NOS Nieuws - Algemeen

Bezoekers van de Tweede Kamer moeten oppassen dat ze niet over de schoenen van onder meer Sarah Dobbe (SP), Hanneke van der Werf (D66) en demissionair staatssecretaris Arno Rutte (VVD) struikelen. Ze zijn er door de politici neergezet als symbolisch protest tegen femicide. Vanavond praten ze in een commissievergadering over het onderwerp.

Op de agenda staat een initiatiefnota van GroenLinks-PvdA-Kamerlid Songül Mutluer. Zij wil onder meer dat de 'rode vlaggen' van femicide, zoals stalking, een poging tot verwurging en psychisch geweld, sneller en harder worden bestraft. Ook moet de uitwisseling van informatie tussen instanties beter.

"Er gaan nu drie ministeries over vrouwengeweld, emancipatie en femicide", zegt Mutluer. "Wat mij betreft komt er één minister die erover gaat."

In de Troonrede benoemde koning Willem-Alexander vorige week femicide expliciet. Dat is "een unicum", vindt Mutluer. Het demissionaire kabinet kondigde aan 12 miljoen euro extra uit te trekken om meer plekken in de vrouwenopvang te realiseren.

Maar Mutluer is uit op meer. Bij de begrotingsbehandeling, die in november plaatsvindt, wil zij om 70 miljoen euro extra vragen. Daarvan wil ze onder meer een 24/7-hulplijn betalen, net zoals nu het geval is bij de zelfmoordhulplijn 113. Ook wil ze de handhaving van het verbod op straatintimidatie opvoeren en een landelijk expertisecentrum voor femicide openen.

Mannenalliantie

Het vorige kabinet, Rutte IV, lanceerde ook al een plan om femicide tegen te gaan. Zo moeten politie, justitie en Veilig Thuis de 'rode vlaggen' voor escalerend geweld beter leren herkennen. Ook moet er een 'mannenalliantie' komen, waarin organisaties en experts proberen bewustwording en normverandering bij mannen teweeg te brengen.

Staatssecretarissen Pouw-Verwij en Struycken breiden daarnaast een proef uit waarbij slachtoffers een gps-kastje kunnen dragen dat hen waarschuwt als een verdachte of veroordeelde in de buurt komt.

Ook kijken ze of plegers van huiselijk geweld en kindermishandeling sneller een tijdelijk huisverbod kunnen krijgen. Vanaf deze week gaat ook de campagne 'Is dit liefde' van start.

Daarnaast moet er volgend jaar een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer dat psychisch geweld strafbaar moet stellen. Daaronder vallen zaken als de telefoon van iemand afpakken, iemand steeds kleineren of diegene verbieden om naar buiten te gaan

Afgelopen week belde de Amerikaanse president Trump met premier Modi van India om hem te feliciteren met zijn 75ste verjaardag. Even was de kou uit de lucht tussen de twee wereldleiders, die de laatste maanden steggelen over handelsdeals, importheffingen en een mogelijke Nobelprijs.

Lang duurde de rust niet, want nog voor de week voorbij was, was daar de volgende klap voor India. Trump wil het onder Indiërs populaire visum voor kennismigratie verder ontmoedigen door de kosten voor Amerikaanse werkgevers te verhogen naar 100.000 dollar.

"Een van mijn promovendi belde mij gisteravond in paniek op, omdat hij op het punt staat naar de Verenigde Staten te vertrekken en nu twijfelt over zijn toekomst", zegt hoogleraar scheikunde Sajesh Thomas.

Terwijl hij op weg is naar zijn volgende les op de prestigieuze campus van het Indian Institute for Technology in Delhi licht hij toe: "Ik heb het hem afgeraden om te gaan. De VS onder Trump is te onzeker geworden."

American Dream

Voor ambitieuze Indiërs in de techindustrie, wetenschap of medische wereld is het H-1B-visum het startpunt voor het verwerven van Amerikaans staatsburgerschap. Kennismigranten hopen als ze met het visum op zak eenmaal de VS binnen zijn in zes jaar een permanente verblijfsvergunning te krijgen, zodat hun 'American Dream' niet hoeft te eindigen.

"In de jaren 90 kwamen Amerikaanse bedrijven massaal naar India. Voor lokale Indiase werknemers werd het een droom om uiteindelijk gerekruteerd te worden voor het hoofdkwartier", legt techconsultant Faisal Kawoosa uit. "Want daar ben je bij de bron van technologische innovatie."

Van de 85.000 H-1B-visa die vorig jaar verstrekt werden, ging meer dan 70 procent naar Indiase kennismigranten. Op afstand volgen de Chinezen met 12 procent.

Uitwijken naar Europa

Op de campus van het IIT in New Delhi lijken de meeste studenten niet erg onder de indruk van het nieuws uit de VS. Bachelorstudent Satyam is bezig aan zijn laatste jaar en weet nu al dat hij bij een bedrijf in Mumbai terechtkan. "De Amerikaanse technologiebedrijven komen naar de campus om te rekruteren, maar ik denk dat ik nu betere kansen heb in India."

De 17-jarige Sameeksha is net begonnen aan haar studie, ze denkt dat door de onzekere tijden in de VS steeds meer Indiase studenten naar Europa zullen uitwijken. "Een generatie voor ons had als doel om naar Amerika te gaan, maar nu lijkt het Verenigd Koninkrijk of Duitsland een veel betere optie."

Grote paniek

Onder Indiase migranten die al in de VS werken, was de paniek groot dit weekend. Minister van Handel Lutnick suggereerde dat er jaarlijks 100.000 dollar betaald moest worden voor elke bestaande visumhouder over een periode van zes jaar.

Bedrijven zoals JPMorgan en Microsoft adviseerden daarop hun werknemers het land niet te verlaten of zo snel mogelijk voor het verstrijken van de deadline om middernacht 21 september terug te zijn.

Het leidde tot paniek op vluchten van de Verenigde Staten naar India. Indiase passagiers wilden van boord om te voorkomen dat ze bij terugkomst tegen een enorme rekening zouden aanlopen. Vandaag begint met het feest Navratri, waarin veel Indiërs vasten, het Indiase seizoen vol feestdagen. Veel mensen willen dan bij hun familie zijn.

Later verduidelijkte het Witte Huis dat het om een eenmalige betaling gaat voor nieuwe H-1B-visumaanvragen. Toch blijft het spannend voor Indiase migranten die zich overgeleverd voelen aan de grillen van Trump. "Er zullen bedrijven zijn die de 100.000 dollar kunnen betalen, maar veel meer kunnen dat niet", denkt Kawoosa.

Eigen kracht

Wat er ook besproken is tijdens het telefoontje van beide regeringsleiders begin vorige week, in Delhi leek men niet op de hoogte te zijn van de plannen van Trump. Oppositieleider Rahul Gandhi noemde Modi op X daarom een "zwakke leider". Want wat heb je aan een innige vriendschap als dat niks oplevert voor je onderhandelingspositie?

Je kunt geen overtuigend buitenlandbeleid bouwen op knuffels en mooie woorden, refereerde de leider van de Congrespartij Mallikarjun Kharge aan de eens zo innige band tussen Trump en Modi.

De premier zelf herhaalde nog maar eens dat India vooral op eigen kracht moet vertrouwen. "Onze enige vijand is afhankelijkheid van een ander land", zei hij.

