NOS Nieuws - Algemeen

Bij een steekpartij in het asielzoekerscentrum in het Brabantse Budel is vannacht een 34-jarige man gewond geraakt. Hij is naar het ziekenhuis gebracht. De politie heeft een 24-jarige verdachte aangehouden.

De steekpartij vond iets na middernacht plaats. De aanleiding was een ruzie tussen de verdachte en het slachtoffer. Beide mannen zijn bewoners van het azc.

Het slachtoffer is met meerdere wonden naar het ziekenhuis gebracht, schrijft Omroep Brabant. Hij is daar nog steeds, meldt een woordvoerder van de politie. De verdachte zit vast.

Noodverordening

Er zijn vaker geweldsincidenten in het azc in Budel. De overlast werd de afgelopen jaren vooral veroorzaakt door veiligelanders, mensen die weinig kans maken op asiel.

Begin 2022 stelde de burgemeester van gemeente Cranendonck een noodverordening in en verklaarde de omgeving van het centrum als veiligheidsrisicogebied, naar aanleiding van de vele steekpartijen.

Het contract van het azc liep tot juli 2024. De gemeenteraad besloot twee jaar geleden de opvang dan ook per die datum te sluiten, maar dat bleek juridisch niet mogelijk.

Kleiner

Het asielzoekerscentrum wordt wel kleiner, staat in een nieuw contract tussen het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de gemeente Cranendonck. Dat betekent dat het aantal bewoners de komende jaren verlaagd gaat worden van 1500 naar 960. Zo hoopt de gemeente op minder overlastgevers.

Een woordvoerder van het COA laat weten dat de nieuwe overeenkomst er ligt, maar dat de gemeente die nog moet ondertekenen.

In die nieuwe overeenkomst staan nog meer afspraken waar het COA zich aan moet houden. Zo moet bij ernstige overlast bij voorkeur binnen twee weken een plan van aanpak worden gemaakt. Ook kan de gemeente het contract tussentijds opzeggen als het COA zich niet aan de afspraken houdt.

Niet geliefd, maar wel nuttig: de wesp kan wel wat positieve aandacht gebruiken, vinden natuurorganisaties. Daarom werd 2024 uitgeroepen tot het jaar van de wesp. Maar zo goed staan de wespen er tegenwoordig niet voor, denkt de Wespenstichting.

Om te onderzoeken of dat klopt, wordt vanaf vandaag weer de nationale wespentelling gehouden. Iedereen in Nederland kan meedoen: je hoeft alleen een half uurtje goed op te letten en te noteren welke wespensoort je voorbij ziet komen. "We denken dat het een matig of slecht wespenjaar is", zegt Nathan Veenstra van de Wespenstichting in het Radio 1 Journaal, "met de telling hopen we daar antwoorden over te krijgen."

Daarnaast ziet de stichting meteen kans om het imago van de wesp wat op te vijzelen. Veenstra benadrukt de positieve eigenschappen van de wesp, die maar weinig mensen kennen. Zo zijn wespen natuurlijke vijanden van plaagdieren als vliegen, muggen en dazen, vertelt hij. En net als bijen zijn ook wespen bestuivers: "Ze kunnen het overnemen van bijen, als er niet voldoende bijen zijn."

Bij en zweefvlieg

Dat mensen niet veel kennis hebben van de wesp, blijkt wel uit de resultaten van de twee vorige tellingen. In de lijst van meest getelde soorten stond de bij op nummer 1, en de zweefvlieg op 2. Dat zijn geen wespen.

"Er zijn maar weinig wespen die echt dat zwart-gele hebben", verklaart Veenstra, die wel snapt dat mensen vooral denken aan de gewone wesp of limonadewesp. Maar: "Ze zijn er in allerlei vormen, maten en kleuren." Volgens de wespenstichting zijn er zo'n 5000 wespensoorten in Nederland.

Veel van die soorten zijn te vinden op de website van de wespentelling. Tot en met zondag 25 augustus kan er geteld worden. En daar is niets gevaarlijks aan: "Prikken is het laatste wat ze willen, dat doen ze alleen in uiterste nood."

Inwoners van de plaats Jasper in Canada mogen voor het eerst weer terug, na de grote natuurbrand van eind vorige maand. Eind juli moesten alle 25.000 inwoners en toeristen die in Jasper of het aangrenzende nationale park verbleven weg. Amper twee dagen later bereikte het vuur ook de plaats en legde een deel van de wijken in Jasper in de as.

Volgens de Canadese omroep CBC gingen 358 van de 1113 gebouwen in Jasper in vlammen op. Wijken aan de zuidkant van de stad zijn verwoest door het vuur. Op dronebeelden van de omroep is te zien hoe hele straten met de grond gelijk zijn gemaakt.

De terugkeer naar het verwoeste Jasper valt de inwoners dan ook zwaar. "Dit is onze gemeenschap", zegt een inwoner langs de kant van de weg terwijl de hekken naar de plaats weer geopend werden. "Dit is waar we onze kinderen hebben opgevoed en het gaat er heel anders uitzien."

"We hebben nog een lange weg te gaan en het zal moeilijk zijn", zei burgemeester Richard Ireland op het Instagramaccount van de gemeente. "Maar we zullen hier sterker uitkomen."

Populair natuurgebied

De Canadese Rocky Mountains worden al weken geteisterd door grote natuurbranden. Eind juli kwam het vuur zo dicht bij de plaats Jasper, dat iedereen werd opgedragen om te evacueren. Ook enkele honderden Nederlanders moesten vertrekken.

Het Jasper National Park is een populair gebied onder toeristen, jaarlijks gaan er zo'n twee miljoen mensen heen. Sinds 1984 staat het park op de Unesco Werelderfgoedlijst.

De branden in het park zijn nog niet uit. De noodtoestand is in het gebied nog van kracht en inwoners moeten voorbereid zijn om op elk moment weer te vertrekken.

