NOS Nieuws - Algemeen

In een ingestorte mijn in Chili is het lichaam gevonden van de laatste mijnwerker die nog werd vermist na de instorting van een kopermijn, afgelopen vrijdag. Daarmee zijn de lichamen van alle vijf vermisten gevonden.

De mijn in El Teniente in het midden van het land is een van de grootste kopermijnen ter wereld. Twee dagen geleden stortte die gedeeltelijk in na een aardbeving met een kracht van 4,2.

Direct na de instorting werd al het lichaam van een mijnwerker gevonden, vijf andere mijnwerkers werden vermist. Zaterdag werd de eerste van de vijf vermisten gevonden, drie andere vermisten volgden zondag.

Reddingsdiensten moesten door tientallen meters rotsgesteente boren om de plek te bereiken waar de vermisten waren.

De Israëlische kolonist die wordt beschuldigd van het doodschieten van een Palestijnse activist op de Westelijke Jordaanoever verblijft niet meer in huisarrest. De politie had gevraagd om dat te verlengen, maar dat heeft de rechter afgewezen. Het lichaam van Awdah Hathaleen is nog niet vrijgegeven door het leger, schrijft de krant Haaretz.

Hathaleen werd maandag neergeschoten en bezweek aan zijn verwondingen. Dat gebeurde bij het dorp Umm al-Khair op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. De enige verdachte is Yinon Levi, een extremistische kolonist tegen wie de EU sancties heeft ingesteld wegens aanvallen op Palestijnse dorpen.

Volgens de rechtbank in Jeruzalem is de "redelijke beschuldiging" tegen Levi minder aannemelijk geworden na getuigenverklaringen door Palestijnse aanwezigen bij de dodelijke schietpartij. Levi's advocaat geeft toe dat zijn cliënt heeft geschoten, maar beweert dat het slachtoffer niet door deze schoten om het leven is gekomen.

Geschoten met pistool

Getuigenissen ondersteunen volgens de rechter de lezing dat Levi te ver weg stond van Hathaleen om hem te doden. Op een video van de situatie is te zien dat Levi in de richting van een groep Palestijnen heeft geschoten, maar het is niet te zien of hij iemand heeft geraakt. Een aantal omstanders verklaarde na de schietpartij dat Levi Hathaleen had gedood.

Levi krijgt steun uit ultrarechtse hoek. Een ultrarechtse parlementariër, Limor Son Har-Melech, was deze week op de zitting aanwezig, naar eigen zeggen om "de held van Israël" te steunen.

"In een land dat waarde hecht aan het leven, moet je beloond worden voor het beschermen van je leven en dat van familieleden", sprak ze. "Dan moet je niet in langdurige detentie worden gezet."

De dood van de 31-jarige Palestijn, die meewerkte aan de Oscarwinnende documentaire No Other Land, staat internationaal in de belangstelling. Frankrijk sprak een dag na Hathaleens dood al van moord. De zaak wordt gekoppeld aan de terroristische aanslagen die kolonisten plegen op Palestijnen en het almaar groeiende aantal illegale nederzettingen op de Westoever.

'Zelfverdediging'

De advocaat van Levi stelt dat zijn cliënt uit zelfverdediging heeft gehandeld. Hij had maandag met een graafmachine werk uitgevoerd bij een nederzetting. Op de terugweg reden Levi en andere kolonisten over privéterrein van Palestijnen, schrijft de Israëlische krant. Die probeerden de kolonisten tegen te houden en gooiden stenen naar de graafmachine. Vervolgens opende Levi het vuur.

Tenminste een kogel is door het lichaam van Hathaleen gegaan, zo heeft de politie vastgesteld. De politie stelt wel dat de kogel niet is gevonden. Het onderzoek naar de zaak loopt nog.

Eisen voor begrafenis

Hoewel de autopsie woensdag is voltooid is het lichaam nog niet overgedragen aan de familie van Hathaleen. Het leger stelde als voorwaarde dat hij niet in zijn thuisdorp wordt begraven, omdat de door de familie beoogde begraafplaats in Umm al-Khair illegaal zou zijn. De eerder gestelde eis dat er maximaal vijftien mensen aanwezig mogen zijn bij de uitvaart, is inmiddels ingetrokken.

Tientallen bewoners van Umm al-Khair zouden in hongerstaking zijn gegaan. Ze eisen dat het lichaam van Hathaleen direct wordt overgedragen aan de familie. Ook willen ze dat alle gearresteerde dorpelingen worden vrijgelaten. Voor zover bekend zitten er nog vier Palestijnen vast op verdenking van het gooien van stenen naar kolonisten. Zij worden naar verwachting morgen vrijgelaten.

Sloopbedrijf

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu is zelf kolonist en pleit openlijk voor annexatie van de Westelijke Jordaanoever. Levi is volgens de krant The Times of Israel de eigenaar van een sloopbedrijf dat door het Israëlische leger wordt ingehuurd voor sloopwerkzaamheden op de Westelijke Jordaanoever.

Het komt zelden voor dat kolonisten een straf opgelegd krijgen wegens geweld tegen Palestijnen. Op de Westoever hebben Palestijnen niet dezelfde rechten als Israëliërs. Het Israëlisch recht wordt toegepast voor Israëliërs, terwijl Palestijnen worden vervolgd door militaire rechtbanken.

Ook voor 7 oktober 2023 was er al veel kritiek op de manier waarop Israël omgaat met Palestijnse gedetineerden, vooral op de manier waarop ze worden berecht.

In deze video meer daarover, met het verhaal van de 22-jarige Essam El Khatib, die twee jaar vastzat en onlangs vrijkwam:

Een groep sterke Nederlandse mannen en vrouwen is in China voor de World Games, waar ze volgende week de beste touwtrekkers ter wereld willen worden. In Borculo, in de Achterhoek, is maandenlang hard getraind. De regionale omroep RTV Oost was bij de laatste training voor de delegatie in het vliegtuig stapte.

The World Games vinden dit jaar plaats in Chengdu, een stad met meer dan twintig miljoen inwoners in het zuidwesten van China. Op het programma staan sporten en disciplines die niet op de Olympische Spelen langskomen, zoals bowlen, waterskiën en touwtrekken.

Wim Morskieft is teamleider van zowel de herenploeg als het gemengde team. Een goede touwtrekker heeft volgens hem een uitstekende conditie, een harde mentaliteit en een goede teamgeest.

Niet voor jonkies

Hij benadrukt dat touwtrekken op wedstrijdniveau niet is weggelegd voor te jonge mensen. "Touwtrekken kun je vergelijken met een marathon lopen. Een jochie van negentien wint nooit de marathon. Dat zijn ook altijd de wat oudere, wat taaiere kerels."

