NOS Nieuws - Algemeen

Er is veel onduidelijk over het al dan niet rondgaan van een onbekende ernstige verlammingsziekte in de Gazastrook. Eerder schreven meerdere media, waaronder de NOS, dat artsen wereldwijd waarschuwen voor een onbekende ernstige verlammingsziekte die gelijkenissen vertoont met het syndroom van Guillain-Barré (GBS). Zo'n honderd mensen zouden plotseling verlamd zijn geraakt.

Bron van het nieuws is Lotta Plomp, arts-onderzoeker neurologie en immunologie bij het Erasmus MC. Plomp benaderde media vanaf een mailadres van het ziekenhuis. Ze schrijft dat "artsen wereldwijd" de noodklok luiden "over de uitbraak van een ernstige verlammingsziekte met nog onbekende oorzaak", maar het is onduidelijk op welke artsen Plomp doelt. Zelf liet ze weten samen te werken met artsen in het Al-Nasserziekenhuis en het Boston Children's Hospital aan een onderzoek naar de ziekte-uitbraak.

Het Erasmus MC lijkt zich nu te distantiëren van de wetenschapper. Het ziekenhuis laat weten dat het "als centrum (nog) niet betrokken is bij onderzoek naar een onbekende ziekte in Gaza". Wel zegt het ziekenhuis dat er gesprekken gaande zijn "over een dergelijk onderzoek in een internationale samenwerking".

Daarnaast zegt het ziekenhuis te zijn benaderd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om te onderzoeken of verlammingsziektes in Gaza "echt vaker voorkomen en om wat voor ziekten het gaan". "Onder andere wordt gedacht aan het Guillain-Barré syndroom, al is dat dus niet zeker", benadrukt het ziekenhuis. Het Erasmus MC zegt te proberen te overleggen met lokale ziekenhuizen in Gaza.

Door de Israëlische blokkade van Gaza is het lastig voor artsen om onderzoek te doen. "We zijn in gesprek met de Wereldgezondheidsorganisatie en met Palestijnse artsen om te horen wat mogelijk is", zei Plomp. "We doen wat we kunnen om de regering hier ook onder druk te zetten om er werk van te maken."

Ondervoeding en vervuiling

Ook Palestijnse en Israëlische media maken vandaag melding van de neurologische ziekte. Zij baseren zich op informatie van het door Hamas geleide ministerie van Gezondheid. Volgens het ministerie zijn in een dag tijd 95 mensen gediagnostiseerd met GBS. Dat is volgens het ministerie te wijten aan ondervoeding en vervuiling van het drinkwater. Drie mensen zouden zijn overleden aan de ziekte.

Onafhankelijke instellingen, waaronder de WHO, Verenigde Naties en de Rode Halve Maan, maken op dit moment geen melding van een uitbraak van GBS, en ook niet van een nog onbekende vergelijkbare ziekte. Het Nederlandse Rode Kruis zegt tegen de NOS geen meldingen uit de Gazastrook te hebben ontvangen over de zeldzame ziekte.

Artsen zonder Grenzen zegt op de hoogte te zijn van tientallen gevallen van een ziekte met symptomen die lijken op Guillain-Barré in de Gazastrook, "waaronder enkele in onze eigen faciliteiten".

De NOS heeft de arts-onderzoeker opnieuw benaderd, maar tot nu toe was zij niet bereikbaar. De NOS heeft een correctie geplaatst boven het oorspronkelijke artikel.

De stichting die het jubileumjaar in het Brabantse dorp Oudenbosch organiseert, is bestolen door de eigen penningmeester.

De man (28) zou volgens Omroep Brabant een bedrag van 75.000 euro in eigen zak hebben gestoken, mogelijk om zijn gokverslaving te financieren. De stichting heeft aangifte gedaan.

"We zijn enorm geschrokken en diep teleurgesteld", zegt Mark Buijs van de stichting Comité Oudenbosch 750. Volgens hem zat de penningmeester privé financieel in de knoei en heeft hij het geld daarom verduisterd. "We hadden dit niet verwacht en zeker niet van deze persoon die ervaring heeft met financiële zaken."

Gildedag

Oudenbosch, niet ver van Roosendaal, bestaat dit jaar 750 jaar en viert dat met een reeks van activiteiten zoals een Gildedag en een eindfeest. De gemeente had een subsidie van 90.000 euro beschikbaar gesteld. Maar nu blijkt dat een deel van dat geld is verdwenen.

Het bestuur van de stichting kwam daar achter toen leveranciers klaagden dat hun rekeningen niet werden betaald. Al snel bleek dat de penningmeester geknoeid had.

Een van de gedupeerden is de organisator van het driedaagse festival Oudenbosch Bruist dat in juni voor de basiliek werd gehouden. "Wij wachten we nog altijd op eerder toegezegde subsidiegelden die we van het Comité Oudenbosch 750 zouden krijgen", laat de organisator weten. "Wij onderzoeken momenteel welke juridische stappen noodzakelijk zijn om onze belangen te beschermen."

Gevolgen

Buijs vreest dat de fraude gevolgen heeft voor de evenementen die nog op de rol staan. "We willen er alles aan doen om de geplande festiviteiten zoveel mogelijk door te laten gaan, maar dat zal mogelijk in versoberde vorm zijn", aldus Buijs. "Er zijn minder middelen beschikbaar, dus dat betekent dat we minder grote namen op het podium kunnen zetten."

Coulant zijn

Hij roept de gemeenschap en ondernemers in Oudenbosch op om te helpen waar ze kunnen. "Misschien kunnen ze coulant zijn met rekeningen en wat kwijtschelden. Maar ik begrijp ook dat dat ingewikkeld wordt, want hun rekeningen moeten uiteraard ook betaald worden."

Hoe dan ook is sprake van een flinke aderlating, zegt Buijs. "Het is ontzettend zuur, want zo'n bijzonder jubileum maak je maar een keer mee."

De grote natuurbrand in Zuid-Frankrijk woedt nog steeds en heeft inmiddels ruim 16.000 hectare grond verwoest. De autoriteiten adviseren toeristen en inwoners tussen Narbonne en Carcassonne, in het departement Aude, om te evacueren.

Volgens het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken is het de grootste natuurbrand van deze zomer in het land en is het gebied dat wordt geteisterd door de branden inmiddels groter dan de stad Parijs.

De ANWB heeft inmiddels zeven hulpvragen binnengekregen, variërend van mensen die niet wegkomen van hun vakantieplek tot mensen die vast staan op een weg en uitkijken op vlammen. Verwacht wordt dat er meer Nederlanders overlast ervaren, maar dat niet iedereen melding maakt.

Campings ontruimd

De Franse hoofdsnelweg A61 is gedeeltelijk afgesloten door de brand en er gelden omleidingen. De hoofdsnelweg A9 was ook deels afgesloten, maar is inmiddels weer geleidelijk opengesteld. Ook een aantal provinciale wegen is afgesloten voor het verkeer om ruimte te maken voor de brandweer.