Doordat de brandweer erin is geslaagd een deel van het vuur terug te dringen, kunnen inwoners nu weer veilig terug naar Jasper. Verwacht wordt wel dat het vuur nog enkele maanden aan zal houden in het park.

Inmiddels is in het gebied zo'n 33.000 hectare natuur in vlammen opgegaan. Klimaatwetenschappers wijzen erop dat de opwarming van de aarde het risico op bosbranden verhoogt.

Bosbranden in Turkije hebben gisteren zeker zestien huizen verwoest. De branden woedden vlakbij de stad Izmir. In de dorpen rond de stad zijn honderden mensen geëvacueerd.

In Karsiyaka, ten noorden van Izmir, vloog een appartementencomplex van tien verdiepingen in brand. Ook raakten dertig winkels beschadigd door de vlammen. Er zijn geen gewonden gemeld.

De brand ontstond donderdag en kon zich door de harde wind snel uitbreiden. Vanwege windstoten tot 80 kilometer per uur was het voor blusvliegtuigen niet mogelijk om over het gebied te vliegen. Brandweerkorpsen en het leger zijn ingezet om de brand te bestrijden.

Vanmorgen meldden de Turkse autoriteiten dat de situatie onder controle was. De brand dicht bij bewoonde gebieden is uit. In bosrijke gebieden waar bijna niemand woont, wordt nog geblust.

Hoewel het ergste gevaar geweken lijkt, waarschuwt de overheid nog altijd voor nieuwe bosbranden. Dat komt door de hoge temperatuur, lage luchtvochtigheid en windstoten.

Turkije heeft de hele zomer al te kampen met branden. Gisteren telde het Turkse persbureau Anadolu 47 bosbranden in het land. Aan het einde van de dag waren 30 branden onder controle.

Izmir is de derde stad van Turkije. Vooral de badplaatsen in de buurt van de stad aan de Egeïsche zee, zijn populair.

De Amerikaanse eik verdwijnt uit de bossen bij Loon op Zand. De boom is te dominant en andere bomen en planten lijden daaronder. Daarom worden er 2000 gekapt, en nog eens 2000 geringd om ze langzaam te laten sterven.

Dat is nodig om het bos te redden, zegt boswachter Irma de Potter. De Amerikaanse eik levert meer problemen op dan dat hij goed doet, zegt ze tegen Omroep Brabant. "Hij zorgt voor heel veel donkerte in het bos, waardoor andere inheemse planten en boomsoorten moeilijk kunnen ontkiemen."

Biodiversiteit

De Europese variant van de eik, de zomereik, is veel beter voor de biodiversiteit. Van die boom kunnen wel 450 insecten leven, terwijl maar dertien insecten leven van de Amerikaanse eik . Maar die Europese zomereik krijgt geen ruimte in een bos waar veel Amerikaanse eiken staan. Hij krijgt geen licht om te groeien, terwijl die boom juist een voedselbron en woonplaats is voor veel meer dieren.

"Het project is een exotenbestrijding", zegt De Potter. "Van onze oorspronkelijke biodiversiteit hebben we in Nederland nog maar 15 procent over. We moeten nu alles op alles zetten om onze natuur te beschermen." Alle Amerikaanse eiken worden verwijderd om de omvorming naar een gevarieerd bos weer op gang te laten komen.

Noodzakelijk kwaad

Sinds het begin van de werkzaamheden in juli is al zo'n twee derde van de Amerikaanse eiken weggehaald. Dat gebeurt met zware machines met dieselmotoren, die aardig wat stikstof uitstoten in het bosgebied. Noodzakelijk kwaad, zegt de boswachter. "We vinden dat lichte uitstoot wel geoorloofd is om het bos te redden."

De grote eiken worden dus gekapt door machines, maar voor de kleinste boompjes wordt de hulp van schapen ingeschakeld. "Die vinden Amerikaanse eiken heel lekker, dus eten ze die op."

In totaal worden 2000 bomen gekapt, die 20 tot 25 meter van de paden in het bos staan. Nog 2000 bomen worden geringd en zullen dus langzaam afsterven. Dat zou bij bomen vlakbij het bospad onveilig zijn, omdat bij stervende bomen op een gegeven moment takken afbreken en vallen.

Dat sommige bomen langzaam afsterven, is goed voor de biodiversiteit. Dood hout is aantrekkelijk voor insecten en vogels zoals spechten. In een gezond bos hoort een kwart van al het aanwezige hout dood te zijn.

Ongeremd woekeren

De Amerikaanse eik is zo'n 200 jaar geleden massaal aangeplant in Nederland voor de houtoogst. Maar het blijkt dat de boom weinig van waarde is voor de Nederlandse natuur. De boom heeft geen natuurlijke vijanden en kan dus ongeremd woekeren.

Naar verwachting is het werk in oktober klaar. Het project kost 300.000 euro. De helft daarvan wordt gefinancierd door de verkoop van het hout van de bomen, de andere helft betaalt de provincie uit een subsidiepot.

In Amsterdam wordt vandaag op twee plekken de Indonesische onafhankelijkheid gevierd. Dat gebeurt twee dagen na de jaarlijkse herdenking van de slachtoffers van de Japanse bezetting van voormalig Nederlands-Indië in de Tweede Wereldoorlog.

In Nederland is er vanouds veel aandacht voor die herdenking op 15 augustus, de dag van de Japanse capitulatie, en nauwelijks voor de Onafhankelijkheidsdag twee dagen later. Een dag die in Indonesië altijd erg feestelijk verloopt met veel activiteiten, muziek en heel veel eten. Een groep jongeren met Indonesische wortels wil die dag ook in Nederland bekender maken.

Een van de evenementen is in cultureel clubhuis Sexyland in Amsterdam. Organisator Michiel Sekan van het Serumpun Kolektif wil vooral mensen samenbrengen. "We delen dezelfde roots. Ik vind het best vreemd dat Indonesië één land is, want er is zoveel variatie. Maar het dekoloniale perspectief is iets wat ons verbindt."

