NOS Nieuws - Algemeen

Het transitieteam van Trump bereidt terugtrekking van de VS uit het klimaatakkoord van Parijs voor, schrijft The New York Times op basis van anonieme bronnen die bij de gesprekken betrokken zijn. Ook zou hij het aantal natuurmonumenten in het land drastisch willen verkleinen, om zo meer olie- en gasboringen mogelijk te maken.

De Verenigde Staten traden in 2015, toen Barack Obama nog president was, toe tot het klimaatakkoord. In 2017 trok Trump de VS terug uit het verdrag, maar nadat Biden hem opvolgde kon de VS direct weer aanschuiven.

Dat kon toen gemakkelijk, omdat landen binnen drie jaar na toetreding niet direct uit het klimaatakkoord konden stappen. Dat was vastgelegd om zo'n terugtrekking te voorkomen. Nu kan een terugtrekking van de VS mogelijk wel grote gevolgen hebben, omdat die wachttijd bijna tien jaar na het akkoord niet meer geldt.

Trump zal naar verwachting ook een einde maken aan een door Biden ingestelde blokkade van de export van nieuw vloeibaar aardgas naar grote markten in Azië en Europa, schrijft de krant.

4 miljard ton extra aan CO2-uitstoot

De klimaatsite CarbonBrief berekende aan het begin van de Amerikaanse verkiezingscampagne dat de terugkeer van Trump in het Witte Huis kan leiden tot in totaal 4 miljard ton extra aan CO2-uitstoot. Die hoeveelheid zou alle uitstoot die de wereld in de afgelopen vijf jaar uitspaarde door duurzame opwekking, ruimschoots tenietdoen.

Een vrouw uit Rockanje heeft vorige maand vier kinderen na een ongeluk op de A15 in veiligheid gebracht. De kinderen zaten bij hun vader in de auto toen de man midden op de snelweg op een ander voertuig botste.

Het ongeluk gebeurde op 2 oktober bij de Botlektunnel in Rotterdam. Gert-Jan Donk reed met zijn vier kinderen naar huis toen er plots een bestelbus voor hem op zijn voorganger klapte. Donk kon niet meer remmen en botste vervolgens zelf op de achterkant van de bus.

"Toen ging alles heel snel. Een keiharde klap, gierende banden en de airbags die naar buiten komen. De kinderen waren doodsbang", vertelt hij aan Rijnmond.

Levensgevaarlijke plek

De auto raakte zwaar beschadigd kwam tot stilstand op de linkerbaan. Ook Donk raakte door de klap gewond. Zijn kinderen tussen de 2 en 10 jaar bleven nagenoeg ongedeerd.

"Sta je daar met vier huilende kinderen op de snelweg. Naast ons de vangrail, en dan nog een vangrail met tegenliggend verkeer dat uit de tunnel kwam. Het was een levensgevaarlijke plek en ik kon geen kant op."

Op dat moment reed Laura Don in haar auto langs de plek van het ongeluk. "Toen ik vlak bij de plek reed waar het was gebeurd zag ik dat er kinderen uit de auto kwamen", vertelt ze aan de omroep.

Blonde vrouw in witte auto

Ze twijfelde geen moment en stopte direct, stapte uit en bood aan de kinderen in veiligheid te brengen. "Ik dacht: ze moeten daar weg. Ze zijn vast ook hartstikke geschrokken van alles."

Met toestemming van de vader nam ze de kinderen mee. "Ik was zo opgelucht dat ze van die plek weggingen", zegt Donk.

Maar in alle hectiek was hij vergeten haar gegevens te noteren. Toen de politie hem later vroeg waar zijn kinderen waren, besefte hij dat hij ze aan een onbekende vrouw had meegegeven en niet wist waar ze naartoe gingen.

"Het daalde toen pas bij mij in. 'Ja, bij een blonde vrouw in een witte auto', zei ik. Ik had haar nummer niet, zelfs niet haar kenteken. Dat was natuurlijk wel even slikken", vertelt hij. "Maar ik vertrouwde haar gek genoeg meteen."

Vreemde situatie

Ondertussen had Don vier onbekende kinderen in haar auto. "Ik wilde eigenlijk hun moeder bellen dat we eraan kwamen, maar geen van hen wist haar nummer. Gelukkig wist het oudste kind wel waar ze woonden", zegt Don.

Ze bracht de kinderen naar hun moeder en reed daarna naar huis. Eenmaal thuis bedacht ze dat het best een vreemde situatie was geweest, ook voor de vader. "Een vreemde vraagt of ze je kinderen mee kan nemen. Ik zat ook ineens met vreemde kinderen in mijn auto. Dat besef je dan later pas", lacht ze.

Persoonlijk bedanken

Na het ongeluk ging Donk op zoek naar de vrouw die zijn kinderen in veiligheid had gebracht. Dat lukte en de twee hebben inmiddels contact met elkaar. Ook willen ze binnenkort afspreken.

"Ik vind het leuk om hem even weer te zien. Ik vond het stom van mezelf dat ik geen telefoonnummer had achtergelaten. Nu kan ik toch aan hem vragen hoe het gaat", zegt Don.

Donk: "Zo kan ik haar toch even persoonlijk bedanken. Ze had ook door kunnen rijden, maar dat heeft ze niet gedaan."

In de Verenigde Staten zijn drie mensen aangeklaagd omdat ze ervan worden verdacht dat ze in opdracht van Iran plannen hadden gemaakt om Donald Trump te vermoorden.

Twee Amerikanen zijn opgepakt, de derde verdachte, Farhad Shakeri, zit waarschijnlijk in Iran, schrijven Amerikaanse media. Het Amerikaanse ministerie van Justitie beweert dat de Iraanse Revolutionaire Garde (IRG) Shakeri heeft gevraagd om een moordplan op te stellen.

Dat moest gebeuren vóór de presidentsverkiezingen. Het zou een wraakactie zijn voor de Amerikaanse moordaanslag op de bevelhebber van de Iraanse Revolutionaire Garde, Qassem Soleimani, in 2020. Hij werd gedood bij een Amerikaanse drone-aanval in Bagdad. Trump was op dat moment president van de Verenigde Staten. Iran zei toen al meteen dat het de aanslag op Soleimani wilde wreken.

Shakeri komt uit Afghanistan en kwam als kind naar de Verenigde Staten. Na een jarenlange gevangenisstraf werd hij in 2008 door de Amerikanen het land uit gezet. Volgens justitie kende Shakeri de twee andere verdachten uit zijn tijd in de gevangenis. Hij zou ze al eens eerder hebben ingehuurd om een Iraans-Amerikaanse activist aan te vallen.

Amerikaanse verkiezingen

De Revolutionaire Garde zou hem in oktober hebben gevraagd om binnen een week een moordplan te maken. Als dat binnen die korte tijd niet zou lukken, zou het plan over de verkiezingen heen worden getild. De Iraniërs gingen ervan uit dat Trump de verkiezingen zou verliezen en dat het daarna makkelijker zou zijn om hem te vermoorden.

De informatie komt van Shakeri zelf. In de aanklacht staat dat hij de plannen heeft onthuld in een aantal telefoongesprekken met de FBI. Hij werkte naar eigen zeggen mee om zo een lagere gevangenisstraf voor elkaar te krijgen voor iemand anders die vastzit in de VS.

