Aggregator

Kinderen met ME/CVS, een chronische ziekte die extreem uitput, krijgen in Nederland een behandeling aangeboden waarvan wordt betwijfeld of er nog wetenschappelijke basis voor is. Dit blijkt uit een inventarisatie door de NOS van internationale medische richtlijnen, wetenschappelijke studies en de standpunten van medische adviesorganisaties en patiëntenverenigingen in Nederland.

In Nederland wordt ME/CVS, een ziekte die erg lijkt op long covid, behandeld met cognitieve gedragstherapie. Deze therapie leert kinderen met ME/CVS om waarschuwingssignalen te negeren wanneer het lichaam aangeeft dat het rustig aan moet doen, bijvoorbeeld omdat een inspanning te groot wordt.

Deze benadering gaat ervan uit dat ME/CVS niet door fysieke oorzaken in stand wordt gehouden, maar door misleidende gedachten die de patiënt wijsmaken dat hij of zij uitgeput is. Werken aan de conditie terwijl vermoeidheidssignalen moeten worden genegeerd is een belangrijk onderdeel van deze behandelmethode.

Het komt echter voor dat kinderen door het negeren van uitputtingssignalen fysiek instorten waardoor hun klachten verergeren. Sommigen worden daardoor zelfs afhankelijk van een rolstoel.

Arlette Poolen vertelt over haar ervaring als ME-patiënt en over de behandelingen die haar toestand juist verslechterden:

Waar in Nederland sterk de focus ligt op een psychologische benadering, is de visie van artsen en onderzoekers in onder meer de Verenigde Staten anders. Zij zien dat uitputting bij ME/CVS neurologische en immunologische oorzaken heeft, zowel bij volwassenen als bij kinderen.

Zij benoemden ruim 20 jaar geleden post-exertionele malaise als kernsymptoom voor ME/CVS. Post-exertionele malaise zijn heftige ziekteverschijnselen, zoals migraine of totale uitputting die ontstaan na inspanning. Mensen worden dus ziek als ze hun grenzen opzoeken. Dat maakt de in Nederland gebruikte cognitieve gedragstherapie voor deze patiënten riskant.

Daarom is de therapie in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië uit medische richtlijnen voor ME/CVS geschrapt, na uitgebreide evaluaties door wetenschappelijke commissies in 2017 en 2021. De Britse richtlijn ontraadt deze therapie uitdrukkelijk als het doel is om de energiegrenzen van patiënten op te zoeken.

De Nederlandse patiëntenorganisatie voor ME/CVS bepleit al jaren het Britse voorbeeld te volgen. Maar de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde ziet cognitieve gedragstherapie (CGT) nog steeds als bewezen. De vereniging noemt in zijn richtlijn de therapie een belangrijke behandeloptie.

Patiëntenorganisaties PostCovidNL en LongCovidNederland reageren verbaasd. De meeste long-covidpatiënten hebben ook post-exertionele malaise. Aan het begin van de pandemie kregen zij eveneens gedragstherapie in combinatie met een opbouwschema en ook zij werden vaak zieker.

"De verhalen van patiënten die dit hebben meegemaakt zijn schrijnend", zegt Diewke de Haen, directeur van PostCovidNL.

Gezondheidsraad al in 2018 kritisch

Daarom wordt de therapie in de recent opgerichte expertisecentra voor long covid niet toegepast. Opvallend is dat de kinderartsen ook betrokken zijn bij deze klinieken. Op de vraag waarom CGT niet wordt gebruikt voor long covid maar wel voor het soortgelijke ME/CVS, geeft de kinderartsenvereniging geen antwoord.

Het tekent de moeizame verschuiving die in de Nederlandse medische wereld gaande is. De Gezondheidsraad concludeerde in 2018 in een advies over ME/CVS dat CGT in combinatie met het opbouwen van conditie geen adequate behandeling is.

Dit advies werd genegeerd. Zo is post-exertionele malaise nog steeds geen onderwerp tijdens de geneeskundeopleiding en wordt artsen geleerd dat bewegen en opbouwen van conditie een effectieve behandeling is.

Sinds de pandemie neemt biomedisch onderzoek in binnen- en buitenland naar ME/CVS en long covid echter toe. Deze studies brengen sterk bewijs dat eerdere bevindingen uit Amerika ondersteunt: de in stand houdende factor van de ziekten is niet psychologisch en het opzoeken van fysieke grenzen is riskant.