Een van die 'taaie kerels' is Vincent Wagenmans uit Saasveld. Hij is een van de twee touwtrekkers uit Overijssel die in het oranje uitkomen in China. Hij vindt touwtrekken "gewoon geweldig". "Je kunt je helemaal uitleven. Het kan tien seconden duren, maar het kan ook een kwartier duren."

The World Games vinden plaats van 7 tot 17 augustus. Touwtrekker Rolf Hoff uit Den Ham: "Ik heb er wel zin in. Lang getraind en hard getraind. Dus het mag wel een keer gebeuren."

In Rome hebben ongeveer een miljoen jonge katholieken de afsluitende mis van de Wereldjongerendagen bijgewoond. Voor paus Leo XIV was het de grootste bijeenkomst sinds zijn aantreden drie maanden geleden.

Paus Leo, die onder luid gejuich werd onthaald, riep de jongeren op om niet te focussen op materiële bezittingen en om hun enthousiasme voor het geloof te verspreiden.

"Jullie zijn het teken dat een andere wereld mogelijk is", zei de paus, "een wereld van broederschap en vriendschap, waarin conflicten niet met wapens, maar met een gesprek worden opgelost".

Daarnaast vroeg de paus aandacht voor verschillende oorlogen die gaande zijn. "We staan naast de jongeren in Gaza, we staan naast de jongeren in Oekraïne."

Tentjes

Volgens het Vaticaan kwam het aanwezige publiek uit meer dan 150 verschillende landen. Ze hadden zich verzameld op een groot veld net buiten Rome. De meesten van hen hadden gisteravond de avonddienst bijgewoond, die ook werd geleid door paus Leo.

Ze bleven in tentjes op het terrein overnachten om vandaag de slotviering bij te wonen. Na een regenachtige en koude nacht begon de mis vanochtend extra vroeg, vanwege de verwachte hoge temperaturen in Rome.

Jubeljaar

Sinds 1985 houdt de Rooms-Katholieke Kerk om de twee of drie jaar jongerendagen, telkens in een andere wereldstad. Dit jaar is bovendien een jubeljaar, dat in het teken staat van hoop.

Normaal gesproken wordt er om de 25 jaar een jubeljaar gehouden, maar regelmatig roepen pausen 'extra' heilige jaren uit. Dit jubeljaar werd tien jaar geleden uitgeroepen door toenmalig paus Franciscus.

De volgende Wereldjongerendagen zijn in 2027 in Seoul.

In beken in Gelderland wordt DNA afgenomen bij een prehistorisch visje. De beekprik, een inheemse palingachtige vis, wordt steeds zeldzamer en onderzoekers willen weten hoe ze de vis kunnen helpen overleven.

In de afgelopen vijftig jaar is de beekprikpopulatie gehalveerd. Het is de eerste keer dat op deze manier onderzoek wordt gedaan naar de vissoort.

"Het zijn unieke visjes", zegt Martijn Schiphouwer van Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland (RAVON) tegen Omroep Gelderland. "Ze hebben geen kaken maar een soort van rond bekje en leven al sinds mensenheugenis op onze aarde. En dus ook hier in Gelderland."

De beekprik kan een kleine 20 centimeter worden:

De beschermde vis leeft in het slib van beken. De larven van de beekprik wroeten drie tot zes jaar in de bodem. Ze eten algen en dode bladeren en dat is goed voor het zuurstofgehalte in het water en daarmee voor andere waterdiertjes. Als ze volwassen worden, krijgen ze ogen en vinnen en komen ze pas uit de bodem.

"Dan paren ze er op los, met meerdere vrouwtjes", legt Geert Willink van het Waterschap Vallei en Veluwe uit. "Het is net geen groepsseks, maar het scheelt niet veel. En ja, dat is het dan. Ze mogen één keer van bil en daarna leggen ze het loodje."

Stukje van de staart

De onderzoekers vangen larven en nemen DNA af door een klein stukje van de staart af te snijden. Die groeit weer aan bij jonge larven. De stukjes weefsel worden vervolgens onderzocht bij de universiteit in Wageningen. Doel is om te kijken hoe de beekprikpopulatie eruitziet. Is er bijvoorbeeld sprake van inteelt? Als dat zo is, moeten de beken op de Veluwe misschien beter met elkaar worden verbonden.

Zo wordt het DNA-materiaal afgenomen:

Zo zijn er meer oplossingen om de bedreigde beekprik te helpen. "Denk aan doorstroming", zegt Martijn Schiphouwer van RAVON. "Hier vlakbij ligt bijvoorbeeld een watermolen. Stel dat de prikken moeite hebben om omhoog te zwemmen en dat ze daardoor geïsoleerd raken. Dan kunnen we kijken naar aanpassingen zodat die uitwisseling beter gaat."

Ook deze zomer worden Chinese steden geteisterd door hittegolven. In sommige steden stijgt de temperatuur weer tot boven de 40 graden. De Chinese overheid probeert burgers te beschermen en stuurt geregeld berichten om mensen aan te sporen voorzorgsmaatregelen te nemen tegen hittestress.

Anderzijds vindt de overheid het van groot belang dat mensen de deur uitgaan om te consumeren nu de economie kampt met trage groei. En dus doet in China een nieuwe term de ronde: de verkoelingseconomie.

De term wordt gebruikt om de goederen en diensten te beschrijven die erop gericht zijn om verkoeling te brengen, van speciale drankjes en kleding tot airco's en reizen. De Chinese overheid probeert zo optimaal te profiteren van de gevolgen van klimaatverandering, maar de prijs die daarvoor wordt betaald, is niet voor iedereen even hoog.

Toerisme

Het meest in het oog springende element van deze verkoelingseconomie zijn de 'verkoelende reizen'. Het Chinees Meteorologisch Bureau publiceerde dit jaar in samenwerking met het ministerie van Cultuur en Toerisme zestien binnenlandse reisroutes.

Volgens het Nationale Klimaatcentrum zijn de routes gebaseerd op jarenlang gemeten weerdata van lokale stations, waarbij onder andere gekeken is naar temperatuur, luchtvochtigheid en wind. Op basis van deze data, bezienswaardigheden en bereikbaarheid zijn door het hele land reisroutes gemaakt.

Zo worden mensen die het zich kunnen veroorloven in de hoofdstad aangemoedigd om het Wulinggebergte in te trekken. En dat is niet zo vreemd; Wuling is voor 96 procent bebost en rijk aan rivieren en meertjes.

Volgens het lokale toerismebureau is het in het gebied gemiddeld zo'n 6 graden koeler dan in de stad. Nu het steeds warmer wordt, stijgt het aantal bezoekers. Om die reizigers tegemoet te komen in hun behoefte aan verkoeling worden er activiteiten georganiseerd, van kanoën tot schaduwrijke wandeltochten.

