NOS Nieuws - Algemeen

Wat bedoeld was als verkoeling na het trekken van verstandskiezen, leverde Floortje Steigenga uit Den Bosch een boete van 439 euro op. Een flitspaal zag het koelelement aan voor een mobiele telefoon.

De vermeende overtreding was begin deze maand op de A2 bij Boxtel, toen Steigenga na haar bezoek aan de kaakchirurg naar werk reed. "Er reed toen nog een politieauto naast me en ik dacht nog: hopelijk denken ze niet dat ik aan het bellen ben met dat koelelement tegen mijn wang", vertelt ze tegen Omroep Brabant. "De agenten zagen niks verdachts, maar de flitspaal even verderop was minder scherp."

De boete viel enkele dagen later op de mat. "Ik kwam thuis en zag meteen dat er een boete binnen was", zegt ze. De boete stond op naam van haar vriend. "Ik had laatst zijn auto geleend, dus ik dacht meteen: laat ik maar kijken of dat niet misschien door mij komt."

'Veel groter dan mobiel'

Op de brief staat dat ze een 'elektronisch mobiel apparaat' zou hebben vastgehouden tijdens het rijden. "Ik bel bijna nooit in de auto, dus ik was eerst echt even in de war", zegt ze. "Tot ik me ineens herinnerde: ik had net mijn verstandskiezen laten trekken en zat met een icepack tegen mijn gezicht."

Ze vroeg de foto op. Dat bevestigde haar vermoeden dat het niet om haar telefoon, maar om een icepack ging. "Mijn hartslag zakte weer. Dat icepack is veel groter dan een mobiel. En als je goed kijkt, zie je zelfs mijn telefoon gewoon in de houder staan".

Steigenga kan inmiddels lachen om de foto en gaat bezwaar maken. "Ik denk dat ik dit wel ga winnen."

Op de A59 bij Raamsdonksveer is een lange file ontstaan doordat een vrachtwagen een deel van de lading was verloren. De vrachtwagen vervoerde steigeronderdelen die loskwamen bij knooppunt Hooipolder in de richting van Zevenbergen.

De onderdelen zijn overgeladen op een aanhangwagen van Rijkswaterstaat en afgevoerd. Hierdoor was de linkerrijstrook van de weg tijdelijk dicht. De vertraging liep op tot 45 minuten, maar neemt volgens Omroep Brabant inmiddels af.

Hoe de lading los kon komen, is onbekend.

De afgezette Zuid-Koreaanse president Yoon is opnieuw gevangengezet. De rechtbank keurde een arrestatiebevel van de aanklagers goed vanwege angst dat Yoon bewijsmateriaal zal vernietigen als hij op vrije voeten blijft.

Yoon probeerde in december het parlement buitenspel te zetten door een staat van beleg af te kondigen. Volgens hem zouden oppositiepartijen hem te veel dwarsbomen en zouden ze sympathiseren met aartsvijand Noord-Korea.

Door felle betogingen en politiek protest werd Yoon enkele uren later al gedwongen om het bevel in te trekken. Het parlement zette hem daarna op non-actief, waarna hij in januari werd opgepakt wegens hoogverraad en werd afgezet als president. Na 52 dagen besloot de rechtsbank dat Yoon zijn proces vanwege machtsmisbruik in vrijheid mocht afwachten.

Zware straf

De strafzaak tegen Yoon loopt nog. Als Yoon schuldig wordt bevonden aan machtsmisbruik kan hij levenslang of zelfs de doodstraf krijgen, al wordt die nauwelijks meer uitgevoerd in het land.

Vorige maand werd Lee Jae-myung na nieuwe verkiezingen gekozen tot president. Hij verloor in 2022 nipt de verkiezingen van Yoon. Zijn partij heeft een meerderheid in het parlement .

Met drones en raketwerpers hebben de Houthi's weer een vrachtschip tot zinken gebracht in de Rode Zee. Ruim een half jaar werd de commerciële scheepvaart in de belangrijke vaarroute met rust gelaten, maar nu staat de teller op twee gekelderde schepen in vier dagen tijd.

"De Houthi's laten duidelijk zien dat ze nog steeds de capaciteiten hebben om de Rode Zee dicht te knijpen. Ondanks dat ze het afgelopen anderhalf jaar zijn aangepakt door de Britten, Amerikanen en Israëliërs", zegt Pieter Zhao. Hij is onderzoeker op het gebied van maritieme veiligheid en verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

Bij de aanval op bulkschip Eternity C, dat gisteren is gezonken, werden zeker vier opvarenden gedood. Zes mensen zijn uit het water gehaald en vijftien worden nog vermist. Dat meldt Aspides, een EU-consortium van marineschepen dat als taak heeft de commerciële scheepvaart te beschermen in het gebied.

De Houthi's maakten propagandabeelden van de aanval:

De reddingsboten van het bulkschip waren vernietigd bij de aanvallen door Houthi's. De zes geredde matrozen hebben ruim 24 uur in het water doorgebracht, schrijft persbureau Reuters op basis van bronnen bij betrokken veiligheidsbedrijven.

Dit roept volgens Zhao vragen op over het functioneren van Aspides. "De marine lijkt relatief afwezig te zijn geweest." Het contrast is volgens hem groot met de Houthi-aanval op bulkschip Magic Seas, afgelopen zondag. Destijds werden alle opvarenden snel in veiligheid gebracht, deels dankzij de coördinatie door EU-marineschepen in de regio.

De woordvoerder van de Houthi's stelt dat meerdere bemanningsleden van Eternity C zijn gered en medische hulp hebben gekregen. Verdere details zijn onbekend.

De Houthi's filmden hoe ze de Magic Seas tot zinken brachten:

Veiligheidsonderzoeker Zhao noemt het opvallend dat de twee schepen langs Jemen probeerden te varen. De Houthi's hadden weliswaar in mei een wapenstilstand met de VS gesloten, commerciële rederijen met een Israëlische link bleven een mogelijk doelwit.

In 2024 en 2023 waren ruim honderd passerende schepen bestookt met drones en raketten. De aanval op Magic Seas afgelopen zondag kwam onverwacht, omdat het de eerste was van dit jaar. "Maar het is ook geen verrassing", zegt Zhao.

"De Houthi's hadden aangekondigd dat je kon worden aangevallen als je een Israëlische haven had bezocht, of als een schip eigendom is van bedrijven waarvan andere schepen Israëlische havens aandoen. Dat was bij deze Griekse rederijen het geval."

Aandacht vestigen op Palestijnen

Waarom juist afgelopen zondag de aanvallen werden hervat is nog onduidelijk. "In het algemeen willen de Houthi's de internationale aandacht op de Palestijnen vestigen, en zichzelf natuurlijk", zegt Zhao. Na de beschieting van bulkschip Magic Seas eisten de Houthi's opnieuw dat Israël zijn "agressie in Gaza stopt en de blokkade opheft".

De Jemenitische Houthi's stellen dat er pas weer aan Israël gelinkte schepen mogen passeren bij een wapenstilstand in Gaza. Een andere voorwaarde is dat Israël onbelemmerd noodhulp toelaat tot de Palestijnse enclave, waar een zware humanitaire crisis woedt.

