NOS Nieuws - Algemeen

Er zijn nog altijd minder vrouwen dan mannen op tv. En mensen met een beperking zijn al helemaal weinig in beeld, blijkt uit onderzoek van het Commissariaat voor de Media (CvdM).

Onderzoekers van het CvdM keken naar 1009 programma's van de publieke omroep, RTL Nederland en Talpa Network. De best bekeken programma's wegen zwaarder mee.

Bijna twee derde van de personen op tv is man. Sinds het CvdM in 2019 is begonnen dit bij te houden, is het aantal vrouwen in beeld niet toegenomen.

Ook de rolverdeling tussen mannen en vrouwen is ongelijk: vrouwen zijn vaker te zien in amusementshows dan bij nieuwsprogramma's, en ze treden nog minder als deskundige op.

Slachtoffer

Ruim 2 miljoen Nederlanders hebben een beperking zoals een fysieke, zintuiglijke, verstandelijke, psychische of andere beperking, maar zij komen zelden in beeld.

Minder dan 1 procent van alle mensen op televisie heeft een voor het publiek waarneembare beperking. Als ze al op TV komen, is dat vaak om te vertellen over hun beperking, als onderwerp van een portret, als patiënt of als slachtoffer. Mensen met een beperking zijn vrijwel nooit te zien als deskundige.

"Samenleving onzichtbaar"

Amma Asante, voorzitter van het CvdM, vindt dat de omroepen zelf aan de slag moeten. Dat geldt zowel voor de publieke als de commerciële omroepen. De cijfers tonen volgens haar aan dat een groot deel van de samenleving onvolledig of onzichtbaar is op het scherm, terwijl televisie de samenleving weerspiegelt en beïnvloedt.

Minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) sluit zich daarbij aan. Hij schrijft aan de Kamer dat het belangrijk is dat iedereen zich in personen op tv kan herkennen. "Representatie gaat niet over stereotypes, maar over een realistische en volwaardige vertegenwoordiging van iedereen die wil meedoen in onze samenleving." Media zouden daar volgens hem een verbindende rol in moeten vervullen.

Onacceptabel

De NPO noemt de conclusie pijnlijk. "Er móeten meer vrouwen en mensen met een beperking te zien zijn als bijvoorbeeld nieuwslezer, presentator, verslaggever of deskundige." De NPO wil in 2025 een toename zien: "het is hoogste tijd voor resultaten". De omroep gaat in overleg met het ministerie en het CvdM om het probleem aan te pakken.

In zijn eerste toespraak na de verkiezingswinst van Donald Trump beloofde president Joe Biden dat er een vreedzame machtsoverdracht zal zijn op 20 januari volgend jaar. "Dat is wat mensen verdienen", zei hij in de rozentuin van het Witte Huis.

"We accepteren de keuze die het land heeft gemaakt. Dat betekent voor sommigen een overwinning en voor anderen juist verlies."

"Je kan niet alleen maar van je land houden als je wint. Ongeacht op wie je hebt gestemd, zie elkaar niet als tegenstanders, maar als medemensen. Amerikanen."

Betrouwbaarheid kiesstelsel

Ook benadrukte Biden de betrouwbaarheid van het kiesstelsel. "Het is eerlijk, rechtvaardig en transparant en je kunt erop vertrouwen", aldus Biden.

President Biden riep in zijn toespraak op tot verdraagzaamheid:

De Amerikaanse president prees in zijn toespraak alle vrijwilligers die in de stembureaus aan de verkiezingen hebben meegewerkt, zijn staf en zijn vicepresident Kamala Harris. Over haar zei hij dat ze trots mag zijn op de campagne die ze heeft gevoerd.

'Verlies betekent niet verloren'

Biden blikte in zijn toespraak ook terug op de afgelopen vier jaar en zei dat er veel is bereikt. "We laten de sterkste economie ter wereld achter", zei hij. "Samen hebben we Amerika beter gemaakt."

Nog niet alle veranderingen zijn al merkbaar, gaf hij toe. "Het kost tijd om het gedaan te krijgen, maar het is er. De weg vooruit is duidelijk."

"Een verlies betekent niet dat we verslagen zijn", besloot hij zijn toespraak. "Amerika blijft bestaan. Het komt goed met ons, maar we moeten betrokken blijven."

De Knesset, het Israëlische parlement, heeft een wetsvoorstel aangenomen waardoor de minister van Binnenlandse Zaken de bevoegdheid krijgt om familieleden van mensen die door Israël als terroristen worden gezien, voor maximaal twintig jaar te deporteren.

Volgens het wetsvoorstel kunnen ook mensen met een Israëlische paspoort gedwongen naar Gaza "of een andere bestemming die door de omstandigheden wordt bepaald" worden gebracht. Dat mag volgens die wet alleen gebeuren als de familieleden "vooraf op de hoogte waren van de plannen van de terrorist en niet de nodige maatregelen hebben genomen om deze te voorkomen".

De wet werd aangenomen met 64 stemmen voor en 41 tegen.

De Israëlische veiligheidsdienst Shin Bet en meerdere juridische adviseurs hebben tegen de wet gewaarschuwd, meldt The Jerusalem Post. De wet kan er volgens de juridische adviseurs toe leiden dat de straf voor familieleden hoger uitvalt dan de straf voor de veroordeelde zelf, meldt de Israëlische krant.

Voorafgaand aan de stemming beschreef het Comité tegen Marteling, een Israëlische non-gouvernementele organisatie, in een advies aan de Knesset-leden dat de wet meerdere rechten van Israëliërs ondermijnt.

'Dit is geen wet, maar een populistisch pamflet'

Ook de Israëlische vereniging voor Burgerrechten uit kritiek op het aangenomen wetsvoorstel. "Dit is helemaal geen wet: het is een populistisch pamflet", schrijft de organisatie op haar website. "Geen enkel democratisch land deporteert zijn burgers en inwoners, en al helemaal niet via een administratief proces dat wordt gecontroleerd door een politieke entiteit."

Ook wijst de organisatie erop dat geen enkel ander land de verplichting heeft de uitgewezen burgers op te nemen. De organisatie zegt te verwachten dat de wet geen stand zal houden voor het Hooggerechtshof.

"Het komt erop neer dat dit volledig ongrondwettelijk is en duidelijk in strijd is met de kernwaarden van Israël", citeert persbureau AP een onderzoeker van het Israëlisch Democratisch Instituut. Het deporteren van een Israëlisch burger kan volgens hem niet alleen gezien worden als een schending van de Israëlische grondwet, maar ook van de internationale mensenrechten.

De arrestatie van een woordvoerder van de Israëlische premier Netanyahu, die verdacht wordt van het laten uitlekken van geheime Hamas-documenten naar de pers, leidt tot een hooglopende discussie in Israël.

Volgens de rechtbank is door het lek mogelijk verhinderd dat Israëlische gijzelaars in Gaza zijn vrijgekomen. Netanyahu ontkent van de lekken te hebben geweten, maar critici betichten hem ervan dat hij de informatie naar buiten heeft laten brengen toen de druk op hem toenam.