Goederen

Het blijft niet bij het stimuleren van reizen. Ook is er een scherpe stijging te zien in de consumptie van elektrische koelapparatuur. In sommige plaatsen van het land is de verkoop van airconditioners, ventilatoren en ijsmachines ruim verdubbeld ten opzichte van een jaar geleden. Ook hier doet de overheid een duit in het zakje.

Dit jaar trok die omgerekend 36 miljard euro uit om mensen aan te moedigen hun oude apparaat in te ruilen voor een nieuwe, energiezuinige variant. In de eerste vijf maanden van het jaar vonden ruim 77 miljoen van deze inruilacties plaats. Vooral energie-efficiënte airconditioners zijn populair.

Andere producten die worden gepromoot onder de vlag van de verkoelingseconomie zijn voedsel, dranken en kleding. Volgens de Chinese staatsmedia zijn ze dit jaar booming, maar op de verkoopcijfers van een aantal winkels na, blijven ondersteunende data uit.

Klimaatverandering als groeimotor

Dat China brood ziet in klimaatverandering past binnen China's brede klimaatstrategie, waarin 'groene groei' en CO2-reductie hand in hand gaan met economische ambities. Zo is China de afgelopen jaren uitgegroeid tot de grootste producent van zonnepanelen, windturbines en elektrische auto's.

In 2024 was ruim 10 procent van China's economische groei gerelateerd aan de groene energie-industrie. Een groot deel van deze inkomsten wordt verdiend in het buitenland, maar de 'verkoelingseconomie' is voornamelijk gericht op het stimuleren van binnenlandse uitgaven.

Ongelijkheid

Toch klinkt er op Chinese fora voorzichtig kritiek. Sommige gebruikers zien het als een voorbeeld van groeiende klassenongelijkheid. "Een airco langdurig gebruiken of een zomerdrankje kopen is voor veel mensen nog steeds geen vanzelfsprekendheid," schrijft iemand op sociale media. "Laat staan dat mensen op zomervakantie gaan."

Hoewel de overheid deze economie promoot als antwoord op de extreme hitte, lijkt het erop dat vooral de hogere inkomensgroepen ervan profiteren. Voor armere stedelingen en plattelandsbewoners blijft verkoeling niet alleen minder toegankelijk, zij zijn ook vaak degenen die de verkoelende diensten leveren.

Afgelopen maand overleed een gids aan een hitteberoerte terwijl hij een groep rondleidde in Peking. Er duiken regelmatig berichten op over bezorgers en fabrieksarbeiders die overlijden aan de gevolgen van hitte. Er zijn wettelijke bepalingen om werknemers bij hitte te compenseren, bijvoorbeeld met langere pauzes of door het uitbetalen van toeslagen, maar daar wordt in de praktijk vaak niet op toegezien.

Verschillende ondernemers in het noorden van Giethoorn klagen over een grote afname van hun klandizie. Toeristen en dagjesmensen weten de bootverhuurders, restaurants en hotels niet meer te vinden. Dat zou komen door een wijziging op Google Maps, zeggen de ondernemers tegen de regionale omroep RTV Oost.

Giethoorn, ook wel 'Hollands Venetië' genoemd, is een van de bekendste toeristische trekpleisters van het land. "Tot vorig jaar gingen op een zomerdag al onze veertig boten van wal", vertelt bootverhuurder Ico de Jonge. "Nu verhuren we op een goede dag nog tien boten. We zijn 75 procent van onze toeristen kwijt hier."

Waar iedereen die 'Giethoorn' intoetste in de navigatieapp tot vorig jaar naar een plek in het noorden van het dorp werd geleid, komen ze nu zo'n 3 kilometer zuidelijker uit. Oftewel in het meest toeristische gebied.

Jan Beenen van hotel De Harmonie zag zijn klandizie daardoor met 80 procent teruglopen, zegt hij. "Normaal zit het terras minstens voor de helft vol met passerende mensen. Nou, je ziet het. Niemand vandaag."

Brandbrief

Achttien ondernemers uit het gebied hebben een brandbrief naar de gemeente Steenwijkerland gestuurd, waar Giethoorn onder valt. "Bezoekers worden via Google Maps uitsluitend geleid naar parkeerplekken in het centrum van het dorp, waardoor delen van Giethoorn-Noord en -Midden letterlijk van de kaart verdwijnen", schrijven ze.

Het toerismebeleid van de gemeente concentreert zich volgens de ondertekenaars volledig op het centrum. Dat zou niet alleen blijken uit Google Maps, maar ook uit bebording richting de parkeerplaatsen. De ondernemers pleiten voor meer spreiding van toeristen.

Daar te druk, hier te rustig

"Giethoorn is een dorp van 6 kilometer lang met een dorpsgracht die er overal hetzelfde uitziet", zegt ondernemer Benen. "Maar iedereen wordt naar de drukste 600 meter geleid. Daar is het soms te druk, hier is het te rustig." De briefschrijvers stellen dat sommige ondernemers zo moeten stoppen met hun bedrijf.

De wijziging op Google Maps vond plaats op verzoek van de gemeente, erkent het bestuur in een reactie. Maar die aanpassing in de navigatieapp zou niet de oorzaak zijn voor de teruglopende bezoekersaantallen in Noord. "Dan zouden we hiervan direct signalen hebben verwacht vorig najaar, en die ontvingen we niet", aldus een woordvoerder.

De gemeente noemt weersomstandigheden, veranderd consumentengedrag en toenemende concurrentie online als mogelijke oorzaken.

Op het Oost-Russische schiereiland Kamtsjatka is een vulkaan uitgebarsten die al eeuwen een slapend bestaan leidde. Sinds vanmorgen (lokale tijd) stijgt een kilometershoge aswolk op uit de Krasjeninnikova. De uitbarsting wordt in verband gebracht met de zware zeebeving van woensdag.

De ruim 1800 meter hoge vulkaan ligt in afgelegen gebied. Het risico op slachtoffers is volgens de lokale Russische autoriteiten klein. Ze raden inwoners van het schiereiland af in de buurt van de Krasjeninnikova te komen.

Bekijk hier beelden van de uitbarsting, gedeeld door het lokale natuurbeheerders:

De uitbarsting begon al kort na de zware zeebeving eerder deze week. Vandaag werd voor het eerst een grote aswolk waargenomen. Deze wolk kan opstijgen tot 9 kilometer hoogte. De aswolken trekken richting de Stille Oceaan. De vulkaan ligt in zeer afgelegen gebied, dus relatief weinig mensen hebben er last van. Voor de luchtvaart is een waarschuwing afgegeven.