Om de boodschap van zelfredzaamheid kracht bij te zetten kwam Modi met extra belastinghervormingen. Daardoor moet vooral de prijs van dagelijkse levensbehoeften zoals zuivel en verzorgingsproducten dalen, zodat iedereen in India de voordelen deze feestdagen in de portemonnee voelt.

Het Verenigd Koninkrijk, Canada, Australië en Portugal hebben in de aanloop naar de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, die morgen begint in New York, de Palestijnse staat erkend. Frankrijk zal dat vanavond doen op een bijeenkomst bij de VN over de tweestatenoplossing. Dat land had in juli al aangekondigd dat het op de Algemene Vergadering de Palestijnse staat zou erkennen.

Daarmee willen deze landen Israël verder onder druk zetten om de oorlog in Gaza te beëindigen. Critici zeggen dat er binnen de VN meer gedaan moet worden tegen de oorlog, zoals militair ingrijpen. Maar dat gaat niet snel gebeuren, denken experts.

"Men verwacht dat de VN militaire actie onderneemt of blauwhelmen stuurt om Israël te dwingen om te stoppen", zegt Tom Buitelaar, docent War, Peace and Justice aan de Universiteit Leiden. "Als de VN dat middel wil inzetten, kan dat praktisch alleen via Veiligheidsraad, waar de Verenigde Staten als permanent lid het vetorecht hebben." Volgens hem valt te verwachten dat de VS, de belangrijkste bondgenoot van Israël, zo'n voorstel met een veto zal blokkeren.

Hij benadrukt dat de VN niet moet worden gezien als een politieagent die bepaalt waar wel of geen interventie komt, maar als een middel voor de lidstaten om samen te werken.

Vredesmissie onhaalbaar

"Er wordt ook opgeroepen om een oude resolutie in te zetten om een vredesmacht naar Gaza te sturen", vertelt hoofddocent internationaal recht aan de Rijksuniversiteit Groningen André De Hoogh. Hij doelt op resolutie 377, ook wel de Uniting for Peace Resolution genoemd.

Daarmee kan een zaak bij onenigheid in de Veiligheidsraad over vrede en veiligheid naar de Algemene Vergadering worden verplaatst. De resolutie kan volgens De Hoogh de basis zijn voor een vredesmissie, maar hij verwacht niet dat lidstaten dat zullen voorstellen.

Tijdens de oorlog een vredesmissie naar Gaza sturen lijkt hem dan ook onhaalbaar. "Een vredesmacht stuur je na een wapenstilstand om de vrede te bewaren." Anders kan zo'n stap worden gezien als inmenging in het conflict.

Wespennest

Hij vraagt zich ook af welke lidstaten aan zo'n vredesmissie zouden bijdragen. "Westerse landen zullen het niet doen." En lidstaten uit continenten als Afrika en Azië zullen volgens hem ook geen militairen sturen als westerse landen met meer macht niet bij zo'n missie betrokken zijn.

Als er al zo'n vredesmissie komt zal Israël zich ertegen verzetten, zegt De Hoogh. Hij wijst erop dat buurland Egypte bovendien bereid moet zijn om militairen toe te laten om de grens met Gaza over te steken.

Israël heeft het ook niet zo op de VN, gezien de manier waarop het land reageert op de organisatie, zegt hij. "VN-hulporganisatie voor de Palestijnen UNRWA is bijvoorbeeld de deur gewezen. Als de VN zou interveniëren, dan dreigt een wespennest waarin succes zeer onzeker is."

Meer druk op Israël

Maar dat resoluties van de Veiligheidsraad door de VS worden geblokkeerd, betekent niet dat er binnen de VN geen actie kan worden genomen. Het erkennen van Palestina als staat is volgens De Hoogh een eerste stap.

"De erkenning verstevigt zowel de juridische als de politieke positie van Palestina op internationaal niveau, bijvoorbeeld doordat de Palestijnen zich bij allerlei verdragen kunnen aansluiten. Het zet langzaam meer druk op Israël."

Israël reageert verbolgen op de aangekondigde erkenning door een aantal landen. Zo beschuldigde de Israëlische premier Netanyahu Frankrijk en Australië ervan antisemitisme aan te wakkeren. Israëlische functionarissen hebben gezegd dat Israël delen van de bezette Westelijke Jordaanoever wil annexeren als tegenreactie.

Sancties instellen

De enige realistische optie lijkt De Hoogh dat lidstaten in de VN worden opgeroepen om sancties in te stellen tegen Israël. Ook zouden lidstaten moeten toewerken naar een tweestaten- of eenstaatoplossing met gelijke rechten voor iedereen.

Beide lijken hem op dit moment niet haalbaar. "De tweestatenoplossing raakt verder uit het zicht met nieuwe nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en er zijn pogingen van Israël om heel Gaza te bezetten. Israël is ook niet geïnteresseerd om Palestijnen gelijke rechten te geven. Dus de vraag moet zijn: gaan we maatregelen nemen tegen Israël om tot een oplossing te komen van dit conflict?"

Geen goede argumenten

Een oplossing alleen via de Verenigde Naties is volgens Jan Aart Scholte, hoogleraar Globale Politiek aan de Universiteit Leiden, niet haalbaar. Volgens hem moet de druk ook vanuit andere hoeken komen.

"Dat kan via de media of de Rode Lijn-demonstraties. Als ook de Europese Unie, bedrijven en het algemene publiek sterker opstaan, dan kan met veelzijdige druk mogelijk meer worden bereikt."

Daarbij ligt ook een rol voor Nederland, dat veel meer kan doen, zegt De Hoogh kritisch. Volgens hem is de Nederlandse regering verplicht om maatregelen te nemen om een dreigende genocide te voorkomen, omdat Nederland is aangesloten bij het Genocideverdrag.

Dat Nederland een klein land is of dat het alleen niet veel kan bereiken vindt hij geen goede argumenten. "Dat je in je eentje niet effectief kunt opereren ontslaat je niet van de verantwoordelijkheid om maatregelen te nemen."

Tata Steel heeft het werken met staalslakken ten onrechte als niet gevaarlijk bestempeld en moet medewerkers die betrokken zijn bij de productie ervan per direct beter beschermen. Dat schrijft staatssecretaris Aartsen (VVD) in een brief aan de Tweede Kamer. Staalslakken worden vanaf nu bestempeld als een gevaarlijke stof die irriterend kan zijn voor luchtwegen en ogen.

Zonder voorzorgsmaatregelen, zoals brillen, mondkapjes en gesloten vervoer, mogen medewerkers er niet meer mee werken. Het ministerie werkt nog aan definitieve regels, schrijft Aartsen.

Tata Steel laat in een reactie weten dat het bedrijf zich aan de Europese regelgeving houdt. Ook betwist Tata de manier waarop het onderzoek is uitgevoerd. Wel zegt het bedrijf maatregelen te nemen om werknemers te beschermen.

Eerder verbood Aartsen al het gebruik van staalslakken op risicovolle plekken in de openbare ruimte voor ten minste een jaar. Aartsen schreef in juli dat rapporten en signalen uit de praktijk wijzen op gezondheidsrisico's voor mens en dier op plekken waar staalslakken worden gebruikt.

Het 'verbod' werd vanwege economische belangen afgezwakt, ontdekte Nieuwsuur:

Aartsen concludeerde dat met de huidige regels geen veilig gebruik van staalslakken te garanderen is en stelde een pauze van een jaar in, waarin risico's beter worden onderzocht.