In deze special lees je meer over wie de Houthi's zijn en waarom ze de Palestijnen steunen:

De wereldwijde kosten om spullen te verschepen is volgens Newsweek naar schatting ruim 200 miljard dollar gestegen sinds het begin van de crisis in de Rode Zee. Nog altijd mijden de meeste grote rederijen de route door het Suezkanaal.

"Heel voorzichtig zag je de scheepvaart recent terugkeren naar de Rode Zee", zegt Zhao. Sinds november vorig jaar waren er immers geen aanvallen geweest. Maar nu de Houthi's in korte tijd weer twee schepen tot zinken hebben gebracht, waarmee het totaal op vier komt, staat de situatie weer op scherp.

Kaping Galaxy Leader

De crisis begon in november 2023 met de kaping van schip Galaxy Leader. De Houthi's hebben de bemanning uiteindelijk tot januari 2025 gegijzeld. De Galaxy Leader ligt nog altijd als propagandatrofee voor anker voor de kust van Jemen.

Het schip was een van de doelwitten bij de Israëlische bombardement op Jemen van afgelopen zondag. De Galaxy Leader was volgens het leger van Israël uitgerust met speciale radarapparatuur om de scheepvaart in de gaten te houden. Deze luchtaanvallen op Houthi-doelen volgden enkele uren nadat de Jemenieten voor het eerst in maanden een commercieel schip had aangevallen.

De Houthi's lanceren met enige regelmaat enkele ballistische raketten richting Israël. Deze worden meestal onderschept voordat ze een doel kunnen raken. De Israëlische luchtmacht heeft diverse keren aanvallen uitgevoerd op Houthi-doelen, evenals het Britse en Amerikaanse leger. Maar experts zeiden eerder al tegen de NOS dat de Houthi's praktisch niet te verslaan zijn vanuit de lucht.

In Los Angeles hebben tientallen tunnelwerkers enige tijd vastgezeten. De tunnel waarin ze aan het werk waren, stortte door onbekende oorzaak in.

De brandweer van de Amerikaanse stad zette een grote reddingsactie op touw. Volgens de brandweer waren de tunnelwerkers bezig op 8 à 10 kilometer van de ingang.

Met enige moeite konden de 27 opgesloten tunnelwerkers over een berg aarde van een meter of 4 kruipen. Daar werden ze opgevangen door vier collega's die hen kwamen redden. Daarna werden ze naar de ingang gebracht.

Geen vermisten

De brandweer heeft alle 31 tunnelwerkers ongeschonden naar boven gehaald. Niemand wordt vermist.

De tunnel die is ingestort, is volgens lokale media onderdeel van een nieuw waterzuiveringssysteem.

Goedemorgen! Vandaag doet de rechter in Rotterdam uitspraak in de zaak tegen een Spaanse chauffeur die met zijn vrachtwagen inreed op een buurtfeest in Nieuw-Beijerland waarbij zeven doden vielen. En makelaarsvereniging NVM komt met kwartaalcijfers over de woningmarkt.

Eerst het weer: zon en stapelwolken wisselen elkaar vandaag af. In het noorden en oosten is er meer bewolking en kan wat regen of motregen vallen. In de loop van de middag en avond krijgt de zon steeds meer ruimte. Bij een matige noordenwind wordt het 22 tot 25 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Boeren, provincies, gemeenten en waterschappen slaan de handen ineen om Nederland van het stikstofslot te halen. Ze vrezen dat het startpakket van demissionair minister Wiersma uit april onvoldoende garanties biedt om de vergunningverlening weer op gang te krijgen. Daarom presenteren ze nu zelf een maatregelenpakket. Opmerkelijk is dat de partijen daarin ook dwang niet uitsluiten.

Het gaat om een plan van het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt.

De partijen willen garanderen dat de uitstoot van stikstof omlaag gaat. De vergunningverlening zit op slot doordat beloften daarover in het verleden niet zijn nagekomen. Rechters hebben overheden daar meerdere malen over op de vingers getikt. Begin dit jaar eiste de rechter bijvoorbeeld dat de Nederlandse Staat meer doet om te voorkomen dat stikstof op kwetsbare natuur neerkomt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Het Nederlands elftal heeft in de tweede EK-groepswedstrijd een historisch grote nederlaag geleden. De ploeg verloor met 0-4 van Engeland. Nederlandse supporters reageren teleurgesteld.

Fijne dag!

Honderdduizenden mensen die jaren geleden betaalde belasting terugkrijgen en de overheid die daar miljarden aan kwijt is. Vandaag begint de grote hersteloperatie van de zogeheten box 3-belasting.

De Belastingdienst zet vandaag het formulier online waarmee mensen geld kunnen terugvragen als ze denken dat ze te veel vermogensbelasting hebben betaald. De dienst moet dit doen vanwege uitspraken van de Hoge Raad, de hoogste rechter van Nederland. Vijf vragen over deze grote terugbetaalactie.

Waarom?

Tussen 2017 en nu moesten mensen mogelijk te veel belasting betalen over hun vermogen. De Hoge Raad bepaalde dat de manier waarop de Belastingdienst die belasting berekent oneerlijk kan zijn.

De vermogensbelasting heet officieel de vermogensrendementsheffing. De Belastingdienst gaat ervan uit dat je vermogen rendement oplevert. Over spaargeld krijg je rente, aandelen stijgen vaak in waarde en leveren ook dividend op en huizen worden ook meer waard en leveren huurinkomsten op.

En over dat rendement moet je belasting betalen. Maar de Belastingdienst bekeek niet per persoon hoeveel rendement iemand haalde. Ze gingen uit van een zogeheten fictief rendement: een schatting van hoeveel rendement je gemiddeld jaarlijks ongeveer behaalt. En van dat geschatte rendement moest je dan een deel aan de Belastingdienst betalen. Welk deel verschilt per jaar, maar altijd tussen de 30 en 36 procent.

De kritiek van de Hoge Raad is dat het werkelijke rendement van mensen een stuk lager kan uitvallen dan dat fictief rendement. Mensen moeten dan belasting betalen over een rendement dat ze helemaal niet behaald hebben en dat is oneerlijk.

Dus kunnen mensen nu bij de Belastingdienst opgeven wat hun werkelijke rendement was. En als dat lager was dan het fictieve rendement, hoeven ze minder of geen vermogensbelasting te betalen en kunnen ze geld terugkrijgen. Als het hoger was hoeven ze geen extra belasting te betalen. Het is dus altijd in het voordeel van de belastingbetaler.

Voor wie?

Het geldt alleen voor mensen die bij de jaarlijkse belastingaangifte in de jaren vanaf 2017 tot nu vermogensrendementsheffing hebben moeten betalen. Die moet je betalen als je meer dan een bepaalde waarde aan bezittingen hebt.

In 2017 was dat meer dan 25.000 euro als je als individu aangifte deed en het dubbele, 50.000 euro, voor een koppel. Had je bijvoorbeeld in 2017 24.000 euro spaargeld en verder geen box 3-bezittingen dan betaalde je helemaal geen vermogensbelasting.

De afgelopen jaren is het heffingsvrij vermogen flink gestegen. Voor 2024 is het 57.000 euro voor singles en 114.000 euro voor koppels. Vallen al je bezittingen onder Box 3? Nee, je inboedel en ook een privé-kunstcollectie niet. En ook niet het koophuis waar je zelf in woont. Tweede of meer huizen wel.