Hoewel de FBI oordeelde dat een deel van de informatie die hij had verstrekt onjuist was, werden zijn verklaringen over een complot om Trump te vermoorden wel als betrouwbaar beoordeeld.

De Spaanse politie heeft het hoofd van de eenheid die zich bezighoudt met economische criminaliteit opgepakt. Volgens Spaanse media wordt hij verdacht van drugshandel, het witwassen van geld en omkoping, precies de zaken die hij in zijn functie juist zou moeten bestrijden.

Ook zijn vrouw, die eveneens politieagent is, werd opgepakt, samen met dertien andere mensen. Alle vijftien verdachten zitten voorlopig vast.

Bij een huiszoeking in de woning van het echtpaar in een buitenwijk van Madrid werd ruim 20 miljoen euro in contanten aangetroffen, verstopt in muren. Het geld is vermoedelijk afkomstig van drugsdeals.

Grootste cocaïnevangst

Op het kantoor van de politiecommissaris werd nog een bedrag van ongeveer een miljoen euro in beslag genomen.

De media vermoeden dat de arrestaties verband houden met een recente operatie in de haven van Algeciras in het zuiden van het land. Daar werd een lading van ruim 13 ton cocaïne in beslag genomen, de grootste cocaïnevangst ooit in Spanje.

Na een staking van elf maanden gaan Marokkaanse geneeskundestudenten terug naar de universiteit. Sinds januari weigerden ze om college te volgen en examens af te leggen. Ze deden dit uit onvrede over een hervorming van hun opleiding. De studie werd met een jaar ingekort en de studenten vreesden dat ze daardoor niet goed voorbereid zouden zijn om als arts aan de slag te gaan.

Na tussenkomst van een bemiddelaar namens de koning zijn studentenverenigingen en het ministerie voor Hoger Onderwijs tot een akkoord gekomen. De belangrijkste toezegging die de studenten hebben gekregen is dat ze meer ondersteuning krijgen bij hun coschappen. Ook komen er meer stageplekken. Na een digitale stemming onder de studenten bleek bijna 58 procent van hen hiermee in te stemmen.

Groot tekort aan artsen

De overheid besloot in de aanloop naar het vorige studiejaar om de opleidingen met een jaar te verkorten om het schrijnende tekort aan artsen in het land weg te werken. Door de weerstand die dit opriep bij de studenten leek de maatregel juist het omgekeerde effect te hebben.

De aspirant-artsen vreesden dat ze hierdoor na het behalen van hun diploma in het diepe zouden worden gegooid. Bovendien waren ze bang dat hun diploma hierdoor in het buitenland minder waard zou worden. Veel beginnende artsen gaan liever aan de slag in Europese landen zoals Frankrijk.

De salarissen van het zorgpersoneel in Marokko zijn veel lager dan die van hun collega's in Europa. Artsen die werken in de openbare ziekenhuizen willen deze maand gaan staken om loonsverhoging af te dwingen. In oktober gingen artsen in opleiding om dezelfde reden de straat op. Op dit moment verdienen zij een maandsalaris van 3500 dirham, omgerekend ongeveer 350 euro.

Volgens cijfers van de Marokkaanse rekenkamer is er een tekort aan 47.000 artsen in het Noord-Afrikaanse land. Een van de voornaamste artsenorganisaties, de FEML, schat dat er jaarlijks tussen de zes- en zevenhonderd artsen vertrekken naar het buitenland.

Met waterkanonnen uiteengedreven

Ongeveer 25.000 geneeskundestudenten hebben meegedaan aan de langstdurende studentenstaking in de Marokkaanse geschiedenis, zegt studentenvereniging CEMC. Deelname was niet zonder risico's. Sommige studenten werden geschorst of kregen rechtszaken aan hun broek vanwege hun deelname aan de staking en het boycotten van hun examens.

Naarmate de onderhandelingen afgelopen zomer verder vastliepen, werd de sfeer steeds grimmiger. De overheid betichtte de studenten ervan alleen maar te staken omdat ze vreesden niet meer in Europa te kunnen werken.

Ook werden demonstraties op een hardhandige manier met waterkanonnen uiteengedreven door de ordediensten. Hierdoor voelden de ouders en grootouders van sommige studenten zich genoodzaakt om mee te demonstreren en zo hun kinderen te beschermen tegen het geweld.

De voornaamste eis van de studenten was om hun studie weer zeven jaar te laten duren, zoals voorheen het geval was. In het akkoord staat dat dit zo blijft voor iedereen die voor 2023 aan zijn studie zijn begonnen. Voor degenen die dit jaar en het vorige studiejaar zijn aangekomen wordt de studieduur zes jaar.

Examens inhalen

Hoewel het ze niet gelukt is om hun belangrijkste eis te verwezenlijken, verwelkomen de studenten het compromis. "We wachten al bijna een jaar op goed nieuws, dus ik ben zeker opgelucht. Maar ergens ben ik ook verdrietig. Waarom heeft het zo lang geduurd voordat er een oplossing is gekomen? Veel problemen hadden voorkomen kunnen worden", vertelt de 23-jarige Houdaifa Zarhouni.

Het merendeel van zijn vierde en de eerste maanden van het vijfde studiejaar heeft hij geen collegezaal van binnen gezien. Toch heeft Zarhouni, net als veel van zijn medestudenten, er in die periode niet de brui aan gegeven. "We gaan nu eerst de gemiste examens van vorig jaar inhalen. De meeste van ons hebben tijdens de staking het initiatief genomen om wel te blijven studeren."

Volgens het ministerie van Hoger Onderwijs en Gezondheid moet de ondersteuning en uitbreiding van de coschappen ervoor zorgen dat aanstaande artsen ook met een zesjarige studie alsnog goed voorbereid de arbeidsmarkt op komen. Gezien het tekort aan artsen kan Marokko het zich niet veroorloven om deze groep studenten verloren te laten gaan.

De politie heeft een 26-jarige Amsterdammer aangehouden die wordt verdacht van openlijke geweldpleging op het Spui afgelopen nacht. Het is de eerste verdachte die wordt opgepakt op basis van camerabeelden. Daarop zou te zien zijn hoe hij iemand mishandelt.

In de nacht van donderdag op vrijdag werden ook tientallen mensen aangehouden. In totaal zijn nu 63 mensen opgepakt. In Amsterdam speelde Ajax gisteren in de Europa League tegen Maccabi Tel Aviv uit Israël.

Al sinds woensdagavond was het vanwege de wedstrijd en de spanningen rond de oorlog in Gaza onrustig in de stad. Toen haalden Maccabi-supporters een Palestijnse vlag van de gevel. Ook overdag waren er opstootjes in de stad. Na de wedstrijd konden de 800 ingezette agenten niet voorkomen dat op meerdere plaatsen Israëliërs aangevallen en mishandeld.

De NOS maakte dit overzicht van de gebeurtenissen:

Vanmiddag werden de supporters van de Israëlische club onder begeleiding van politie en ME naar Schiphol vervoerd. Daar werden ze naar een afgesloten plek gebracht om vervolgens met extra vluchten terug naar Tel Aviv te vliegen.

Enkele uren later arriveerde de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Saar op de Amsterdamse luchthaven. Daar werd hij ontvangen door justitieminister Van Weel. Saar was na de ongeregeldheden zo snel mogelijk in het vliegtuig naar Amsterdam gestapt. Hij bood Nederland zijn hulp aan om bewijs te verzamelen tegen de belagers van de Israëliërs.