In de Kamerbrief bevestigt de staatssecretaris dat medewerkers zonder de juiste maatregelen risico's lopen bij de productie. Tata Steel heeft niet voldaan aan eisen voor de gevaarindeling van stoffen volgens de Europese regels, de zogenoemde CLP-verordening, zoals Nieuwsuur eerder al meldde.

Wat zijn staalslakken?

Bij de productie van staal ontstaan staalslakken, een grijs, steenachtig materiaal dat zware metalen bevat. Tata Steel kan er niets mee, maar produceert wel zo'n 650.000 ton staalslakken per jaar. Dat komt neer op zo'n 26.000 vrachtwagens. Deze staalslakken worden onder meer toegepast als zandvervanger bij de aanleg van wegen en paden.

De Nederlandse overheid stimuleert de zogeheten circulaire economie: afval moet zoveel mogelijk worden hergebruikt. Bedrijven die staalslakken produceren en verkopen bestempelen het daarom graag als bouwmateriaal en niet als afval.

Maar bij bepaalde toepassingen van staalslakken kunnen risico's ontstaan voor de gezondheid en leefomgeving, als onvoldoende rekening wordt gehouden met de eigenschappen van het materiaal en regels niet worden nageleefd.

Eerder maakte Aartsen - tegen de wens van de Kamer - wel een uitzondering op het gebruik van staalslakken in groot oppervlaktewater.

Hij zei in juli dat onderzoek geen gezondheids- of milieurisico's heeft aangetoond, tot teleurstelling van belanghebbenden in de regio rond de Ooster- en Westerschelde. Zij hebben grote zorgen sinds het RIVM concludeerde dat er schadelijke stoffen vrijkomen als staalslakken in contact komen met regen- en grondwater.

Dit kan op locaties waar het is gebruikt leiden tot massale vissterfte of het lekken van zware metalen in de grond. Ook kunnen mensen klachten krijgen zoals bloedneuzen. Aartsen wil nog deze week met betrokkenen in gesprek gaan en naar oplossingen zoeken.

De bestuurder van de auto die zaterdagavond betrokken was bij een dodelijk ongeluk met een motorrijder op de A2 bij Rosmalen heeft zichzelf gemeld bij de politie. Het is een 44-jarige man uit Den Bosch, meldt de politie op X.

Agenten wisten de identiteit van de man al te achterhalen. Zondagavond ging de politie naar zijn woning, maar de man was toen niet thuis, meldde Omroep Brabant.

Te voet gevlucht

Hoe het ongeluk op de A2 kon gebeuren wordt nog onderzocht. Op enkele honderden meters van de getroffen motorrijder zagen agenten een zwaar beschadigde auto, een witte BMW. Volgens de regionale omroep was de bestuurder te voet gevlucht.

Op de snelweg landde een traumahelikopter om hulp te verlenen. De motorrijder is nog gereanimeerd, maar overleed. RTL Boulevard meldt dat het slachtoffer een 30-jarige realityster uit Oss is, bekend van het MTV-programma Ex On The Beach: Double Dutch.

Twee beoogde locaties voor de opvang van vluchtelingen in Amersfoort zijn voorlopig van de baan. Na twee tumultueuze informatieavonden heeft het college van burgemeester en wethouders besloten niet door te gaan met het plan in de huidige vorm.

Informatieavonden die vandaag en morgen gepland stonden, gaan niet door.

Het stadsbestuur schrijft dat het perspectief van omwonenden, belangenverenigingen en de gemeenteraad onvoldoende is meegenomen. "Achteraf gezien had dat eerder en breder gemoeten. Daarvoor biedt het college excuses aan."

Amersfoort had twee locaties op het oog om een asielzoekerscentrum (azc) te realiseren. Een daarvan was een schoolgebouw in de wijk Schothorst, dat binnenkort leeg komt te staan. De andere locatie is in de wijk Vathorst, op een plek waar nu nog hockeyvelden liggen. Op beide locaties zouden maximaal 300 mensen worden opgevangen.

Omwonenden waren vorige week welkom op de eerste twee informatieavonden. Daar stonden niet de locaties ter discussie, maar wel de manier waarop de opvang goed ingepast kan worden in de wijken. Bij beide bijeenkomsten werd buiten gedemonstreerd. Dat verliep rustig, maar in de zaal liepen de emoties soms hoog op, schreef RTV Utrecht.

Afgelopen vrijdag werd een 35-jarige Amersfoorter opgepakt vanwege bedreiging van de burgemeester. Die zou te maken hebben gehad met de komst van een van de azc's.

In een woonbuurt

Vooral het feit dat de locaties midden in of naast een woonbuurt liggen, stuit op weerstand. Het college ziet dat juist als voordeel, omdat het kansen biedt voor goede integratie. Bij de opvanglocaties zouden ook voorzieningen kunnen komen waar de wijk gebruik van kan maken.

Volgens de spreidingswet moet Amersfoort per 1 juli van dit jaar 941 opvangplekken hebben. Omdat veel van de huidige ruim 750 opvangplekken tijdelijk zijn, wil de stad ongeveer 550 nieuwe plekken creëren. De gemeente heeft daarvoor zo'n 70 locaties onderzocht, waar deze twee dus als meest kansrijk uit waren gekomen.

'Morele opdracht'

Het stadsbestuur gaat nu eerst in gesprek met de gemeenteraad en de betrokken buurten, "en al die mensen en organisaties die mee willen denken hoe we als stad onze verantwoordelijkheid kunnen nemen in de opvang".

Amersfoort zegt ook dat de "morele opdracht en de wettelijke verplichting om verantwoordelijkheid te nemen in de opvang van asielzoekers die in Nederland zijn", niet ter discussie staat.

Sarah Ferguson, de ex-vrouw van de Britse prins Andrew, is door een Britse liefdadigheidsinstelling uit haar functie als beschermvrouw ontheven om haar band met veroordeeld pedoseksueel Jeffrey Epstein.

Gisteren meldden twee Britse kranten dat 'Fergie' in 2011 een e-mail aan Epstein stuurde waarin ze hem onder meer een "genereuze en allerbeste vriend voor mij en mijn gezin" had genoemd. Dat was kort na een interview waarin zij publiekelijk afstand had genomen van Epstein.

Naar aanleiding hiervan heeft Julia's House de samenwerking met haar opgezegd. Deze organisatie biedt ondersteuning aan kinderen met levensbeperkende en levensbedreigende aandoeningen. Ferguson was sinds 2018 beschermvrouwe voor het goede doel.

"Na de informatie die dit weekend aan het licht is gekomen over de correspondentie van de hertogin van York met Jeffrey Epstein, heeft Julia's House besloten dat het ongepast is om met haar door te gaan als beschermvrouwe", meldt de organisatie in een verklaring die onder meer in handen is van BBC. "We hebben haar geïnformeerd over dat besluit en bedanken haar voor haar steun."

Terecht gestraft

Ferguson heeft nog niet op het besluit gereageerd. Wel reageerde ze gisteren al via een woordvoerder op het nieuws over haar e-mail aan Epstein. Die was volgens haar gestuurd om te voorkomen dat Epstein haar voor de rechter zou slepen. Ook stelde zij dat ze nog altijd spijt heeft dat ze ooit met hem is omgegaan.

