NOS Nieuws - Algemeen

Een man die op papier door de gemeente Midden-Groningen was doodverklaard, blijkt nog gewoon in leven, meldt het Dagblad van het Noorden.

De ex-partner van de man meldde vorig jaar dat de man sinds het moment dat zij uit elkaar gingen op 1 mei 2010 werd vermist. Dat werd overgenomen door de rechtbank, waarna de gemeente een overlijdensakte opstelde waarin stond dat hij in 2010 was overleden. Op papier was de man dus met terugwerkende kracht al vijftien jaar dood.

De inmiddels 70-jarige man bleek echter nog gewoon in leven. Hij had al die jaren een teruggetrokken bestaan geleid met zijn nieuwe vriendin. Volgens het Dagblad van het Noorden betaalde hij geen belasting of zorgpremie, maar ontving hij ook geen pensioen of een uitkering.

'Unieke situatie'

Tegen de krant zegt de gemeente dat het een "unieke situatie" is en ook de rechtbank Noord-Nederland zegt dit nog nooit te hebben meegemaakt. De man zelf zegt enorm te zijn geschrokken van het nieuws. De rechtbank gaat zich met spoed over de zaak buigen zodat de man snel ook weer op papier in leven is, maar ondertussen is al sinds april duidelijk dat hij leeft.

De gemeente wil om privacyredenen niet zeggen hoe duidelijk werd dat de man nog in leven was. Dagblad van het Noorden zegt dat de politie daar als eerste melding van maakte. Een woordvoerder van de gemeente meldt aan Nu.nl dat het aan het licht kwam "via een andere instantie".

De zoon van de Zweedse minister van Migratie had banden met gewelddadige extreemrechtse groeperingen. Dat heeft minister Johan Forssell zelf bekendgemaakt.

Forssell besloot naar buiten te treden omdat het tijdschrift Expo, dat onderzoek doet naar rechtsextremisten, eerder had onthuld dat een "naaste verwant van een Zweedse minister actief was binnen een gewelddadige extreemrechtse groep".

Gisteren bevestigde Forssell dat de persoon waar Expo over spreekt zijn 16-jarige zoon is. De minister meldde dat de Zweedse nationale veiligheidsdienst Säpo hem enkele weken geleden had benaderd met informatie over zijn zoon. Dat hij er niet eerder mee naar buiten trad, was volgens hem "omdat ik mijn minderjarige zoon, die geen publiek figuur is, wilde beschermen". Hij zegt van niets te hebben geweten en zich aan alle veiligheidsprocedures te hebben gehouden nadat hij op de hoogte was gesteld. Ook meldt hij dat hij niet van plan is om af te treden.

Niet verdacht van misdaad

Zijn zoon was vooral actief op sociale media en wordt niet van een misdaad verdacht, zegt Forssell. "Mijn zoon heeft zich een tijdje in volkomen verkeerde kringen begeven", schrijft hij op sociale media. "Natuurlijk neem ik wat er gebeurd is serieus. Ik verafschuw rechtsextremisme en iedere andere vorm van politiek extremisme en neem er stellig afstand van."

De jongen heeft volgens de minister alle banden met de groeperingen verbroken. "En hij heeft veel spijt." Forssell hoopt dat het verhaal een waarschuwing kan zijn voor andere ouders. "Het staat voor een groter maatschappelijk probleem. Hoeveel weten we echt van wat onze kinderen op sociale media doen en hoe kunnen we ze beschermen zodat ze niet worden meegesleurd door iets wat we niet willen?"

Gedoogsteun

Forssell is lid van de Gematigden, een liberaal-conservatieve partij die met de christendemocraten en de liberalen een regering vormen met gedoogsteun van de radicaal-rechtse Zweden Democraten. Sinds vorig jaar is hij minister van Migratie. Daarvoor was hij twee jaar lang minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

Oppositiepartijen willen dat Forssell zo snel mogelijk verantwoording aflegt in de Riksdag, het Zweedse parlement. De Zweedse premier Kristersson, zelf ook lid van de Gematigden, zei dat hij nog steeds vertrouwen heeft in zijn minister. Volgens hem heeft Forssell "gehandeld zoals een verantwoordelijke ouder moet doen als die erachter komt dat een kind iets fout doet of met verkeerde mensen omgaat".

In Kyiv is op klaarlichte dag een hooggeplaatst lid van de Oekraïense geheime dienst SBOe doodgeschoten. Op een parkeerplaats werd hij meerdere malen beschoten. De schutter ging ervandoor.

De SBOe bevestigt dat een medewerker is omgekomen, maar heeft de identiteit van het slachtoffer niet bekendgemaakt. Volgens Oekraïense media gaat het om kolonel Ivan Voronytsj.

Op beveiligingsbeelden is te zien dat hij een gebouw verlaat en richting de parkeerplaats loopt. Een onbekende man in zwarte kleding komt vanuit een andere richting op hem af en richt een pistool op hem. Vervolgens valt het slachtoffer op de grond achter een auto.

De Oekraïense autoriteiten geven nog weinig informatie, behalve dat er alles aan wordt gedaan om de dader op te pakken en dat de zaak grondig onderzocht wordt. Ook over een motief is niets bekendgemaakt.

Moordaanslagen

Mogelijk zit Rusland erachter. Ook Oekraïne heeft sinds de Russische invasie geregeld Russische kopstukken geliquideerd en sabotage-acties tegen Moskou uitgevoerd.

In april werd de Russische generaal Yaroslav Moskalik gedood met een autobom die op afstand tot ontploffing werd gebracht. Moskou gaf Kyiv daarvan de schuld. De Oekraïense inlichtingendienst heeft voor die aanslag nooit officieel verantwoordelijkheid opgeëist. Voor een eerdere aanslag in Moskou, op luitenant-generaal Kirilov en zijn assistent, wel.

Gisteren meldde Oekraïne dat Rusland de grootste drone-aanval op één dag had uitgevoerd. Rusland vuurde 728 drones en 13 raketten af op verschillende plekken in het land.

Politici in de Tweede Kamer zijn overwegend positief over het nieuwe stikstofplan van boeren, provincies en gemeenten. Er wordt gesproken van een "moedige stap", al is het volgens sommige partijen nog niet genoeg. Voor BBB gaat een deel van de plannen juist te ver.

Het Interprovinciaal Overleg (IPO), boerenorganisatie LTO, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de Unie van Waterschappen en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt kwamen vanmorgen met een voorstel om Nederland van het stikstofslot te halen. Ze vrezen dat de plannen van demissionair minister Wiersma niet genoeg zijn om ervoor te zorgen dat er weer vergunningen kunnen worden verleend voor bijvoorbeeld het bouwen van woningen.

De ondertekenaars willen de stikstofuitstoot verlagen door per bedrijf vast te leggen hoeveel stikstof er nog mag worden uitgestoten in 2030 en 2035. Bedrijven die de doelen niet halen, kunnen in het uiterste geval (een deel van) hun vergunning of rechten verliezen. Ook willen de partijen dwingende maatregelen in een zone rond enkele gebieden waar de stikstofproblematiek het urgentst is.

