NOS Nieuws - Algemeen

De Nederlandse economie groeit weer. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. In de eerste drie maanden van het jaar was er nog een krimp, maar nu is de omvang van de Nederlandse economie gegroeid met 1 procent ten opzichte van een kwartaal eerder.

De groei is groter dan economen hadden verwacht. Ook Peter Hein van Mulligen, hoofdeconoom van het statistiekbureau is door de sterke groei verrast. "Ik had het ook niet zien aankomen."

Het is afwachten of de groei aanhoudt, benadrukt hij. "We kunnen nog niet spreken van een nieuwe trend." De totale omvang van de Nederlandse economie is door de groei groter dan ooit.

Herstel industrie

In het eerste kwartaal zorgde de Nederlandse industrie vooral voor een krimp van de economie. Nu zorgt die sector juist voor het herstel. Er werden meer producten geproduceerd die naar het buitenland gingen, zoals chemische producten, voedings- en genotmiddelen, machines en apparaten. De export steeg daardoor met 1,3 procent.

Consumenten gaven daarentegen minder uit. Er werd minder uitgegeven aan voedings- en genotmiddelen, energie en aan horeca. "Dat is mede veroorzaakt door het slechte weer", zegt Peter Hein van Mulligen. "Dat is te zien bij de horeca, die een matig kwartaal achter de rug heeft. Consumenten zijn huiverig, de prijzen zijn hoog."

De Nederlandse economie kwakkelt al sinds 2023. "Dit is een welkome onderbreking", zegt Van Mulligen. "Het is nog te vroeg om te spreken van een nieuwe periode van groei. Daarvoor moeten we nog drie maanden wachten."

Meer werkenden

Uit de nieuwste cijfers over de arbeidsmarkt blijkt dat er steeds meer mensen aan het werk zijn. Het aantal banen steeg afgelopen kwartaal met 0,2 procent, naar 11,6 miljoen. Het aantal vacatures daalde iets, maar er zijn nog altijd meer vacatures dan werklozen in Nederland.

Minister Beljaarts van Economische Zaken noemt de groeicijfers goed nieuws. Hij benadrukt daarbij dat de toekomstige welvaart door de vergrijzing en door het gebrek aan personeel, huizen en ruimte op het stroomnet wel onder druk staat.

'Bedrijven niet wegpesten'

Beljaarts wil daarom inzetten op groei van de productiviteit, door meer te doen met dezelfde hoeveelheid mensen. Hij vindt voor die groei van productiviteit ondernemers en bedrijven cruciaal: "Daar ontstaan innovatieve, creatieve ideeën en om die tot bloei te laten komen, hebben ze ruimte nodig om te ondernemen."

Beljaarts wil de lasten voor het bedrijfsleven niet verder laten oplopen: "We moeten bedrijven koesteren en niet wegpesten. Wij mogen bedrijven vanuit Den Haag dus wat meer gaan waarderen."

De gemeente Vlaardingen gaat het huis van de overleden loodgieter Ron van Uffelen nog beter beveiligen. Dat meldt de gemeente, nadat bij het huis vanmorgen twee explosieven werden gevonden. De familie van Van Uffelen had daarop de autoriteiten om meer beveiliging gevraagd.

De explosieven die vanmorgen zijn gevonden, zijn niet afgegaan. Ook zijn er geen gewonden gevallen. Een 33-jarige man uit Almere en een 16-jarige jongen uit Amsterdam werden daarna door de politie op de A4 bij de afslag Leiden aangehouden.

Dankzij een camera in de omgeving konden agenten zien hoe de explosieven werden neergelegd. "Wij konden gelijk doorpakken nadat we de beelden zagen", zegt een woordvoerder van de politie tegen de regionale omroep Rijnmond.

"Een onderzoek in de omgeving leidde uiteindelijk naar een auto die op de A4 reed ter hoogte van Leiden. Daarin zaten twee mannen die voldeden aan het signalement." De twee worden verdacht van betrokkenheid bij het plaatsen van de explosieven en zitten in volledige beperking, meldt de politie. Dat betekent dat ze alleen met hun advocaat mogen praten.

Extra beveiliging

De gemeente heeft niet duidelijk gemaakt hoe de extra beveiliging eruit moet komen te zien en voor hoelang dit is. Er hangen al camera's aan het huis, maar de familie van Ron van Uffelen wilde graag meer zichtbare beveiliging, meldde de advocaat van het gezin Richard Korver.

Ron van Uffelen overleed afgelopen maandag. Zaterdag werd hij opgenomen in het ziekenhuis met hartproblemen. De familie hoopte in alle rust de uitvaart van de man voor te kunnen bereiden. De gemeente heeft niks laten weten over beveiligingsmaatregelen rondom de uitvaart.

"Het is verschrikkelijk dat dit juist nu weer is gebeurd. In een tijd waarin de familie rust nodig heeft om te kunnen rouwen en afscheid te nemen. Ik leef mee met alle betrokkenen", meldt de locoburgemeester Bart Bikkers van Vlaardingen.

Woning blijft open

Bikkers kwam met de politie en het Openbaar Ministerie bijeen om te praten over de maatregelen waar de familie om had gevraagd. In die bijeenkomst heeft Bikkers ook besloten de woning niet te sluiten. De familie van Van Uffelen hoopte daar al op, zei advocaat Korver. "Op dit moment is het voor de rust van het gezin belangrijk in hun vertrouwde omgeving te kunnen blijven", aldus de locoburgemeester.

Wanneer de uitvaart zal plaatsvinden, is nog niet duidelijk. Het Openbaar Minister laat eerst sectie verrichten op het lichaam van Van Uffelen. "We gaan er niet van uit dat hij door een misdrijf om het leven is gekomen, maar gezien de voorgeschiedenis met een aantal geweldsincidenten rond hem doen we dit uit voorzorg om dat voor 100 procent uit te sluiten", zegt een woordvoerder van het OM.

Speelfilm

Het huis van Van Uffelen wordt al langere tijd belaagd. Zo zijn er meer dan twintig aanslagen geweest en werd de woning op last van de burgemeester gesloten. Die maatregel van de gemeente is inmiddels afgelopen, waardoor het gezin sinds begin vorige maand weer in de woning verbleef.

De schoonvader van Van Uffelen sprak met de regionale omroep Rijnmond en zegt het respectloos te vinden wat de familie overkomt. De man kwam vanmorgen aan bij het huis, nadat hij had gehoord van het nieuwe incident. "Het is net alsof we in een speelfilm zitten", zei hij tegen een verslaggever.

"Er komt geen einde aan. Maar we blijven overeind." De vrouw en kinderen van de loodgieter zijn opgevangen door de buren, meldt de omroep. Ze willen zelf niet met de media praten.

Onduidelijk

De politie kan niet zeggen uit welke hoek de aanslagen komen. Zelf zei Van Uffelen geen idee te hebben waarom hij doelwit was. Ook de advocaat zegt dat het motief nog steeds onduidelijk is.