Tientallen vakantieadressen zoals campings en vakantiehuisjes zijn ontruimd. Vakantiegangers spreken van metershoge vlammen. Ongeveer 2000 brandweerlieden zijn in touw.

Ook de Nederlandse Emily Courtois moest haar vakantieadres met spoed verlaten. Courtois, die uit Pijnacker komt, is met haar gezin op vakantie in Villesèque-des-Corbières en vertelt aan de NOS dat ze gisteravond hun vakantiehuisje moesten ontvluchten.

"We zagen rookwolken die nog redelijk ver weg waren, dus we gingen nog even zwemmen. Tien minuten later werden we al gewaarschuwd dat we onze belangrijkste spullen moesten inpakken en moesten vertrekken. Al snel hoorde je het vuur knetteren. De laatste paar minuten voor vertrek waren erg stressvol."

"Het zou goed kunnen dat ons vakantiehuisje waar we vandaan zijn gevlucht inmiddels is weggebrand, omdat het vuur zo dichtbij kwam", aldus Courtois.

Ze legde vast hoe ze met haar gezin moest vluchten:

Volgens Courtois was het een uitdaging om onderweg nog een slaapplek te vinden. Uiteindelijk konden ze om twee uur 's nachts terecht bij een adres in Montpellier. Voor de komende nacht is de familie nog op zoek naar een slaapplek.

Lopen op de autoweg

Ook Angelique van Gaelen en Maaike Kluck ervaren met hun gezinnen overlast van de bosbranden en wegafsluitingen. Ze zijn onderweg terug naar Nederland, na hun vakanties.

Beide gezinnen staan vast in een file, waar al uren weinig beweging in komt. "Af en toe rijden we een beetje, maar we hebben in vier uur tijd slechts 80 kilometer kunnen afleggen", aldus Kluck.

Van Gaelen, die op vakantie in Spanje was, staat vast op een parallelweg naast de A9. Ze beschrijft dat er mensen op de autowegen lopen, omdat de situatie niet lijkt op te schieten.

"We hadden eigenlijk een tussenstop in Frankrijk gepland, maar de aankomsttijd op de navigatie loopt flink op. We mogen tot 22.00 uur inchecken, dus we kijken even wat lukt."

Het gezin van Kluck ziet geregeld brandweerauto's voorbij komen. "Blusvliegtuigen vliegen af en aan", vertelt ze. "Het is buiten opvallend donker vanwege de zwarte rookwolken."

Het gezin staat met de caravan vast in een voorstad van Narbonne, op de terugrit naar Nederland. "De navigatie stuurt ons soms met caravan en al over zandwegen. Als we vandaag 200 kilometer kunnen afleggen dan is dat al veel."

Alhoewel het een abrupt einde van de vakantie lijkt, maken Van Gaelen en Kluck zich niet druk. "We hebben genoeg water en eten, we komen er wel", geeft Kluck aan. "We hebben een fijne vakantie gehad met heerlijk weer, en dat nemen we - nu iets langzamer - weer mee naar Nederland", aldus Van Gaelen.

Na een steekincident heeft de Haagse politie gisteravond de wapenstok gebruikt om omstanders tot bedaren te brengen. Agenten zetten ook een hond in.

Het incident vond gisteravond rond 20.30 uur plaats bij een portiek aan de Steenwijklaan in het zuidwesten van Den Haag, meldt Omroep West. Een 46-jarige man uit België raakte daarbij gewond.

"Hij is ter plaatse door ambulancepersoneel gecontroleerd", laat de politie weten. De man hoefde niet mee naar het ziekenhuis. De politie pakte een 21-jarige man als verdachte op. Over het motief voor het steekincident is nog niets bekend, behalve dat er een ruzie aan voorafging.

Agressief

Bij de afhandeling van het incident werd de sfeer in de straat grimmig, aldus de politie. Omstanders gingen zich met de situatie bemoeien en weigerden naar de politie te luisteren. Een aantal mensen gedroeg zich ook agressief tegen de agenten. Daarop besloot de politie om gedurende korte tijd wapenstokken en een politiehond in te zetten. Voor zover bekend raakte daarbij niemand gewond.

Van de omstanders is niemand aangehouden.

Om te voorkomen dat de vogels bij het afval terechtkomen, gaan jagers geschoten ganzen ter consumptie aanbieden aan restaurants of poeliers. In Gelderland gaat een zogenoemde 'ganzentaxi' rijden. In Noord-Holland zijn grote koelcellen bij boeren geplaatst.

"Veel jagers willen simpelweg niet schieten voor de vuilnisbak", zegt jager Erik van den Horst van de organisatie Gelders Wild bij Omroep Gelderland. "De ganzentaxi zorgt ervoor dat het vlees wél een bestemming krijgt."

Grauwe ganzen worden in Nederland in groten getale afgeschoten omdat ze veel overlast veroorzaken. Bij boeren eten ze het eiwitrijke gras op dat eigenlijk voor de koeien bestemd is. Ganzen kunnen ook ziektes verspreiden en in de buurt van luchthavens belanden ze soms in de motoren van vliegtuigen waardoor de vliegveiligheid in gevaar komt.

Bij het schieten gaat het om grote aantallen. Van de ongeveer twee miljoen ganzen in Nederland worden er In Noord-Holland jaarlijks ongeveer 55.000 afgeschoten (of vergast). In Gelderland zijn dat er ruim 43.000.

In een enkel geval kwam dat ganzenvlees wel eens bij een poelier of in een restaurant terecht. Maar wat de provincies Gelderland en Noord-Holland betreft worden er voortaan op veel meer plekken ganzenburgers of ganzenkroketten geserveerd. Samen met de jagers en landbouworganisatie LTO ontwikkelen ze daartoe een aantal projecten.

Koelbus

In Gelderland melden jagers vooraf hun 'buit' via WhatsApp. Een koelbus rijdt vervolgens langs verschillende adressen om de dieren op te halen en brengt ze naar Kootwijkerbroek, waar ze worden verwerkt. Het vlees gaat vervolgens naar slagers, poeliers of rechtstreeks naar consumenten.

Projectleider Van den Horst verwacht er veel van. "Ganzenvlees is minder bekend, maar smaakvol en veelzijdig", zegt hij. "Als elke Gelderlander één of twee hamburgers per jaar eet, is de vraag al groot genoeg. Het is ook duurzamer dan veel plantaardige alternatieven, omdat het uit populatiebeheer komt."

Scharrelvlees

"Het is het mooiste scharrelvlees wat er is", zegt ook Tok Poortvliet in het NOS Radio 1 Journaal. Poortvliet bejaagt de grauwe gans al meer dan 25 jaar op boerenland in het Noord-Hollandse Assendelft. Hij is blij dat er eindelijk een goede oplossing komt voor de afgeschoten vogels.