"Om te huiveren! Dit wil de Hamas-leider doen met de gijzelaars", kopte de Duitse tabloid Bild op 6 september. Uit een document dat het Israëlische leger gevonden zou hebben op de computer van Hamas-leider Sinwar, zou blijken dat de terreurbeweging niet uit is op een staakt-het-vuren, maar doelbewust verdeeldheid wil zaaien in Israël door protesten te ontketenen.

Een dag eerder publiceerde het Britse platform The Jewish Chronicle een artikel op basis van "inlichtingen", waaruit zou blijken dat Sinwar van plan was om gijzelaars naar Egypte te smokkelen.

Een week in september

De artikelen werden meteen met scepsis ontvangen vanwege de timing van de publicaties. Enkele dagen daarvoor - op 1 september - waren de lichamen van zes gijzelaars gevonden in een tunnel in de Gazastrook.

In de ogen van veel Israëliërs bevestigde hun dood dat het beleid van de Israëlische regering niet zal leiden tot de behouden terugkeer van de gijzelaars. De grootste demonstraties sinds 7 oktober 2023 volgden.

In die periode hadden de Verenigde Staten de druk op Israël om een deal te sluiten flink opgevoerd, maar tot een overeenkomst was het niet gekomen. Het grootste struikelblok was een nieuwe eis van Netanyahu, die vond dat de Israëlische troepen controle moesten behouden over de grens tussen Gaza en Egypte. Critici stellen dat hij die eis op tafel legde toen een staakt-het-vuren binnen handbereik leek, om de onderhandelingen te saboteren.

'Demonstranten trappen in val Hamas'

Terwijl demonstranten al een aantal dagen door de straten van Tel Aviv trokken, herhaalde Netanyahu beweringen die overeenkomen met de inhoud van het artikel in The Jewish Chronicle.

"Het vasthouden aan de Philadelphi Corridor voorkomt dat Gaza weer een Iraanse terreur-enclave wordt, maar ook dat ze gijzelaars naar Egypte smokkelen", zei hij tegen Fox News, verwijzend naar de strook land tussen Gaza en Egypte die door Israël wordt gecontroleerd.

Tijdens de wekelijkse kabinetsvergadering noemde Netanyahu het Bild-artikel expliciet. Demonstranten die een deal over de gijzelaars eisen trappen "in de val van Hamas", suggereerde hij.

Artikel verwijderd

Uit angst dat de gelekte documenten de Israëlische inlichtingenpositie in gevaar zouden brengen, begonnen het Israëlische leger en veiligheidsdiensten een onderzoek.

The Jewish Chronicle verwijderde het artikel vervolgens en beëindigde de samenwerking met de auteur van het stuk. "Er waren twijfels ontstaan over de betrouwbaarheid van zijn verslaggeving", verklaarde de krant.

Defensiefunctionarissen hadden toen al publiekelijk ontkracht dat Hamas de gijzelaars via tunnels Gaza uit kunnen smokkelen. Ze namen journalisten mee naar de tunnels in Zuid-Gaza, om te laten zien dat die niet meer bruikbaar zijn als smokkelroute.

Vijf arrestaties

De auteur heeft zijn bronnen nooit vrijgegeven en het is dus onduidelijk of hij zijn stuk baseerde op inlichtingen - zoals hij nog altijd beweert - maar sceptici blijven wijzen op de gunstige timing voor Netanyahu. De bevestiging van het belang van de Philadelphi Corridor zou hem goed zijn uitgekomen.

Het document waarop het Bild-artikel was gebaseerd bleek wel afkomstig van Hamas, maar experts stellen dat de betekenis ervan "enorm werd overdreven". Volgens de Israëlische omroep KAN was het stuk ook helemaal niet gevonden toen troepen de computer van Sinwar doorzochten, maar via "andere inlichtingen".

Deze week volgden vijf arrestaties in de zaak. Een degenen die werden opgepakt is Eli Feldstein, een woordvoerder van premier Netanyahu. Hij wordt ervan verdacht dat hij het document aan Bild heeft toegespeeld.

De Israëlische krant Haaretz schrijft dat de vier anonieme verdachten medewerkers zijn van de inlichtingendienst van het leger. De arrestatie van een directe medewerker van Netanyahu heeft verdenkingen van het doelbewust lekken van inlichtingen om de publieke opinie te beïnvloeden versterkt.

'Moreel dieptepunt'

Er is nog veel onduidelijk over de zaak en door een gedeeltelijk spreekverbod zullen de details pas later naar buiten komen. Netanyahu zelf spreekt van een lastercampagne. Zijn kantoor heeft afstand genomen van Feldstein. Netanyahu hoorde pas van het lek na de publicatie van het artikel, beweert hij.

Maar vooraanstaande oppositieleden trekken dat in twijfel. Oppositieleider Lapid vindt dat de premier "medeplichtig is aan een van de ernstigste veiligheidsdelicten" als hij op de hoogte was van de lekken en geheime informatie inzette om zijn positie te versterken. En als het wel achter zijn rug om kon gebeuren maakt dat Netanyahu ongeschikt voor diens ambt, vindt hij.

Ook de familieleden van de gijzelaars hebben scherpe kritiek op Netanyahu. Volgens hen duidt alles op een bewuste campagne om de anti-regeringsdemonstraties in diskrediet te brengen. "Een moreel dieptepunt", zeggen ze.

Veehouders moeten zelf ook afwegen hoe ze omgaan met het overschot aan mest. Dat heeft minister Wiersma van Landbouw gezegd in de Tweede Kamer. Het probleem dat veel boeren volgend jaar waarschijnlijk weer met overvolle mestkelders zitten is volgens haar niet makkelijk op te lossen. Uiteindelijk zullen alle maatregelen niet genoeg zijn om te compenseren dat de boeren minder mest mogen uitrijden, maakte ze duidelijk.

"We zitten niet stil. Er wordt elke dag hard aan oplossingen gewerkt. Maar de verantwoordelijkheid ligt ook bij de boer. Veehouders moeten zelf een afweging maken", zei Wiersma. "En ik begrijp dat dat ingrijpend kan zijn."

Nederlandse boeren hadden jarenlang een uitzonderingspositie in de EU, waardoor ze meer mest mochten uitrijden. Maar aan deze derogatie komt nu een eind. Te veel mest belast de natuur.

Toch illegaal uitrijden?

Verschillende Kamerleden wilden weten wat de boodschap van de minister nu eigenlijk betekent voor individuele boeren. CDA-Kamerlid Vedder: "Ik zie eigenlijk maar twee smaken: of koeien naar de slacht of toch stiekem mest uitrijden". Dat laatste zou illegaal zijn en een milieudelict. Wiersma benadrukte dat iedereen, ook boeren, zich aan de wet moeten houden.