Die verbinding wordt vandaag gezocht in muziek, eten en samenzijn. In de middag zijn er spelletjes voor de kinderen zoals kroepoekhappen en stoelendans op Indonesische popmuziek. Daarna zijn er workshops en treden diverse artiesten op.

Het Serumpun Kolektif wil vooral hedendaagse Indonesische cultuur onder de aandacht brengen. Het collectief vindt dat die ontbreekt in de representatie van Indonesië in Nederland en dat die vooral wordt overheerst door het historisch narratief.

Nederlands perspectief

Dat in Nederland weinig bekend is over de betekenis van 17 augustus komt volgens historicus Yulia Pattopang door de rol die Nederland in dit verhaal speelt. "Het is het land van de overheerser. Zij waren niet blij met de onafhankelijkheid, dus ik snap wel dat er geen grote belangstelling is in Nederland."

Ze wijst op de inkomsten die Nederland misliep na de onafhankelijkheid van Indonesië. "Het kolonialisme heeft veel rijkdom opgeleverd. Specerijen, geld, goud, olie, noem maar op."

Mede-organisator Robbie van der Hoeven onderstreept dat. "Er is genoeg om niet trots op te zijn vanuit Nederlands perspectief. Ook het niet juridisch erkennen van de Indonesische onafhankelijkheid speelt mee. Daarom wordt 17 augustus niet gepromoot in Nederland."

Met de herdenking op 15 augustus heeft hij moeite. "Door de manier waarop er mee wordt omgegaan, voelt het benauwend." Dat gevoel ontstond bij hem op jonge leeftijd. "Toen zag ik al dat de herdenking niets met mij te maken had. Ik zag veel Nederlandse militairen."

Dat is tijdens de viering van vandaag anders. "De jongeren met Indonesische roots willen een nieuwe betekenis geven aan de Onafhankelijkheidsdag, laten zien dat Indonesië een eenheid in diversiteit is."

Op zoek naar houvast

Pattopang vermoedt dat er de komende jaren meer vieringen komen op 17 augustus. "Dat komt door de groeiende interesse. Jongeren zoeken naar leeftijdgenoten die de geschiedenis op dezelfde manier hebben meegemaakt." Ze merkt dat ze op zoek zijn naar houvast.

Daarnaast vindt de historicus de tijd rijp dat meer mensen in Nederland accepteren dat niet iedereen hetzelfde kijkt naar de geschiedenis. "Ik hoop dat mensen inzien dat het oké is om zoiets te vieren. Misschien kan het bijdragen aan een juridische erkenning van 17 augustus. Jonge mensen kunnen die veranderingen wel maken."

Nooit officieel erkend

Vorig jaar verklaarde premier Rutte dat Nederland "volledig en zonder voorbehoud" erkent dat Indonesië op 17 augustus 1945 onafhankelijk werd van Nederland. Op die dag, twee dagen na de Japanse capitulatie, riep Soekarno de onafhankelijkheid uit, maar Nederland heeft dat moment nooit officieel willen erkennen.

Nederland hanteert echter ondanks de woorden van Rutte juridisch nog steeds de datum van 27 december 1949, toen Nederland met een ceremonie in de Nieuwe Kerk in Amsterdam officieel de soevereiniteit overdroeg aan de Republiek Indonesië.

In de jaren daarvoor voerde Nederland een koloniale oorlog tegen de Republiek in een poging invloed te houden. Onder druk van de VN-Veiligheidsraad en vooral de Verenigde Staten moest Nederland de militaire actie staken en met Indonesië onderhandelen over onafhankelijkheid.

De Belgische Dave De K. heeft toegegeven dat hij twee jaar geleden een jongetje van vier heeft doodgeslagen in zijn auto, meldt de krant Het Laatste Nieuws. De K. heeft het lichaam daarna achtergelaten bij het eiland Neeltje Jans in Zeeland.

Dave de K. was bevriend met de moeder van het jongetje, de 4-jarige Belgische kleuter Dean. Ze leerden elkaar kennen toen de moeder van Dean zich vrijwillig liet behandelen in de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis in Sint-Niklaas, in de buurt van Antwerpen. Daar werd de vriendin van De K. behandeld voor een alcoholverslaving. Zo raakte het stel bevriend met de moeder.

De Vlaamse krant schrijft dat De K. en zijn vriendin in 2022 ruzie kregen toen ze op Dean pasten. De moeder had met het stel afgesproken dat haar zoontje bij hen kon logeren, terwijl zij in het psychiatrisch centrum zat. De K. zou boos op zijn vriendin zijn geworden omdat ze opnieuw te veel had gedronken. Vervolgens zou hij met Dean zijn weggereden van huis.

Aangifte

De moeder van het jongetje meldde zich vervolgens bij de politie om aangifte te doen van verdwijning van haar zoontje. De K. werd later opgepakt in Meerkerk, bij Utrecht. Op aanwijzing van de Belg werd vervolgens het lichaam van kleuter Dean gevonden in Zeeland.

Lang was onduidelijk wat er precies met het jongetje was gebeurd. Eerder beweerde De K. dat Dean per ongeluk was gestorven nadat hij van de trap was gevallen bij hem thuis.

Bekentenis

HLN schrijft dat De K. nu heeft toegegeven dat hij het kind in de auto heeft omgebracht. Hij zou zijn "ontploft", waarom weet hij niet meer, zou hij hebben verklaard.

De man zou, terwijl het kind al dood was, nog naar zijn drugsdealer in Koudekerke zijn gereden om drugs te kopen. Uit onderzoek van de Nederlandse politie blijkt dat De K. onderweg daarnaartoe geregeld stil heeft gestaan. Mogelijk is dat het moment dat de man de kleuter iets heeft aangedaan, schrijft HLN.

Ook de vriendin van De K. werd opgepakt vanwege de verdwijning van het kind. De K. moet nog voor het hof van assisen, een burgerjury, verschijnen.

