NOS Nieuws - Algemeen

Goedemorgen! In Leusden wordt bij het Nationaal Monument Kamp Amersfoort een herdenking gehouden. En in Jeddah hoopt Max Verstappen dat zijn auto bij de kwalificatie van de grand prix van Saudi-Arabië beter voor de dag komt dan vorige week.

Eerst het weer: In de ochtend hier en daar mistig zijn, maar die mist trekt weg. De dag verloopt verder zonnig bij 12 tot 18 graden.

Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De man die ten onrechte door de VS werd uitgezet naar El Salvador is daar overgeplaatst naar een andere gevangenis. Daar zouden de omstandigheden beter zijn dan in de gevangenis waar hij eerst zat. Dat zegt de Amerikaanse Democratische senator Chris Van Hollen, die Abrego Garcia deze week heeft bezocht.

Garcia kwam als tiener illegaal vanuit El Salvador naar de VS en bouwde daar een leven op. Hij is getrouwd met een Amerikaanse met wie hij een kind heeft.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Oplettende bezoekers kunnen al jaren een mannelijk gierenstelletje bewonderen in dierentuin Artis, maar dit jaar hebben ze voor het eerst samen een ei uitgebroed. De gier met twee vaders kroop ongeveer een maand geleden uit het ei.

Dat was afkomstig van een heteroseksueel koppel uit dezelfde kolonie. Omdat dat het ei onregelmatig bebroedde, is het door verzorgers overgedragen aan de mannetjes.

De dierentuin deelde voor het eerst beelden van het gierenjong, dat ongeveer een maand geleden uit het ei kroop:

Fijne zaterdag!

Een muurschildering van Anne Frank in Amersfoort is vernield. Het gezicht is door een onbekende uitgewist. De schildering staat al zestien jaar op de binnenkant van een geluidsmuur langs de A28.

Wanneer het kunstwerk is vernield, is niet bekend. Nog maar kort geleden had de gemeente Amersfoort het juist opgeknapt.

De maker van de schildering, kunstenaar Bas van Oudheusden, zegt tegen RTV Utrecht dat hij het jammer vindt dat het beschadigd is, maar dat hij "niet extreem boos" is. "Het is niet vernield door een aantal jochies dat even langs kwam lopen. Het is best netjes gedaan. Het voelt alsof er een boodschap achter zit", zegt hij.

Iets creatiefs doen

De kunstenaar wil graag in contact komen met degene die het gezicht heeft uitgewist om de boodschap die erachter zit te begrijpen.

Hij maakte de schildering toen hij 18 jaar was, nadat hij het dagboek van Anne Frank had gelezen. Op dat moment was hij aan het oefenen met het maken van graffiti. Hij printte een bekende foto van Anne Frank uit en ging op zoek naar een rustige plek om eraan te werken. Die vond hij bij de geluidsmuur langs de A28, in stadsbos Nimmerdor. Zestien jaar later is het kunstwerk nog steeds op diezelfde plek te zien.

Van Oudheusden weet nog niet of hij de vernielde muurschildering gaat herstellen. "Misschien kan ik er iets creatiefs mee doen."

Als Oekraïne en Rusland niet binnen enkele dagen laten zien dat er een akkoord kan worden gesloten, stopt de VS met bemiddelen, dreigde de Amerikaanse buitenlandminister Rubio gisteren. "Het is niet onze oorlog", benadrukte hij.

De Amerikaanse president Trump bevestigde dit. "Als een van de twee partijen het om de een of andere reden heel moeilijk maakt, zeggen we gewoon: jullie zijn dwazen en vreselijke mensen. Dan laten we jullie gewoon links liggen", zei Trump. "Maar hopelijk hoeven we dat niet te doen", voegde hij eraan toe.

Volgens emeritus hoogleraar internationale studies en wereldpolitiek André Gerrits spreken de uitlatingen boekdelen. "Ik denk dat dit een blijk is van het onvermogen van de Amerikanen om werkelijk iets voor elkaar te krijgen in deze oorlog", zegt hij.

Hij ziet het als een terugtrekkende beweging: volgens hem durven de Amerikanen niet hardop te zeggen dat hun pogingen zijn mislukt. "Je kunt eigenlijk alleen spreken van een drukmiddel als de onderhandeling in een beslissend stadium is gekomen en beide partijen geen concessies willen doen."

De aankondiging van de VS geeft daar geen duidelijkheid over, zegt Gerrits. "Als Trump besluit dat hij er geen zin meer in heeft, dan houdt hij op, ongeacht de staat van de onderhandelingen. Zo'n soort politicus is het."

Zakelijke benadering

Markha Valenta, politicoloog aan de Universiteit Utrecht, zegt dat minister Rubio de onderhandelingen benadert als zakenman. "Je creëert ruimte voor jezelf en verhoogt de druk." Zijn uitspraken hoeven volgens haar niet te betekenen dat Rubio pessimistisch is over de onderhandelingen.

"Dit is een manier om druk uit te oefenen voor de volgende bijeenkomst, zodat dan echt knopen kunnen worden doorgehakt." Die volgende bijeenkomst is komende week in Londen.

"We hebben geen signalen dat de VS zijn bemiddelende rol echt aan het opheffen is", zegt Valenta. Toch durft ze het niet uit te sluiten, omdat een plotselinge terugtrekking "typisch Trump" zou zijn.

"Het is niet hun oorlog, maar wel ook hun probleem", zegt Valenta. "Deze oorlog blijft relevant voor de VS." Op de achtergrond speelt namelijk nog een belangrijke ontwikkeling: de onderhandelingen tussen de VS en Oekraïne over een wederopbouwfonds en de mineralendeal. "Hoewel het helemaal misging toen Zelensky op bezoek ging bij Trump, gaan die onderhandelingen door", zegt Valenta.

Trump heeft nog een belang bij een snel einde aan de oorlog, zegt Valenta. "Hij wil de economische banden met Rusland weer aanhalen."

Daarin zit volgens Gerrits ook het enige gevaar voor Rusland dat de woorden van Rubio en Trump kunnen hebben. "Die zijn toch een soort ondermijning daarvan, dat kunnen de Russen op zich onaangenaam vinden."

Opschorten militaire hulp

Mocht de VS zich na volgende week daadwerkelijk afzijdig houden, dan hoeft dat echter niet te betekenen dat het om een langdurige strategie gaat, benadrukt Valenta. "Het zou ook over een terugtrekking kunnen gaan van 24 uur, of van twee weken."

Dat deed Trump namelijk al eerder met het opschorten van alle militaire hulp aan Oekraïne, inclusief het delen van inlichtingen. Nadat Oekraïne een Amerikaans voorstel had geaccepteerd voor een staakt-het-vuren van dertig dagen, werd de Amerikaanse steun een week later weer hervat.

"Dat was een klassiek voorbeeld van keihard druk uitoefenen op een van de strijdende partijen in de hoop dat die concessies doet", zegt Gerrits. "En dat is niet te vergelijken met nu."

Gevolgen op strijdtoneel

"Ook als de VS zich terugtrekt, gaat Oekraïne door met vechten. Zolang dat zo is, heeft Rusland geen kans op een snelle overwinning", zegt Valenta.

Dat beaamt Gerrits. "Het dreigement zal niet veel effect hebben op hoe de oorlog verdergaat." Rusland laat zien de oorlog te willen doorzetten, zegt hij. Tenzij Trump nu allerlei nieuwe sancties tegen Rusland aankondigt, maar daarvan lijkt vooralsnog geen sprake.

Oekraïne vond Trumps strategie toch al niet in het eigen belang. Datzelfde geldt voor de Europese landen. "De meeste vonden Trumps bemoeienis tot nu toe vooral contraproductief."

Er zijn nog weinig reacties van andere regeringsleiders op de dreigementen. "Je zou kunnen zeggen dat als de VS zich diplomatiek terugtrekt, dat de kans voor Europa om het verschil te maken eerder groter dan kleiner maakt", zegt Gerrits.

Het is in ieder geval gezichtsverlies voor Trump zelf, besluit Gerrits. "De belofte 'ik fiks dit wel even' kan hij duidelijk niet nakomen."