"Dit is de eerste keer in 600 jaar dat de Krasjeninnikova is uitgebarsten", zegt expert Olga Girina vandaag tegen het Russische staatspersbureau Ria Novosti. Girina staat aan het hoofd van vulkaaninstantie KVERT. Ze vermoedt dat de vulkaan is uitgebarsten door het natuurgeweld van woensdag. Op de helling van de berg is een gat ontstaan. Onder hoge druk van lava, stoom en gas kwam het tot een eruptie.

Nog altijd zijn er nabevingen in het gebied. Vanmorgen gaven de autoriteiten nog een tsunamiwaarschuwing af voor drie regio's in Kamtsjatka, na een beving met een kracht van 7,0. Die waarschuwing is inmiddels ingetrokken.

De zeebeving van afgelopen woensdag had een kracht van 8,8. Daarmee was het een van de zwaarste bevingen ooit gemeten.

In een oliedepot in de Russische stad Sotsji is afgelopen nacht een grote brand uitgebroken. De gouverneur van de regio beschuldigt Oekraïne van een drone-aanval. Volgens het Russische ministerie van Defensie zijn gedurende de nacht in totaal 93 vanuit het buurland gelanceerde drones neergehaald.

Het Oekraïense leger heeft de aanval bij Sotsji niet opgeëist. Gisteren maakte het wel bekend dat het vrijdagavond droneaanvallen had uitgevoerd op een oliedepot in de regio Voronezj, die grenst aan het noordoosten van Oekraïne. Dit werd een vergeldingsactie genoemd voor dodelijke Russische luchtaanvallen deze week op Oekraïense steden.

In Sotsji, zo'n 250 kilometer ten zuidoosten van de Krim, is een brandstoftank van een oliedepot in brand gevlogen. Volgens de gouverneur van de regio Krasnodar zijn meer dan 120 brandweerlieden uitgerukt om de brand te blussen.

De Oekraïense nieuwssite The Kyiv Insider zegt dat dit beelden zijn van de brand in het oliedepot in Sotsji:

De Russische luchtvaartautoriteit heeft naar aanleiding van de brand al het vliegverkeer van en naar het vliegveld van Sotsji enkele uren stilgelegd. Oekraïne ontregelt vrijwel dagelijks de commerciële luchtvaart in delen van Rusland. Ook valt Oekraïne met regelmaat Russische olie- of munitiedepots aan met langeafstandsdrones.

Weer aanvallen op Oekraïne

Ook vannacht zijn weer diverse locaties in Oekraïne onder vuur genomen. Bij een aanval op woningen en civiele infrastructuur in de zuidelijke stad Mykolajiv raakten zeven mensen gewond, melden de autoriteiten daar. Verder werd er opnieuw een belangrijke brug onder vuur genomen in de regio Cherson.

Rusland wierp gisteren al twee zware zweefbommen af, waardoor de brug, drie woningen en een appartementencomplex beschadigd raakten. Vanochtend was er opnieuw een aanval op de brug. Als gevolg daarvan raakten drie mensen gewond en zijn er logistieke problemen ontstaan. "Het wordt de komende tijd moeilijk om voedsel en andere dingen te leveren", zegt de gouverneur.

Ook de hoofdstad Kyiv is weer aangevallen, maar over schade en eventuele slachtoffers daar is vooralsnog niets bekend.

Vlak voor het weekend was er eveneens een aanval op de stad. Kyiv werd toen in korte tijd zwaar onder vuur genomen. Er vielen zeker 31 doden en meer dan 150 gewonden. Het was een van de zwaarste aanvallen van de afgelopen weken op de hoofdstad.

Recordaantal Russische drones op Oekraïne

Het Russische leger heeft Oekraïne vorige maand met ruim 6000 drones bestookt. Dat is het hoogste aantal in een maand sinds het begin van de grootschalige Russische invasie begin 2022. Dat meldden persbureau AFP en de Oekraïense krant The Kyiv Independent gisteren.

Eerder werd al bekend dat er veel meer burgerslachtoffers vallen dan voorheen door Ruslands grootschalige inzet van raketten en drones op Oekraïense steden. Alleen al tussen 1 december 2024 en 1 juni dit jaar werden bijna duizend burgers gedood, zo meldde de VN.

Goedemorgen! De feministische beweging Dolle Mina demonstreert vandaag tegen femicide in Rotterdam. In Eindhoven nemen PSV en Go Ahead Eagles het tegen elkaar op om de Johan Cruijff Schaal. Verder wordt de slotetappe van de Tour de France Femmes verreden.

Eerst het weer: de dag start vrij zonnig, alleen in het oosten komt eerst nog bewolking voor. Uiteindelijk is het overal geruime tijd zonnig. In de loop van de dag neemt de bewolking vanuit het westen toe en volgt in het westen regen. Bij een overwegend matige westenwind wordt het 20 tot 23 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Veilig Thuis, het landelijke advies- en meldpunt voor huiselijk geweld, is in juni 25.127 keer gebeld. Dat aantal is volgens de instelling een record en ligt 31 procent hoger dan in juni vorig jaar. De bellers vroegen advies over hoe om te gaan met controlerende, stalkende en gewelddadige partners of familieleden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Canal Parade in Amsterdam is gisteren feestelijk verlopen. De organisatie Pride Amsterdam sprak na afloop over een bijzondere editie. "Het niveau van de boten was hoog, de boodschappen waren krachtig. Je merkt dat iedereen wakker is geworden: Pride is protest."

Aan de parade voor lhbti+-organisaties deden dit jaar tachtig boten mee, waaronder een Onbeperkt Liefde-boot, speciaal voor mensen met een verstandelijke beperking.

Fijne zondag!

Veilig Thuis, het landelijke advies- en meldpunt voor huiselijk geweld, is in juni 25.127 keer gebeld. Dat aantal is volgens de instelling een record en ligt 31 procent hoger dan in juni vorig jaar. De bellers vroegen advies over hoe om te gaan met controlerende, stalkende en gewelddadige partners of familieleden.

Het bewustzijn rondom femicide, het vermoorden van een vrouw omdat ze een vrouw is, lijkt te groeien. Lang werden deze misdaden nog een 'gezinsdrama' genoemd, maar inmiddels is de term femicide bekender en meer ingeburgerd. Jaarlijks gaat het om 40 tot 50 moorden op vrouwen.

De feministische beweging Dolle Mina houdt daarom vandaag een protestmars tegen femicide in Rotterdam. Deelnemers eisen dat femicide in de wet wordt vastgelegd als gendergerelateerd geweld, dat psychisch geweld voorafgaand aan de moord ook strafbaar wordt en er versneld meer noodopvang beschikbaar komt.