Kamala Harris heeft in haar eerste grote speech als presidentskandidaat economische plannen gepresenteerd. De Democraat wil belastingen verlagen voor gezinnen en Amerikanen met lage en middeninkomens. Ook belooft ze een hoop dagelijkse kosten te verlagen als ze tot president wordt gekozen. Over het buitenlandbeleid, bijvoorbeeld ten opzichte van Israël en Oekraïne, zei ze niets.

Harris zei dat het gedaan moet zijn met de "woekerprijzen" van voedsel in de supermarkt. Ze stelt voor dat waakhond FTC, de Federal Trade Commission, "grote bedrijven" straffen op gaat leggen als ze irreële prijsstijgingen doorvoeren.

Harris stelt ook voor om huizenkopers die voor het eerst een huis kopen 25.000 dollar steun te geven bij de aanbetaling. Ook denkt ze aan belastingprikkels voor bouwbedrijven om meer starterswoningen te realiseren.

Daarnaast wil ze zorgkosten verder omlaag brengen. Onderhandelingen met farmaceuten over medicijnprijzen moeten sneller, zodat de kosten van meer medicijnen sneller omlaag gaan. De regering-Biden maakte onlangs de resultaten bekend van een eerste onderhandelingsronde. Naar verwachting zullen Amerikanen daardoor samen miljarden dollars besparen.

Zo presenteerde Harris haar plannen:

De Democratische presidentskandidaat deed haar plannen uit de doeken in een speech in Raleigh.

"Elke dag praten gezinnen in ons land over hun toekomst, hun ambities en hun aspiraties voor zichzelf en voor hun kinderen. En ze bespreken hoe ze die financieel kunnen verwezenlijken, want de rekeningen stapelen zich op", zei Harris. "Eten, huur, gas, medicijnen op recept. Na dit alles blijft er voor veel gezinnen aan het eind van de maand niet veel meer over."

Harris zei dat ze nog steeds achter het beleid staat dat ze de afgelopen jaren samen met president Biden heeft gevoerd, maar voegde daar wel aan toe dat veel Amerikanen hier nog te weinig van merken in hun dagelijks leven.

Populistisch

Harris' speech wordt in Amerikaanse media lichtelijk populistisch genoemd. CNN spreekt van "een populistische economische agenda". Persbureau AP schrijft dat Harris met haar plannen "een vleugje economisch populisme heeft omarmd".

Waar Biden vooral de nadruk legde op het creëren van banen en het verbeteren van infrastructuur, verlegt Harris de focus nu naar het verlagen van voedselprijzen, huisvestingskosten en naar belastingvoordelen voor gezinnen.

Hoge prijzen

Ze keert zich hiermee impliciet tegen de aanvallen van Trump. De Republikeinse presidentskandidaat zei donderdag dat Harris "een radicale Californische liberaal" is "die de economie kapot heeft gemaakt". Daarbij wees hij ook op de hoge prijzen in de supermarkten.

Trump heeft Biden en Harris in zijn verkiezingscampagne al herhaaldelijk de schuld gegeven van hoge prijzen in de VS. "Als je denkt dat dingen nu duur zijn, zal het 100 keer erger zijn als Kamala vier jaar lang president is", schreef de presidentskandidaat na de toespraak van Harris op zijn online platform Truth Social. Als de Democraten "haar communistische prijsplafonds" invoeren, zal er honger en armoede zijn, schreef Trump.

Congres

Harris zei niet hoe ze haar plannen wil financieren. Veel van die plannen vereisen ook eerst de goedkeuring van het Congres. Of ze dan een meerderheid heeft zal bepaald worden op 5 november. Dan wordt er ook gestemd over de samenstelling van het Congres.

Goedemorgen! In het centrum van Vlaardingen is vanavond een minuut stilte ter nagedachtenis aan de overleden loodgieter Ron van Uffelen. Vanochtend begint de zevende etappe in de Tour de France Femmes, de Ronde van Frankrijk voor vrouwen.

Eerst het weer: het zuidoosten heeft in de ochtend nog te maken met een paar buien. Vanmiddag is het overal droog en wisselen zon en stapelwolken elkaar af. De temperatuur ligt tussen de 23 en 25 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De man die verdacht wordt van het belagen van vrouwelijke fietsers in Utrecht is opgepakt in Maastricht. Hij werd gisteravond laat aangehouden in de buurt van station Maastricht. De politie was dringend naar hem op zoek. Donderdagavond werd zijn foto verspreid en gisteren een foto van de auto waarin hij zou rondrijden. Dat voertuig is volgens de politie gevonden in Roermond en in beslag genomen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Indonesië viert vandaag voor het eerst de onafhankelijkheid in de beoogde hoofdstad Nusantara, een gloednieuwe stad in de jungle van Borneo. De stad wordt vandaag mogelijk ook het administratief hart van Indonesië. Maar het gaat niet goed met het miljardenproject, ziet correspondent Mustafa Marghadi:

Fijne dag!

Zware onweersbuien hebben vrijdag op verschillende plekken in Tirol overstromingen en modderstromen veroorzaakt. De brandweer moest volgens de Tiroler Tageszeitung tientallen keren ingrijpen.

Het gebied rond het bergmassief Arlberg in Oostenrijk is volgens de Kronen Zeitung zwaar getroffen. Hier zouden wegen geblokkeerd zijn door modderstromen, en kelders onder water zijn gelopen.

Bij St. Anton am Arlberg werd de Arlbergstrasse geblokkeerd door een aardverschuiving. De burgemeester van St. Anton noemt de situatie "behoorlijk ernstig".

Ook zijn drie geparkeerde auto's terechtgekomen in de rivier Rosanna. Er zaten geen mensen in de voertuigen.

De auto's werden meegesleurd de rivier in:

Meer naar het oosten in Tirol waren er problemen in Grinzens, Sellrain en Kematen. In die laatste plaats was eerder deze week al schade ontstaan door noodweer. In Grinzens moest de brandweer gisteren water uit de kelders pompen.