Het Openbaar Ministerie heeft een beloning uitgeloofd van 50.000 euro voor de gouden tip die leidt tot de aanhouding van de opdrachtgever. Bij eerdere aanslagen werden meerdere mensen aangehouden, een persoon is tot nu toe veroordeeld.

De aanbieders van zorg aan kinderen en jongeren hebben het afgelopen jaar hun winst zien verdwijnen. Door de slechte financiële situatie nemen de wachtlijsten toe en moeten kinderen en jongeren soms op zoek naar een andere aanbieder. De komende jaren lijkt de situatie alleen maar slechter te worden.

De duizenden jeugdzorgaanbieders verlenen allerlei vormen van hulp, zoals jeugd-ggz, gesloten jeugdzorg, zorg bij autisme en pleegzorg. De gemiddelde winst van de aanbieders was het afgelopen jaar 0,1 procent, blijkt uit een analyse van onderzoeksbureau A-Insights. De jaren ervoor was die winst 1 à 2 procent.

"Organisaties hebben voldoende geld nodig om te kunnen investeren in zorg en medewerkers", zegt Mirjam van den Nieuwenhuijzen van branchevereniging Jeugdzorg Nederland. "Zo willen we meer inzetten op de opbouw van kleinschalige en meer huiselijke alternatieven."

"Maar het water staat aanbieders aan de lippen", vervolgt Van den Nieuwenhuijzen . "Daardoor moeten sommige organisaties hun locaties sluiten en verkopen om rond te komen. Wachtlijsten worden langer en het aanbod van jeugdzorg verschraalt. In het ergste geval moeten jongeren op zoek naar een nieuwe plek. Terwijl juist voor deze kwetsbare groep een stabiele plek belangrijk is."

Minder aanbieders per gemeente

In 2015 werden gemeenten verantwoordelijk voor de zorg van minderjarigen. Door die decentralisatie schoten zorgaanbieders als paddenstoelen uit de grond. Gemeenten werkten soms samen met honderden bedrijven.

Inmiddels contracteren gemeenten minder zorgaanbieders dan een aantal jaren geleden, ziet onderzoeksbureau A-Insights. Het gevolg daarvan is dat bepaalde zorgaanbieders groter worden. En juist zij staan er financieel slecht voor.

"Vooral de personeelskosten zijn toegenomen", legt Esmée Tijhuis van het onderzoeksbureau uit. "Daarnaast zien we dat aanbieders steeds vaker meer zorg leveren dan afgesproken. Verschillende grote organisaties staan op omvallen, maar kunnen eigenlijk niet omvallen. Daar zijn ze te belangrijk voor. De gemeenten grijpen daarom in en bieden miljoenen aan extra steun."

De Jeugdautoriteit, toezichthouder van de jeugdzorg, ziet ook dat cruciale jeugdzorgaanbieders het financieel zwaar hebben. Deze bedrijven zijn verplicht zich te melden als ze failliet dreigen te gaan. Op dit moment zijn er achttien van zulke aanbieders. Dat aantal is hoger dan ooit tevoren.

"De vraag naar jeugdzorg neemt toe en wordt complexer", zegt Gert Cazemier, bestuurder van Kenter Jeugdhulp, een aanbieder die onder financieel toezicht staat. "Ondertussen willen we de jeugdzorg veranderen, maar staan organisaties er financieel slecht voor. Dat is niet te doen. We hebben de gemeenten duidelijk gemaakt dat de situatie zorgelijk is en dat er nu iets moet gebeuren. Met een herstelplan en veel overleg hebben we vier miljoen aan noodhulp ontvangen."

De financiële situatie van jeugdzorgaanbieders lijkt de aankomende jaren alleen maar slechter te worden. In 2021 is het doel gesteld om een miljard euro minder uit te geven aan jeugdzorg. Dat zou over drie jaar behaald moeten zijn. Daarnaast wordt het geld dat gemeenten krijgen van het Rijk de aankomende jaren flink teruggeschroefd. Dat zal waarschijnlijk ook gevolgen hebben voor de jeugdzorg.

"Wel liggen er nieuwe plannen die de jeugdzorg efficiënter moeten maken", zegt Van den Nieuwenhuijzen van Jeugdzorg Nederland. "Dat wordt de Hervormingsagenda genoemd. Ik heb vertrouwen in dat die nieuwe plannen het verschil kunnen maken. Er wordt nu meer dan ooit een gesprek gevoerd over hoe de jeugdzorg eruit moet komen te zien. Dat stemt positief."

De politie heeft een 56-jarige man aangehouden die wordt verdacht van betrokkenheid bij de dood van een vrouw in Groningen. Naar de man was gisteren uitgebreid gezocht in de buurt van het Drentse dorp Vries. Die zoektocht leverde niets op. Uiteindelijk werd de man gisteravond laat toch in Vries opgepakt.

RTV Noord meldt nu dat de verdachte tot 2019 werd behandeld in de tbs-kliniek Van Mesdag in Groningen. De man was veroordeeld tot vier jaar cel en tbs voor doodslag in 1993. Die tbs-maatregel werd in 2019 door de rechtbank in Alkmaar beëindigd.

De zoektocht, waarvoor de politie een groot aantal auto's, speurhonden en twee politiehelikopters inzette, volgde op de vondst van het lichaam van een 58-jarige vrouw, gisterochtend rond 10.30 uur in een woning in de Groningse Oosterparkwijk. Daarbij was volgens de politie sprake van "verdachte omstandigheden".

Kringloopwinkel

Meerdere bronnen bevestigen nu bij RTV Noord dat de opgepakte verdachte en het slachtoffer een relatie hadden. De twee zouden elkaar zo'n tien jaar geleden hebben leren kennen in een kringloopwinkel in Groningen. Daar werkte de verdachte onder begeleiding als patiënt van de Van Mesdag-kliniek. Hij zou hebben gekampt met een drugsverleden.

Het tbs-verleden van de man verklaart ook de grote inzet van politiemensen en materieel bij de zoektocht naar de man gisteren. Zo werd bij Vries ook de Dienst Speciale Interventies ingezet, wat in de regel gebeurt als het dreigingsniveau hoog is.

Signalement

Omdat de aanvankelijke zoektocht niets opleverde, verspreidde de politie gisteravond een uitgebreid signalement van de man. Daarbij stond ook dat de scooter van de verdachte in Vries was aangetroffen. RTV Drenthe schrijft dat de man op het moment van zijn arrestatie in de buurt was van het dorpshuis in Vries. Hoe de politie hem daar heeft gevonden, is niet bekendgemaakt.

De Japanse premier Fumio Kishida zal zich in september niet herkiesbaar stellen als leider van de regeringspartij. Dat melden Japanse media. Daarmee komt een einde aan zijn termijn als premier.

Kishida (67) staat al langer onder druk door corruptieschandalen binnen zijn Liberaal Democratische Partij (LDP), waarvan hij sinds 2021 de voorzitter is. Zijn populariteit is volgens peilingen tot onder de 20 procent gedaald.