"Nu kun je het vlees eigenlijk niet kwijt", zegt hij. "Een paar gaan naar een dierentuin, een paar zijn er voor een maatje die ze heel lekker roostert. Drie of vier stop ik zelf in de koelkast, maar dan vindt mijn vrouw het ook wel voldoende, want die beesten wegen vier kilo per stuk."

Gisteren heeft de provincie Noord-Holland op vier plaatsen, waaronder in Assendelft, grote inloopkoelingen geplaatst. Binnenkort volgt een vijfde, en volgend jaar wordt het aantal locaties voor koelcellen verder uitgebreid.

Het idee is simpel: de cellen staan bij boeren op het land, vaak midden in de gebieden die bejaagd worden. De jagers kunnen de afgeschoten ganzen snel naar binnen dragen zodat ze niet bederven. Vervolgens worden de vogels opgehaald door poeliers die ze verder verwerken.

Rendang

Net als zijn collega in Gelderland is Poortvliet enthousiast over de smaak van ganzenvlees. "Het is wel even wat anders dan kip of kalkoen", zegt hij. "Ganzen kunnen honderden kilometers vliegen, dus ganzen hebben veel meer spieren. Het vlees heeft een heel andere structuur, is ook wat taaier. Maar als je het laat sudderen is het geweldig lekker. Mijn vrouw is Indisch, die maakt er rendang van. De poten kunnen je konfijten."

"Ook de poelier weet wel raad met ganzenvlees, want die rookt het. Ganzenpastrami bijvoorbeeld. Grillworst", vervolgt Poortvliet. "Het is genieten."

Om de pijn van de handelsoorlog en de door de inflatie maar doorstijgende prijzen voor klanten te dempen, blijft Ahold Delhaize in de supermarkten in zowel Europa als de VS inzetten op meer huismerken. In Europa zijn die goedkopere producten traditioneel al populair. Maar door de inflatie rukken ze nu ook in de Verenigde Staten op.

Naast extra omzet, leveren de huismerken supermarkten ook meer inzicht op in de prijzen van producten van grote merken. "Dat is waardevol in de onderhandelingen", stipt topman Frans Muller aan over de zogenoemde A-merken. Vooral in Europa stappen steeds meer consumenten uit frustratie over de duurder wordende A-merken over op goedkopere huismerken.

Ook supermarkten zelf liggen overhoop met A-merken. Zo was bij Jumbo lange tijd geen bier van Heineken verkrijgbaar door onderhandelingen over de prijs. Albert Heijn verkocht lang geen koffie van Douwe Egberts en Senseo of thee van Pickwick van leverancier JDE Peet's.

Europees inkopen

Ahold Delhaize trekt net als concurrent Jumbo daarom meer op met andere supermarktconcerns in Europa om gezamenlijk in te kopen. "Dan kunnen we betere prijzen krijgen", zegt Muller. "Die verschillen nogal in Europa. Dat begrijpen we zelf niet. We kunnen dit niet altijd volgen."

Acht Europese lidstaten vroegen de Europese Commissie in te grijpen bij producenten die winkeliers verbieden om in andere lidstaten hun inkopen te doen. Een jaar na dato is er alleen nog weinig veranderd.

De groei aan huismerken helpt concerns als Ahold Delhaize volgens Muller wel bij de onderhandelingen met A-merken, bijvoorbeeld met koffieleverancier JDE Peet's. "We hebben goed vergelijkingsmateriaal, omdat we zelf ook koffie inkopen voor ons huismerk Perla. We zien in onze winkels van dit merk ook een verhoogde omzet. Klanten zien er de waarde van."

Handelsoorlog

In de supermarkten van Ahold Delhaize hebben klanten en winkeliers het afgelopen jaar nog niet veel gemerkt van de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en Europa.

Dat komt volgens topman Muller omdat het concern de levensmiddelen voor de Amerikaanse en Europese supers vooral lokaal inkoopt. Wel verwacht hij dat in de Amerikaanse ketens van Ahold Delhaize de kosten voor verpakkingsmateriaal nu wel gaan doordringen. Ahold Delhaize haalt met 60 procent het merendeel van de omzet uit de Verenigde Staten.

Muller benadrukt dat de zogenoemde ruwe materialen voor verpakking maar een klein deel van de kosten van levensmiddelen zijn. "Maar aluminium is nu wel een thema. De staalprijzen zijn ook gestegen. Dat zal een effect hebben op de kosten voor doppen en blikjes", zegt hij.

"Het effect van deze tarieven zijn nu nog moeilijk te begroten. We proberen met intelligente oplossingen die stijgende kosten niet bij de consument terecht te laten komen. "

De nieuwe Poolse president Karol Nawrocki is beëdigd in het parlement in de hoofdstad Warschau. Hij legde in de Sejm, het Poolse parlement, de eed af waarna hij een toespraak hield. Hij noemde de verkiezingsuitslag "een duidelijk signaal dat de Polen willen dat politici hun campagnebeloften nakomen".

Een aantal van zijn eigen beloften herhaalde hij. Zo beloofde hij dat hij niet zal toestaan dat de pensioenleeftijd wordt verhoogd. Ook zei hij tegen illegale migratie te zijn en tegen het toetreden van Polen tot de eurozone. Nawrocki is kritisch op de Europese Unie. Ook in zijn toespraak benadrukte hij dat.

Oppositiepartij PiS

Zijn woorden konden op luid applaus rekenen van de parlementsleden die hem steunen. Nawrocki is verbonden aan de oppositiepartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS), al is hij officieel onafhankelijk. Hij was ook geen lid van de partij toen hij werd voorgedragen als presidentskandidaat. PiS was tot 2023 aan de macht in het land. Ook zijn voorganger, Andrzej Duda, kwam uit het kamp van de PiS en blokkeerde veel van de regeringsplannen.

Buiten het parlement hebben zowel supporters van Nawrocki als tegendemonstranten zich verzameld. Ze dragen Poolse vlaggen. De demonstranten dragen zwarte rozen.

Nawrocki heeft een vol programma vandaag, vol ceremoniële handelingen. Zo zijn er kransleggingen, woont hij een mis bij en bezoekt hij een aantal monumenten. Daarnaast zal hij ceremonieel het presidentieel paleis betrekken en neemt hij het bevel over de Poolse strijdkrachten op zich in een symbolische ceremonie.

Tegenvaller voor Tusk

De conservatieve nationalist Nawrocki won begin juni de presidentsverkiezingen. Na de tweede ronde lieten de exitpolls zien dat het een nek-aan-nekrace was tussen Nawrocki en zijn tegenstander, de pro-Europese Trzaskowski. Trzaskowski is net als premier Tusk lid van de partij Burgerplatform (PO).

De overwinning van Nawrocki was dan ook een grote tegenvaller voor de regering van premier Tusk. Nawrocki liet in zijn campagne weten zich harder op te stellen tegenover de regering dan zijn voorganger Duda. Duda was sinds 2015 president. In Polen heeft de president vetorecht, waarmee hij wetgeving kan blokkeren.

