NOS Nieuws - Algemeen

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de opmars in Afrika van een nieuwe variant van het mpox-virus, ook bekend als het apenpokkenvirus, aangemerkt als een internationale noodsituatie.

Het uitroepen van de noodsituatie volgt na een forse uitbraak in de Democratische Republiek Congo. Het virus is ook opgedoken in omliggende landen. De Afrikaanse volksgezondheidsorganisatie Africa CDC waarschuwde gisteren al voor een "continentale noodsituatie".

De nieuwe variant is besmettelijker en gevaarlijker dan vorige varianten. Volgens de WHO raakten dit jaar al meer dan 14.000 mensen besmet met het virus. Ook vielen er meer dan 500 doden, aanzienlijk meer dan een jaar eerder.

"In Congo circuleren al meer dan tien jaar mpox-virussen, maar het afgelopen jaar is het aantal besmettingen en doden flink gestegen", zei WHO-topman Tedros tijdens een persconferentie die op X werd uitgezonden.

Volgens Tedros is internationale samenwerking nodig om de uitbraak onder controle te krijgen. Daarvoor is vooralsnog 1,5 miljoen dollar vrijgemaakt, maakte de organisatie vandaag bekend.

De WHO maakt zich al een tijd zorgen over de opmars van het virus in tien Afrikaanse landen.

Ziekteverschijnselen

Het mpox-virus (virologen gebruiken ook de Engelse naam monkeypox) gaat over van dier op mens, maar ook van mens op mens, door intiem contact zoals zoenen en seks. Wie het virus oploopt, heeft in het begin last van koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid. Na een paar dagen verschijnen er vlekken op de huid. Deze huiduitslag gaat over in blaasjes, die na twee tot drie weken van de huid vallen.

Het virus werd voor het eerst bij mensen vastgesteld in 1970 in de Democratische Republiek Congo, meldt WHO. Sindsdien wordt het virus vooral aangetroffen in Afrika, maar in 2022 dook een mildere variant op in Europa - ook in Nederland. Die variant was zelden dodelijk.

De Wereldgezondheidsorganisatie riep ook toen een internationale noodtoestand uit op het gebied van de volksgezondheid. Vanwege de uitbraak werden in ons land ook mensen gevaccineerd tegen de ziekte.

Iedereen kan het mpox-virus krijgen: het komt voor bij bij jong en oud. Volgens het RIVM is de ziekte sinds april 2022 in Nederland bij 1306 mensen vastgesteld.

Eugènie Herlaar, die vandaag op 84-jarige leeftijd overleed, was de eerste vrouw die op de Nederlandse televisie het journaal presenteerde en ook de eerste journaalpresentator van kleur.

Toen ze er in 1965 begon, bestond het journaal al negen jaar. Haar optreden kan achteraf worden gezien als een mijlpaal voor de vrouwenemancipatie, maar zo zag ze het zelf niet. Ze presenteerde zichzelf in de eerste plaats als een heel gewone vrouw.

"Mijn grootste liefhebberij is breien en haken en dat kan ik nu fijn doen tussen het eerste en tweede journaal in", zei ze vlak voor haar debuut. "Als ik straks weer een nieuwe jurk gemaakt heb, ga ik niet naar mijn moeder om hem te laten zien, maar zeg ik gewoon: 'Kijk vanavond maar'."

'Gebruinde huid'

Haar huidskleur vond ze al helemaal geen punt. "Ik heb van nature een iets gebruinde huid", zei ze daarover. Dat vond ze alleen maar makkelijk, want daardoor hoefde ze weinig aandacht te besteden aan make-up.

Eugènie Herlaar werd in 1939 geboren op Curaçao, waar haar vader voor Shell werkte. Naar eigen zeggen ontstond haar levenslange liefde voor de radio doordat ze als 4-jarige op Curaçao mocht meedoen aan een radio-uitzending voor kleuters.

Zenuwen

Na de hbs wilde ze naar de toneelschool, maar daar werd ze vanwege haar huidskleur geweigerd. Een paar jaar later, toen ze 23 was, was ze wel welkom bij de Wereldomroep, waar ze "alles deed", ook nieuws lezen. Ze sprak onder meer de teksten in die werden gebruikt voor het tv-journaal op de Nederlandse Antillen.

Bij de Wereldomroep merkte ze dat ze geen last had van zenuwen, zei ze toen ze bij het journaal begon. "Ik had dienst toen de moord op Kennedy plaatsvond en moest de laatste berichten voorlezen. Natuurlijk klinkt in zulke omstandigheden je stem wat emotioneler, maar ik geloof niet dat dat irritant is. Zoiets doet niet alleen jou iets, maar alle kijkers en alle luisteraars."

Emoties

De NTS (de voorloper van de NOS) was bang dat de inzet van een vrouwelijke presentator slecht zou vallen. In Engeland staakte de BBC na negatieve reacties van kijkers een experiment met een vrouwelijke nieuwslezer. Sommige kijkers vonden dat zij te emotioneel reageerde op een treurig bericht, anderen vonden haar bij een bericht over een moord op een kind voor een vrouw juist te koel.

Daarom werd Herlaar voorzichtig gebracht. In eerste instantie was alleen haar stem te horen. Toen dat niet tot reacties leidde, besloot de NTS haar ook in beeld te brengen.

Suffragette

In 1965 trad ze, 25 jaar oud, in vaste dienst bij de NTS. Het idee was aanvankelijk dat ze voor het journaal verslaggever zou worden voor 'vrouwelijke' onderwerpen, zoals modenieuws, maar daar kwam niets van terecht. Ze werkte vanaf het begin één avond per week als nieuwslezer en vier dagen als verslaggever.

Eén krant schreef dat ze op televisie een soort suffragette zou zijn, zoals feministen voor de Eerste Wereldoorlog werden genoemd. Zo had ze het zelf nog nooit gezien, erkende ze. Het was typisch een reactie van vóór de tweede feministische golf, die in Nederland kort daarna begon.

Best verstaanbare spreker

Vanaf het begin was Herlaars optreden op televisie een succes. In 1966 koos de Vereniging voor Slechthorenden haar tot best verstaanbare spreker op televisie. Ze kreeg de prijs uitgereikt door televisiecoryfee Mies Bouwman, in haar programma Mies en scène.

Negatieve reacties bleven uit. Ze vertelde later dat ze in het begin zo'n tien brieven per week kreeg, allemaal van fans. Sommige schrijvers vroegen een foto met handtekening. De stroom brieven nam drastisch af toen bekend werd dat ze zich had verloofd met haar jeugdvriend André van Westhreenen.

Man en kinderen

Op 3 augustus 1967 trouwde ze onder grote belangstelling en werd ze 'mevrouw van Westhreenen', zoals enkele kranten schreven. Het paar ging bij haar ouders in Loosdrecht wonen. Ze bleef volledig in dienst bij de NTR.

In de uitzending 'NOS Journaal 50 jaar' in 2006 was Eugènie Herlaar te gast en blikte ze terug op haar carrière:

Toen het echtpaar een eigen huis in Nunspeet ging bewonen, bracht Herlaar haar werk terug tot één avond per week. Ze vond het niet prettig voor haar man als zij 's avonds vaak weg zou zijn. Ze zei dat ze waarschijnlijk helemaal met werken zou stoppen als er een baby kwam. Al voor haar dochter in 1968 werd geboren, werd Marga van Arnhem benoemd als haar opvolger.