De meest acute problemen met volle mestkelders zijn nu opgelost, bleek vanmorgen. Maar de zorgen over de nabije toekomst blijven. Er zijn boeren die stoppen of overstappen naar akkerbouw. Het afvoeren van mest is voor veel veehouders onbetaalbaar geworden.

Ook slaan boeren de mest tijdelijk op, in bassins of speciale plastic zakken. Maar dat verplaatst alleen maar het probleem naar volgend jaar, want dan moeten ze de overtollige mest alsnog afvoeren.

Gisteren werd bekend dat Wiersma een miljard euro wil vrijmaken voor een regeling waardoor boeren vrijwillig met hun bedrijf kunnen stoppen. Oppositiepartijen betwijfelen of dat bedrag genoeg is.

'Mestgezant' voor export

Het kabinet ijvert daarnaast in de EU voor een nieuwe uitzonderingspositie voor Nederland. Verder wordt er binnenkort een 'mestgezant' benoemd, die moet gaan bewerkstelligen dat er meer Nederlandse mest naar het buitenland wordt geëxporteerd.

Ook wil Wiersma meer dierlijke mest laten omzetten in kunstmest. Dit product, Renure, mag dan weer uitgereden worden over de dierlijke mest op de akkers. Wel is daar nog geen definitieve goedkeuring voor van Brussel.

Maar, zo beklemtoonde ze vandaag in het debat, dat hele pakket zal uiteindelijk niet genoeg zijn om het totale mestprobleem op te lossen.

Een meerderheid van de Kamer wil dat Wiersma daarom snel komt met haar visie op de landbouw van de toekomst. Daarin moeten structurele keuzes gemaakt worden. Maar de minister wil dat naar eigen zeggen zorgvuldig doen en daarom wil ze daar later op terugkomen.

Johan Remkes stopt per 1 januari als voorzitter van het Nationaal Programma Groningen (NPG), het compensatiefonds dat werd ingesteld na de bevingen door de gaswinning. De 73-jarige Remkes legt om gezondheidsredenen zijn functie neer.

Het NPG is een samenwerking tussen het Rijk, provincie en gemeenten in het bevingsgebied. Het programma is in 2019 opgezet om de provincie een impuls te geven na alle aardbevingsproblematiek. Daarvoor is in totaal 1,15 miljard euro beschikbaar.

Remkes is sinds 2022 voorzitter van het programma. Het is niet bekend met welke gezondheidsklachten hij kampt. "Mijn herstel gaat enige tijd duren. Het past niet bij mij om dingen half te doen, daarom heb ik besloten om deze functie neer te leggen", zegt hij in een verklaring.

Het is nog niet duidelijk wie Remkes opvolgt als voorzitter, schrijft RTV Noord. "Ons algemeen bestuur zal op een later moment bekendmaken hoe de rol van onafhankelijk voorzitter wordt ingevuld na 1 januari 2025", zegt het NPG.

Wetenschappers en publiek hebben de opgravingen van Pompeii tot nu toe te veel door een moderne bril bekeken. Dat zeggen onderzoekers naar aanleiding van nieuw DNA-onderzoek aan menselijke overblijfselen in de Romeinse stad. Het geslacht en de familieverbanden van een aantal slachtoffers van de ramp met de Vesuvius blijken anders te zijn dan gedacht. Onder de overblijfselen is bijvoorbeeld een volwassene met een kind op schoot, zoals boven dit artikel is te zien. De volwassene droeg een armband, en werd daarom als vrouw gezien. Moeder en kind, was de gedachte. Klopt niets van, laat DNA nu zien: het gaat om een man en een kind, die bovendien geen familie van elkaar waren. Van twee andere individuen werd aangenomen dat het zusters waren, of een moeder en dochter. Het DNA laat echter zien dat in ieder geval een van beiden mannelijk is. "Deze bevindingen zetten vraagtekens bij onze traditionele ideeën over gender en familie", zegt hoofdonderzoeker David Reich van Harvard University over zijn studie.

Pompeii werd in 79 na Christus door een uitbarsting van de Vesuvius bedekt met een laag as en lava. Het is daardoor de best bewaarde Romeinse stad. Er woonden destijds ongeveer 20.000 mensen.

Migratieachtergrond

Het onderzoek laat ook zien dat de inwoners van de Pompeii een diverse achtergrond hadden. Alle zes tot nu toe genetisch onderzochte slachtoffers stamden af van migranten uit het oostelijke deel van het Middellandse Zeegebied. Dat sluit aan bij eerder onderzoek dat laat zien dat het Romeinse Rijk een kosmopolitisch karakter had, zeggen de onderzoekers. Hun bevindingen zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Current Biology. Een bijzondere bevinding, vindt archeoloog Eveline Altena van het LUMC, zelf niet betrokken bij de studie. "Het is nog nooit gelukt om DNA te onttrekken aan archeologische gecremeerde resten", vertelt ze. "Deze fragmenten zijn weliswaar niet in vuur geweest, maar zijn wel heel heet geweest. Dus het is een opmerkelijke prestatie." Ze noemt het een mooi voorbeeld van hoe de beeldvorming van publiek en archeologen over het verleden lang niet altijd correct is. "Bestaande interpretaties zijn vaak op basis van eigen gevoel en aannames. Je ziet in de ontdekkingen wat je graag wilt zien, of wat je verwacht".

Ook in Nederland hebben we al eens zo'n geval bij de hand gehad, vertelt Altena, zelf gespecialiseerd in archeologisch DNA. In een middeleeuwse grafkist in Amersfoort lagen een vrouw en een kind, waarvan iedereen dacht dat ze aan elkaar verwant waren. Genetisch onderzoek maakte duidelijk dat dit niet het geval was.

Database met DNA

De genetische informatie over de bewoners van Pompeii maakt deel uit van een almaar groeiende dataset met DNA-gegevens over vroegere mensen. Al die informatie wordt bijgehouden in de Allen Ancient DNA Resource. Deze database bevat genetische informatie over ruim 13.000 individuen, die tussen 40.000 en 100 jaar geleden leefden. "Zelfs uit het DNA van één individu kun je al veel informatie halen", vertelt Altena. "Dus als je het DNA van 13.000 mensen hebt, zijn de mogelijkheden oneindig veel groter om te leren over het verleden van onze voorouders en hun evolutie. En dan gaat het niet alleen over Homo sapiens, maar ook over de Neanderthalers en de Denisovans." Een mooi voorbeeld hiervan is hoe grote culturele omslagen in het verleden in prehistorisch Europa plaatsvonden. Denk bijvoorbeeld aan de overgang van jagen-verzamelen naar de landbouw, of de komst van de Bronstijd-cultuur. De vraag was altijd of alleen de nieuwe ideeën en voorwerpen zich verspreidden, of dat deze ontwikkelingen het gevolg waren van migratie. Inmiddels weten we, dankzij gevonden DNA, dat deze twee culturele omslagen gepaard gingen met grootschalige migratie.

De Thaise politie heeft eergisteren een Nederlander en een Brit gearresteerd op verdenking van drugssmokkel. Ze zouden xtc het land in hebben gesmokkeld en van plan zijn geweest cannabis het land uit te smokkelen.

