NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaanse president Trump zegt dat twee nucleaire onderzeeërs dichter bij Rusland zijn in reactie op een dreigement van de voormalige Russische premier Medvedev. De twee ruzieden de afgelopen dagen openlijk op sociale media. Medvedev dreigde donderdag dat Trump "niet moet vergeten dat Moskou over nucleaire aanvalscapaciteiten beschikt".

"Op basis van de uiterst provocerende uitspraken heb ik opdracht gegeven om twee kernonderzeeërs te positioneren in de daarvoor geschikte regio's", schrijft Trump op zijn sociale mediaplatform Truth Social.

"Woorden zijn van groot belang en kunnen vaak tot onbedoelde gevolgen leiden. Ik hoop dat dit niet zo'n geval zal zijn." Enkele uren later zei hij dat de onderzeeërs "dichter bij Rusland" zijn.

Medvedev was van 2008 tot 2012 president en van 2012 tot 2020 premier van Rusland. Momenteel is hij vicevoorzitter van de Veiligheidsraad van Rusland. Hij staat bekend als een van de meest uitgesproken antiwesterse haviken van het Kremlin.

Aanleiding voor de woordenwisseling tussen de twee was een ultimatum van Trump. Die vervroegde deze week de deadline om een einde te maken aan de oorlog in Oekraïne. De president stelde dat Rusland "nog maar tien tot twaalf dagen heeft om een staakt-het-vuren te accepteren".

Secundaire heffingen

Anders volgen er zogenoemde secundaire heffingen tegen Rusland, dreigde Trump. Dat zijn heffingen die worden opgelegd aan landen die olie kopen van Rusland, zoals China en India.

Directe heffingen opleggen aan Rusland zou weinig effectief zijn, omdat de landen nauwelijks zaken doen met elkaar. Door heffingen op te leggen aan landen die wel Russische olie importeren, wordt handel drijven met Moskou minder aantrekkelijk, is het idee.

Of de Amerikaanse heffingen zouden gelden voor alle producten die de VS uit China en India importeert of dat de sancties zich specifiek zouden richten op bedrijven die Russische olie importeren, is onduidelijk. Het is überhaupt zeer de vraag of Trump van plan is om de daad bij het woord te voegen. In maart dreigde hij ook al met secundaire heffingen op Russische olie, maar die kwamen er niet.

Poetin niet onder de indruk

Poetin lijkt zich niets aan te trekken van Trumps ultimatum. Hij zei vrijdag dat hij "langdurige en stabiele vrede" in Oekraïne wil, maar gaf geen enkele indicatie dat hij bereid is om concessies te doen. Hij herhaalde dat hij pas vrede wil als de "onderliggende oorzaken van het conflict" zijn weggenomen en alle Russische doelen zijn bereikt.

Daarmee doelt hij onder meer op het demilitariseren van Oekraïne, wat zou neerkomen een volledige overgave van Oekraïne aan Rusland. Op Trumps uitspraken over de nucleaire onderzeeërs heeft Poetin nog niet gereageerd.

Twaalf jaar lang was de inhoud van de kluis in de voormalige burgemeesterskamer in het gemeentehuis van Zandvoort een mysterie. De sleutel was al die tijd kwijt, maar werd deze week teruggevonden.

De kluis van twee meter hoog en ruim een meter diep wordt afgesloten door een dikke, metalen deur. "Het is zo'n ouderwetse kluis", zegt wethouder Lars Carree tegen regionale omroep NH. "Als je de hendel overhaalde, zat dat ding ook echt op slot."

En echt op slot zat de kluis ook inderdaad, tot de huishoudelijke dienst deze week ergens een bakje vond met sleutels. Aan één daarvan hing een label met 'kamer burgemeester'.

Kindertekeningen en Donald Duck

Vanochtend bleek de sleutel inderdaad te passen en ging de kluis in de voormalige burgemeesterskamer na al die jaren weer open. Erin zaten onder meer een oude kist met kindertekeningen, een exemplaar van de Donald Duck, relatiegeschenken van andere gemeenten en stedenbouwkundige plannen voor de stad.

Ook een aantal papieren kwam tevoorschijn met de titel 'Aanwijzingen van de regering omtrent de houding aan te nemen bij vijandelijke bezetting'. Die bleken te zijn geschreven in de jaren 30 van de vorige eeuw, toen het gevaar van Adolf Hitler duidelijk werd.

"Grote verrassingen zaten er niet echt tussen", zegt Carree over de inhoud van de kluis. De oude tekeningen die laten zien hoe Zandvoort eruit had kunnen zien, vielen hem wel op. "Mooi om te zien wat er wel en niet van die plannen terecht is gekomen. Een deel is gerealiseerd, maar een heel groot deel ook niet.

In Brazilië zijn de zorgen groot na invoering van importheffingen van 50 procent door de Amerikaanse president Trump. Hoewel er een lijst is van bijna zevenhonderd producten die op de valreep werden vrijgesteld, waaronder sinaasappelsap, olie en vliegtuigen, zijn de gevolgen van de heffingen voor de Braziliaanse economie groot.

Zo zal de export van rundvlees, meubels, vruchten zoals mango's en vooral koffie veel duurder worden. Brazilië is de grootste koffieproducent ter wereld en goed voor 30 procent van de koffie in Amerika.

Koffieboeren hadden het afgelopen jaar grote moeilijkheden door de grote droogte en klimaatverandering. Door de heffingen worden hun problemen nog groter, verwacht politicoloog Pablo Ibanez: "Wij zullen dat merken, maar de Amerikanen ook, want de koffie wordt daar duurder. Het is niet de verwachting dat bijvoorbeeld Colombia snel zoveel koffie als Brazilië kan produceren, dus uiteindelijk zijn er alleen maar verliezers."

Straffen

De VS exporteert meer naar Brazilië dan het importeert. Er is een handelsoverschot van meer dan zeven miljard dollar. De heffingen hebben dan ook vooral een politieke reden: Trump wil Brazilië straffen. Hij eist dat de rechtszaak tegen de extreemrechtse ex-president Jair Bolsonaro, zijn politieke vriend en bondgenoot, wordt stopgezet.

Bolsonaro staat onder meer terecht voor het beramen van een staatsgreep na de verkiezingen van 2022, die hij nipt verloor van de huidige president Lula da Silva. Ook wordt Bolsonaro gezien als de aanstichter van de bestorming van het parlement en het hooggerechtshof door zijn aanhangers in januari 2023.

Trump legde ook sancties op aan rechter Alexandre de Moraes van het hooggerechtshof, die de onderzoeken en de zaken tegen Bolsonaro opende. Inmiddels is het visum voor de VS van de rechter ingetrokken en worden mogelijke tegoeden en bezittingen van hem bevroren.

De Moraes wordt er door Trump van beticht "ernstige mensenrechtenschendingen" te plegen door zich te richten op politici van de (rechtse) oppositie, onder wie journalisten, kranten en Amerikaanse en internationale bedrijven, zoals sociale mediaplatforms. Eerder noemde Trump de vervolging van Bolsonaro een 'heksenjacht'.

Bekijk een overzicht van alle heffingen die Trump heeft opgelegd of wil opleggen aan landen:

Braziliaanse experts spreken van een ongekende situatie en een aanval op de democratie. "Dat Trump zich mengt in de Braziliaanse interne politiek, vooral in justitiële zaken, is een aanval en een directe bedreiging voor onze soevereiniteit. Hij eist dat Lula gaat ingrijpen in het hooggerechtshof, maar dat zou betekenen dat er hier een dictatuur gevestigd wordt. Want al zou Lula dat willen, hij heeft die bevoegdheid niet", zegt Ibanez, die benadrukt dat Brazilië een duidelijke scheiding der machten kent die goed functioneert.

