Palestijnse burgers die voedsel halen bij de omstreden distributiepunten in Gaza krijgen op grote schaal te maken met beschietingen, traangas en flitsgranaten. Dat meldt persbureau AP op basis van gesprekken met twee Amerikaanse beveiligers. Ook bekeken journalisten video's, e-mails en tekstberichten.
"Onschuldige mensen lijden ernstig en onnodig", zegt een van de anonieme bronnen. De getuigenissen en het beeldmateriaal bieden de eerste gedetailleerde inkijk vanuit het perspectief van beveiligers bij de noodhulppunten.
De twee bronnen beschrijven een gevoel van wetteloosheid onder de honderden door een Amerikaans bedrijf ingeschakelde huurlingen (private military contractors). Veel van hen zouden onervaren en slecht getraind zijn. Hun achtergrond zou niet of nauwelijks zijn gecontroleerd. Het bedrijf weerspreekt deze beschuldigingen.
'Hell yeah!'
"Whoo hoo!", schreeuwt een bewaker in een van de video's, terwijl er wordt geschoten. "Ik denk dat je er een geraakt hebt", roept een ander. "Hell yeah boy!", is er vervolgens te horen. Deze beschietingen gebeuren buiten beeld, de audio is wel te horen. AP heeft de echtheid van de video's gecontroleerd.
In deze fragmenten, die eind mei zijn gefilmd, zie je de chaos bij een ophaalpunt. Burgers moeten zich een weg banen door het traangas in de hoop voedsel te bemachtigen:
Een huurling zegt dat er in alle richtingen is gevuurd: in de grond, de lucht en soms ook richting Palestijnen. Hij stelt dat hij één keer had gezien dat er een burger werd geraakt. Daarmee zijn de getuigenissen van de twee Amerikanen anders dan die van Israëlische militairen.
Die verklaarden onlangs tegenover de krant Haaretz dat ze de opdracht hadden om gericht te schieten op Palestijnen bij noodhulplocaties. Bijvoorbeeld als burgers zich buiten de openingstijden meldden voor voedsel.
Ook vandaag zijn volgens lokale ziekenhuizen en het ministerie van Volksgezondheid 45 mensen gedood die hulp probeerden te krijgen. Volgens de VN zijn de afgelopen maand zeker 400 mensen gedood bij distributiepunten.
Aanvankelijk deden de legertop en premier Netanyahu deze berichten af als onzin. Deze week erkende het leger uiteindelijk dat er burgers waren gedood door militairen. Officieel is een onderzoek aangekondigd, maar zoiets leidt in de praktijk niet of nauwelijks tot straffen.
Honderden doden gemeld
Sinds het omstreden noodhulpsysteem is ingevoerd, zijn vele honderden doden gemeld door chaos en beschietingen bij distributiecentra. "Het doodt mensen", zei VN-chef Guterres onlangs. 150 internationale hulporganisaties hebben deze week geëist dat het project wordt stopgezet.
De Amerikaans-Israëlische organisatie GHF is verantwoordelijk voor de distributie van noodhulp. Volgens AP verliep het proces chaotisch en werden sommige huurlingen slechts enkele dagen voor vertrek richting Gaza ingehuurd. Een hooggeplaatste huurling sprak in een uitgelekte e-mail van amateurisme.
Voor veel Gazanen is het krijgen van voedselhulp een riskante onderneming:
De honderden huurlingen zijn in dienst bij het bedrijf UG Solutions. Een woordvoerder zegt tegen AP dat hij niet kan reageren op de videobeelden, omdat hij die niet heeft gezien. De zegsman stelt ook dat de medewerkers uitgebreid zijn getraind voor hun missie en dat hun achtergrond grondig is gecontroleerd.
Gezichtsherkenning
Een van de twee huurlingen zegt dat hij zich nooit bedreigd heeft gevoeld door de burgers. Ze kregen de opdracht om verdacht gedrag door te geven aan het Israëlische leger.
Op het terrein hangen camera's met gezichtsherkenningssoftware, zo stellen de anonieme bronnen. Op deze manier gebruikt het Israëlische leger het distributiesysteem om informatie te verkrijgen over potentiële doelwitten, stelt AP. Het leger ontkent dat in een reactie.
De omstreden distributieorganisatie GHF zei onlangs dat de VN en andere hulporganisaties nepnieuws verspreiden over de problemen bij de noodhulppunten. In totaal zouden 50 miljoen maaltijden aan Palestijnen zijn geleverd.
De organisatie heeft het Israëlische leger wel aangespoord om de getuigenissen over gericht schieten op burgers door militairen te onderzoeken. Vervolgens heeft het leger erkend dat er Palestijnen zijn doodgeschoten.
'Incidenten'
Persbureau AP heeft ook logistiek bedrijf Safe Reach Solutions gesproken, een onderaannemer van GHF. De woordvoerder stelt dat er geen "serieuze verwondingen" zijn geregistreerd ter plekke.
Het bedrijf beweert dat er alleen "bij enkele incidenten" op de grond of boven burgers is geschoten door "veiligheidsprofessionals". Dat zou zijn gebeurd aan de begindagen van het project "en voor de veiligheid van burgers". Israël had destijds 2,5 maand alle noodhulp voor Gaza tegengehouden. Honderdduizenden Palestijnen zijn ernstig ondervoed.