Oostenrijk werd deze zomer al vaker getroffen door noodweer. Ook in juni en juli waren er overstromingen en aardverschuivingen, met ondergelopen kelders en straten als gevolg.

In Nigeria zijn ten minste twintig studenten ontvoerd door gewapende mannen. Dat meldt de lokale politie.

De studenten waren onderweg naar het zuiden voor een geneeskundeconferentie toen hun voertuigen in een hinderlaag terechtkwamen in de staat Benue. De studenten zitten op de Universiteit van Maiduguri en de Universiteit van Jos, beide in het noorden van Nigeria.

Het was volgens persbureau AP niet direct duidelijk wie achter de ontvoering zit en waar de studenten nu zijn. De politie heeft hier niets over naar buiten gebracht.

Vaker ontvoeringen

In Nigeria worden regelmatig mensen ontvoerd, vooral in het noordwesten van het land. Gewapende groepen zien ontvoeringen als een snelle manier om geld te verdienen in een land waar het economisch slecht gaat. Ze komen met terreinwagens of op motoren, omsingelen scholen, dringen dorpen binnen en dwingen hele groepen mensen om met hen mee te gaan.

Nigeria-onderzoeker Anietie Ewang van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch zei eerder tegen de NOS dat de losgeldbedragen variëren van 100 tot 6000 euro per persoon. "De hoogte van het bedrag hangt af van de status en afkomst van een ontvoerde. Zo levert een zakenman of politicus meer op dan een schoolkind uit een gehucht."

In de media gaat de meeste aandacht uit naar de grootschalige ontvoeringen, vooral als er veel kinderen worden meegenomen. "Maar in de praktijk gebeurt het bijna dagelijks, en ook volwassenen zijn de dupe", zegt Ewang. "Mensen zijn nergens veilig, het gebeurt overal: thuis, tijdens het gebed in de moskee of onderweg."

In Oss is vrijdag een vrouw dood aangetroffen in haar woning. De politie zegt er nadrukkelijk rekening mee te houden dat zij door een misdrijf om het leven is gekomen.

De politie meldde vrijdag aan het einde van de middag dat er een overleden persoon was aangetroffen in een woning aan de Beethovengaarde. Daarna begonnen specialisten van de forensische opsporing met een onderzoek in en rond het pand.

Zij hebben sporen veiliggesteld die mogelijk meer informatie geven over de feiten en omstandigheden rondom het overlijden. De politie gaat door met het onderzoek.

De man die verdacht wordt van het belagen van vrouwelijke fietsers in Utrecht is opgepakt in Maastricht, meldt de politie. De verdachte werd gisteravond rond 22.45 uur aangehouden in de buurt van het station.

De politie was dringend naar hem op zoek. Donderdagavond werd zijn foto verspreid en gisteren ook een foto van de auto waarin hij reed. Dat voertuig werd volgens de politie gevonden in Roermond en in beslag genomen.

Daarna zijn volgens een woordvoerder "digitale middelen" ingezet, "om te kijken of iemand sporen heeft achtergelaten die aanknopingspunten bieden". Dat leidde naar Maastricht, waar de man kon worden opgepakt door een arrestatieteam. "Daar zijn we heel erg blij mee omdat dit nu ook onrust voorkomt in de samenleving."

Wat de man in Maastricht deed, weet de politie nog niet. "Dat gaan we ook aan hem vragen", zegt een woordvoerder. Hij zit momenteel in een cel en wordt terug naar de regio Utrecht gebracht. Daar zal hij dit weekend verhoord worden.

Twee incidenten

De politie begon een grote zoekactie nadat in de nacht van maandag op dinsdag een 19-jarige vrouw van haar fiets was getrokken op de Weg tot de Wetenschap, vlak bij de Universiteit Utrecht in het oosten van de stad.

Toen het slachtoffer vanuit het centrum richting Utrecht Science Park reed, kwam een auto haar tegemoetrijden onder het viaduct van de A27. De bestuurder stapte uit en trok de vrouw van haar fiets, maar zij wist te ontkomen. Een aantal dagen eerder was er al een vergelijkbaar incident met een vrouw op een fiets.

Veroordeeld voor zedenmisdrijf

De aangehouden man is al veroordeeld voor een zedenmisdrijf, meldden bronnen gisteren aan de NOS. Het gaat om een man over wie het AD in 2015 schreef dat hij een vrouw in een park in Dordrecht had verkracht. Hij had dit ook zelf gefilmd. Hij man kreeg hiervoor drie jaar cel en tbs met voorwaarden opgelegd.

De Utrechtse recherche gaat ook na de aanhouding verder met het onderzoek naar de belagingen.

In Nieuwegein stonden vrijdagavond nog lang files door de werkzaamheden op de A2. Pas rond 23.00 uur kwam het verkeer weer enigszins op gang, schrijft RTV Utrecht. Medewerkers van de gemeente deelden 's avonds koeken en water uit op de Graaf Florisweg aan weggebruikers die daar vast stonden, zegt een woordvoerder tegen persbureau ANP.

De situatie in Nieuwegein was het ergst rond de spits, maar 's avonds was het volgens de gemeente nog steeds druk. Sommige mensen waren volgens de woordvoerder wel drie uur langer onderweg. Door de werkzaamheden liep het verkeer rond Utrecht vrijdag een groot deel van de dag "compleet vast", zei de ANWB eerder op de dag.

De komende vijf weken is de A2 richting Den Bosch tussen de knooppunten Oudenrijn en Everdingen aan het einde van de week gesloten. De wegafsluitingen staan in de weekenden gepland om overlast van de werkzaamheden te beperken.

De weg is dicht omdat er groot onderhoud nodig is aan het asfalt. De bestaande toplaag wordt vervangen door een stillere variant. Rijkswaterstaat roept automobilisten op om thuis te blijven of op een andere manier te reizen. Verkeer dat toch de weg op gaat, wordt omgeleid via de A12 en A27.