'Geduld is op'

"Goed dat boeren en provincies samen optrekken en met een concreet voorstel komen", schrijft NSC in een reactie op het plan. "Het is nu aan het kabinet om dit plan serieus op te pakken en aan landelijke partijen om verantwoordelijkheid te nemen, juist als hun eigen achterban het initiatief al neemt."

Ook de VVD en het CDA willen dat het demissionaire kabinet deze "bouwstenen" en "handschoen" oppakt. "Het is hoog tijd dat ondernemers en bouwers weer ruimte krijgen", schrijft VVD-Kamerlid Wim Meulenkamp op sociale media.

Het plan van boeren, provincies en gemeenten laat zien dat het geduld en vertrouwen in demissionair minister Wiersma op is, zeggen de Partij voor de Dieren en D66. "Dat haar achterban nu met een eigen plan komt, is op hele vriendelijke manier het vertrouwen in haar opzeggen", aldus PvdD-lijsttrekker Esther Ouwehand.

Het plan zelf noemt Ouwehand zwaar ondermaats. D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt vindt het "beter dan wat het kabinet te bieden heeft", maar zegt ook dat het nog niet genoeg is om Nederland van het stikstofslot te halen. Eerder zeiden ook werkgeversorganisaties, de bouwsector en natuurorganisaties dat het plan onvoldoende is om weer vergunningen te kunnen verlenen.

BBB tegen dwang

De BBB is niet ontevreden. De partij ziet gelijkenissen met de voorstellen van haar demissionair landbouwminister Wiersma en stelt dat het plan van boeren en lokale overheden laat zien dat de sectoren zich achter het bestaande beleid scharen.

Het voorstel gaat wel verder dan het plan van Wiersma, zeker op het punt van dwang. BBB-partijleider Caroline van der Plas is daar kritisch over. "Gedwongen krimp van de veestapel of boeren gedwongen vergunningen afpakken, blijft voor BBB echter een rode lijn."

Ook Wiersma ziet niets in het dreigen met het intrekken van vergunningen. "Ik snap dat het niet vrijblijvend kan zijn, maar het intrekken van vergunningen als je iets over de doelstelling heen gaat, is wat mij betreft niet proportioneel."

"Ik ben niet van plan om dit in mijn plan op te nemen", zegt Wiersma. "Ik zie echt andere opties en ga daar binnenkort het gesprek over aan."

Ondanks fel protest aan zowel de Duitse als de Nederlandse kant van de grens, heeft de Regionalrat in Düsseldorf besloten dat er windmolens mogen komen in het Reichswald bij Kleef.

De turbines kunnen een tiphoogte krijgen van 270 meter en zullen daarmee volgens veel bewoners van Nijmegen, Groesbeek en Berg en Dal hun uitzicht in het bosachtige heuvellandschap gaan bepalen.

"Wij vinden dit onacceptabel. Zo ga je niet met de ons nog resterende natuur en met je buren om", reageert Paula Castien uit Groesbeek bij Omroep Gelderland. Zij was vandaag met tientallen anderen naar Düsseldorf gereisd om de besluitvorming te volgen.

Omstreden vanaf begin

De plannen voor de windmolens aan de Duitse kant van de grens dateren uit 2017 en zijn van begin af aan omstreden. Het gebied met z'n doorkijkjes naar het Rijndal is uitermate populair bij wandelaars en hardlopers.

"Veel van de bezwaren kwamen ook uit buurland Nederland, dat grenst aan het Reichswald", constateert de Regionalrat vandaag. "Ook hier werden bijvoorbeeld zorgen geuit over de gevolgen voor Nederlandse beschermde natuurgebieden, woongebieden en toerisme."

Klimaatbescherming

De noodzaak van klimaatbescherming en de energietransitie weegt echter zwaarder, aldus de raad. Regio's in Duitsland moeten duidelijk aangeven waar ze windmolens en zonnevelden willen bouwen. En de Regionalrat in Düsseldorf kiest voor vier stukken grond in het Reichswald, bij de Nederlandse grens.

Hoewel er nog geen duidelijkheid is wie de turbines gaat bouwen en hoeveel het er gaan worden, nemen de windmolens straks relatief weinig plaats in, stelt de Regionalrat. Bij de vier stukken grond gaat het in totaal om 64 hectare. Het bosgebied zelf is ongeveer 5100 hectare groot. Er blijft dus volgens de raad nog voldoende ruimte over om ongestoord van de natuur te genieten.

Maar daar wilden de Nederlandse en Duitse tegenstanders vandaag niets van weten. "Nu verandert het bos binnen een paar jaar in een industriegebied", aldus Paula Castien.

Van de zotte

"Een coalitie van natuurorganisaties overweegt juridische stappen", zegt Gertjan Sengers van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap uit Groesbeek. "Het is van de zotte dat windmolens middenin in de natuur worden gebouwd, terwijl er voldoende alternatieve locaties beschikbaar zijn."

De gemeenten Berg en Dal en Gennep kondigden eerder al aan te onderzoeken of ze de komst van de windturbines juridisch kunnen tegenhouden.

Vorige week stelde Tweede Kamerlid Ilana Rooderkerk (D66) de kwestie aan de orde bij demissionair minister Hermans van Klimaat en Groene Groei. Rooderkerk wil van de minister weten of ze de Duitse plannen kan tegenhouden.

Het Openbaar Ministerie eist 2,5 jaar gevangenisstraf tegen een man die een bewusteloze vrouw oraal misbruikte, waarna zij door verstikking overleed. De officier van justitie acht bewezen dat de 33-jarige man uit Schagen zijn geslachtsdeel in de mond en keel van de 21-jarige vrouw duwde. Zij kreeg daardoor geen zuurstof meer en overleed.

De verdachte belde in de nacht van 12 augustus 2022 naar de hulpdiensten. Hij zei tegen de politie dat de vrouw blauw aanliep toen zij hem oraal bevredigde, dat zij niet meer ademde en hij haar gereanimeerd heeft. De vrouw is vervolgens in het ziekenhuis aan de beademing gelegd. Zij overleed twee dagen later, nadat er in overleg met de familie is besloten de beademing te stoppen, schrijft het AD.

De politie hield de man daarna aan op verdenking van het seksueel binnendringen van een bewusteloos persoon, met uiteindelijk de dood ten gevolge.

Opsporingsonderzoek

De autoriteiten hebben onder andere onderzocht of de vrouw bewusteloos was en of de man dit wist. Ook is onderzocht of de vrouw door zijn schuld is overleden. Volgens het OM is hier voldoende bewijs voor. Het bewijs bestaat onder andere uit video's van die avond, getuigenverklaringen en uitslagen van forensisch onderzoeken.

Uit het bewijsmateriaal zou blijken dat de vrouw door een grote hoeveelheid alcohol bewusteloos op de bank lag toen de man haar seksueel binnendrong. De man zou de seksuele handelingen meerdere keren tegen de politie in detail hebben omschreven. Ook hoorde de politie de man opmerkingen maken tegen zijn moeder over de handelingen.