De e-mail werd gestuurd door Ferguson kort nadat ze in een interview over Epstein had gezegd: "Wat hij deed was fout en hij is terecht gestraft." Ook zei ze toen: "Ik vind pedofilie en seksueel misbruik van kinderen afgrijselijk."

Kort daarna stuurde ze het e-mailtje waarin ze aan Epstein schreef: "Ik heb absoluut niet het P-woord gebruikt over jou, hoewel dat wel zo opgeschreven is". Ook schreef ze: "Ik begrijp dat je teleurgesteld in me bent. Je bent altijd een trouwe, ruimhartige en allerbeste vriend voor mij en mijn gezin geweest."

Ingepalmd door leugens

De woordvoerder zei gisteren dat er geen sprake meer was van een band tussen Ferguson en Epstein toen het mailtje werd gestuurd. "Ze was zoals zovelen ingepalmd door zijn leugens, maar zodra ze begreep hoe ver de aanklachten gingen, heeft ze niet alleen de relatie verbroken maar ook publiekelijk afstand van hem genomen."

Ferguson was tussen 1986 en 1996 getrouwd met prins Andrew, de tweede zoon van koningin Elizabeth. De twee bleven na hun scheiding bevriend en zo ontmoette ze Epstein. Andrew is beschuldigd van seksueel misbruik van een jonge vrouw in het huis van Epstein.

Hij trof een schikking maar zijn publieke rol is sindsdien grotendeels uitgespeeld. Zijn moeder ontnam hem zijn militaire titels en hij wordt in het openbaar niet langer Zijne Koninklijke Hoogheid genoemd.

Een groep Amsterdammers sleept de gemeente voor de rechter vanwege de grote aantallen toeristen in de hoofdstad. Onder de noemer Amsterdam heeft een Keuze willen ze afdwingen dat de gemeente zich houdt aan afspraken waarin staat dat er jaarlijks maximaal 20 miljoen overnachtingen zijn toegestaan in de stad.

Die afspraken stammen uit 2021 en sindsdien bleef alleen in 2022 het aantal toeristenovernachtingen onder dat plafond. De verwachting van de gemeente is dat er de komende jaren alleen maar meer bezoekers in de stad zullen slapen.

Voor de actiegroep, die wijst op negatieve gevolgen als afval op straat en eenheidsworst van souvenirzaken en stroopwafelwinkels in het centrum, is de maat vol. Met een inzamelingsactie haalden de initiatiefnemers ruim 50.000 euro op, mede dankzij een grote donatie van ondernemer Alexander Klöpping. Daarmee is er genoeg geld binnengehaald om een advocaat te kunnen betalen en de rechtszaak door te zetten. Vandaag ging de dagvaarding de deur uit.

Hogere toeristenbelasting

Verantwoordelijk wethouder Mbarki zegt de zorgen van de bewoners te begrijpen, maar wijst ook op de "lange adem" die de aanpak van toerisme vereist. Hij wijst op de maatregelen die al zijn genomen, zoals het verder aanscherpen van de regels voor vakantieverhuur. "Er is helaas niet één knop die we kunnen indrukken die alles oplost."

Daar neemt Amsterdam heeft een Keuze geen genoegen mee. Volgens de groep is er wel degelijk een simpele en doeltreffende oplossing: het flink verhogen van de toeristenbelasting. Daarmee zouden er minder toeristen naar Amsterdam komen en met de opbrengsten kunnen de effecten van de toeristenstroom worden ingedamd.

Een woordvoerder van Mbarki zegt tegen de NOS dat de toeristenbelasting vorig jaar al is verhoogd, en dat Amsterdam nu tot de duurste steden van Europa behoort als het gaat om toeristenbelasting.

Die is nu 12,5 procent van de overnachtingsprijs, en voor dagjesmensen gaat het om 14,50 euro per bezoeker. Verder verhogen kan, "maar daar zijn we voorzichtig mee."

Egypte laat prominent activist Alaa Abd el-Fattah vrij. President Al-Sisi heeft hem gratie verleend na zes jaar gevangenschap. El-Fattah is een uitgesproken criticus van de overheid en was een van de leidende oppositiefiguren in de Arabische Lente. Het is nog niet bekend wanneer hij daadwerkelijk op vrije voeten komt.

Nadat Fattahs aanstaande vrijlating bekend was gemaakt op de staatstelevisie, heeft zijn advocaat het nieuws bevestigd.

De mensenrechtenactivist werd beticht van het verspreiden van desinformatie en was in 2021 veroordeeld tot vijf jaar cel. Hij zat daarvoor al verschillende periodes vast, op grond van uiteenlopende beschuldigingen. Met de gratieverlening voegt Al-Sisi daad bij woord. Hij had begin september aangekondigd dat voor El-Fattah en een aantal andere gevangenen een presidentieel pardon werd overwogen.

De Arabische Lente was een volksopstand die in 2011 de nekslag betekende voor het repressieve bewind van toenmalig dictator Mubarak. El-Fattah was een van de leiders van de betogers. Zij eisten een einde aan de armoede, corruptie, rechteloosheid en werkeloosheid in het Noord-Afrikaanse land.

Hongerstaking

Familieleden uitten regelmatig hun zorgen over de behandeling van de activist in de gevangenis. Zo mocht hij zijn cel niet uit en mocht hij niet lezen. In het Verenigd Koninkrijk werd in december ook nog over zijn behandeling gedebatteerd.

El-Fattah heeft naast de Egyptische ook de Britse nationaliteit. De Egyptische overheid spreekt beschuldigingen dat de activist niet goed behandeld is tegen. Maar El-Fattah is uit protest meerdere keren in hongerstaking gegaan. Nadat hij zeven maanden slechts 100 kilocalorieën per dag had gegeten, werd hij uiteindelijk in het ziekenhuis opgenomen.

Op het Prinses Margrietkanaal bij het Friese dorp Warten is vanmiddag een aanvaring geweest tussen een binnenvaartschip en een plezierjacht. De brandweer heeft twee mensen uit het water gehaald. Hoe ze eraan toe zijn, is niet bekend.

De aanvaring gebeurde rond 14.30 uur vlak bij de Fonejachtbrug. Verschillende hulpdiensten zijn ter plaatse. Er werden ook duikers het water in gestuurd. De twee opvarenden die uit het water zijn gehaald, zijn gewond geraakt, zegt een politiewoordvoerder tegen Omrop Fryslân. Hoe het met ze gaat, is verder nog onbekend.

Volgens een ooggetuige voer het binnenvaartschip achterop het plezierjacht:

Op foto's is te zien dat het jacht ondersteboven in het water lag. Rond 16.30 uur meldde de brandweer dat het met een kraan naar de wal is gesleept.

Vaarweg gestremd

Het binnenvaartschip dat bij de aanvaring betrokken is komt uit 2001 en is 86 meter lang. Het zou onderweg zijn geweest van Groningen naar Lelystad.

Het Prinses Margrietkanaal is sinds het ongeval gestremd voor alle scheepvaart, laat Rijkswaterstaat weten. Voor hoe lang is nog onbekend. "Dat ligt eraan hoe lang het onderzoek duurt", zegt een woordvoerder.