Zoon van Bolsonaro

Op de achtergrond van de crisis speelt Bolsonaro's zoon en parlementslid Eduardo Bolsonaro een belangrijke rol. Hij vertrok dit jaar voor onbepaalde tijd naar Amerika, naar eigen zeggen om te ontkomen aan vervolging door justitie.

Hij staat in nauw contact met Trump, begeeft zich in ultrarechtse kringen en probeert de zaak tegen zijn vader een andere kant op de sturen. Na de bekendmaking door Trump over de 50 procent tariefsverhoging reageerde hij enthousiast op sociale media.

In Brazilië worden de Bolsonaros inmiddels steeds sterker bekritiseerd. Ze verliezen steun, in tegenstelling tot president Lula da Silva die juist populairder lijkt te worden. Uit onderzoek blijkt dat een meerderheid van de Brazilianen, 57 procent, fel tegen de importheffingen is, want veel mensen gaat de bemoeienis van Trump veel te ver.

Amerikaanse macht

Trump raakt ook een andere gevoelige snaar in Brazilië. Het land werd in 1985 weer een democratie, na ruim twintig jaar militaire dictatuur. Het waren in 1964 de Amerikanen die de militairen bij een staatsgreep in het zadel hielpen.

Ook nu lijkt de VS onder Trump uit te zijn op een 'regime change'. Washington probeert te bewerkstelligen dat Bolsonaro kan meedoen met de volgende verkiezingen.

In een interview met The New York Times maakte president Lula da Silva duidelijk dat er niet te onderhandelen valt over de soevereiniteit van zijn land en sprak hij zijn zorgen uit: "Wij kennen de economische macht van de Verenigde Staten en we erkennen de militaire macht en de technologische kracht van de VS. Dat maakt ons niet bang, het maakt ons bezorgd."

Morgen is het grootste feest van het jaar voor veel leden van de lhbti-gemeenschap in Nederland: de Canal Parade in Amsterdam. Het is een uitbundige viering van inclusiviteit, maar toch zijn er lhbti'ers die juist minder zichtbaar willen zijn.

De reden is het toenemende geweld en de discriminatie jegens de gemeenschap. De laatste jaren is het aantal meldingen bij de politie en anti-discriminatiebureaus flink gestegen.

Dat ziet ook Philip Tijsma van belangenvereniging COC Nederland. "Die meldingen zijn nog maar het topje van de ijsberg. Het loopt uiteen van mensen die uitgescholden worden tot lhbti'ers die echt klappen krijgen."

Ook een andere vorm van discriminatie lijkt steeds vaker voor te komen: "We zien een heleboel vernieling van symbolen van de regenbooggemeenschap, zoals vlaggen."

Ruim 2700 meldingen per jaar

Recent onderzoek in opdracht van de overheid laat zien dat het aantal meldingen van geweld of discriminatie bij de politie gestegen is met ruim zeshonderd in de laatste vier jaar. Dat brengt het totaal op meer dan 2700 meldingen per jaar. Ook het aantal meldingen bij anti-discriminatiebureaus is behoorlijk gegroeid.

"Lhbti'ers zijn bezorgd over deze ontwikkelingen. Sommige mensen vragen zich af of ze nog wel hand in hand willen lopen met hun partner, of ze dezelfde kleding nog durven aan te trekken", zegt Tijsma. "Tegelijkertijd zien we ook dat andere lhbti'ers er juist veel strijdbaarder van worden."

Isabel, die niet met haar achternaam genoemd wil worden, maakte in de zeven jaar dat ze een relatie met haar vriendin heeft al meerdere keren discriminatie mee. "We worden regelmatig nageschreeuwd of -gefloten. Bovendien voel je heel vaak die negatieve blikken als je over straat loopt."

Een aantal jaar geleden kreeg ze zelfs met geweld te maken. "We lagen op het strand en gaven elkaar een kus. Gelijk daarna begon een groep jongens stenen naar ons te gooien." Dat maakte veel indruk op Isabel en haar partner. "We waren toen zo in shock dat we direct zijn weggelopen. Daardoor hebben we toen geen aangifte gedaan."

Inmiddels is het stel voorzichtiger. "Mijn vriendin wil bijvoorbeeld niet overal meer hand in hand lopen. We denken inmiddels ook goed na over waar we naartoe gaan op vakantie, nu in verschillende landen de positie van lhbti'ers verslechtert." Toch stelt ze zich strijdvaardig op: "Ik ben wie ik ben en dit is van wie ik hou, de rest probeer ik te negeren."

Uit recent onderzoek van onder meer Ipsos I&O en Movisie blijkt dat lhbti'ers zich veel meer dan andere mensen bewust zijn van wat ze wel en niet doen in het openbaar. Bij mensen die zich als queer identificeren, transpersonen en non-binaire mensen is meer dan de helft van de respondenten daar veel mee bezig. Bij homo's en lesbiennes is dit iets minder dan de helft.

Elze Kloen is transman en kreeg vorig jaar te maken met de vernieling van regenboogvlaggen die hij ophing aan zijn huis. Ze werden keer op keer gestolen of stuk gemaakt. "Op een gegeven moment gebeurde het zo vaak dat ik gestopt ben met de vlag buiten te hangen." Inmiddels maakt hij van de vernielde vlaggen kunst door ze op een opvallende manier te repareren, bijvoorbeeld door de stukken met gouden naden aan elkaar vast te maken.

Toen Kloen verder in zijn transitie kwam, merkte hij dat mensen hem anders begonnen te benaderen. "Hoe meer ik er mannelijk uit begon te zien, hoe minder ik werd lastiggevallen. Dat was best een gek gevoel."

Verruwing van de maatschappij

De politie heeft speciale medewerkers voor het behandelen van discriminatiemeldingen van lhbti'ers, de zogenoemde Roze in Blauw-teams. "We zien een verruwing van de maatschappij en verruwing van de omgangsvormen. Maar een stijging van de cijfers kan ook een indicatie zijn van een toename van de meldingsbereidheid."

De hack bij het Openbaar Ministerie lijkt steeds grotere gevolgen te hebben voor rechtszaken. Advocaten komen nog altijd moeilijk aan informatie, waardoor ze hun cliënten minder goed kunnen verdedigen. Sommige verdachten zitten daardoor onnodig langer vast, zeggen ze.

Twee weken geleden koppelde het Openbaar Ministerie alle systemen los van het internet na een hack. Digitaal contact met de buitenwereld is niet meer mogelijk. Medewerkers van het OM moeten daardoor allerlei stukken printen en op papier de deur uit doen.

De problemen beïnvloeden rechtszaken en mogelijk ook de uitkomst daarvan. Zo verscheen gisteren in de rechtbank in Roermond een verdachte van een dodelijke schietpartij. Er zijn beelden waarop mogelijk te zien is dat de verdachte uit zelfverdediging handelde. De video zou in zijn voordeel kunnen zijn, maar door de hack bij het OM ontbraken de beelden op de zitting.

"Verdachten moeten niet de dupe worden van deze situatie", zegt advocaat Tom Hameleers van de verdachte. "Zoals het gisteren op de zitting ging, kan eigenlijk niet. Als er beelden zijn, lijkt het mij voor alle partijen relevant dat die er kennis van kunnen nemen."

"Van vrijheid beroofd"

Bij de Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten zijn meerdere meldingen binnengekomen van verdachten en gevangenen die onnodig langer vastzitten, doordat stukken te laat komen of zelfs ontbreken. "Dat iemand meerdere dagen van z'n vrijheid wordt beroofd, is niet niks. Er is wel een mogelijkheid tot schadevergoeding van 100 tot 130 euro per dag, maar iemand is liever vrij", zegt voorzitter Mohamed Rafik.