De Israëlische minister noemde de gebeurtenissen van afgelopen nacht "misschien wel de grootste aanval in Europa op Joden sinds de jaren 30 en 40":

Minister Van Weel zegt dat de daders worden opgespoord en gestraft. Justitie kijkt of het snelrecht toegepast kan worden. Ook PVV-leider Wilders was naar Schiphol gekomen.

Hoewel de politie nog geen mededelingen heeft gedaan over de achtergrond van de daders, zegt Wilders ervan overtuigd te zijn dat de daders "90 tot 95 procent Marokkaanse moslims" zijn. Op vragen hierover antwoordt hij zich te baseren op beelden die hij heeft gezien, wat hij heeft gelezen en zijn ervaring.

Premier Schoof keerde vandaag vervroegd terug uit Boedapest, waar hij een EU-top bijwoonde. Tegen journalisten noemde Schoof de gebeurtenissen afschuwelijk en beschamend. In de Europese Raad had Schoof vanmorgen gezegd antisemitisme niet te zullen accepteren.

Schoof hoopt dat Israëliërs nog steeds naar Nederland willen komen:

Ook in andere landen is met afschuw gereageerd op de gebeurtenissen in Amsterdam. De Amerikaanse president Joe Biden schrijft op X dat hij de "antisemitische aanvallen" op Israëlische voetbalfans "verachtelijk" vindt. Biden zei terug te denken aan een donkere tijd in de geschiedenis waarin Joden vervolgd werden.

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Baerbock noemt de beelden uit Amsterdam "vreselijk en beschamend voor Europa. De uitbarsting tegen Joden gaat alle perken te buiten."

Joodse gemeenschap

In Amstelveen kwam de Joodse gemeenschap bij elkaar voor een gesprek met burgemeester Halsema. Daar kwamen zoveel mensen op af dat niet iedereen naar binnen kon. Aanwezigen reageerden boos en er werd geroepen om het aftreden van Halsema.

Na afloop van de bijeenkomst sprak Halsema kort met de mensen die buiten waren blijven wachten:

Vanavond heeft premier Schoof in Amsterdam met een vertegenwoordiging van de Joodse gemeenschap gesproken. Die bijeenkomst was besloten en de locatie is niet bekendgemaakt.

Een herdenking van de Kristallnacht morgenavond gaat niet door. De organisatie van de jaarlijkse bijeenkomst, een antizionistische actiegroep van Nederlandse Joden, kan de "minimale veiligheid van de sprekers en gasten" niet garanderen. De nationale herdenking van de Kristallnacht is gisteravond al gehouden in de Portugese Synagoge in Amsterdam.

Volg de gebeurtenissen, reacties en ontwikkelingen na de ongeregeldheden in Amsterdam in ons liveblog.

In de Amerikaanse staat South Carolina zijn 43 apen ontsnapt uit een medisch onderzoekslaboratorium. Woensdag vergat een medewerker van het Alpha Genisis-centrum de deur van het verblijf goed op slot te doen, daarna zijn de resusapen ervandoor gegaan, zeggen lokale autoriteiten.

Volgens de CEO van het lab, Greg Westergaard, is het niet gek dat de volledige groep ontsnapt is. "Het zijn heel sociale apen en ze verplaatsen zich vaak in groepen. Dus als de eersten naar buiten gaan, volgt de rest meteen."

De dieren zijn nog niet gevangen, maar wel gezien in de omgeving van het terrein. Volgens de politie zijn de apen gesignaleerd bij de buitenhekken, en maken ze geluidjes naar de apen binnen. Medewerkers proberen met eten de ontsnapte apen terug naar binnen te lokken, maar tot nu toe zonder succes.

"De dieren vertonen rustig en speels gedrag, en dat is positief", aldus de politie. Het bedrijf en de autoriteiten houden de apen scherp in de gaten. "Ik denk dat ze een avontuur beleven", zegt Westergaard. Wel hoopt hij dat de dieren snel weer veilig terugkeren.

'Houd ramen en deuren gesloten'

Mensen in de omgeving hoeven zich geen zorgen te maken. "Ze zijn niet besmet met welke ziekte dan ook. Ze zijn ongevaarlijk, en een beetje schuw", zegt de politiechef. De apen in het lab worden gefokt om ze te verkopen aan andere medische bedrijven en onderzoekers.

Wel wordt mensen die binnen 1,5 kilometer van het lab wonen geadviseerd om ramen en deuren gesloten te houden. Als ze de apen zien, moeten ze het alarmnummer 911 bellen. Ook wordt afgeraden om de dieren te benaderen. Dat zou hen afschrikken en het nog moeilijker maken om ze te vangen.

In Spanje wordt met een onderzoeksschip gezocht naar slachtoffers van de overstromingen van vorige week. Het schip wordt normaal gesproken gebruikt voor onderzoek naar levende organismen onder water. Een team van wetenschappers probeert met behulp van sensoren en een onderwaterrobot een gebied ter grootte van 5000 voetbalvelden in kaart te brengen.

Het doel is om auto's te lokaliseren die door de overstromingen meegesleurd zijn in de Middellandse Zee. De hoop is dat hierdoor lichamen van vermisten gevonden worden. De ruim twintig bemanningsleden van het schip denken dat ze binnen tien dagen bruikbare informatie kunnen bieden aan de politie en hulpdiensten.

60 meter diep

De biologen maken gebruik van een onderwaterrobot die 60 meter diep kan komen om voertuigen te identificeren, al is het de vraag of nummerplaten te zien zijn. "Mogelijk is het zicht sterk beperkt", zegt de leider van de missie. Ook kunnen volgens hem auto's in stukken op de zeebodem liggen of weggezonken zijn in de modder.

De verwoestende overstromingen in Spanje hebben aan ten minste 223 mensen het leven gekost. In de regio Valencia zijn verreweg de meeste slachtoffers. Bijna honderd mensen zijn officieel als vermist opgegeven, maar de autoriteiten vrezen dat het werkelijke aantal aanzienlijk hoger ligt.

"Amsterdam kijkt terug op een gitzwarte nacht. En ook vandaag is het nog donker." Zo vatte burgemeester Halsema in een persconferentie de afgelopen nacht en dag samen. Wat is er allemaal gebeurd en wanneer?

In deze tijdlijn zetten we de gebeurtenissen, zoals ze nu bekend zijn, op een rij. Daarbij baseren we ons op informatie uit de persconferentie van de burgemeester, het Openbaar Ministerie en de politie en beelden die op sociale media zijn verschenen.

Wat voorafging:

Hoewel de supporters van de Israëlische voetbalclub Maccabi Tel Aviv volgens burgemeester Halsema niet bekend staan als risicovol, vraagt ze de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) wel om een extra dreigingsinschatting.

Dat doet ze vanwege de spanningen door de oorlog tussen Israël en Hamas en omdat op de dag van de wedstrijd Ajax-Maccabi ook de Kristallnacht uit 1938 wordt herdacht in de Portugese Synagoge in Amsterdam. De NCTV concludeert volgens Halsema dat er geen concrete dreiging is rond de wedstrijd en de supportersgroepen.

