffen door extreme moessonregens die overstromingen en aardverschuivingen veroorzaakten. Huizen, wegen en andere infrastructuur werden weggeslagen.

Delen van de hoofdstad Kathmandu staan nog altijd onder water. Toegangswegen zijn onbegaanbaar en sommige inwoners zitten zonder elektriciteit en drinkwater. De scholen in Kathmandu blijven nog enkele dagen gesloten. Ook de stad Pokhara, gelegen aan de voet van de Himalaya en populair bij toeristen, kreeg te maken met overstromingen.

Ondergelopen snelwegen

Het Nepalese leger en de politie zeggen op verschillende plekken in het land in totaal zo'n 4000 mensen te hebben gered, onder meer met boten en helikopters. Reddingsteams zoeken nog naar vermisten. Veel mensen naar wie wordt gezocht reisden met bussen over snelwegen toen de wegen plotseling onderliepen.

Vanwege de getroffen infrastructuur en het risico op meer aardverschuivingen adviseert de politie inwoners om niet onnodig de weg op te gaan.

Hij werd bekend met zijn wereldrecords waarbij hij op alle mogelijke manieren intense kou trotseerde, hij vergaarde miljoenen door deze praktijken om te zetten in een 'methode' voor een gezonder leven. In de afgelopen jaren kwam die methode steeds meer in opspraak, en afgelopen weekend werd bekend dat hij wordt beschuldigd van fysiek geweld in zijn privéleven. Wie is The Iceman?

Wim Hof wordt in 1959 geboren als de middelste van negen kinderen in Sittard. Als kind loopt hij al graag op blote voeten door de sneeuw, maar een omslagpunt komt wanneer hij op zijn 17de de deels bevroren vijver van het Beatrixpark in Amsterdam in loopt. Hij herhaalt die oefening daarna elke dag. "Het hielp mij om te gaan met problemen", aldus Hof in een interview in de Volkskrant in 2022.

Begin deze eeuw krijgt Hof bekendheid door het breken van wereldrecords: in 2000 verbetert hij het record onder ijs zwemmen, in 2007 rent hij de snelste halve marathon op blote voeten over ijs en ook wordt hij degene die ooit het langst in ijs heeft gestaan.

Maar zijn stunts pakken niet altijd goed uit. In 2008 belandt hij in het ziekenhuis als hij in het Amsterdamse Vondelpark op een fontein gaat zitten om zijn darmen schoon te spoelen en daarmee zijn darmen perforeert. Het belet hem niet om zijn recordpogingen voort te zetten.

Maar Hof wil meer dan bekendstaan om zijn stunts. Hij is ervan overtuigd dat wat hij doet goed is voor lichaam en geest en wil dat anderen ook aanleren. "Ik ben nu een circusact, maar wil wetenschapper worden: mijn lichaam is mijn laboratorium", zegt hij in 2008 in EenVandaag.

Het verrast hem dan ook niet als wetenschappers van het Radboud MC, tien jaar geleden, tot hun eigen verbazing ontdekken dat Hof in staat is zijn autonome zenuwstelsel te beïnvloeden. Drie jaar later herhaalt de universiteit het experiment op een groep mannen die tien dagen lang door Hof is getraind. Zij krijgen in het ziekenhuis een ongevaarlijke bacterie toegediend en weten met behulp van ademhalingsoefeningen de reactie van hun immuunsysteem te remmen.

EenVandaag-verslaggever Sander 't Sas volgt Wim Hof al sinds 2008. "Ik ben als journalist geïnteresseerd in mensen die afwijken van de norm. Als iemand dat is, is het Wim Hof. Ik was onder de indruk van wat hij kon."

Wim Hof-methode

Vanaf het moment dat zijn technieken worden onderbouwd door wetenschap, gaat het hard met Hofs bekendheid. Een documentaire van Vice in 2015 over The Iceman wordt ruim 10 miljoen keer bekeken. Met hulp van zijn oudste zoon zet Hof zijn stunts om in de Wim Hof-methode: een combinatie van koudetraining, ademhalingsoefeningen en meditatie. Beroemdheden als Oprah Winfrey, Jim Carrey en Gwyneth Paltrow verklaren zich aanhanger van Hofs trainingen.

Zijn succes groeit verder als in 2017 het boek What doesn't kill us van de Amerikaanse onderzoeksjournalist Scott Carney verschijnt. Het wordt een bestseller in de Verenigde Staten. In 2022 wordt een Hollywoodfilm over het leven van Hof aangekondigd. Hofs bedrijf Innerfire boekt miljoenenwinsten.

Ondanks het succes denkt 't Sas niet dat geld ooit een drijfveer is geweest voor Hof. "Hij heeft in mijn ogen altijd een heel duidelijk doel voor ogen gehad: ik kan iets wat andere mensen kan helpen. De eerste jaren van zijn bekendheid was hij straatarm. Hij is 100 procent overtuigd van zijn gelijk en dat heeft hem ver gebracht."

Verdrinkingsdood

Maar de laatste jaren ontstaan er scheurtjes in Hofs imperium. In 2023 wordt zijn bedrijf aangeklaagd voor de verdrinkingsdood van een 17-jarig meisje in de VS. Volgens haar vader deed zij ademhalingsoefeningen in het zwembad waarbij je in korte tijd het bewustzijn kan verliezen. Zij zou zich hebben laten inspireren door Hof.

Afgelopen zomer bepaalt de rechter dat Hof niet verantwoordelijk is voor de dood van het meisje. Toch is het niet de enige dood die aan Hofs methode wordt gelinkt. Voormalig fan Carney, schrijver van het eerdergenoemde boek, linkt minstens dertien sterfgevallen aan de Hof-oefeningen. In een documentaire zegt hij dat volgers van de Hof-methode onvoldoende worden gewaarschuwd over de risico's.

Fysiek en psychisch geweld

Afgelopen weekend komt Hof opnieuw in opspraak. In de Volkskrant doet een ex-vriendin haar verhaal over fysiek en psychisch geweld tegen haar en haar kinderen. Dit zou zo'n dertien jaar lang hebben voortgeduurd, in de jaren voordat Hof wereldwijde bekendheid kreeg.

De Volkskrant baseert zich op gesprekken met Hofs ex-vriendin en hun zoon, maar ook op gerechtelijke vonnissen en een rapport van de Raad voor de Kinderbescherming. Hof spreekt de beschuldigingen tegen.

De productie van de speelfilm over het leven van Hof is vanwege de publicatie in het dagblad stilgelegd, werd vandaag bekend.