Voor 2021 tot en met 2024 kan iedereen die vermogensbelasting moest betalen zijn werkelijk rendement opgeven. Voor 2017 tot en met 2020 zijn er voorwaarden, zoals of je eerder bezwaar hebt gemaakt.

De Belastingdienst roept mensen op het formulier pas in te vullen nadat ze een uitnodigingsbrief hebben gekregen over een specifiek jaar. Ingevulde formulieren worden namelijk verwerkt in de volgorde van de verstuurde brieven.

Hoeveel kun je terugkrijgen?

Dat ligt helemaal aan of je veel spaargeld had of juist aandelen of vastgoed. In totaal denkt de overheid dat meer dan een half miljoen mensen geld terugkrijgen. Dat zijn logischerwijs vooral mensen met veel vermogen. Want alleen dan betaal je deze belasting.

En het kan ook sterk verschillen per jaar. Als je in 2022 bijvoorbeeld veel aandelen had, is de kans groot dat je geld terugkrijgt. Want de beurskoersen daalden en dan had je dus al snel een negatief rendement. Maar in 2023 was dat weer helemaal anders.

Twee rekenvoorbeelden:

Wat gaat dit de overheid kosten?

De overheid verwacht dat deze regeling over de jaren 2017 tot en met 2024 een verlies van 6,4 miljard aan belastinginkomsten oplevert.

Belastingexperts denken overigens dat die verliesbedragen waarschijnlijk te hoog zijn. In de praktijk verwachten ze dat mensen op minder geld aanspraak kunnen maken en dat ook minder mensen geld zullen terugvragen.

Hoe gaat dit verder?

De komende jaren blijft het systeem hetzelfde: de Belastingdienst rekent met een fictief rendement en jij moet dan documenten aanleveren als je wilt aantonen dat je werkelijke rendement lager is.

Het plan is dat er in 2028 een nieuw systeem komt, waarbij de Belastingdienst meteen iemands werkelijk rendement berekent. Eerdere invoering zou organisatorisch en technisch moeilijk worden.

Boeren, provincies, gemeenten en waterschappen slaan de handen ineen om Nederland van het stikstofslot te halen. Ze vrezen dat het startpakket van demissionair minister Wiersma uit april onvoldoende garanties biedt om de vergunningverlening weer op gang te krijgen. Daarom presenteren ze nu zelf een maatregelenpakket. Opmerkelijk is dat de partijen daarin ook dwang niet uitsluiten.

Het gaat om een plan van het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt.

Uitstoot omlaag

De partijen willen garanderen dat de uitstoot van stikstof omlaag gaat. De vergunningverlening zit op slot doordat beloften daarover in het verleden niet zijn nagekomen. Rechters hebben overheden daar meerdere malen over op de vingers getikt. Begin dit jaar eiste de rechter bijvoorbeeld dat de Nederlandse staat meer doet om te voorkomen dat stikstof op kwetsbare natuur neerkomt.

De ondertekenaars van het plan zeggen dat de landbouw over tien jaar 42 à 46 procent minder stikstof moet uitstoten dan in 2019. Ze willen dat onder meer voor elkaar krijgen door per bedrijf vast te leggen hoeveel stikstof er nog mag worden uitgestoten in 2030 en 2035. Bedrijven die de doelen niet halen, kunnen in het uiterste geval (een deel van) hun vergunning of rechten verliezen.

Zones rond kwetsbare natuur

Ook willen de partijen dwingende maatregelen in een zone rond twee tot vijf Natura-2000 gebieden waar de stikstofproblematiek het urgentst is. Om de vergunningverlening daar weer vlot te trekken, kan volgens de auteurs van het plan worden ingezet op 'wettelijke herverkaveling'.

"Dat kan betekenen dat boeren verplicht - maar zonder er substantieel op achteruit te gaan - hun land moeten inruilen voor land dat verder van een natuurgebied ligt", zegt IPO-voorzitter Ina Adema. "Het kabinet wilde dit ook al, maar wij gaan een stapje verder. Wij willen ook de optie om in 2030 rond méér gebieden dwingende maatregelen te treffen als de vergunningverlening niet op gang komt."

Voorwaarden

In ruil voor deze toezeggingen willen de partijen ook dat de landelijke overheid over de brug komt. Ze willen bijvoorbeeld dat het demissionaire kabinet ondernemers die nu in een uitkoopregeling zitten zo goed mogelijk helpt bij het stoppen. Ook wil het zien dat innovatie mogelijk wordt en dat het kabinet een groot deel van de rekening daarvan op zich neemt. Adema schat dat hier vanuit het Rijk een aantal miljarden voor nodig is.

Voor de boerenorganisaties is belangrijk dat bedrijven enkel nog worden afgerekend op hun eigen stikstofuitstoot in plaats van op de staat van de natuur in de buurt, omdat zij niet de enige zijn die daar invloed op hebben. Ook willen boerenorganisaties dat ruimte die voor vergunningen ontstaat, wordt benut om bijvoorbeeld zogeheten PAS-melders weer aan een geldige vergunning te helpen.

Voor het IPO is dit plan deel 1 van een uitgebreider plan. De organisatie wil de komende tijd in gesprek met natuurorganisaties over de vraag wat er nodig is om natuur in Nederland te behouden en herstellen. Voorzitter Adema verwacht dat voor de aanpak tientallen miljarden vanuit het Rijk nodig zijn.

Politiek verslaggever Lars Geerts:

"De provincies hebben al eerder gezegd dat de plannen die het kabinet tot nu toe presenteerde om de crisis op te lossen, niet voldoende zijn. Met dit voorstel gaan ze dan ook een stap verder. Het opmerkelijke is dat alle ondertekenaars, ook de boerenorganisaties, een minder vrijblijvende aanpak willen.

Tot nu toe was enige vorm van dwang richting de boeren altijd taboe. Minister Wiersma van Landbouw heeft bijvoorbeeld eerder gezegd dat zij gedwongen krimp van de veestapel niet gaat meemaken. En ook haar partijleider bij de BBB, Caroline van der Plas, volgt die lijn.

Maar de provinciebesturen, met daarin veel BBB-politici, vrezen dat een aanpak die te veel gebaseerd is op vrijwilligheid de rechter niet zal overtuigen dat er serieus werk wordt gemaakt van het terugbrengen van de stikstofuitstoot. En dat is weer een vereiste voor nieuwe vergunningen.

Het huidige demissionaire kabinet heeft twee weken geleden besloten dat het geen grote stappen meer gaat zetten op het stikstofdossier. Dus het is niet waarschijnlijk dat dit plan snel wordt overgenomen. Het Rijk is wel nodig om het plan in te voeren. Het kost veel geld en er zijn landelijke regels nodig om het mogelijk te maken. Het zal hoogstwaarschijnlijk op de formatietafel belanden na de verkiezingen. En aangezien het gedragen wordt door zowel de provincies, gemeenten, waterschappen én de boeren, is het moeilijk te negeren."

De Amerikaanse president Trump heeft gedreigd om per 1 augustus importtarieven van 50 procent op te leggen voor producten uit Brazilië.

In een brief aan de Braziliaanse regering, koppelt Trump de heffingen aan de manier waarop Brazilië voormalig president Bolsonaro behandelt. Bolsonaro staat terecht voor het beramen van een staatsgreep om huidige president Lula in 2023 van de macht te houden. Trump had de vervolging van Bolsonaro maandag al een "heksenjacht" genoemd.