Herlaar presenteerde daarna nog een tijdje freelance het Journaal. Ook deed ze nog wat televisiewerk voor de TROS en de KRO, maar toen ze ook nog een zoon kreeg stopte ze helemaal met werken.

Kwaaltjes

Vervolgens kreeg ze last van het soort problemen waarover Joke Smit in 1967 had geschreven in Het onbehagen bij de vrouw, het artikel dat wordt gezien als het begin van de tweede feministische golf in Nederland. Thuis kwamen de muren op haar af. "Ik liep met allerlei kwaaltjes naar de dokter, ik had het niet meer. Die man raadde me toen aan iets te gaan doen."

Ze besloot een opleiding logopedie te volgen, die ze in 1974 afrondde, en vestigde een logopediepraktijk aan huis. Ook werd ze lid van de gemeenteraad voor een lokale partij. Zodra ze weer meer om handen had dan het huishouden en de zorg voor de kinderen verdwenen haar problemen.

Racisme

In 1975 keerde ze terug bij het NOS Journaal om samen met Harmen Siezen te gaan presenteren. Omdat de NOS dat experiment geen succes vond, kwam daar snel een einde aan.

Ditmaal werd ze wel geconfronteerd met racisme. Ten tijde van de Molukse treinkaping in Wijster kreeg ze een brief waarin de schrijver haar vroeg "vlug op te donderen naar het land waar je thuishoort". Achteraf de voorbode van een tijd met ruwere omgangvormen en onverholen racisme.

Het Openbaar Ministerie in Frankrijk begint een strafrechtelijk onderzoek naar online agressie tegen en intimidatie van olympisch bokskampioen Imane Khelif. Dat onderzoek volgt na een aanklacht van de boksster tegen het sociale medium X.

Volgens haar advocaat Nabil Boudi werd de Algerijnse boksster tijdens de Zomerspelen in Parijs geconfronteerd met "vrouwonvriendelijke, racistische en seksistische" opmerkingen op sociale media.

In haar aanklacht zijn de namen van X-eigenaar Elon Musk en schrijfster J.K. Rowling opgenomen. De twee beroemdheden schreven of deelden berichten op sociale media waarin ze suggereerden dat Khelif een man is.

Meerdere prominente figuren lieten zich tijdens de Olympische Spelen negatief uit over Khelif. Die berichten werden miljoenen keren bekeken.

Onderzoek gestart

De openbaar aanklager bevestigde vandaag een onderzoek te zijn begonnen wegens "cyberintimidatie op basis van geslacht, publieke belediging op basis van geslacht, publiek aanzetten tot discriminatie en publieke belediging op basis van afkomst".

Volgens de Franse wet geldt een aanklacht tegen een sociaal medium als een aanklacht tegen "onbekende personen". Dat betekent dat justitie de vrijheid heeft om onderzoek te doen naar iedereen die mogelijk haatdragende berichten heeft geschreven. Of de aanklager al verdachten op het oog heeft, is niet bekend.

De 25-jarige Algerijnse boksster werd deze zomer wereldnieuws toen haar Italiaanse tegenstander Carini op het olympisch bokstoernooi in Parijs al na 46 seconden opgaf. Carini, die in de boksring in tranen uitbarstte, concludeerde dat het door de harde klappen die Khelif uitdeelde nooit een eerlijk gevecht was geworden.

Om Khelif was al lange tijd veel te doen. Zo werd de boksster in de aanloop naar de Spelen gediskwalificeerd tijdens de WK in New Delhi, omdat ze niet voldeed aan de deelnameregels van de International Boxing Association (IBA). Volgens de IBA had de Algerijnse een te hoge testosteronspiegel om aan het vrouwentoernooi mee te doen.

Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) zette de IBA in juni 2023 buitenspel vanwege corruptie. Volgens het IOC voldeed Khelif wel degelijk aan de eisen om aan de Spelen mee te mogen doen en stond haar deelname aan het vrouwentoernooi niet ter discussie.

Na de partij tegen Carini ontving Khelif massaal haatberichten op sociale media. Ze voelde zich in de steek gelaten en riep tijdens de Spelen al op te stoppen met de "mensonterende" pesterijen rond haar persoon.

Gouden medaille

Khelif is de eerste boksster uit Afrika met een olympische medaille. In de finale was ze oppermachtig tegen haar Chinese opponent. Na de partij zei Khelif dat ze alle recht had om deel te nemen.

"Mijn eer is intact, maar de dingen die op sociale media werden gezegd, waren extreem slecht. Het heeft impact op de waardigheid van mensen", vertelde Khelif. "Dit is de eerste gouden medaille voor Algerije en de Arabische wereld in het vrouwenboksen. Ik ben ongelooflijk blij."

In Duitsland mag het omstreden tijdschrift Compact voorlopig toch worden uitgegeven. De regering stelde vorige maand een verbod in tegen het blad, dat daarbij werd omschreven als spreekbuis van extreemrechts. Maar in een tussenvonnis is het publicatieverbod opgeschort.

Compact heeft bezwaar aangetekend tegen het overheidsbesluit om het blad te verbieden. Het hof in Leipzig behandelt deze klacht en oordeelt dat er voor nu onvoldoende grond is voor een verbod. Een definitief vonnis is er waarschijnlijk pas over maanden.

'Agressieve houding'

Het hof ziet wel een "militante en agressieve houding tegenover constitutionele basisprincipes". Ook zijn er "indicaties" dat publicisten van Compact "de menselijke waardigheid schenden", maar daar staat tegenover dat de meeste publicaties volgens het hof binnen de perken van de vrijheid van meningsuiting blijven.

Totdat de zaak grondig is uitgezocht is een publicatieverbod volgens het hof disproportioneel. In de verklaring wordt geopperd dat de autoriteiten "mildere" maatregelen kunnen treffen tegen het mediabedrijf. Zoals andere beperkingen opleggen of het verbieden van bijeenkomsten.

'We kunnen door'

Volgens minister Faeser van Binnenlandse Zaken zet het tijdschrift aan tot haat tegen Joden, mensen met een migratieachtergrond en tegen de parlementaire democratie. Het blad is door de Duitse inlichtingendienst bestempeld als antidemocratisch. Ook worden volgens de dienst complottheorieën verspreid in het blad.

Compact beroept zich op de persvrijheid. Oprichter Jürgen Elsaesser noemt het tussenvonnis een overwinning. Hij stelt dat de volledige juridische procedure "zeker twee jaar zal duren". "En tot die tijd kunnen we doorgaan!" Het tijdschrift bestaat sinds 2021 en heeft een maandelijkse oplage van 40.000 exemplaren.

De zaak tegen Raisa Blommestijn, presentator van omroep Ongehoord Nederland, is uitgesteld. Aanvankelijk zou ze komende maandag voor de rechter hebben moeten verschijnen. Nu staat de zitting gepland op 21 november. Het Openbaar Ministerie meldt dat de vakantieperiode de reden is voor het uitstel.