De Amsterdamse politie, burgemeester en het Openbaar Ministerie (de 'driehoek') zien wel risico's voor de openbare orde vanwege de aankondiging van een pro-Palestijnse demonstratie en de herdenking. De politie zet zes ME-pelotons en 800 politieagenten uit het hele land in.

Rond de Johan Cruijff Arena mag preventief worden gefouilleerd. De pro-Palestijnse demonstratie mag niet worden gehouden bij de Arena en wordt verplaatst naar het Anton de Komplein, een kilometer verderop. Het doel: groepen uit elkaar houden.

Kijk hier een reconstructie in beeld op basis van de persconferentie en door de NOS geverifieerde beelden:

Woensdagavond en -nacht:

Er zijn incidenten tussen supporters van Maccabi en taxichauffeurs. Het is een nacht met over en weer incidenten. In de binnenstad zijn kleine opstootjes tussen supporters van Ajax, Maccabi en Fenerbahçe, de Turkse club die gisteravond in Alkmaar tegen AZ speelde. De politie zit er naar eigen zeggen "kort op".

Maccabi-supporters halen op het Rokin een Palestijnse vlag van een gevel. Ook vernielen ze een taxi. Op de Dam wordt een Palestijnse vlag in brand gestoken.

Online worden taxichauffeurs opgeroepen om zich te mobiliseren. Taxichauffeurs gaan naar het Holland Casino, waar zo'n 400 Maccabi-supporters zijn. De politie begeleidt de supporters naar buiten en zegt dat grote ordeverstoringen zijn voorkomen. Wel zijn er kleine opstootjes rond het casino.

De politie meldt dat het rond 03.30 uur in de nacht weer rustig is in de stad.

Donderdagmiddag rond 13.00 uur:

Op de Dam staat een grote groep Maccabi-supporters. Tegenstanders van de supporters komen daar op af. Op en rond de Dam zijn incidenten, zoals vechtpartijen en hit and run-acties, waarbij daders iemand snel aanvallen en ervandoor gaan. Ook wordt er zwaar vuurwerk afgestoken.

Mensen die supporters provoceren worden opgepakt:

Hierna vertrekken de supporters richting de Johan Cruijff Arena. Op station Amsterdam Centraal stappen ze in de metro. Terwijl dat ze op de roltrappen staan, wordt er gezongen: "We gaan de Arabieren neuken", valt er te horen.

Begin donderdagavond:

De politie begeleidt pro-Palestinademonstranten naar het Anton de Komplein. Bij aankomst valt de groep uiteen en betogers zoeken volgens de politie in kleine groepen de confrontatie bij het stadion.

De politie probeert de groepen uit elkaar te houden. De ME voert charges uit en ook de politie te paard wordt ingezet. De politie houdt Ajax-fans die vanaf het terrein rond de Arena naar het Anton de Komplein willen tegen.

Donderdagavond 23.00 uur:

De wedstrijd is afgelopen. Ajax wint met 5-0 van Maccabi Tel Aviv. Het vertrek van het publiek uit de Arena verloopt rustig.

Dat geldt niet voor de Amsterdamse binnenstad. Maccabi-supporters worden daar aangevallen door relschoppers. Israëliërs die vluchten worden nagejaagd en opgejaagd. Ook krijgt iemand zwaar vuurwerk voor de voeten geworpen met de opmerking: "Nu weet je hoe het voelt, klootzak", verwijzend naar de oorlog in de Gazastrook.

Video's op sociale media laten zien hoe mensen die al op de grond liggen meerdere keren worden nagetrapt en achtergelaten. Anderen worden uitgescholden voor "hoerenjong", er wordt kreten geroepen als "Fuck Israël" en een slachtoffer wordt gedwongen om "Free Palestine" te roepen.

Op een andere video is te zien hoe iemand die wordt aangevallen, roept dat hij niet Joods is. Vervolgens krijgt hij een klap tegen zijn hoofd en valt hij op de grond. Een ander moet zijn paspoort laten zien om te bewijzen dat hij niet Israëlisch is. Als blijkt dat dat zo is, laten zijn belagers hem weer gaan.

Voor de politie is het lastig om in te grijpen. Sommige daders rijden op scooters door de stad, vallen snel iemand aan en rijden meteen weer weg.

Een aantal supporters wordt ernstig mishandeld. Hoeveel supporters zijn mishandeld, is niet bekend. De politie doet daar onderzoek naar.

In de loop van de nacht:

De politie besluit een grote groep Israëlische supporters bij elkaar te brengen om ze zo te beschermen. De supporters worden met bussen naar hun hotel gebracht. De hotels waar supporters en spelers overnachten zijn dan al tot veiligheidsrisicogebied verklaard. De rust in de stad keert terug.

De Israëlische premier Netanyahu laat rond 04.15 uur weten dat hij is geïnformeerd over een "zeer gewelddadig incident" tegen Israëlische burgers in Amsterdam. Israël wil vliegtuigen naar Nederland sturen om de Israëlische fans op te halen.

Vrijdagochtend 07.30 uur:

Premier Schoof reageert en veroordeelt de aanvallen op de Israëlische supporters. Hij spreekt van "onacceptabele aanvallen op Israëliërs" en heeft gebeld met Netanyahu.

Vrijdagmiddag 12.30 uur:

De 'driehoek' houdt een persconferentie. De politie maakt bekend dat er 62 mensen zijn opgepakt. Het OM zet in op het identificeren en oppakken van relschoppers.

Vijf gewonden zijn behandeld in het ziekenhuis, ze mogen 's ochtends weer weg. Twintig tot dertig Maccabi-supporters met lichte verwondingen worden opgevangen in Amstelveen.

Burgemeester Halsema kondigt extra maatregelen aan. Er geldt de komende dagen een noodverordening in Amsterdam. De politie mag in de hele hoofdstad preventief fouilleren. De marechaussee en de politie worden ingezet om Joodse instellingen en objecten extra te beveiligen als dat nodig is. Demonstraties in de stad zijn dit weekend verboden.

Halsema kondigt ook een onafhankelijk onderzoek aan naar de gebeurtenissen van de afgelopen dagen, de voorbereidingen en het optreden van de autoriteiten.

Een vaccin tegen malaria. Voor wetenschappers leek dit lange tijd een wensdroom, bijna op het onmogelijke af. Maar na decennia onderzoek kwam het dit jaar tot een medische doorbraak: ouders in Afrika kunnen hun baby's nu tegen de muggenziekte laten vaccineren, waardoor de kans op overlijden aanzienlijk afneemt.

Want nog altijd sterft er bijna elke minuut een kind aan de gevolgen van malaria. Elk jaar krijgen miljoenen mensen de ziekte, die via muggen wordt overgedragen. 94 procent van hen woont op het Afrikaanse continent. Een sluipmoordenaar wordt het ook wel genoemd, vooral voor jonge kinderen.

Er heerste dan ook een feeststemming op de luchthaven van de Kameroense hoofdstad Yaoundé, toen daar een jaar geleden de eerste lading Mosquirix aankwam. Het medicijn is een van de twee malariavaccins die de afgelopen jaren door de Wereldgezondheidsorganisatie zijn goedgekeurd.

"We bewaren hier heel waardevolle medicatie die kinderen de kans geeft om te overleven", zegt Shalom Tchokfe Ndoula, het hoofd van het nationale vaccinatieprogramma, tijdens een rondleiding door een gekoeld bewaardepot.