De politie kwam de mannen op het spoor na de vondst van een verdacht pakketje uit het Verenigd Koninkrijk. Er bleek ruim 200 gram xtc in te zitten, verstopt in een pak voedingssupplementen. He pakket was geadresseerd aan de Nederlander en de Brit.

Bij een huiszoeking van hun appartement werden geen drugs aangetroffen, maar volgens Thaise media bekenden de verdachten dat ze drugs in andere huizen bewaarden.

Cannabis

Bij de doorzoeking van die huizen vond de politie 30 kilo cannabis en documenten waaruit zou zijn gebleken dat de verdachten van plan waren de drugs naar het VK te versturen, in een lading kussens. In een van de huizen trof de politie ook apparatuur aan om de drugs vacuüm te kunnen verpakken.

De drugseenheid van de Thaise politie heeft foto's op Facebook geplaatst van de vondst en de verdachten.

Zware straffen

Sinds 2022 zijn de teelt en consumptie van cannabis en hennep in Thailand niet meer illegaal, maar op de in- en uitvoer van drugs staan wel zware straffen. De Brit en Nederlander hangt een jarenlange gevangenisstraf boven het hoofd.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken is op de hoogte van de zaak, maar voegt eraan toe dat de Nederlandse verdachte nog geen verzoek tot consulaire bijstand heeft gedaan. "Tot dat moment kunnen we er geen uitspraken over doen, omdat we officieel niet betrokken zijn."

Drie vliegvelden in het oosten van Finland gaan wegens vermoedens van Russische gps-sabotage terug naar het gebruik van radionavigatie bij het landen van vliegtuigen.

Finland verdenkt Rusland ervan opzettelijk gps-signalen te verstoren boven Oost-Finland en de Baltische Zee om de eigen strategische locaties te beschermen tegen Oekraïense drones en luchtaanvallen.

Twee vliegvelden op ongeveer een uur rijden van de Russische grens hebben de radioapparatuur in september geïnstalleerd. Een derde vliegveld is dit van plan te doen.

Dagelijkse verstoringen

Henri Hansson, hoofd infrastructuur van het luchthavenbedrijf Finavia, waar de vliegvelden onder vallen, zegt tegen persbureau Reuters: "We hebben deze oude infrastructuur weten te updaten zodat we het systeem opnieuw in gebruik kunnen nemen".

Het Finse transport- en communicatie-agentschap Traficom zegt dat het dagelijks gps-verstoringen detecteert. Rusland ontkent er iets mee te maken te hebben.

Gps-spoofing

Begin dit jaar bleek dat vliegtuigen boven het Midden-Oosten regelmatig verkeerde gps-signalen ontvingen. Volgens luchtvaartautoriteiten komt zogenoemde gps-spoofing steeds vaker voor. Zij nemen aan dat vooral legers en rebellengroepen deze tactiek gebruiken om vijandelijke gevechtsvliegtuigen en drones in de war te brengen.

In Amsterdam is veel politie op de been in aanloop naar de wedstrijd van Ajax tegen de Israëlische club Maccabi Tel Aviv. Het was vanmiddag soms onrustig in het centrum van de stad. Vanavond probeerde een groep demonstranten zich door een blokkade heen te werken om naar de Arena te komen. De clubs treffen elkaar daar vanavond in de Europa League, om 21.00 uur.

Pro-Palestijnse activisten wilden vanavond aanvankelijk voor de Johan Cruijff Arena demonstreren tegen de komst van Maccabi Tel Aviv, maar dat stond burgemeester Halsema vanwege de veiligheidsrisico's niet toe. De betoging werd daarom verplaatst naar het Anton de Komplein in Zuidoost, niet ver daarvandaan.

Zo'n 300 personen die zich daar rond 19.00 uur hadden verzameld probeerden alsnog bij de Johan Cruijff Arena te komen. Bij winkelcentrum de Amsterdamse Poort werden de activisten teruggedreven door de politie, die in groten getale aanwezig is.

De demonstranten riepen onder meer 'free Palestina', 'no justice, no peace', 'fuck the police' en 'allahu akbar'.

De organisator van de pro-Palestijnse demonstratie legt uit waarom zij rondom de wedstrijd demonstreren:

Op de Dam hadden zich vanmiddag honderden fans van Maccabi verzameld. Ook waren er enkele pro-Palestina-demonstranten. Er werd vuurwerk afgestoken en er ontstonden enkele opstootjes toen groepjes pro-Palestijnse leuzen richting de Israëlische fans scandeerden.

De politie heeft in totaal ruim twintig mensen aangehouden. Zij worden verdacht van verschillende feiten, zoals het verstoren van de openbare orde en vuurwerkbezit. Hun identiteit is niet bekendgemaakt.

Deze supporters zeggen geen problemen te willen zoeken:

Meerdere aanhangers van Maccabi Tel Aviv zijn gefouilleerd door de politie, die in groten getale aanwezig was op en rond het plein.

Vanwege de wedstrijd heeft burgemeester Halsema besloten om de politie in bepaalde delen van de stad toe te staan om preventief te fouilleren. Het gaat om de Dam, het Wallengebied, Amsterdam Centraal en het gebied rond de Johan Cruijff Arena.

Ajax had supporters opgeroepen op tijd naar het stadion te komen. Om 19.00 uur gingen de poorten van de Arena al open, omdat de toegangscontrole uitvoeriger zal zijn dan normaal. Zo worden auto's die de parkeergarage inrijden onder meer gecontroleerd met politiehonden.

Volgens de politie was het vannacht al onrustig in de stad. Zo werd op het Rokin een Palestijnse vlag van een gevel getrokken en grepen agenten in op het Max Euweplein omdat een groep taxichauffeurs en een groep bezoekers van een casino de confrontatie met elkaar zochten.

In 2026 heeft circa de helft van de mensen in de asielopvang een verblijfsvergunning. Dat blijkt uit prognoses van het ministerie van Asiel en Migratie. "Naar verwachting is op 1 jan 2026 circa één op de twee COA-bewoners statushouder", staat in de zogeheten 'Meerjaren Productie Prognose' van het ministerie.

Vandaag debatteert de Kamer over de begroting van het ministerie. Nu hebben ruim 19.000 mensen in locaties van het COA een status, tegen 53.000 mensen die nog in de asielprocedure zitten.

Als mensen een verblijfsstatus hebben, moeten ze doorstromen naar een reguliere woning. Maar omdat er onvoldoende sociale huurwoningen beschikbaar zijn, stokt de doorstroom en groeit de groep statushouders in de reguliere opvang snel.

Het is niet voor het eerst dat er zoveel statushouders in de asielopvang zitten, ook in 2017 was dat het geval.