In de brief aan de regering schrijft Trump dat de heffingen "deels worden opgelegd vanwege de sluwe aanvallen van Brazilië op de vrije verkiezingen". Ook stelt hij dat de VS al jarenlang "een oneerlijke" handelsdeal had met het land.

Trump plaatste de brief aan Lula ook op sociale media:

Lula kondigde direct aan met tegenmaatregelen te komen als Trump daadwerkelijk de importtarieven invoert. Hij dreigde dan alle handelsovereenkomsten op te schorten met de Verenigde Staten. In een toespraak herinnerde hij Trump eraan dat de VS al jaren meer exporteert naar Brazilië dan dat het importeert uit het land.

Sinds maandag stuurt de Amerikaanse president dreigbrieven aan landen in zijn poging om gunstige handelsdeals voor de VS te sluiten.

Trump had eerder al gedreigd om BRICS-landen een extra heffing van 10 procent op te leggen. Lula noemde die aankondiging maandag al "anti-Amerikaans" en noemde Trump "een keizer".

Grote gevolgen

Als Trumps heffingen en de tegenmaatregelen van Brazilië daadwerkelijk doorgang vinden, dan kan dat grote gevolgen hebben voor voedselprijzen in de VS. Ongeveer een derde van de koffie in de VS komt uit Brazilië. En meer dan de helft van het sinaasappelsap in de VS wordt uit Brazilië gehaald. Ook verkoopt het land onder meer suiker, ethanol en rundvlees aan de VS.

En ook voor Braziliaanse bedrijven zijn de gevolgen waarschijnlijk groot. Direct na de aankondiging van Trump daalde de Braziliaanse real 2 procent in waarde ten opzichte van de dollar. Op de de Amerikaanse beurs daalden de aandelen van Braziliaanse vliegtuigbouwer Embraer en ook oliegigant Petrobras leed verlies.

In de Oekraïense hoofdstad Kyiv zijn vannacht twee doden gevallen toen op meerdere plekken van het centrum brokstukken van neergeschoten drones terechtkwamen. Burgemeester Klytsjko meldt dat op meerdere plekken brand is ontstaan en dat er meerdere mensen gewond zijn geraakt. Hij riep inwoners op schuilkelders op te zoeken.

Ook in de Oekraïense stad Kostjantynivka in het oosten van het land vielen zeker drie doden na Russische luchtaanvallen. Dat melden de nationale hulpdiensten.

Een kantoorgebouw van een verdieping werd bij de aanval verwoest. In vier andere gebouwen brak brand uit. Kostjantynivka ligt in de regio Donetsk en wordt al maanden aangevallen door de oprukkende Russen.

Zelensky naar Italië

De Oekraïense president Zelensky meldde vandaag dat Rusland vannacht 18 raketten en ongeveer 400 drones op Oekraïne heeft afgevuurd. HIj is vandaag in Rome voor een conferentie die gewijd is aan het herstel van Oekraïne op korte en lange termijn.

De Oekraïense president zei dat hij ook gesprekken zal voeren over aanvullende financiering voor drone-onderscheppers en andere luchtverdediging.

Artilleriegranaten

Afgelopen nacht werd bekend dat de VS weer artilleriegranaten en raketten aan Oekraïne levert. Dat bevestigden twee Amerikaanse legerfunctionarissen die persbureau Reuters sprak. President Trump had gisteren al gezegd dat de Verenigde Staten meer wapens aan Oekraïne gaan leveren.

Vorige week had het Pentagon nog gezegd wapenleveringen aan Oekraïne tegen te houden omdat de eigen wapenvoorraad van de VS te veel zou slinken.

Defensie heeft deze week op twee dagen raketten afgevuurd vanaf de Breezanddijk, midden op de Afsluitdijk. In totaal werden zestien raketten afgevuurd, meldt defensie in een persbericht. "Dit bood militairen de kans er ervaring mee op te doen."

Terwijl de raketten werden afgevuurd, reed er verkeer op de Afsluitdijk, is te zien op een foto die door defensie is verspreid. Een woordvoerder meldt aan persbureau ANP dat de test nauwelijks te horen of te zien was voor automobilisten die over de Afsluitdijk reden omdat de installatie achter een wal stond. Ook werden de tests overdag uitgevoerd, waardoor geen gloed van de raketten in de lucht te zien was.

De raketten kwamen ongeveer 10 kilometer verderop in het IJsselmeer neer in een testvak van 4 bij 15 kilometer waar geen scheepvaartverkeer mocht komen. In de raketten zat geen springstof. "Alle projectielen kwamen binnen de marges van het doelgebied neer", meldt Defensie.

Defensie verspreidde deze beelden van de lancering:

De Koninklijke Landmacht heeft sinds vorig jaar vier tijdelijke zogenoemde Precisie and Universal Launch-systemen waarmee ervaring wordt opgedaan. Deze zijn ontwikkeld door de Israëlische fabrikant Elbit Systems. Vanaf 2026 worden de permanente systemen geleverd. Met dit systeem heeft Nederland voor het eerst in jaren weer eigen raketartillerie.

Het systeem kan met nog geen seconde ertussen zes ongeleide raketten afvuren. De raketten hebben een bereik tot enkele honderden kilometers. Volgens defensie is het raketartilleriesysteem "een aanzienlijke versterking van de Nederlandse vuurkracht bij de landmacht. Die is nodig voor afschrikking of forse slagkracht in het gevecht."

Het woningtekort is in een jaar tijd niet heel veel veranderd. Ten opzichte van vorig jaar vond er een lichte daling plaats van zo'n 5000 woningen, oftewel 0,1 procent. Het tekort bedraagt nu 396.000 woningen. Dit wordt jaarlijks berekend door onderzoeksbureau ABF Research in opdracht van de Rijksoverheid. De drie voorgaande jaren steeg het woningtekort steeds.

Het gaat hierbij om het aantal huishoudens en mensen die een huishouden willen vormen, maar voor wie geen woning beschikbaar is. Een daling van het woningtekort betekent dus dat er in een jaar tijd meer huizen zijn bijgebouwd dan dat er huishoudens zonder eigen woning zijn bij gekomen.

Het huidige woningtekort bedraagt 4,8 procent van het totaal aantal woningen in Nederland. Het streefdoel van de overheid is een woningtekort van twee procent. De argumentatie hierbij is dat je bij twee procent tekort nog wel een zoek- en wachttijd hebt, waardoor de huizenmarkt niet instort, maar dat de woningmarkt niet meer overspannen is. Ook is de kans op leegstand en verloedering bijvoorbeeld groter als er helemaal geen woningtekort zou zijn.

Om dat streefdoel van twee procent te bereiken zijn er op dit moment 226.000 woningen te weinig.

100.000 nieuwbouwwoningen

Het demissionair kabinet wil nog steeds dat er 100.000 woningen per jaar bij komen. In 2024 lukte dit opnieuw niet en werden er 82.000 nieuwbouwwoningen gebouwd. 13.000 hiervan waren transformaties van al bestaande gebouwen, zoals omgebouwde kantoorpanden of woningen die werden gesplitst.