"Hiermee voorkomen we dat de ziekte het stadium van complicaties bereikt: bloedarmoede, hersenmalaria. Want behalve dat mensen daar ernstig door lijden, zorgt het ook voor veel armoede."

Er ging nogal wat aan vooraf om dat voor elkaar te krijgen. Al in de jaren 80 werden de eerste pogingen gedaan om een vaccin te ontwikkelen tegen malaria. Maar vanwege financiële tegenvallers en wisselende internationale belangstelling liep het proces vertraging op. Dat malaria bovendien een parasiet is, en geen virus of bacterie, maakte het extra ingewikkeld.

Na een aantal pilotprogramma's in verschillende delen van het Afrikaanse continent was Kameroen in januari het eerste land dat het vaccin onderdeel maakte van zijn nationale vaccinatieprogramma. Inmiddels zijn er dertien landen die dat doen, de komende jaren zullen er nog meer volgen.

Toch maakt het vaccin in Kameroen geen vliegende start, zeggen artsen tegen de NOS. Uit cijfers blijkt dat gemiddeld minder dan twee derde van de kinderen een eerste prik heeft gekregen. Die aantallen lopen nog verder terug voor de herhaalprikken die bij 7, 9 en 24 maanden worden gegeven.

Voor een deel komt dat door logistieke opstartproblemen en de onzekere veiligheidssituatie in delen van het land. Maar ook is er een andere uitdaging, die sinds de coronapandemie een vlucht heeft genomen: nepnieuws. "In de zorg zien wij desinformatie nu als onze grootste bedreiging", zegt Ndoula. "Dat is de realiteit waar we nu mee moeten leven."

Sinds 2020 houdt de zogenoemde Africa Infodemic Response Alliance op een speciaal netwerk van de WHO bij welke trends aan nepnieuws rondgaan op sociale media. Het malariavaccin is er door hen al verschillende keren uitgelicht.

Zeker rondom de lancering in Kameroen was er een piek aan desinformatie, ziet ook Hemes Nkwa, een epidemioloog die een platform is gestart dat in Kameroen nepnieuws in de medische sector bestrijdt, Youth for Health and Development of Africa (Yoheda). "Online verspreiden influencers berichten waarin staat dat het vaccin meisjes onvruchtbaar zou maken, of kinderen zou ombrengen."

Met haar organisatie wil Nkwa dit soort berichten ontkrachten, via sociale media en een eigen website. Ook bezoeken zij scholen, waar ze jongeren voorlichting geven over de gevaren van nepnieuws. "Want als een nepbericht eenmaal online staat, is het heel moeilijk om daar wat tegen te doen", zegt Nkwa. "Je moet het vóór zijn."

Eenvoudig is dat niet, erkent ze. Bovendien speelt er meer dan alleen de nasleep van de coronapandemie. In Kameroen zijn, net als in veel andere Afrikaanse landen, nog altijd sporen te vinden van de medische experimenten die kolonisatoren een eeuw geleden op de bevolking hebben gedaan.

Zo experimenteerden Franse wetenschappers er op los met medicatie voor allerlei tropische ziektes, waaronder slaapziekte. Miljoenen mensen werden onder schot gehouden terwijl zij medisch werden gekeurd. In Kameroen kreeg een deel zieken of niet-zieken medicatie toegediend die ernstige bijwerkingen had. Van een bepaald medicijn werd 20 procent van degenen die het kregen (deels) blind.

In deze gebieden is de vaccinatiegraad nog altijd lager dan in andere delen van het land, zo blijkt uit onderzoek. "Deze hele geschiedenis wordt nog altijd nog gevoeld", zegt Nkwa. "Het rechtvaardigt ook wel waarom mensen hier nog altijd huiverig zijn voor vaccins."

Toch houdt arts Ndoula, die het nationale vaccinatieprogramma beheert, hoop dat de huidige realiteit uiteindelijk tot de weigeraars zal doordringen. Hij hoopt dat ouders vanzelf door zullen hebben dat het vaccin wel degelijk effect heeft en dat kinderen er geen rare bijwerkingen van krijgen. "Dat wordt de beste campagne", zegt hij.

Wierook, kaarsen en veel gezang: het zijn belangrijke elementen in een orthodoxe kerkdienst. Die Orthodoxe Kerk trekt steeds meer autochtone Nederlandse jongeren aan. Mede daardoor groeit die kerk zo snel dat het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap vandaag een vertaling van de psalmen speciaal voor orthodox Nederland presenteert. Dat is voor het eerst in decennia.

Michael Bakker is theoloog en rector van het St Irenaeus Orthodox Theologisch Instituut aan de Radboud Universiteit. Hij weet veel over de orthodoxe kerk. "In stilte groeit de orthodoxie in Nederland. Dat komt enerzijds door emigratiestromen deze kant op, bijvoorbeeld uit Eritrea, Roemenië, Hongarije, Oekraïne en Rusland. Anderzijds zien we dus ook heel recent dat veel autochtone Nederlanders naar ons toe komen."

Over de hele breedte van de Orthodoxe Kerk ziet hij het aantal Nederlandse jongeren toenemen. "In de koptische kerk in Amsterdam zijn er bijvoorbeeld in de laatste drie jaar twintig autochtone jongeren gedoopt. De jaren daarvoor ging het nog om enkelen."

Los van autochtone Nederlanders neemt het aantal orthodoxe christenen in zijn geheel ook toe. Waren er in 2014 nog zo'n 190.000 orthodoxe gelovigen, in 2021 waren het er al ruim 250.000, zo blijkt uit cijfers van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

'Rebels om te bidden'

Een opvallende groei is te zien in Enschede. Ruben van der Kaap is daar jongerenwerker in de Syrisch-orthodoxe kerk. "Meestal wilden bij ons in Enschede zo'n vier mensen paar jaar gedoopt worden, vorig jaar waren het er al twaalf en dit jaar hebben zich al rond de veertig mensen aangemeld."

"De interesse is bijna niet meer bij te houden. We organiseren regelmatig bijeenkomsten waar soms wel vierhonderd jongeren op af komen. Ik ben daarnaast uren per dag kwijt aan het beantwoorden van vragen via sociale media", legt Van der Kaap uit. "Ik zie vooral veel aandacht vanuit de 'TikTok-generatie', influencers als Andrew Tate en Jordan Peterson dragen daaraan bij."

Hij vult aan dat ook de grotere zichtbaarheid van de islam een rol zou kunnen spelen. "Ik denk dat door de vele moslims in Nederland, die zich niet schamen voor hun geloof, geloof weer een beetje 'in is' of 'cool'. De vraag omtrent religie en zingeving is daardoor weer relevant."

Toch is de belangrijkste reden voor de groei volgens Van der Kaap dat de jonge generatie op zoek is naar meer diepgang. "We komen er nu steeds meer achter dat de hele yolo-beweging (you only live once, red.) toch heel erg leeg is."

Lichtpuntje

Van der Kaap is zelf een goed voorbeeld van de groep waarover het gaat. "Op mijn zestiende raakte ik voor het eerste geïnteresseerd in de orthodoxie, daarvoor groeide ik op in een gereformeerd protestantse kerk."

Al op jonge leeftijd betekende het geloof veel voor hem: "Het was echt een lichtpuntje in een donkere wereld voor mij. De Orthodoxe Kerk is voor mij een kerk met gezond verstand."