Aanpak schiet tekort

Want de aanpak van (dreigende) femicide gaat in Nederland vaak niet goed, blijkt uit rapporten. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) stelde in 2024 dat de wachtlijsten bij Veilig Thuis, dat ook verantwoordelijk is voor onderzoeken naar hoe onveilig een situatie precies is, veel te lang zijn. "Dit kan ernstige gevolgen hebben", schreef de Inspectie.

Ook is er een tekort aan opvangplekken voor mensen die niet meer veilig thuis kunnen wonen. Het misdrijf stalken, dat bij femicide een zeer belangrijk alarmsignaal is, kan de politie nu alleen onderzoeken als het slachtoffer aangifte doet. Uit angst voor de stalker gebeurt dat vaak niet.

Het is niet onmogelijk om preventief in te grijpen, maar in de praktijk gaat het vaak mis. Daarnaast zouden veel mensen niet weten waar ze terecht kunnen als ze femicide vrezen.

Landelijke hulplijn

De Dolle Mina's willen dat er een landelijke hulplijn komt op het nummer 116. Veel mensen durven niet naar Veilig Thuis te bellen, omdat ze bang zijn dan in beeld te komen van de jeugdbescherming als er ook kinderen betrokken zijn.

"Dat is een misvatting", zegt de woordvoerder van Veilig Thuis. "Mensen kunnen bij ons om advies vragen, ook anoniem. Wij vinden dit heel belangrijk om te benadrukken. Iedereen met een vraag kan onze deskundigen vrijblijvend om advies vragen via de telefoon of chat."

Een nieuw hulpnummer vindt Veilig Thuis onverstandig. "Dan versnippert de hulp nog meer dan nu al het geval is en dat proberen we juist op te lossen."

Zwaardere straf bij femicide

Sinds vorig jaar zijn er al wel stappen gezet, door het kabinet en de Tweede Kamer. Zo is er een wet in de maak om psychisch geweld strafbaar te maken. En na de moord in 2018 op het 16-jarige meisje Humeyra is de maximale straf voor doodslag met 10 jaar verhoogd naar 25 jaar. Vaak blijkt het bij femicide lastiger om moord te bewijzen dan doodslag, maar op deze manier kunnen daders alsnog zwaar worden gestraft.

GroenLinks-PvdA-Kamerlid Songül Mutluer heeft via een amendement 10 miljoen euro kunnen reserveren voor extra opleidingen, zodat elke politie-eenheid en elk arrondissement van het Openbaar Ministerie deskundigen heeft die (dreigende) femicide kunnen herkennen en beter kunnen handelen. Deze bijscholing vindt nu al plaats.

Niet-fatale verwurging

Multluer heeft ook een initiatiefnota ingediend met meer voorstellen om femicide effectiever aan te pakken. Het kabinet heeft al toegezegd dat stalking in de toekomst ook zonder aangifte aangepakt kan worden, als de politie genoeg aanwijzingen heeft.

Het apart strafbaar stellen van niet-dodelijke verwurgingen ziet het kabinet vooralsnog niet zitten. Het staat op het standpunt dat dergelijk geweld al vervolgd kan worden met bestaande wetten.

"Het punt is dat zo'n verwurging een belangrijke indicator is van dreigend dodelijk geweld", zegt Mutluer. "Door het een specifiek strafbaar feit te maken kunnen slachtoffers preventieve bescherming krijgen. Dat is waar het om gaat."

In september wordt de initiatiefnota in de Kamer behandeld. De Dolle Mina's eisen snelheid, want nog elke acht dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord.

Veilig Thuis

Maak je je zorgen om jezelf of iemand anders? Bel dan Veilig Thuis via 0800-2000, of 112 bij acuut gevaar.

Bij een ongeluk met drie auto's op de A2, ter hoogte van Maarheeze in Noord-Brabant, is vannacht een man omgekomen. Een andere man raakte zwaargewond en is naar het ziekenhuis gebracht. Ook een derde man moest voor controle naar het ziekenhuis.

De man die om het leven kwam, zat in een auto met Spaans kenteken, schrijft Omroep Brabant. Hij woonde in het Limburgse Montfort, meldt de politie. Een inzittende van diezelfde auto raakte ernstig gewond en is naar het ziekenhuis gebracht. Hoe het nu met de man gaat, is onbekend.

Gevangenisstraf

De bestuurder van een van de andere auto's werd aangehouden omdat hij te veel had gedronken. Ook de bijrijder is aangehouden. Hij had nog een gevangenisstraf openstaan, meldt de politie.

Het incident gebeurde rond 01.00 uur. Meerdere ambulances, een traumaheli, brandweer en veel politie kwamen ter plaatse.

In verband met politieonderzoek naar de oorzaak van het ongeval werd een deel van de snelweg afgesloten en verkeer omgeleid. De afrit ter hoogte van Budel-Maarheeze was urenlang afgesloten, maar is inmiddels weer open, meldt de ANWB. Ook zijn alle rijstroken weer vrij.

Door het ongeluk ontstond een enorme ravage:

Reddingswerkers in Chili hebben twee lichamen van mijnwerkers gevonden in een ingestorte mijn, vier anderen zijn nog vermist. Twee dagen geleden stortte een deel van de grootste kopermijnen ter wereld in. Dat gebeurde na een aardbeving met een kracht van 4,2.

Vrijdag werd het eerste lichaam gevonden. Gisteren troffen hulpverleners een tweede lichaam aan in de mijn. Verder vielen er negen gewonden door het gedeeltelijk instorten van de mijn El Teniente.

Reddingswerkers proberen nog altijd de vier mijnwerkers uit de mijn in Centraal-Chili te krijgen. Hulpverleners doen een poging om door 90 meter met rotsen te boren om de ingesloten mannen te bereiken.

De Chileense president Boric kwam gisteren naar het hoofdkwartier van de mijn in Rancagua, even ten zuiden van hoofdstad Santiago. Hij gaf samen met onder anderen de minister van Mijnbouw een persconferentie. Boric zei dat de reddingsoperatie nog gaande is.

Het meisje van bijna 1 jaar uit Utrecht dat sinds dinsdag was vermist, is terecht. Haar moeder meldde zich zaterdagavond samen met haar dochtertje bij de politie.

De politie vermoedde dat ze door haar moeder was meegenomen, nadat de rechter had besloten dat ze uit huis moest worden geplaatst. Er waren grote zorgen over het welzijn van het bijna 1-jarige meisje.

Het meisje en haar moeder zijn nu overgedragen aan "instanties die voor hen zorgen", zo schrijft de politie. "Dank voor het delen en het naar hen uitkijken."

Zwervend bestaan

De moeder leidt volgens de politie een zwervend bestaan. Ook is ze bekend bij diverse hulporganisaties in Utrecht, meldde RTV Utrecht gisteren.