Advocaten maken zich zorgen over de situatie. Ze willen sneller contact kunnen leggen met officieren van justitie en betere afspraken maken over het krijgen van stukken. "Alle begrip voor de situatie, maar het moet beter. De problemen van het OM worden op ons bordje gelegd. Dat is niet werkbaar. We willen kortere lijnen en duidelijkheid wanneer de problemen voorbij zijn", aldus Rafik.

Signalen niet bekend bij OM

Het Openbaar Ministerie kan vandaag nog geen duidelijkheid geven over de problemen. Een woordvoerder laat weten geen signalen te hebben gekregen dat verdachten of gevangenen later vrijkwamen. "We houden wel contact met advocaten om knelpunten en problemen te signaleren", zegt een woordvoerder.

Het ministerie van Justitie en Veiligheid betreurt dat de computerproblemen impact hebben op rechtszaken en betrokkenen. "Door iedereen wordt hard gewerkt om werkbare tijdelijke oplossingen te vinden", schrijft het ministerie. Het OM zegt er hard aan te werken om de systemen de komende tijd stapsgewijs opnieuw te laten opstarten.

Het is spitsuur op de boerderij van Martin Lines: de maaidorsmachines gaan op en neer over zijn velden om de gerstoogst binnen te halen. De weersomstandigheden, zonnig en een licht briesje, zijn ideaal voor de oogst. Toch kan het niet verhullen dat het een moeizame zomer is voor de Britse boeren.

Droogte, overstromingen, hittegolven, extreme neerslag: de weersextremen volgden elkaar in een razend tempo op in het Verenigd Koninkrijk. De afgelopen twee jaar werd record na record gebroken. "We hebben net een heel droge en warme lente achter de rug. Onze gewassen lijden daaronder. We oogsten nu een maand eerder dan normaal", zegt Lines.

Het jaar 2024 ging de geschiedenisboeken in als het op-een-na slechtste oogstjaar ooit in Engeland. "Vorig jaar verloren boeren tussen de 30 en 60 procent van hun oogst. Dit jaar ligt het verlies tussen de 10 en 20 procent", constateert hij. "Het was de slechtste oogst die onze familieboerderij ooit gehad heeft."

De familie Lines bewerkt het land in het graafschap Cambridgeshire al bijna een eeuw. "We hebben in het verleden wel eens zware neerslag of hitte gehad, maar deze extremen voor zulke lange periodes zijn ongekend." Lines is daarom overgestapt op natuurvriendelijker boeren.

Nieuwe realiteit

"Het is de nieuwe realiteit van klimaatverandering", zegt Tom Lancaster. Hij werkt voor de Energy & Climate Intelligence Unit, die natuurvriendelijke landbouwmethoden promoot. "De landbouw heeft er meer last van dan welke sector ook. Boeren zitten in de frontlinie van de klimaatverandering."

Volgens Lancaster kunnen de boeren zich wel wapenen. "Door bijvoorbeeld tussen twee oogsten wilde bloemen of grassoorten op hun velden te planten. Daarmee herstelt de bodem zich sneller en bouw je een extra laag organisch materiaal op. Hierdoor maak je de bodem weerbaarder tegen overstromingen en droogtes."

Sinds de jaren 70 van de vorige eeuw gebruiken Britse boeren steeds meer pesticiden en kunstmest. "De natuur zagen we als een obstakel dat we moesten overwinnen, maar wij willen boeren juist overtuigen dat landbouw en natuur hand in hand gaan. Een gezonde natuur zorgt voor een gezonde landbouw."

Sinds de Brexit heeft het Verenigd Koninkrijk rigoureus gebroken met het Europese landbouwbeleid. Niet langer krijgen boeren subsidies op basis van hoeveel land ze bezitten, maar worden ze door de regering betaald voor natuurvriendelijke landbouwmethoden. "Zonder Brexit hadden we dit nooit kunnen doen. We zijn nu vrij om een nieuw landbouwbeleid uit te stippelen."

Hulp van de wetenschap

Daarbij krijgen de boeren hulp van de wetenschap. Professor Ian Holman ontwikkelt op Cranfield University nieuwe landbouwtechnieken. Zo maken ze in een experimentele broeikas een duurzame aardappelsoort die beter bestand is tegen de droogte. Veel van zijn projecten draaien om water.

"Water is een fundamenteel element voor de groei van gewassen. Of het nu om regen gaat of water dat boeren uit rivieren en reservoirs halen."

Maar waterbesparende oplossingen bedenken, is vaak complex, merkt Holman. "Boeren gebruiken vooral water op momenten dat het minste water beschikbaar is. Het is dus belangrijk dat ze in natte periodes water opvangen in reservoirs. Maar de bouw daarvan kost veel geld en je moet er vruchtbare landbouwgrond voor opgeven. Wij ontwikkelen nu zonnepanelen die je in de reservoirs laat drijven. Zo kun je met die kostbare ruimte alsnog geld verdienen."

Grond als bankrekening

Boer Martin Lines omarmt de nieuwe koers volledig. Hij heeft het Nature Friendly Farming Network opgericht om andere boeren te overtuigen van de nieuwe aanpak. Zijn filosofie: je grond is je bankrekening. "Als ik investeer in gezonde grond is dat beter voor de natuur, maar ook beter voor mijn opbrengsten."

Lines laat tegenwoordig zo min mogelijk tractoren en andere zware machines rijden op zijn land en hij gebruikt geen insectenverdelgers meer. Hij steekt een riek in het veld. De toplaag is nog hard door de droogte, maar de laag eronder is korrelig en zelfs een beetje vochtig. "Kijk, wormen krijgen de kans om gangen te graven. De grond is minder compact waardoor het beter water absorbeert. De wormen trekken ook voedzaam materiaal de bodem in."

De buurman werkt nog op de oude manier. "Zijn grond is compacter. Toen het vorig jaar zo extreem nat was, bleef het water veel langer staan. Wij hadden ook grotere opbrengsten dan hij." Voor Lines is er dan ook geen weg meer terug. "Als we op de oude voet doorgaan, gaan we failliet of onze grond raakt volledig uitgeput. Met de nieuwe landbouwmethodes krijgen wij als boeren meer veerkracht voor de toekomst."

Een 40-jarige man is veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie maanden voor het hebben van onveilige seks, terwijl zijn bedpartner dat niet wilde. Dat wordt ook wel stealthing genoemd.

Het is de eerste keer in Nederland dat iemand hiervoor is veroordeeld. Het OM had zes maanden cel geëist. De man moet het slachtoffer ook een schadevergoeding van zo'n vierduizend euro betalen.

De man en het slachtoffer leerden elkaar kennen via een datingapp en hadden in augustus vorig jaar seks. Toen de vrouw vroeg of hij condooms bij zich had, zou hij daar bevestigend op hebben geantwoord.

Tijdens de seks gebruikte de man echter geen condoom, ook niet toen de vrouw daar nogmaals om vroeg. Volgens hem is vooraf alleen gepraat over het voorkomen van een zwangerschap. Daarom zou hij buiten het lichaam van de vrouw zijn klaargekomen. Ze zouden het volgens hem verder niet over condooms hebben gehad.

'Niet oké'

De vrouw stuurde de man een dag na de seks nog een berichtje: "Doorgaan, terwijl ik vroeg een condoom aan te doen, is niet oké. Doorgaan, terwijl ik zei dat ik dit niet wilde, is niet oké. Je hebt gelogen toen ik vroeg of je condooms bij je had." De man schreef vervolgens naar haar: "Vergeef me als ik een fout heb gemaakt."

Volgens de rechter heeft de man zich schuldig gemaakt aan verkrachting door zonder condoom seks te hebben met de vrouw. "De verdachte heeft zich alleen maar laten leiden door zijn eigen behoeften. Hij heeft zich niet gehouden aan de grenzen van de vrouw."