Roep om nieuw gezicht

Het verlies van zijn partij bij de lokale verkiezingen eerder dit jaar hebben de invloed van Kishida aangetast. Binnen de LDP was er daardoor al de roep om een nieuw gezicht voor de volgende algemene verkiezingen.

De premier zegt nu dat hij zich terugtrekt zodat een nieuwe leider kan worden gekozen, die hij zal steunen.

Sinds het corruptieschandaal uitbrak, heeft Kishida al een aantal wijzigingen in het partijbestuur aangebracht en een wet aangenomen die de controle op politieke fondsen verscherpt. Desondanks is de steun voor zijn regering afgenomen.

Het schandaal draaide om fondswerving via kaartjes voor partijmanifestaties. Donaties boven de 1200 euro moeten gemeld worden, maar een aantal leden van de LDP had die regel niet nageleefd. Er waren meer dan 80 LDP-wetgevers bij betrokken. Tien parlementsleden en hun assistenten zijn in januari aangeklaagd.

In Japanse media wordt voormalig defensieminister Shigeru Ishiba gezien als de grootste kanshebber om Kishida op te volgen als partijleider en premier van Japan.

Minister Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening heeft de gemeente Den Haag gisteren opnieuw uitstel gevraagd voor de verhuizing van een deel van de ambtenaren van het ministerie van Algemene Zaken (AZ). Burgemeester Van Zanen wil dat alle ambtenaren uiterlijk 31 augustus over zijn naar een tijdelijke werkplek op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Die verhuizing uit het Torentje is nodig, omdat de gebouwen op het Binnenhof worden verbouwd en de AZ-gebouwen niet meer brandveilig zijn.

Keijzer zegt in een brief dat premier Schoof en het merendeel van de ambtenaren op 31 augustus vertrokken zijn, maar dat zo'n 70 ambtenaren die met "staatsgeheime ICT-voorzieningen" werken tot het voorjaar op het Binnenhof moeten blijven. De reden is dat het nog niet is gelukt om de computers op de nieuwe locatie aan te sluiten op een speciaal beveiligd netwerk.

Dit roept vragen op, die we voorlegden aan inlichtingen-, cyber- en defensiespecialist Hugo Vijver. Hij werkte vijftien jaar bij de AIVD, de MIVD en het ministerie van Defensie.

Wat zijn dit voor computers?

"Als ik ze vergelijk met computers waarmee ik heb gewerkt, dan zijn dit normale computers. Maar het gaat om de verbinding ernaartoe. Als je bij de Rijksoverheid stukken moet inzien die geclassificeerd zijn als geheim of confidentieel, dan kan dat niet via het gewone netwerk waar al het andere overheidsverkeer overheen gaat, maar moet dat via een apart extra beveiligd gedeelte daarvan. Dat loopt hoofdzakelijk naar de AIVD in Zoetermeer en de MIVD in de Frederikkazerne in Den Haag, maar er zijn ook verbindingen naar ministeries. Dat zijn kabels die bij ministeries bovengronds komen en op computers in een afgeschermde ruimte worden aangesloten."

Zijn er ook verbindingen met buitenlandse instanties?

"Ja, veiligheidsdiensten hebben verbindingen met buitenlandse instanties. Welke instanties dat zijn, is geheim."

De AIVD valt onder het ministerie van Binnenlandse Zaken, de MIVD onder Defensie. Wat doen die ambtenaren van het ministerie van Algemene Zaken dan?

"De secretaris-generaal van Algemene Zaken is tevens coördinator van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Die is heel nauw betrokken bij het opstellen van opdrachten die de diensten krijgen, zoals welke onderwerpen ze moeten gaan behandelen. De premier en de secretaris-generaal worden periodiek ook op de hoogte gesteld van hoe het ervoor staat met de onderzoeken en wat de resultaten zijn. Vandaar dat AZ ook die verbinding heeft."

AZ moet verhuizen. Is het moeilijk om een verbinding te maken met een nieuwe plek?

"Nee. Het is letterlijk een kwestie van de stoep openbreken en een kabel leggen of verleggen. En dan moet je ook binnen de ruimte inrichten en dan moet aan allerlei eisen worden voldaan. Maar het is te doen en het is al heel vaak gebeurd. Verschillende ministeries hebben zo'n afgeschermde ruimte waar beveiligde computers staan die op het geheime netwerk zijn aangesloten. Sommige ministeries zijn er meer aan gewend dan andere. Buitenlandse Zaken en Defensie zijn meer gewend om met geheim materiaal te moeten werken dan een ministerie als Onderwijs, Cultuur en Wetenschap of het ministerie van Economische Zaken en Klimaat."

Dat laatste ministerie is waar het ministerie van AZ uiteindelijk tijdelijk moet worden ondergebracht. Maar dat is nog niet klaar. Voorlopig gaan ze naar BZK op de Turfmarkt. Is dat handig?

"Daar liggen al verbindingen, want ik heb in dat gebouw ook met beveiligd materiaal gewerkt. Dus die verbinding is er. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid is er gehuisvest en ook een afdeling van de AIVD. Ik had meteen gezegd: ga naar BZK want daar ligt alles al."

Het ministerie van Algemene Zaken en het Rijksvastgoedbedrijf hebben jaren de tijd gehad om de verhuizing voor te bereiden. Snapt u dat het nog steeds niet is gelukt om dat voor elkaar te krijgen?

"Het is mij een raadsel. Kijk die verbouwing loopt al een tijdje en je wist dat je er op een gegeven moment uit moest. Dus ik vind het echt onvoorstelbaar. Ik weet er geen ander woord voor. Het verbaast mij dat er niet direct gekozen is voor de in mijn ogen meest voor de hand liggende oplossing. En dat is BZK op de Turfmarkt. Dat is 300 meter van AZ en daar ligt de hele infrastructuur om geheim te kunnen communiceren met de diensten op een veilige manier."

Bij de woning van de overleden loodgieter Ron van Uffelen uit Vlaardingen zijn vanmorgen brandbare voorwerpen gevonden. Er is volgens de politie niets geëxplodeerd en er zijn geen gewonden gevallen. Na de vondst van de voorwerpen hield de politie twee mensen aan op de A4. Zij worden verdacht van betrokkenheid bij het plaatsen van de voorwerpen.

Rond 05.30 uur werden de voorwerpen aangetroffen voor het huis, meldt de politie. Op foto's is te zien dat de straat is afgezet met linten. De politie kan niet zeggen om wat voor voorwerpen het gaat. Tijdens de aanslag waren er mensen thuis. De politie kan niet bevestigen of het gaat om de vrouw en kinderen van Van Uffelen.

Van Uffelen overleed maandag, meldde zijn advocaat Richard Korver. Hij werd zaterdag met hartproblemen naar het ziekenhuis gebracht. "De familie is ontsteld en vraagt eenieder hun privacy te respecteren terwijl zij dit totaal onverwachte en grote verlies proberen te bevatten", schreef Korver.