Dat kan tot problemen leiden voor de Poolse regering. Nawrocki zei bijvoorbeeld eerder op dit moment geen plek te zien voor Oekraïne binnen de NAVO of de EU. Dat gaat in tegen het standpunt van zijn voorganger Duda en dat van premier Tusk.

Ook kan Nawrocki beleid van de regering dwarsbomen. De regering van Tusk beloofde de rechtsstaat die onder PiS werd ondermijnd te herstellen, al boekte die op dat vlak weinig vooruitgang. Onder Nawrocki zal het vermoedelijk niet anders zijn, waardoor hervormingen blijven stranden op het bureau van de president.

De Amerikaanse diplomaat Steve Witkoff heeft in Moskou gesproken met de Russische president Poetin. Het doel van het gesprek was een einde maken aan het conflict in Oekraïne.

Volgens het Russische staatspersbureau TASS duurde het gesprek drie uur en was het "nuttig en constructief". Het Witte Huis heeft nog niets gedeeld over het gesprek.

Witkoff werd vanochtend in Moskou ontvangen door de Russische afgevaardigde Kirill Dmitriev, met wie hij een uur lang een wandeling maakte in een park bij het Kremlin.

Sancties

Dmitriev speelde afgelopen maanden een belangrijke rol in de gesprekken tussen Rusland en Oekraïne en tussen Rusland en de Verenigde Staten. Tot nu toe hebben de gesprekken niet geleid tot een staakt-het-vuren.

De Amerikaanse president Trump heeft gewaarschuwd dat hij sancties zal opleggen als Rusland niet voor vrijdag akkoord gaat met een staakt-het-vuren. Hierbij zou het gaan om maatregelen tegen landen die Russische olie en gas kopen.

Oorlog gaat door

Rusland lijkt zich weinig aan te trekken van Trumps deadline. "We gaan door met de speciale militaire operatie", zei Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov gisteren over de oorlog in Oekraïne. "We blijven ons inzetten voor een vredesproces", voegde hij eraan toe.

Rusland voerde de aanvallen op Oekraïne de laatste tijd op, ook op steden ver van het front. Vandaag werd gasinfrastructuur in de zuidelijke regio Odesa getroffen, meldt de Oekraïense president Zelensky op Telegram.

Het zou gaan om gasinfrastructuur in het dorp Novosilske, bij de grens met Roemenië. Het Russische ministerie van Defensie heeft bevestigd dat er een aanval is gepleegd op een gastransportsysteem.

Longpatiënten moeten nog altijd vaak van inhalatiemedicijn wisselen, zonder dat apothekers daarvoor een geldige reden hebben. Dit zegt Longfonds op basis van een eigen enquête onder 1071 longpatiënten. Longfonds is dan ook woedend, want er is een akkoord gesloten dat het onnodig wisselen van inhalatiemedicijnen juist moet voorkomen.

Gezondheidsproblemen als gevolg van het overstappen naar een ander medicijn komen geregeld voor. Verschillen in merk of werkzame stoffen luisteren nauw per individuele longpatiënt.

Het is niet ongewoon dat het lichaam goed reageert op slechts één of enkele merken. Als die niet geleverd worden, worden mensen weer benauwd, wat weer kan leiden tot andere en ernstiger ziekteverschijnselen.

Iets goedkoper

Dat risico wordt vanzelfsprekend groter als patiënten jaarlijks of zelfs meerdere keren per jaar moeten overstappen op andere geneesmiddelen. Dit gebeurt relatief vaak, doordat zorgverzekeraars de vergoeding van een bepaald merk stoppen omdat een ander merk iets goedkoper is. Dat kan het jaar daarop weer andersom zijn.

Juist om die reden sloot Longfonds twee jaar geleden in september een akkoord met de koepels van apothekers, zorgverzekeraars, patiënten, huisartsen en medisch specialisten om het wisselen van medicijnen zoveel mogelijk te beperken.

Zo mogen patiënten maximaal eens in de vier jaar worden overgezet op een ander medicijn als dat qua kosten beter uitkomt. Maar twee jaar later blijkt dat het akkoord nauwelijks wordt nageleefd.

Steeds benauwder

Uit de enquête komt naar voren dat 69 procent van de 1071 ondervraagden het afgelopen jaar moest overstappen. Slechts in 15 procent van die gevallen was dat vanwege een medische noodzaak.

29 procent van die medicijnwissels kwam door het voorkeursbeleid van de zorgverzekeraars. In 21 procent van de gevallen werd door de apotheker niet eens aangegeven waarom er moest worden gewisseld.

Aangezien er in Nederland ongeveer 1,2 miljoen longpatiënten leven, is het aannemelijk dat honderdduizenden mensen het afgelopen jaar van medicatie moesten wisselen. Een van hen was astmapatiënt Shashi Gogar.

Zij moest, ondanks het akkoord, in september 2024 overstappen op een ander geneesmiddel. Dat was vanwege het beleid van zorgverzekeraars dat het goedkoopste middel moet worden voorgeschreven, kreeg ze te horen.

"Maar het medicijn werkte voor mij niet goed. Ik werd daarna steeds benauwder en mijn longfunctie ging heel erg achteruit. Je slaapt daarom slecht. En wanneer je niet kunt slapen krijg je allerlei andere gezondheidsproblemen."

Paniekaanval

Binnen twee maanden stortte Gogar in na een paniekaanval omdat ze dacht dat ze zou stikken. Ze moest worden opgenomen in het ziekenhuis. Daarna werd ze vanwege de medische noodzaak door haar longarts teruggezet op het oude medicijn. Sindsdien gaat het weer goed.

Maar in de lente sloeg de stress opnieuw toe. Ze kwam bij haar apotheek en het personeel wilde haar weer het voorkeursmedicijn van de zorgverzekeraar meegeven, en niet het middel dat ze nodig had. "Zelfs na herhaalrecepten ondertekend door mijn longarts weigerden ze het te geven. De hoofdapotheker bleek op vakantie, en zolang diegene op vakantie was durfden ze mij vanwege de regeltjes niet de juiste medicijnen te geven. Zelfs toen de zorgverzekeraar zelf aangaf dat ik recht had op dit merk."

Gogar had genoeg medicijnen om te overbruggen tot de apotheker terugkwam van vakantie. "Als ik die voorraad niet had gehad, was ik dus weer erg benauwd geworden en had ik misschien weer een paniekaanval gekregen."

Károly Illy, directeur van Longfonds, zegt dat de situatie van Gogar niet uitzonderlijk is. "Kennelijk snappen hulpverleners niet welke stress en gevolgen dit voor mensen kan hebben. Waarom houden apothekers zich niet aan het akkoord? Want dit moet echt stoppen."

Brancheorganisatie KNMP van de apothekers stelt dat zorgverzekeraars ondanks het akkoord nog wel een voorkeursbeleid mogen voeren. "De druk op apothekers om dat beleid te volgen is aanzienlijk", zegt vicevoorzitter Reinier Bax.