Zelfverspreide video's

Op video's van die avond heeft de man ook opgemerkt dat de vrouw "buiten westen" is. De man heeft deze video's zelf gemaakt en verspreid. Het OM schrijft dat uit de details van deze beelden volgt dat de man wist dat de vrouw niet bij bewustzijn was en dat hij "slechts zijn eigen seksuele behoefte vooropgesteld" heeft.

Uit de beelden blijkt ook dat er veel alcohol is gebruikt. Een patholoog bevestigt dat het aannemelijker is dat de vrouw is overleden door verstikking dan door de hoeveelheid ingenomen alcohol.

De rechtbank doet waarschijnlijk op 24 juli uitspraak.

De Israëlische aanval in Deir-al-Balah wordt scherp veroordeeld door hulporganisaties. Gisterochtend werden bij de aanval bij een medisch noodhulppunt in Deir-al-Balah zeker vijftien mensen gedood, onder wie negen kinderen en vier vrouwen. Tientallen anderen raakten gewond bij de aanval in het midden van de Gazastrook.

"De grond schudde onder onze voeten en alles om ons heen veranderde in bloed en oorverdovend geschreeuw", zegt een ooggetuige tegen persbureau AFP.

De aanval was bij een kliniek van Project Hope, een Amerikaanse organisatie die wereldwijd actief is. "Geschokt en gebroken kunnen niet meer goed overbrengen hoe we ons voelen", zegt de organisatie in een verklaring. "Deze klinieken zijn een toevluchtsoord in Gaza waar mensen hun kleine kinderen heenbrengen, zwangere vrouwen zorg krijgen, postnatale zorg wordt geboden en mensen behandeld worden voor ondervoeding en nog veel meer", zegt directeur Rabih Torbay.

Op het moment van de aanval was de kliniek gesloten en stonden de vrouwen en hun kinderen buiten op de stoep te wachten tot de kliniek opende, zegt de directeur van de organisatie op X. Het personeel van de kliniek is niet geraakt. Voorlopig schort de kliniek zijn activiteiten op. Het personeel gaat aan de slag in een andere kliniek in de stad.

"Dit is een flagrante schending van het internationaal humanitair recht en een duidelijke herinnering dat niemand en geen enkele plaats veilig is in Gaza, zelfs nu de besprekingen over een staakt-het-vuren doorgaan", zegt Torbay.

Het Israëlische leger zegt dat het doel van de aanval een Hamas-terrorist was die betrokken was bij de aanval op Israël op 7 oktober 2023. Het leger betreurt naar eigen zeggen de burgerslachtoffers die hierbij zijn gevallen. Het incident wordt onderzocht, heet het.

Gruwelijke beelden

"Het doden van gezinnen die levensreddende hulp proberen te krijgen is gewetenloos", zegt Unicef-directeur Catherine Russell. Project Hope is een partnerorganisatie van de kinderhulporganisatie. "Dit waren moeders die op zoek waren naar een reddingslijn voor hun kinderen na maanden van honger en wanhoop", zegt Russell.

Op beelden geverifieerd door internationale media, is te zien hoe meerdere bebloede lichamen op de grond liggen. Op de achtergrond klinkt doordringend gegil en is te zien hoe wanhopige moeders hun kinderen vasthouden en schreeuwen om hulp.

Op andere beelden van een beveiligingscamera is te zien dat er twee mannen langslopen vlak bij de plek waar de vrouwen met kinderen stonden te wachten. Een ogenblik later volgt een explosie. De BBC heeft de beelden geverifieerd en bericht dat de twee op zo'n zes meter van de plek van de gedode kinderen waren. Ook The New York Times verifieerde de beelden. Of een van de twee mannen het doelwit was van Israël is niet duidelijk.

In het gebied zijn veel internationale organisaties en instituties gevestigd, zegt een ooggetuige tegen persbureau Reuters. Hij vertelt hoe er een projectiel insloeg waarna een grote stofwolk ontstond. Daarna zag hij hoe vrouwen en kinderen op de grond lagen, neergesmakt door de explosie.

De gewonden en de doden zijn naar het al-Aqsa-ziekenhuis gebracht. Daar rouwen familieleden om hun geliefden. Een man houdt het lichaam van zijn 3-jarige nichtje in zijn armen. "Zij en haar moeder gingen vanochtend op pad om een voedingssupplement te halen", zegt hij tegen persbureau AP. "Wat heeft ze ooit gedaan? Heeft ze een raket naar hen gegooid? Ze is een kind, een onschuldig kind."

Nevenschade

Militairen vertelden eerder aan de Israëlische krant Haaretz hoe het leger berekent hoeveel collateral damage, nevenschade, een aanval mag opleveren. De Israëlische nieuwssite +972 berichtte eerder over het Israëlische AI-programma Lavendel dat het leger gebruikt om doelwitten te selecteren voor bombardementen in Gaza.

Bronnen meldden aan de nieuwssite dat in de eerste weken van de oorlog het programma het toestond dat er ook voor lagere Hamasstrijders vijftien tot twintig burgerslachtoffers mochten vallen., waar dat eerder niet zo was. "In de praktijk bestond het principe van proportionaliteit niet."

Dat principe is een belangrijk onderdeel in het internationaal recht. De middelen die worden ingezet moeten in verhouding staan tot het doel zelf. Het Israëlische leger ontkende dat het AI-programma zo'n grote rol speelde.

Een date tussen de Canadese Anita en Brad in 2012 werd vereeuwigd met een liefdesbriefje dat in een fles in de Atlantische Oceaan werd gegooid. Afgelopen week dook de fles dertien jaar later op in de Ierse haven. Kate en John vonden de romantische flessenpost en gingen op zoek naar de verzenders.

Het Canadese stel was al een jaar samen in 2012 en besloot hun liefde te vereeuwigen met een brief. "Anita en Brads dagtripje naar Bell Island. Vandaag hebben we gedineerd en genoten van deze fles wijn en elkaars gezelschap", schreven ze op het briefje.

"Als je dit vindt, bel ons." Gevolgd door een telefoonnummer. Ze rolden de brief op en stopten hem in de lege wijnfles, die ze in de oceaan gooiden.

Een Iers stel, genaamd Kate en John Gay, vond de fles afgelopen maandag in de Ierse Scragganehaven. Zo'n 3000 kilometer van de locatie waar het Canadese koppeltje de fles in de zee gooide.

De brief van Anita en Brad was nog goed te lezen:

De Ieren belden het nummer, maar kregen geen gehoor. In een poging om toch in contact te komen met Anita en Brad, plaatsten ze een Facebookbericht op de pagina van een lokale milieugroep. Dat bericht is inmiddels al ruim een half miljoen keer bekeken.