Meerdere keren doelwit

Het huis van de loodgieter was meerdere keren doelwit van aanslagen. Ook zijn auto's en bedrijfspand werden belaagd. Bij familieleden werd een brandbom naar binnen gegooid. Door alle aanslagen mocht de familie op last van de burgemeester niet meer in het huis wonen.

Daar was Van Uffelen het niet mee eens, omdat hij vond dat er minder ingrijpende maatregelen mogelijk waren. Hij keerde begin vorige maand weer terug naar huis met zijn gezin. De tijdelijke maatregel, waardoor hij niet in zijn huis mocht wonen, was toen afgelopen.

De veiligheidsmaatregelen die in de wijk getroffen waren, bijvoorbeeld zandzakken naast het huis, bleven wel. Ook was er cameratoezicht en extra surveillance. Zelf zei Van Uffelen geen idee te hebben waarom hij doelwit was van de aanvallen.

Gouden tip

Het Openbaar Ministerie heeft een beloning uitgeloofd van 50.000 euro voor de gouden tip die leidt tot de aanhouding van de opdrachtgever.

De politie heeft al meerdere mensen aangehouden voor het plaatsen van explosieven. Een persoon is veroordeeld tot een celstraf van veertien maanden.

Goedemorgen! Vandaag komt het Openbaar Ministerie met strafeisen tegen mannen die betrokken zouden zijn geweest bij rellen tussen Eritreeërs. En er staat opnieuw sport op het programma: de Tour de France Femmes verlaat Nederland met een etappe van Valkenburg naar Luik.

Eerst het weer: het is overwegend bewolkt en er trekken buien over het land. Vooral in het binnenland kunnen deze buien gepaard gaan met onweer. Het wordt maximaal 21 graden in het westen tot 27 graden in het noordoosten.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Op Ameland onderzoekt de politie twee zedenincidenten met jonge kinderen die maandag in het dorp Nes hebben plaatsgevonden. De politie spreekt van "ernstige zedenfeiten".

Het eerste incident gebeurde maandagochtend op het Westerpad in Nes. Een jong kind werd daar geconfronteerd met een schennispleger. Bij het tweede incident werd een ander jong kind dat in de duinen achter een camping in Nes speelde aangesproken door een man. Het kind werd daarna slachtoffer van een zedenmisdrijf.

Het is niet duidelijk of er bij beide incidenten sprake is van dezelfde verdachte.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In korte tijd maakte Banksy, de bekendste streetartkunstenaar ter wereld, verschillende kunstwerken in Londen. Frankey maakt kunst in de Amsterdamse straten en doet dat - anders dan Banksy - niet anoniem.

Fijne woensdag!

In het onderzoek naar de aanslagen op de Nord Stream-pijpleidingen in 2022 heeft een Duitse rechter een Europees arrestatiebevel uitgevaardigd tegen een Oekraïner die bij de aanslagen betrokken zou zijn. Dat melden de Duitse media Die Zeit, ARD en de Süddeutsche Zeitung.

Het arrestatiebevel werd uitgevaardigd op verzoek van de Duitse federale aanklager, die zegt te hebben vastgesteld dat de man tot de zeskoppige bemanning behoorde van het zeilschip dat bij de aanslag in de Oostzee gebruikt zou zijn.

Omdat deze Volodymyr Z., een duikinstructeur die ten tijde van de aanslag werkzaam was voor een duikschool in Kyiv, sinds enige tijd in Warschau zou wonen, heeft Duitsland een uitleveringsverzoek bij Polen ingediend. Maar dat land heeft daar geen gehoor aan gegeven. Duitse media wijzen erop dat Polen, een van de trouwste Europese bondgenoten van Oekraïne, het onderzoek naar de Nord Stream-aanslagen verschillende keren heeft tegengewerkt.

Polen zegt dat S. begin vorige maand naar Oekraïne is gereisd. Tegen Duitse media zegt een justitiewoordvoerder dat Duitsland de gezochte man niet in een systeem had ingevoerd, waardoor hij grenswachten niet was opgevallen. De Duitse justitie wil niet reageren op de publicaties.

Zeilschip Andromeda

De Duitse aanklager heeft ook twee Oekraïense collega's van Z. als verdachte aangemerkt, schrijven de media: de oprichter van de duikschool en diens vrouw. Zij zouden nog in Oekraïne verblijven. Tegen hen is geen arrestatiebevel uitgevaardigd. Het is onduidelijk waarom niet. Alle drie zouden ze aan boord zijn geweest van zeilschip Andromeda.

De onderzoeksredactie van NOS/Nieuwsuur reconstrueerde de aanslag, in samenwerking met een aantal Europese media, en sprak onder meer met nieuwe getuigen. Uit eerder onderzoek bleek al dat de Nederlandse inlichtingendienst MIVD, die over een cruciale bron in Oekraïne bleek te beschikken, al in een vroeg stadium waarschuwde voor een aanslag.

Op 27 september 2022 werden meerdere lekken in de onderzeese gaspijpleidingen Nord Stream 1 en 2 geregistreerd. Er worden vier grote gaten ontdekt in de gasleidingen die op de bodem van de Oostzee liggen, tussen Rusland en Duitsland.

Het ongeloof was groot: één klein lek kan nog ontstaan door een slepend anker van een schip. Maar meerdere grote gaten in de verschillende pijpleidingen kon geen toeval zijn. De plekken waar de mysterieuze gaten werden ontdekt, lagen ten zuidoosten en noordoosten van het Deense eiland Bornholm.

Officieel bevonden ze zich in internationale wateren, maar ze behoorden wel tot de exclusieve economische zone van Denemarken en Zweden.

Nooit eerder werd er een aanslag op Europese bodem gepleegd waarbij de materiële schade zo groot was. De pijpleidingen, die Russisch gas rechtstreeks naar Duitsland transporteerden, hebben miljarden euro's gekost.

Mocht blijken dat Oekraïne betrokken is bij de aanslagen op de pijpleidingen, dan zou dat voor het Westen een zeer ongemakkelijke uitkomst zijn. "Elke opzettelijke verstoring van de Europese energie-infrastructuur is onacceptabel", verklaarde de Europese Commissie daags na de aanslag.

Zware regenval heeft gisteravond laat op verschillende plaatsen voor overlast gezorgd. In Breda liepen straten onder water en botsten auto's op putdeksels die door de hoge waterstand waren weggedreven. Ook in Groningen waren er problemen door een hoosbui.

In Breda crashte een auto na een botsing met een putdeksel tegen een lantaarnpaal, bij een andere auto gingen alle airbags af, meldt Omroep Brabant. Een derde auto hield lekke banden over aan het ongeluk. Een automobilist kwam vast te zitten onder een ondergelopen spoorviaduct en moest door de brandweer worden bevrijd.

Op beelden is te zien hoe de regen in zowel Breda als in Groningen voor overlast zorgt:

Ook in Groningen ging het mis bij een viaduct. De weg onder het viaduct was onder water gelopen. Agenten probeerden er toch doorheen te rijden maar hun politieauto liet het na de tunnel afweten.