Paasstollen, afbakbroodjes, croissants, eitjes, rollades, tompoucen: als het aan de supermarkten ligt, zijn we het hele paasweekend vooral aan het eten. "Of supers van Pasen de nieuwe kerst willen maken? Nou, tegen Kerstmis kun je qua verkopen niet op. Kerst is niet te overtreffen", zegt retailkenner Paul Moers. "Maar Pasen wordt een belangrijke week dit jaar voor de supermarkten. Dat is zeker."

Hij wijst dan vooral naar de onrust in de wereld. "We leven in een tijd van grote onzekerheid. Daarom willen mensen het extra gezellig maken thuis. En daar hebben ze ook geld voor over." Dirk Mulder, econoom bij ING, ziet dat Pasen steeds belangrijker wordt.

"Jumbo bijvoorbeeld zet nu ook in op influencers die filmpjes maken van mooie producten. Speciaal voor jongeren. Maar Pasen is en blijft natuurlijk toch anders dan kerst. Bij Pasen komt misschien meer vrolijkheid kijken: narcissen, de lente, lammetjes, bloemetjes. Ook daar kun je samen een mooi moment van maken."

Volgens Mulder liggen de uitgaven voor het kerstdiner veel hoger dan voor paasontbijt en brunch. "Daarom proberen supermarkten wel meer dat paasdiner erbij te betrekken." Uit cijfers van marktonderzoeker YouGov (voorheen GfK) blijkt dat de omzetten van Pasen en Kerstmis de afgelopen jaren naar elkaar toegroeien. Was in 2022 het omzetverschil nog 26 procent in het voordeel van Kerstmis, afgelopen jaar lag kerst nog 'maar' 6 procent voor op Pasen.

De oplettende tv-kijker wordt al wekenlang doodgegooid met paasreclames van supermarkten als Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Aldi. Screenforce, de organisatie die zich bezighoudt met tv-reclame van de STER, RTL en SBS, meldt dat er de afgelopen jaren voor tussen de 25 en 35 miljoen euro aan reclameboodschappen rond de Pasen zijn uitgezonden.

"Bij kerst was dat tussen de 56 en 61 miljoen euro", aldus Screenforce. "Een opkomend fenomeen bij de supermarkten is dat zij steeds meer met aparte paasproducten komen. Dat zal mede verklaren waarom de omzetten rond Pasen richting het niveau van Kerst gaan."

Energiek en vrolijk

Marktleider Albert Heijn heeft dit jaar 371 paasproducten in de schappen. Vorig jaar waren dat er 322. "Omdat wij merken dat mensen tradities omarmen, en dus ook Pasen samen willen vieren", aldus AH. "Kerst blijft het grootste feestmoment, maar Pasen wint aan populariteit. Het draait om samenzijn, lekker eten en het huis gezellig maken. Dat zien we terug in de verkoop van zowel voeding als servies, decoratie en brunchproducten."

Quirine de Weerd van Lidl Nederland zegt dat Pasen en Kerstmis de hoogtijdagen zijn voor de retail. "Pasen is een energiek en vrolijk feest dat je samen met de familie viert. Als trend zien we dit jaar verrassende smaken. Dat zagen we al bij de Dubai-Sinterklaasletter en zien we nu met bijvoorbeeld pistache op de tulband, en pistachepasta. Op TikTok ontstaat dat soort dingen. Er zijn mensen die willen meedoen met dat soort trends."

Prijs van chocolade

De woordvoerder van supermarktketen Plus merkt op dat Pasen dit jaar vrij laat valt. "Daardoor is er meer kans op mooi weer en we verwachten dat klanten daarom wel eens extra kunnen gaan uitpakken met buiten brunchen of borrelen." Jumbo zet in op 'samenzijn'. Onder het motto: "Uiteindelijk gaat het er niet om hoe je het viert, maar met wie."

De hoge prijs van chocola is met deze Pasen wel een dingetje. Bleven vier maanden geleden al veel chocoladeletters onverkocht, nu zien supermarkten dat klanten maar mondjesmaat chocolade paaseitjes in de kar gooien.

Uit verkoopcijfers van marketingbureau Nielsen IQ blijkt dat er tot nu toe ongeveer 40 procent minder paaseitjes in de supermarkt zijn verkocht in vergelijking met vorig jaar. "Doordat de gemiddelde kiloprijs van paaseieren met ongeveer 50 procent is gestegen, is het niet verrassend dat de verkopen van paaseieren dit jaar tegenvallen" zegt analist Marten Suurmeijer.

"Werken moet lonen", zo beloofde het kabinet bij de start van de regeerperiode nog. Maar een half jaar later ziet de werkelijkheid er anders uit. Het kabinet compenseert volgend jaar niet alle inkomstenbelasting voor hogere inflatie, blijkt uit de gisteren gepubliceerde voorjaarsnota. "Gewoon een truc om stiekem de belasting te verhogen", zeggen economen en hoogleraren in koor.

Het kabinet moest naarstig op zoek naar een manier om de in september bij het regeerakkoord aangekondigde verhoging van de btw op cultuur, media en sport te schrappen. Een meerderheid van de Tweede Kamer wilde die bezuiniging van tafel. Voor veel inkomensgroepen zou sporten of een krant te duur worden, zo werd gevreesd.

Nu blijkt dat de 1,3 miljard euro die nodig is om de btw op het lage tarief van 9 procent te houden, door werkenden zal worden betaald. "Als je de belastingschijven niet mee laat stijgen met de inflatie, dan komt veel inkomen automatisch in een hogere schijf terecht", legt directeur Vinzenz Ziesemer van het Instituut voor Publieke Economie uit. "De allerlaagste inkomens zullen er misschien minder last van hebben. Maar iedereen die in de tweede schijf of hoger valt, zal het merken."

Grote truc

Hoogleraar Arnoud Boot van de Universiteit van Amsterdam noemt het een "grote truc". "Met een officiële belastingverhoging staat het Malieveld vol. Maar dit ziet niemand. Het levert nu zo 1,3 miljard euro op."

In de voorjaarsnota rekent het kabinet tot het einde van de huidige regeerperiode op die inkomsten. Dat staat volgens de economen haaks op de "stabiliteit van de lastendruk voor huishoudens" waarover elders in de voorjaarsnota wordt gesproken. "Het was de bedoeling om belastingconstructies aan te pakken. Dat wordt vervangen door een verborgen belastingverhoging", zegt Ziesemer.

Nieuw is de truc overigens niet, benadrukken de economen. In de vorige voorjaarsnota, van het kabinet-Rutte IV, werd het beperken van de zogenoemde tabelcorrectiefactor bijvoorbeeld gebruikt om kosten zoals het verhogen van de kinderbijslag te betalen.

Het zint de economen niet dat het middel steeds vaker wordt gebruikt om gaten in de begroting te dichten. "Het is een verborgen belastingverhoging die normaal aan het worden is", waarschuwt Ziesemer.

Schuiven met geld

Boot maakt zich ook zorgen over het geschuif met gereserveerd geld voor plannen die vooral op de korte termijn ervoor zorgen dat kiezers wat meer overhouden. "Als je met posten schuift, gebruik het dan voor investeringen om de economische groei te stimuleren. Wat je in deze voorjaarsnota ziet, is vooral schuiven met posten voor consumptie."

Hoogleraar Boot noemt als voorbeeld het gebruiken van budget dat was gereserveerd voor de Lelylijn tussen Groningen en Amsterdam voor de aanleg van de Nedersaksenlijn tussen Groningen en Enschede: "De Lelylijn is gericht op het ontlasten van de Randstad, om de economie te laten groeien. Nu gaat het naar een project waarvan het de vraag is wat het economisch bijdraagt."

Op deze manier kijkt Boot ook naar het bevriezen van de salarissen van ambtenaren. "Daar moet je geweldig bij uitkijken. Ook de overheid moet concurreren op de krappe arbeidsmarkt."

De arrestatie van 'serieschutter' Sendric S. was begin dit jaar een enorme opluchting voor de Rotterdamse wijk IJsselmonde. In korte tijd schoot de 24-jarige man zomaar drie voorbijgangers dood op straat.

Tijdens een intensief rechercheonderzoek werd alles uit de kast getrokken om de dader te vinden. Hoe werkt zo'n klopjacht? De NOS reconstrueerde welke opsporingsmiddelen zijn ingezet.

Na een moord (of ander groot incident) zijn er altijd een aantal quick wins, vertelt Stefan van den Bergh, bij de Rotterdamse politie verantwoordelijk voor het onderzoek naar de drievoudige moord.