Zedenwet

Bij stealthing wordt een condoom tijdens de seks stiekem afgedaan of niet gebruikt, terwijl met de partner wel is afgesproken om veilige seks te hebben. In Nederland zijn er de afgelopen jaren twee rechtszaken geweest waarbij de verdachten voor stealthing werden berecht. In beide gevallen werd de verdachte vrijgesproken omdat er niet genoeg bewijs was.

Stealthing was destijds nog niet opgenomen in de wet en daarom niet strafbaar. Sinds vorig jaar juli kunnen daders hiervoor wel worden veroordeeld. In de nieuwe wet is voor een veroordeling voor verkrachting of aanranding geen bewijs meer nodig dat iemand gedwongen is tot seks. Het is al strafbaar als duidelijk is dat iemand geen seks wilde, maar daar toch toe is aangezet.

De BoerBurgerBeweging (BBB) heeft de lijst openbaar gemaakt met vijftig mogelijke kandidaten voor een zetel in de nieuwe Tweede Kamer.

De top drie is geen verrassing: lijsttrekker is opnieuw Caroline van der Plas, op nummer 2 staat Mona Keijzer gevolgd door Henk Vermeer, een van de belangrijkste vertrouwelingen van Van der Plas, Kamerlid en campagneleider.

De eerste nieuwe naam is Femke Wiersma op nummer 4. Zij is nu minister van Landbouw, maar wil dus graag de Tweede Kamer in. Op de vorige kandidatenlijst van 2023 stond Wiersma niet.

Ook voormalig NSC-Kamerlid Agnes Joseph prijkt in de top-tien. Woensdag werd bekend dat Joseph per direct overstapt naar BBB en haar zetel meeneemt.

De eerste tien mogelijk nieuwe BBB-Kamerleden

1. Caroline van der Plas (Overijssel)
2. Mona Keijzer (Noord-Holland)
3. Henk Vermeer (Gelderland)
4. Femke Wiersma (Friesland)
5. Marieke Wijen-Nass (Limburg)
6. Gijs Tuinman (Zuid-Holland)
7. Claudia van Zanten (Noord-Holland)
8. Agnes Joseph (Utrecht)
9. Martin Oostenbrink (Zuid-Holland)
10. Alexander Hendriks (Zuid-Holland)

De complete lijst met de 50 kandidaat-Kamerleden is te lezen op de website van BBB.

Joseph had veel kritiek op het nieuwe pensioenstelsel, maar het lukte haar niet om het stelsel nog aan te passen. Ze voelde zich onvoldoende gesteund door NSC en wil nu als BBB'er proberen om de koers te wijzigen.

Buiten de Randstad

BBB vindt dat de lijst een afspiegeling is van Nederland met mensen "uit alle provincies en van alle achtergronden", wordt benadrukt in het persbericht. "Van Friesland tot Limburg, van Zeeland tot Groningen zijn mensen vertegenwoordigd die in hun streek hun voeten in de klei hebben en weten waar het wringt." Op de lijst staat ook huidige Kamerleden en leden uit het kabinet.

De partij kwam in 2021 voor het eerst in de Tweede Kamer en legde de nadruk op mensen en problemen buiten de Randstad, en doet dat nog steeds. "De nadruk op het regionale belang is bewust", zegt lijsttrekker Van der Plas. Volgens BBB zijn de mensen buiten de Randstad jarenlang vergeten door de politiek.

BBB wil graag opnieuw een kabinet in, liet Van der Plas al in juni weten. De partij sluit samenwerking met de PVV ook niet uit, zoals de VVD al wel gedaan heeft. "Wij willen door in een volgend kabinet, met gezond verstand, niet met uitsluiting. We zijn pas net begonnen", aldus Van der Plas.

Volgens de laatste Peilingwijzer haalt BBB tussen de twee en vier zetels. De leden van de partij moeten de lijst nog goedkeuren en dat gebeurt op het verkiezingscongres op 30 augustus. De Tweede Kamerverkiezingen zijn op 29 oktober.

Het veld van een korfbalvereniging in het Friese dorp Noordwolde is zo toegetakeld door meikevers, dat een groot toernooi eind augustus niet kan doorgaan. "Sommige gaten zijn zo groot dat er een kindervoet in verdwijnt", zegt Lourens Looijenga van korfbalvereniging Leonidas tegen Omrop Fryslân.

In het gras zitten engerlingen, larven van de meikever. Die eten massaal de wortels van het gras op en trekken ook hongerige vogels aan die het gras omploegen door te pikken naar de larven. "Het lijkt net alsof er grasbaanraces zijn gehouden", zegt Looijenga. "Het is allemaal zwarte grond."

Het bestrijden van de dieren is niet makkelijk, omdat er vaak meerdere generaties in de grond zitten. Volgens Looijenga wordt de schade met de week erger. Daarom heeft de club besloten het Leonidastoernooi niet door te laten gaan. "Je moet kiezen voor de veiligheid", zegt de korfballer. "Hier valt niet te sporten op dit moment."

Financiële tegenvaller

De afzegging is een financiële tegenvaller, vertelt penningmeester Hannes de Vries. "Het is een kleine vereniging en we hebben toernooien als deze nodig om rond te kunnen komen. We zullen er een oplossing voor moeten vinden."

Het is niet de eerste keer dat de vereniging de maken heeft met de engerlingen. Al twee keer eerder zat het beest in de velden. Beide keren is het veld bewerkt, wat ook niet gratis is. "Op dit moment kost het ons wel 2000 euro", aldus De Vries.

De vorige keer sprong de gemeente financieel bij. "Ik kan me voorstellen dat we dat deze keer ook weer gaan doen", zegt wethouder Roelof Theun Hoen van de gemeente Weststellingwerf. "We willen juist mensen aansporen om te bewegen. Als zo'n toernooi dan niet door kan gaan, is dat zonde."

In India zijn 25 botfragmenten gevonden in de tempelstad Dharmasthala, in de zuidelijke staat Karnataka. De opgraving volgde op een bekentenis van een oud-schoonmaker van de tempel. Hij stapte begin deze maand naar de politie en vertelde dat hij, in de negentien jaar dat hij voor de tempel had gewerkt, honderden lichamen van vrouwen en meisjes had moeten begraven.

Na een oproep van activisten en advocaten om de melding van de man serieus te nemen, richtte de lokale overheid op 19 juli een speciaal onderzoeksteam (SIT) op. Dat team heeft de man vijf uur lang ondervraagd, schrijft de Indiase krant The Indian Express.

"Ik ben bereid om de namen van de betrokkenen en hun rol bekend te maken", zegt de man in zijn politieverklaring. "De begraven lichamen verdienen het dat de laatste rituelen worden uitgevoerd." De schoonmaker, wiens identiteit geheim wordt gehouden, vraagt om bescherming voor zijn familie uit angst voor het bestuur van de tempel dat volgens hem erg invloedrijk is.

Bedreigd

De schoonmaker zou tussen 1995 en 2014 hebben gewerkt voor de tempel, die aan de oever van de Nethravathi-rivier ligt. In 1998 vroeg het tempelbestuur hem voor het eerst om lichamen te begraven.

In het begin lagen de lichamen van voornamelijk vrouwen en meisjes bij de rivier. In eerste instantie dacht hij daarom aan verdrinkingsongelukken of zelfmoordslachtoffers, maar de lichamen toonden volgens hem tekenen van seksueel misbruik, schrijft New Indian Express. Ook waren de kleren gescheurd en ontbrak het ondergoed.

Toen hij weigerde en dreigde naar de politie te stappen, werd hij zwaar mishandeld, verklaarde de man tegenover de politie. Het bestuur zou hem met ernstige dreigementen jarenlang het zwijgen hebben opgelegd. Zo zouden ze hebben gedreigd hem in stukken te hakken en zijn familieleden te offeren, schrijft Al Jazeera.