"Nederlandse artsen vinden het lastig om met dit voortschrijdende inzicht mee te bewegen", vertelt Alfons Olde Loohuis. Als arts en expert in infectieziekten geeft hij bijscholingscursussen en lezingen aan artsen namens C-Support. Dit is een stichting die in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid patiënten en artsen ondersteunt met expertise over infectieziekten.

De Haen ziet ook dat de kennis in Nederland over post-exertionele malaise nog onvoldoende is. Zij verwacht dat kennis opgedaan in long covid-klinieken het algemene kennisniveau onder artsen zal verbeteren. Maar ze pleit ook voor een aparte categorie richtlijnen voor Post-Acute Infectiesyndromen, zoals ME/CVS en long covid. Volgens De Haen is dit nodig om artsen te helpen post-exertionele malaise beter te kunnen herkennen. Voor CGT zou in deze richtlijn geen plaats zijn.

De kinderartsenvereniging stelt in een reactie open te staan voor zo'n richtlijn. Tegelijkertijd willen de kinderartsen CGT waarbij conditie wordt opgebouwd als belangrijke behandeloptie voor ME/CVS behouden.

Twee derde van de ondernemers in Nederland zegt te maken te hebben met een tekort aan personeel. Het tekort is het meest voelbaar in de bouw: ruim 80 procent van de ondernemers in die sector ervaart personeelstekort.

Om het tekort op te lossen zijn ondernemers bezig met automatisering. Er wordt ook gekeken naar andere oplossingen, zoals het halen van meer personeel uit het buitenland.

Dat blijkt uit de Conjunctuurenquête Nederland van het Centraal Bureau voor de Statistiek, de Kamers van Koophandel, het Economische Instituut voor de Bouw en de werkgeversorganisaties MKB-Nederland en VNO-NCW.

Productiebeperking en automatisering

De bouw zet steeds vaker in op betere arbeidsvoorwaarden, terwijl dit andere sectoren juist steeds minder gebeurt. Ook beperkt ruim 32 procent van de bouwondernemers de productie tot wat met de huidige capaciteit mogelijk is. Dit komt in geen enkele bedrijfstak zo vaak voor.

Het tekort aan personeel speelt al langere tijd. Ondernemers investeren daarom steeds vaker in technologie en automatisering en voeren efficiënte processen in. Dit komt het vaakst voor in de bouw, detailhandel en industrie.

Ondernemers in de autosector bieden medewerkers met name trainingen aan om de arbeidsproductiviteit te verhogen.

Grotere tekorten bij grote bedrijven

De tekorten spelen minder vaak bij kleine en middelgrote bedrijven. Maar van grote bedrijven ervaart 72 procent arbeidstekorten. Bijna 30 procent zet in op automatisering om de tekorten op te vangen.

Bedrijven met maximaal vijftig medewerkers lossen dit vaak op door de productie te beperken tot wat met de beschikbare capaciteit mogelijk is. Bijna 20 procent van de kleine bedrijven doet dit.

Goedemorgen! Dierenrechtenorganisaties protesteren in Gelderland tegen het afschieten van een wolf en het Nederlands elftal speelt tegen Duitsland in de Nations League.

Eerst het weer: de dag start bewolkt, maar geleidelijk breekt de zon vaker door. Vanmiddag blijft het droog bij een mix van zon en wolken. Maxima tussen 17 en 25 graden bij een geleidelijk afnemende zuidwestenwind.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

President Trump kan de invoering van importheffingen voorlopig toch doorzetten. Woensdag oordeelde een federale rechter dat Trump zo'n maatregel niet op eigen houtje kan nemen, maar daartegen ging het Witte Huis in beroep. Het Hof van Beroep moet de zaak nog behandelen, maar zegt dat de regering ondertussen wel door kan gaan met de importheffingen.

Volgens Trump zit de VS in een economische noodsituatie en kan hij daarom gebruikmaken van een noodwet uit 1977. Vijf Amerikaanse bedrijven die veel last hebben van de importheffingen waren daarop naar de rechter gestapt.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In China kwam een een paraglider per ongeluk tot een hoogte van 8598 meter door een warme opwaartse luchtstroom. Hij raakte bewusteloos maar kon toch veilig landen op de grond. Na de landing is de man opgenomen in het ziekenhuis.

Fijne dag!