Afgelopen dinsdag besloot de rechter in een spoedprocedure dat het meisje niet langer bij haar moeder kan verblijven. Zowel moeder als kind vertrokken toen met onbekende bestemming.

Opnieuw lijkt in Duitsland een spoorkabel te zijn gesaboteerd. In Hohenmölsen, in de deelstaat Saksen-Anhalt, stond gisteren langs een goederenspoor een data- en stroomkabel in brand.

De Duitse spoorwegmaatschappij Deutsche Bahn vermoedt dat de brand is aangestoken.

Het goederenverkeer kwam door de brand stil te liggen. De spoorlijn wordt met name gebruikt door goederentreinen die kolen vervoeren. Inmiddels is het baanvak weer vrijgegeven.

Belangrijkste spoortraject

Deze week werd tussen Düsseldorf en Duisburg al twee maal een spoorwegkabel in brand gestoken. Honderden treinritten kwamen daardoor te vervallen of werden omgeleid.

De lijn tussen Duisburg en Düsseldorf is een van de belangrijkste spoortrajecten van het land. Het traject verbindt het Duitse Ruhrgebied met Noord-Europa en Zwitserland.

Angry Birds Kommando

De verantwoordelijkheid voor de eerste brand is opgeëist door de linkse groepering Angry Birds Kommando. De groepering zegt te willen ingrijpen in een "systeem van vernietiging" van het milieu.

De Duitse spoorwegen zijn vaker doelwit geweest van aanvallen. De verantwoordelijkheid voor een deel daarvan is opgeëist door radicale groepen.

Twee Oekraïense anticorruptie-instanties hebben omkoping aan het licht gebracht waarbij onder anderen een parlementslid en een eenheid van de Nationale Garde betrokken waren. Er zou geld zijn verduisterd dat bedoeld was voor de aankoop van drones en ander militair materieel. Vier mensen zijn aangehouden.

"De kern van het plan was het afsluiten van overheidscontracten met leveranciers tegen bewust te hoge prijzen", staat in het rapport van de twee anticorruptie-instanties. De betrokkenen zouden tot 30 procent van de contractwaarde als smeergeld hebben ontvangen.

De instanties hebben de namen van de betrokkenen niet bekendgemaakt. Volgens Oekraïense media gaat het onder anderen om Oleksi Koeznetsov, een partijgenoot van de Oekraïense president Zelensky.

NABU en SAPO

Het rapport is afkomstig van het Nationale Bureau voor Corruptiebestrijding (NABU) en het Gespecialiseerde Bureau voor Corruptiebestrijding (SAPO). Die instanties stonden de afgelopen weken in het middelpunt van de aandacht in Oekraïne, omdat president Zelensky een wet door het parlement had geloodst die hun onafhankelijkheid zou inperken.

Dat leidde tot veel protest, zowel van Oekraïners als van bondgenoten van Oekraïne. Een van de belangrijkste kritiekpunten op de wet was dat die onder verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie zouden komen.

Daardoor zou het volgens tegenstanders veel moeilijker worden voor de anticorruptie-instanties om bijvoorbeeld onderzoek te doen naar hoge ambtenaren, zonder toestemming van de Oekraïense regering.

Na felle demonstraties in verschillende Oekraïense steden en kritiek van Europese bondgenoten, kondigde Zelensky een nieuwe wet aan die de onafhankelijkheid van de anticorruptie-instanties wel zou waarborgen. Donderdag werd die tweede wet aangenomen en zijn voorganger teruggedraaid.

Zelensky prijst rapport

De Oekraïense president Zelensky zegt dat hij vanmiddag de leiders van NABU en SAPO heeft ontmoet. Daarbij is hij geïnformeerd over de inhoud van het rapport, schrijft hij.

Zelensky bedankt de instanties voor hun onderzoek en schrijft op Telegram: "Er mag geen enkele tolerantie voor corruptie zijn, alleen duidelijke samenwerking om die te onthullen en uiteindelijk een rechtvaardige straf."

De natuurbranden die de afgelopen weken om zich heen grepen in Zuid-Europa en Turkije zijn grotendeels onder controle. Duizenden brandweerlieden probeerden de branden de afgelopen weken te bestrijden. Duizenden inwoners in verschillende Balkanlanden en Italië werden geëvacueerd.

Toch maken veel landen zich inmiddels al weer op voor nieuwe natuurbranden. De Spaanse meteorologische dienst Aemet waarschuwt dat de temperaturen vanaf vandaag weer langzaam oplopen. Vanaf morgen begint er naar verwachting een nieuwe hittegolf die tot zeker donderdag duurt. Dat geldt ook voor Portugal.

In Noord-Portugal woedt momenteel een brand bij het stadje Ponte da Barca. Ook die vuurzee is bijna onder controle, maar vanwege de verwachtte hitte is er een kans dat de branden opnieuw oplaaien. In Portugal geldt vanaf morgen daarom een verhoogde staat van paraatheid, hebben de autoriteiten bekendgemaakt.

"Voorkomen is beter dan genezen", liet de Portugese president weten. Hij sprak over een "erg moeilijke" periode, schrijft persbureau Lusa.

Veel hectares

De natuurbranden van de afgelopen weken hebben veel hectares aan natuur- en bosgebieden vernietigd. In Spanje en Portugal samen is sinds begin dit jaar meer dan 70.000 hectare verbrand. Ook Cyprus is zwaar getroffen. Zo'n 13.150 hectare werd daar dit jaar verwoest door brand.

De afgelopen tien jaar lag het gemiddelde op Cyprus op ruim 2000 hectare per jaar, blijkt uit gegevens van het Europees bosbrandagentschap EFFIS.

De branden eisten ook levens. In Turkije kwamen in juli zeker 14 mensen om. Het ging onder meer om tien brandweerlieden en reddingswerkers in de provincie Eskisehir, in het noordwesten van het land.

Ook in Griekenland en Italië blijft het risico op nieuwe branden hoog, melden de autoriteiten. In beide landen is regen gevallen, maar het risico in bijvoorbeeld de regio Athene en het zuiden van Italië blijft extreem hoog.

Hitte en wind

Hoge temperaturen verhogen het risico op bosbranden, zeker als er ook veel wind staat. De uitgedroogde vegetatie brandt snel en door de wind kan het vuur in rap tempo om zich heen grijpen.

Door onder meer klimaatverandering is het aantal bosbranden de afgelopen twintig jaar wereldwijd toegenomen, vooral op het noordelijk halfrond. Door de steeds drogere zomers en aanhoudende hitte zijn andere technieken nodig om het vuur te blussen. Zo wordt in Spanje vaker geblust zonder water, door vegetatie weg te halen of zelf gecontroleerde branden aan te steken.

Ook Nederlandse brandweerlieden vertrokken daarom vorige maand naar Spanje om daar meer te leren over het bestrijden van natuurbranden. In Nederland zijn jaarlijks honderden natuurbranden.