Het Oekraïense leger heeft een strategisch belangrijke brug in de Koersk-regio verwoest. Dat melden Russische persbureaus en de gouverneur van de Russische provincie.

Bij de Oekraïense aanval op de brug kwamen twee Russische vrijwilligers om het leven, melden Russische militaire bloggers. Op een Russisch Telegramkanaal zijn beelden van de ingestorte brug te zien.

De brug over de rivier de Sejm gold als een belangrijke aanvoerroute voor het Russische leger om troepen en materieel naar de frontlinie in de grensregio te vervoeren. Volgens de gouverneur was de brug, bij het dorp Gloesjkovo in het zuidwesten van Koersk, ook belangrijk voor de evacuatie van zo'n 20.000 inwoners sinds de inval in de regio.

Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken zijn bij de aanval op de brug westerse raketten gebruikt. "Voor het eerst is de Koersk-regio getroffen door raketsystemen van westerse makelij, vermoedelijk Amerikaanse Himars", aldus een woordvoerder. De claim is niet onafhankelijk te verifiëren.

Het leger van Oekraïne deelde de beelden:

De gevechten tussen Oekraïense en Russische militairen op Russisch grondgebied gaan ondertussen onverminderd door. In een videoboodschap op X meldde de Oekraïense legerleider Syrskyi aan president Zelensky dat het leger de posities in de Koersk-regio heeft verstevigd en tot drie kilometer is opgerukt. Eerder claimde Oekraïne de controle over 82 Russische nederzettingen.

Volgens de legerleider verloopt de militaire operatie volgens plan. Verder verwacht Syrskyi dat het leger in Koersk veel Russische soldaten gevangen kan nemen die kunnen worden geruild met Oekraïense krijgsgevangenen.

Hoe omvangrijk de Oekraïense aanval echt is en wat de precieze doelen van de legerleiding zijn, is nog steeds niet duidelijk. Een functionaris meldde eerder dat duizenden Oekraïense militairen actief zijn in het gebied, maar hoeveel het er precies zijn, is niet bekendgemaakt.

Inmiddels zijn ruim 200.000 inwoners van de grensregio's Koersk en Belgorod geëvacueerd. Over aantallen slachtoffers is weinig bekend. Er zijn in het gebied geen onafhankelijke waarnemers.

Het Oekraïense offensief in de regio Koersk kwam voor de Russen onverwacht. Wat weten we tot nu toe?

Voor vertrek een berichtje sturen naar vrienden of familie, niet alleen fietsen en bepaalde wegen mijden. Stuk voor stuk dingen die vooral vrouwen doen als ze 's avonds op de fiets nog ergens heen gaan.

Hoewel die gevoelens van onveiligheid bij veel mensen al jaren aanwezig zijn, kunnen ze versterkt worden door incidenten zoals van de week in Utrecht. De politie is op zoek naar een man die daar de afgelopen tijd meerdere fietsers met geweld heeft belaagd. Hij heeft het vooral gemunt op fietsers die 's nachts alleen over straat rijden. De man werd eerder veroordeeld voor een zedenmisdrijf.

"Dat vrouwen daar in Utrecht nu niet meer durven te fietsen alleen, dat is treurig", zegt Esther van Garderen, directeur van de Fietsersbond.

'Onveilig punt'

De man zou hebben toegeslagen onder een viaduct tussen het centrum van Utrecht en de Uithof, een stuk weg waar vooral veel studenten fietsen. "Het is inderdaad een eng fietspad", zegt een vrouw tegen RTV Utrecht. "Vaak fiets ik hier alleen van en naar college. De verlichting doet het ook niet."

De route is bij meer vrouwen berucht. Begin deze zomer werd de plek in een landelijke inventarisatie van onderzoeksplatform Pointer, het AD en regionale kranten nog aangemerkt als locatie die vrouwen liever vermijden of waar ze zich ongemakkelijk voelen.

In de inventarisatie werden duizenden Nederlandse vrouwen naar hun ervaringen gevraagd; zij wezen samen ruim 8000 plekken aan waar vrouwen zich regelmatig onveilig voelen.

Andere kant op fietsen

Een andere vrouw die de weg vaak neemt zegt angstiger te zijn geworden door de incidenten. "Ik ben wel wat oplettender geworden. En als ik iemand zie staan in het tunneltje fiets ik de andere kant op."

"Toevallig vroeg mijn man vanochtend of ik bang was", zegt een wat oudere vrouw. "Ben ik niet echt, want ik ben 50+, maar voor mijn dochters van 18 en 21 ben ik wel bang en ik wil niet dat zij hier 's avonds nog fietsen."

De Fietsersbond concludeerde in 2022 al dat het merendeel van de fietsers zich weleens onveilig voelt tijdens een rit in het donker. Dat gevoel komt vaker voor bij vrouwen (ruim 95 procent) dan bij mannen (82 procent).

Van Garderen adviseert vrouwen niet meer alleen te fietsen op het pad waar de man toesloeg. "Het is sowieso een rotstuk, daar tussen de Uithof en de stad. Laat ook weten dat je onderweg bent."

'Te weinig ogen op fietspad'

Naar aanleiding van het onderzoek van twee jaar geleden stelde de Fietsersbond een rapport op met aanbevelingen voor (lokale) overheden en wegbeheerders om de veiligheidsbeleving van fietsers te verbeteren. Het gaat dan om meer en betere verlichting, maar ook het 'gezelliger' maken van tunneltjes en zorgen dat tunnels altijd helemaal door te kijken zijn.

Toch treft het viaduct in dit geval geen blaam, meent Van Garderen. "De verlichting is in orde, het viaduct is goed ontworpen, maar je fietst daar afgelegen. Er zijn te weinig ogen op het fietspad. Toezicht is heel belangrijk, en dat is wat daar mist. Mensen kunnen beter door de wijk fietsen."

De politie in Utrecht heeft fietsers geen advies gegeven naar aanleiding van de incidenten deze week, maar raadt vrouwen die angstig zijn wel aan om niet alleen te fietsen, schrijft RTV Utrecht.