The Rasberry Pi Zero is a delightful form factor, with its GIPO and USB and HDMI, but it’s stuck using the same old ARM processor all the time. What if …read more

In Alaska heeft een man drie uur lang met zijn gezicht in een bergbeekje gelegen, terwijl hij onder een rotsblok van meer dan 300 kilo lag. De 61-jarige Kell Morris overleefde het dankzij zijn vrouw en een flinke portie geluk.

Het echtpaar was aan het wandelen op een afgelegen pad bij de Godwin-gletsjer ten zuiden van Anchorage, niet ver van het plaatsje Seward waar ze pas kort wonen.

Het pad bleek nogal onbegaanbaar. Toen Morris wilde omkeren, rolden de stenen onder hem weg en viel hij zes meter naar beneden. Hij belandde op zijn buik, met zijn gezicht in het ijskoude water. En er vielen nog allemaal stenen boven op hem.

Morris kwam vast te zitten, maar had geluk: hij werd niet verpletterd door de grote steen op zijn rug, omdat die deels op andere stenen rustte. Wel had hij veel pijn en verloor hij af en toe zijn bewustzijn. "Ik was er vrij zeker van dat ik dit niet zou overleven", zei Morris na afloop.

Hoofd boven water

Maar hij overleefde het wel. Zijn vrouw Jo, die bij de politie werkt, hield zijn hoofd boven water zodat hij niet verdronk. Zeker een half uur lang probeerde ze de zware rots van zijn rug te krijgen, maar dat lukte niet.

Uiteindelijk besloot ze haar man toch even te verlaten om een plek met mobiel bereik te vinden zodat ze 911 kon bellen. Daarvoor hoefde ze - weer een gelukje - maar 300 meter te lopen. Dankzij haar politie-ervaring kon ze nauwkeurige coördinaten doorgeven van haar locatie, melden lokale media.

Sledehondenbedrijf

Maar de plek was onbereikbaar voor voertuigen van de hulpdiensten. Er was dus een helikopter nodig. Die werd snel geleverd door een sledehondenbedrijf dat toevallig de 911-noodoproep had opgevangen.

Na drie uur in zijn benarde positie werd Morris bevrijd door zeven brandweerlieden, die met airbags de steen wisten op te tillen. De man werd naar het ziekenhuis gebracht, maar had slechts lichte verwondingen.

Morris beseft dat hij erg veel geluk heeft gehad. "En mijn grootste geluk is dat ik zo'n geweldige vrouw heb", zei hij.

In Georgië is opnieuw een oppositiepoliticus opgepakt. Het is Nika Melia, een van de leiders van de Coalitie voor Verandering, de grootste oppositiebeweging van het land. Hij wordt ervan beschuldigd dat hij zich heeft misdragen tegenover een politieagent en moet voor de rechter verschijnen.

Vorige week werd al een andere leider opgepakt, Zurab Japaridze. Hij zit voor onbepaalde tijd in voorarrest omdat hij weigert mee te werken aan een parlementair onderzoek naar vermeende misdaden onder het bewind van voormalig president Saakasjvili, die Georgië leidde van 2004 tot 2013 en die ook vastzit.

Melia zei een paar dagen geleden al dat hij er rekening mee hield dat hij om dezelfde reden als Japaridze zou worden opgepakt. In de parlementaire commissie die onderzoek doet naar het Saakasjvili-bewind zit geen enkel oppositielid.

Steeds autoritairder

Van de voormalige Sovjetrepublieken stond Georgië altijd bekend als een van de meest democratische en pro-westerse. Dat veranderde nadat de partij Georgische Droom in 2012 aan de macht was gekomen. Tegenstanders zeggen dat het land steeds autoritairder wordt bestuurd en zich steeds meer op Rusland richt.

Georgische Droom won eind vorig jaar opnieuw de verkiezingen, die volgens de oppositie waren gemanipuleerd. De uitslag leidde tot grote protesten. Bij een daarvan, in februari, werd de nu gearresteerde Melia ook al opgepakt.

De regering van premier Kobachidze wil in ieder geval tot 2028 niet meer onderhandelen over toetreding tot de Europese Unie, een doel dat is vastgelegd in de Georgische grondwet. Georgische Droom zegt nog steeds aansluiting bij de EU te willen, maar ook de relatie met Moskou te willen verbeteren.

In het Limburgse dorp Bocholtz, bij Heerlen, is een man op straat neergeschoten. Hij is per ambulance naar het ziekenhuis gebracht. Er was ook een traumahelikopter opgeroepen.