Begin vorige maand wees demissionair minister Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening 24 locaties aan waar de komende tijd sneller gebouwd moet worden.

Geografische spreiding

Verder verwacht het onderzoeksbureau dat er meer geografische spreiding van huishoudens gaat plaatsvinden. Het aantal huishoudens dat zich in de Randstad vestigt, blijft de komende jaren nog altijd groeien, maar in andere regio's zoals Zwolle, Ede en Lelystad wordt een iets hogere groei van het aantal huishoudens dat zich hier vestigt verwacht van 13 tot 17 procent.

Het onderzoeksbureau verwacht dat het woningtekort verder gaat dalen, tot 3,9 procent in 2031. In 2040 verwacht het bureau een tekort van 2,2 procent.

De Amerikaanse president Trump heeft benadrukt het beleid ten opzichte van West-Afrika te verschuiven van hulp naar handel. Dat deed hij tijdens een lunch met de leiders van Liberia, Senegal, Gabon, Mauritanië en Guinee-Bissau in het Witte Huis. De regio lijdt nu onder de gevolgen van de ingrijpende Amerikaanse bezuinigen op humanitaire hulp.

Trump, die zelf nog nooit in Afrika is geweest, zegt dat hij "groot economisch potentieel in Afrika" ziet. Hij omschreef de landen als "allemaal zeer levendige plekken met zeer waardevolle grond, grote mineraalvoorraden en oliereserves". Hij zei Afrika graag eens een keer te willen bezoeken. Zijn woorden vormen een breuk met hoe hij de landen in zijn eerste termijn omschreef: shithole countries.

Het weerhield de leiders er niet van om Trump complimenten te geven en te bedanken voor onder meer het helpen beëindigen van een langslepend conflict tussen Rwanda en de Democratische Republiek Congo. Dat akkoord geeft de VS toegang tot de felbegeerde minerale grondstoffen in Congo. De leiders probeerden elkaar te overtreffen door de natuurlijke rijkdommen van hun landen op te sommen.

Investeringsmogelijkheden

De vijf landen vertegenwoordigen slechts een klein deel van de handel tussen Afrika en de VS, maar beschikken wel over onontgonnen grondstoffen. "Wij hebben heel wat bronnen", zei Mohamed Ould Ghazouani, president van Mauritanië. Hij noemde zeldzame aardmetalen, maar ook mangaan, uranium en mogelijk lithium. "Wij hebben veel investeringsmogelijkheden te bieden."

"Wij zijn geen arme landen. Wij zijn rijke landen als het gaat om grondstoffen. Maar we hebben partners nodig die ons steunen en ons helpen om die hulpbronnen te ontwikkelen", zei president Brice Clotaire Oligui Nguema van Gabon. "U bent van harte welkom om te investeren, anders komen misschien andere landen in uw plaats."

De ontmoeting tussen de leiders vond plaats tegen de achtergrond van veranderende Amerikaanse prioriteiten onder Trumps leiding. Sinds zijn aantreden heeft zijn regering het mes gezet in uitgaven van USAID, de Amerikaanse organisatie die hulp biedt in arme en opkomende economieën. Voor veel armere landen biedt de organisatie onmisbare hulp op het gebied van bijvoorbeeld Aids-bestrijding, het verzorgen van schoon drinkwater of voedselhulp.

Nauwelijks over hulp gesproken

Deze maand werd de organisatie in zijn geheel ontmanteld, meldt persbureau AP. De VS zei niet langer een "liefdadigheidsmodel voor buitenlandse hulp" te willen volgen, maar zich voortaan wil richten op partnerschappen met landen die "zowel de capaciteit als de bereidheid tonen om zichzelf te helpen".

Tijdens de lunch, die openbaar was voor de pers, werd bijna niet ingegaan op het stopzetten van ontwikkelingshulp. "We hebben USAID opgeheven om verspilling, fraude en misbruik te beëindigen", aldus Trump. "En we werken onvermoeibaar aan het smeden van nieuwe economische kansen tussen de Verenigde Staten en veel Afrikaanse landen."

Landen in het Westen van Afrika behoren tot de zwaarst getroffen gebieden door de ontbinding van USAID. Zo kreeg Liberia 2,6 procent van het bruto nationaal inkomen aan hulp, het hoogste percentage wereldwijd. President Joseph Nyuma Boakai van Liberia zei "optimistisch te zijn over de uitkomsten van de top" en bevestigde Liberia's inzet voor regionale stabiliteit, democratisch bestuur en economische groei.

Afrika-correspondent Saskia Houttuin:

"Over één ding waren de vijf West-Afrikaanse leiders het eens: als Trump de Nobelprijs voor de Vrede zou winnen, zouden ze hem dat van harte gunnen.

Tijdens de aftrap van deze driedaagse top, die begon met een werklunch, regende het complimenten aan het adres van de Amerikaanse president. Hij leek daar zichtbaar van te genieten. Kritiek van de genodigde leiders bleef aan tafel uit. Liever houden ze de onvoorspelbare Trump te vriend, en richtten zij zich op het aanprijzen van hun grondstoffen en de mogelijkheden voor handelsbetrekkingen.

Zo kwam een aantal van hen zelfs al met concrete voorstellen. Bassirou Diomaye Faye, de president van Senegal, opperde om te investeren in een golfterrein om toeristen aan te trekken wetende dat de president graag een potje golft.

De snelle ontmanteling van USAID kwam nauwelijks aan bod. En dat terwijl zo'n 40 procent van het Amerikaanse hulpbudget voor landen in Afrika bestemd was. Volgens een studie kunnen de bezuinigingen miljoenen levens gaan kosten.

Mogelijk gebeurt dat nog wel in de komende dagen, wanneer ook andere onderwerpen op de agenda staan, zoals veiligheid en migratie."

De Amsterdamse vastgoedinvesteerder Villa Betty heeft de iconische renbaan Duindigt gekocht. De investeerder wil de renbaan zelf, de horeca en tribunes renoveren en kondigt ook de bouw van "ongeveer 46 villa's" op het terrein aan.

De gemeenteraad van Wassenaar reageert verdeeld op de aankoop. De renbaan blijft intact en de rest van het terrein blijft groen, laat wethouder Wim Koetsier (CDA) verheugd weten bij Omroep West. Andere partijen zijn kritisch en vrezen voor de toekomst van de 'groene long' op de grens van Wassenaar en Den Haag. Maar een motie om de aankoop tegen te houden haalde het niet.

Duindigt is de oudste draf-en renbaan van Nederland (1906) en bekend van legendarische wedstrijden met kampioenen als Quicksilver S, Jojo Buitenzorg en Kees Verkerk in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw. Het begeleidende commentaar van Hans Eijsvogel was al net zo legendarisch.

De renbaan in Wassenaar is in tegenstelling tot alle andere renbanen in Nederland nooit gesloten. Tot op de dag van vandaag wordt er regelmatig gekoerst en kan er worden gewed. Maar er komt steeds minder publiek, het onderhoud is achterstallig en de opstallen zijn in verval. De financiële positie is al jaren benard. De stichting Beheer Renbaan Duindigt kampt met een schuld van miljoenen.

Slag verloren

Al in 2021 sprak bestuurder Arie van Bellen van de renbaan over "een ontzettend moeilijke situatie". "Duindigt heeft de laatste tien, twintig jaar eigenlijk de slag verloren van de moderne tijd. Aan het internetwedden en andere paardensporten, maar ook aan andere vrijetijdsbestedingen", zei hij.