'Ouder en nog steeds verliefd'

Binnen enkele uren kwam het bericht terecht bij de Canadese verzenders. Wat bleek: Anita en Brad zijn in 2016 getrouwd en hebben inmiddels drie kinderen samen. "De afgelopen 48 uur waren een wervelwind", vertelt Brad aan de Britse krant The Guardian. "Maandag legde ik mijn jongste zoon in bed toen ik mijn telefoon hoorde afgaan." Iets later kon hij Anita horen lachen in de andere kamer. "Ik kwam naar buiten en ze zei: 'Je zult dit niet geloven!'"

Tegen de Ierse radioshow Morning Ireland vertelde Brad dat hij en Anita gewoon jong en verliefd waren. "Nu zijn we ouder en nog steeds verliefd. We zijn blij dat het verhaal naar buiten is gekomen." De Canadees zegt dat hij nieuwe vrienden heeft ontmoet door de brief. Hij hoopt Kate en John Gay binnenkort zelf te kunnen ontmoeten in Ierland.

Volgens de lokale milieugroep heeft het verhaal van Anita en Brad andere stellen die ook flessen in de oceaan hebben gegooid, ertoe bewogen om hun liefdesverhalen met hen te delen.

Twee van de vier mannen die ervan werden verdacht dat ze een zelfgemaakte bom lieten exploderen bij een woning in Rijnsaterwoude zijn veroordeeld tot celstraffen van 2,5 jaar. Een derde verdachte kreeg twee jaar. De chauffeur van de bommenleggers moet een jaar de cel in.

De vier mannen worden door de rechtbank medeverantwoordelijk geacht voor de geweldsgolf die vorig najaar ontstond in Alphen aan den Rijn en omgeving, meldt Omroep West.

In korte tijd gingen toen meer dan vijftien bommen en explosieven af. De geweldsgolf volgde volgens het Openbaar Ministerie op de diefstal van een partij van 1400 kilo cocaïne, vorig jaar zomer. Die was door de ene bende ingevoerd in de haven van Antwerpen maar werd daar gestolen door een andere groep.

"Er zijn aanslagen gepleegd tegen mensen die niets met het conflict (over gestolen cocaïne, red.) te maken hebben", aldus de rechtbank vandaag in het vonnis. "Dat zorgt voor brede angstgevoelens in de samenleving. Dat rekent de rechtbank u aan."

Wat er gebeurde tijdens de geweldsexplosie na de diefstal, zie je in onze special:

Het is niet helemaal duidelijk welke rol de vier bommenleggers die vandaag zijn veroordeeld in dat conflict speelden. Maar de rechtbank zei wel dat de voorbereiding en de daadwerkelijke aanslag onderdeel vormen van de geweldsgolf "waarbij als pressiemiddel ook aanslagen of bedreigingen zijn gepleegd tegen familieleden en mensen die niets met het conflict te maken hebben".

In dit geval waren drie van de vier mannen op 11 oktober vorig jaar eerst met hun zelfgemaakte bom onderweg gegaan een huis in Alphen aan den Rijn. Maar toen ze daar werden aangesproken door de bewoner, vertrokken ze weer. Ze kochten iets verderop een fles lampenolie om de bom lichter ontvlambaar te maken en plaatsten het explosief toen bij een huis in Rijnsaterwoude.

De bom ontplofte en richtte aanzienlijke schade aan. Niemand raakte gewond, omdat de politie de bewoners in Rijnsaterwoude de nacht ervoor in veiligheid had gebracht. De bewoners zagen vanuit hun "safe house" via de camera van de voordeurbel hoe de bom afging, vertelde een van hen tijdens de behandeling van de zaak.

Geronseld

De rechtbank veroordeelde de 24-jarige Rogino R. tot 36 maanden cel, waarvan zes voorwaardelijk, omdat hij de andere mannen had geronseld voor de aanslag. Dat deed hij omdat hij er zelf niet bij wilde zijn, aldus de rechtbank. De 24-jarige Ivandro L. P. krijgt ook 36 maanden waarvan 6 voorwaardelijk. Hij is degene die de bom daadwerkelijk heeft geplaatst, samen met een jongen die destijds minderjarig was. Hij is eerder al veroordeeld.

De 20-jarige Alexis V. krijgt twee jaar cel. Jordi P. (24) moet een jaar de cel in. Hij was de chauffeur die de bommenleggers naar de verschillende adressen heeft gebracht. Het OM had tegen hem een straf geëist gelijk aan zijn voorarrest, maar de rechtbank vindt dat hij wel terug de gevangenis in moet.

Schadevergoeding

De vier mannen moeten de bewoners van het huis in Rijnsaterwoude een schadevergoeding van ruim 12.000 euro betalen, en de bewoner van het huis in Alphen aan den Rijn waar de aanslag niet doorging een bedrag van bijna 1400 euro.

De Amerikaanse president Trump lijkt niet van plan zijn tumultueuze handelsoorlog snel tot een einde te brengen. Dit ondanks een tik op de vingers van de rechterlijke macht en een flinke dip in het consumentenvertrouwen. In de fabriek van ondernemer Denis Gagnon zijn ze er blij mee, want daar profiteren ze juist van de acties van Trump.

"Al deze pallets gaan morgen nog de deur uit", vertelt Gagnon trots. Op de pallets die hij aanwijst, liggen tientallen blinkende handendrogers. Om ons heen blazen de apparaten continu en er wordt getest, geverfd en geschroefd. Aan de muur hangt een grote Amerikaanse vlag.

"Je kunt onze handendrogers inmiddels over de hele wereld tegenkomen", zegt Gagnon in de fabriek net buiten Springfield, Massachusetts. "In de toiletten van het treinstation van New York tot de internationale luchthavens van Europa."

Gagnon nam eind jaren 90 het bedrijf Excel Dryer over dat op dat moment producten maakte "waar iedereen een bloedhekel aan had", zegt hijzelf. De apparaten kreeg handen maar traag droog. De ondernemer koos voor innovatie en boekte al snel succes. Inmiddels is zijn bedrijf wereldwijd marktleider en garandeert het klanten na het wassen droge handen in een recordtijd van tien seconden.

Concurrentie uit China

Op die snelheid is hij trots, maar misschien nog wel trotser is hij op het predicaat Made in the USA. "Dat is vanaf dag 1 belangrijk voor mij geweest", vertelt Gagnon. "Ik ben een trotse Amerikaan en ik wil ons product hier maken."

De weg daarnaartoe was niet eenvoudig. "Op prijsniveau is het als onderneming lastig concurreren met China, toch kies ik ervoor om niet afhankelijk te zijn van buitenlandse producenten", legt Gagnon uit. "Het moeilijkste onderdeel was de motor, die uit Hongkong kwam, maar raad eens? Dit jaar heb ik een deal kunnen sluiten met een Amerikaanse leverancier."

De prijs lag op dat moment alleen nog wel een stuk hoger dan van de Chinese variant, maar daar komen de importheffingen van Trump om de hoek kijken. "Dankzij de handelstarieven van meneer Trump kunnen we nu wel de concurrentie aan en is het ineens een stuk interessanter om zaken te doen", vertelt Gagnon.