"In de eerste plaats zijn dat camerabeelden, want die geven weer wat er daadwerkelijk is gebeurd op of rond de plaats delict." Natuurlijk ondervraagt de politie ook eventuele getuigen, al blijven beelden het meest betrouwbaar.

"Verder verdiep je je meteen in de achtergrond van het slachtoffer. Is het een crimineel of een vader van drie kinderen zonder antecedenten? Dat kan een eerste richting geven."

Sporenonderzoek is die eerste uren ook cruciaal. Het forensisch onderzoek varieert van zoeken naar DNA-materiaal en vingerafdrukken tot het uitlezen van digitale sporen, zoals de telefoon van het slachtoffer. "Je kijkt heel breed, want je weet nog niet waar je aanknopingspunten kunt vinden."

Kogelhulzen

Na een zwaar misdrijf zet de politie vaak een Team Grootschalige Opsporing (TGO) op. Allerlei disciplines binnen de politie werken hierin samen. Als TGO-leider analyseert en weegt Van den Bergh doorlopend de opsporingsresultaten. "Aan de hand daarvan bepaal je steeds opnieuw je strategie."

In de zaak van Sendric S. waren het achtergebleven kogelhulzen die na de eerste moord, op 21 december, de eerste lead opleverden. Op de hulzen zat DNA, dat bij het Nederlands Forensisch Instituut tot een match leidde. Het rechercheteam kreeg de naam van een 20-jarige Amsterdammer, die de kogels in handen moest hebben gehad.

Zulk DNA-onderzoek is de afgelopen jaren flink versneld. Afhankelijk van hoeveel haast er is, kan het NFI al binnen een paar uur met een uitslag komen. Toch is de gemiddelde doorlooptijd nog altijd een paar weken. "Het liefst wil je ieder onderzoek zo snel mogelijk gedaan hebben, maar zowel voor het NFI als de politie is dat niet haalbaar", aldus Van den Bergh.

Precies een week later werd opnieuw een man doodgeschoten in IJsselmonde. Hoewel het toen nog allerminst zeker was, hield de politie wel rekening met een verband. Opnieuw ging het om een ogenschijnlijk willekeurig slachtoffer, in dezelfde wijk, weer op een afgelegen plek.

Het waren opnieuw kogelhulzen die de link bevestigden: het kaliber kwam overeen en ook hier zaten DNA-sporen van de Amsterdammer op. Toch bleek onder meer op basis van telefoongegevens dat hij niet op de plaats delict was geweest en dus niet de schutter kon zijn. De politie vermoedde dat hij de leverancier van het moordwapen was en besloot hem aan te houden.

Arresteren

Iemand arresteren of juist niet is ook een tactische afweging, vertelt de onderzoeksleider. Een verhoor kan waardevolle informatie opleveren, net als het doorzoeken van het huis of telefoon van de verdachte.

Maar een aanhouding kan ook iets stukmaken, bijvoorbeeld omdat medeverdachten gealarmeerd raken. "Als je een verdachte nog even laat rondlopen, kun je hem tappen en kijken of hij iets zegt dat je weer verder brengt."

In dit geval koos de politie voor een arrestatie, in de hoop dat de man zou vertellen aan wie hij het wapen had verkocht. Hij beriep zich echter op zijn zwijgrecht. Wel vond de politie in zijn telefoon het Snapchat-account van de latere moordverdachte, al viel dat toen nog niet specifiek op omdat het een van de vele contacten was.

Nog niet 100% zeker

Na de tweede moord in IJsselmonde kwam de politie ook voor een heel ander vraagstuk te staan. Was het nodig om bewoners te waarschuwen dat iemand het mogelijk op onschuldige mensen had voorzien?

De politie en het Openbaar Ministerie kozen ervoor dit nog niet expliciet te doen. "Aan de ene kant wil je het besef creëren dat er misschien wel meer slachtoffers kunnen vallen, aan de andere kant wil je geen paniek veroorzaken", legt Van den Bergh uit. "We wisten nog niet 100 procent zeker dat de twee moorden ook echt door dezelfde persoon waren gepleegd. Ook hielden we nog andere scenario's open, zoals vergissingen."

Wel bracht de politie camerabeelden naar buiten, waarop de dader voor het eerst te zien was. Omdat het beeld onduidelijk was, leverde het echter geen bruikbare tips op.

Nadat op 2 januari een derde slachtoffer was neergeschoten, veranderde alles. De moord paste meteen in de reeks. De modus operandi van de dader was exact hetzelfde, maar bovenal waren er camerabeelden waarop de moord te zien was. En dus ook de verdachte, redelijk herkenbaar.

Vanaf dat moment trokken politie en OM alle registers open om hem te vinden. Bewakingsbeelden uit de wijde omtrek werden bekeken, er werd een nieuwe foto van de verdachte verspreid én een beloning van 30.000 euro uitgeloofd voor de gouden tip.

"We zetten alles tegelijk in, wat je normaal gefaseerd zou doen", aldus TGO-leider Van den Bergh. "Het voorkomen van slachtoffers werd nu ook belangrijker dan het vergaren van bewijs."

Wijk blauw geverfd

Dit betekende dat de wijk "blauw geverfd" werd. Overal in IJsselmonde surveilleerden agenten in de hoop nieuwe incidenten te voorkomen. Bovendien volgde nu wel een waarschuwing aan buurtbewoners om zoveel mogelijk binnen te blijven en afgelegen plekken te mijden.

"Het zorgde voor veel angst in de wijk en zelfs nu is het onveiligheidsgevoel nog groot", zegt Van den Bergh. "Maar we moesten dit doen, het risico op meer slachtoffers was te groot."

Er gebeurde nog iets bijzonders. Op de dag van de derde moord werd opnieuw een klemmend beroep gedaan op de vermoedelijke wapenleverancier om te vertellen aan wie hij het moordwapen had verkocht. Ook op zijn advocaat werd een moreel appel gedaan om open kaart te spelen.

Het had effect. De 20-jarige Amsterdammer doorbrak zijn stilzwijgen en vertelde met welk Snapchat-account hij zaken had gedaan.

Tijdrovend klusje

Maar daarmee had de politie nog altijd niet de identiteit van de vermoedelijke schutter. Daarvoor moesten eerst gegevens worden gevorderd bij het Amerikaanse Snapchat. Normaal gesproken is dat een tijdrovend klusje.

"Maar de meeste banken, telecomproviders en techbedrijven snappen dat ze in heel urgente gevallen sneller moeten meewerken", zegt Van den Bergh. Dit soort afspraken met het bedrijfsleven zijn volgens hem cruciaal.

Zo kreeg de politie nog dezelfde dag een telefoonnummer en e-mailadres, waarna het lukte een naam te achterhalen. De verdachte kon worden geïdentificeerd als de 24-jarige Sendric S.

"Vanaf dat moment zijn we een beeld van hem gaan opbouwen om te achterhalen op welke locaties hij zou kunnen zijn", vertelt Van den Bergh. Pintransacties onthullen waar iemand is geweest, net als data welke zendmast een mobiele telefoon heeft aangestraald. De belhistorie laat zien met wie een verdachte contact heeft gehad. Aannemelijke verblijfplaatsen kan de politie in de gaten laten houden door observatieteams.

Na een tip werd Sendric S. aan het begin van de avond gecontroleerd bij een supermarkt in de wijk. Omdat de agenten toen nog niet wisten van de doorbraak in het onderzoek, mocht hij weer door. Wel zorgde de foto die zij van hem maakten voor definitieve bevestiging. "Toen wisten we pas echt zeker: dit is de man op de camerabeelden."

Pure opluchting

Na een paar uur heimelijke voorbereiding, hield een arrestatieteam Sendric S. op 2 januari rond 23.15 uur aan in de woning van zijn vader. De politie vond zowel het moordwapen als de kleding die hij droeg tijdens de laatste schietpartij. Van den Bergh omschrijft het gevoel na de aanhouding als "pure opluchting", al blijft de zaak voor nabestaanden een enorm drama.

Sendric S. heeft de drie moorden bekend, maar waarom hij ze pleegde is onduidelijk. Zijn verhaal was tot dusver onsamenhangend. Het OM heeft een deel van de beloning van 30.000 euro uitgekeerd. Het gaat om de persoon die de politie tipte dat S. in de supermarkt was.