Bij het dorp Sint Annen belandde een auto op de N46 in een sloot. Hulpdiensten kwamen ter plaatse. Het is onbekend of er gewonden waren.

Hagel en windstoten

Het KNMI had voor vannacht in het midden en oosten van het land in de nacht van dinsdag op woensdag code geel afgekondigd vanwege buien met onweer. Er zou op sommige plaatsen veel regen in korte tijd vallen. Daarnaast was er kans op hagel en windstoten.

Rond 00.30 uur werd code geel weer ingetrokken.

Gisteren vielen eerder op de avond vooral in Zuid-Limburg een paar stevige onweersbuien. Daar gold aanvankelijk code oranje.

In Landgraaf en Kerkrade viel hagel. Volgens L1 Nieuws kwamen er grote hagelstenen uit de lucht. In Heerlen en omgeving werden hagelstenen gemeld met een diameter van 2 centimeter.

De onweersbuien bereikten rond 19.00 uur ook Noord- en Midden-Limburg. In Roermond en Venlo bleef de hoeveelheid regen beperkt. In Blitterswijck viel 30 millimeter regen in een half uur tijd. Een gloednieuw (apart) riool speciaal voor regenwater in het dorp kon die enorme vracht aan water niet aan, waardoor een straat blank kwam te staan.

Vandaag zullen er in de loop van de dag enkele er buien over het land trekken, mogelijk met onweer, maar er gelden nergens meer waarschuwingen.

De Britse politie heeft sinds het begin van de rellen die ruim twee weken geleden uitbraken in verschillende steden meer dan duizend arrestaties verricht. Dat meldt de NPCC, de raad van politiechefs, op X.

"Er zijn nu 1024 arrestaties en 575 personen worden vervolgd. We zeiden al dat we snel zouden optreden en dat we dit soort criminaliteit niet tolereren", aldus de NPCC.

De rellen braken uit na een dodelijke steekpartij in het Engelse Southport op 29 juli. Daar waren drie meisjes omgekomen door een steekincident tijdens een dansklas. Ook twee volwassenen raakten gewond. Online werden onjuiste berichten verspreid over de afkomst van de verdachte.

Hevigste rellen in jaren

Op basis van desinformatie dat een islamitische bootvluchteling de dader was, viel een woedende menigte een moskee in Southport aan. De onrust leidde daarna op meerdere plaatsen in het land tot gewelddadige ongeregeldheden.

Betogers, onder wie rechts-radicale en rechtsextremistische groepen, gingen de confrontatie aan met de politie en tegendemonstranten. Ook vielen ze moskeeën en opvangplekken voor asielzoekers aan. Britse media spreken van de hevigste rellen in het Verenigd Koninkrijk in jaren.

12-jarige jongens

Vorige week woensdag kregen de eerste verdachten die terecht stonden voor het geweld straffen tot 3 jaar cel.

Sommige arrestanten zijn erg jong. In Liverpool verscheen een 12-jarige jongen voor de rechter voor zijn aandeel in rellen op 30 juli. In Manchester moest een andere 12-jarige zich verantwoorden voor vandalisme in die stad.

Op de vraag hoe lang justitie doorgaat met het arresteren en vervolgen van de relschoppers antwoordde een woordvoeder van de Britse premier Starmer dat de regering "niet zal rusten voordat het werk is voltooid".

Afgelopen weekend was het rustiger dan de weken daarvoor, maar de politie blijft "uiterst waakzaam", zei de woordvoerder van Downingstreet 10. "Het werk is niet klaar voordat mensen zich weer veilig voelen."

Op Ameland onderzoekt de politie twee zedenincidenten met jonge kinderen die maandag in het dorp Nes hebben plaatsgevonden. De politie spreekt van "ernstige zedenfeiten".

Het eerste incident vond plaats op het Westerpad in Nes tussen 10.30 en 11.00 uur, meldt Omrop Fryslân. Een jong kind werd daar geconfronteerd met een schennispleger. Hij was alleen en had een fiets bij zich.

Bij het tweede incident werd een ander jong kind dat in de duinen achter een camping in Nes speelde aangesproken door een man. Dat gebeurde rond 19.00 uur bij een strandopgang achter een camping. Het kind werd daarna slachtoffer van een zedenmisdrijf.

Mogelijke getuigen

Het is niet duidelijk of er bij beide incidenten sprake is van dezelfde verdachte. De politie heeft informatie dat de man die betrokken was bij het tweede incident vlak daarvoor in het bijzijn van twee andere personen is gezien. Het is niet duidelijk of ze bij elkaar horen. De politie wil in contact komen met deze mogelijke getuigen.

Voor de kinderen en hun ouders is slachtofferhulp ingeschakeld. De politie doet uitgebreid onderzoek en vraagt ook andere mensen die mogelijk meer weten of hebben gezien zich te melden. Daarnaast krijgen bewoners en bezoekers met kinderen op het eiland het advies om alert te blijven.

Een 48-jarige man uit Almere is veroordeeld tot acht jaar celstraf en tbs met dwangverpleging. Vorig jaar juli verkrachtte hij een vrouw langdurig in Almere-Haven. De rechtbank veroordeelde de man ook tot het betalen van een schadevergoeding van 25.000 euro aan zijn slachtoffer.

De man sleurde de vrouw de bosjes in toen zij op 16 juli vorig jaar de hond uitliet. Daar werd ze 45 minuten lang op gruwelijke wijze verkracht, meldt Omroep Flevoland.

"Toen ik haar voor het eerst weer zag, wist ik meteen: ik krijg mijn moeder nooit meer terug", zei de dochter van het Almeerse slachtoffer in de rechtbank. "Ze is stukgemaakt."

De vrouw had drie maanden ervoor een kleinkind gekregen. "Ze werkte, was een levenslustige vrouw. Maar sinds de gewelddadige verkrachting is haar leven voorgoed verwoest en is ze onherkenbaar geworden. Ze leeft volledig in angst, mijn moeder is mijn moeder niet meer", aldus haar dochter.

De advocaat van het slachtoffer noemde de verkrachting agressief, sadistisch en doodeng. "Ze was er echt van overtuigd dat ze het niet zou overleven." De vrouw voelde zich bovendien genoodzaakt om te verhuizen uit Almere, omdat de verkrachter zei dat hij wist waar ze woonde.

Geritsel

De verkrachter sloeg op de vlucht toen hij geritsel in de bosjes hoorde. Daarbij nam hij de telefoon van zijn slachtoffer mee. De politie kon het mobieltje traceren en de verdachte aanhouden. Zijn dna bleek overeen te komen met dna dat op het lichaam van de vrouw werd aangetroffen.

Volgens de officier van justitie had de man tien dagen eerder ook al een vrouw vastgepakt die haar hond uitliet. Zij wist te ontkomen toen haar hond opsprong tegen haar belager en tussen hem en zijn baasje in bleef staan.