Hij zou in de daaropvolgende jaren zijn gevraagd om in "massagraven" op meerdere locaties lichamen te begraven. Sommige zou hij op verzoek eerst met diesel hebben verbrand, zodat er geen sporen achterbleven.

Onderzoeken

In 2014 werd een meisje uit zijn eigen familie misbruikt door iemand die connecties had met het tempelbestuur. Dat leidde ertoe dat de man en zijn familie onderdoken, zonder iemand op de hoogte te stellen van hun vertrek. Na meer dan tien jaar besloot hij zijn verhaal te doen. Naar eigen zeggen kon hij niet langer leven met het schuldgevoel: "Mijn geweten staat het me niet toe om deze stilte vol te houden."

Correspondent India Devi Boerema:

"Het onderzoek naar de claims van de voormalige schoonmaker van de Dharmasthala tempel is in volle gang. Het is daarom nog te vroeg om te zeggen of zijn verhaal volledig klopt. Het speciale onderzoeksteam moet nu nagaan of er inderdaad sprake is van massagraven, waarin vooral jonge vrouwen begraven liggen die door seksueel geweld om het leven zijn gekomen.

Wat voor veel mensen uit de omgeving van de tempelstad wel duidelijk is, is dat er al heel lang iets goed mis is in hun stad. Geruchten over massagraven gingen al langer rond. Begin jaren tachtig al hebben de ouders van vermiste meisjes gedemonstreerd tegen de doofpotcultuur die volgens hen door invloedrijke mensen uit de gemeenschap in stand wordt gehouden.

De schoonmaker, van wie de identiteit volgens de Indiase wet niet openbaar gemaakt mag worden omdat hij een getuige is, komt uit een van de laagste sociale klassen in de Indiase maatschappij. Jarenlang durfde hij uit angst voor zijn werkgevers niet naar de politie te stappen. Nu is het juist zijn verklaring die mogelijk eindelijk aan het licht brengt wat veel families al langer vreesden."

Burgemeester Karácsony van Boedapest is verhoord door het Hongaarse Openbaar Ministerie. Hij wordt beschuldigd van het mede-organiseren van de Boedapest Pride in juni.

De Hongaarse politie had de jaarlijkse manifestatie van de lhbti-gemeenschap verboden op grond van een wet die de rechts-populistische regering van premier Orbán in maart heeft ingevoerd. Orbán is al jaren bezig om de rechten van lhbti'ers af te breken.

De liberale burgemeester Karácsony legde het verbod naast zich neer. Hij stelde zich op het standpunt dat de Pride een gemeentelijk evenement is, waar de landelijke autoriteiten niets over te zeggen hebben.

Toen Karácsony bij het hoofdkwartier van het Hongaarse OM aankwam, stonden daar 200 aanhangers om hem te steunen. Hij vertelde hen dat de vrijheid op het spel staat: "Vorige maand hebben bij de Boedapest Pride velen, velen van ons de wereld laten weten dat vrijheid en liefde in Boedapest niet verboden kunnen worden."

Het verhoor duurde nog geen uur. Karácsony heeft geweigerd de vragen te beantwoorden.

De manifestatie op 28 juni ging ondanks het verbod en het dreigen met boetes door de autoriteiten toch door. Het groeide uit tot een groot, breed protest tegen de Hongaarse regering, waaraan niet alleen lhbti'ers meededen.

Volgens de organisatie liepen 300.000 mensen mee. Het Amerikaanse persbureau AP schatte het aantal deelnemers op ruim 100.000.

Na het verhoor stond de burgemeester de pers te woord:

Deze maand maakten de autoriteiten bekend dat de deelnemers niet vervolgd worden, maar dat er wel een onderzoek tegen de organisatoren loopt.

De voorzitter van het organisatiecomité is nog niet verhoord. Zij was een van de mensen die vandaag naar het OM-hoofdkwartier kwam om Karácsony te steunen. Ze zei dat hij heeft laten zien dat een burgemeester niet alleen over zaken gaat als het ov en de straatverlichting, maar dat de taak ook inhoudt dat je voor je burgers opkomt als hun grondrechten onder vuur liggen.

Bij een eenzijdig verkeersongeluk in het Kroatische Bale, in de regio Istrië, is gistermiddag een 15-jarig Nederlands meisje om het leven gekomen. Dat schrijven lokale media.

Ze zat in een auto met waarschijnlijk haar vader, moeder en broertje. Lokale media schrijven dat de 48-jarige bestuurder en 44-jarige bijrijder naar een ziekenhuis in Pula zijn gebracht. Een jongen van 9 jaar zou per helikopter naar een ziekenhuis in de grotere stad Rijeka zijn vervoerd. Media schrijven dat de jongen daar "strijdt voor zijn leven".

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt dat er een verkeersongeval is geweest waarbij een Nederlandse familie betrokken was, maar wil nog geen details geven. Het is niet bekend waardoor de auto van de weg is geraakt.

Op X deelde de Kroatische omroep 24Sata een foto van het ongeluk:

Groupcard, het bedrijf uit Aalsmeer dat voor meer dan honderd gemeenten lokale cadeau- en stadspassen uitgaf, deed dit zonder vergunning en toezicht. Dat bevestigt toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) op vragen van de NOS over het faillissement van Groupcard.

Ook lijkt het geld van alle passen, dat door een stichting werd bewaard, te zijn overgemaakt naar het omvallende bedrijf. Dat zegt curator Carry Dullaart. Daarbovenop heeft de stichting al vele jaren geen bevoegd bestuur meer, blijkt uit een analyse van de NOS.

Een bron rondom het faillissement meldt dat DNB al een onderzoek naar Groupcard was begonnen. DNB wil dit zelf niet bevestigen.

Met het faillissement van de stichting is nu 14 miljoen euro aan belastinggeld verdwenen. Bedrijven die cadeaukaarten uitgeven zijn verplicht een vergunning aan te vragen als zij meer dan 5 miljoen euro op uitstaande kaarten hebben staan.

Dat moet ook als er meer dan 150 euro op een kaart kan worden gezet. Gemeenten die de NOS vandaag sprak, zeggen dat er op kaarten die zij via Groupcard uitgaven hogere bedragen stonden. Dat roept de vraagen op of gemeenten niet hadden moeten onderzoeken met wie zij zaken deden en of toezichthouders niet eerder hadden moeten ingrijpen.

Intertoys

Grote uitgevers moeten de tegoeden van cadeaukaarten altijd parkeren op een losse rekening die moet worden beheerd door een onafhankelijke stichting. Dat is een verplichting, om te voorkomen dat grote sommen geld weg zijn als de uitgever van de passen failliet gaat of dat de passen worden gebruikt voor witwaspraktijken.

Niet altijd gaat dit goed. Zo dreigden klanten van Intertoys enkele jaren terug naar hun geld te kunnen fluiten toen de speelgoedketen faillissement aanvroeg.

Groupcard zegt op de eigen website met meer dan 120 gemeenten samen te werken. Het bedrijf geeft veel stadspassen uit en kaarten waar gemeenten geld op zetten om mensen met lage inkomens te helpen of als cadeau voor mantelzorgers. Dat gebeurt voor kleine gemeenten als Woerden of Zwijndrecht, maar ook voor Haarlem, Zwolle en Zaanstad.

Geen vergunning

Volgens de wettelijke eisen had Groupcard hiervoor een vergunning moeten hebben als zogenoemde elektronischgeldinstelling. DNB gaat niet in op individuele bedrijven, maar zegt wel dat Groupcard niet in het bezit is van zo'n vergunning. Een aanvraag hiervoor heeft het bedrijf ook nooit gedaan.