Bij een hanengevecht in Ecuador zijn elf mensen doodgeschoten door gewapende mannen. Nog eens negen mensen raakten gewond.

Volgens media in Ecuador werd de aanval uitgevoerd door twaalf mannen die waren verkleed als militairen. Ze vielen de arena binnen en openden meteen het vuur. Waarom ze dat deden, is niet helemaal duidelijk, maar de media houden rekening met bendegeweld. De schutters zouden van de Los Lobos-groep zijn; meerdere slachtoffers behoorden tot de Los Choneros-groep.

Het geweld vond plaats in de provincie Manabí, in het noordwesten van Ecuador. In de provincie gold al de noodtoestand vanwege het geweld tussen bendes.

De schutters gingen er ook vandoor met het prijzengeld van de avond: zo'n 20.000 dollar. Hanengevechten zijn in Ecuador sinds 2011 illegaal, maar vinden nog steeds veel plaats.

Kilmar Abrego Garcia, de man die door de Verenigde Staten ten onrechte werd uitgezet en in een beruchte gevangenis in El Salvador belandde, is overgeplaatst naar een ander cellencomplex. Dat zegt de Amerikaanse Democratische senator Chris Van Hollen, die hem deze week heeft bezocht.

De zaak-Abrego Garcia krijgt veel aandacht in de VS, nadat duidelijk werd dat hij zonder geldige reden was uitgezet. Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft de regering opgedragen hem terug te halen, maar het Witte Huis maakt daar geen aanstalten toe. De regering stelt dat hij buiten de Amerikaanse jurisdictie valt en houdt vol dat Abrego Garcia lid is van de beruchte bende MS13.

De 29-jarige Abrego Garcia kwam als tiener illegaal naar de VS en bouwde daar een leven op. Hij heeft een kind met een Amerikaanse vrouw. Vorige maand werd hij gearresteerd en kort daarna uitgezet naar El Salvador, waar hij in de zwaarbewaakte CECOT-gevangenis terechtkwam. Die staat bekend om de opsluiting van terroristen en leden van criminele bendes.

Senator Van Hollen zet zich actief in voor Abrego Garcia's zaak en hij reisde deze week naar El Salvador om hem te ontmoeten.

Bij zijn terugkeer in de VS vertelde Van Hollen dat hij veel tegenwerking kreeg. Zo werd hem de toegang tot de gevangenis geweigerd en werd hij onderweg tegengehouden door militairen. Uiteindelijk brachten Salvadoraanse autoriteiten Abrego Garcia naar het hotel waar Van Hollen verbleef, waar de twee elkaar alsnog ontmoetten. Waarom de autoriteiten daartoe besloten, is onduidelijk.

Abrego Garcia zag er opvallend netjes uit. Hij droeg normale kleding en geen gevangenisuniform. Van Hollen suggereert dat de Salvadoraanse autoriteiten bewust een rooskleurig beeld proberen te schetsen van de detentieomstandigheden.

Maar volgens Van Hollen is Abrego Garcia getraumatiseerd door zijn verblijf in CECOT. Inmiddels is hij overgeplaatst naar een andere gevangenis met betere omstandigheden, maar hij heeft nog steeds geen contact met de buitenwereld. Waarom hij is overgeplaatst is onduidelijk.

Tijdens een persconferentie, waar ook de vrouw van Abrego Garcia was, benadrukte Van Hollen dat deze zaak verder reikt dan alleen Abrego Garcia. "Het gaat hier om fundamentele rechten en de bescherming van de rechtsstaat voor iedereen die in Amerika woont," aldus de senator.

Trump reageert op X

President Trump reageerde op X. Daar schreef hij onder meer dat Abrego Garcia "MS13" op zijn handen heeft laten tatoeëren, met daarbij een foto die dat moet bewijzen. Volgens hem staan vier tattoo's op Abrego Garcia's vingers voor de letters en cijfers van MS13.

Een 21-jarige man uit Den Haag is overleden na een schietincident. Dat meldt de politie op X.

De man werd vrijdagavond iets voor 20.00 uur beschoten in de Paets van Troostwijkstraat in de Haagse wijk Laak. De Hagenaar werd zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht en overleed daar een aantal uur later.

Een verslaggever van Omroep West zag op de plek van schietpartij een auto die geraakt leek door een kogel.

Een rechercheteam doet onderzoek en is op zoek naar een of meer verdachten. De politie hoopt dat mensen die iets gezien hebben van het schietincident zich bij hen melden.

Over een motief van de schutter(s) is nog niks bekend.

In de Democratische Republiek Congo zijn vermoedelijk enkele honderden mensen omgekomen bij een ongeluk met een schip. Dat raakt in de brand en is uiteindelijk gezonken.

Uit het water zijn 148 lichamen geborgen. Zeker honderd mensen worden nog vermist. Het ongeluk gebeurde donderdag, maar nu is duidelijk geworden dat er zoveel doden en vermisten zijn.

Het houten schip voer op de rivier de Kongo bij de stad Mbandaka. Aan boord waren vermoedelijk meer dan 500 mensen toen er brand uitbrak bij een kooktoestel. Het vuur verspreidde zich snel en het schip werd onbestuurbaar.

Rivieren zijn gevaarlijk

Een deel van de slachtoffers, onder wie vrouwen en kinderen, is verdronken omdat ze niet konden zwemmen. Ze sprongen in paniek in het water. Zo'n 150 mensen kwamen volgens lokale autoriteiten levend uit het water, maar hebben zware brandwonden opgelopen.

In het straatarme land ontbreekt het op veel plekken zelfs aan basale zorgvoorzieningen. Het dodental loopt daarom vermoedelijk nog op.

Vervoer over water is voor mensen in Congo de belangrijkste manier om zich over grote afstanden te verplaatsen. Doorgaande wegen zijn er nauwelijks. Maar de schepen zijn berucht: ieder jaar zijn er meerdere grote ongelukken, vaak met tientallen doden.

Paus Franciscus heeft vanavond niet deelgenomen aan de Kruisweg ter gelegenheid van Goede Vrijdag. Het is het derde jaar op rij dat de paus niet bij de processie in Rome aanwezig is.

De Kruisweg, waarbij christenen de lijdensweg van Jezus herdenken, vindt plaats in en bij het Colosseum. Traditioneel loopt de paus van het Colosseum naar de Palatijn, een van de zeven heuvels van Rome.

Het Vaticaan heeft laten weten dat Franciscus wel zelf de overwegingen heeft geschreven voor de Kruisweg. Die korte teksten werden eerder vandaag gepubliceerd. Ze gaan onder meer over oorlog, economisch zware tijden, en de positie van vrouwen in de Rooms-Katholieke Kerk.

Aanwezigheid bij Paasmis onduidelijk

De 88-jarige paus moet op last van zijn artsen nog altijd rust houden. Hij is herstellende van een levensbedreigende dubbele longontsteking, waarmee hij dit voorjaar vijf weken in het ziekenhuis lag.

Toch verschijnt hij geregeld in het openbaar, bijvoorbeeld na de mis van Palmpasen. De verwachting is dat hij zich ook de komende dagen zal laten zien. Het Vaticaan heeft tot nu toe echter niets losgelaten over de aanwezigheid van Franciscus bij andere vieringen van de Goede Week.

Zo is onduidelijk of de paus aanstaande zondag wel bij de paasmis is en of hij daaropvolgend de traditionele zegen urbi et orbi zelf kan uitspreken.

De kosten van het organiseren van de NAVO-top in juni lijken twee keer zo hoog uit te vallen als in eerste instantie was geraamd. In de voorjaarsnota staat dat de top in Den Haag "vooralsnog" 183,4 miljoen euro kost. Vorig jaar juli werd in officiële stukken een bedrag van 95 miljoen euro genoemd.

De oorzaak van de gestegen kosten zijn voornamelijk "noodzakelijke veiligheidsmaatregelen". Die vallen duurder uit omdat de uitgaven "in de voorjaarsnota van 2024 nog niet konden worden ingeschat".

De uitgaven worden gedaan door vier ministeries. Justitie en Veiligheid legt het meeste geld bij met bijna 82 miljoen euro, Binnenlandse Zaken 53 miljoen euro, Defensie ruim 42 miljoen en Infrastructuur en Waterstaat zo'n 6 miljoen euro.