Voorbeeld voor het Witte Huis

De fabrikant van handendrogers is een schoolvoorbeeld voor Trump. Het bedrijf krijgt zelfs een bijzondere vermelding op de website van het Witte Huis. Met zijn America First-beleid wil Trump de Amerikaanse industrie beschermen en banen terugbrengen naar de VS. "Ik denk dat Trump daar ook in zal slagen", vertelt Gagnon. "Het is nu even pijn lijden, maar straks plukken we er allemaal de vruchten van."

Bij dat optimisme zijn ook kanttekeningen te plaatsen, vertelt Ebehi Iyoha, assistent-professor aan de universiteit van Harvard, die onderzoek doet naar de effecten van de importheffingen. Volgens haar worden vooral kleine ondernemers onevenredig hard getroffen.

"Zij moeten het doen met minder middelen en kunnen moeilijker prijsafspraken maken", licht ze toe. "Nieuwe investeringen doe je bovendien alleen als je zeker weet waar je aan toe bent, en dat is nu niet het geval. In ons onderzoek geven respondenten aan dat ze verwachten dat de onzekerheid tot het einde van dit jaar zal aanhouden."

Onvoldoende personeel

Ook is het volgens haar niet realistisch dat fabrikanten massaal terugkeren naar de VS. "Productieprocessen zijn ingewikkeld geworden. Misschien dat je sommige producten zoals een handdroger wel volledig hier kan maken, maar voor een ander product is dat weer onmogelijk, omdat bijvoorbeeld de enige leverancier van een onderdeel in het buitenland zit."

"Dat is ook wat internationale handel zo waardevol maakt", vervolgt Iyoha. "Het stimuleert innovatie." Ook benadrukt ze dat er op korte termijn simpelweg onvoldoende capaciteit is.

Ondernemer Gagnon is positief over de toekomst. Hij droomt al van nieuwe afzetmarkten nu zijn positie dankzij de importheffingen ineens een stuk rooskleuriger is. Hij hoopt dat meer ondernemers snel zijn Made in the USA-voorbeeld zullen volgen. "Je moet niet twijfelen, je moet het gewoon doen."

Bang dat hij geen personeel kan vinden, is hij niet. Zijn fabriek ligt in East Longmeadow, een plaatsje in New England, in het oosten van de VS. "Alle werknemers komen hier uit de omgeving en we behandelen onze mensen goed. Dat vertellen ze hier in het dorp aan elkaar door en daarom is het nooit een probleem om aan personeel te komen."

De Belastingdienst moet zo snel mogelijk stoppen met twee systemen omdat ze daarmee de privacywet overtreden. Dat zegt de Autoriteit Persoonsgegevens. Vier andere systemen moeten aangepast worden.

Het gaat om het 'Klant Toezicht Model' en een systeem dat 'Informatiesjabloon' heet. In het Klant Toezicht Model kunnen medewerkers alle gegevens zien die over iemand bekend zijn. Er zijn geen beperkingen die ervoor zorgen dat medewerkers alleen de informatie kunnen zien die ze voor hun werk nodig hebben. Dat moet wel.

Met 'Informatiesjabloon' kunnen grote hoeveelheden data in een Excelbestand gegoten worden. Het bezwaar van de Autoriteit Persoonsgegevens is hier dat de gegevens zo buiten de beschermde omgeving van het systeem terechtkomen.

Ook met vier andere systemen, waarvan één bij de Douane, heeft de privacywaakhond moeite, maar dat zijn minder ernstige problemen. Wel moet de Belastingdienst ook daarvoor zo snel mogelijk met aanpassingen komen.

Per direct stoppen met de twee meest problematische systemen kan niet, maar zeker 4000 medewerkers kunnen ze voorlopig niet meer gebruiken. Voor 5000 andere medewerkers wordt de toestemming later ingetrokken. De Belastingdienst moet uiterlijk half oktober met een gedegen plan komen om de systemen zo snel mogelijk te vervangen.

Selecties op nationaliteit

Naar aanleiding van de toeslagenaffaire verscheen eerder dit jaar een rapport over het 'Risico Analyse Model' van de Belastingdienst. Daarmee werd twintig jaar lang de privacywet overtreden. Vanuit die database met gegevens over burgers en bedrijven werden bijvoorbeeld selecties gemaakt op basis van nationaliteit, zonder dat daar goede redenen voor waren. Dat kan discriminatie zijn. De Belastingdienst onderzoekt nog waarvoor die selecties zijn gemaakt en of er mensen door zijn benadeeld.

In het rapport stond dat er nog steeds twaalf systemen in gebruik zijn die vergelijkbaar zijn met het Risico Analyse Model. Daarom bekeek de Autoriteit die ook. Voor zover bekend is het met deze systemen nog niet tot misstanden gekomen, maar dat dat risico er is vindt de privacywaakhond ook niet acceptabel.

Het bestuur van het Duitse parlement, de Bondsdag, beveelt parlementariërs regenboogvlaggen uit hun kantoren weg te halen. De vlaggen zijn opgehangen door een aantal parlementariërs na het besluit van de parlementsvoorzitter om de regenboogvlag niet te hijsen op Christopher Street Day (CSD) tijdens de Duitse Pride. De afgelopen jaren gebeurde dat wel.

Het was volgens de huisregels van het parlement al verboden om vlaggen ten toon te stellen. Er worden geen uitzonderingen gemaakt, zegt een woordvoerder. Volgens de woordvoerder is de maatregel niet specifiek gericht tegen regenboogvlaggen, maar geldt deze ook voor bijvoorbeeld Duitse en Europese vlaggen.

Christopher Street Day

Op 26 juli wordt in Duitse steden Christopher Street Day gevierd. Op deze feest- en herinneringsdag wordt het eerste bekende protest van lhbti'ers tegen politiegeweld in Christopher Street in New York herdacht.

Parlementsvoorzitter Julia Klöckner, van de politieke partij CDU, had gezegd op CSD geen vlag op het parlementsgebouw meer te hijsen. De afgelopen jaren gebeurde dat nog wel. Klöckner liet de vlag wel hijsen op 17 mei, de internationale dag tegen homo- en transfobie.

'Geen circustent'

Uit protest tegen het besluit van Klöckner hing een groep parlementariërs regenboog- en andere lhbti-vlaggen tegen de ramen van hun kantoor in het parlementsgebouw. Zij zien het besluit van de parlementsvoorzitter als een gebrek aan steun voor de lhbti-gemeenschap.

De politieke rel werd nog groter doordat bondskanselier Merz steun uitsprak voor het besluit van zijn partijgenoot. Hij zei dat de Bondsdag "geen circustent is waar vlaggen naar believen gehesen kunnen worden". De vlag dient volgens hem alleen op 17 mei te worden gehesen.

Het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk hebben afgesproken om een deel van de migranten die Het Kanaal oversteken terug te sturen naar Frankrijk. Dat maakten de Britse premier Starmer en de Franse president Macron bekend op een persconferentie in Londen. Macron is op een driedaags staatsbezoek in het VK.