Maar Illy spreekt dat tegen. "De crux van het akkoord waar ook zorgverzekeraars aan meedoen is dat voor longpatiënten dat voorkeursbeleid maar eens in de vier jaar mag worden ingezet, om al die gezondheidsrisico's te verkleinen. De apothekers kunnen bij discussies met de zorgverzekeraar verwijzen naar die afspraak. Apothekers moeten nu eens hun rug recht houden."

Bax wil graag weer om de tafel met de partijen die het akkoord hebben gesloten. "Want sinds we de afspraken twee jaar geleden hebben gemaakt, is tussen die partijen niet meer overlegd hoe we de gemaakte afspraken het beste in de praktijk kunnen uitvoeren."

Goedemorgen! Het is vandaag 80 jaar geleden dat de atoombom op Hiroshima in Japan viel en vanaf Eindhoven vertrekt het Nederlandse vliegtuig dat boven Gaza hulpgoederen zal droppen.

Eerst het weer: vandaag vrij zonnig met landinwaarts stapelwolken. Vanochtend vallen in het noorden nog een paar buien, verder blijft het droog bij 20 tot 24 graden. Er waait een westenwind.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Verschillende artsen wereldwijd waarschuwen voor een mysterieuze, ernstige verlammingsziekte in de Gazastrook. Binnen enkele uren kunnen de ademhalingsspieren van patiënten volledig verlammen. Door de ziekte zijn al meerdere mensen overleden.

De ziekte toont gelijkenissen met het Guillain-Barré syndroom (GBS): een zeldzame ziekte waar in Nederland zo'n 200 mensen aan lijden.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Alles wordt duurder, behalve in Boekel. Daar kan je op de kermis voor één euro een attractie in, zodat iedereen lol kan hebben. Hoe doen ze dat?

"Dat is natuurlijk fantastisch", zeggen de bezoekers:

Fijne dag!

Stanford University in de Verenigde Staten heeft aangekondigd 363 medewerkers te ontslaan. De universiteit zegt 140 miljoen dollar te moeten bezuinigen na het intrekken van subsidies door de Amerikaanse regering van president Trump.

De prestigieuze universiteit in Californië is een van de vele universiteiten waar overheidssubsidies worden ingehouden. Trump zegt dat hij de universiteiten te links vindt en meent dat zij onder meer te weinig hebben gedaan om antisemitisme aan te pakken tijdens de pro-Palestijnse studentenprotesten.

In een verklaring spreekt Stanford van aanhoudende economische onzekerheid. "De tijden zijn veranderd en er is grote onzekerheid", zegt president van de universiteit Jon Levin. De ontslagen zullen in alle lagen van de organisatie vallen. Ook het wetenschappelijk onderzoek van de universiteit wordt getroffen.

Eerder ontsloeg Columbia University in New York al 180 medewerkers vanwege geschrapte subsidies.

"Thuis knipte mijn vader mijn verschroeide haar af. Mijn huid was zwart, gebarsten, mijn gezicht onherkenbaar", vertelde Shigeko Sasamori in een getuigenis aan het Hiroshima Vredesinstituut. Ze was 13 toen de Verenigde Staten op 6 augustus 1945 een atoombom op Hiroshima gooiden. Sasamori overleefde het ternauwernood, maar bleef voor de rest van haar leven getekend. "Wat er toen gebeurde, is nauwelijks in woorden te vatten."

Toch probeerde ze het. Sasamori werd een vooraanstaand vredesactivist, reisde de wereld over om haar verhaal te vertellen en werkte onvermoeibaar voor de afschaffing van kernwapens. Ze ontbrak zelden bij de jaarlijkse vredesherdenking in Hiroshima. Maar vandaag is haar stoel leeg. Sasamori overleed in december op 92-jarige leeftijd. Haar afwezigheid is symbolisch: met haar verdwijnt langzaam de generatie die nog zelf de littekens van de kernbom met zich meedragen.

Ceremonie

Het is vroeg in de ochtend, maar al snikheet in het Vredespark van Hiroshima. Overlevenden en nabestaanden zijn vanaf zonsopkomst gekomen om te bidden. Tijdens de ceremonie, die om acht uur begint, vegen de aanwezigen voortdurend met kleine handdoeken het zweet van hun gezicht. Op de achtergrond brandt de Vlam van de Vrede, een vuur dat pas zal worden gedoofd wanneer het laatste kernwapen van de aarde verdwenen is. Honderden witte duiven worden losgelaten, een symbool van hoop en vrede.

Bekijk hier beelden van de ceremonie en ooggetuigen die vertellen over hun ervaringen:

Voor het eerst sinds de aanval is het aantal nog levende slachtoffers, hibakusha, onder de 100.000 gedaald. Hun gemiddelde leeftijd ligt inmiddels boven de 86 jaar. Dit jaar zijn opnieuw de namen van 4940 recent overleden slachtoffers toegevoegd aan het register, waarin nu in totaal 349.246 mensen worden herdacht.

Tijdens de ceremonie zijn vertegenwoordigers van overlevenden aanwezig, evenals diplomaten uit 120 landen en regio's, onder wie vertegenwoordigers van kernmachten als de VS en het Verenigd Koninkrijk. Om 08.15 uur, precies het tijdstip waarop de bom werd afgeworpen, klinkt één minuut stilte.

Krachtige boodschap

De stad Hiroshima grijpt deze dag aan om zijn boodschap krachtig te herhalen: kernwapens moeten verdwijnen. In zijn toespraak benadrukt gouverneur Hidehiko Yuzaki hoe tegenstrijdig kernwapens zijn: "Er wordt gezegd dat het jaarlijks meer dan 80 miljard euro kost om het huidige kernwapenarsenaal in stand te houden. Stel je voor wat we kunnen bereiken als we ook maar een fractie daarvan investeren in vrede."

Premier Shigeru Ishiba benadrukt de unieke verantwoordelijkheid van Japan. "Het is onze missie om te streven naar een wereld zonder kernwapens." Hij roept alle landen op zich aan te sluiten bij het non-proliferatieverdrag (NPT) en dankt Nihon Hidankyo, de organisatie die Japanse overlevenden vertegenwoordigt, voor hun decennialange inzet.

Vorig jaar kende het Nobelprijscomité in Oslo de Nobelprijs voor de Vrede toe aan Nihon Hidankyo, de organisatie van Japanse overlevenden. Het comité benadrukte hun langdurige strijd tegen kernwapens, en de belangrijke rol van getuigenverklaringen. "Deze prijs is een enorme impuls voor onze wereldwijde beweging", vertelde voorzitter Toshiyuki Mimaki geëmotioneerd bij de bekendmaking. Volgens hem zal de erkenning van de Nobelprijs hopelijk helpen om nieuwe generaties te betrekken bij hun strijd.