Gemeenten krijgen nu nog via de 'taakstelling' elk half jaar de opdracht van het Rijk om een bepaald aantal statushouders op te vangen. Ze mogen wel zelf bepalen of ze hen daarbij voorrang geven op vrijkomende woningen. De laatste jaren slagen gemeenten er niet in om hun taakstelling te halen en ook dit jaar lukt dat waarschijnlijk niet. Op dit moment bedraagt de achterstand voor alle gemeenten samen een kleine 11.000.

Het kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB wil bovendien dat die taakstelling wordt geschrapt: gemeenten krijgen dan geen opdracht meer om een bepaald aantal statushouders een huis te geven. Om deze mensen toch te laten doorstromen uit azc's komen er "sobere voorzieningen", bijvoorbeeld in 'doorstroomlocaties'. Statushouders mogen de aangeboden woonruimte niet weigeren.

Het COA maakt zich grote zorgen over het schrappen van de taakstelling, en ook over het voornemen de spreidingswet in te trekken. "Het risico is dat Nederland nog langer in de opvangcrisis blijft en er meer en duurdere noodopvang nodig is, omdat bewoners nog langer in de opvang moeten blijven. Daarnaast wordt het voor nieuwkomers moeilijker om een toekomst op te bouwen in Nederland", liet het COA onlangs weten.

Minister Faber (PVV) van Asiel en Migratie erkende in het debat van vandaag dat er nu al relatief veel statushouders in de opvang zitten. Ze wil vooral inzetten op 'sobere doorstroomlocaties'. Maar in het debat werd zij erop gewezen dat er geen geld is vrijgemaakt voor dit type locaties.

Ook dat erkende Faber, maar ze denkt dat het ministerie van Financiën de helpende hand zal bieden als er geld nodig is. "Als we met een goede business case komen, krijgen we het geregeld." Oppositiepartij D66 noemde het "bizar" dat er voor een oplossing waar zo veel van wordt verwacht nog geen geld is geregeld.

Volgens Amerikaanse media is het ministerie van Justitie in gesprek met speciaal aanklager Jack Smith over het laten vallen van twee strafzaken tegen Donald Trump. De ene gaat over de Capitoolbestorming in januari 2021, de andere over het onrechtmatig bewaren van geheime documenten in zijn resort in Mar-a-Lago.

De reden is dat justitie in de VS in principe geen zittende president vervolgt. Trump wordt op 20 januari voor de tweede keer president. Voor die tijd zullen de rechtszaken tegen hem zeker niet zijn afgerond.

Daar komt bij dat de overdracht van de regeringsverantwoordelijkheid van de oude naar de nieuwe regering soepel moet verlopen, schrijft CBS News. Dat wordt lastig als die strafzaken nog lopen, omdat speciaal aanklager Smith bij belangrijke besluiten met minister van Justitie Garland moet overleggen. Garland is minister in de regering van de nog zittende president Biden.

Trump zegt dat hij in beide zaken onschuldig is. Twee weken geleden noemde hij Smith "gestoord" en zei hij dat Smith het land uit moet worden gezet. Ook zei hij dat hij Smith "binnen twee weken ontslaat", zodra hij weer president is.

Vertraging

In beide zaken is overigens vertraging ontstaan. In de zaak van de geheime documenten oordeelde een rechter dat de aanstelling van Smith als speciaal aanklager onrechtmatig was. Het beroep van Smith tegen deze uitspraak loopt nog.

Ten tijde van de Capitoolbestorming was Trump nog president. In die zaak beroept hij zich op de vrijstelling van vervolging die voor zittende presidenten geldt.

Smith zegt dat dat niet opgaat, omdat Trump als presidentskandidaat bij de bestorming betrokken was en niet in zijn functie van president. Het Hooggerechtshof heeft een lagere rechtbank gevraagd uit te zoeken voor welke aanklachten in deze zaak Trump kan worden vervolgd.

Andere zaken

De andere twee zaken die nog lopen tegen Trump gaan over het vervalsen van documenten die aantoonden dat Trump zwijggeld had betaald aan pornoster Stormy Daniels en over het beïnvloeden van de verkiezingsuitslag in Georgia.

"Nu hij is herkozen zal Trump daar zijn schouders over ophalen", zei Amerikakenner Kenneth Manusama over de Stormy Daniels-zaak. "Er kan wel een strafmaat worden bepaald, maar als hij eenmaal zittend president is, kan die straf niet worden gehandhaafd tegen hem", aldus Manusama in Nieuwsuur.

Hij verwacht dat ook de zaak in Georgia ten einde loopt. "Ook die zaak zal niet verder kunnen gaan als Trump president is omdat hij tijdens zijn ambtstermijn immuun is voor strafrechtelijke vervolging. En ik denk dat we niet zo naïef moeten zijn om te denken dat er vóór de inauguratie op 20 januari nog iets gaat gebeuren."

In een loods vol plastic flessen op een bedrijventerrein in Roosendaal woedt een felle brand. De veiligheidsregio heeft een NL-Alert verstuurd waarin wordt gewaarschuwd om uit de rook te blijven.

De brand brak rond 12.30 uur uit door nog onbekende oorzaak. De veiligheidsregio laat bij Omroep Brabant weten dat er zo'n honderd brandweerlieden aanwezig zijn om het vuur te bestrijden, waaronder een droneteam. De brandweer probeert te voorkomen dat het vuur overslaat naar andere gebouwen.

"Zo staat er aan de andere kant een loods waar audiovisuele apparaten liggen opgeslagen", zegt een woordvoerder van de veiligheidsregio. "Die staat nog niet in brand maar de eigenaren zijn uit voorzorg hun spullen uit de loods aan het halen."

Bekijk hier beelden van de brand:

De loods staat op het bedrijventerrein Borchwerf, bij de snelweg A17. Automobilisten wordt aangeraden om te rijden via de A16.

Bij de brand komen grote zwarte rookwolken vrij. "Mocht je hier last van hebben, sluit ramen en deuren en zet mechanische ventilatie uit", aldus de veiligheidsregio.

De rookwolken zijn vanuit een satelliet te zien:

Rond 16.00 uur is de brand nog niet onder controle. Ook is nog niet duidelijk hoe de brand heeft kunnen ontstaan. "De brand is behoorlijk heftig. Daarom is het ook nog niet gelukt om binnen in de loods te kijken en de oorzaak van de brand te achterhalen", zegt de woordvoerder.

Volgens de woordvoerder lijkt het erop dat het bestrijden van de brand nog de hele avond zal duren. "Wanneer de brand onder controle is duurt het nog lang om alles af te blussen."

Wopke Hoekstra mag door als Eurocommissaris Klimaat en Schone Groei. Een overgrote meerderheid van het Europees Parlement gaf vanmiddag groen licht voor zijn kandidatuur. De groenen, sociaaldemocraten, liberalen, christendemocraten en conservatieven stemmen in met zijn kandidatuur. Alleen de linkse fractie en de twee radicaal-rechtse fracties steunen hem niet.

Als alle hoorzittingen zijn afgerond, stemt het Parlement uiteindelijk eind deze maand nog over de hele ploeg van Von der Leyen.