Door alle risico's moeten grote instellingen die cadeaukaarten uitgeven wel zo'n vergunning hebben. DNB houdt dan toezicht op bijvoorbeeld de bedrijfsvoering en of het apart gezette geld goed beschermd is.

DNB: "De betrouwbaarheid van de bestuurders van zo'n stichting dient buiten twijfel te staan." Ook benadrukt DNB dat zo'n stichting geen leningen mag verstrekken en alleen investeringen mag doen op basis van strenge voorwaarden. Ook mag het geld niet zomaar naar het moederbedrijf worden overgemaakt.

Leningen

Uit gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt dat Groupcard het geld van de cadeaukaarten onderbracht bij de Stichting Derdengelden Groupcard. Uit het uittreksel bij de Kamer van Koophandel (KvK) blijkt dat de enige bestuurder van deze stichting John Keunen is, de directeur en eigenaar van Groupcard.

Ook is één van de doelen van de stichting "het verstrekken van geldleningen uit de rente op het geld van de kaarten en het andere vermogen", staat in de statuten.

Voor alle doelen, waaronder het verstrekken van leningen, is in die statuten een overeenkomst aangegaan met European Sports Company. De eigenaar van dat bedrijf blijkt opnieuw stichtingbestuurder Keunen. European Sports Company heet inmiddels Groupcard Operations en is één van de dochterbedrijven van de failliete Groupcard Holding.

Niet meer bevoegd

De stichting, die maar één bestuurder heeft ingeschreven bij de KvK, moet er volgens de statuten drie of vijf hebben. De voorzitter moet accountant zijn of een andere financiële achtergrond hebben. Een andere bestuurder moet weer "affiniteit met de sportwereld" hebben.

Hoewel de statuten voorschrijven dat de stichting niet langer dan drie maanden met te weinig bestuursleden mag zitten, blijkt uit de KvK-gegevens dat Keunen sinds september 2016 de enige bestuurder is. De statuten schrijven voor dat bij één of meer openstaande vacatures het overgebleven bestuur na zes maanden zijn bevoegdheden verliest.

Opmerkelijk is dat de bij Groupcard aangestelde curator Carry Dullaart nu al zegt: "Het lijkt erop dat de middelen van de stichting zijn aangewend om de verliezen van Groupcard te financieren."

Als dat zo is, heeft het bestuur van de stichting dat gedaan, terwijl het er niet toe bevoegd was. Door de openstaande posities is het bestuur van de stichting sinds maart 2017 niet meer bevoegd.

Personeel niets te verwijten

Volgens de curator had Groupcard te hoge kosten en te weinig inkomsten, waarbij er ook te weinig zicht was op de financiën: "Groupcard lijkt te lang te zijn doorgegaan."

Curator Dullaart benadrukt dat het personeel van Groupcard niets te verwijten valt. Hij zegt dat zij juist hard hebben gewerkt om de kaarten in de lucht te houden en een doorstart mogelijk te maken.

Groupcard-eigenaar Keunen was niet voor de NOS bereikbaar voor commentaar.

De politie in Düsseldorf heeft opnieuw brandschade aangetroffen in een kabelgoot op een van de drukste sporen in Duitsland. Het gaat om de verbinding tussen Duisburg en Düsseldorf, die sinds gisteren platligt door een soortgelijke brand. Het vermoeden is dat het om sabotage gaat.

De tweede brandstichting werd ontdekt tijdens een inspectie van het traject, ongeveer twee kilometer verderop, schrijft de Süddeutsche Zeitung. "We gaan ervan uit dat beide aanvallen tegelijk zijn gepleegd", zegt de politie. De brand lijkt met dezelfde materialen te zijn gesticht als gisteren.

Het vuur heeft nog meer schade aangericht aan het spoor, zegt de politie tegen persbureau DPA. Alleen al door de brand die gisteren werd ontdekt, moeten zes kabels van zestig meter worden vervangen. De locatie van de tweede brand is nog moeilijker bereikbaar dan die van de eerste brand.

De spoorlijn blijft door de brandstichting nog de hele dag dicht. Volgens de Duitse spoorwegen treft dit tienduizenden reizigers.

Linkse saboteurs

De politie denkt dat de branden zijn aangestoken door saboteurs. Duitse media meldden dat het Angry Birds Commando de verantwoordelijkheid opeist. Dat doet de activistische groep in een brief op het linkse platform Indymedia.

"Veel dingen zouden oneindig veel beter zijn zonder het industriële systeem", is daarin te lezen. Daarom veroorzaakte de groep "een ontregeling". De politie weet nog niet of de claim authentiek is. Ook de politie heeft de brief gekregen, maar er wordt nog onderzocht of die echt is. Volgens een woordvoerder is er in zulke gevallen vaak sprake van copycat-gedrag.

Honderden treinen

Gisteren strandden er al reizigers in Düsseldorf en Duisburg, maar er zijn ook doorgaande treinen getroffen. Het gaat onder andere om ICE-treinen naar Berlijn, Frankfurt, Noord-Duitsland en Nederland.

De lijn tussen Duisburg en Düsseldorf is een van de belangrijkste spoortrajecten van het land. Er rijden dagelijks honderden treinen. Reizigers reageren geïrriteerd of boos. Een gestrande reiziger bij de WDR noemt het een catastrofe.

Reizigers proberen op andere manieren hun reis te vervolgen, zoals met vervangende bussen, maar volgens de WDR verloopt ook dat niet soepel.

Het gaat niet goed met de fietspontjes in Zeeland. Van de negentien fietspontjes die er waren aan het begin van deze eeuw, zijn er nog maar vijf over. Zonder financiële hulp zullen ook die in de toekomst verdwijnen, waarschuwen de exploitanten bij Omroep Zeeland.

Het veer Yerseke - Tholen vaart deze zomer nog maar twee dagen per week. Vaker is niet haalbaar, zegt schipper Jos Molenaar. "Nu is het redelijk druk met fietsers, maar het kan ook de hele dag regenen en dan zijn er veel minder mensen. Dan kom je financieel niet uit."

De gemeenten Tholen en Reimerswaal (waar Yerseke onder valt) hebben een subsidiepotje om de pont te behouden. Maar dat geldt niet voor veel andere gemeentes. Zo viel dit jaar het doek voor het veer tussen Hansweert en Perkpolder, een veerdienst die al sinds de zestiende eeuw bestond.

"Het is niet rendabel", zegt ook Ab Verschoor namens het fiets- en voetveer Zijpe - Anna Jacobapolder. "We krijgen subsidie van Tholen en Schouwen-Duiveland, anders was het niet te doen. We varen met vrijwilligers, een beroepskracht is niet te betalen."

Elke dag 22 graden

De MS Onrust stopte al zo'n tien jaar geleden met de veerdienst tussen Burghsluis, Colijnsplaat en Zierikzee.

"We kregen geen subsidie, we hoefden alleen geen havengeld te betalen in de havens waar we aanlegden", vertelt Jacqueline van Mil. "Als het elke dag 22 graden met een briesje zou zijn ging het wel, maar als het regent zie je meteen minder mensen."

Aaibaar

Matthias Hehl is samen met zijn gezin op fietsvakantie van België naar Duitsland. Vandaag varen ze met de pont van Yerseke naar Tholen. "Als je over een brug fietst, zijn er altijd veel auto's. Wij vinden het leuk om pontjes te nemen", zegt hij.

Paula Slabbekoorn uit Yerseke maakt regelmatig gebruik van de pontjes. "Op het water zijn is altijd fantastisch, we zagen vorige week een zeehond. Vandaag gaan we naar Tholen, lunchen, fietsen en dan weer terug."