KLM schrapt komende woensdag opnieuw vluchten vanwege een staking bij het grondpersoneel. Volgens de luchtvaartmaatschappij zullen er 119 vluchten uitvallen. De aankomende staking zal zes uur duren en is de derde op rij.

De staking begint om 06.00 uur 's ochtends en duurt tot 12 uur.

De afgelopen twee weken legde het personeel zijn taken voor een kortere tijd neer, 2 en 4 uur lang. Onder het grondpersoneel vallen onder andere mensen die helpen bij inchecken, bagagepersoneel en degenen die vliegtuigen begeleiden op de grond.

De stakingen zijn georganiseerd door vakbonden FNV en CNV. Zij waren samen met drie andere bonden voor grondpersoneel met KLM in gesprek over een nieuwe cao. Na vele onderhandelingsrondes stapten de twee bonden uit het overleg.

Hogere compensatie

Begin deze maand sloot de vliegmaatschappij een akkoord met de drie andere bonden: De Unie, de bond voor technisch personeel NVLT en VKP, een vakbond speciaal voor KLM-personeel.

Daarin werd onder andere een loonsverhoging afgesproken van 2,25% de komende twee jaar, een afspraak waar FNV en CNV het niet mee eens zijn. Zij willen een hogere compensatie.

Voor volgende week woensdag is er opnieuw een staking onder het grondpersoneel van KLM aangekondigd, die moet 8 uur duren.

Het Rotterdamse dierenpark Blijdorp is erin geslaagd het merendeel te redden van de papegaaiduikereieren die in juni bij smokkelaars op Schiphol werden gevonden. Uit 42 van de 51 eieren is een kuiken gekomen.

"Het was heel arbeidsintensief. Het eerste kuiken kroop al na vier dagen uit het ei en in de weken daarna volgden er telkens meer", zegt woordvoerder Erwin de Zwart van de dierentuin. "Normaal zorgt de moeder natuurlijk voor hen, maar nu moesten wij dat doen."

De eieren werden drie maanden geleden aangetroffen in de handbagage van drie Duitse smokkelaars, afkomstig uit IJsland. "Ik zag gelijk dat het geen kippeneieren waren", zegt een douanier die ontdekking deed. De smokkelaars bleken in het ruim ook nog een broedmachine te hebben. Daarmee waren de eieren tot kort voor vertrek warm gehouden.

Gillende sirenes

Omdat alle kou en stress de dieren fataal konden worden, bracht de douane de dieren met gillende sirenes over naar Blijdorp. Er werd gekozen voor deze dierentuin omdat die ervaring heeft met het uitbroeden van zeldzame vogelsoorten en al een papegaaiduikerkolonie heeft. Er was net voldoende capaciteit: alle broedmachines van Blijdorp moesten worden ingezet.

De tientallen 'pufflings' die uit het ei kropen mochten achter de schermen bijkomen. Terwijl ze hun nestvacht verloren werden ze gevaccineerd, geringd en gechipt. "In grote stellingkasten was het een gezellige kakofonie van door elkaar kwetterende donsbolletjes", omschrijft de dierentuin de onverwachte uitbreiding.

Behalve de 51 papegaaiduikereieren hadden de smokkelaars ook 28 eieren bij zich van ijs- en kuifeenden, eveneens beschermde soorten. Daarvan overleefden er respectievelijk maar twee en zeven.

De douanier is verontwaardigd over de smokkel: "Een papegaaiduiker is helemaal geen dier om als huisdier te houden. Deze dieren horen gewoon thuis in hun natuurlijke leefgebied."

Lucratieve handel

Papegaaiduikers zijn een internationaal beschermde diersoort die voorkomt aan de Noord-Atlantische kust. Met hun zwart-witte verendek lijken de alkachtigen wat op een pinguïn, maar hun opvallende rood-oranje-blauwe snavel verraadt dat dit een andere soort is. Een enkele keer duikt er eentje op aan de Nederlandse kust, maar hun broedgebieden liggen noordelijker.

De diersoort wordt bedreigd door klimaatverandering, milieuvervuiling, overbevissing en ratten en katten die door mensen naar hun leefgebied zijn gebracht. Het is daarom verboden de dieren te storen of te vangen, laat staan te verhandelen.

Toch hebben vogelsmokkelaars het geregeld voorzien op de fotogenieke dieren: warenwaakhond NVWA noemde de handel in beschermde diersoorten ooit "een van de grootste en meest lucratieve vormen van criminaliteit".

Een volwassen papegaaiduiker kan enkele duizenden euro's opleveren. Dat veroorzaakt echter niet alleen veel dierenleed voor de individuele exemplaren, het is ook een gevaar voor de biodiversiteit.

Boetes

De extra dieren betekenen voorlopig "een gezellige drukte" voor Blijdorp. De geredde kuikens mogen er blijven tot ze sterk genoeg zijn om naar andere dierentuinen te verhuizen, waar ze ingezet zullen worden in het fokprogramma. "Harstikke gezond jong", noemt vogelexpert Maarten Vis de dieren. De snavels zijn nog niet zo herkenbaar fel gekleurd als bij een volwassen papegaaiduiker, "maar ze hebben wel een beetje dat clowneske uiterlijk", zegt Vis.

De papegaaiduikers uitzetten in het wild is niet mogelijk nu ze door mensen zijn gevoerd. De drie smokkelaars zijn vorige week veroordeeld tot het betalen van een boete van 7500 euro per persoon.

Naamgenoten

De douanier die de eieren aantrof verwacht de dieren nog wel vaker te zien, zeker nu een ervan zijn naam heeft gekregen. Eigenlijk krijgen gevonden dieren in Blijdorp geen naam, maar voor de papegaaiduikers is een uitzondering gemaakt. "Ik hoorde dat ze een graag een naampje wilden geven aan de vogels die we hadden gevangen, dus deze heet nu Mitchell", zegt de douanier.

Werken in de gevangenis is gevaarlijk, blijkt uit een lijst met incidenten die vakbond FNV naar de podcastredactie stuurde. Deze woensdag voeren gevangenismedewerkers actie tijdens een commissiedebat in de Tweede Kamer. Zowel binnen als buiten de gevangenismuren krijgen ze te maken met veel geweld en bedreigingen. Zo zijn er afgelopen maand bij drie cipiers thuis explosieven geplaatst. Ook werd een gevangenenbewaarder op straat geslagen met een honkbalknuppel.

"Bedreigingen stoppen niet bij de muren", weet ook Yola Wanders. Zij was elf jaar verantwoordelijk voor de veiligheid van de zwaarst beveiligde gevangenis van Nederland: de Penitentiaire Inrichting in Vught. Ze stuurde de Extra Beveiligde Inrichting in die gevangenis aan, waar onder anderen Ridouan Taghi en Mohammed B. vastzitten. Ze had er ook de leiding over de terroristenafdeling. In de podcast vertelt ze hoe gevangenen altijd hebben gedreigd met geweld en intimidatie, maar hoe ze het werk ook grimmiger heeft zien worden.

De personeelskrapte waar gevangenissen mee kampen, maken het probleem nijpender. Want wie reageert er onder deze omstandigheden nog op de vele vacatures die openstaan? En, waarschuwt Wanders: te snel gevangenismedewerkers in het diepe gooien kent ook risico's. "Er moet voor gewaakt worden dat je het instapniveau gaat verlagen, om zo snel mogelijk nieuwe mankracht in je inrichting te krijgen."