Eerder veroordeeld

Voor deze daad en de verkrachting, poging tot doodslag en de diefstal van de telefoon tien dagen later eiste de officier acht jaar cel en tbs met dwangverpleging tegen de man. De rechtbank ging daarin mee, ook al omdat de verdachte al eerder werd veroordeeld voor verkrachting van een minderjarige en een bedreiging met een verkrachting.

De verdachte zelf deed er tijdens de rechtszaak grotendeels het zwijgen toe. "Ik heb niet meegewerkt aan de psychische onderzoeken in het Pieter Baan Centrum, omdat ik geen stoornissen heb. En ik wil niks zeggen, omdat ik me te veel schaam."

Thierry Breton, EU-commissaris voor de Interne Markt, had geen toestemming van voorzitter van de Europese Commissie Von Der Leyen voor de waarschuwingsbrief die hij naar Elon Musk stuurde. Een woordvoerder van de Europese Commissie heeft dat in Brussel bevestigd op een persbijeenkomst.

In de brief waarschuwde Breton Musk om geen gevaarlijke inhoud te verspreiden. Dat deed hij voorafgaand aan het gesprek dat Musk afgelopen nacht had met Trump. Het werd live op X uitgezonden.

Meerdere anonieme EU-ambtenaren melden aan nieuwssite Politico dat een groot deel van de Europese Commissie verrast was dat hij de waarschuwing verstuurde. Er loopt een onderzoek tegen X over het breken van Europese regels. Een Eurocommissaris hoeft in principe geen toestemming te vragen van de voorzitter om een uiting te doen. De waarschuwing van Breton zou echter opgevat kunnen worden als een poging van de EU tot bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen en ligt daarom uiterst gevoelig.

De brief van Breton aan Musk:

De woordvoerder van de Commissie zei vandaag in Brussel dat Breton niet de intentie had om zich te mengen in Amerikaanse politiek en dat de Eurocommissaris "generieke zorgen uitte door de regels uit te leggen waaraan moet worden voldaan volgens de Europese Digital Services Act". Het Europese onderzoek dat loopt naar X gaat onder er onder meer over of het platform genoeg doet om desinformatie te weren. Als het platform misinformatie laat staan in Europa, riskeert het een boete.

Maar de opmerkingen van Breton konden wel degelijk opgevat worden als een waarschuwing, stelden ook journalisten die aanwezig waren in Brussel. Dat bleek ook wel uit de gepikeerde reactie van Musk op de brief van Breton. Hij antwoordde met een meme uit de film Tropic Thunder waarin het personage gespeeld door Tom Cruise roept: "Neem een grote stap terug en neuk letterlijk je eigen gezicht."

Bemoeien

Het campagneteam van Trump was niet onder de indruk van de woorden van Breton. Een woordvoerder stelde dat "de Europese Unie zich met zijn eigen zaken moet bemoeien in plaats van zich in de verkiezingen in de Verenigde Staten te mengen".

Eerder kreeg X, samen met TikTok en Facebook-moederbedrijf Meta, een waarschuwing van Brussel, omdat het te weinig zou doen tegen desinformatie over de oorlog tussen Israël en Hamas. Het onderzoek of X genoeg doet om desinformatie en ongewenst materiaal tegen te gaan volgens de Europese wet is nog niet afgerond.

Het tv-productiebedrijf van Paramount Pictures gaat dicht. Dat melden persbureau Bloomberg en Variety op basis van een interne memo van het mediabedrijf. Het besluit is onderdeel van een groot aantal reorganisatiemaatregelen van Paramount Global om kosten te besparen.

"Het is een uitdagende tijd voor de hele entertainment-industrie, en helaas is onze studio niet immuun voor deze ontwikkelingen", schrijft directeur Nicole Clemens van de tv-studio aan de medewerkers.

Amerikaanse kabeltelevisie was ooit een betrouwbaar verdienmodel voor Hollywood, maar nu wenden kijkers en reclamedollars zich steeds meer tot streaming.

13 Reasons Why

De lopende projecten worden ondergebracht bij CBS Studios, onderdeel van hetzelfde moederbedrijf. Paramount Television werkt op dit moment aan projecten als Cross voor Prime Video en de series Before en Murderbot voor Apple TV.

In de afgelopen jaren produceerde de studio series als 13 Reasons Why, The Haunting of Hill House, Jack Ryan en Reacher.

Het is niet de enige grote maatregel die Paramount Global neemt. Het bedrijf maakte eerder bekend van ongeveer 2000 werknemers afscheid te nemen, zo'n 15 procent van alle banen binnen het bedrijf. Het bedrijf wil 500 miljoen dollar per jaar bezuinigen.

In het West-Afrikaanse land Senegal zijn inwoners maar wat trots op hun nationale symbool: de baobab, een imposante boom die 2000 jaar oud kan worden. De baobab komt oorspronkelijk van het eiland Madagaskar, maar heeft zich miljoenen jaren geleden verspreid over de rest van het continent.

In de Senegalese cultuur heeft de baobab een speciale plek gekregen. De boom prijkt op het nationale wapenschild en de bladeren en vruchten worden verwerkt tot eten, sapjes en schoonheidsproducten. De laatste jaren is het ook in opkomst als superfood: baobabpoeder, dat wordt gemalen uit gedroogde pulp, staat bekend om zijn vele vitamines en mineralen.

De meeste bomen groeien in de kalkrijke grond van de kustregio, maar de boom is daar langzaamaan aan het verdwijnen. Tomas Diagne, een bioloog die werkt voor het Instituut voor de Studie en Behoud van de Baobab, maakt zich zorgen. "Dit is het enige dat nog over is van wat eerder een heel groot, legendarisch bos was", vertelt hij, wijzend naar een groep baobabs in een groen veld vlak bij het plaatsje Nguekokh. Achter de bomen zijn de contouren te zien van een groot fabrieksterrein. "Er blijven steeds kleinere stukjes bos over."

Ook in de hoofdstad Dakar zijn er vanwege de oprukkende bebouwing nog maar weinig baobabs over. Soms vallen ze in het drukke straatbeeld bijna niet meer op. In Quartier Baobab, een volksbuurtje in de binnenstad, vormt een baobab echter een populair verzamelpunt. Tegen de brede stam is een koffiezaakje gebouwd. "We komen hier elke dag even samen", lacht Talam Dieng, leunend tegen zijn motor. "Het is een fijne plek."

Officiële cijfers zijn er niet, maar deskundigen schatten dat in Senegal de helft van alle baobabs in de afgelopen decennia is verdwenen. Behalve de bouw is er ook een andere bedreiging. In het baobab-bos bij Nguekokh wijst bioloog Tomas Diagne naar boven, naar takken waarop kleine donkere plekken te zien zijn. "Hier zien we dat de boom ziek wordt."