Volgens Starmer zal de pilot de komende weken starten. Het gaat in eerste instantie om een klein aantal van het totale aantal mensen dat jaarlijks de oversteek waagt. Het is niet duidelijk hoe de migranten precies gaan worden teruggestuurd en hoe wordt gekozen wie er precies wordt teruggestuurd.

Iemand erin, iemand eruit

Het VK zal voor elke migrant die wordt teruggestuurd een andere migrant toelaten die volgens de overheid wel aanspraak maakt op asiel. Dat geldt alleen voor mensen die niet al eerder op illegale manier het land probeerden binnen te komen. Ook zullen ze worden onderworpen aan "strenge veiligheidscontroles", zegt Starmer.

Dit jaar hebben al 21.000 mensen het VK bereikt door in kleine bootjes Het Kanaal over te steken. Dat is ongeveer 56 procent meer ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar.

Starmer beloofde toen hij werd verkozen dat hij grip zou krijgen op de migratie, maar tot nu toe is dat niet gelukt. Kort na zijn aantreden zette zijn regering een streep door de omstreden Rwanda-wet. Die wet moest het mogelijk maken dat mensen die illegaal naar het VK kwamen konden worden uitgezet naar Rwanda.

VK-correspondent Fleur Launspach:

"De hoop is dat deze deal afschrikwekkend werkt: wie de gevaarlijke oversteek over Het Kanaal waagt, loopt het risico te worden teruggestuurd.

De afspraak wordt een 'één erin, één eruit'-deal genoemd. Maar uit andere bronnen horen we dat het om zo'n vijftig migranten per week zou gaan die daadwerkelijk teruggestuurd kunnen worden. Dat is veel minder dan het aantal dat aankomt, dus de cijfers blijven wat onduidelijk.

Een oplossing vinden voor de illegale bootmigratie is cruciaal voor de Labour-partij om politiek te overleven - en om te voorkomen dat kiezers overstappen naar de anti-immigratiepartij van Nigel Farage.

Het feit dat Starmer erin is geslaagd om Macron tijdens diens bezoek aan Engeland zover te krijgen een deal te sluiten, is al een flinke stap verder dan eerdere regeringen hebben bereikt."

De Franse president zei tijdens de persconferentie dat Frankrijk 1200 man inzet om vanaf de Franse kust migranten tegen te houden. Ook hekelde hij meerdere keren de Brexit. "De problemen met immigratie en het oversteken van het Engelse Kanaal laten precies het tegenovergestelde zien van wat er was beloofd met Brexit", zei Macron. Volgens hem heeft Brexit juist een aanzuigende werking gehad op migranten.

Starmer en Macron hebben niet alleen gesproken over de migranten, maar ook over samenwerking op het gebied van defensie en handel.

De allereerste en iconische Birkin-tas is op een veiling in Parijs verkocht voor een slordige 7 miljoen euro. Het is daarmee volgens veilinghuis Sotheby's de duurste handtas ooit op een veiling.

Met alle kosten van het veilinghuis erbij moet de koper uit Japan 8,6 miljoen euro aftikken, meldt Sotheby's. Het bieden duurde amper 10 minuten en de prijs liep snel flink op. Het veilinghuis had van tevoren verwacht dat de tas een paar ton zou opleveren.

Het veilinghuis noemt de tas een tijdloos cultureel icoon. "De tas is niet weg te denken van de rode loper, heeft een vaste plek in modebladen en is een felbegeerd item in de kledingkast van beroemdheden."

Jane Birkin

Het gaat om de eerste editie van de populaire handtas van het modemerk Hermès. De tas werd door Hermès in 1984 speciaal gemaakt voor de inmiddels overleden Franse zangeres en mode-icoon Jane Birkin. Vlak onder de sluiting staan ook haar initialen: J.B.

Hoofd handtassen bij het veilinghuis, Morgane Halimi, noemt de tas een "stukje modegeschiedenis dat is uitgegroeid tot een popcultuurfenomeen". Volgens Halimi straalt de tas luxe uit op de meest verfijnde manier. "Ongelooflijk dat een tas die oorspronkelijk door Hermès werd ontworpen als praktisch accessoire voor Jane Birkin, de meest begeerlijke tas in de geschiedenis is geworden", aldus Halimi.

Het is het eerste exemplaar van de tassenlijn die daarna uitgroeide tot 's werelds meest exclusieve handtas. Kopers moeten een goede relatie hebben met verkoopmedewerkers en een eerdere aankoopgeschiedenis bij Hermès hebben voor ze een van de commerciële versies van de tas aangeboden krijgen door het modehuis.

De prijs loopt, afhankelijk van de gebruikte materialen, op van enkele tienduizenden euro's tot een paar honderdduizend euro.

Landal Greenparks heeft vakantiepark Hof Domburg gesloten na de felle brand vanochtend in het zwembad. Honderden vakantiegangers moeten hun reservering annuleren of worden overgeplaatst naar andere vakantieparken, meldt Omroep Zeeland.

Het park bij het Zeeuwse stadje Domburg is in ieder geval tot en met zondag dicht. Het probleem is dat bij de brand in het zwembadgebouw ook de technische ruimte zwaar beschadigd is geraakt. Als gevolg daarvan er is geen gas, (warm) water of elektriciteit op het park. Ook de riolering werkt niet.

Vakantiegangers die nu op het park verblijven in een accommodatie, kunnen naar een ander vakantiepark of terug naar huis, laat Landal weten. In dat geval krijgen de gasten hun geld terug. Mensen die gereserveerd hebben, wordt verzocht niet te komen. Ook zij krijgen hun geld terug.

Zoeken naar plekje

Omboeken naar een ander vakantiepark is overigens niet gemakkelijk, aldus Landal. Het is daar nu al druk omdat in het zuiden de schoolvakanties begonnen zijn. "Het is zoeken naar een plekje. Het is heel vervelend dat dit nu in het hoogseizoen plaatsvindt", zegt een woordvoerder van de parkeigenaar. "We doen ons best om iedereen een mooi plekje te geven."

Er wordt overigens een uitzondering gemaakt voor de vakantiegangers die op het campinggedeelte van Hof Domburg verblijven. Zij kunnen wel blijven. "Die zijn redelijk zelfvoorzienend", aldus de woordvoerder. "Het enige nadeel is dat er alleen koud gedoucht kan worden."

Nablussen

De brand brak rond 08.30 uur uit in de sauna op de eerste verdieping van het zwembadgebouw. De brandweer was ook aan het begin van de avond nog aan het nablussen.

"Dat gaat lang duren. Het is continu controleren, slopen en dan weer blussen. We gaan niet met mensen naar binnen vanwege het instortingsgevaar. Het gaat er dan niet om dat het pand instort, maar dat de muren instabiel zijn", aldus een woordvoerder van de brandweer.

De oorzaak van de brand is onbekend. Niemand raakte gewond.