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Ulrike Nagel

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door de NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

In Capelle aan den IJssel wordt geschokt gereageerd op het doodschieten van de 15-jarige verdachte door de politie. Na de gebeurtenis gisteren bij een vestiging van McDonald's was het heel stil, vertelt een getuige. "Terwijl je zou verwachten dat er daarna meer ophef was."

Het terrein rond het fastfoodrestaurant was na de gebeurtenis afgesloten voor politieonderzoek. Daarom halen bezoekers hun voertuig vandaag weer op. "We hadden het er gisteren meteen al over: had de politie geen taser kunnen gebruiken?" zegt een jongen die vandaag met zijn moeder zijn fiets komt ophalen.

De politie loste gisteren meerdere schoten op een 15-jarige jongen die op de vlucht sloeg voor de agenten. De jongen zou daarvoor volgens ooggetuigen met een vuurwapen hebben gedreigd bij de roof van een fatbike.

Onderzoek naar echtheid wapen

Het Openbaar Ministerie (OM) meldt vandaag dat er op de plek waar de jongen is doodgeschoten een vuurwapen is gevonden. "Of het een echt vuurwapen is, moet blijken uit onderzoek." Ook het dragen van een nepwapen dat lijkt op een echt wapen is verboden.

Volgens het OM gebruikte de politie de zogenoemde Benaderingstechniek Gevaarlijke Personen: een procedure voor als iemand mogelijk een vuurwapen bij zich heeft. De rijksrecherche doet onderzoek naar het schieten door de politie, zoals standaard gebeurt.

Voor de diefstal van de fatbike heeft de politie nog twee verdachten aangehouden: een 15-jarige jongen uit Rotterdam en een 15-jarige jongen uit Gouda.

De moeder die met haar zoon zijn fiets komt ophalen spreekt van "een surrealistische situatie". "Hij belde gisteren en zei: 'Mam, ik kan niet weg, mijn fiets staat hier en de politie heeft iemand neergeschoten naast ons'", vertelt ze. "Mijn primaire reactie als moeder was: wat als er een kogel afketst en er iets met hem gebeurt?"

Haar zoon, die dezelfde leeftijd heeft als de doodgeschoten verdachte, zag het lichaam van de verdachte liggen. "Het heftigste vond ik zijn leeftijd en hoe het zo gelopen is."

Onderzoek

Zoals gebruikelijk is als agenten schieten en daarbij gewonden of doden vallen, doet de rijksrecherche nog onderzoek. Burgemeester Manusama zei gisteren te snappen dat "dit incident diepe indruk heeft gemaakt op alle omstanders die het hebben gezien" en zei te begrijpen dat er emoties en vragen leven bij de Capellenaren. Hij roept mensen op om niet te speculeren en de uitkomst van het onderzoek af te wachten.

De mensen die bij de fastfoodzaak aanwezig waren en de schietpartij hebben gezien, hebben slachtofferhulp aangeboden gekregen. De 15-jarige jongen die erbij was zegt dat het goed met hem gaat. Zijn moeder vertelt er echter niet van geslapen te hebben. "Ik heb mijn zoon wel 28 keer gevraagd: weet je zeker dat het goed gaat? Heb je die beelden niet de hele tijd in je hoofd teruggehaald?"

Dat de jonge verdachte mogelijk een vuurwapen had, verbaast haar zoon. "Er zijn tegenwoordig wel veel van mijn leeftijdsgenoten met bijvoorbeeld messen op zak. Maar toen ik hoorde dat iemand van mijn leeftijd met een vuurwapen rondliep, schrok ik daar wel van."

Online supermarkt Picnic hoeft zich voorlopig niet te houden aan de cao voor levensmiddelen, die voor grote supermarkten geldt. Dat heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) besloten na een verzoek van het bedrijf.

Werknemers van Picnic hebben daardoor geen recht op bijvoorbeeld toeslagen als zij op zon- en feestdagen werken, zolang de huidige supermarkt-cao geldt. In 2022 en 2023 hadden zij die rechten wel, erkent Picnic-oprichter Michiel Muller, omdat het bedrijf toen is vergeten een uitzondering aan te vragen.

"Het bedrijfsmodel van online supermarkten is echt anders dan dat van zelfstandige detailhandelaren of franchisenemers", zegt demissionair minister Paul, die de uitzondering heeft verlengd. "Bestellen en bezorgen wordt steeds normaler. Het zou goed zijn als zij weer aan tafel gaan en komen tot een oplossing waarin alle partijen zich kunnen vinden."

Afgelopen zomer spande vakbond FNV een rechtszaak aan, omdat de bond vond dat Picnic en flitsbezorgdienst Flink supermarkten zijn. Het gerechtshof ging daarin mee.

Verschillende supermarkt-cao's

Picnic vroeg toen alsnog om een uitzondering op de bijbehorende cao, omdat het bedrijf zichzelf ziet als technologie- of e-commercebedrijf, zoals Bol.com of Amazon. Ook dreigde het bedrijf om Nederland te verlaten, als ze die uitzondering niet zouden krijgen. "We hebben dan 40 procent hogere loonkosten en we kunnen dan niet meer concurreren", zei Muller eerder. Picnic bezorgt ook in Duitsland en Frankrijk.

In Nederland zijn er twee verschillende cao's voor supermarkten. Een is voor grote ketens, zoals Albert Heijn en Jumbo. De andere is voor franchisenemers, zoals Plus en Spar, maar bijvoorbeeld ook voor de kaasboer. Onder die laatste cao zou volgens de rechter ook Picnic vallen.

Maar het ministerie concludeert nu dat Picnic toch zijn oude cao mag behouden. Dat komt doordat Picnic alleen aan bezorging doet, terwijl andere supermarkten niet alleen bezorgen, maar ook vestigingen hebben waar je naar binnen kunt lopen.

Supermarkten en bezorgdiensten

Vooral die bezorging zorgt ervoor dat Picnic andere mensen aanneemt dan supermarkten, zegt hoogleraar marketing Kitty Koelemeijer. "Bij supermarkten werken veel jongeren die het jeugdloon krijgen. Bij Picnic zijn mensen juist 18 jaar of ouder, omdat bezorgers een rijbewijs nodig hebben." Als ook Picnic onder de supermarkt-cao zou vallen, kan het niet meer concurreren met supermarkten, omdat het oudere personeel duurder is, zegt het bedrijf.

Reacties op besluit

Vakbond FNV is verbaasd over het besluit van het ministerie. "Picnic is een supermarkt, maar mag van de minister toch nog een jaartje doen alsof dat niet zo is", zegt FNV-bestuurder Michiel Al. De bond verwijst naar de uitspraak van de rechter die stelt dat Picnic een supermarkt is. "Maar als het om arbeidsvoorwaarden gaat trekken ze ineens het jasje van een logistiek bedrijf aan", zegt FNV.

Picnic-oprichter Muller kan zich wel vinden in het besluit van het ministerie. "De uitspraak is volstrekt helder. Winkels zijn winkels en online is online", laat hij weten in een reactie.

De uitzondering geldt ook voor andere bedrijven die onder de werkgeversorganisatie E-commerce Nederland vallen.

Het doodschieten van een 15-jarige jongen in Capelle aan den IJssel door een politieagent gisteren roept vragen op over vuurwapengebruik door de politie. Wanneer mogen politiemensen schieten en wat moeten ze doen om te voorkomen dat iemand overlijdt?