De presentatrice wordt vervolgd voor groepsbelediging vanwege een bericht op het voormalige Twitter, inmiddels X, waarin ze zich volgens het OM beledigend uitliet over mensen met een zwarte huidskleur. Zelf bestempelde ze haar opmerkingen als "politiek commentaar". Ook de aanklacht voor smaad kwam na een tweet, waarin ze iemand een "kleuterneuker" noemde.

'Censuur'

Blommestijn was sinds 2022 een van de presentatoren van Ongehoord Nieuws, het opinieprogramma van ON. Begin dit jaar werd bekend dat ze stopte bij de omroep.

De omroep heeft de presentatrice meerdere malen verzocht om "zorgvuldig om te gaan met haar online uitspraken", liet ON weten. Volgens Blommestijn had voorzitter Arnold Karskens haar gevraagd te stoppen met het geven van haar mening via haar socialemediakanalen. Ze noemde dat "niets minder dan een poging tot censuur".

Karskens werd onlangs na klachten op non-actief gesteld, naar aanleiding van "serieuze klachten over zijn functioneren", zo maakte de omroep bekend. Daarop kondigde Raisa Blommestijn aan weer terug te keren bij de omroep.

Al twee weken lang staat het Midden-Oosten onder hoogspanning. Het Iraanse regime dreigt samen met zijn Libanese bondgenoot Hezbollah een vergeldingsaanval uit te voeren op Israël. De regio - en landen ver daarbuiten - wachten in spanning af, maar alleen Iran heeft het antwoord op de vraag of en wanneer de tegenaanval komt.

Ondertussen draait de diplomatie overuren. Wereldleiders vestigen hun hoop op de-escalatie, mogelijk door nieuwe onderhandelingen over Gaza die morgen beginnen.

Liquidaties op eigen grondgebied

Eerst even terug naar hoe de regio in deze situatie is beland. Op dinsdag 30 juli vermoordt Israël de hoge Hezbollah-commandant Fuad Shukr in de Libanese hoofdstad Beiroet, als vergelding voor een eerdere aanval op de Golanhoogten waarbij twaalf mensen, vooral kinderen en jongeren, omkwamen. Nog geen 24 uur later wordt de politiek leider van Hamas Ismail Haniyeh geliquideerd in de Iraanse hoofdstad Teheran.

Israël eist die laatste liquidatie niet op, maar ontkent het ook niet. Toch lijkt de moord alles weg te hebben van de werkwijze van de Israëlische geheime dienst, schrijven verschillende media. Ook de Iraanse machthebbers wijzen direct naar hun aartsvijand.

Spierballentaal

Spierballentaal uit Iran en Libanon laat niet lang op zich wachten. De hoogste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei, ziet het als "een plicht" van Iran om de moord op Haniyeh te wreken. Hezbollah-leider Hassan Nasrallah zegt in een toespraak dat hun reactie "krachtig en effectief" zal zijn.

De vrees is dat de tegenaanval groter zal zijn dan afgelopen april. Toen werd bij een Israëlisch bombardement op het Iraanse consulaat in Damascus een hoge commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde gedood. Iran beantwoordde dat bombardement met ruim 300 raketten en drones. Die werden bijna allemaal uit de lucht geschoten door Israël en zijn bondgenoten, onder andere omdat Iran kort voor de aanval zou hebben gewaarschuwd.

Dit keer is het gezichtsverlies voor Iran groter en zullen ze mogelijk harder willen terugslaan. Misschien zelfs in samenwerking met 'de As van Verzet', zoals Iran zijn bondgenoten noemt: Hezbollah in Libanon, de Houthi's in Jemen en pro-Iraanse milities in Syrië en Irak.

Bekijk hier onze interactieve special over de machtsstrijd in het Midden-Oosten:

Binnen Iran zou verschil van mening zijn over hoe grootschalig de vergeldingsaanval moet worden. De nieuwe Iraanse president Masoud Pezeshkian, enkele uren voor de liquidatie van Haniyeh geïnstalleerd, zou bij de hoogste leider hebben aangedrongen op terughoudendheid. Hij waarschuwt dat een vergeldingsaanval zijn presidentschap en de Iraanse economie in gevaar kan brengen. Dat schrijft de in Londen gevestigde nieuwszender Iran International op basis van anonieme bronnen.

Ondanks al die harde woorden laat de vergeldingsaanval dus al twee weken op zich wachten. Dat kan te maken hebben met het plannen van de aanval, wat tijd kost. Zeker als Iran zijn bondgenoten erbij betrekt.

Daarnaast lijkt het ook een psychologische oorlog. De Britse krant Financial Times citeert een anonieme bron die dicht bij de machthebbers staat: "Wachten op de dood is moeilijker dan de dood zelf." Ook de leider van Hezbollah zei onlangs in een speech dat het wachten op een vergeldingsaanval onderdeel van de "straf" is, omdat de strijd "ook psychologisch is".

Staakt-het-vuren in Gaza

Diplomaten proberen al de hele week om de reactie van Iran te beperken. Het hoogtepunt van die diplomatie is morgen. Onderhandelaars uit Israël, Amerika, Qatar en Egypte gaan opnieuw praten over een staakt-het-vuren in Gaza. Hamas laat weten geen delegatie naar de Qatarese hoofdstad Doha te sturen.

Drie anonieme Iraanse functionarissen zeggen tegen persbureau Reuters dat Iran afziet van een directe vergelding tegen Israël als er een staakt-het-vuren komt in Gaza. Het vergroot de druk op de Israëlische premier Netanyahu om een bestand te ondertekenen, iets wat hij tot nu toe steevast geweigerd heeft.

Tot slot is het ook belangrijk om te blijven kijken naar wat Hezbollah doet. Door de liquidatie van commandant Fuad Shukr heeft de Libanese beweging - die door Europa en de VS als terreurgroep worden gezien - ook haar eigen beweegredenen om Israël te wreken. Hezbollahs antwoord kan losstaan van de Iraanse vergeldingsaanval.

Rusland heeft zich in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties beklaagd over "Oekraïense wreedheden tegen de burgerbevolking", nu Oekraïense troepen al langer dan een week Russische grond bezetten in de regio Koersk. Volgens de Russische gouverneur Smirnov zijn er zover bekend twaalf Russische burgers omgekomen.

"Ze blijven maar herhalen dat Oekraïne het recht heeft om zichzelf te verdedigen, terwijl het gaat over aanvallen tegen de burgerbevolking", zei de Russische ambassadeur Polyanskiy in een bijeenkomst van de Veiligheidsraad. "We hebben geen veroordelend woord gehoord van de westerse sponsors van het regime in Kyiv over deze acties."

De Amerikaanse vertegenwoordiger in de Veiligheidsraad kaatst de bal terug naar Rusland. "Er is geen twijfel over welk land bewezen oorlogsmisdaden en wreedheden heeft begaan in Oekraïne."

Ook de Nederlandse minister van Defensie benadrukt vandaag, in lijn met het standpunt van de Europese Unie, dat Oekraïne het recht heeft om zichzelf te verdedigen, ook al is dat over de eigen grens. "Het is belangrijk om te blijven benadrukken dat Rusland de agressor in deze oorlog is", aldus minister Brekelmans tegen de NOS.

Vergelijkbare woorden komen van minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken. Oekraïne heeft het recht om zich te verdedigen, en daar vallen "binnen de kaders van het internationaal recht" ook aanvallen op Russisch grondgebied onder, zegt hij.