Een belangrijk chemomedicijn tegen kanker is tot in ieder geval eind september zeer beperkt beschikbaar in Nederland. Dat zegt het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). De verwachting is dat de behandeling van 500 tot 1000 mensen noodgedwongen moet worden aangepast.

Het medicijn etoposide wordt gebruikt voor de behandeling van zo'n dertig vormen van kanker, waaronder longkanker, zaadbalkanker, leukemie, kanker van de eierstokken en lymfeklierkanker.

Door problemen met de productie en distributie van het middel zijn wereldwijde tekorten ontstaan, zeggen de enige twee fabrikanten die het chemomedicijn leveren. Het CBG heeft het Europese Geneesmiddelenagentschap EMA op de hoogte gesteld van de dreigende tekorten. Het EMA zegt te onderzoeken of op korte termijn voorraden vanuit andere Europese landen naar Nederland kunnen komen.

Mogelijk probleem met grondstof

"Bij de firma's die het medicijn maken is navraag gedaan, maar zij willen niets kwijt over de oorzaak van de tekorten", zegt Nicole Hunfeld, voorzitter van de landelijke commissie Acute Tekorten Geneesmiddelen en ziekenhuisapotheker van het Erasmus MC in Rotterdam.

"We weten dat beide leveranciers niet kunnen leveren. Dat kan erop duiden dat er een probleem is met de grondstof van het middel", zegt Hunfeld. "In eerdere gevallen hebben we gezien dat het maanden kan duren voor de productie dan weer is opgestart."

Problemen met de levering van chemomedicijnen komen vaker voor, maar het nijpende tekort van nu is volgens Hunfeld een nieuw dieptepunt. "Het is de eerste keer dat een tekort zoveel patiënten raakt. Dat is ontzettend naar, en ook voor artsen en apothekers is het vervelend. Zij zullen ervoor moeten zorgen dat iedere patiënt een ander kuurschema krijgt. Dat is niet zomaar even geregeld."

Alternatieven voor etoposide

Als de commissie Acute Tekorten Geneesmiddelen geen maatregelen neemt, is etoposide binnen twee weken op geen enkele plek in Nederland meer verkrijgbaar. "Daarom proberen we het nu met alternatieve kuren en behandelingen zo lang mogelijk te rekken. Dat doen we door het voorschrift aan te passen, de apotheken een andere bereiding te laten maken en de artsen zullen patiënten goed moeten informeren", aldus Hunfeld.

Volgens Martine Chamuleau, internist-hematoloog bij het Amsterdam UMC, is het voor artsen van belang om naar de mogelijke bijwerkingen van alternatieve medicijnen te kijken. "Het kan zijn dat sommige alternatieve kuren voor bepaalde patiënten met een verminderde nierfunctie of zenuwpijnen niet geschikt zijn."

Het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG) heeft vanwege het tekort aan etoposide het behandeladvies aangepast. De twee leveranciers van het medicijn hebben aangekondigd over zes weken, eind september, weer aan Nederland te kunnen leveren.

Meer tekorten

Het tekort aan geneesmiddelen in Nederland was vorig jaar groter dan ooit. Uit onderzoek van apothekersorganisatie KNMP blijk dat 5 miljoen van de 13 miljoen medicijngebruikers in Nederland daar de gevolgen van hebben ervaren.

Door het oplopende medicijnentekort zien sommige mensen zich genoodzaakt om bij apotheken over de grens medicijnen bij elkaar te sprokkelen die in Nederland niet meer verkrijgbaar zijn.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft de opmars van de nieuwe, gevaarlijkere mpox-variant in Afrika bestempeld als internationale noodsituatie. Gisteren dook clade Ib, zoals de variant heet, op in Zweden. Dat was de eerste keer dat de nieuwe variant buiten Afrika werd aangetroffen.

Wat voor virus is mpox, dat eerder bekendstond als apenpokken? En is er kans op een uitbraak in Nederland? Vijf vragen en antwoorden.

Waar komt het virus vandaan en waarom verspreidt het zich nu verder?

Het virus kent zijn oorsprong in de Democratische Republiek Congo, waar ook nu nog de meeste besmettingen voorkomen. Variant clade I veroorzaakt daar al decennialang kleine brandhaarden. Sinds vorig jaar komt die variant vooral voor in de mijnregio's in het oosten van de Democratische Republiek Congo. Vermoedelijk is het virus door handelaren en arbeidsmigranten naar andere landen verspreid.

Volgens de WHO raakten dit jaar al meer dan 14.000 mensen besmet met het virus. Ook vielen er meer dan 500 doden, aanzienlijk meer dan een jaar eerder. 96 procent van de besmettingen vond plaats in de Democratische Republiek Congo.

In 2022 dook een mildere variant van het virus, clade 2, ook op in Nederland. Die variant is zelden dodelijk.

Het virus dat zich nu in hoog tempo verspreidt in Afrika, is een relatief nieuwe mutatie van clade I en wordt door het RIVM aangeduid als clade Ib. Volgens Chantal Reusken van het RIVM lijkt die nieuwe mutatie besmettelijker en dodelijker dan andere varianten, al moet dat nog verder worden onderzocht.

Hoe raak je besmet en wat zijn de symptomen?

Het mpox-virus gaat over van dier op mens, maar ook van mens op mens, door intiem contact zoals zoenen en seks. "Om mpox op te lopen moet je direct in aanraking komen met een blaasje, of met het vocht uit een blaasje", aldus Reusken.

Wie het virus oploopt, heeft in het begin last van koorts, hoofdpijn, spierpijn, gezwollen lymfeklieren, rillingen en moeheid. Na een paar dagen verschijnen er vlekken op de huid. Deze huiduitslag gaat over in blaasjes, die na twee tot drie weken van de huid vallen.

Wat maakt clade Ib anders dan eerdere varianten?