Die nieuwe generatie staat vandaag nadrukkelijk klaar om de herinnering in leven te houden. In het Vredespark zijn honderden jongeren verzameld, velen kleinkinderen en achterkleinkinderen van kernbomslachtoffers. Twee leerlingen van een lokale basisschool mogen spreken. "Het is belangrijk om betrokken te blijven, om elkaar te begrijpen", zegt Shun Sasaki, leerling uit groep 8. Op de achtergrond zoemen luid de cicaden, het onmiskenbare geluid van een Japanse zomer. De kinderen trekken zich er niks van aan. "Vrede begint met actie", zegt jaargenoot Chieri Sekiguchi vol overtuiging. "Niet alleen volwassenen, maar ook wij kinderen kunnen hier iets in betekenen."

Japan onder druk

Ondanks deze herdenking lijkt de wereldwijde aandacht voor kernontwapening af te nemen. Japan bevindt zich daarbij in een ongemakkelijke positie. Gelegen tussen kernmachten Rusland, Noord-Korea en China, is het land afhankelijk van de kernwapenparaplu van de VS. Dit zet Japan onder druk, balancerend tussen idealisme en realiteit.

De stem van Shigeko Sasamori klinkt dit jaar niet meer. Maar haar boodschap blijft: "Mijn kind heb ik bij zijn geboorte gezworen dat hij nooit zal hoeven doden of sterven in oorlog. Dat is mijn belofte aan hem en aan de wereld." Sasamori's woorden zijn een oproep aan nieuwe generaties. "Denk niet dat vrede vanzelf komt. Sta op. Handel." Vandaag, 80 jaar na de bom, klinkt die oproep dringender dan ooit.

In het zuiden van Frankrijk woedt sinds gistermiddag een grote natuurbrand, die zich snel uitbreidt. Franse media melden dat een vrouw is omgekomen. Zij wilde, tegen de lokale adviezen in, haar huis niet verlaten.

Verder zijn er negen gewonden en een vermiste, zowel onder burgers als brandweerlieden. Er wordt gesproken van de grootste natuurbrand in Europa deze zomer.

De brand woedt in het departement Aude, tussen Narbonne en Carcassonne, en beslaat ruim 11.000 hectare. Inmiddels zijn ruim 1800 brandweerlieden gemobiliseerd om de vlammen te bestrijden, ondersteund door blusvliegtuigen en helikopters.

Bekijk hier beelden van de natuurbrand:

De Franse hoofdsnelwegen A9 en A61 zijn gedeeltelijk afgesloten door de brand en er gelden omleidingen. Ook een aantal provinciale wegen zijn afgesloten voor het verkeer om ruimte te maken voor de brandweer.

Twee campings en tientallen woningen zijn ontruimd. Verschillende huizen in de regio zijn verwoest. In de regio zitten bijna 5000 mensen zonder stroom. Vakantiegangers spreken van metershoge vlammen.

Volgens lokale autoriteiten is de brand "nog lang niet geblust". Inwoners van Aude worden opgeroepen binnen te blijven en de instructies van de autoriteiten op te volgen.

Advies ANWB

De ANWB adviseert Nederlanders in het getroffen gebied om dagelijks het lokale nieuws en de weerberichten in de gaten te blijven houden. "Blijf in contact met de accommodatie waar je verblijft. Loop bijvoorbeeld langs de receptie of het personeel dat je op de hoogte gehouden wil worden over de situatie", aldus de ANWB. In een noodsituatie moeten de adviezen van de lokale autoriteiten gevolgd worden.

Ook adviseert de ANWB om een vluchttas klaar te zetten. Het noemt daarbij de volgende spullen:

Nederlanders die nog naar het gebied toe reizen voor een geplande vakantie, worden geadviseerd goed in contact te blijven met de accommodatie over de bereikbaarheid.

"Het vuur verspreidt zich razendsnel omdat de weersomstandigheden ongunstig zijn", zegt een lokale functionaris tegen Franse media. Aude heeft al weken te maken met extreme droogte en hitte. Door harde wind wordt het blussen bemoeilijkt. President Emmanuel Macron heeft op sociale media zijn steun uitgesproken voor de brandweerlieden.

Gisteren waarschuwde het Franse weerbureau Metéo-France al voor het grote risico op natuurbranden. Voor acht andere departementen in Zuid-Frankrijk geldt die waarschuwing ook.

Al de hele zomer hebben verschillende delen van Frankrijk te maken met natuurbranden. Ook in andere landen in Zuid-Europa en in Turkije grepen natuurbranden de afgelopen weken om zich heen.

Verschillende artsen wereldwijd waarschuwen voor een onbekende, ernstige verlammingsziekte in de Gazastrook. Binnen enkele uren kunnen de ademhalingsspieren van patiënten volledig verlammen. Door de ziekte zijn al meerdere mensen overleden.

Volgens de artsen zijn in Gaza zo'n 100 mensen plotseling verlamd. De ziekte toont gelijkenissen met het Guillain-Barré syndroom (GBS): een zeldzame ziekte waar in Nederland zo'n 200 mensen aan lijden. De populatie van de Gazastrook is veel kleiner dan die van Nederland, waardoor relatief veel mensen daar de ziekte hebben.

De artsen verwachten dat het daadwerkelijke aantal mensen met de aandoening in Gaza hoger ligt dan 100 aangezien veel mensen geen toegang hebben tot gezondheidszorg en medicijnen nauwelijks beschikbaar zijn door Israëlische blokkades.

"Het zegt iets over de omvang van het probleem", zegt Lotta Plomp, arts-onderzoeker van neurologie en immunologie bij het Erasmus MC. Zij is een van de artsen die waarschuwen voor de nog onbekende ziekte.

'We weten het niet'

"Het kan GBS zijn, maar het heeft ook wat atypische kenmerken. Het eerlijke antwoord is dat we niet weten wat het is, en dat maakt het juist zo gevaarlijk", zegt Plomp. De artsen weten bijvoorbeeld niet hoe en hoe snel de ziekte rond kan gaan en of deze besmettelijk is. "Ziektes houden zich niet aan landsgrenzen."

De ziekte heeft ook kenmerken van polio, maar dat lijkt het niet te zijn. Daarom wordt er rekening gehouden met een onbekende ziekteverwekker.

Door de Israëlische blokkades in Gaza is het voor de artsen moeilijk om onderzoek te doen. "We zijn in gesprek met de World Health Organization en met Palestijnse artsen om te horen wat mogelijk is. We doen wat we kunnen om de regering hier ook onder druk te zetten om er werk van te maken", zegt Plomp. De artsen waarschuwen voor een verdere verergering van de gezondheidscrisis in Gaza en voor verspreiding van de ziekte naar andere gebieden.

Honger lijden

Door de Israëlische blokkades lijdt een groot deel van de bevolking in Gaza honger. Ook voor medewerkers van hulporganisaties is er niet genoeg eten. Na grote internationale druk stond Israël luchtdroppings toe in drie delen van Gaza. Een groot aantal landen, waaronder Nederland, besloot daaraan mee te doen, ook al noemen professionele hulporganisaties deze methode weinig effectief en gevaarlijk.