Oorlogsrecht staat het toe

Het oorlogsrecht staat dit ook toe, zegt Marieke de Hoon, universitair hoofddocent internationaal recht. "Zolang er maar militaire doelen worden aangevallen. Zelensky begrijpt dat hij veel steun zal verliezen als hij nu burgerdoelen aanvalt."

Steeds meer burgers ontvluchten de zuidelijke delen van de Russische provincie Koersk, waar Oekraïense troepen een week geleden vriend en vijand verbaasden door de grens over te trekken. Maandag stelde de Oekraïense legertop dat zijn troepen zo'n 1000 vierkante kilometer grondgebied hadden bezet. Het valt niet te verifiëren of Oekraïne daadwerkelijk zo veel grond in handen heeft.

Beveiliging kerncentrale opgeschroefd

Rusland meldt vandaag dat het extra maatregelen heeft genomen om de kerncentrale bij Koersk te beschermen en beveiligen. Het leger zegt vooral te letten op aanvallen met drones. De centrale ligt zo'n 100 kilometer van de Oekraïense grens.

Volgens de Russische autoriteiten zijn al meer dan 120.000 mensen geëvacueerd in de regio. Ook in de aangrenzende provincie Belgorod zijn inwoners van enkele dorpen uit voorzorg naar veiligere oorden gebracht. De gouverneur heeft de noodtoestand uitgeroepen. "De situatie blijft extreem moeilijk en gespannen", zei Gladkov in een video op zijn Telegramkanaal.

De gouverneur meldde droneaanvallen op de dorpen Sjebekino en Oestinka in de nacht van dinsdag op woensdag. Daarbij vielen volgens Gladkov geen gewonden, maar werd wel schade aangericht. Ook de autoriteiten in de nabijgelegen Voronezj en Brjansk meldden droneaanvallen.

Staat het oorlogsrecht toe dat Oekraïne nu zelf grondgebied van de vijand inneemt? "Ja, dat mag", legt De Hoon uit. "Want Rusland is de agressor in deze oorlog, wat betekent dat Oekraïne zich mag verdedigen. Daaronder valt ook het aanvallen van de plekken waar vijandelijke raketten worden afgeschoten. Dus als dat op Russisch grondgebied is, mag dat."

Zelensky laat tot nu toe weinig los over het doel van de operatie. In zijn dagelijkse videoboodschap zei hij maandag dat Oekraïne de "oorlog huiswaarts laat keren", om Rusland "te dwingen tot vrede". Een Amerikaanse regeringsambtenaar zegt tegen persbureau Reuters dat Kyiv Rusland wil dwingen om een deel van zijn troepen uit Oekraïne te halen, om die naar Koersk te verplaatsen.

Verder stellen militaire analisten dat Oekraïense troepen mogelijk grond willen bezetten om sterker te staan in eventuele toekomstige onderhandelingen. "Ook dat mag", zegt De Hoon. "Wat niet mag is het claimen van de grond, het annexeren dus. Dat zou agressie zijn, zoals Rusland heeft gedaan bij de Krim."

Moreel van de troepen

Een ander genoemd motief is dat Zelensky de eigen bevolking weer vertrouwen wil geven in de slagkracht van het leger. Het mislukte zomeroffensief een jaar geleden stemde de Oekraïners pessimistischer over de krijgsmacht, lieten opiniepeilingen zien.

Hoe omvangrijk de Oekraïense aanval is, is nog steeds niet duidelijk. Volgens een functionaris zijn er duizenden militairen actief in het gebied, maar hoeveel het er precies zijn, wordt niet bekendgemaakt. Ook is onduidelijk in hoeverre Rusland in staat is de aanval af te slaan. De berichtgeving daarover is van beide kanten summier. Over aantallen slachtoffers is weinig bekend. Er zijn in het gebied geen onafhankelijke waarnemers.

Zo trokken Oekraïense troepen vorige week de grens over:

Duitsland zit achter een Oekraïner aan. Dat is - in het kort - de strekking van nieuwe publicaties over het onderzoek naar de aanslag op de Nord Stream-pijpleidingen, bijna twee jaar geleden. Waar Denemarken en Zweden hun onderzoek naar de aanslag hebben stopgezet, en Polen de zoektocht vooral lijkt tegen te werken, hebben de Duitsers nu een internationaal arrestatiebevel uitgevaardigd tegen een man uit Oekraïne.

Het verschil in gretigheid om de spraakmakende aanslag op te lossen, ook als dat ten koste gaat van een bondgenoot, valt op. Maar onlogisch is het niet.

Concreet heeft de Duitse justitie drie Oekraïners in het vizier: de duikschoolhouders Jewhen en Switlana U. en hun medewerker Volodymyr Z. Tegen Z. ligt er een arrestatiebevel. Justitie denkt zijn betrokkenheid het best te kunnen bewijzen, schrijft de Süddeutsche Zeitung, een van de media die onderzoek doen naar de aanslag.

Z. woont bij de Poolse hoofdstad Warschau. De Poolse autoriteiten zeggen dat ze het arrestatieverzoek hebben binnengekregen, maar dat Z. naar Oekraïne is vertrokken.

Nord Stream 1 en 2

Nord Stream was een Duits-Russisch miljardenproject rond de aanleg van gasleidingen tussen beide landen. Die gingen in de buurt van Sint-Petersburg in zee en kwamen aan de Duitse Oostzeekust weer boven water. De eerste leiding werd in 2011 geopend.

Nord Stream 2 was nog niet in gebruik toen de leiding in 2022 werd opgeblazen, een halfjaar na de Russische inval in Oekraïne.

Door de buizen kon jaarlijks ruim 50 miljard kuub Russisch gas stromen. Dat was van groot belang voor de Duitse energievoorziening. De gasleiding hoorde bij de zogeheten vitale infrastructuur, voorzieningen die nodig zijn om het land te laten draaien.

Duitsland zette in het verleden dus vol in op Russisch gas via Nord Stream, tot onvrede en frustratie van onder meer Polen. Het buurland vond dat Duitsland zich daarmee veel te afhankelijk maakte van Russisch gas. Ook bij andere landen waren daarover zorgen. Zeker Nord Stream 2, de leiding die werd aangelegd toen de spanningen tussen Rusland en het Westen al hoog waren opgelopen, bleek een geopolitieke splijtzwam.

De Süddeutsche Zeitung verwoordt het vandaag zo: "Een saboteur is vanuit Pools perspectief mogelijk eerder een held dan een crimineel." In de krant wordt er, net als in andere Duitse media, ook op gewezen dat Polen het onderzoek niet bepaald verder heeft gebracht.

Sporen in het onderzoek naar de aanslag leiden al langer naar Oekraïne. Het zeiljacht dat vermoedelijk is gebruikt door de saboteurs, de Andromeda, was gehuurd door een Pools bedrijf waar een Oekraïense zakenman achter zit. De drie Oekraïners die Duitsland in beeld heeft, zouden op het schip hebben gezeten.

Geen link met Oekraïense autoriteiten

Voor betrokkenheid van Oekraïense autoriteiten is zowel in het officiële onderzoek als door onderzoeksmedia geen bewijs gevonden. Duitse kranten benoemen dat, maar stellen ook de vraag wat er gebeurt als die link ooit wel zou worden gevonden. "Kun je een land dat een belangrijk deel van je eigen energie-infrastructuur heeft opgeblazen blijven steunen met miljoenen euro's voor defensie?", schrijft de Süddeutsche Zeitung.