Het ziektebeeld van clade Ib lijkt dus heviger te zijn in vergelijking met andere varianten, al benadrukt Reusken dat er nog veel onduidelijk is. "Het is ook erg afhankelijk van de gezondheid van de patiënt", zegt ze. "Een slechte weerstand kan veel invloed hebben op het verloop van de ziekte. Onderzoeken laten een sterftecijfer van 3 tot 4 procent zien. Het is echter de vraag of dat ook zo hoog uit zou vallen in Europese landen waar het gezondheidssysteem beter is."

Het lijkt erop dat clade Ib blaasjes over het hele lichaam kan veroorzaken, terwijl dat bij eerdere varianten enkel in het gezicht en op de geslachtsdelen gebeurde. Ook lijkt deze variant een bredere groep mensen te treffen. Waar eerst vooral homoseksuele mannen besmet raakten, wordt het virus nu ook vaker bij heteroseksuelen vastgesteld.

Is er een risico dat het virus ook naar Nederland komt?

Of het virus Nederland zal bereiken, is afhankelijk van reisgedrag. Reusken: "Nederlanders die reizen naar gebieden waar het virus veel voorkomt en daar nauw contact hebben met de lokale bevolking, lopen meer risico om terug te komen met een besmetting."

Volgens Reusken is het dus niet uit te sluiten dat iemand het virus naar Nederland mee zal nemen.

Is Nederland voorbereid op zo'n besmetting?

De kans dat die besmetting vervolgens tot een uitbraak zal leiden, acht ze echter klein. "Mpox is een virus dat vrij makkelijk te controleren is", stelt ze.

"In Nederland kunnen we een besmetting snel opsporen en vervolgens nagaan met wie deze persoon contact heeft gehad. Zo kunnen we de benodigde maatregelen nemen", verwacht Reusken. "Het belangrijkst is dat een arts zo'n besmetting kan herkennen. Dan is ons gezondheidssysteem goed genoeg om snel de nodige acties te ondernemen."

Volgens Reusken heeft de uitbraak van de variant clade 2 in 2022 ertoe geleid dat Nederlandse artsen alert zijn op het virus. "De kans dat iemand die terugkomt met het virus hier een grote uitbraak zal veroorzaken, wordt op dit moment als klein gezien. Met bron- en contactonderzoek en contactadviezen kunnen we uitbraken voorkomen."

De brand in een winkelcentrum in Alkmaar is onder controle, meldt de Veiligheidsregio. Vrijdagavond rond 23.00 uur gaf de brandweer het sein 'brand meester'. De brandweer is nog bezig met het nablussen en de sloop van het pand.

De brand woedde urenlang in het winkelcentrum aan de Europaboulevard. Boven de stad waren vanaf grote afstand rookwolken te zien. Vanwege het vuur werden de bovenliggende appartementen ontruimd. Bewoners van vijf woningen konden vannacht niet terug naar huis. Voor wie niet bij familie of vrienden terecht kon, werd er een overnachting elders geregeld.

Het vuur ontstond kort na 19.00 uur in een filiaal van Kik, waar kleding en huishoudelijke spullen worden verkocht. Later breidde de brand zich uit naar een naastgelegen pand. Voor zover bekend konden alle medewerkers van de kledingwinkel op tijd naar buiten komen en zijn er geen gewonden, wel werd iemand nagekeken in een ambulance.

De politie heeft twee tienermeisjes aangehouden. Zij worden verdacht van betrokkenheid bij de brand. Volgens de politie werden ze eerder op de avond gezien bij een kleinere brand die was ontstaan in een filiaal van Decathlon.

NL-Alert

Kort na het uitbreken van die kleinere brand werd al een melding via Burgernet verstuurd om uit te kijken naar twee tieners "rond de 16 à 17 jaar oud". Pas na het uitbreken van de grote brand in het winkelcentrum werden ze door de politie gevonden.

Vanwege de brand stuurde de Veiligheidsregio ook een NL-Alert naar mensen in de omgeving, met het advies om ramen en deuren te sluiten, en om de mechanische ventilatie uit te zetten.

De brandweer was vrijdagavond volop bezig met bluswerkzaamheden:

In het onderzoek naar de explosieven die eergisteren bij de woning van de overleden loodgieter Ron van Uffelen uit Vlaardingen zijn gevonden, heeft de politie vandaag een derde verdachte aangehouden. De 19-jarige man uit Amsterdam wordt verdacht van betrokkenheid bij het plaatsen van de voorwerpen, meldt de politie.

Na de vondst werden woensdag al twee verdachten aangehouden: een 33-jarige man uit Almere en een 16-jarige jongen uit Amsterdam. Ook zij worden verdacht van betrokkenheid bij het plaatsen van de explosieven. Die verdachten zijn vandaag voorgeleid aan de rechter-commissaris en blijven veertien dagen langer vastzitten, meldt de regionale omroep Rijnmond.

Afgelopen woensdagochtend werden er bij de woning van de loodgieter twee brandbare voorwerpen gevonden. Op dat moment waren er mensen thuis. De voorwerpen waren niet geëxplodeerd. Na de vondst werd de woning extra beveiligd, ook omdat de familie van Van Uffelen daar om had gevraagd.

Van Uffelen zelf overleed twee dagen eerder in het ziekenhuis, nadat hij zaterdag was opgenomen met hartproblemen.

Meerdere keren doelwit

De woning wordt al langere tijd belaagd. Zo zijn er meer dan twintig aanslagen geweest en werd de woning op last van de burgemeester gesloten. Die maatregel van de gemeente is inmiddels afgelopen, waardoor het gezin sinds begin vorige maand weer in de woning verbleef.

De politie kan niet zeggen uit welke hoek de aanslagen komen. Zelf zei loodgieter Van Uffelen geen idee te hebben waarom hij doelwit was. Het Openbaar Ministerie heeft een beloning uitgeloofd van 50.000 euro voor de gouden tip die leidt tot de aanhouding van de opdrachtgever. Bij eerdere aanslagen werden meerdere mensen aangehouden, één persoon is tot nu toe veroordeeld.