Onderzoek

Theoloog Bakker ziet in zijn eigen parochie ook steeds meer jonge mensen. "Soms melden zich al jongeren van een jaar of veertien. Er is denk ik bij hun meer behoefte aan houvast en traditionele geloven."

Volgens hem is het duidelijk dat de orthodoxie in Nederland groeit en dat autochtone Nederlanders daarin een belangrijke rol spelen: "Maar er moet nu nieuw wetenschappelijk onderzoek komen om precies te kunnen vaststellen hoe veel dat zijn en waarom zij zich precies aangetrokken voelen tot de Orthodoxe Kerk."

De man die dinsdag in Rotterdam een tegel gooide op een slapende dakloze man, is nog steeds spoorloos. De politie heeft daarom opnieuw een foto naar buiten gebracht, waarop hij duidelijker is te zien.

De zware mishandeling gebeurde dinsdagochtend iets voor 04.00 uur bij de ingang van het Maritiem Museum in Rotterdam. Het opsporingsprogramma Opsporing Verzocht liet eerder beelden zien van het incident, waarop was te zien hoe de verdachte een stoeptegel op het hoofd van het slachtoffer gooide.

Vervolgens rende hij weg. Het slachtoffer, een 37-jarige man, raakte zwaargewond en werd in kritieke toestand opgenomen in het ziekenhuis.

Verdachte mogelijk in België

De politie spreekt van poging tot moord en is nog altijd op zoek naar de dader. Er zijn tot nu toe tientallen tips binnengekomen, maar die hebben nog niet naar de verdachte geleid. Ook weet de politie nog niet wie hij is.

Eerder was al duidelijk dat de verdachte enkele uren na de mishandeling rond 07.00 uur in Breda is geweest. De politie meldt dat hij daarna een internationale trein heeft genomen in de richting van Antwerpen en Brussel. Om die reden is ook de Belgische politie ingeschakeld, meldt Rijnmond.

In welke richting de man daarna is gegaan of dat hij in een van die steden is, is niet duidelijk. De politie sluit niet uit dat hij inmiddels naar een andere bestemming is vertrokken, of terug is in Nederland.

Verdere incidenten voorkomen

De politie noemt het "van het grootste belang dat de man snel geïdentificeerd en aangehouden wordt om verdere incidenten te voorkomen".

Mensen die meer weten wordt gevraagd zich bij de politie te melden. Wie de man tegenkomt, kan hem het beste niet zelf benaderen, maar beter het alarmnummer 112 bellen.

In het Vlaamse Diksmuide zijn bij werkzaamheden aan een dijk bij rivier de IJzer menselijke botten gevonden. Het gaat waarschijnlijk om botten van een soldaat uit de Eerste Wereldoorlog, zegt het Agentschap Onroerend Erfgoed, de Vlaamse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Het is een bijzondere vondst, zegt het agentschap, want het gaat waarschijnlijk om een Belgische soldaat. Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren er in verhouding tot Britten, Fransen en Duitsers een stuk minder Belgische soldaten. "Dat is op zich logisch, want de westelijke oever van de IJzer was gedurende de hele oorlog in Belgische handen", zegt archeoloog Sam De Decker.

Identiteit onbekend

Wie de gesneuvelde soldaat was, is nog niet bekend. De Decker hoopt dat andere vondsten bij de botten aanwijzingen opleveren. Zo is er een specifieke ring gevonden. "Het slachtoffer droeg aan zijn rechterhand een soldatenring die aan het front was vervaardigd, met daarin de inscriptie van een posthoorn en het jaartal 1915."

Daarnaast is er ook een knoop gevonden met de Belgische leeuw. "Die verwijst naar een uniform dat pas vanaf 1915 door de troepen aan de IJzer werd gebruikt", stelt De Decker.

Een aannemer vond de botten op 23 september dit jaar in de West-Vlaamse plaats. De Belgische politie schakelde daarna het agentschap en het Belgische War Heritage Institute in. Een dag later groef een team van archeologen de botten op. Die onderzoeken ze nu verder. Na het onderzoek zullen de botten op een Belgische militaire begraafplaats worden begraven.

De politie heeft iets meer duidelijkheid verschaft over de manier waarop hackers gegevens van vrijwel alle politiemedewerkers hebben kunnen buitmaken. Dat lukte door een bestandje te stelen, waarmee het leek alsof de hackers waren ingelogd bij de politie.

Vervolgens konden ze de adreslijst stelen die wordt gebruikt in het e-mailprogramma Microsoft Outlook. Daarop stonden namen en e-mailadressen van bijna alle 65.000 medewerkers. Soms waren ook extra gegevens toegevoegd, zoals telefoonnummers.

Volgens de politie hebben de aanvallers een of meer zogenoemde browsercookies buitgemaakt, en konden ze zo inloggen in een politiesysteem. Zo'n browsercookie wordt bewaard op een computer of smartphone om gebruikers in te loggen, bijvoorbeeld bij het lezen van e-mail. Wie die cookies weet te ontfutselen, kan in sommige gevallen de sessie van een andere gebruiker kapen. In dit geval is dat dus gelukt.

Verschillende daders

"Het stelen van een cookie is een fase in een hack, waar ook nog wat aan vooraf gaat", zegt Stan Duijf, hoofd Operatiën van de Eenheid Landelijke Opsporing en Interventies, waar het onderzoek loopt. "Je moet eerst toegang krijgen om die cookie te kunnen stelen."

Meestal wordt bij een slachtoffer ongemerkt kwaadaardige software geïnstalleerd die de cookies doorstuurt naar de aanvaller. Dit kan per ongeluk zijn gebeurd, maar bij vernuftiger aanvallen worden ook beveiligingsproblemen in software misbruikt om ongemerkt malware te installeren.

Hoe dat bij de politie is gegaan, wil Duijf in het belang van het lopende onderzoek niet zeggen. Hij wijst erop dat degene die de cookie heeft gestolen, niet de hacker hoeft te zijn die de adreslijst buitmaakte.

"Degenen die toegang verkrijgen hoeven niet dezelfde personen te zijn als die de informatie stelen", zegt hij. "Cybercriminaliteit kent vaak verschillende fases en dat zijn niet altijd dezelfde daders. Ook daar doen we onderzoek naar."

Ander land

Het Team High Tech Crime van de politie bekijkt hoe de hack is uitgevoerd, wie daarvoor verantwoordelijk is en wat er is gestolen. Volgens Duijf lijkt het er niet op dat er meer is buitgemaakt dan tot dusver gemeld.

Wat de hackers hebben gedaan met de buitgemaakte data is nog onduidelijk. Volgens de politie zijn de gegevens nog altijd niet opgedoken.

De digitale inbraak bij de politie gebeurde eind september. De politie werd hierover gewaarschuwd door inlichtingendiensten AIVD en MIVD, die ervan uitgaan dat een ander land achter de hack zit. Om welk land het gaat, willen de inlichtingendiensten niet zeggen. Bronnen zeiden eerder tegen de NOS dat het om Rusland gaat.

Impact onverminderd groot

"De impact van de hack op de medewerkers en op ons werk is onverminderd groot", zegt Duijf. "We zijn slachtoffer en tegelijkertijd onderzoeken we het incident waar onze organisatie zelf onderwerp van is."