Duitsland lijkt vooralsnog dus vastbesloten om het onderzoek voort te zetten, al is het twijfelachtig of Volodymyr Z. ooit voor een Duitse rechtbank zal verschijnen. Polen zegt dat hij al ruim een maand het land uit is - en dat het land daar niets aan kon doen.

Een kind van 1 jaar oud is gisteren zwaargewond geraakt na een val uit een raam van een woning in Rotterdam. Over de oorzaak van de val is nog niets bekend.

Volgens de politie viel het kindje uit het raam op de vierde etage. Dat gebeurde aan de Mathenesserdijk. Het kind is met ernstige verwondingen naar het ziekenhuis gebracht, meldt Rijnmond. Een van de ouders zou op het moment van de val in de woning aanwezig zijn geweest, aldus een politiewoordvoerder.

Er wordt onderzocht of het om een ongeluk of misdrijf gaat. Getuigen of mensen die andere relevantie informatie hebben, worden opgeroepen zich te melden. Voor mensen die de val hebben zien gebeuren, is Slachtofferhulp ingeschakeld.

Eugènie Herlaar, de eerste vrouwelijke presentator van het NOS Journaal, is vanochtend na een kortdurend ziekbed overleden. Dat laat haar familie aan de NOS weten. Ze was 84 jaar.

Herlaar werd op 10 november 1939 geboren op Curaçao. In haar kinderjaren nam ze al deel aan het kinderuurtje van de CUROM, de Curaçaose Radio Omroep. Ook stond ze op de lagere school graag op het toneel.

Op haar 8ste kwam Herlaar met haar familie naar Nederland. In haar jaren op de hbs was ze actief bij de jeugdomroep van de AVRO. Na school had ze verschillende banen, veelal binnen de media, bijvoorbeeld als omroepster bij Radio Nederland Wereld Omroep. Daar maakte ze reportages en las ze het nieuws.

In de jaren 60 zat het publiek nog niet te wachten op een vrouwelijke nieuwslezer, zo leek het. Dat was gebleken uit een proef bij de BBC; vrouwen straalden geen autoriteit uit, zo oordeelden de kijkers. Het idee was dat vrouwen te emotioneel zouden zijn bij gevoelige onderwerpen. En hielden ze hun emoties wel in bedwang, dan waren ze te kil.

'Dolle bui'

Dat ging er bij Herlaar niet in. "In een dolle bui" schreef ze een brief aan de hoofdredactie van het NOS Journaal, met de vraag hoe het kon dat daar geen vrouwenstem te horen was. "Het was helemaal gek dat typisch vrouwelijke onderwerpen als modereportages en de huishoudbeurs ook door mannen werden gedaan. Ik vond dat een vrouw dat hoorde te doen", zei ze vorig jaar in een interview met het Noordhollands Dagblad.

Ze werd uitgenodigd voor een test en in 1965 mocht ze aan de slag. Eerst achter de schermen. Ze zou alleen commentaarteksten inspreken, want een vrouw in beeld bij het nieuws, dat vond men nog te ver gaan, was haar indruk. Maar de mannen waarmee ze werkten, bleken helemaal niet moeilijk te doen over een vrouwelijke collega, en al snel werd ze toch verslaggever en nieuwslezer.

Baby Willem-Alexander

Ze maakte vele reportages, dat was waar haar hart lag. Zo deed ze verslag van een file richting Zandvoort - toen nog een zeer zeldzaam verschijnsel - en wachtte ze uren bij kasteel Drakensteyn om de geboorte van prins Willem-Alexander aan te kunnen kondigen.

In 1966 reikte de Nederlandse Vereniging van Slechthorenden Herlaar een prijs uit. Doven en slechthorenden prezen haar voor haar goede articulatie, waardoor ze haar goed konden volgen. Ook werd ze geroemd om haar 'fluwelen stem'.

Ze trouwde in 1967 en ging uit vaste dienst. Ze bleef nog twee jaar bij het journaal werken als freelancer. Toen er kinderen kwamen stopte ze bij het nieuws, met pijn in haar hart.

Daarna deed ze nog allerlei tv-klussen. Onder meer voor de TROS, Teleac, AVRO en KRO. Maar ook dat was op enig moment niet meer te combineren met haar gezin.

Logopedie

Herlaar moest erg wennen aan het leven zonder werk in Hilversum. Om nog iets met haar ervaring te doen, ging ze logopedie studeren en zette ze daarna een eigen praktijk op.

Ze verhuisde met haar gezin naar Heerhugowaard, waar ze later werd benoemd tot ereburger vanwege haar inzet voor cultuur in de regio. In 1998 werd ze benoemd tot Lid in de Orde van Oranje-Nassau en tien jaar later werd ze Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

Herlaar was in 2018 een van de hoofdgasten bij de presentatie van een boek over het 100-jarige jubileum van Hilversum als mediastad:

Vele vrouwelijke presentatoren volgden in Herlaars voetsporen. Ze kwam nog altijd samen met oud-collega's uit haar televisietijd, zoals Henny Stoel en Noraly Beyer. Ze noemden zichzelf de Media Meiden Club.

Deur opengezet

"Ze noemden me een doorbraakvrouw, maar ik zie mezelf niet als feministe", zei ze in het Noordhollands Dagblad. "Het is niet mijn stijl om de barricaden te beklimmen. Maar als ik nu zo veel vrouwen op tv zie, ben ik toch trots dat ik voor die meiden de deur heb opengezet."

NOS Nieuws-hoofdredacteur Giselle van Cann prijst Herlaar voor de rol die ze heeft gespeeld. "Eugènie had een voor haar tijd onconventionele aanpak en ambitie: zij ging recht op haar doel af en liet zien dat er meer mogelijk was dan velen dachten. Daarmee is ze een grote inspiratie voor de generaties na haar."

In de uitzending 'NOS Journaal 50 jaar' in 2006 was Eugènie Herlaar te gast en blikte ze terug op haar carrière:

De start van een etappe van de Tour de France Femmes, vandaag in Valkenburg, smaakt naar meer. Wat burgemeester Daan Prevoo betreft wordt het Zuid-Limburgse stadje ook de aankomstplaats voor een etappe van de manneneditie van de Tour de France in 2026.

Prevoo dicht Valkenburg grote kansen toe. Hij heeft vandaag twee gesprekken met Tour de France-directeur Christian Prudhomme. En volgens de burgemeester toonde de Tourdirecteur zich bij een recent bezoek aan Valkenburg onder de indruk van de grotten. Ook is Prudhomme een groot fan van de Nederlandse Tourwinnaar van 1968, Jan Janssen.

"Ik denk dat een rol als startplaats te hoog gegrepen is voor Valkenburg", zegt Prevoo bij L1 Nieuws. "Ik zou al blij zijn als wij een finish zouden kunnen krijgen."

Twintig jaar na dato

De burgemeester denkt aan de Tour van 2026. "Twintig jaar na dato zou heel mooi zijn. De laatste keer dat we de mannen mochten verwelkomen, was in 2006. Daar gaan we het over hebben", aldus Prevoo.