Toegenomen gevaren

In 2014 werd de wereldtop tegen nucleair terrorisme ook in Den Haag georganiseerd. Op basis van die ervaringen werd vorig jaar een bedrag van 95 miljoen euro genoemd dat de kosten van de aanstaande top zou moeten dekken.

Dat bedrag is nu aangepast. Dat komt onder meer omdat de beveiliging dit jaar een stuk zwaarder zal zijn dan toen. De gevaren voor westerse landen en leiders zijn toegenomen en bovendien zijn er meer gasten die beveiliging nodig hebben. Op de bijeenkomst eind juni worden meer dan veertig wereldleiders verwacht. Daarnaast zullen zo'n 6000 delegatieleden en 2000 journalisten aanwezig zijn.

Die hebben allemaal onderdak nodig, net als duizenden politieagenten en beveiligers die tijdens de NAVO-top in Den Haag verblijven. Door inflatie en personeelstekorten zijn beveiligers een stuk duurder geworden. Dat geldt ook voor het benodigde materieel. Daarnaast zijn nieuwe programmaonderdelen toegevoegd aan de top, zoals een speciale bijeenkomst over de defensie-industrie. Ook dat brengt extra kosten met zich mee.

Verkeersader afgesloten

De NAVO-top in het World Forum aan de Johan de Wittlaan heeft gevolgen voor de hele regio. Zo gaan verschillende evenementen niet door, worden vluchten geschrapt en wegen afgesloten.

De Johan de Wittlaan, een van de belangrijkste verkeersaders van Den Haag, is bijvoorbeeld sinds deze week voor vier maanden afgesloten. De weg wordt vrijgemaakt om als toegangsweg te dienen. Daarnaast worden er tijdelijke gebouwen neergezet, waarvoor bomen en lantaarnpalen weggehaald moeten worden.

De vierbaansweg is voor omwonenden van groot belang om de stad in of uit te komen. Dagelijks maken duizenden voertuigen gebruik van de weg. Het kabinet werkt nog aan een loket waar bewoners en ondernemers terechtkunnen voor een vergoeding van schade door de top, schrijft Omroep West.

Met het afscheid van Pieter Omtzigt verliest Den Haag een politicus met enorme dossierkennis die 21 jaar keihard werkte, maar soms moeite had met het harde Haagse klimaat.

Sinds zijn entree in de Tweede Kamer in 2003, toen nog namens het CDA, hield het Kamerlid Omtzigt de politieke gemoederen bezig. Hij werd verguisd als een emotionele drammer die nooit ergens een punt achter kon zetten, maar ook geprezen om zijn vasthoudende strijd voor een betere bestuurscultuur waarin de burger niet wordt geschaad maar juist geholpen.

De politieke loopbaan van Pieter Omtzigt in 1 minuut:

Pieter Omtzigt werd een van de bekendere Kamerleden van het CDA, met een grote eigen achterban. Dat hij het in die Kamer volhield, had hij niet aan zijn partij te danken. Die zag het niet altijd in hem zitten en zette hem in 2012 laag op de kandidatenlijst. Hij verwierf vervolgens met tienduizenden voorkeursstemmen op eigen houtje een zetel.

Compromisloze aanpak

Zijn compromisloze aanpak - hij spaarde mensen uit eigen kring niet in zijn kritiek - leidde tot wrevel in zijn fractie, maar Omtzigt had zich ontpopt tot een stemmenkanon waar het CDA niet omheen kon. En in aanloop naar de verkiezingen in 2017 kwam hij dan toch een keer hoog op de kandidatenlijst, op nummer 4.

Dat hij nu min of meer tot de prominenten behoorde en dat zijn partij weer toetrad tot een kabinet (Rutte III), vond hij geen reden om gas terug te nemen. Integendeel. In deze kabinetsperiode kwam de toeslagenaffaire aan het licht en daarbij nam hij het, samen met onder anderen SP-Kamerlid Renske Leijten, voluit op voor de ouders die tegen een "falende overheid" vochten.

Vanwege zijn eigenzinnige optreden werd hij wel grappend "het oppositielid van het CDA" genoemd. De toeslagenaffaire, waarin hij zich als een pitbull had vastgebeten, leidde uiteindelijk tot de val van het kabinet-Rutte III in januari 2021.

In 2020 deed Omtzigt een gooi naar het lijsttrekkerschap van het CDA. In de tweede ronde van de interne partijverkiezing verloor hij nipt van 'coronaminister' Hugo de Jonge. Maar toen die een paar maanden later toch bedankte voor de eer, was het niet underdog Omtzigt maar Wopke Hoekstra die de kar mocht gaan trekken. Tot grote onvrede van het Kamerlid uit Twente, dat zich gepasseerd voelde.

Ziek thuis

In februari 2021, vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen, trok hij zich tijdelijk terug. Hij was overspannen en wilde zijn batterij opladen. Later die maand kwam zijn boek uit, Een Nieuw Sociaal Contract, waarin hij terugblikte op de toeslagenaffaire. Het kwam binnen op de tweede plek van de Bestseller Top 60.

Bij de verkiezingen haalde Omtzigt, die nog ziek thuis zat, vanaf plek 2 op de kandidatenlijst 342.472 voorkeursstemmen. Het hoogste aantal van alle kandidaten die geen lijsttrekker waren. Met deze score was hij in zijn eentje goed voor bijna vijf Kamerzetels.

Kort na de verkiezingen kwam hij onbedoeld in het nieuws, toen een notitie uitlekte. "Positie Omtzigt: functie elders", was op een persfoto te lezen. Uit die woorden kon worden opgemaakt dat er tijdens de verkenningen voor een nieuw kabinet kennelijk was besproken wat er met het 'lastige' Kamerlid moest worden aangevangen. Het leidde tot veel commotie, niet in de laatste plaats bij Omtzigt zelf.

Een paar maanden later kwam hij met een geheim memo voor een commissie die het verloop van de lijsttrekkersverkiezingen in 2020 onderzocht. Daarin maakte hij harde verwijten aan het CDA. Hij schreef dat hij zich niet gewaardeerd en onveilig voelde. Volgens hem gebruikten partijgenoten in appjes scheldwoorden als 'eikel' en 'teringhond' voor hem. Na het uitlekken van dit memo, ontstond er opnieuw onrust en dit keer besloot Omtzigt om zijn CDA-lidmaatschap op te zeggen. Hij ging verder als onafhankelijk Kamerlid.

Nieuw Sociaal Contract

Na de val van het kabinet-Rutte IV, in juli 2023, twijfelde hij lang of met een eigen partij zou meedoen aan de verkiezingen. Na het zomerreces kwam het hoge woord eruit: hij begon een eigen partij die Nieuw Sociaal Contract (NSC) heette, naar het boek dat hij in 2021 had gepubliceerd. Belangrijkste speerpunten waren 'bestaanszekerheid' en het realiseren van een nieuwe bestuurscultuur.

NSC deed het aanvankelijk goed in de peilingen en alle ogen waren gericht op Omtzigt, die steeds pas na lang aandringen losliet hoe hij het na de verkiezingen voor zich zag. Hij liet weten dat hij liever niet met de PVV in een regering plaatsnam, omdat de standpunten van deze partij "aan de rechtsstaat raken". Pal voor de verkiezingen verklaarde hij open te staan voor het premierschap, maar alleen als er een kabinet van vakministers zou komen met afstand tot de Tweede Kamer.

De NSC deed het uiteindelijk minder goed bij de verkiezingen dan eerder werd gedacht, maar de splinternieuwe partij kwam nog altijd met 20 zetels in de Tweede Kamer. Qua zetelaantallen deden alleen PVV (37), GroenLinks-PvdA (25) en VVD (24) het beter.

Omtzigt hield de boot om mee te onderhandelen over een nieuwe regering nog een poosje af. Hij zei eventueel bereid te zijn om een rechts minderheidskabinet te gedogen, maar dan moesten er wel stappen worden gezet op het gebied van "beter bestuur en bestaanszekerheid".

Rechttoe rechtaan

Het liep anders. Omtzigt schoof ten langen leste toch bij PVV, VVD en BBB aan de formatietafel. Maar zijn eeuwige huiver om knopen door te hakken en rechttoe rechtaan te zeggen wat hij wilde, deden de onderlinge verhoudingen geen goed. Omtzigt verliet een formatieronde, om in de volgende weer aan te schuiven. En er kwamen steeds meer verhalen naar buiten over emoties die hij niet in bedwang zou kunnen houden.