De beveiliging van de gegevens van medewerkers was volgens hem in principe in orde. "We dachten dat het goed was, maar zijn toch gehackt. Een IT-systeem is nooit helemaal waterdicht."

De politie heeft inmiddels extra veiligheidsmaatregelen genomen.

Het vuurwerkteam van de politie heeft in Herwijnen ruim 1000 kilo illegaal vuurwerk gevonden. Agenten troffen het vuurwerk aan bij het doorzoeken van een bedrijfspand en een garagebox in de Gelderse plaats.

Naar aanleiding van deze vondst werd direct ook een inval gedaan in een opslag in de Duitse plaats Hüven, enkele tientallen kilometers over de grens bij Emmen. Daar werd ruim 35.000 kilo illegaal vuurwerk ontdekt dat was bedoeld voor de Nederlandse markt.

In de strijd tegen illegaal vuurwerk werken de Duitse en Nederlandse politie intensief samen in een grensoverschrijdend team. Zij kunnen werken in elkaars gebied zonder dat daar bij het andere land een rechtshulpverzoek voor nodig is.

Een 57-jarige man uit Vuren en een 37-jarige man uit Herwijnen zijn opgepakt. Meer aanhoudingen worden niet uitgesloten.

De politie waarschuwt al langer voor de gevaren van de opslag van illegaal vuurwerk in de buurt van woningen. Met ruim 100 kilo is het volgens de politie al mogelijk om meerdere huizen flink te beschadigen.

De Chinese webshop Temu moet zich beter aan het Europese consumentenrecht houden. Meldt Temu niet binnen een maand hoe het zijn handelspraktijken aanpast, dan wacht het bedrijf mogelijk boetes. Dat meldt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) namens meerdere Europese consumententoezichthouders.

De toezichthouders concluderen dat Temu nog te veel nepkortingen op zijn website laat zien. Ook maakt het bedrijf nog steeds gebruik van aftelklokken om kopers onder druk te zetten en is onvoldoende duidelijk hoe Temu de echtheid van reviews garandeert.

Omdat de populaire webshop in alle Europese landen dezelfde overtredingen begaat, is er voor een gezamenlijke actie van alle Europese consumententoezichthouders gekozen. De ACM in Nederland neemt deel aan deze actie.

"Omdat de rechten van alle consumenten in de Europese Unie worden geschonden, is het belangrijk om hiertegen samen een vuist te maken", zegt ACM-bestuurslid Manon Leijten. "Gezamenlijk moeten we ervoor zorgen dat dit stopt. Dat is goed voor consumenten en ook voor online retailers die zich wél aan de regels houden."

Nationale toezichthouders kunnen uiteindelijk boetes uitdelen. In Nederland gaat het dan om 900.000 euro per overtreding.

Verboden technieken

Eerder dit jaar hadden de Consumentenbond en zestien andere consumentenorganisaties een klacht ingediend bij de nationale toezichthouders. Die stelden dat Temu verboden technieken gebruikt om consumenten te beïnvloeden.

Ook zou het Chinese bedrijf het klanten onnodig moeilijk maken om hun account op te heffen en dat mag niet volgens Europese wetgeving. "Ook worden contactgegevens van Temu verborgen, waardoor het voor klanten moeilijk is met de afdeling klantenservice in contact te komen", aldus de ACM.

Ondanks felle kritiek van de oppositie steunen de regeringspartijen de verhoging van de btw op cultuur, boeken, kranten, sport en hotelovernachtingen. Dat bleek tijdens de behandeling van het Belastingplan in de Tweede Kamer.

De regeringspartijen, die zich vandaag amper mengden in de discussie, steunen de voorstellen van het kabinet. Daarmee is er een meerderheid in de Tweede Kamer. Of die er ook is in de Eerste Kamer moet later blijken.

De Tweede en Eerste Kamer stemmen over alle belastingmaatregelen tegelijk, dus partijen kunnen niet apart de btw-verhogingen verwerpen en andere belastingmaatregelen steunen.

Het kabinet wil vanaf volgend jaar onder meer boeken en sport onder het hoge btw-tarief van 21 procent belasten in plaats van het lage tarief van 9 procent. Dat moet zo'n 2 miljard euro opleveren.

'Onbegrijpelijk en rancunepolitiek'

Kamerlid Vijlbrief van oppositiepartij D66 heeft met collega-Kamerleden gezocht naar alternatieven zoals een belasting op e-sigaretten en invoering van een suikerbelasting. Dat overleg leidde niet tot grote aanpassingen.

Volgens Vijlbrief pakt het kabinet nu net de verkeerde groepen aan om belastingen te verhogen. Hij benadrukte bijvoorbeeld dat het niet goed gaat met de leesvaardigheid. Hij vindt het daarom onbegrijpelijk om dan de btw op boeken te verhogen.

Ook CDA-Kamerlid Van Dijk toonde zich kritisch. "We voeren enorme debatten over gezondheid en we zien een ramp op ons afkomen als het gaat om zorgkosten. Dat je dan juist sport pakt, dat kan ik oprecht niet begrijpen."

ChristenUnie-woordvoerder Grinwis vindt dat de maatregelen veel weghebben van 'rancunepolitiek'. "Musea wel naar het hoge tarief, maar pretparken niet en logies wel naar het hoge tarief, maar kamperen niet."

SP-leider Dijk zei dat de gevolgen van de maatregelen de inkomensongelijkheid vergroten. Ook GroenLinks-PvdA-Kamerlid Maatoug leverde scherpe kritiek en benadrukte dat het kabinet aan de ene kant versimpeling van de belastingen wil, maar tegelijk allerlei uitzonderingen in het leven roept.

Heinen: gerichter beleid

Minister Heinen van Financiën verdedigde de maatregelen. Volgens hem blijkt uit evaluaties dat het verlaagde btw-tarief ondoelmatige effecten heeft. "Van een laag tarief profiteren ook hoge inkomens en het lijkt ons beter gerichter beleid te voeren." De minister benadrukte dat het kabinet het kindgebonden budget en de huurtoeslag heeft verhoogd, om armoede gerichter aan te pakken.

De minister herhaalde dat het kabinet op zich wel open stond voor alternatieven voor de btw-verhoging, mits "het netjes gedekt" is. Maar hij wees erop dat er voor alternatieven geen Kamermeerderheid is.

"Dit laat zien hoe lastig ons vak is, want we regeren bij meerderheden en niet voor elke maatregel is een meerderheid te vinden", zei Heinen. Volgens hem levert bijvoorbeeld een belasting op e-sigaretten veel te weinig op.

Hij erkende dat er ook allerlei uitzonderingen in de maatregelen zitten en dat het proces van wetgeving soms niet de schoonheidsprijs verdient. "Wij zijn politieke partijen, wij battelen met elkaar en om meerderheden te halen komen uitzonderingen tot stand. Iemand zegt dan: ik ben akkoord, maar dan wil ik wel voor een achterban of sector een uitzondering."

De Nederlandse e-bikefabrikant Stella is officieel failliet. De curator heeft dit op de website van Stella bekendgemaakt. Het bedrijf vroeg afgelopen dinsdag al uitstel van betaling aan. De noodlijdende fietsenbouwer uit Nunspeet draaide al langere tijd verlies.