De Verenigde Naties spreken van "systematische ontmanteling van het zorgsysteem" door Israël. Volgens de VN zijn tussen april en juli van dit jaar alleen al meer dan 20.000 kinderen opgenomen voor acute ondervoeding.

Litouwen verzoekt de NAVO om de luchtverdediging van het bondgenootschap te versterken. De aanleiding voor de brief aan NAVO-chef Rutte is de vondst van twee militaire drones op Litouws grondgebied in twee maanden tijd.

Volgens minister van Buitenlandse Zaken Budrys gaat het om Russische drones. "Deze herhaaldelijke incidenten zijn een alarmerend teken dat de Russische agressie tegen Oekraïne overloopt op NAVO-gebied", zegt hij op sociale media. Vanuit Moskou is nog niet gereageerd.

Twee kilo explosieven

Het laatste incident gebeurde vorige week maandag. Het onbemande toestel werd gevonden in Centraal-Litouwen, op zo'n honderd kilometer afstand van Belarus, op een oefenterrein van het Litouwse leger. Vandaag werd bekendgemaakt dat deze drone een beperkte hoeveelheid springstof bevatte, namelijk twee kilo. Het explosief is door het leger onschadelijk gemaakt.

Op 10 juli klonk in Litouwen het luchtalarm toen een andere drone het luchtruim binnenvloog vanuit Belarus. Het toestel crashte ongeveer een kilometer over de grens, schreef publieke omroep LRT destijds. In deze drone werden geen explosieven gevonden.

Van de eerste drone heeft het leger vastgesteld dat het gaat om een Gerbera. Bij de tweede wordt dat ook vermoed, al is het onderzoek naar het incident van vorige week maandag nog in volle gang.

Het is bekend dat het Russische leger Gerberadrones inzet bij luchtaanvallen op Oekraïense steden. Het zijn drones van hout en kunststof en lijken sterk op de in Iran gemaakte kamikazedrones, maar ze worden door Rusland vooral gebruikt als afleiding voor Oekraïense luchtafweer.

Slag om de arm

De drone van vorige maandag is vermoedelijk uit koers gebracht door het Oekraïense leger. Dat meldt LRT vandaag op basis van legerfunctionarissen. Deze bronnen houden, in tegenstelling tot minister Budrys, nog een slag om de arm of beide incidenten Russische acties waren. Andere verklaringen worden nog niet uitgesloten.

De incidenten liggen geopolitiek gevoelig vanwege artikel 5 uit het NAVO-handvest. Volgens deze regel wordt een aanval op één lidstaat beschouwd als een aanval op het hele bondgenootschap.

"Dit moet niet alleen de verantwoordelijkheid van Litouwen zijn, want we verdedigen de oostelijke NAVO-flank", zei minister Budrys tegen journalisten over de twee incidenten van de afgelopen tijd. Het bondgenootschap moet laten zien dat het "elke centimeter van zijn territorium" bereid is te verdedigen, staat in de brief aan Rutte.

De Europese NAVO-landen maken al werk van het opschroeven van de luchtverdediging. Bij de top eind juni in Den Haag hebben de lidstaten de norm voor defensie-uitgaven verdubbeld. Meer systemen kopen om drones en raketten mee neer te halen is een van de prioriteiten de komende jaren.

Eerdere incidenten in NAVO-gebied

Sinds de grootschalige Russische invasie in Oekraïne is het vaker gebeurd dat er in omliggende landen raketten of drones zijn terechtgekomen. Zo zijn er in Roemenië Russische drones beland en in Polen kwamen afgezwaaide Oekraïense onderscheppingsraketten terecht.

Het verschil met de incidenten in Litouwen is dat dit land niet direct grenst aan Oekraïne. De twee landen worden gescheiden door Belarus. Litouwen grenst alleen aan de westkant aan Russische grondgebied: de tussen Polen en Litouwen ingeklemde enclave Kaliningrad.

De Britse metalzanger Ozzy Osbourne is overleden aan een hartstilstand, meldt The New York Times op basis van zijn overlijdensakte. De metal- en reality-tv-ster leed aan een kransslagadervernauwing en de ziekte van Parkinson, wat bijdroeg aan zijn dood.

De akte is bij een overlijdensregister in Londen ingediend door Osbournes dochter Aimée. Op het document staat Ozzy Osbournes beroep omschreven als "songwriter, performer en rocklegende".

Op de akte staat dat Osbourne is overleden aan "(a) een hartstilstand buiten het ziekenhuis" en "(b) acuut myocardinfarct", ofwel een hartinfarct.

Coronaire hartziekte (beperking van de bloedtoevoer naar het hart door kransslagadervernauwing) en de ziekte van Parkinson, waar Osbourne aan leed, speelden volgens de overlijdensakte daarbij ook een rol.

Niet meer lopen

Osbourne overleed op 22 juli. Er vloog een traumahelikopter naar het huis van het metalicoon bij het dorp Chalfont St. Giles, volgens de ambulancedienst om "dringend zorg te verlenen".

Diezelfde dag maakte de familie het overlijden bekend. In de verklaring stond toen niets over de doodsoorzaak van de 76-jarige zanger. Bekend was dat hij behandeld werd voor meerdere gezondheidsklachten, waaronder dus de ziekte van Parkinson en schade aan het ruggenmerg.

In februari vertelde hij aan een radiozender dat hij niet meer kon lopen. Op 5 juli, minder dan drie weken voor zijn overlijden, gaf Osbourne zittend zijn laatste concert in een stadion in Birmingham.

Vorige week woensdag brachten tienduizenden mensen een eerbetoon aan de metalpionier bij de uitvaart in Birmingham:

De Erasmusbrug kleurde vanavond tijdelijk blauw. Dat was een cadeautje van de gemeente aan de regionale omroep Rijnmond. De brug was wekenlang donker als gevolg van een kortsluiting, maar monteurs hebben de verlichting weer werkend gekregen.

Op de brug zitten 34 aansluitpunten, die allemaal moesten worden gecontroleerd. "De aannemer is twee dagen bezig geweest. Vrijdag heeft hij de ene kant gedaan en maandag de andere kant. Het was wel even een klus", vertelt Ruud den Haak, hoofd Stedelijk Beheer bij de gemeente Rotterdam.

Vocht bleek de boosdoener. "Ook andere punten waren vochtig, maar alles zou nu verholpen moeten zijn", aldus Den Haak.

Een presentator van de regionale omroep Rijnmond had Den Haak verzocht de brug in de blauwe kleur van het logo van de omroep te laten oplichten. "Ik had beloofd dat we hem in Rijnmond-blauw zouden zetten zodra de problemen verholpen zijn. Belofte maakt schuld", aldus Den Haak.