Zo zijn er veel meer liefhebbers van fietspontjes, zegt John Ruiter van de Vereniging Vrienden van Veerponten. "Een pontje is het hoogtepunt van een fietstocht, de bootjes hebben een hoog aaibaarheidsgehalte. Maar ze zijn lastig te exploiteren."

Duurzamer maken

Tot een paar jaar geleden had de provincie Zeeland een garantiefonds voor schippers, maar dat is afgeschaft. De pontjes varen op diesel en zijn niet duurzaam genoeg, zegt het provinciebestuur.

Marinus Dijkhuizen vaart al jaren tussen Veere en Kamperland, zonder subsidie. "Het wordt tijd dat de provincie hier aandacht voor krijgt. Wij krijgen helemaal geen ondersteuning. Ik heb een aanvraag ingediend om mijn boot duurzamer te maken. Die is afgewezen."

Duitsland levert twee Patriot-luchtverdedigingssystemen aan Oekraïne. In ruil daarvoor ontvangen de Duitsers in versneld tempo nieuwe Patriot-systemen van de Verenigde Staten. Hierover hebben Berlijn en Washington overeenstemming bereikt, aldus de Duitse minister van Defensie Pistorius.

Duitsland levert de komende dagen in eerste instantie extra Patriots, gevolgd door aanvullende systeemcomponenten over twee of drie maanden. Duitsland heeft al drie van zijn Patriot-systemen aan Oekraïne geleverd.

De behoefte van Oekraïne aan luchtverdediging is urgenter geworden, nu Rusland deze zomer zijn luchtaanvallen heeft geïntensiveerd. De Patriot-systemen zijn effectief gebleken in het vernietigen van Russische ballistische raketten.

NOS op 3 maakte een video over de onmisbaarheid van het Patriot-systeem voor Oekraïne:

Rusland heeft vorige maand volgens de Oekraïense president Zelensky meer dan 3800 drones en bijna 260 raketten afgevuurd op Oekraïne. Hij zegt dat Russische aanvallen alleen kunnen worden gestopt door gezamenlijke inspanningen van de VS, Europa en andere landen wereldwijd.

We waarderen het dat president Trump, Europese leiders en andere partners duidelijk zien wat er gebeurt en Rusland veroordelen", schrijft Zelensky op X.

Ondertussen is het dodental van een grootschalige Russische droneaanval op de Oekraïense hoofdstad Kyiv gisterochtend gestegen naar 28. Vandaag is een tweejarig kind dood aangetroffen in het puin.

'Walgelijk gedrag' Rusland

De peuter is de derde minderjarige die is omgekomen bij de aanval. De andere twee waren zes en zeventien jaar oud, meldt het presidentiële kantoor in Kyiv. Er zijn meer dan 150 gewonden gevallen, onder wie zestien kinderen. Vandaag is een dag van rouw, terwijl de reddingsoperaties nog worden voortgezet.

"De wereld beschikt over alle instrumenten die nodig zijn om ervoor te zorgen dat Rusland voor de rechter wordt gebracht. Wat ontbreekt is niet macht, maar wil", zegt premier Svyrydenko op X.

De Amerikaanse president Trump uitte gisteren in de Oval Office tegenover verslaggevers scherpe kritiek op het "walgelijke" gedrag van Rusland jegens Oekraïne. Hij zei dat hij niet zeker weet of sancties Rusland zullen afschrikken.

Heffingen van 100 procent

Hij heeft de Russische president Poetin tot 8 augustus de tijd gegeven om een deal te sluiten over een staakt-het-vuren in Oekraïne. Zo niet, dan volgen er sancties middels secundaire heffingen. Dat zijn Amerikaanse importheffingen van ongeveer 100 procent voor landen die olie kopen van Rusland, zoals China en India.

Hiervoor is gekozen omdat directe heffingen niet effectief zijn: de VS en Rusland doen vrijwel geen zaken met elkaar.

De livestream van het zeehondenbad in Pieterburen is al een jaar lang onverminderd populair bij Japanners. Om dat te vieren veilt het zeehondencentrum tegeltjes uit de baden van de voormalige opvang. Dat blijkt een gouden zet, vertelt Hester de Vries van het Werelderfgoedcentrum (WEC) in Lauwersoog aan RTV Noord.

Vooral de tegels "with seal scratches", oftewel met krassen gemaakt door zeehonden, blijken in trek. Op sommige tegeltjes is al tientallen keren geboden.

In augustus 2024 ontstond een hype nadat een Japanse gebruiker op X de livestream van Zeehondencentrum Pieterburen deelde. Al snel keken miljoenen mensen naar de zeehonden en stroomden de donaties binnen. Een jaar later kijken er nog steeds zo'n 15.000 mensen per dag naar de zeehonden.

Vraag naar souvenirs

Vanwege de populariteit ontstond ook vraag naar zeehondensouvernirs, merkten ze bij het WEC. "Japanse fans willen graag een aandenken. We hebben geen webshop, omdat dat veel tijd kost, en onze prioriteit ligt natuurlijk bij de zeehonden en hun verzorging. Daarom hebben we voor een online veiling gekozen", legt De Vries uit.

Geïnteresseerden kunnen een week lang bieden op 45 tegeltjes. Na een dag is op alle tegels minstens vijftig euro geboden. Japanners moeten daarnaast zo'n dertig euro verzendkosten betalen. Daar komen ook nog invoerkosten bovenop. Uiteraard kunnen ook mensen uit andere landen bieden op de tegeltjes.

De opbrengst van de veiling wordt gebruikt voor de verzorging van de zeehonden.

Groupcard, een bedrijf achter lokale cadeaupassen, is failliet. Zo'n cadeaupas gaven gemeenten bijvoorbeeld aan mantelzorgers, of mensen met een krappe beurs, om lokaal te besteden. Tienduizenden mensen zijn volgens het AD gedupeerd, er zouden miljoenen euro's zijn verdwenen.

De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) schat in dat een derde van alle gemeenten door het faillissement is gedupeerd. In juni en juli werden alle onderdelen van het bedrijf failliet verklaard. Ook de onafhankelijke stichting die het geld op de cadeaukaarten bewaart is deze week failliet gegaan, zo blijkt uit het faillissementenregister.

Verschillende gemeenten bereiden nu een claim voor tegen Groupcard. "Diverse gemeenten willen samen bekijken welke stappen er mogelijk zijn om dit publiek geld te kunnen verhalen en samen op te kunnen trekken", laat VNG weten.

'Vrij onverwacht'

Het AD schrijft dat curator Carry Dullaart de schade in totaal op zo'n 14 miljoen euro schat. De gemeente Urk is 26.000 euro kwijt, zegt wethouder Willem Foppen. Het geld terugkrijgen is volgens hem "onbegonnen werk", maar hij wil wel dat er goed uitgezocht wordt wat er precies is gebeurd.

"Dat is natuurlijk een onderzoek dat bij de curator ligt en waarbij we als gemeente de vinger aan de pols houden. Is er toch niet meer aan de hand geweest? En als dat het geval is, kan er dan nog wat gehaald worden?"

Het faillissement roept wat Foppen betreft vragen op. "Een bedrijf dat in feite miljoenen omzet, hoe kan dat toch vrij onverwacht failliet gaan? Dat moet tot op de bodem worden uitgezocht."

Duurzamer witgoed

Het verschilt per gemeente hoe de cadeaupas heet. Zo is er de Nunspeetse Kadopas, de cadeaukaart Zin in Zevenaar en de Zaanse Pas.

Ook verschilde het per gemeente waar de passen voor gebruikt konden worden. Zo konden minima het tegoed onder andere gebruiken om hun huis te verduurzamen of om nieuw, duurzamer witgoed te kopen. Verder konden zij met tegoed of kortingen terecht bij ondernemingen in hun gemeente.