De manneneditie van de Tour de France maakt regelmatig uitstapjes naar het buitenland. Duidelijk is dat de Tour volgend jaar start met drie etappes in het noorden van Frankrijk, in de regio Lille. In 2026 worden de eerste drie ritten in Catalonië, in en bij Barcelona verreden.

Rotterdam te ver

Wat de plannen voor 2026 betreft, heeft Valkenburg eerder contact gehad met zowel Den Haag als Rotterdam. Daar speelt nog wel een logistiek probleem, zegt Prevoo, want een etappe vanuit Rotterdam rechtstreeks naar Valkenburg is volgens hem te ver voor het peloton.

De burgemeester kijkt nu met een schuin oog naar Breda en zijn collega daar, Paul Depla. Wat Prevoo betreft zou een etappe van Breda naar Valkenburg wél een prima optie zijn voor het peloton.

Puzzelen

Niet onbelangrijk: de kosten. De start van de vierde etappe van de Tour de France Femmes vandaag kost Valkenburg ongeveer 750.000 euro. Dat is een bedrag dat de gemeente in z'n eentje kan betalen.

Maar het vertrek of de aankomst van een etappe in de manneneditie is een stuk duurder. Samenwerken is volgens Prevoo dan ook noodzakelijk om de komst van de Tour naar Valkenburg te kunnen bekostigen. "Het kan niet anders dan dat je het samen met de provincie en andere steden in Nederland doet", aldus de burgemeester. "Een Grand Depart kost zo'n 12 à 15 miljoen, dat kunnen wij niet betalen en daar gaat de provincie ook niet in mee. Dus het is puzzelen."

Blokker moet snel maatregelen treffen om geldnood te voorkomen, waarschuwt KPMG, de accountant van de winkelketen. Dit meldt het FD en blijkt uit het jaarverslag van moederbedrijf Mirage Retail Group.

Volgens de accountant kan Blokker al in de herfst van 2024 in financiële problemen komen, tenzij de situatie snel verbetert. Maar zelfs als de winkelketen de komende maanden beter presteert, kan het nodig zijn dat Mirage Retail Group bedrijfsonderdelen moet verkopen om Blokker overeind te houden.

Snel maatregelen

Het gaat al langer niet goed met Blokker. Begin dit jaar werd er nog actief gezocht naar een nieuwe koper voor het bedrijf. Van dat plan werd afgezien toen er in mei 35 miljoen euro geleend kon worden bij de Amerikaanse investeringsmaatschappij Gordon Brothers.

Ynse Stapert, bestuursvoorzitter van Mirage Retail Group, liet destijds weten de toekomst van Blokker met vertrouwen tegemoet te zien. Naast de accountant uit ook Stapert zorgen over de voortgang van het bedrijf door de tegenvallende resultaten.

Als de resultaten in de komende maanden niet beter worden dan verwacht, moeten er deze herfst snel maatregelen worden genomen om te voorkomen dat het geld opraakt, zegt Stapert in het jaarverslag.

20 miljoen euro verlies

Blokker heeft zo'n 400 winkels en ruim 4000 werknemers. Het bedrijf lijdt sinds 2014 verlies. De familie Blokker verkocht de winkelketen in 2019 hun bedrijf aan Mirage Retail Group, waar ook Intertoys en Miniso toebehoren.

De groep maakte vorig jaar een verlies van 20,7 miljoen euro, al zitten daar wel de verliezen bij van electronicaketen BCC die vorig jaar failliet ging. Met Intertoys gaat het beter; vorig jaar werd een winst van ruim 7 miljoen euro behaald.

Het bedrijf Mars Snacking, bekend van de chocoladerepen maar ook eigenaar van M&M, Snickers en Skittles, neemt voedingsbedrijf Kellanova over voor omgerekend ruim 27 miljard euro. Daarmee komt een groot aantal merken in handen van Mars, waaronder Pringles.

Kellanova kwam voort uit een opsplitsing van het bedrijf Kellogg's vorig jaar, de grootste producent van ontbijtgranen in de Verenigde Staten. Kellanova opereert vanuit Chicago en is ook eigenaar van onder Town House, MorningStar Farms en Rice Krispies Treats. Merken die vooral in Amerika bekend zijn.

Kellanova is met zo'n 23.000 werknemers goed voor een netto-omzet van 13 miljard euro. Naar verwachting is de deal begin volgend jaar rond. Het betreft een van de grootste overnames ooit in de sector.

Mars blijft groeien

Mars heeft onlangs meerdere overnames gedaan. Vorig jaar nam het bedrijf voor ruim 725 miljoen euro Kevin's Natural Foods over, een fabrikant van kant-en-klaarmaaltijden en sauzen. In 2022 kocht Mars de maker van chocoladesnoepjes Trü Frü over voor een onbekend bedrag.

Het is niet het enige bedrijf dat recent deals heeft gesloten om verder te groeien. J.M. Smucker, dat onder meer dierensnoepjes en koekjes produceert, nam vorig jaar Hostess Brands over voor ruim 5 miljard euro. Dat laatste bedrijf zat achter de in de Verenigde Staten populaire Twinkies, een soort cakeje met crèmevulling.

Het Openbaar Ministerie heeft 4,5 jaar cel geëist tegen de 48-jarige Johannes A.. Het OM verdenkt hem ervan de leider te zijn bij de Eritrese rellen in Den Haag begin dit jaar. Tegen twee medeverdachten werden zes en acht maanden cel geeïst, waarvan twee maanden voorwaardelijk.

Honderden tegenstanders van het Eritrese regime belaagden in februari een bijeenkomst van voorstanders van het regime in een Haags zalencentrum. Er werd brand gesticht en journalisten en politieagenten werden belaagd met knuppels, stenen en stokken. De burgemeester kondigde een noodbevel af tijdens de rellen. De totale schade bedroeg 750.000 euro.

De straat was bezaaid met bakstenen en auto's werden in brand gestoken:

Met 4,5 jaar cel hoorde Johannes A. met afstand de hoogste eis. Hij wordt door het OM gezien als een van de belangrijkste ophitsers die vooraf anderen optrommelde om naar Den Haag te komen.

"Hij was trots op wat ze die avond hadden gedaan", zei de officier van justitie. "Ook de volgende dag bleek uit appberichtjes dat hij trots was op zijn medestrijders en het geweld dat was gepleegd. 'Alsof er geen politie was, hebben wij brand gesticht', schreef hij."

Volgens het OM heeft A. zich ook schuldig gemaakt aan onder meer opruiing rond vergelijkbare ongeregeldheden in Duitsland in 2023.

Politie als vijand

In een eerdere zitting ontkende A. kwade bedoelingen te hebben gehad. Hij zou samen met anderen "op een normale manier" hebben geprobeerd te voorkomen dat het feest zou plaatsvinden, onder meer door contact met de gemeente. In plaats daarvan werden zij "bedreigd" door de politie en moesten zij zich verdedigen, aldus A.

In totaal werden 26 mensen aangehouden voor hun rol bij de rellen. Eerder werden al negen andere mannen veroordeeld tot celstraffen van vier tot twaalf maanden. Volgens de politie waren de relschoppers "buiten zinnen en vernielden ze zo'n beetje alles wat hen voor de voeten kwam".