De Europese Unie heeft een overeenkomst bereikt met Israël over het toelaten van meer humanitaire hulp in Gaza. Dit betekent dat er meer vrachtwagens met voedsel en hulpgoederen worden toegelaten en er meer grensovergangen in het noorden en zuiden van Gaza opengaan, meldt EU-buitenlandchef Kallas.

Verder is afgesproken dat Egyptische en Jordanese hulproutes weer opengaan en bakkerijen en openbare keukens voedsel mogen uitdelen. Ook wordt de levering van brandstof aan hulporganisaties hervat en worden hulpverleners beschermd.

De infrastructuur moet volgens de overeenkomst hersteld worden, zoals de stroomtoevoer naar de ontziltingsinstallatie om er drinkwater van te maken. Het heropstarten van de hulp moet volgens Kallas "de komende dagen" worden doorgevoerd "vanuit het besef dat de hulp rechtstreeks aan de bevolking moet worden geleverd".

De EU meldt dat er maatregelen worden genomen om te voorkomen dat de hulp in handen van Hamas komt. Times of Israel meldt dat de Israëlische buitenlandminister Sa'ar de overeenkomst heeft bevestigd.

Correspondent Israël en de Palestijnse Gebieden Nasrah Habiballah:

"Het is opvallend dat Kallas nu met dit nieuws komt. Want het toelaten van meer noodhulp ook direct aan de bevolking in plaats van via de omstreden Gaza Humanitarian Foundation (GHF), is juist ook een eis van Hamas. En volgens berichten zou dat een van de knelpunten zijn tijdens de onderhandelingen in Qatar."

De afgelopen weken voerden EU-lidstaten de druk op Israël op. Directe aanleiding was een rapport in opdracht van Kallas waarin werd geconcludeerd dat het optreden van Israël in Gaza in strijd is met het handelsverdrag tussen Israël en de EU.

Het onderzoek kwam tot stand op initiatief van demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken die de steun van zeventien landen kreeg.

EU-correspondent Kysia Hekster:

"Dit nieuws is niet los te zien van een vergadering komende dinsdag van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken. Die gaat over wat de EU moet doen nu uit onderzoek is gebleken dat Israël zich niet houdt aan de voorwaarden voor samenwerking met de Unie.

Het is duidelijk dat EU-ministers steeds kritischer worden. Op de vergadering in Brussel dinsdag spreken ze mogelijk over het tijdelijk stopzetten van handelsvoordelen voor Israël en het instellen van sancties tegen extremistische ministers in de regering van Netanyahu.

Israël ziet dat de druk vanuit de EU toeneemt. Door nu toe te zeggen dat meer humanitaire hulp gaat worden toegelaten, hoopt Israël vermoedelijk strenge maatregelen te voorkomen."

Na een maandenlange Israëlische blokkade zijn Palestijnse burgers sinds eind mei afhankelijk van distributiepunten van GHF. Maar de Amerikaans-Israëlische hulporganisatie is omstreden. Zo zijn er vier voedselhulppunten waarvan er drie in het zuiden van Gaza zijn. Burgers worden op deze manier gedwongen om hun gebied te verlaten.

Ook zijn Palestijnen die voedsel willen bemachtigen hun leven niet zeker bij de distributiepunten. Geregeld wordt het vuur geopend op burgers, waardoor er al honderden doden zijn gevallen.

Vorige week bracht persbureau AP naar buiten dat Palestijnse burgers bij de distributiepunten regelmatig te maken krijgen met beschietingen, traangas en flitsgranaten.

Het persbureau sprak met twee Amerikaanse beveiligers en kreeg video's, e-mails en sms'jes onder ogen. "Onschuldige mensen lijden ernstig en onnodig", zei een van de anonieme bronnen.

Volgens Israëlische media heeft Israël erkend dat er doden en gewonden zijn gevallen door Israëlisch vuur bij de voedselhulppunten. Militairen zouden volgens het Israëlische leger alleen hebben geschoten als ze zich bedreigd voelden, bijvoorbeeld als mensen buiten de openingstijden het gebied naderden.

Demissionair landbouwminister Wiersma (BBB) "misbruikt haar bevoegdheden" door de publicatie van gegevens over de uitstoot van veehouderijen te blokkeren. Dat heeft de rechtbank Overijssel bepaald, zo meldt NRC.

De rechtbank heeft de uitspraak nog niet openbaar gemaakt, maar journalisten van NRC, Omroep Gelderland en Follow the Money hebben deze al wel in handen omdat zij betrokken waren bij de rechtszaak. Zij hadden in 2022 gevraagd om de openbaarmaking van een database waarin staat hoeveel dieren veehouderijen hebben. Deze cijfers kunnen onder meer worden gebruikt om de effectiviteit van het stikstofbeleid te berekenen.

De gegevens werden opgevraagd via de Wet open overheid (Woo). De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland die de database beheert, had al besloten de gegevens openbaar te maken. Na overleg met Wiersma werd dat plan teruggedraaid.

'Actie om te vertragen'

Boeren hadden eerder al de kans gekregen om te reageren op de openbaarmaking, maar volgens Wiersma waren niet alle boeren zorgvuldig genoeg geïnformeerd. De demissionair minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur wilde daarom alle 60.000 veehouders opnieuw om een persoonlijke reactie vragen voordat een besluit werd genomen.

Volgens de rechtbank Overijssel kan dat enkel worden begrepen als een manier om de openbaarmaking te vertragen, zo schrijft NRC. De operatie zou miljoenen gaan kosten en maanden gaan duren, maar de uitkomst zou volgens de rechter hetzelfde zijn. In nationale en internationale verdragen is vastgelegd dat deze zogenoemde 'milieugegevens' openbaar moeten zijn.

De minister is bevoegd om een eerder besluit terug te draaien, maar volgens de rechtbank kon Wiersma dat in dit geval niet onderbouwen. Daarmee heeft ze misbruik gemaakt van haar bevoegdheden.

Het is niet duidelijk of de gevraagde gegevens openbaar worden gemaakt. Wiersma kan nog in hoger beroep gaan.

Vanmiddag wilde ze nog niet inhoudelijk reageren op de uitspraak van de rechter omdat ze het vonnis nog niet had bestudeerd, zegt ze tegen de NOS. Ze benadrukt wel het belang van voorzichtig omgaan met het openbaar maken van gegevens. "Als het gaat om landbouwbedrijven, dan wonen gezinnen vaak op hun bedrijf. Dus het gaat ook om privéadressen en ik vind dat we daar zorgvuldig mee moeten omgaan."

Vier Britse jongeren zijn gearresteerd voor een cyberaanval op enkele bekende Britse winkelketens. Dat hebben de Britse autoriteiten bekendgemaakt. Het gaat om een vrouw en drie mannen. Ze zijn tussen de 17 en 20 jaar oud. Ze worden verdacht van onder meer chantage en deelname aan georganiseerde criminaliteit.