'Met geld geschoven'

Dullaart onderzoekt nu waar het faillissement door komt. Zo zouden er aanwijzingen zijn "dat er met geld van bv's en stichtingen is geschoven om financiële gaten te dichten".

Er zijn twee partijen die Groupcard gedeeltelijk willen overnemen, zegt Dullaart tegen de krant. Maar hoe dat precies zal gaan is nog niet duidelijk, want die twee partijen nemen de schulden niet over.

Directeur en eigenaar John Keunen van Groupcard was vanmorgen niet bereikbaar voor commentaar.

Zware buien trekken over de oostkust van de Verenigde Staten. In de staten New York en New Jersey is de noodtoestand uitgeroepen vanwege hevige regenval en overstromingen.

Metrostations en straten staan blank, en de buien houden nog aan. De noodtoestand blijft van kracht tot vrijdagmiddag lokale tijd. Weerdiensten voorspellen dat er lokaal binnen een uur 76 millimeter neerslag kan vallen, in sommige gebieden zelfs meer dan 200 millimeter per uur. Gemiddeld valt in Nederland 71 mm regen per maand.

Mensen die op een benedenverdieping of in een souterrain wonen, krijgen het advies om op een hogere verdieping te verblijven. "Ik roep alle New Yorkers op om waakzaam te blijven en voorzichtig te zijn," schrijft gouverneur Kathy Hochul.

Op sociale media gaan video's rond van overstroomde metrostations:

Ook in New Jersey geldt de noodtoestand. "We verwachten vanaf vanmiddag zware onweersbuien en verwoestende windstoten", schreef waarnemend gouverneur Tahesha Way. Inwoners wordt aangeraden om alleen te reizen als dit absoluut noodzakelijk is.

Vluchten vertraagd en wegen afgesloten

Lokale wegen zijn afgezet door overstromingen. De verkeersader Clearview Expressway was tijdelijk in beide richtingen afgesloten. Bestuurders die vast kwamen te zitten door het hoge water, klommen op het dak van hun auto tot de hulpdiensten arriveerden.

Op vliegvelden aan de oostkust zijn bijna 1500 vluchten geannuleerd en meer dan 7000 vluchten vertraagd door het weer, schrijft de lokale nieuwszender ABC7 News.

Ook veel treinen zijn vertraagd door overstromingen of omgevallen bomen op het spoor. In het stadsdeel Queens in New York zijn ongeveer 110 mensen gered uit een passagierstrein, de reizigers zaten ongeveer een uur vast.

De kans is fors toegenomen dat de Salvadoraanse leider Bukele nog jaren, zo niet decennia, aan de macht zal blijven in het Midden-Amerikaanse land. Het door zijn partij Nuevas Ideas (Nieuwe Ideeën) gedomineerde parlement heeft een grondwetswijziging aangenomen die de onbeperkte herverkiezing van presidenten mogelijk maakt.

Daarnaast wordt de ambtstermijn verlengd van vijf naar zes jaar en worden tweede rondes bij presidentsverkiezingen geschrapt. Het voorstel voor de wijziging van de grondwet was niet aangekondigd, waardoor oppositie zich niet kon voorbereiden op een debat en constitutionele experts geen advies konden uitbrengen. Zo werd een dag voordat het parlement met reces zou gaan een wet aangenomen die de politieke toekomst van het land voor lange tijd zal bepalen.

Nuevas Ideas heeft een absolute meerderheid in het parlement, waardoor het de grondwet naar believen kan aanpassen. Tot nu toe gebruikt de partij die macht vooral om Bukele in het zadel te houden: grote sociale hervormingen zijn sinds het aantreden van de 44-jarige president uitgebleven.

Autoritaire eenpartijstaat

Onderdeel van de grondwetswijziging is dan ook om de huidige termijn van Bukele te laten eindigen in 2027, zodat de presidentsverkiezingen tegelijk plaatsvinden met parlements- en gemeenteraadsverkiezingen.

De partij lijkt zo met zijn immens populaire president te willen inzetten op verdere consolidatie van de macht. El Salvador glijdt intussen verder af naar een autoritaire eenpartijstaat.

Alleen al het feit dat Bukele president is, is ongrondwettelijk. De herverkiezing van een president in El Salvador is in maar liefst zes artikelen in de grondwet verboden, maar in 2021 oordeelde het hooggerechtshof dat het "een mensenrecht" van Bukele was om opnieuw mee te doen aan de verkiezingen, zolang hij maar zes maanden verlof zou nemen voordat zijn termijn zou aflopen.

'Coolste dictator'

De rechters die deze controversiële beslissing namen, waren een jaar eerder door het parlement (lees: Nuevas Ideas) geïnstalleerd, nadat hun kritische voorgangers door datzelfde parlement waren afgezet.

De glijdende schaal waarop de democratie in El Salvador zich bevindt, is al jaren gaande. Bij zijn aantreden kondigde de zelfbenoemde "coolste dictator ter wereld" aan dat hij wilde kijken naar manieren om de grondwet te veranderen.

Zijn vicepresident Felix Ulloa, een trouwe volgeling van Bukele, heeft meerdere keren in duidelijke bewoordingen gezegd dat het aanpassen van de grondwet, en daarmee dus het mogelijk maken van een herverkiezing, volledig aan de president zelf is.

Eindeloze noodtoestand

Bukele liet sinds zijn verkiezing in 2019 vaker zien dat hij niet vies is van autoritaire stunts. Zo liet hij in 2020 militairen het parlement in marcheren, om steun te krijgen voor een plan waarmee veel meer geld naar de strijdkrachten en de politie zou gaan.

Het bleek de opmaat voor de veiligheidssituatie waar El Salvador sinds 2022 in zit: een noodtoestand, afgekondigd door Bukele, om het aanhoudende geweld van straatbendes aan te pakken.

Die noodtoestand is al tientallen keren verlengd, en ruim 83.000 mensen zijn inmiddels opgepakt. Zonder enige vorm van proces, vaak zonder bewijs, worden vooral mannen aangehouden en opgesloten in de overvolle megagevangenissen van het land. Daar is volgens mensenrechtenorganisaties sprake van marteling, en een gebrek aan medische zorg, voedsel en water.

Hoewel Salvadoranen erkennen dat het op straat veiliger is geworden, is een groot deel van de gearresteerden waarschijnlijk onschuldig. In juni schreef Human Rights Watch op basis van meerdere interviews met politieagenten dat ze met name in de eerste maanden van de noodtoestand dagelijks een bepaald aantal arrestaties moesten halen en vaak zelf bewijs verzonnen om iemand te kunnen meenemen.

Journalisten

De noodtoestand is intussen nog altijd van kracht en wordt de afgelopen maanden vooral gebruikt tegen de paar kritische journalisten die nog in El Salvador verblijven. Tientallen journalisten, onder wie een medewerker van de NOS, zijn de afgelopen tijd gevlucht.

Veel van hen werkten voor El Faro, het laatste onafhankelijke medium in El Salvador. Zij publiceerden over geheime deals die Bukele in zijn tijd als burgemeester van de hoofdstad San Salvador zou hebben gesloten met de leiders van dezelfde bendes die hij later zou aanpakken.

Vlak na publicatie van dit onderzoek kreeg het medium via een bron bij de politie te horen dat er bij het ministerie van Justitie een strafzaak werd opgetuigd tegen alle journalisten betrokken bij deze publicaties, op basis van gefabriceerd bewijs.

Daarnaast zijn de afgelopen tijd prominente mensenrechtenactivisten, zoals Ruth Lopez van de organisatie Cristosal, opgepakt. Ondanks internationale kritiek op haar arrestatie lijkt Bukele voorlopig vast te houden aan zijn autoritaire koers, met de repressie die daarbij hoort.