Lange arm van Eritrea

Conflicten tussen Eritrese gemeenschappen buiten Eritrea komen vaker voor. De Eritrese president Afewerki voert een dictatoriaal regime en probeert ook controle uit te oefenen over Eritreeërs in het buitenland. Zo dient de diaspora in Nederland een deel van hun inkomen aan het regime van Afewerki af te staan.

A., die onder veel Eritreeërs bekend staat als John Black, is de leider van de steeds gewelddadigere, internationaal opererende Brigade Nhamedu. De brigade verzet zich tegen de intimidatie van het Eritrese regime. De leden zijn veelal jongeren die gehard zijn door de dienstplicht en hun gevaarlijke overtocht naar Europa.

"John Black was een voormalig legerleider in Eritrea en heeft voor het regime gevochten, maar is net als veel gevluchte Eritreeërs teleurgesteld in het regime", zegt Habtom Yohannes, een journalist van Eritrese komaf, tegen de NOS.

"Dat het regime van Afewerki achter Eritreeërs in het buitenland aankomt, en bijvoorbeeld ook feesten voor voorstanders organiseert zoals in Den Haag, staat John Black en zijn brigade niet toe", aldus Yohannes. "Zij willen niet dat Eritrea een staat binnen een andere staat gaat vormen."

Waarschuwingen

Gewelddadige confrontaties tussen Eritreeërs komen niet alleen voor in Nederland, maar ook in andere westerse landen. De Nederlandse overheid heeft slechts beperkt zicht op deze spanningen, wat heeft geleid tot gemiste signalen voorafgaand aan de rellen in Den Haag.

Experts en veiligheidsdiensten uit andere landen, zoals Noorwegen, Zweden en Duitsland, waarschuwen al langer voor het potentieel voor geweld binnen de Eritrese gemeenschap en de invloed van de Eritrese regering op de diaspora.

In deze video legt Nieuwsuur uit hoe de Eritrese dictatuur in Afrika leidt tot geweld ver buiten de eigen landsgrenzen:

De Thaise premier Srettha Thavisin is door het Hooggerechtshof uit zijn ambt gezet. Het hof oordeelde dat Srettha de grondwet heeft overtreden door een oud-gevangene als minister aan te stellen.

De aangestelde minister werd in 2008 als advocaat verdacht van omkoping. Dat is nooit bewezen, maar hij kwam korte tijd vast te zitten voor minachting van het hof in die zaak.

Srettha is al de vierde premier in zestien jaar die wordt afgezet door het hof. Wat er achter de schermen precies speelt, is niet geheel duidelijk. De BBC wijst erop dat in het verleden ministers mochten aanblijven met zwaardere veroordelingen achter hun naam.

Persbureau AP en de BBC schrijven dat het initiatief tegen Srettha komt van voormalige leden van de door het leger gecontroleerde senaat, die veel invloed heeft op het hof. Een politieke partij binnen de coalitie die dicht bij het leger staat zou er vooral voordeel van hebben.

Het Thaise parlement moet nu op zoek naar een vervanger van Srettha, maar het is onzeker of de fragiele coalitie het onderling eens kan worden over een nieuwe leider.

Het kabinet zal op interim-basis aanblijven totdat het parlement een nieuwe premier goedkeurt. Er is geen tijdslimiet voor het parlement om de vacature te vervullen.

De brandweer in Griekenland is de laatste branden van de natuurbrand die de afgelopen dagen woedde aan het blussen. De brand die zondag uitbrak, heeft volgens de lokale autoriteiten een gebied van ongeveer tienduizend hectare verwoest.

De brand begon zo'n 35 kilometer boven de Griekse hoofdstad Athene. Omdat Griekenland de laatste maanden kampt met droogte en een sterke wind, kon het vuur zich snel over grote afstanden verspreiden. In het gebied staan veel pijnbomen, die kurkdroog waren. Daardoor kon het vuur zich makkelijk verspreiden en de brand was moeilijk onder controle te krijgen. Wat de oorzaak van de brand was, is nog niet bekend

Honderden brandweermensen probeerden met onder meer twaalf blusvliegtuigen en helikopters grip te krijgen op het vuur. Maandag deed Griekenland een beroep op EU-landen voor hulp bij het blussen.

Huizen in Athene werden verwoest door de vlammen:

Italië stuurde twee blusvliegtuigen naar Griekenland en Tsjechië stuurde 75 brandweerlieden en 25 voertuigen. Ook Servië, Roemenië en Spanje boden Griekenland hulp aan. De bosbrand zwakte af toen het minder hard begon te waaien, waardoor het vuur zich minder snel kon verspreiden.

Tienduizenden mensen in de regio werden opgeroepen het gebied te verlaten. Ook inwoners van voorsteden van Athene moesten hun huizen uit, omdat het vuur te dichtbij kwam. Patiënten van drie ziekenhuizen en de bewoners van een kindertehuis werden ook geëvacueerd.

Er viel voor zover bekend een dode door de natuurbranden. In Vrilissia, een voorstad van Athene, werd het lichaam van een vrouw gevonden in een oud fabrieksgebouw dat volledig was afgebrand.

Een voedselbank in het Nieuw-Zeelandse Auckland heeft per ongeluk snoepjes uitgedeeld waar een mogelijk dodelijke hoeveelheid crystal meth in zit. De snoepjes zaten in voedselpakketten die aan de liefdadigheidsorganisatie waren gedoneerd. De politie is druk bezig om de snoepjes op te sporen en is een strafrechtelijk onderzoek begonnen.

De misstand kwam aan het licht nadat de voedselbank werd ingelicht door een van de ontvangers dat het 'ananassnoepje' wel heel smerig smaakte. Vervolgens werd een onderzoek gestart. Maximaal 400 mensen hebben een pakket met zo'n snoepje erin ontvangen.

In ziekenhuis behandeld

In een verklaring zei de stichting dat ze ongeveer 3 gram methamfetamine hadden gevonden in een snoepje dat ter test was opgestuurd. "Een gebruikelijke dosis om te slikken ligt tussen de 10 en 25 milligram, dus dit besmette snoepje bevatte tot 300 doses."

Drie mensen zijn in het ziekenhuis behandeld nadat ze de snoepjes hadden geproefd, maar zijn buiten levensgevaar. Het ging om een kind, een tiener en een medewerker van de voedselbank. Er ligt op dit moment niemand in het ziekenhuis door de snoepjes.

Omgerekend 545 euro per snoepje

Volgens de NZ Drug Foundation zou elk snoepje een straatwaarde kunnen hebben van ongeveer duizend Nieuw-Zeelandse dollar, omgerekend zo'n 545 euro.

De liefdadigheidsorganisatie heeft inmiddels haar excuses aangeboden. "Zeggen dat we er kapot van zijn, is een understatement", staat in een verklaring.

Een Duitse militaire kazerne in de buurt van het vliegveld van Keulen is enkele uren afgesloten geweest, omdat het leger denkt dat het drinkwater opzettelijk was vervuild. Een legerwoordvoerder meldde zojuist de heropening van de kazerne.

De luchthavenpolitie ontving volgens tijdschrift Der Spiegel meerdere meldingen van de Bundeswehr, het Duitse leger, dat mensen maag- en darmproblemen zouden hebben.