Ook toen het kabinet-Schoof er eenmaal was - en de vier regeringspartijleiders in de Kamerbankjes zaten - kon hij het niet loslaten. Hij bleef zich nauwgezet, op ministersniveau, met het beleid bemoeien, al was hij nog zo'n voorstander van afstand. Voor zijn coalitiegenoten gold hetzelfde. Ook zij bleven er bovenop zitten. Het leidde voor Prinsjesdag 2024 zelfs tot een nachtelijk begrotingsbeleid tussen de vier fractieleiders. En dat het zo lang duurde, lag aan Omtzigt, lieten zijn coalitiegenoten weten.

Al snel kwam via anonieme bronnen naar buiten dat Omtzigt tijdens gesprekken in huilen was uitgebarsten en verschillende keren boos was weggelopen. Hij ontkende die emotionele uitbarstingen niet. "Ik kom op voor mensen die in de knel zitten omdat hun situatie mij raakt en ik niet van teflon ben. Den Haag moet daar maar aan wennen", schreef hij op X.

Maar zijn betrokkenheid eiste opnieuw tol. Hij trok zich opnieuw terug uit de politieke arena vanwege een burn-out. Het ging om een tijdelijke stap, meldde hij. Hij zou om gezondheidsredenen wat meer op de achtergrond werken en wat minder "in de spotlight".

In november keerde Omtzigt terug in de Kamer, maar het fractieleiderschap deelde hij sindsdien met Nicolien van Vroonhoven. Zij is nu ook degene die het stokje definitief van hem overneemt. "Het was een enorme eer en voorrecht om meer dan 21 jaar lang Kamerlid te mogen zijn", zegt Omtzigt over zijn afscheid. "De tol daarvan is best groot geweest."

Vanuit Den Haag reageren veel politici op het vertrek van NSC-oprichter Pieter Omtzigt uit de landelijke politiek. Omtzigt, die ruim twee decennia in de Tweede Kamer zat en al langere tijd kampt met burn-outklachten, wordt geroemd om zijn jarenlange inzet voor mensen in kwetsbare posities.

Premier Schoof noemt het op X "een moedig maar spijtig besluit" dat Omtzigt stopt als fractievoorzitter en Kamerlid van NSC.

"Den Haag verliest een bevlogen en gepassioneerd Kamerlid, een echte volksvertegenwoordiger. Ik dank hem voor zijn inzet en onze samenwerking de afgelopen periode", schrijft Schoof.

PVV-leider en coalitiegenoot Wilders schrijft: "Veel respect Pieter voor alles wat je gedaan hebt voor Nederland en voor de samenwerking. Ik wens je het allerbeste toe."

Ook de andere leiders van de coalitiepartijen reageren. VVD-voorvrouw Yesilgöz zegt op X: "Dank voor de samenwerking Pieter. En voor wat je als Kamerlid allemaal gedaan hebt. Ik wens je het allerbeste voor de toekomst."

"Goed dat je kiest voor je gezin en gezondheid", reageert fractievoorzitter Van der Plas van de BBB. "Veel dank voor alles wat je hebt betekend voor veel mensen in Nederland. Met name de mensen in de knel en de slachtoffers van het toeslagenschandaal. Het ga je goed. Ik wens je het allerbeste en dank voor de samenwerking."

'Fijn leven na de politiek'

Dezelfde geluiden klinken uit de oppositie. "Een moedig besluit dat respect verdient, Pieter. Dank voor je inzet voor Nederland. Wens je veel sterkte en vooral beterschap. Hou je taai!", aldus GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans op X. "Dank Pieter, voor je jarenlange inzet voor Nederland. Je was een gedreven parlementariër met een scherp oog voor rechtvaardigheid en controlerende macht. Het ga je goed", schrijft fractievoorzitter Rob Jetten van D66.

Verschillende oud-politici die veel met Omtzigt te maken hadden laten van zich horen. Voormalig SP-politica Renske Leijten, met wie Omtzigt optrok in het blootleggen van de toeslagenaffaire, noemt het een "knappe keuze" van de NSC-leider. "Al zal die nog bitter voelen?", vervolgt ze haar bericht op X. "Er is een fijn leven na hectiek en politiek. Rust goed uit, laat de stress achter je en kijk met trots terug op al die jaren. En dan gaan we wel weer van je horen!"

Oud-Kamervoorzitter Arib: "Een van de beste volksvertegenwoordigers die de politiek heeft gekend verlaat de Tweede Kamer. Een groot verlies. Heel veel sterkte en een gelukkig leven buiten de politiek."

NSC: weg vervolgen zonder Pieter

Zijn eigen partij NSC stelt in een brief aan de leden van de partij dat Omtzigt "met pijn in het hart" afscheid neemt. "Pieter boekte in 2023 een van de grootste zeges ooit in de Nederlandse politiek. NSC kwam met 20 zetels in de Kamer. Hij bewees daarmee hoezeer Nederland behoefte heeft aan een partij die zich inzet voor bestaanszekerheid en goed bestuur en aan politici die zich met empathie en betrokkenheid voor mensen inzetten."

Verschillende NSC'ers schrijven dat zij in het kabinet en de Tweede Kamer zullen blijven opkomen voor de idealen en het gedachtegoed van Omtzigt. De bewindslieden van NSC komen zaterdag bijeen. De Tweede Kamerfractie spreekt donderdag over de nu ontstane situatie.

Nicolien van Vroonhoven, die het fractievoorzitterschap van de partij definitief overneemt, zegt op X dat ze Omtzigt enorm gaat missen. "Lieve Pieter, na alles wat we politiek samen hebben meegemaakt de afgelopen 3 jaar valt me dit heel heel zwaar." In de brief aan de leden van NSC schrijft ze dat de partij zijn weg vervolgt zonder Omtzigt, maar "met zijn inspiratie en gedrevenheid".

NSC-minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken heeft naar eigen zeggen diep respect voor Omtzigt. "Hij kiest nu voor zijn eigen gezondheid en gezin. Ik ben vastbesloten het enorme werk dat hij heeft verzet te helpen voortzetten."

Eddy van Hijum, namens NSC vicepremier in het kabinet, schrijft dat Omtzigts vertrek hem diep raakt. "Zijn strijd tegen onrecht, betrokkenheid en vasthoudendheid zijn voor velen een inspiratie."

NSC-leider Pieter Omtzigt verlaat de landelijke politiek. Dat heeft hij bekendgemaakt in een filmpje op X.

Echt herstel van zijn burn-out lukt niet in de hectiek van de huidige Haagse politiek, zegt hij. Hij kiest ervoor om "voor het eerst" zijn gezin en zijn gezondheid voorop te zetten. Omtzigt vertrekt per direct. Hij krijgt ook geen rol meer achter de schermen.

Omtzigt draagt het voorzitterschap van de NSC-fractie over aan Nicolien van Vroonhoven en doet dat naar eigen zeggen "vol vertrouwen". Van Vroonhoven deelde het fractieleiderschap al enige tijd met Omtzigt, vanwege zijn terugkerende burn-outklachten.

Volgens bronnen bij de regeringspartijen heeft het vertrek van Omtzigt geen gevolgen voor het voortbestaan van de coalitie. De leiders van PVV, VVD en BBB (Wilders, Yesilgöz en Van der Plas) wensen hem op X het beste toe voor de toekomst.

Ook premier Schoof gunt Omtzigt namens het kabinet "de welverdiende rust" die hij nodig heeft. "Den Haag verliest een bevlogen en gepassioneerd Kamerlid, een echte volksvertegenwoordiger", schrijft hij op X. Schoof spreekt van "een moedig maar spijtig besluit".

Meermaals teruggetrokken

Omtzigt trok zich eerder meermaals tijdelijk terug uit de Haagse politiek vanwege burn-outklachten. Dat gebeurde voor het eerst in 2021, toen hij nog voor het CDA in de Tweede Kamer zat. Toen hij na vier maanden terugkeerde, stapte hij uit het CDA en ging hij als eenmansfractie verder.

Voor de Kamerverkiezingen van november 2023 richtte hij zijn eigen partij op, NSC. Die haalde in één klap 20 zetels. Na een lange en moeizame formatie trad de partij toe tot het kabinet-Schoof.