Blaadjes kappen

De blaadjes van de baobabs worden regelmatig gekapt, zodat vee ervan kan eten. Maar dat gebeurt nu zo vaak, zegt de bioloog, dat de boom daardoor te weinig energie overhoudt om zich te kunnen voeden. "Als mensen maar blijven kappen, gaat de ziekte niet meer weg, dan sterft de boom. Het doet me pijn. Ik strijd al jaren voor hun behoud, maar ik voel me een roepende in de woestijn."

Zolang het kappen doorgaat, vreest Diagne dat vrijwel alle baobabs uit het Senegalese landschap zullen verdwijnen, en alleen nog de bijzondere, beschermde bomen blijven staan. Zoals de 'heilige baobab', een exemplaar met een omtrek van 32 meter. Animisten die geloven dat niet alleen mensen en dieren, maar ook planten, stenen en rivieren een ziel hebben, begroeven er vroeger hun doden. Nu is de boom een populaire attractie.

Souvenirkraampjes omcirkelen de boom, een gids neemt bezoekers via een kleine opening mee in de holle stam. Bovenin piepen honderden vleermuizen. De 14-jarige Mohamed Lamine wordt door zijn zus op de foto gezet. De baobabs horen bij de Senegalese geschiedenis, knikt hij trots. "Deze baobab is 850 jaar oud", zegt hij. Daar kunnen nog heel wat jaren bij.

Woningcorporatie l'Escaut heeft de rechter ingeschakeld om een zwaar vervuilde woning in Vlissingen te kunnen schoonmaken. In en om de woning heerst een ratten- en muizenplaag, maar de huurder weigert om haar huis te ontruimen zodat een schoonmaakploeg aan de gang kan. Vandaag diende het kort geding.

De zaak kwam vier weken geleden aan het rollen toen buren van de vrouw contact opnamen met de woningcorporatie, meldt Omroep Zeeland. Zij hadden gezien dat er ratten en muizen over de gordijnen van de slaapkamer van de woning liepen.

Aanvankelijk probeerde de woningcorporatie zelf in contact te komen met de vrouw, maar dat lukte niet. Toen een paar dagen later de politie aanbelde, deed ze wel open. Tijdens hun korte bezoek troffen agenten een ernstig vervuilde woning aan, helemaal volgestopt met spullen.

Ammoniaklucht

Diezelfde middag bezocht de politie de woning opnieuw, nu samen met de crisisdienst Emergis. Samen constateerden ze dat er in het hele huis ratten en muizen zaten. De vrouw en haar dochter kregen zuurstof toegediend vanwege de heftige ammoniaklucht die er hing door de uitwerpselen van de ratten.

Daarna werden moeder en dochter ondergebracht op een tijdelijke opvangplek bij Emergis. Maar voor de buren was het probleem daarmee niet voorbij. Volgens hen begint het ongedierte zich nu ook te vertonen in en rond de huizen in de buurt.

Omdat de vrouw tot op de dag van vandaag weigert haar huis te ontruimen voor een schoonmaakbeurt, spande de woningcorporatie een kort geding aan. De woningcorporatie zei in de rechtszaal het huis te willen schoonmaken zolang de vrouw en haar dochter bij Emergis verblijven.

Onder de spullen

Tegelijkertijd maakte een medewerker van l'Escaut wel een voorbehoud. "We hebben nog niet onder de spullen in de woning kunnen kijken, dus we weten niet hoe de staat van het huis is", zei hij.

De rechter zegde toe binnen een week een besluit te nemen.

De bosbrand die zondag uitbrak in Griekenland is inmiddels afgezwakt, doordat er minder wind is. "De situatie is verbeterd", citeert persbureau Reuters iemand van de brandweer. "Op dit moment hebben we geen nieuwe fronten, alleen wat oplevende branden, maar we blijven alert."

De natuurbrand was zo sterk uitgebreid dat ondanks de inspanningen van honderden brandweerlieden de voorsteden van de hoofdstad Athene werden bedreigd. Griekenland deed daarom een beroep op de Europese Unie voor steun. Daarop stuurden verschillende landen personeel en materieel.

Grote verwoestende natuurbranden komen de laatste jaren veel in het nieuws, breken wereldwijd records en lijken ook steeds vaker voor te komen. Eind vorige maand bevestigde een Australisch onderzoek dit: het aantal extreme natuurbranden is de laatste twintig jaar niet alleen verdubbeld, maar ze zijn vaak ook groter dan voorheen. Dat laatste komt onder meer door extremere weersomstandigheden als gevolg van klimaatverandering.

Blusvliegtuigen

Daardoor zal het waarschijnlijk ook vaker nodig zijn dat andere EU-landen elkaar te hulp schieten bij bosbranden. De EU heeft al sinds 2001 een samenwerkingsverband voor dit soort situaties, genaamd RescEU, en is bezig met het opzetten van een permanente EU-brandbestrijdingsvloot. Die zal worden beheerd door Kroatië, Frankrijk, Griekenland, Italië, Portugal en Spanje.

De EU maakte vandaag bekend opdracht te hebben gegeven om twaalf blusvliegtuigen te produceren. Die zijn bedoeld om snel in te zetten bij ernstige natuurbranden in EU-landen die om hulp vragen.

Eurocommissaris Lenarcic voor Crisismanagement noemt de plannen "een historisch moment voor de Europese civiele bescherming in dit tijdperk van klimaatcrisis". "Nu het seizoen van de bosbranden langer, dodelijker en onvoorspelbaarder wordt, hebben we onvermoeibaar gewerkt aan de versterking van het reactievermogen van de EU bij bosbranden."

Voorlopig kunnen de blusvliegtuigen echter nog niet worden ingezet. De eerste worden naar verwachting in 2027 geleverd.

Brandgangen

Natuurbranden voorkomen is lastig, zegt Brian Verhoeven, natuurbrand-onderzoeker bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid in het NPO Radio 1-programma Nieuws en Co. Een brand kan bijvoorbeeld ontstaan door blikseminslag. Toch kunnen er wel stappen genomen worden om branden beter beheersbaar te kunnen maken, zegt hij.

Zo kunnen er zogeheten brandgangen worden aangelegd. "Dat is een weg die je aanlegt om brand te voorkomen, een strook waarbij geen brandbare vegetatie staat. Daar kan het vuur dan moeilijk overheen."

Ook het aanleggen van een "mozaïek-landschap" kan een vertragende werking hebben op een natuurbrand. "Zeker tegenwoordig hebben de mediterrane landen veel homogene natuurgebieden. Dat zijn uitgestrekte gebieden met bijvoorbeeld naaldbomen en brandbare struiken. Dan kan een brand lang blijven doorgaan."

Het landschap meer divers maken kan dat voorkomen, zegt Verhoeven. "Door bijvoorbeeld wijngaarden aan te leggen tussen natuur. Dat zijn plekken waar het vuur in principe niet doorheen kan gaan. Dat biedt kansen voor de brandweer om een brand te bestrijden."