In totaal werken er zo'n 440 mensen bij de bijna 50 locaties in Nederland en België. Alle werknemers zijn volgens de curator op de hoogte gebracht van het faillissement. Sinds dinsdag waren alle fysieke winkels al gesloten en dat zal voorlopig ook zo blijven.

Mensen die hun fiets voor reparatie naar een winkel van Stella hebben gebracht zullen voor 15 november bericht krijgen van de curator. Zo'n duizend klanten zouden een aanbetaling hebben gedaan voor een nieuwe Stella-fiets. Het is nog niet duidelijk wat het faillissement voor hen zal betekenen. Eerder liet Stella weten de klanten tegemoet te willen komen.

Overname

Volgens de curator zijn er meerdere overnamekandidaten geïnteresseerd in Stella, maar was een overname niet op korte termijn te realiseren. De komende tijd zal de curator met de geïnteresseerde partijen bekijken of een overname mogelijk is.

De afgelopen twee jaar leed het bedrijf al een verlies van 13 miljoen euro. Sinds vorig jaar is Stella in handen van investeringsmaatschappij DM Equity Partners (DMEP) die 13,4 miljoen euro inlegde. Het bedrijf wilde nu niet nog meer geld steken in de fietsenmaker en daardoor kon Stella de rekeningen niet langer betalen.

De afgelopen tijd zijn meerdere elektrische fietsfabrikanten failliet gegaan. Eind vorig jaar vielen de fietsenmakers VanMoof en Qwic om. Dat laatste merk maakte uiteindelijk een doorstart, VanMoof werd overgenomen.

De AOW-leeftijd gaat in 2030 niet omhoog. Net als in 2028 en 2029 blijft de grens liggen op 67 jaar en drie maanden, meldt minister Van Hijum van Sociale Zaken aan de Tweede Kamer.

De AOW-leeftijd is gekoppeld aan de CBS-cijfers over de levensverwachting. Op basis van de meest recente cijfers zou de AOW-leeftijd in 2030 omlaag gaan, naar 67 jaar. Maar om iedereen tijdig zekerheid te bieden en een jojo-effect te voorkomen, is in de wet vastgelegd dat de AOW-leeftijd niet kan dalen en vijf jaar van tevoren wordt vastgesteld.

Coronaperiode

Volgens het CBS blijft de levensverwachting stijgen, maar in een langzamer tempo dan voor de coronaperiode werd gedacht.

Van Hijum schrijft dat als voor de lange termijn een trendbreuk komt in de levensverwachting, de systematiek van de AOW-leeftijd zou kunnen worden veranderd.

De minister benadrukt dat er nu geen sprake is van een structurele daling. "De levensverwachting stijgt structureel nog steeds, zij het in een langzamer tempo. De verhoging naar 67 jaar en drie maanden is enkele jaren eerder gekomen dan de prognose nu impliceert."

Tot en met 2027 is de AOW-leeftijd 67 jaar.

"Amsterdam kijkt terug op een gitzwarte dag. Haatdragende, antisemitische relschoppers en criminelen hebben Joodse Israëlische bezoekers die te gast waren in onze stad belaagd en in elkaar geslagen."

Zo opende burgemeester Halsema de persconferentie waarin ze terugkeek op de aanvallen gisteren en vannacht van pro-Palestijnse relschoppers op supporters van de Israëlische voetbalclub Maccabi Tel Aviv.

Het beeld dat Halsema, de Amsterdamse politiechef Holla en hoofdofficier van justitie De Beukelaer van de gebeurtenissen schetsten, komt overeen met wat te zien was op video's op sociale media die de hele wereld over gingen. Daarop is te zien dat op meerdere plaatsen Israëliërs of mensen die daarvoor werden aangezien, werden aangevallen en mishandeld.

"Jongens op scooters gingen kriskras door de stad op zoek naar supporters van Maccabi Tel Aviv", zei Halsema. "Het was hit and run, voetbalfans werden geslagen en geschopt, waarna de relschoppers er weer snel vandoor gingen. Vluchtend voor de politiemacht die gisteren massaal op de been was. Ik snap heel goed dat dit de herinnering aan pogroms terugbrengt."

Politie-inzet

Ajax speelde gisteravond thuis in de Europa League tegen Maccabi Tel Aviv. De supporters van beide clubs staan op goede voet met elkaar.

Vanwege de politieke spanningen rond de oorlog in Gaza tussen Israël en Hamas had Halsema de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid om een dreigingsinschatting gevraagd. De NCTV kwam tot twee keer toe tot de conclusie dat er geen concrete dreiging was.

Desondanks was er veel politie op de been. "Voor Amsterdamse begrippen veel", zei Halsema, meer dan 800 agenten. Ook waren in de binnenstad en bij de Johan Cruijff Arena risicogebieden aangewezen waar preventief is gefouilleerd.

Hit and run-acties

Toch kon de massale inzet van politie het geweld van vannacht niet voorkomen, zei politiechef Holla. De eerste incidenten waren er woensdag al. Zo haalden Maccabi-supporters een Palestijnse vlag van een gevel op het Rokin, vernielden ze een taxi en staken ze een Palestijnse vlag in brand.

Het bleef die dag en ook gisteren onrustig, maar tot het eind van de wedstrijd was de situatie beheersbaar, zei Holla. De grootste problemen ontstonden daarna.

"Groepen Maccabi-supporters liepen door de binnenstad en relschoppers pleegden hit and run-acties tegen de Israëlische supporters", zei Holla. "Hieruit volgde een aantal ernstige mishandelingen op verschillende plekken in de stad."

Om hoeveel mishandelingen het gaat, weet de politie nog niet. In totaal zijn 25 Maccabi-supporters gewond geraakt. Daarvan moesten er vijf met lichte verwondingen naar het ziekenhuis. Zij konden na behandeling weer weg.

Holla wees erop dat het voor de politie bijzonder lastig is om tegen dit soort acties op te treden, ook al was er veel politie op de been. De politie kon nog wel een grote groep Maccabi-supporters met bussen in veiligheid brengen.

Speciaal Team

Hoofdofficier van justitie De Beukelaer zei dat rond de wedstrijd 62 mensen zijn opgepakt. Daarvan zitten er nog tien vast, onder wie twee minderjarigen. Ze worden verdacht van openlijke geweldpleging. Mensen die zijn heengezonden kregen een boete, onder meer voor het afsteken van vuurwerk, het bezit van een mes en voor belediging.

Voor het onderzoek naar de gebeurtenissen van vannacht is een speciaal team samengesteld dat zich allereerst gaat richten op filmbeelden die rondgaan. Daarbij wordt ook gekeken of er een georganiseerd verband was tussen de groepjes met daders die de stad doorkruisten.

Noodverordening

In verband met de veiligheid van de nog aanwezige Maccabi-supporters en de Joodse inwoners van Amsterdam is de komende dagen in de hele stad en ook in Amstelveen een noodverordening van kracht, zei Halsema. De politie kan daar overal preventief fouilleren. Ook is er extra politie en marechaussee op de been. Demonstreren is verboden en er mag geen gezichtsbedekkende kleding worden gedragen.

Halsema sloot af met de mededeling dat Amsterdam een bijzonder slechte beurt heeft gemaakt. "Wat er is gebeurd is een schande voor Amsterdam. We staan er internationaal niet goed op. We hebben te repareren wat vannacht door relschoppers en criminelen kapot is gemaakt."