In september vorig jaar deed hij opnieuw een stap terug om in november weer "stap voor stap" terug te keren. Een maand later liep hij tijdens een interview met Rick Nieman bij WNL op Zondag geëmotioneerd kort weg. Dat gebeurde toen Nieman hem vroeg naar het uit de school klappen door zijn mede-politici over zijn emotionele gedrag tijdens de formatieonderhandelingen. Hij maakte het interview na een kort moment toch af.

Bekijk hier een korte terugblik op de carrière van Omtzigt:

Vandaag verlaat Omtzigt na 21 jaar de landelijke politiek definitief. "Hoewel ik nog boordevol ideeën zit en het werk voor bijvoorbeeld de slachtoffers van het toeslagenschandaal en vooral voor de uit huis geplaatste kinderen nog niet af is, zeg ik met veel spijt dat het mij niet lukt om mijn mandaat af te maken", zegt hij.

Volgens de politicus is het gedachtegoed van NSC over meer bestaanszekerheid en goed bestuur "in uitstekende handen".

Omtzigt neemt waarschijnlijk volgende maand afscheid van de Kamer en NSC. De bewindslieden van de partij komen zaterdag bijeen. De Tweede Kamerfractie van NSC spreekt donderdag over de nu ontstane situatie.

Staatshoofden, premiers en heel veel kinderen met vlaggetjes verwelkomden de Chinese president Xi afgelopen week in Vietnam, Maleisië en Cambodja. De bezoeken aan de Zuidoost-Aziatische landen kwamen een week nadat de handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China compleet was geëscaleerd.

Terwijl de Amerikaanse importheffingen op Chinese producten tot 145 procent stegen, kwam daar toch plots verlichting. Smartphones en andere hightechgoederen werden deels van de importheffingen vrijgesteld.

Deze versoepeling is exemplarisch voor de afhankelijkheidsrelatie tussen de twee grootmachten. De strategische afhankelijkheid van de VS ten opzichte van China is veel groter dan andersom. China heeft controle over meer dan 90 procent van de kritieke aardmetalen wereldwijd en is de op een na grootste houder van Amerikaanse staatsobligaties. Ook zijn de spullen die China uit de VS importeert relatief makkelijk vervangbaar.

De Chinese economie zal wel lijden onder het verlies van de Amerikaanse afzetmarkt. Om deze schade beperkt te houden, ging Xi op reis naar de buurlanden. Maar hoewel China goede zaken heeft gedaan, is de strijd in de regio verre van gestreden.

Alternatief voor Amerikaanse producten snel gevonden

In 2023 kwam minder dan 6 procent van de Chinese import uit de VS. Verreweg de meeste goederen die het land importeerde, waren industriële producten zoals ruwe aardolie en elektrische machines. De VS is voor China geen grote leverancier. Amerikaanse ruwe aardolie maakte in 2023 bijvoorbeeld nog geen 3 procent uit van China's totale aardolie-import.

Iets dergelijks geldt ook voor andere producten die China relatief veel uit Amerika haalt, waaronder sojabonen, voerproducten, cosmetica en medicijnen. Ook daarvoor heeft China alternatieve leveranciers, of heeft het die in de afgelopen weken gevonden in bijvoorbeeld Spanje, Vietnam en Cambodja.

Chinese tech-dominantie

De export is een ander verhaal. In 2023 ging ruim 12 procent van de totale Chinese export direct naar de VS. Nu de importheffingen van de VS deze producten aanzienlijk duurder maken, zal de Amerikaanse consument op zoek moeten naar alternatieve leveranciers. Maar die zijn er in veel gevallen niet of nauwelijks, zoals in het geval van smartphones.

Een deel van de productie is de afgelopen jaren wel verplaatst naar landen als India en Vietnam, maar nog steeds is zo'n 70 procent van de smartphones die in de VS worden verkocht in China gemaakt.

Handel via landen in de regio

China exporteert naar de VS ook grote hoeveelheden textiel, speelgoed, witgoed en huisraad. In deze handel is China op twee manieren sterk afhankelijk van de landen in de regio. Die dienen als verlengstuk van de Chinese exportindustrie en mogelijk als vervangende afzetmarkt voor de VS.

De afgelopen jaren hebben veel bedrijven die voorheen hun spullen lieten maken in China, al productie naar andere landen in Zuidoost-Azië verplaatst. Deels omdat de lonen daar laag zijn, maar ook omdat via die landen importheffingen omzeild konden worden. Vooral Vietnam is hierin een belangrijke partner voor China.

Volgens president Trumps adviseur Peter Navarro is dit een van de redenen waarom Vietnam een van de hoogste importheffingen voor de kiezen kreeg. En dus wil Vietnam, net als veel andere landen in de regio, van deze rol af, terwijl China juist gebaat is bij meer samenwerking.

China hoopt met de 112 nieuwe samenwerkingsovereenkomsten die het de afgelopen dagen met de drie landen getekend heeft zowel zijn onderhandelingspositie verstevigd te hebben als meer kanalen te hebben gevonden om de spullen die nu niet meer naar de VS kunnen aan de consumenten in de regio te slijten.

De man die in september vorig jaar zijn vrouw doodstak in Leimuiden, krijgt tbs met dwangverpleging. Volgens de rechter was de 33-jarige Frank H. tijdens de moord volledig ontoerekeningsvatbaar.

H. stak zijn 31-jarige vrouw op 2 september 2024 neer met een keukenmes in hun huis. Ze vluchtte zwaargewond naar buiten en vroeg aan de overkant van de straat om hulp. Ze overleed 's nachts in een ziekenhuis.

De man zelf raakte ook gewond, omdat hij zichzelf meermaals in de buik had gestoken. De drie jonge kinderen van het echtpaar waren niet thuis tijdens het voorval.

Psychose

H. had al langer last van psychoses en had daar ook medicijnen voor. Die nam hij rondom de moord op zijn vrouw niet in. Volgens de rechter deed hij dat bewust. Daardoor bleef H. stemmen horen in zijn hoofd.

Op basis van bevindingen van deskundigen komt de rechtbank tot de conclusie dat de man tijdens zijn daad volledig ontoerekeningsvatbaar was. Hij verkeerde onder invloed van waandenkbeelden en hallucinaties.

Maatschappij niet beschermd

Tegen de man was tbs met voorwaarden geëist, waarbij hij niet naar een gesloten tbs-kliniek zou hoeven te gaan. Dat was mede op advies van de psychiaters die H. hebben onderzocht.

De rechter gaat daar echter niet in mee. "Er bestaat het risico dat u weer ongecontroleerd psychotisch wordt. Het is onzeker en onvoorspelbaar hoe gewelddadig zo'n psychose kan zijn", citeert Omroep West haar. Om de maatschappij tegen H. te beschermen, is volgens de rechter een verblijf in een beveiligde tbs-kliniek noodzakelijk.

Wachtlijst

De advocaat van H. reageert teleurgesteld op de uitspraak. De kinderen hadden volgens haar gehoopt dat hij tbs met voorwaarden opgelegd had gekregen, zodat hij na zo'n anderhalf jaar in een kliniek ook weer thuis kon zijn en begeleid kon gaan werken.

"Met tbs met dwangverpleging kan dat zomaar een jaar of negen duren", aldus de advocaat. "En misschien nog wel belangrijker is dat hij nu eerst een tot twee jaar op een wachtlijst komt voordat hij met zichzelf aan de slag kan gaan."

Vrijwel alle scholen waren vandaag, Goede Vrijdag, dicht, maar bestuurders hadden toch een drukke dag: de onderwijswereld reageert onthutst op de aangekondigde bezuinigingen uit de voorjaarsnota.

De woede richt zich op het besluit om de Onderwijskansenregeling te schrappen. Die is bedoeld voor leerlingen die vanwege hun thuissituatie minder goed presteren. Hun ouders hebben bijvoorbeeld niet genoeg geld om schoolspullen te kopen. Denk ook aan ondersteuning voor leerlingen met ouders met een laag opleidingsniveau, of voor leerlingen met ouders die niet goed Nederlands spreken. Alles met het idee dat elke leerling een gelijke kans krijgt om zich te ontwikkelen.