Vooropgesteld: het is zeldzaam dat agenten in Nederland gericht op een verdachte schieten. Volgens politiecijfers gebeurde dat vorig jaar in dertien gevallen, op een totaal van de ruim 1700 keer dat politiemensen hun vuurwapen trokken.

Van die dertien mensen kwam een persoon om het leven, blijkt uit jaarcijfers van het Openbaar Ministerie. In 2023 werd er niemand door de politie doodgeschoten, de jaren ervoor gebeurde dat gemiddeld drie keer.

Begin dit jaar werd een verdachte doodgeschoten bij een inval in Rotterdam. Bekend is ook de zaak rond Sammy Baker, die in 2020 in verwarde toestand in Amsterdam werd doodgeschoten. Zijn ouders troffen vorige week een schikking met de politie. Dat agenten een kind doodschieten, zoals gisteren in Capelle gebeurde, is sinds 2012 niet voorgekomen. Toen werd de 17-jarige Rishi gedood op station Hollands Spoor in Den Haag.

Ernstig misdrijf

Wanneer politiemensen hun vuurwapen mogen gebruiken, staat in de zogenoemde ambtsinstructie. "Ze mogen een schot afgeven als waarschuwing, uit noodweer of om iemand te kunnen aanhouden", zegt Patrick Fluyt van politievakbond ACP. Politiewetenschapper Jaap Timmer voegt daaraan toe dat iemand verdacht moet zijn van een zwaar misdrijf.

En dat was in dit geval zo, zeggen beiden. De verdachte zou een fatbike hebben gestolen en daarbij een vuurwapen hebben gebruikt. "Een gewapende beroving is zo'n ernstig misdrijf", zegt Timmer. "Bovendien was de verdachte dus vuurwapengevaarlijk." Ook was onbekend om wie het ging.

Vluchtende verdachte

Daar komt nog bij dat de verdachte in Capelle volgens de politie en het OM niet naar de waarschuwingen van de agenten luisterde en wegvluchtte. Timmer: "In zo'n geval onttrekt iemand zich aan zijn aanhouding. Als hij dan wegvlucht, dan kan hij dus vervolgens elders in de samenleving met dat vuurwapen rondlopen en daar een gevaar vormen."

Er was in Capelle dus een onbekende, vuurwapengevaarlijke verdachte van een ernstig misdrijf die wegvluchtte. In die optelsom lijkt het erop dat de agenten zich aan de instructies hebben gehouden, zegt Timmer. Hij benadrukt wel, net als vakbondsman Fluyt, dat de Rijksrecherche daar nog onderzoek naar zal doen. Volgens het OM is nog niet duidelijk of het vuurwapen dat bij de verdachte is gevonden echt is.

Actiegroep Controle Alt Delete, die zich inzet tegen excessief politiegeweld, zegt dat de ambtsinstructie dingen toestaat die volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens niet mogen. Zo blijkt uit uitspraken van het hof, die juridisch een hogere status hebben dan de instructie, dat schieten om toekomstig gevaar te voorkomen niet zonder meer mag.

Dat mag volgens de organisatie alleen als er onmiddellijke dreiging van een verdachte uitgaat. Nederlandse rechters gaan overigens niet mee in die redenering, tot teleurstelling van Controle Alt Delete.

Laag richten

In de ambtsinstructie is niet geregeld op welke lichaamsdelen agenten moeten schieten. Dat leren ze tijdens hun opleiding. "Bij een aanhouding schiet je het liefste op de benen, want alles daarboven is in principe dodelijk", zegt Fluyt.

Ook Timmer legt uit dat politiemensen leren om in zo'n geval laag te richten, zodat het risico op ernstig letsel zo klein mogelijk is. "Maar een schot kan hoger uitkomen. De verdachte staat meestal niet stil en de agent ook niet. Het is een spannende situatie. Dan is heel precies richten moeilijk."

Het aantal schoten is ook ter beoordeling van de agenten op het moment zelf. "Je schiet zolang je geen effect ziet", zegt Timmer. "Als je ziet dat een verdachte neervalt of zich overgeeft, dan schiet je natuurlijk niet verder."

Vervolging agenten

Zoals bij alle schietincidenten waarbij de politie betrokken is, zal de Rijksrecherche het vuurwapengebruik van de agent in Capelle onderzoeken. Meestal besluit het Openbaar Ministerie op basis van zo'n onderzoek dat agenten niet worden vervolgd, omdat ze zich aan de ambtsinstructie hebben gehouden.

Zo hoeft het arrestatieteam dat in januari bij de inval in Rotterdam de verdachte doodschoot, niet voor de rechter te komen. Het OM wilde ook de agenten die bij de dood van Sammy Baker betrokken waren, niet vervolgen. Zijn ouders proberen die strafrechtelijke vervolging alsnog af te dwingen.

Dat lukte de nabestaanden van een 18-jarige man die in 2018 in Delft door een agent werd doodgeschoten eerder ook. Zij dwongen strafvervolging af van de betrokken politieman, nadat het OM had geoordeeld dat het vuurwapengebruik gerechtvaardigd was. De agent werd vorig jaar door de rechter vrijgesproken.

Ook een agent die in 2022 in Waalwijk per ongeluk een verdachte doodschoot, werd vrijgesproken. Het OM is tegen dat vonnis in hoger beroep gegaan.

De afgelopen twee nachten hebben opnieuw meer dan 2000 asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel geslapen. De dwangsom voor het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) loopt daardoor verder op: de teller staat nu op 300.000 euro.

In de nacht van vrijdag op zaterdag sliepen exact 2000 mensen in Ter Apel. Dat is het maximaal toegestane aantal en daarom geldt daar geen dwangsom voor.

Zaterdagnacht sliepen er 2007 mensen in het aanmeldcentrum, vannacht 2022. Vorige week bleef het aantal mensen met uitzondering van donderdag steeds onder het maximum. De week ervoor werden drie dagen te veel mensen opgevangen, schrijft RTV Noord.

Maximaal 5 miljoen

De rechter bepaalde eind oktober vorig jaar dat het COA bij elke overschrijding 50.000 euro aan de gemeente moet betalen. De dwangsommen kunnen oplopen tot maximaal 5 miljoen euro.

Het COA verwacht vanaf half oktober verbetering. Dan opent de noodopvang op het evenemententerrein in Biddinghuizen. Tot die tijd is er te weinig doorstroom vanuit Ter Apel vanwege een tekort op aan opvangplekken elders in het land.

De Limburgse band Rowwen Hèze bestaat deze week veertig jaar. Met nummers als Bestel Mar, De Peel in Brand en Limburg, scoorde de band hits die nog altijd tot ver buiten de Limburgse provinciegrenzen te horen zijn. Ze doen het na al die jaren iets rustiger aan, maar van achteroverleunen moeten de zes mannen niets weten.

Het begon voor de band allemaal in september 1985, toen Jack Poels werd gevraagd als zanger van de band The Legendary Texas Four in het kerkdorp America, inmiddels onderdeel van de gemeente Horst aan de Maas. Poels had wel een voorwaarde: hij wilde ook in het dialect zingen.