Het faillissement van de veelbelovende start-up Ocean Grazer in Groningen is het gevolg van mismanagement. Dat zeggen twee ondernemers die betrokken waren bij het bedrijf.

Ocean Grazer werkte aan een methode om stroom van zon en wind tijdelijk op te slaan in een waterbassin op de zeebodem en noemde dat een zeebatterij. Investeerders tot in Amerika stonden in de rij om geld in het bedrijf te stoppen. De Europese Unie subsideerde het bedrijf met 2,5 miljoen euro om het idee verder uit te werken, maar op 1 juli werd Ocean Grazer failliet verklaard.

Operationeel directeur Mark Duursma is niet verbaasd, zegt hij in een reconstructie van het faillissement door RTV Noord. Duursma kwam op 1 januari 2020 in dienst bij Ocean Grazer. Hij was onder andere kapitein op de grote vaart, leidt een bedrijf in maritieme robotica en weet waar hij het over heeft.

Proefopstelling

Net als anderen was Duursma onder de indruk van het idee om groene stroom tijdelijk op te slaan, zeker in een tijd dat het stroomnet volloopt. In de zeebatterij wordt de opgewekte elektriciteit die niet direct het net op kan, gebruikt voor het vullen van een waterbassin.

Op het moment dat het nodig is, wordt het bassin geopend en stroomt het water in een schacht. Daarin bevinden zich schoepen die een turbinesysteem in werking zetten waarmee de elektriciteit weer kan worden opgewekt. Vervolgens, zo is het idee, wordt het lege bassin opnieuw gevuld en begint de cyclus van voren af aan.

Om alle geïnteresseerde investeerders te overtuigen van de haalbaarheid van het project was er een pilot nodig, maar de opvattingen over hoe die pilot eruit moest zien, liepen uiteen, zegt Duursma.

Algemeen directeur Frits Bliek wilde een proefopstelling van ongeveer 18 miljoen euro. Corina Prent, directeur van de RUG Houdstermaatschappij (de commerciële tak van de Groningse universiteit die ook betrokken was bij Ocean Grazer) was het met Bliek eens.

Oplopende meningsverschillen

Volgens Prent zegden diverse partijen 13 miljoen euro toe, maar lukte het niet om de ontbrekende 5 miljoen binnen te halen.

Volgens Duursma had de proefopstelling veel goedkoper gekund. "Er lag een concreet, haalbaar plan voor een pilot van 4,5 miljoen euro, maar Bliek en Prent wilden meer en maakten het steeds groter", zegt hij. "Ook met een kleinere opstelling kun je prima het concept bewijzen. Je hebt geen gat nodig van driehonderd meter diep. Vijftig volstaat ook en dan heb je het over veel kleinere bedragen."

Volgens directeur Bliek was de pilot van 4,5 miljoen euro geen optie. "De haalbaarheid daarvan is uitvoerig onderzocht, maar het bleek technisch niet te kunnen", laat hij weten. Duursma verliet Ocean Grazer op 1 mei, twee maanden voor het faillissement, na oplopende meningsverschillen met Bliek en Prent.

Bij RTV Noord komt ook Gerard Mampaeij uit Dordrecht aan het woord, eveneens ondernemer in de maritieme sector. Ook Mampaeij was enthousiast en investeerde uit eigen middelen drie ton. Gaandeweg kreeg hij steeds meer twijfels. "Ik woonde wel eens online vergaderingen over techniek bij. Na verloop van tijd bleek dat ik telkens ongeveer dezelfde presentatie voorgespiegeld kreeg". zegt hij. "Na twee jaar dacht ik: dit gaat nergens toe leiden, helemaal nergens toe."

Gemiste kans

Eind vorig jaar besloot de ondernemer uit Dordrecht zich terug te trekken. Hij eiste en kreeg, na dreigen met juridische stappen, zijn investering terug. Daarmee is voor Mampaeij de kous af. "Dit is een gemiste kans", zegt hij. "Als een project niet van de grond komt, haken partijen af. Dat geldt ook voor mij."

Ook Duursma spreekt over gemiste kansen, maar het stoort hem vooral dat "er minstens 2,5 miljoen subsidiegeld is verbrand voor een project dat er nog helemaal niet is". Duursma hoopt nu samen met een groep investeerders de failliete boedel van Ocean Grazer te kunnen overnemen.

De curator schat de totale schuld van Ocean Grazer tussen de drie en vier miljoen euro, maar het is de vraag wat er met het unieke idee gaat gebeuren. "Zonder de patenten en het overige intellectuele eigendom heeft het geen zin een bod uit te brengen", zegt Duursma. En inmiddels is snelheid geboden: "Elders in de wereld worden inmiddels soortgelijke ideeën ontwikkeld. We dreigen het momentum te verliezen."

De Deense hoofdstad Kopenhagen verandert in een "sponsstad" om zware regenval aan te kunnen. Ondergrondse wolkbreuktunnels, bassins en waterparken moeten overtollig water bij extreme regenbuien kunnen vasthouden en afvoeren. Zo moet worden voorkomen dat straten en kelders onderstromen.

De uitgestrekte haven in Kopenhagen verandert 's zomers in een soort strand, waar bewoners zij aan zij zonnen, flaneren en een duik nemen in het kraakheldere water. Dat is de trots van ingenieur Jan Rasmussen, die zich met de waterkwaliteit van de haven bezighoudt.

"We komen van ver", zegt hij. Tot midden jaren 90 was de haven in Kopenhagen sterk verontreinigd, waarbij rioolwater, olie en afvalwater van de industrie direct het water in stroomde. Het was zelfs verboden om er te vissen.

De afgelopen jaren zijn in en rond Kopenhagen onder meer veertien ondergrondse waterbassins gebouwd die functioneren als reservebassins. Ze zorgen ervoor dat het riool- en waterzuiveringssysteem bij zware regenval niet overbelast raakt en dat er geen afvalwater meer direct de haven instroomt. "Maar er is meer nodig om ervoor te zorgen dat straten niet onderlopen en mensen hier in de haven kunnen blijven zwemmen", stelt Rasmussen.

Wolkbreuktunnels

Daarom worden er in de Deense hoofdstad ondergrondse "wolkbreuktunnels" gebouwd. Pal naast het stuk van de haven dat Islands Brygge heet, werken bouwvakkers in en rondom een groot gat, twintig meter onder de grond. Louise Grøndahl van het Deense drinkwatervoorzieningsbedrijf Hofor geeft een rondleiding, terwijl ze zich goed vasthoudt aan de stellage die naar de bodem van het gat leidt.