Kandidaat-eurocommissaris Hoekstra presenteerde zich in het Europees Parlement als een bevlogen Europeaan. In de hoorzitting, waarin hij moest bewijzen geschikt te zijn als EU-commissaris Klimaat en Schone Groei, sprak hij het parlement toe in het Frans, Duits, Italiaans, Engels en Nederlands. En hij benadrukte dat hij de Europese waarden zal verdedigen:

"In mijn jeugd heb ik het voorrecht gehad te wonen in Italië, Duitsland, België en Nederland. Op al die plaatsen heb ik onze gezamenlijke waarden van samenwerking, solidariteit, vrede en voorspoed ervaren. Als ik benoemd word als commissaris, zal ik die waarden met verve verdedigen."

In de hoorzitting werd Hoekstra bevraagd over een groot aantal klimaatonderwerpen. Fossiele subsidies, klimaatadaptaties, verduurzaming van de industrie, maar ook belastingen kwamen aan bod. Concrete vragen waren er veel, maar Hoekstra antwoordde in de regel in algemene termen.

Klimaatdoelen afdwingen, desnoods via de rechter

Veel landen lopen achter bij het halen van de afgesproken klimaatdoelen. Ook Nederland lukt het naar alle waarschijnlijkheid niet om zoals afgesproken in 2030 55 procent minder CO2 uit te stoten, zo bleek recent uit berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. Regeringspartijen PVV en BBB zijn tegen extra maatregelen om de doelen alsnog te halen. De vraag is hoe Hoekstra daar in de toekomst mee om zal gaan.

De kandidaat-eurocommissaris erkende dat veel lidstaten te weinig doen, maar zei dat hij niet de indruk heeft dat die landen proberen zich eronderuit te wurmen. "Ik ben nog steeds optimistisch dat we het gat kunnen dichten. Maar ben ik als het nodig is bereid om over te gaan tot gerechtelijke procedures? Absoluut," zei hij op een vraag van D66-parlementariër Brigitte van den Berg.

Toezeggingen

Voor Europarlementariërs zijn de hoorzittingen dé kans om de plannen van de nieuwe Europese Commissie van Ursula von der Leyen nog bij te sturen. Dat bleek vorig jaar ook uit Hoekstra's eerste benoeming tot Eurocommissaris Klimaat als opvolger van Frans Timmermans. Europarlementariërs van de Groenen wisten toen veel duurzame toezeggingen van Hoekstra te krijgen, zoals het doel om de uitstoot van broeikasgassen met 90 procent te verminderen in 2040.

Ook dit keer probeerden verschillende politieke families om beloftes van Hoekstra binnen te slepen. Zo wilde GroenLinks-PvdA meer informatie van Hoekstra over de afbouw van fossiele subsidies. "Wij zijn tevreden," zegt Europarlementariër Mohammed Chahim. "Hoekstra heeft goed geantwoord op zaken die wij belangrijk vinden."

Hoekstra krijgt ook steun van zijn eigen christendemocratische fractie, al kinken binnen die fractie ook kritische geluiden, namelijk van de BBB: "Hoekstra heeft zijn persoonlijke geschiktheid getoond, maar inhoudelijk moet er nog wel wat gebeuren," zegt Sander Smit van BBB. "Hij moet meer doen om de Europese industrie en het concurrentievermogen te steunen."

Aan de uiterst linkse kant van het parlement was men ontevreden. Hoekstra hield vast aan het uitgangspunt van economische groei. Dat hij daar afstand van nemen was een wens van Anja Hazekamp, Europarlementariër van de Partij voor de Dieren. "Oneindige groei op een eindige planeet is een illusie."

De moeder van de 5-jarige jongen die zondag in Zutphen van een balkon viel wordt verdacht van poging tot moord of doodslag. Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie laat weten dat het onderzoek nog loopt. Later wordt bepaald welke van de twee mogelijke aanklachten het wordt.

De moeder is vanochtend voorgeleid voor de rechter-commissaris. Die oordeelde dat ze veertien dagen langer vast moet blijven zitten.

De jongen is dinsdag ontslagen uit het ziekenhuis en ondergebracht bij een andere zorgaanbieder. Het is onduidelijk hoe het met hem gaat.

Vijfde verdieping

De jongen viel zondag van een balkon van een flatgebouw. Volgens ooggetuigen viel hij van de vijfde verdieping en kwam hij op een grasveld achter de flat terecht. De moeder werd daarop aangehouden.

Wat er precies is gebeurd, is nog onduidelijk. Omwonenden zeiden tegen Omroep Gelderland dat de vrouw mogelijk verward was. Zij maakten zich al eerder op de dag ernstige zorgen over de kleuter.

Politie langsgekomen

Waarnemend burgemeester Jaeger van Zutphen zei eerder deze week tegen de omroep dat de politie voorafgaand aan het incident is gaan kijken bij de flat. "We weten dat de politie eerder op de dag contact heeft gehad met moeder en kind", vertelt hij. De politie bevestigt dit.

Volgens omwonenden hebben agenten de twee ook kort meegenomen. "Tot onze grote verbazing waren ze een paar uur later weer thuis", zegt een buurtbewoner. Hierover wil de politie niets kwijt.

Burgemeester Jaeger zegt dat goed moet worden onderzocht wat er precies is gebeurd. "Maar het allerbelangrijkste is nu dat het jongetje zo snel mogelijk beter wordt."

Ouders van schoolgaande kinderen in Zeewolde zijn bezorgd over de 'oplossing' die de gemeente heeft verzonnen voor de vaak overvolle bussen.

Sinds begin deze week moedigt de gemeente mensen, onder wie scholieren, aan om als alternatief voor de bus te gaan liften. Er is ook een speciale liftershalte inclusief bijpassend bordje ingericht in de Polderwijk. Maar ouders zien hun kinderen liever niet instappen bij een wildvreemde.

"Ik zie wel dat de bussen 's ochtends erg vol zitten. Dat het wel echt een gestamp is. Sommige kinderen blijven ook staan, want ja, die passen er gewoon niet in. Dus het is wel handig", reageert een moeder bij Omroep Flevoland. "Maar ik vraag me af of ik mijn eigen kind zou laten meenemen."

Bomvol

Het probleem met de bussen naar Nijkerk en Harderwijk is drieledig. Zoals op zo veel plekken in Nederland vallen regelmatig bussen uit door personeelsgebrek. De bussen die wel komen, zijn vooral tijdens de ochtendspits bomvol. Bovendien rijden buiten de spitstijden nauwelijks bussen naar Nijkerk en Harderwijk.

In al die gevallen is liften een oplossing, schrijft de gemeente op de website. "Het plaatsen van een fysieke paal als liftershalte, maakt de vraag naar een lift voor automobilisten zichtbaar", aldus de gemeente. "Zo bieden we inwoners de mogelijkheid om elkaar een (duurzaam) handje te helpen."