De band ging daarop op zoek naar een nieuwe, Limburgse bandnaam die binding had met Horst. Drummer Mart Deckers zocht in de gemeentearchieven naar namen van dorpsfiguren. Christiaan Hesen (1853-1947) was een berucht zonderling figuur en een bandiet die de bijnaam Rowwen Hèze had: 'rauwe', oftewel ruige Hesen. De bandnaam was geboren.

Feestende menigte

Na enkele jaren regionaal succes brak de band begin jaren 90 door bij het grote publiek met Bestel Mar. Het nummer kwam oorspronkelijk uit in 1989, maar kwam pas in 1992 binnen in de Mega Top 50. Daar bleef het vijftien weken lang staan. Toen de band enkele maanden later voor een feestende menigte van tienduizenden mensen speelde op Pinkpop, kon niemand nog om de Limburgers heen.

Rowwen Hèze op Pinkpop in 1992:

Sindsdien speelde de band duizenden concerten in feesttenten en op poppodia in het hele land, vaak wel drie keer per week. Rowwen Hèze stond in totaal zeven keer op Pinkpop, nog veel vaker op de Zwarte Cross en zelfs op het Deense Roskilde Festival, in 1993. Ook verkocht Rowwen Hèze honderdduizenden platen.

'Met z'n zessen de baas'

Dat de zeskoppige band in veertig jaar tijd slechts enkele wijzigingen in de bezetting kende, vinden de leden zelf ook bijzonder. "Het is best een moeilijk ding", zegt accordeonist en producer Tren van Enckevort tegen L1 Nieuws. "We zijn met zes mannen die eigenlijk allemaal de baas zijn. Hoe vaak ging het bij bands niet mis met maar twee mensen?"

De band heeft altijd een stevig arbeidsethos gehad. "Een beetje achterover leunen, daar zijn we nooit van geweest", aldus zanger Poels. "Als dat weg zou zijn, dan was het het bandje niet meer. Noem het Ehrgeiz (ambitie, red.), je wil er toch een beetje toe doen. Maar het genieten heeft wel een iets grotere vorm aangenomen tegenwoordig."

Wat er op het verlanglijstje staat van de band? "Tsja", zegt Poels. "Toch weer het volgende liedje zeg ik dan." Van Enckevort: "We hebben allemaal een eigen insteek, maar als we met een liedje bezig zijn, worden andere kleine dingen snel weer vergeten. Het draait om het liedje. En dat staat nog steeds overeind."

De gijzeling in 1977 van leerlingen en leraren van een basisschool in Bovensmilde heeft op veel slachtoffers nog altijd veel impact. Een klein deel kampt met zware mentale klachten en het aantal vermoedelijke gevallen van PTSS ligt hoog. Veel oud-leerlingen voelen zich in de loop der jaren te weinig gesteund.

Dat zijn een aantal conclusies na een groot onafhankelijk onderzoek door het ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum, waar drie jaar geleden om is gevraagd. De onderzoekers richtten zich op de ervaringen van toentertijd getroffen leerlingen, leraren en hun naasten. Aan het onderzoek deden onder anderen 45 oud-leerlingen mee, evenals enkele betrokken leraren en 25 naasten van de slachtoffers.

Gijzeling en treinkaping

De gijzeling door vier Molukkers begon op 23 mei 1977. Ze drongen de Drentse school binnen en hielden 105 kinderen en vijf leraren vier dagen gegijzeld. Toen werden de kinderen, van wie een deel ziek was geworden, en één leraar vrijgelaten. Tijdens de gijzeling werden leerlingen en leraren bedreigd met wapens en het opblazen van de school.

De andere leerkrachten kwamen pas op 11 juni vrij, nadat het leger was ingezet. Op die dag maakten mariniers ook een einde aan een treinkaping van Molukkers bij De Punt, zo'n 20 kilometer verderop.

Met de gijzelingsacties wilde de Molukse jongeren de Nederlandse regering dwingen actie te ondernemen om de vorming van een Zuid-Molukse staat mogelijk te maken.

Ook de nasleep van de gijzelingsacties hebben impact gehad op de slachtoffers. De sfeer in het dorp bleef "dreigend", staat in het onderzoek. "Er ontstonden conflicten tussen inwoners uit de Nederlandse en Molukse gemeenschappen. Politie en ME waren aanwezig en de gegijzelde kinderen gingen onder bewaking naar school. Deze veranderingen stonden in schril contrast met het zwijgen over de gijzeling en de houding van de dorpsgemeenschap, die deed alsof er niets was gebeurd."

Een op de vijf oud-leerlingen die meededen aan het onderzoek zegt nog altijd behoefte te hebben aan meer steun, onder meer op zorggebied. Bij de groep naasten gaat het om een op de zes. Ze hebben vooral moeite met de verwerking van de gijzeling en de nasleep ervan en kampen met posttraumatische klachten.

Deelnemers gaven aan dat die steun voor een deel ontbrak; vooral de rijksoverheid, gemeente en hulpverleners hebben het in hun ogen laten afweten. De meeste leerlingen zeggen zich niet erkend te voelen vanuit de overheid en de samenleving; ze houden de toenmalige regering medeverantwoordelijk voor de aanleiding van de gijzeling en het gebrek aan nazorg. De impact van de gijzeling zou zijn gebagatelliseerd.

Zwijgen doorbreken

Staatssecretaris Arno Rutte (Justitie en Veiligheid) noemt het belangrijk dat de slachtoffers met dit onderzoek "een stem hebben gekregen, dat de stilte achteraf daarmee is doorbroken". Hij wil onder meer een centraal punt instellen waar gedupeerden steun kunnen vinden. Van daaruit zouden ze ook de juiste (na)zorg moeten krijgen, evenals praktische hulp.

Verder wil Rutte kijken naar de aanbeveling om mensen die nog last hebben van posttraumatische klachten of schade een "financiële tegemoetkoming" te geven. Ook komt er, in samenspraak met getroffenen, een informatie- en herinneringspunt. Dat moet onder meer meer bekendheid geven aan de gebeurtenissen van toen en "het zwijgen doorbreken". Of dat een online of fysieke plek wordt, is nog onduidelijk.

Publieke excuses namens het kabinet, zoals veel slachtoffers ook op zijn plaats zouden vinden, wil Rutte niet toezeggen. Hij zegt dat uit het onderzoeksrapport niet de conclusie kan worden getrokken dat de overheid met de kennis van toen anders had moeten handelen.

Bij een bedrijfsongeval op een schip in de haven van Rotterdam is een man op het leven gekomen. De man was samen met collega's aan het werk in het ruim van een schip.

Wat er is gebeurd op de Botlek Terminal, is nog niet duidelijk. De arbeidsinspectie doet zoals gebruikelijk onderzoek naar het incident.

Tweede incident

Het is het tweede dodelijke incident in korte tijd bij het havenbedrijf C. Steinweg Group. In juni kwamen twee mensen om in het ruim van een schip terwijl ze bezig waren met het lossen van stalen platen. Twee anderen raakten zwaargewond.

Dit incident gebeurde op een andere locatie van het bedrijf. Het onderzoek ernaar loopt nog.

Na het incident van vandaag zegt C. Steinweg verslagen te zijn. "De hulpdiensten waren snel ter plaatse, maar konden helaas niets meer doen voor het slachtoffer." Het havenbedrijf hoopt snel meer te weten. "Onze gedachten zijn bij de nabestaanden en de betrokken collega's. We doen alles wat in onze macht ligt om hen te ondersteunen."