Toch deed Stichting Villa Betty al in april 2023 een bod op de renbaan. De investeerder kondigde de bouw van de 46 villa's aan en was bereid om tien jaar lang 250.000 euro per jaar in het complex te steken.

Wethouder Koetsier wees dat reddingsplan vorig najaar af. Hij vond dat het oorspronkelijke plan van de vastgoedinvesteerder "duidelijke tekortkomingen" vertoonde. Het paste niet in het omgevingsplan voor het gebied en zou ook niet voldoen aan de duurzaamheidseisen.

Faillissement

Omdat de gemeente een voorkeursrecht heeft, bracht die afwijzing de beherende stichting acuut in de financiële problemen. Een faillissement leek onontkoombaar. De executieveiling voor 23 juli was al aangekondigd. Maar die veiling per opbod wordt afgeblazen nu Villa Betty zijn oorspronkelijke bod uit 2023 alsnog gestand doet en per direct een koopovereenkomst heeft gesloten met de stichting Beheer Renbaan Duindigt.

Voor de gemeenteraad van Wassenaar komt de verkoop als een verrassing. D66 is eigenlijk tegen, vooral omdat het open en groene karakter van het terrein in gevaar zou zijn.

Veredeld gokpaleis

De partij Lokaal Wassenaar! is ook geen voorstander van het openhouden van de renbaan en beticht voorstanders van te veel sentiment.

"Er wordt gezegd dat Renbaan Duindigt van een grote cultuurhistorische waarde is. Maar het is eigenlijk gewoon een veredeld gokpaleis", aldus Lokaal Wassenaar. "De races draaien om weddenschappen. En omdat steeds meer mensen liever online gokken staat het bedrijf er financieel slecht voor. De vraag is of je als gemeente dan moet ingrijpen en blijven faciliteren."

Maar de andere lokale partij, Hart voor Wassenaar, zegt dat de raad beter een klein "verlies" kan pakken. "Villa Betty wil een groot deel groen houden. Een andere partij zal de grond tien jaar laten liggen en komt er misschien een woonwijk met duizend huizen. Dan hebben we er liever 46 met groen eromheen", aldus die partij.

Een motie om de verkoop tegen te houden, kreeg geen meerderheid in de gemeenteraad.

Er zweeft naar schatting zo'n 27 miljoen ton aan extreem kleine plasticdeeltjes in de Noord-Atlantische Oceaan. Onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) hebben daarover gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Het gaat om zogenoemde nanoplastics, dat zijn plasticdeeltjes van minder dan 1 micrometer groot. De deeltjes zijn voor veel microscopen onzichtbaar. "Deze schatting laat zien dat er meer plastic in de vorm van nanodeeltjes in dit deel van de oceaan zweeft, dan er aan grotere micro- of macroplastics in de Atlantische of zelfs alle wereldoceanen drijft", zegt hoogleraar Helge Niemann, een van de onderzoekers aan het NIOZ.

Op twaalf plekken in de Noord-Atlantische Oceaan namen onderzoekers monsters van het water. Dat gebeurde aan de oppervlakte, op 1000 meter diepte en op de bodem. Door de resultaten van die onderzoeken te extrapoleren naar de oceaan, komen de onderzoekers op de hoeveelheid van 27 miljoen ton.

'Schokkende hoeveelheid'

"Een schokkende hoeveelheid", vindt Sophie ten Hietbrink, die als masterstudent meedeed aan het onderzoek. "Maar daarmee hebben we wel een belangrijk antwoord op de paradox van het missende plastic." Want niet al het geproduceerde plastic ter wereld kon tot nu toe worden teruggevonden. Een groot deel blijkt nu als minuscule deeltjes in de oceaan te zweven.

"Aan de oppervlakte vonden we meer nanoplastics dan op de bodem", zegt Niemann. Dat was wel te verwachten, zegt de hoogleraar, omdat plastic vaak via rivieren of via de lucht in de zee belandt. "Maar het is niet leuk om te zien dat ook op de middenlagen en op de zeebodem nog nanoplastic wordt gevonden. De vervuiling zit dus in de hele oceaan."

Niemann benadrukt dat de consequenties van al die kleine deeltjes plastic groot kunnen zijn. "Het is al bekend dat nanoplastics diep in ons lichaam kunnen doordringen", zegt hij.

'Niet meer op te ruimen'

"Ze worden zelfs in hersenweefsel gevonden. Nu we weten dat ze zo alomtegenwoordig zijn in de oceanen, ligt het ook voor de hand dat ze in het hele ecosysteem doordringen: van bacteriën en andere micro-organismen tot vissen en top-predatoren zoals de mens." Overigens moet de invloed van de vervuiling op het ecosysteem nog verder worden onderzocht, aldus de hoogleraar.

De onderzoekers gaan ook de andere oceanen onder de loep nemen. Niemann zegt ervoor te vrezen dat daar net zoveel zal worden aangetroffen. En volgens hem is er niets meer aan te veranderen. "De nanoplastics die er nu zijn, die ruim je nooit meer op. Een belangrijke boodschap van dit onderzoek is dan ook dat we op zijn minst de verdere vervuiling van ons milieu met plastics moeten voorkomen."

Vorige maand maakte NOS op 3 deze uitlegvideo over de staat van de oceanen:

De rechtbank heeft zeven mannen uit Lelystad en Oss vandaag tot acht jaar gevangenisstraf opgelegd.

Het gaat om een familiebende van neven en broers die zich volgens de rechtbank schuldig heeft gemaakt aan een reeks gewelddadige woningovervallen, een straatroof en poging tot oplichting. Een achtste verdachte is vrijgesproken, meldt Omroep Brabant.

De geruchtmakendste overval pleegde de bende eind september vorig jaar, op een 92-jarige vrouw in haar woning in het Brabantse Heusden. Het slachtoffer zei later dat ze door vijf gemaskerde bendeleden was overvallen terwijl ze lag te slapen. Toen ze zich probeerde te verzetten, trokken de overvallers haar trouwring van haar vinger, waardoor ze gewond raakte. Ook werd ze bij haar schouder vastgepakt en op bed gedrukt, terwijl de bendeleden geld en sieraden buit maakten.

Een paar maanden eerder pleegde de bende al een vergelijkbare woningoverval in Den Bosch. Daar was een 82-jarige vrouw het slachtoffer. Ze werd bij haar polsen gepakt, terwijl een van de overvallers een ketting van haar nek trok.

Kwetsbaar

"Voor iedereen is duidelijk hoe kwetsbaar iemand van die leeftijd is en wat de impact van een nachtelijke overval is. De verdachten trokken zich hier niets van aan", stelde de rechtbank vandaag, bij het uitspreken van het vonnis.

De groep, die in wisselende formaties opereerde, deed in juni vorig jaar voor het eerst van zich spreken. Met een babbeltruc probeerde een van de mannen die nu veroordeeld zijn, verschillende oudere mensen te misleiden en hen dierbare spullen afhandig te maken. Een keer lukte dat. De buit bestond uit een grote hoeveelheid sieraden en meerdere bankpassen.