Risicovol

Maar ouders hebben gemengde gevoelens. Dat geldt ook voor GroenLinks in de Provinciale Staten. Burgerstatenlid Lucas Kramer van die partij noemt het "fijn" dat gemeenten met oplossingen komen voor problemen met het openbaar vervoer. Maar een liftershalte is ook riskant voor minderjarigen, zegt Kramer, "juist omdat we niet weten wie de bestuurder van de auto is". Kramer benadrukt dat de provincie in plaats daarvan het openbaar vervoer zou moeten verbeteren, zodat een liftershalte niet nodig is.

Onder het van de week geplaatste liftershalte-bordje heeft de gemeente Zeewolde ook een QR-code aangebracht met tips voor lifters. Daar staat te lezen: "Stap niet in als er meerdere personen in de auto zitten" En "Deel je locatie als je meerijdt".

Snel van A naar B

Maar GroenLinks-politicus Kramer vindt dat onvoldoende. Hij verwacht niet dat scholieren de tips lezen. "Ze willen snel van A naar B. Dat kan gewoon beter met de bus dan door middel van liften."

Een moeder bij de halte heeft een andere oplossing. "In mijn tijd fietste ik vijftien kilometer," vertelt ze. "Ik zou zeggen: lekker meer gaan fietsen."

Treinreizigers gaan vanaf komende maandag last krijgen van acties bij ProRail. Vakbond FNV heeft werkonderbrekingen bij de spoorbeheerder aangekondigd na het stuklopen van de cao-onderhandelingen.

Er zijn acties gepland bij de verkeersleidingsposten, van waaruit het treinverkeer wordt aangestuurd. Er zijn nu zes acties aangekondigd van 11 tot en met 22 november, van iedere keer een paar uur.

De eerste werkonderbreking is maandagmiddag bij de Kijfhoek, een rangeerterrein tussen Barendrecht en Zwijndrecht. Woensdagochtend 13 november is er een actie in de regio Amsterdam-Alkmaar, waardoor er daar waarschijnlijk alleen nog enkele treinen rijden van en naar Schiphol.

Vrijdag 15 november is er een werkonderbreking 's ochtends vroeg in de regio Utrecht/Amersfoort. De week erop volgen nog drie actiedagen.

'Echt noodzakelijk'

De FNV realiseert zich dat de reizigers er last van gaan krijgen. "Dit spijt ons enorm", zegt bestuurder Carl Kraijenoord daarover. "Maar het is echt noodzakelijk om actie te voeren voor behoud van koopkracht voor iedereen in dienst bij ProRail. Niemand werkt om er armer van te worden."

De FNV wil een loonsverhoging van 13 procent. Dat is volgens de vakbond nodig omdat de vorige cao vlak voor een enorme inflatiepiek was afgesloten. De vorige cao liep van januari 2023 tot en met afgelopen juni. De nieuwe cao zou een looptijd van een jaar hebben.

Maar ProRail vindt deze looneis "niet realistisch". De spoorbeheerder deed eerder een bod oplopend tot bijna 8 procent loonsverhoging. Tegemoetkomen aan de eis van FNV zou een extra investering van 49 miljoen euro betekenen, zegt het bedrijf. In een verklaring op de site geeft ProRail aan voor een grote onderhoudsopgave te staan en scherp moet sturen op de kosten.

Vakbond CNV is wel akkoord gegaan met het eindbod van ProRail.

Mark Rutte wil met Donald Trump bespreken hoe ze samen de toenemende dreiging van Rusland, Iran, China en Noord-Korea kunnen aanpakken. Voor aanvang van een bijeenkomst in Boedapest benadrukte de secretaris-generaal van de NAVO dat de samenwerking tussen die landen niet alleen een bedreiging vormt voor Europa, maar ook voor de Verenigde Staten.

Als voorbeeld noemde Rutte de aanwezigheid van Noord-Koreaanse militairen in Rusland. Noord-Korea helpt volgens hem Rusland in de oorlog tegen Oekraïne in ruil voor moderne technologie. "Dat is een direct risico, niet alleen voor het Europese deel van de NAVO, maar ook voor de VS en Canada. De Noord-Koreanen kunnen dadelijk de Verenigde Staten bereiken met raketten, en die technologie komt uit Rusland."

Donald, je had en hebt gelijk

Rutte zei dat hij gisteren via sms al even contact heeft gehad met Trump na de verkiezingen in de Verenigde Staten. Hij heeft hem laten weten dat hij ernaar uitziet met hem samen te werken, en dat dat heel goed ging in de vier jaar dat Trump eerder al president was.

Rutte weet al wat hij Trump zal zeggen in hun eerstvolgende gesprek: "Je had en hebt gelijk: we moeten meer uitgeven aan Defensie aan onze kant van het bondgenootschap, 2 procent en we moeten zelfs meer doen." Hoeveel meer, verschilt volgens hem van land tot land, en hangt af van de omstandigheden.

Direct risico ook voor de VS

Op de vraag hoe Rutte denkt Trump aan boord te houden bij de hulp aan Oekraïne, zei hij: "Stel dat Rusland zou winnen. Dan heb je een versterkt Rusland. Ze stoppen daar niet. De mondhoeken zullen blijven druppelen om door te gaan om meer te pakken te krijgen, dat is een direct risico voor Europa, maar in toenemende mate ook voor Japan, Zuid-Korea en de VS."

Ook zei Rutte dat hij ervan overtuigd is dat de Oekraïense president Zelensky "prima in staat is een relatie met Trump op te bouwen".

Pragmatisch

Rutte wilde geen commentaar geven op uitspraken van Trump in de verkiezingscampagne. Volgens hem laten de feiten zien dat Trump in de NAVO succesvol is geweest en dat er met hem zaken kunnen worden gedaan. "Daar houdt hij van. Wat ik voel, is dat Trump heel pragmatisch in de wedstrijd zit, precies weet wat hij wil, vaak gelijk heeft en dat je moet zorgen met elkaar dat je er samen uitkomt, en dat lukt meestal."

Rutte is er daarom van overtuigd dat de NAVO er over twee jaar sterker voor zal staan en dat Trump "daar een grote bijdrage aan gaat leveren".

In het debat over de begroting van Asiel en Migratie is minister Faber hard in botsing gekomen met Kamerleden van onder meer SP, CDA, ChristenUnie en D66. Zij verwijten de minister niet met antwoorden op vragen te komen. Ze vinden Faber onduidelijk en hebben de indruk dat ze niet genoeg kennis van zaken heeft en dingen door elkaar haalt.

SP-Kamerlid Van Nispen vroeg de minister naar het herverdelen van vluchtelingen door de Verenigde Naties. De vier coalitiepartijen willen dat Nederland nog maar 200 in plaats van 500 VN-vluchtelingen opneemt.

Faber had in haar inleiding gezegd dat ze een hard asielbeleid wil voeren, maar dat ze de mensen die het meest kwetsbaar zijn wel wil helpen. Op vragen van Van Nispen hoe dat zich verhoudt met het voornemen van de coalitiepartijen om 300 VN-vluchtelingen niet te willen opnemen zei Faber dat ze zich alleen bezighoudt met Ter Apel en mensen die daadwerkelijk asiel aanvragen. VN-vluchtelingen komen niet in een azc maar krijgen meteen een huis.