Bij het testen van het drinkwater zouden "abnormale waarden" zijn aangetroffen, meldt Kölner Stadt-Anzeiger. Zo'n vijf brandweerlieden zouden vergiftigingsverschijnselen hebben opgelopen.

De Bundeswehr vermoedt dat er is ingebroken en dat de vervuiling een poging tot sabotage is. Een woordvoerder bevestigt aan Duitse media dat rondom de kazerne een gat in het hek is ontdekt, vlak bij de watervoorziening en groot genoeg voor een mens om doorheen te gaan. Het onderzoek naar afgenomen watermonsters loopt nog.

Geen water drinken

Medewerkers van de kazerne werd na de sluiting verzocht om absoluut geen water te gebruiken. Ook mochten militairen het gebied van de kazerne niet betreden. Het is nog nog niet duidelijk of het drinkwater echt vervuild was en dus ook niet of sprake is van sabotage. Of het advies om geen water te drinken met de heropening is komen te vervallen, is onduidelijk.

In de kazerne zijn onder meer verschillende kantoren van de Bundeswehr gevestigd. In totaal werken er ruim 5500 mensen op de locatie.

De kazerne is een belangrijke basis voor de militaire steun aan Oekraïne. Oekraïense militairen die in Duitsland zijn opgeleid, vliegen vanuit deze luchthaven terug naar Oekraïne.

Voorzorgsmaatregelen NAVO-basis

Ook op een NAVO-basis in Geilenkirchen in Noordrijn-Westfalen zijn voorzorgsmaatregelen genomen, meldt Süddeutsche Zeitung. Op dit vliegveld, vlak over de grens bij Brunssum, staan onder meer verkenningsvliegtuigen van de Duitse Luchtmacht.

Al maanden zuchten boerenbedrijven onder de nieuwe opleving van blauwtong. Maar ook de kuddes van stadsherders worden getroffen door het dodelijke virus. Zo hebben twee Zuid-Limburgse stadsherders bijna dagelijks te maken met dode dieren. Ook worstelen ze soms met de publieke opinie.

"Ik begrijp dat het zien van doodzieke schapen vervelend is voor voorbijgangers, maar de natuur is leven en dood", zegt stadsherder Lars Vossen in Heerlen bij L1 Nieuws. "Het is bijna alsof mensen dat niet willen erkennen, of dat ikzelf de schuld ben dat zo'n beestje daar ligt."

Net als op de boerenbedrijven is er voor de Limburgse stadsherders geen ontkomen aan blauwtong. De Maastrichtse stadsherder Kay Beckers is al zestig van zijn 500 schapen kwijt en verwacht dat daar nog meer schapen bij komen.

"Ik slaap nauwelijks. Ik kom 's nachts pas om 01.45 uur thuis, omdat ik zo vaak bij mijn kuddes ga kijken", zegt hij. "En ik weet gewoon dat ik 's ochtends een telefoontje krijg dat er weer een schaap dood in de wei ligt. Het is echt heel tragisch. Ja, het is een beroep, maar ik doe dit uit liefde voor de dieren."

In Heerlen zijn nu vier schapen aan het virus bezweken. Herder Vossen: "Ik heb sommige schapen al vijftien tot twintig jaar, sommige zijn nog van mijn opa geweest. Van mijn ras zijn er sowieso nog maar 2000 wereldwijd. Ik ben ook gehecht aan de dieren, dus ik doe mijn uiterste best om ze door deze periode heen te slepen."

Eitjes in de vacht

Blauwtong verspreidt zich op dit moment razendsnel in Nederland, nadat in juni de eerste nieuwe besmetting sinds de winter weer werd vastgesteld. Eerder deze week meldde de NVWA dat het virus op meer dan 2.900 boerenbedrijven is vastgesteld, een stijging van 650 bedrijven ten opzichte van vorige week.

Het virus treft vooral schapen. Zij krijgen last van gezwollen gezichten en pijnlijke poten. Vaak gaan ze dood door het virus.

Ook krijgen de herders te maken met opmerkingen van voorbijgangers over hun zieke schapen. "Die mensen begrijpen niet dat de schapen juist de beste kansen hebben bij hun kudde in de wei. Als ze ziek de stal ingaan, worden ze apathisch van de hitte en liggen ze alleen maar op de grond", aldus Vossen.

"Ook komt er dan een ander probleem om de hoek kijken: vliegen. Die leggen eitjes in hun vacht en dan worden ze levend opgegeten.". Het is dus beter voor de schapen om mee te hobbelen in de kudde, legt de herder uit. Ook al ziet dat er soms moeizaam uit: het virus leidt tot pijn in de gewrichten, waardoor de schapen lastig lopen.

Dieren elders

Ondertussen lopen de herders door het virus ook achter op hun begrazingsplannen. In zo'n plan berekenen de herders hoeveel tijd de schapen nodig hebben om verschillende delen van de stad te begrazen.

Maar, zegt de Maastrichtse herder Beckers: hij is nu vooral bezig met overleven: zelf het hoofd hoog houden en zijn dieren verzorgen. Zijn zakelijke verplichtingen kan hij simpelweg niet nakomen.

Beckers: "Ik heb opdrachten aangenomen op basis van mijn begrazingsplan, maar die berekeningen vallen helemaal uit elkaar. Niet alleen door het virus, maar door dit warme en natte weer groeit het gras ook nog eens zo hard. Dus ik moet met veel minder dieren nog meer begrazen. Het is dweilen met de kraan open".

Hij erkent dat het op dit moment niet leuk is om herder te zijn. Soms denkt hij na over stoppen. "Maar ja, het is zo'n mooi beroep. En de schapen zijn nu het belangrijkste."

Een sergeant van het Amerikaanse leger heeft bekend dat hij schuldig is aan het doorgeven van militaire informatie aan China. De 24-jarige Korbein Schultz zou tegen betaling documenten hebben verkocht aan een persoon in Hongkong.

Hij werd eerder dit jaar opgepakt in Fort Campbell, in de Amerikaanse staat Kentucky. Volgens het Amerikaanse ministerie van Justitie heeft de man sinds 2022 meerdere keren geheime informatie gedeeld met een persoon die banden zou hebben met de Chinese overheid. De militair had toegang tot de documenten, omdat hij ook werkte als inlichtingenanalist.

38.000 euro

De sergeant zou een bedrag van omgerekend 38.000 euro hebben ontvangen voor onder meer informatie over welke lessen er zijn geleerd uit de oorlog in Oekraïne en hoe de VS die zou kunnen gebruiken bij de verdediging van Taiwan. Ook zou hij documenten over defensiematerieel, zoals wapensystemen en militaire tactieken, gedeeld hebben.

Schultz bekende dat hij in 2022 voor het eerst informatie doorspeelde. Hij kreeg daar toen 200 dollar voor. Dit leidde tot een langere samenwerking, waarbij hij minimaal veertien keer geld ontving voor informatie.

In eerste instantie zei Schultz onschuldig te zijn, maar vorige maand gaf hij aan zijn pleidooi te willen veranderen. Hij wordt beschuldigd van onder meer samenzwering en het verkopen van documenten en foto's van Defensie zonder vergunning.

De militair riskeert een celstraf van tientallen jaren. Begin volgend jaar hoort hij wat voor straf hij krijgt.