Een week na de woningoverval in Heusden beroofde de bende een verkoper van vapes. Het slachtoffer werd geslagen, geschopt en getaserd door vijf mannen. Volgens de rechter ging dat met fors geweld. Daarna werd hij beroofd van zijn vapes en sigaretten, zijn auto en de spullen die daarin lagen.

Voortrekkersrol

De zwaarste straf van acht jaar werd opgelegd aan een 30-jarige man, die volgens de rechter vaak een voortrekkersrol had. Hij was ook degene die het meeste geweld gebruikte. Net als zijn familieleden moet hij niet alleen naar de gevangenis maar ook een schadevergoeding betalen aan de slachtoffers, variërend van bijna 4000 tot ruim 24.000 euro.

Een 22-jarige verdachte uit Lelystad werd vrijgesproken. Hij was weliswaar in Heusden toen een van de overvallen werd gepleegd, maar volgens de rechter kan niet worden vastgesteld dat hij deel uitmaakte van de dadergroep.

De straffen vallen lager uit dan de eisen van het Openbaar Ministerie. Dat vond onder andere dat de man die een voortrekkersrol vervulde 14 jaar de cel in moest. Maar de rechter was "van oordeel dat de ernst van de feiten voldoende tot uitdrukking komt met de opgelegde gevangenisstraf".

Litouwen en Finland willen zelf landmijnen gaan produceren vanwege de Russische dreiging. Dat meldt persbureau Reuters op basis van gesprekken met Litouwse en Finse functionarissen. Beide landen grenzen aan Rusland.

"We gaan honderden miljoenen euro's investeren in anti-tankmijnen, maar ook in anti-personeelsmijnen. Het gaat om een significant aantal", citeert Reuters de Litouwse onderminister van Defensie. Het land wil de landmijnen vooral produceren voor eigen gebruik, maar zou ze ook naar Oekraïne willen sturen.

Al eerder kondigden Litouwen en Finland aan zich te willen terugtrekken uit het Verdrag van Ottawa, waarin landen afspraken antipersoneelsmijnen in de ban te doen. Het verdrag werd gesloten in 1997 door veertig landen. Sindsdien is het aantal landen dat het verdrag heeft ondertekend gegroeid tot 160.

Zodra het terugtrekkingsproces is afgerond, over ongeveer een halfjaar, kunnen Litouwen en Finland beginnen met het produceren van de mijnen.

De voorzitter van de Finse parlementaire defensiecommissie zegt dat Finland de anti-personeelsmijnen gaat produceren voor de eigen veiligheid. Volgens hem had Finland voor het in 2011 het verdrag ondertekende meer dan 1 miljoen anti-personeelsmijnen.

Andere landen

Ook Estland, Letland en Polen hebben onlangs aangekondigd uit het Ottawa-verdrag te stappen. Die landen hebben tot nog toe geen plannen gedeeld om de landmijnen ook daadwerkelijk te gaan produceren. Oekraïne wil zich ook terugtrekken uit het verdrag.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zei vandaag bewijzen te hebben dat Oekraïne al herhaaldelijk antipersoneelsmijnen inzet, dus dat de Oekraïense terugtrekking uit het verdrag geen verschil maakt. De VS besloot vorig jaar om Oekraïne antipersoonsmijnen te leveren.

De landen sloten de Ottawa-conventie vanwege het humanitaire leed dat ze veroorzaken, ook lang nadat een oorlog is afgelopen. Veel mijnen blijven lang in de grond liggen en komen tot ontploffing als iemand ze raakt of over de grond waarin ze liggen loopt. Ze kunnen daardoor jaren later nog slachtoffers maken.

Als iemand op een mijn stapt leidt dat vaak tot ernstige verwondingen of zelfs de dood. Zo zijn er wereldwijd veel burgerslachtoffers gevallen door antipersoneelsmijnen Sinds de Russische invasie in 2022 wordt Oekraïne gezien als het land waar de meeste mijnen in de grond liggen.

Een primeur had de gemeente Enschede gisteren, met het plan om fatbikes te verbieden in de binnenstad. De burgemeester wil mogelijk de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) aanpassen, het overzicht van lokale regels rond openbare orde en veiligheid.

Op het plan klonk direct ook kritiek. Eerder wilde de Tweede Kamer namelijk aparte regels maken voor fatbikes, maar oud-minister Madlener van Infrastructuur noemde dat "een heilloze weg". Fabrikanten zouden die regels volgens hem heel makkelijk kunnen omzeilen met aanpassingen aan de fietsen. Waarom zou het Enschede dan wel lukken om fatbikes te weren?

Dat hangt er heel erg vanaf wat Enschede precies wil verbieden, zegt hoogleraar bestuursrecht Geerten Boogaard. Het voordeel van lokale wetgeving is volgens hem dat fabrikanten hier niet zo snel op zullen reageren. "De kans dat zij de fietsen gaan aanpassen om de Enschedese regels te omzeilen, is niet zo groot."

'Hard en asociaal rondrijden'

Het plan om de fatbikes in het centrum van Enschede te weren, komt van onder meer de lokale VVD. De elektrische fietsen met dikke banden veroorzaken gevaarlijke situaties, zegt fractievoorzitter Rachel Denneboom. Jongeren rijden er volgens haar vaak hard en asociaal op rond. "Er gebeuren echt heel veel ongelukken, of net-nietongelukken."

Zij heeft er vertrouwen in dat het mogelijk is om de fatbikes te verbieden. "De APV gaat over openbare orde en veiligheid. Ik ben van mening dat dit allebei raakt, daarom zeg ik: laten we nu doorpakken."

Morgen stemming in Almelo

Dat geluid vindt weerklank in andere gemeenten. In Almelo is inmiddels een soortgelijke motie ingediend, waarover morgen wordt gestemd. En de gemeenteraad van Nijkerk overweegt hetzelfde, weet de griffie van de gemeente Enschede.

Op straat in Enschede zijn de meningen verdeeld:

Maar juristen en landelijke organisaties op het gebied van fietsen hebben hun bedenkingen. Hoogleraar Boogaard noemt het verbieden van fatbikes "een schot hagel".

"Het gaat om het gedrag op de fatbikes: roekeloos rijden, appen tijdens het rijden. Het doel sluit niet helemaal lekker aan bij het middel: je wil het gedrag niet, maar je verbiedt de fiets." Er zijn ook mensen die sociaal rondrijden op fatbikes en mensen die asociaal rondrijden op andere elektrische fietsen, voert Boogaard aan.

Anders dan e-bikes?

Eerder verbood Enschede al scooters in het centrum van de stad. Maar fatbikes verbieden is lastiger, zegt Esther van Garderen, directeur van de Fietsersbond. Scooters vormen wettelijk een aparte categorie, terwijl fatbikes in dezelfde categorie vallen als andere elektrische fietsen. "Dus mag oma op een elektrische driewieler dan ook niet meer rondrijden?"

Ook Veilig Verkeer Nederland denkt dat het ingewikkeld is om een onderscheid te maken tussen fatbikes en andere e-bikes. Maar er zijn wel wat aanknopingspunten, stelt woordvoerder Willemijn Pomper. Veel fatbikes zijn volgens haar anders aangedreven dan andere elektrische fietsen. "Ze bieden niet echt trapondersteuning, je hoeft helemaal geen kracht te zetten op de pedalen om vooruit te gaan."