Kamerleden van meerdere partijen reageerden onthutst. Zo heeft een debat geen zin, zeiden onder meer Kamerlid Podt van D66 en CDA-fractievoorzitter Bontenbal. "Dit is superpijnlijk", aldus Bontenbal. "Dit maakt duidelijk dat de minister niet weet hoe dit werkt." Meerdere Kamerleden drongen aan op een schorsing.

Uiteindelijk werd besloten dat de minister erop zou terugkomen na de lunchpauze. Faber deed dat en zei dat er niet genoeg huizen voor deze mensen zijn. "We kunnen die mensen niet bieden wat ze willen."

'Aansturen op chaos'

Faber ligt verder onder vuur vanwege haar voorgenomen bezuinigingen op de Immigratie- en Naturalisatiedienst. De wachtlijsten voor asielzoekers worden volgens het ministerie de komende jaren steeds langer. Tweede Kamerleden snappen niet dat het kabinet desondanks fors wil bezuinigen op de asielketen. In de begroting is voor 2026 nog een uitgave ingeboekt van ongeveer het hoge huidige niveau: rond de 9,8 miljard euro. Maar het jaar erna zou het ministerie ineens met 2,9 miljard euro alle opvang moeten kunnen regelen.

"Zo stuur je keihard op een chaos aan", zei D66-kamerlidt Podt. Denk-Kamerlid Van Baarle vindt dat Faber "spierballentaal" uitslaat maar tegelijkertijd "vage beloftes" doet. Meerdere Kamerleden verwijten de minister dat ze aan wensdenken doet.

CDA-voorman Bontenbal houdt de minister voor dat je voor een streng asielbeleid juist voldoende IND-medewerkers nodig hebt om snel te kunnen beslissen en afgewezen asielzoekers te kunnen uitzetten. Maar Faber zei dat de begroting gewoon deugt en zegt "alle medewerking van de Kamer te verwachten".

Zorgen

JA21-Kamerlid Eerdmans maakt zich zorgen over de route van de minister nu de noodwet is afgeschaft. De vervanger daarvan, een asielspoedwet, moet wel langs beide Kamers en in de Eerste Kamer is veel kritiek op de voorgenomen asielmaatregelen. Hij is bang dat als Faber haar nieuwe maatregelenpakket af heeft, het er misschien niet doorheen komt in de senaat. Eerdmans is naar eigen zeggen bezorgd over de "wat grimmige" houding van de minister richting Kamer.

Faber zei dat de Eerste Kamer op "haar wenken is bediend" doordat de coalitie de noodwet niet zal inzetten. "Ik weet zeker: in de senaat zitten redelijke mensen. Die zullen het belang van Nederland vooropstellen."

Zorgen zijn er ook over de samenwerking van Faber met lokale gemeenten en provincies: dat verliep tot nu niet makkelijk. Het regende klachten dat Faber geen contact zocht. Pas in september riep ze partijen bijeen. Faber benadrukte vandaag dat ze hulp nodig heeft om asielzoekers en statushouders op te vangen. "Ik heb gemeenten en provincies nodig", zei ze. Het intrekken van de spreidingswet gaat volgens haar wel gewoon door.

Net geen 800 euro. Dat is de prijs van de nieuwste versie van de PlayStation 5 die Sony vandaag op de markt brengt, de PlayStation 5 Pro. Voor die prijs krijg je geen disc drive; ook een steun om de console rechtop neer te zetten ontbreekt. Het is de duurste spelcomputer die het bedrijf op de markt brengt en toch is het apparaat bij sommige winkels al uitverkocht.

De hoge prijs voor de spelcomputer past in een trend. Waar je voorheen na een paar jaar kon rekenen op een prijsverlaging van al uitgebrachte spelcomputers, zit dat er tegenwoordig niet meer in.

Sterker nog, fabrikanten verhogen soms de prijzen van spelcomputers die ze eerder op de markt hebben gebracht.

'Ongekende stap'

Vorig jaar verhoogde Microsoft de adviesprijs van de in 2020 uitgebrachte Xbox Series X met 50 euro. Sony deed een jaar eerder hetzelfde met de PlayStation 5.

"Dit was een ongekende stap", zegt Manu Rosier, verantwoordelijk voor marktanalyse bij onderzoeker Newzoo. "Voorheen werden de prijzen van spelcomputers na een paar jaar juist verlaagd om consumenten met een krappere beurs aan te spreken, en zeker niet verhoogd."

Wie toch een goedkopere spelcomputer wil vinden, is aangewezen op de tweedehandsmarkt of op tijdelijke aanbiedingen van winkels. Rond Black Friday komen winkels nog weleens met kortingen van enkele tientjes. Structurele prijsverlagingen lijken er niet in te zitten.

Dat de spelcomputers nu juist duurder worden, komt deels doordat alles in prijs is gestegen. "Er zijn wereldwijde problemen met toeleveringsketens, er is vooral een tekort aan chips", zegt Rosier. "Er zijn stijgende lonen, energieprijzen en transportkosten waardoor prijsverlagingen minder haalbaar zijn."

Met de PlayStation 5 Pro brengt Sony een apparaat op de markt dat qua rekenkracht en grafisch geweld boven de concurrentie uitsteekt. Daarvoor zijn de snelste chips nodig en die zijn nu eenmaal prijzig, zegt Daniël Citroen, sectorspecialist technologie bij ING. "Het kost structureel meer geld om dit soort chips te ontwerpen en te produceren. Je bent op zo'n microniveau bezig om chips te maken, en dat maakt het moeilijker en duurder."

Chipfabrikanten zijn bezig hun productie te verhogen, maar dat kost tijd. Daarnaast zijn er maar drie grote partijen die de meest geavanceerde chips maken: Intel, TSMC en Samsung. Shoppen bij een concurrent is bijna geen optie. Verreweg de meeste chips die geproduceerd worden, zo'n 85 procent, zijn oudere chips voor eenvoudigere processen.

GTA VI

Op de Amerikaanse markt kiezen fabrikanten van spelcomputers doorgaans voor scherpere prijzen dan in Europa en Japan. Consumenten deinzen niet terug voor de hogere prijzen. "Er was zeker de eerste jaren meer vraag naar PlayStations dan dat er exemplaren waren. Sony had daardoor geen druk om de prijs te verlagen", zegt Rosier.

Hij verwacht niet snel een ommekeer van het beleid, ook omdat consumenten met het populaire GTA VI volgend jaar een extra reden krijgen om een nieuwe spelcomputer aan te schaffen. Naar dat spel wordt wereldwijd enorm uitgekeken.

Ook concurrent Nintendo lijkt niet veel urgentie te voelen om grote prijsverlagingen door te voeren. De huidige spelcomputer, de Nintendo Switch, kwam in 2017 op de markt voor 330 euro, datzelfde model kost zeven jaar later 280 euro.