Beneden aangekomen duikt een tunnel op, waar je met gemak in kunt lopen. Het is één van de vijf wolkbreuktunnels in Kopenhagen die zijn aangesloten op het rioolsysteem. "Ze werken als een grote tank", vertelt Grøndahl. "Bij extreme regenval wordt overtollig regenwater hiernaartoe geleid en vastgehouden, totdat er plaats is bij de waterzuiveringsinstallaties."

Directe aanleiding voor de bouw van het Deense wolkbreuksysteem was de extreme regenval op 2 juli 2011, een dag die veel Denen zich herinneren. De Denen noemen het de "één-in-duizend-jaar-wolkbreuk". Putdeksels spoten omhoog, straten en kelders stonden vol met rioolwater en dode ratten dreven rond.

Door stroomuitval moest het traumacentrum van het academisch ziekenhuis worden geëvacueerd en was de politie onbereikbaar. Later bleek dat een kwart van de medewerkers bij de riolering ziek was geworden door infecties, één medewerker overleed. De schade van de wolkbreuk liep op tot ruim 700 miljoen euro.

Het jaar erna werd het wolkbreukplan op poten gezet. Kosten 1,8 miljard euro. Die worden deels gefinancierd via de algemene belastingen en deels via een speciale waterconsumptie-toeslag. "Het is goedkoper dan niets doen", zegt ingenieur Rasmussen, die de berekeningen maakte.

Water vasthouden

Even verderop bij de wolkbreuktunnel ligt het Enghavepark dat is omgebouwd tot het grootste waterpark van Denemarken. Het hele park kan razendsnel worden omgevormd tot een watertank, om grote hoeveelheden water vast te houden.

"Er is plaats voor 23.000 kubieke meter water", zegt Grøndahl, wat gelijk staat aan ruim tien olympische zwembaden. Ze wijst op de betonnen poortjes, die driekwart van het park omheinen. "Deze betonnen muurtjes komen bij extreme regenval automatisch naar boven en vormen een soort dijk die het water tegenhoudt.

In het Enghavepark ligt ook een voetbal- en hockeyveld. Het is verdiept aangelegd, drie meter lager dan de omliggende wijk. Bij extreme regen verandert de verlaagde sportbaan in een bassin, waar het water wordt vastgehouden. De omliggende banken rondom vormen een soort aflopende regengoot, die het regenwater bij extreme weersomstandigheden naar het laagste punt leidt.

Het bassin heeft vele functies. Grøndahl: "Behalve sportbaan is het ook een openluchttheater, met zitplaatsen rondom. En de banken zijn gewild bij skaters omdat ze naar beneden aflopen."

Kust verstevigen

Volgende uitdaging voor de Denen is de versteviging van hun lange kust. Denemarken heeft een kustlijn van bijna 9000 kilometer, zo'n twintig keer de Nederlandse kustlijn, en ze zijn jaloers op de Nederlandse Deltawerken. Ze bouwen graag en veel vlak langs de kust; het verstevigen van de kust is nu een lappendeken aan oplossingen.

"De hele kust beschermen kan niet", zegt Rasmussen. "Daarom moeten we gaan kiezen. Het vliegveld in Kopenhagen en kasteel Kronborg liggen aan de kust en hebben hoge prioriteit. De vele zomerhuisjes vlak aan de Deense kust staan lager in de rangorde."

De regionale Noord-Brabantse partij Lokaal Brabant gaat toch niet meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen. De leden vinden de voorbereidingstijd te kort en hebben daarom op een partijcongres in Chaam tegen het voorstel van het bestuur gestemd.

De Brabantse partij heeft al langer de wens om in Den Haag de Brabantse belangen te behartigen. "Er wonen 2,6 miljoen mensen in Brabant, er zijn nu acht Brabantse Kamerleden. Dat is echt te weinig", zei partijvoorzitter John van Gorp eerder.

Maar volgens de leden komen de verkiezingen van 29 oktober te vroeg. Ze willen dat Lokaal Brabant de volgende keer wel een poging doet om in de Tweede Kamer te komen.

De Friese partij FNP wil in oktober wel meedoen aan de landelijke verkiezingen. Kandidaat-lijsttrekker Aant Jelle Soepboer was sinds eind 2023 Tweede Kamerlid voor NSC, maar gaf zijn zetel vorige maand terug om zich voor te bereiden op het lijsttrekkerschap van de Friese partij. De FNP is van plan in het hele land op de kieslijst te komen.

Ruimte voor tegengeluid

Julien van Ostaaijen, universitair docent in Tilburg en lector aan Avans Hogeschool, doet onderzoek naar lokale partijen. "Het is enigszins gissen waarom regionale partijen nu willen meedoen met de Tweede Kamerverkiezingen, maar ze hebben gezien dat er ruimte is voor tegengeluid om stemmen te winnen."

Lokaal Brabant werd in 2014 opgericht door een aantal lokale politieke partijen. Inmiddels zijn er zo'n 25 partijen bij aangesloten en maakt Lokaal Brabant, met vier zetels in Provinciale Staten, deel uit van de Brabantse coalitie.

De FNP bestaat al sinds 1962 en is vertegenwoordigd in het Waterschap en de lokale, regionale en Europese politiek. In mei 2024 besloten de leden om een gooi te doen naar het nationale hoofdpodium. Ze zetten in op twee zetels.

"Om die te halen hebben we veel meer stemmers nodig dan we ooit hebben gehad bij de provinciale verkiezingen. Dus we gaan ook op zoek naar kiezers in de regio, zoals Twente of Limburg", aldus woordvoerder Peter Boomsma. Over vier weken mogen de FNP-leden beslissen of ze de aanmelding doorzetten.

Focus op deelbelang

In 2012 deed het lokale initiatief Nederland Lokaal een gooi naar een zetel in de Tweede Kamer, maar dat mislukte.

De kritiek die vaak klinkt op dit soort initiatieven is dat de partijen maar één provincie zouden vertegenwoordigen en niet zouden thuishoren in de landelijke politiek. Van Ostaaijen deelt die mening niet: "Een landelijke partij als de VVD komt ook op voor een bepaalde groep Nederlanders, namelijk mensen met een hoger inkomen, net als 50plus, dat niet inzet op regio of inkomen, maar op generatie. Die partijen focussen zich dus ook op een deelbelang, maar zijn van mening dat dit ook het algemene belang ten goede komt."

Nieuwe partijen kunnen zich nog tot en met komende maandag aanmelden bij de Kiesraad. Als ze aan alle voorwaarden voldoen, kunnen ze met hun naam en logo op het stembiljet komen. Tot nu toe hebben zich een kleine tien nieuwe partijen aangemeld bij de Kiesraad. Daaronder zijn Partij Beer, die het kiesstelsel wil veranderen, en Vrij Verbond, een rechts-progressieve partij.