Daardoor schieten ze volgens Pomper vooruit als je wegrijdt, en gaat afremmen juist trager. "Als je een scherpe bocht neemt, of een noodstop moet maken, is dat ding onhandelbaar. Je hebt er geen controle meer over."

Mag niet doorkruisen

Als het Enschede lukt om een onderscheid te maken tussen fatbikes en andere e-bikes, zijn we er nog niet helemaal, zegt hoogleraar bestuursrecht Boogaard. "Dan komt de vraag: in hoeverre is de APV aanvullend?" Je kan niet zomaar een landelijke regeling aanvullen met een lokale regeling, legt hij uit. Lokale regelgeving mag de nationale wetgeving volgens hem niet tegenspreken.

Hij denkt dat een gebiedsverbod voor asociaal gedrag op fatbikes in het centrum van Enschede misschien wel aanvullend is, en dus kan. "Maar een volledig verbod op fatbikes zal niet kunnen, dat zal al snel een doorkruising van de nationale wetgeving zijn."

Haagse politici die het land in trekken om "burgers op te hitsen" tegen het besluit voor de komst van azc's. Daar maakt commissievoorzitter Asielzaken Mark Boumans van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zich zorgen over. Dat zegt hij naar aanleiding van verschillende demonstraties die in het land hebben plaatsgevonden tegen azc's waar onder anderen PVV-leider Wilders aan heeft deelgenomen.

Boumans zegt het vreselijk te vinden dat landelijke politici naar lokaal bestuur trekken om te voorkomen dat er een democratisch besluit wordt genomen. "Dat is niet wat we willen in dit land", zegt hij tegen de NOS. "Een gemeenteraad moet in vrijheid z'n besluit kunnen nemen, zonder dat er druk wordt gecreëerd vanuit Haagse politici."

'Wekt wantrouwen'

Boumans is niet de enige die kritiek heeft op Haagse politici. Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) riep politici vanochtend op om geen onrealistische beloftes te doen in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober. "Te grote beloftes van politici over de mate waarin de overheid kan sturen op migratie, werkt cynisme in de hand en zet de relatie tussen overheid en burger onder druk", zegt SCP-onderzoeker Willem Huijnk.

Daarnaast wekt het volgens het SCP wantrouwen als complexe problemen worden gereduceerd tot één oorzaak en dus ook één oplossing.

Wilders was maandag in Zwolle om te spreken bij een demonstratie. Die vond plaats voorafgaand aan de raadsvergadering waarin werd ingestemd met de komst van een azc. Het steekt Boumans dat Wilders naar Zwolle trok om te verkondigen dat besluiten niet deugen. "Maar meneer Wilders moet zich ook realiseren dat wij nationale wetgeving door het parlement, door de Tweede Kamer aangenomen beleid, hier gewoon uitvoeren als lokale bestuurders."

Tegen de NOS zei Wilders maandag dat "ieder democratisch besluit staat, maar dat wil niet zeggen dat je je daarbij neer moet leggen. Dus verzet je ertegen, op een democratische manier."

Spreidingswet geldt nog

Het uit te voeren beleid waar Boumans, die ook burgemeester is van Doetinchem, op doelt is de Spreidingswet. "Want voorlopig geldt die nog. Die gaat uit van solidariteit en dat is denk ik een goede zaak. Prima dat er aan inperking van migratie wordt gewerkt, maar zolang dat niet gerealiseerd is staat ons nog een hele hoop andere dingen te doen."

Als de gemeenteraad van Doetinchem een besluit moet nemen over een azc, vreest hij dat Wilders naar zijn gemeente komt. "Het risico bestaat dat Wilders ook hier op het plein komt en mensen probeert op te ruien. Ik gun onze gemeenteraad dat niet en eigenlijk geen enkele gemeenteraad."

Overigens benadrukt hij dat de PVV-leider "helemaal gerechtigd is om zijn eigen opvatting te hebben". En hij ziet ook in dat veel Nederlanders hem daarin steunen. Maar Boumans zegt dat het migratiedossier "rust, reinheid en regelmaat" nodig heeft. "Laten we een beetje normaal met elkaar doen. Gewoon de feiten op tafel leggen." Hij roept op om vooral de wet uit te voeren zoals die er nu ligt.

Breder dan opvang vluchtelingen

Boumans realiseert zich ook dat de discussie alleen maar groter wordt doordat hij er nu aandacht aan schenkt. "Tegelijkertijd: als mensen alleen nog maar horen wat meneer Wilders en anderen zeggen, missen ze het echte perspectief, de realiteit. Dan kunnen ze niet meer hun eigen afwegingen maken, omdat ze de feiten niet meer hebben."

Want volgens Boumans is het migratievraagstuk breder dan alleen maar opvang van vluchtelingen. Het zou wat hem betreft ook moeten gaan over kennismigratie en arbeidsmigratie.

In 2024 kwamen er zo'n 314.000 mensen naar Nederland, 6 procent minder dan in 2023, meldde het ministerie van Asiel en Migratie vorige maand. Ze kwamen om te werken, studeren of voor asiel. De afgelopen 10 jaar kwam ongeveer 11 procent van de migranten naar Nederland om asiel aan te vragen.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft acht jaar gevangenisstraf en tbs met dwangverpleging geëist tegen een 27-jarige man uit Den Haag. Hij wordt verdacht van online misbruik en het bezit, verspreiden en vervaardigen van kinderporno.

De man benaderde jonge meisjes via sociale media als Snapchat, Instagram en TikTok. Hij deed zich in gesprekken voor als medewerker van een modellenbureau dat op zoek was naar nieuwe modellen. Hij vroeg jonge meisjes eerst om portretfoto's te sturen, om vervolgens te vragen om naaktfoto's en -video's waarin de slachtoffers seksuele handelingen uitvoerden.

De zaak kwam aan het licht toen de zus van een van de slachtoffers begin 2022 aangifte deed bij de Belgische politie. Na onderzoek bleek uit het IP-adres van de verdachte dat hij in Nederland woonde. De zaak werd toen overgedragen aan een speciaal Nederlands team dat zich richt op de bestrijding van kinderporno.

Uit het onderzoek kwam naar voren dat in Nederland meerdere meldingen waren gedaan van jonge meisjes die slachtoffer waren geworden van zedendelicten of een poging daartoe, schrijft het OM. In totaal wist de politie dertig slachtoffers tussen de 4 en 13 jaar te identificeren en met hen in contact te komen. Bij 27 slachtoffers lukte dat de politie niet.

In totaal vond de politie op gegevensdragers van de verdachte zo'n 4500 beelden van kinderporno.

Georganiseerd te werk

Het OM stelt dat de man georganiseerd te werk ging. Zo gebruikte hij verschillende accounts en telefoons en vertelde hij de slachtoffers aan de hand van voorbeelden wat voor foto's en opnames ze moesten maken.

Als de meisjes dat niet wilden, zette de verdachte de slachtoffers onder druk. Hij dreigde met boetes en het doorsturen van andere beelden als ze niet mee zouden werken.

Omdat de man een autistische- en pedofiele stoornis heeft, vreest de officier van justitie dat de verdachte nogmaals in de fout gaat. Daarom vindt het OM tbs met dwangverpleging belangrijk. De rechter doet op 25 juli uitspraak in de zaak.