Wijngaarden aanleggen

Dit soort variatie in landschap was vroeger meer aanwezig in Griekenland, zegt Verhoeven. "Maar gaandeweg zijn steeds meer mensen het platteland gaan verlaten voor de stad. Wat voorheen wijngaarden of olijfbomen waren, is nu volgegroeid met bossen." Er is daardoor een homogener landschap ontstaan, waardoor branden zich makkelijker verspreiden.

Natuurbranden zijn van alle tijden in het mediterrane landschap, zegt Verhoeven, maar toch kunnen ze ernstige schade veroorzaken.

"Vuur hoeft niet slecht te zijn, maar wanneer het vuur te intens is en te veel warmte produceert kunnen de bodem en de natuur permanent beschadigd raken." Bovendien: doordat het vuur makkelijk overspringt, kan het ook de woongebieden van mensen bereiken, zoals deze week in Griekenland gebeurde.

De omstreden Chinese kledinggigant Shein huurt voormalig Eurocommissaris Günther Oettinger in. De Duitser gaat het bedrijf adviseren over hoe om te gaan met het politieke klimaat in de Europese Unie, zegt een Shein-woordvoerder tegen persbureau Bloomberg. Shein probeert zijn reputatie op te vijzelen in aanloop naar een geplande beursgang in Londen.

Eerder mikte het bedrijf tevergeefs op een beursnotering in New York. Er was toen zware kritiek over mogelijke dwang- en kinderarbeid in de fabrieken van Shein. Ook waren Amerikaanse politici fel tegen een beursnotering in New York uit vrees voor nauwe controle door de Chinese overheid. Mede om die reden verhuisde Shein het hoofdkantoor al van China naar Singapore.

Ultragoedkope mode

Ook in het Verenigd Koninkrijk en de rest van Europa kijken beleidmakers met argusogen naar bedrijven als Shein, die met heel lage kosten de online modemarkt bestormen. De EU overweegt bijvoorbeeld een maas in de wet te dichten die het mogelijk maakte om goedkope producten te importeren zonder invoerrechten te betalen.

Shein roept nu dus de kennis en kunde van Oettinger in. De Duitser bekleedde tussen 2010 en 2019 topposities in de EU, waaronder die van Eurocommissaris, en beschikt daardoor over een goed gevuld contactenboekje. Bovendien kent hij de bureaucratische wegen in Brussel op zijn duimpje.

Steeds meer mensen ontvluchten de zuidelijke delen van de Russische provincie Koersk, waar Oekraïense troepen een week geleden de grens over trokken. Volgens de Russische autoriteiten zijn al meer dan 120.000 mensen geëvacueerd en ook in de aangrenzende provincie Belgorod zijn inwoners van enkele dorpen uit voorzorg naar veiliger oorden gebracht.

De hulp voor al die mensen komt langzaam op gang. In de regionale hoofdstad Koersk worden mensen ondergebracht in opvangcentra, in tenten en treinwagons. Sommigen worden doorgestuurd naar andere Russische regio's.

Plaatselijk vraagt de overheid de bevolking hulp te verlenen aan de geëvacueerden, maar soms nemen burgers ook zelf het heft in handen. Zo zijn in Moskou, Sint-Petersburg en enkele andere steden vrijwilligers begonnen met het verzamelen en versturen van hulpgoederen, van kleding en schoeisel tot speelgoed en voer voor huisdieren.

Oppositiegroepen in actie

Het initiatief komt van enkele oppositiegroepen die tegen het Russische optreden in Oekraïne zijn. In Moskou gaat het vooralsnog om een enkel verzamelpunt, in deze stad van meer dan twaalf miljoen inwoners.

"Ik denk dat de mensen die ons steunen sowieso sceptisch kijken naar alles wat er de afgelopen twee jaar gebeurt", zegt Ilja Krestjaninov, hoofd van de jongerenbeweging van de partij Burgerinitiatief. "Maar helaas is het niet mogelijk dat publiekelijk te uiten, want daarvoor kun je boetes krijgen of zelfs gevangenisstraf. Maar zo gauw ze de wettige mogelijkheid krijgen iets nuttigs te doen, waarvoor ze niet worden gestraft, zijn ze bereid in actie te komen en, zoals nu, de lijdende mensen te steunen."

De hulpactie wordt ondersteund door verschillende politici en ook bekende Russische artiesten die in het buitenland verblijven. De mensen die in Moskou aankloppen hebben over de inzameling gelezen op Telegram, of ervan gehoord via vrienden.

'We helpen mensen'

"Er zijn jonge moeders die bijvoorbeeld babyvoeding komen brengen die is overgebleven of niet goed is bevallen", zegt Krestjaninov. "Iemand brengt kinderkleren die te klein zijn geworden maar nog in goede staat. En er kwam ook een man die ons vroeg wat er nodig was en daarna honderd slaapzakken voor ons kocht."

Soortgelijke initiatieven zijn ontplooid in Kazan en Rostov-aan-de-Don. In oppositiekringen klinken soms negatieve reacties over deze hulp, omdat veel van de voor het geweld gevluchte mensen eerder de Russische inval in Oekraïne zouden hebben gesteund. Dat blijkt althans uit sommige videobeelden die na de start van de Oekraïense aanval in Koersk zijn verspreid, waarop bewoners zich wenden tot president Poetin voor hulp.

De hulpverleners vinden dat ze mensen in nood moeten helpen zonder aanzien des persoons. "We helpen in de eerste plaats mensen", zegt vrijwilligster Jekaterina Dobrynina. "We kijken niet naar iemands paspoort, geloof of principes. Het maakt ons niet uit op wie zo iemand heeft gestemd of wat hij denkt."

'Situatie is onder controle'

Het blijft lastig om precies in te schatten wat er intussen in de grensgebieden van Koersk gebeurt. Duidelijk is wel dat de gevechten vooralsnog doorgaan. Het Russische ministerie van Defensie meldde vandaag dat een Oekraïense aanval was afgeslagen, op meer dan twintig kilometer van de grens met Oekraïne. Volgens Moskou is de Oekraïense opmars op Russisch grondgebied tot staan gebracht. De Oekraïense president Zelensky zei vandaag dat zijn troepen juist nog steeds terrein winnen. Maar het is onmogelijk onafhankelijk te verifiëren wie er gelijk heeft.

De Russische televisie toont al een week lang vooral beelden van hoe de Oekraïense troepen worden bestreden en meldt dagelijks grote verliezen aan Oekraïense zijde. De situatie is onder controle, luidt de geruststellende boodschap, en de Oekraïners zullen worden teruggedreven tot over de grens, iets dat sommige Russen op straat in Moskou werktuiglijk herhalen. "Wij zullen winnen, dat staat vast", zegt een man. Maar gevraagd naar hun mening over de situatie doen veel Moskovieten er liever het zwijgen toe.

Volgens president Poetin moeten de nationale garde en de veiligheidsdienst orde op zaken stellen in het grensgebied. Hij waarschuwde gisteren opmerkelijk genoeg wel voor de mogelijkheid van onrust in de aan Koersk grenzende provincie Brjansk, waar, net als in Koersk en Belgorod, een 'anti-terreurregime' van kracht is.