De verdachten werden thuis opgepakt in Londen en de Engelse Midlands. Hun computers en telefoons zijn in beslag genomen en ze worden ondervraagd door een speciale cybereenheid van de Britse politie.

Zeven weken stilgelegd

De groep begon in april met cyberaanvallen met gijzelsoftware bij Marks & Spencer, Co-op en Harrods. Het leidde tot lege schappen in sommige vestigingen van de ketens.

De gevolgen waren het grootst bij Marks & Spencer. Die keten moest de online kledingverkoop bijna zeven weken stilleggen, wat het bedrijf 300 miljoen pond (zo'n 348 miljoen euro) aan winst kostte. M&S heeft nog steeds last van de hack. Waarschijnlijk pas in oktober of november zullen de IT-systemen weer volledig werken.

Supermarktketen Co-op meldde dat de aanvallers persoonlijke gegevens van klanten hadden gestolen, betalingen hadden verstoord en het onmogelijk hadden gemaakt de schappen aan te vullen.

Bij Harrods was de impact kleiner. Het luxueuze Londense warenhuis moest in mei de toegang tot zijn online diensten beperken omdat het bestellingen niet kon verwerken.

Om te voorkomen dat er bij grote droogte een drinkwatertekort ontstaat, gaat het Provinciaal Waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN) een grote drinkwaterbuffer aanleggen in het IJsselmeer.

Buitendijks bij Andijk zijn twee enorme spaarbekkens gepland, die samen bijna net zo groot zijn als 150 voetbalvelden.

"Door meer IJsselmeerwater van goede kwaliteit op voorraad te hebben, zijn we minder afhankelijk van de schommelingen in de kwaliteit van dit water", aldus Tim de Groot van PWN bij omroep NH. "Zo kunnen we in de toekomst langer drinkwater leveren."

Giftige stoffen

Het IJsselmeer is een van de belangrijkste drinkwaterbronnen van Noord-Holland. Maar de kwaliteit van het water is lang niet altijd goed genoeg. In de Rijn en de IJssel worden giftige of verontreinigde stoffen geloosd. Bij langdurige droogte verzilt het water razendsnel.

Bovendien heeft PWN bij langdurige droogte maar een noodvoorraad van vijf dagen, wat volgens het drinkwaterbedrijf op de lange termijn te weinig is.

Directe aanleiding om in te grijpen was de droge zomer van 2018. Toen was het water in het IJsselmeer zo zout geworden dat het niet langer geschikt was voor de 'inname' van drinkwater.

Schepen wegsturen

In 2018 werd zelfs overwogen om schepen het meer op te sturen om op diepere plekken minder zout water op te halen. Die noodmaatregel bleek uiteindelijk niet nodig, maar sinds die tijd werkt PWN wel aan een drinkwatervoorraad van vijftig dagen in plaats van vijf.

Uit berekeningen blijkt dat daarvoor twee spaarbekkens nodig zijn, die allebei zo'n twintig meter diep zijn en samen een oppervlakte hebben van 100 hectare.

Proeftuin

Op dit moment wordt een klein 'proefbassin' aangelegd bij Andijk. "We willen weten wat wel en niet werkt. Je kunt het zien als een grote proeftuin waarin we testen of het zuiverende landschap de waterkwaliteit en ecologie verbetert", aldus Tim de Groot.

Zijn collega Ruud van der Neut benadrukt dat de bassins straks niet alleen bedoeld zijn om het water in op te slaan. Het IJsselmeerwater moet ook op natuurlijke wijze worden 'voorgezuiverd'. Om die reden wordt het water niet simpelweg naar de bassins geleid. In plaats daarvan gaat het eerst door speciaal aangelegde beekjes, een rietmoeras, mosselbanken, overstromingsgrasland en ondiepe waterplanten.

Natuurgebied

In het klein is dat natuurlijke zuiveringsproces nu al te zien bij het proefbassin. Rond de grote spaarbekkens staat een natuurgebied van 150 hectare gepland waarin het IJsselmeerwater wordt voorgezuiverd. Van der Neut. "Daardoor zijn er minder chemicaliën en energie nodig om het verder te zuiveren tot drinkwater."

Wanneer de aanleg van de grote spaarbekkens begint, is nog niet bekend, Wel waarschuwt PWN dat zelfs met die bekkens een drinkwatertekort in Noord-Holland kan ontstaan. Daarom wordt ook de productie van drinkwater op de locaties in Andijk, Heemskerk en Wijk aan Zee uitgebreid. Het drinkwaterbedrijf is ook op zoek naar nieuwe waterbronnen in Overveen en 't Gooi.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft 80.000 illegale vapes in beslag genomen. Het gaat om de grootste vangst van illegale vapes ooit, meldt de NVWA aan de NOS. De vapes zijn gevonden in een loods in de buurt van Schiphol.

De lading woog ruim 3600 kilogram. Als de vapes op de markt waren gekomen, hadden ze honderdduizenden euro's op kunnen leveren. De NVWA heeft bij de vangst samengewerkt met de Nederlandse douane.

De vapes zijn illegaal, omdat ze verschillende zoete smaakjes hebben. Het gaat om vapes die in China zijn geproduceerd en onder meer de smaakjes watermeloen, kiwi en gummibeer hebben.

De verkoop van smaakjesvapes is sinds 1 januari 2024 verboden. Alleen vapes met tabak mogen nog verkocht worden.

De toezichthouder schrijft dat er meerdere aanwijzingen waren dat de illegale vapes voor Nederlandse consumenten bedoeld waren. Om welke aanwijzingen het gaat, kan niet bekend worden gemaakt, zegt een woordvoerder. De smaakjesvapes worden vernietigd.

De NVWA neemt wel vaker illegale e-sigaretten in beslag. Dit gebeurt veelal op festivals en in winkels. Ook zijn er eerder illegale vapes bij het importeren onderschept en vernietigd, maar niet eerder was de vangst zo groot.

Geen geldboete

Van dezelfde importeur heeft de NVWA in mei ook 70.000 navulflesjes met zoete smaken van vapes in beslag genomen. Vooralsnog kunnen er geen maatregelen, zoals een geldboete, worden opgelegd aan deze importeur. Dit komt doordat de illegale vapes niet de Nederlandse markt op zijn gegaan. Pas wanneer Nederlandse consumenten de illegale vapes hadden gekocht voor gebruik, had een geldboete opgelegd kunnen worden.

Naast de gemiste omzet, zal de importeur wel de kosten voor de vernietiging van de vapes dragen.

Verslavend en schadelijk

Vapes zijn verslavend en vormen een ernstig gezondheidsrisico, blijkt uit onderzoeken. Door vapes met een smaakje aan te bieden, proberen producenten, importeurs en winkeliers jonge mensen aan te spreken.

Om jongeren te waarschuwen loopt sinds mei de campagne 'Nee tegen vapen'. De actie is een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in samenwerking met het Trimbos Instituut. Het CBS deelde in dezelfde maand dat het aantal gebruikers onder jongvolwassenen in 2024 is afgenomen.