Zo'n 900 scholen maken gebruik van de regeling, weet de VO-raad, de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs. Het schrappen ervan zou de staatskas in 2027 90 miljoen euro moeten opleveren en een jaar later 177 miljoen euro.

De praktijk:

Wat betekent dat in de praktijk? Jeroen Bos, directeur van het Maris College in Den Haag, vertelt wat het zijn school met zo'n 3000 leerlingen en zes vestigingen kost: "Het gaat voor ons om 1,5 miljoen euro. Dat staat voor zo'n 15 voltijdbanen, en dat is dan een voorzichtige schatting. Daar krijgen we enorm last van."

Hij benadrukt het belang van de regeling voor zijn leerlingen. "Het is een enorme aderlating voor kwetsbare leerlingen. We gebruiken het voor alles: van huiswerkklassen, extra bijlessen, tot laptops voor kinderen die dat vanuit huis niet kunnen betalen."

'Ongekend effect'

Iets verderop in de stad worstelt Bram van Welie, rector van het Haagse Edith Steincollege, met hetzelfde probleem: "Dit heeft een ongekend effect voor iedereen. Het zet kwetsbare leerlingen meteen weer op achterstand."

En het zet de boekhouding van de school ook zwaar onder druk, legt Van Welie uit. "Dit is structureel geld, we hebben hier onze hele organisatie op ingericht. De overheid laat hier zien zeer onbetrouwbaar te zijn. En ik straks ook als werkgever, want dit zou betekenen dat ik mensen moet ontslaan."

Geen overleg

Van overleg met de sector is geen sprake geweest, benadrukt Henk Hagoort, voorzitter van de VO-raad, de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs. "Ik schrok enorm vandaag. Het is echt onbegrijpelijk en immoreel. Deze bezuiniging treft leerlingen die het het slechtst hebben, de armste leerlingen uit de meest kwetsbare wijken. Tegen dit zuur weegt geen enkel zoet op."

Bij de Aob, de algemene onderwijsbond, komt stoom uit de telefoon. Voorzitter Thijs Roovers: "Het is voor ons een totale verrassing. Ik ben van de onderwijsvakbond, het zou gek zijn als ik voor bezuinigingen op onderwijs zou zijn. Maar wat je nu ziet: het is een soort omgedraaide Robin Hood: er wordt gestolen van de armen. Deze mensen hebben hier geen verstand van."

'Vertrouwen is weg'

Staatssecretaris Mariëlle Paul (VVD) begrijpt de woede uit de onderwijswereld, laat ze weten. "Ik ga heel snel met de diverse onderwijsorganisaties om tafel om te bekijken hoe we hiermee omgaan. Want het is belangrijk dat we samen keihard blijven werken aan goed onderwijs voor alle leerlingen."

Dat stemt Roovers bepaald niet gerust. Hij sluit acties de komende tijd niet uit. "Ik las dat we in gesprek moeten gaan, maar waar gaan we het over hebben? Er staat al zwart-op-wit hoe het gaat gebeuren. Ik heb er weinig fiducie in. Het vertrouwen is helemaal weggeslagen."

De Amerikaanse regering heeft zo'n 10.000 pagina's geheime documenten vrijgegeven die gaan over de moord op Robert F. Kennedy.

Kennedy werd in 1968 doodgeschoten toen hij naar de uitgang van het Ambassador Hotel in Los Angeles liep na een toespraak.

Voor de moord werd de Palestijns-Jordaanse immigrant Sirhan Sirhan gearresteerd. Hij werd aanvankelijk ter dood veroordeeld, maar dat werd later omgezet in een levenslange gevangenisstraf. Hij zit nog altijd vast.

Handgeschreven briefjes

De vandaag vrijgegeven documenten laten volgens inlichtingenchef Tulsi Gabbard "een langverwacht licht op de waarheid schijnen". Tussen de vrijgegeven documenten zitten onder meer foto's van handgeschreven briefjes van Sirhan.

Het vrijgeven van de documenten komt een maand na het vrijgeven van 1100 geheime documenten over de moord in 1963 op president John F. Kennedy, de broer van Robert.

Donald Trump tekende in januari een decreet waarin hij de opdracht gaf om alle geheime documenten rond de moord op de Kennedy-broers en Martin Luther King vrij te geven. King werd twee maanden voor Robert Kennedy vermoord.

Presidentskandidaat

Robert F. Kennedy, ook bekend als Bobby Kennedy, was minister van Justitie toen zijn broer John president was. In 1968, vijf jaar na de dood van zijn broer, stelde hij zich kandidaat voor het presidentschap. Bij de Democratische voorverkiezingen bleek hij populair: hij won onder meer de verkiezingen in Indiana en Nebraska en vierde zijn overwinning in Californië toen hij werd doodgeschoten. Uiteindelijk werd Republikein Nixon in dat jaar president.

De zoon van Robert F. Kennedy, Robert F. Kennedy jr., is minister van Volksgezondheid in de regering van Donald Trump. Hij zegt blij te zijn dat de documenten zijn vrijgegeven. "Het openbaren van de RFK-documenten is een noodzakelijke stap in het herstellen van vertrouwen in de Amerikaanse overheid."

Tijdens zijn eerste termijn wilde Trump ook al dat documenten over de moorden op de Kennedy's en King werden vrijgeven, samen met andere geheime documenten. Dat werd toen gedeeltelijk teruggedraaid omdat vooral de CIA bezwaar maakte.

Die wilde niet alles prijsgeven omdat in sommige documenten informatie staat over de werkwijze van spionnen waardoor volgens het agentschap de nationale veiligheid in gevaar zou kunnen komen.

Het komende paasweekend is er flink wat zon, en ligt de temperatuur tussen de 14 en 20 graden. Dat zijn best hoge temperaturen voor Pasen, maar het paasweer laat zich moeilijk van jaar tot jaar vergelijken. Dat komt doordat de paasdagen ieder jaar op een andere datum vallen. Precies in het voorjaar, waarin de temperaturen gemiddeld genomen sterk oplopen tussen maart en mei.

Ieder jaar wordt de datum van Pasen vastgesteld aan de hand van de zon en de maan. Om precies te zijn valt eerste paasdag altijd op de eerste zondag na de eerste volle maan van de lente.

Theoretisch is de vroegst mogelijke datum voor Pasen op 22 maart. In dat geval moet de lente zijn begonnen op 20 maart - wat dan ook nog een vrijdag moet zijn - en moet het een dag later volle maan zijn geweest. Dat gebeurde voor het laatst in het jaar 1818. Pas in 2285 valt Pasen weer op 22 maart.

De laatst mogelijke datum voor eerste paasdag is op 25 april. Dat was bijvoorbeeld in 1943 zo, en ook in 2038 valt Pasen weer zo laat. Dit jaar was de eerste volle maan van de lente op 13 april. De eerstvolgende zondag is dan 20 april, en daardoor hebben we ook dit jaar een relatief late Pasen.

Door al dat schuiven door het voorjaar kun je tijdens het rapen van paaseieren echt allerlei verschillende weersoorten treffen. Gemiddeld is het rond 20 maart in Nederland 11 graden. Eind april is de gemiddelde temperatuur al bijna 17 graden.

Grote verschillen

Dit jaar wordt het op zaterdag vrij zonnig en droog met 14 tot 18 graden. Op zondag wordt het nog warmer met 16 tot 20 graden. Op zondagavond en ook maandag zijn er af en toe flinke buien bij een graad of 17.

Maar Pasen kan dus ook een heel stuk kouder, zeker als het vroeg valt. In 1964 werd het met Pasen maximaal 3,9 graden (op 29 maart), en recenter was het op 31 maart 2013 met Pasen 4,3 graden.

Hitte en gesmolten paaseieren komen ook voor. Bijvoorbeeld in 2011: toen werd het op zondag 24 april 26 graden, en in 2019 werd het 24,1 graden. Tijdens de coronapaasdagen van april 2020 was het met 23 graden ook echt warm.

Warmer door klimaatverandering

Hoewel het paasweer behoorlijk uiteenloopt vanwege de schuivende data van de paasdagen, kun je wel stellen dat de maanden maart en april geleidelijk warmer worden. Daarmee neemt de kans op warme paasdagen toe, en die op echt koude paasdagen af. Dat komt doordat deze maanden in Nederland door klimaatverandering inmiddels ruim 2 graden warmer zijn dan een eeuw geleden.