Monteurs hebben de blauwe verlichting om klokslag 21.30 uur aangezet. Om 23.30 uur ging de blauwe kleur uit en de normale witte sfeerverlichting weer aan.

Andere kleuren

De Erasmusbrug schijnt ook wel eens in andere kleuren. Zo kleurt de brug tijdens Keti Koti paars en op Bevrijdingsdag rood-wit-blauw. De brug wordt maximaal 30 keer per jaar in kleur verlicht.

In Pakistan zijn duizenden mensen de straat opgegaan om de vrijlating van oud-premier Imran Khan te eisen. Daarbij zijn meer dan 240 activisten opgepakt, melden de autoriteiten.

Via zijn partij PTI had Khan op sociale media zijn aanhangers opgeroepen om vandaag, twee jaar na zijn arrestatie, "vreedzaam te demonstreren tot de democratie is hersteld".

In meerdere steden in het land voerden zijn aanhangers actie en werden er mensen aangehouden.

Zo zijn in Lahore zeker 122 mensen opgepakt nadat ze een weg hadden geprobeerd te blokkeren. Volgens de PTI zijn er in de stad 200 betogers ingerekend. In Karachi zette de politie traangas in tegen zo'n 2000 demonstranten.

Corruptie

De voormalige cricketspeler won in 2018 de verkiezingen en werd toen voor het eerst premier. In 2022 werd hij afgezet nadat de oppositie een motie van wantrouwen tegen hem had ingediend.

In 2023 werd hij opgepakt voor meerdere aanklachten, waaronder corruptie en het lekken van staatsgeheimen. Zijn aanhangers gingen toen massaal de straat op om te protesteren tegen zijn arrestatie.

In januari werd hij veroordeeld tot veertien jaar cel voor corruptie. Khan ontkent alle aantijgingen en zegt dat hij politiek monddood wordt gemaakt.

Vorige maand werden honderden partijleden van de PTI veroordeeld vanwege de protesten tegen Khans aanhouding in 2023.

Vier Marokkaanse vrachtwagenchauffeurs zijn na een maandenlange gijzeling vrijgelaten in Mali. De vier waren in januari gevangen genomen door een groepering van Islamitische Staat (IS) in de Sahel-regio.

De Malinese autoriteiten melden dat de vrachtwagenchauffeurs zondagavond "veilig en wel" zijn vrijgelaten. Het is niet duidelijk wat er met hun vrachtwagens is gebeurd en hoe ze in Mali terecht zijn gekomen.

De regering van Mali las een verklaring voor op tv, waarin de gezamenlijke inspanningen van de Malinese veiligheidsdienst en de buitenlandse inlichtingendienst van Marokko werden geprezen.

De truckers vervoerden elektrisch gereedschap. Half januari werden de vier als vermist opgegeven in het noordoosten van Burkina Faso, vlak bij de grens met Niger. Ze verdwenen toen ze zonder escorte onderweg waren van de stad Dori naar Niger. De chauffeurs waren bezig aan een reis van bijna 5000 kilometer van Casablanca in Marokko naar Niamey, de hoofdstad van Niger. Dat land grenst aan Mali.

Terroristisch geweld

Zowel Burkina Faso als Niger wordt geleid door een junta, maar grote delen van beide landen zijn in handen van jihadisten. De regio heeft al jaren te maken met terrorisme van paramilitaire groeperingen die banden hebben met al-Qaida en Islamitische Staat. Nergens ter wereld vallen er zoveel doden door terroristisch geweld als in de Sahel.

Zowel in Mali als in Burkina Faso en Niger worden regelmatig mensen ontvoerd door jihadistische groeperingen.

Nieuwsuur maakte eerder deze video over hoe jihadisme oprukt in de Sahel en hoe burgers in de regio klem zitten tussen strijdgroepen:

Ion Iliescu, de eerste bij vrije verkiezingen gekozen president van Roemenië na de val van het communistische regime, is overleden. De voormalige leider was ook omstreden vanwege zijn rol bij de bloedige revolutie van 1989. Hij is 95 jaar geworden.

Iliescu begon zijn politieke carrière binnen de Communistische Partij onder de beruchte oud-dictator Ceausescu, die het land leidde vanaf eind jaren 60. Iliescu bracht het tot minister van Jeugdzaken, totdat hij in 1972 werd afgezet. In 1985 werd hij ook uit het Centraal Comité van de partij gezet en werd hij steeds scherper in de gaten gehouden door de geheime dienst Securitate.

Na de val van de Berlijnse Muur op 9 november 1989 begon in december van dat jaar de opstand tegen het regime in Roemenië. Iliescu kwam aan de macht na de executie van dictator Nicolae Ceausescu en zijn vrouw op 25 december.

Hij stond aan het hoofd van het Front voor Nationale Redding (FSN), dat drie dagen eerder was gevormd. Tijdens de omwenteling kwamen meer dan 1100 mensen om het leven, van wie 862 nadat Iliescu de macht had gegrepen.

Terugblik op de val van Ceaucescu:

Bij de eerste vrije verkiezingen in 53 jaar behaalde Iliescu in 1990 85 procent van de stemmen en het FSN kreeg een ruime meerderheid in het parlement. Hij werd twee keer herkozen, in 1992 en 2000. Tot 2008 zat hij nog in de senaat namens de PSD, de partij die na fusies met andere partijen was voortgekomen uit het FSN.

In 2018 begonnen militaire aanklagers een zaak tegen Iliescu voor misdaden tegen de menselijkheid, omdat hij bij de revolutie in 1989 zou hebben nagelaten "talrijke situaties" te voorkomen waarbij burgers onnodig waren gedood.

De aanklagers stelden dat hij via de staatsmedia valse informatie had verspreid, waardoor een soort "collectieve psychose" was ontstaan die chaos en bloedvergieten in de hand had gewerkt. Maar Iliescu is daar nooit voor veroordeeld.

In januari van dit jaar kwam er nog een zaak bij. Het Openbaar Ministerie klaagde hem opnieuw aan voor misdaden tegen de menselijkheid, dit keer voor zijn beleid dat leidde tot de gewelddadige onderdrukking van burgerprotesten in Boekarest in 1990, waarbij demonstranten eisten dat voormalige communisten uit de macht zouden worden gezet.

Verdrietige dag

Na zijn politieke carrière trok Iliescu zich steeds meer terug uit het publieke leven. De laatste jaren kampte hij met gezondheidsproblemen. In juni werd longkanker vastgesteld. Hij overleed in het ziekenhuis waar hij sinds 9 juni werd behandeld.

De PSD schrijft in een verklaring op zijn website dat het "een zeer verdrietige dag" voor Roemenië is. "Hij was een sterke leider, geliefd bij de meesten, betwist door anderen, zoals dat gaat in een democratie."

De huidige president Nicusor Dan noemt hem "de centrale figuur van de transitie in de jaren 90" en zegt dat "de geschiedenis Ion Iliescu zal beoordelen".