De politie kreeg om 22.40 uur een melding over een gewonde man in de Wilhelminastraat, de hoofdstraat van het dorp. Hij bleek een schotwond te hebben. Agenten hebben eerste hulp verleend.

De politie zette de omgeving af en onderzoekt wat er precies is gebeurd. De toedracht is nog onduidelijk. Voor zover bekend is er nog niemand aangehouden. De politie is op zoek naar getuigen.

[Boylei] shows that those little LED filament strips make great freeze-frame blaster shots in a space battle diorama. That’s neat and all, but what we really want to highlight is …read more

De grootste keten van dierenklinieken in Nederland, IVC Evidensia, heeft te maken met een uittocht van personeel. De afgelopen tijd zijn honderden medewerkers vertrokken uit onvrede met het beleid en als gevolg daarvan heeft het bedrijf 24 van de ruim 300 klinieken in Nederland moeten sluiten. Dat meldt NRC op basis van eigen onderzoek.

Tegen de krant zeggen de dierenartsen, assistenten en andere medewerkers dat ze zich onder druk gezet voelden door de commerciële keten om zo veel mogelijk omzet te behalen. Ze vertellen onder meer dat ze verplicht een duurdere versie van bepaalde medicijnen moesten voorschrijven.

Ook zouden Evidensia-managers er bij dierenartsen op hebben aangedrongen vaker röntgenfoto's te maken en meer klanten door te verwijzen naar de eigen ziekenhuizen van het bedrijf. Dat is in strijd met de ethische code van de sector, benadrukt NRC.

In januari 2024 schreef de voorzitter van de ondernemingsraad aan alle medewerkers dat de raad toen al enige tijd "signalen over de onrust binnen het bedrijf" ontving. Betrokkenen zeggen tegen NRC dat de situatie sindsdien niet is verbeterd.

'Ruimte voor verbetering'

Evidensia zegt in een reactie tegen de krant dat de werkwijze "ruimte voor verbetering" biedt en stelt dat er naar aanleiding van de berichten van medewerkers inmiddels wordt ingegrepen. Eerder deze maand werd de directie van de Nederlandse tak van het Brits-Zweedse bedrijf vervangen.

Vorige maand bleek uit onderzoek in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur dat de tarieven van dierenartsen de afgelopen jaren sterk zijn gestegen. Er zijn steeds minder zelfstandige dierenartsen en steeds meer commerciële ketens. De Autoriteit Consument & Markt doet momenteel onderzoek naar de marktwerking in de diergeneeskundige zorg.

Het Amerikaanse hof heeft de blokkade die is opgelegd op de importheffingen van president Trump opgeschort. Een federale rechter oordeelde gisteren dat Trump zijn boekje te buiten was gegaan en blokkeerde de heffingen. Dat vonnis is nu tijdelijk teruggedraaid zolang het hoger beroep loopt.

Volgens het Hof van Beroep is de opschorting van de blokkade "noodzakelijk voor de nationale veiligheid van het land".

Trump wil heffingen invoeren op basis van een economische noodwet uit 1977. De president vindt dat die wet hem de bevoegdheid geeft om dat te doen omdat het handelstekort van de Verenigde Staten neerkomt op een noodsituatie.

Noodsituatie

Na het oordeel van de federale rechter meldde het Witte Huis dat het naar het Hooggerechtshof zou stappen. Volgens de regering van Trump is het "niet aan ongekozen rechters om te beslissen hoe je een nationale noodsituatie moet aanpakken".

De zaak was aangespannen door vijf bedrijven die goederen importeren uit landen waaraan Trump heffingen opgelegd heeft.

Het Hof van Beroep heeft beide partijen opgedragen te reageren voor 5 en 9 juni.

There are lots of different types of microphone, with the ribbon microphone being one of the rarer ones. Commercial versions are often prized for their tone and frequency response. You …read more

In China heeft een paraglider zaterdag een bizarre vlucht overleefd. De 55-jarige Peng Yujiang wilde zijn nieuwe paraglider uittesten en sprong vanaf 3000 meter hoogte, maar hij werd plotseling door een opwaartse luchtstroom naar een hoogte van ruim 8500 meter getild.

Op die hoogte verloor hij volgens de Chinese staatstelevisie bijna het bewustzijn door de extreme kou en het zuurstoftekort. Op beelden is te zien hoe Peng Yujiang boven de wolken in het Qilian-gebergte hangt, met ijs op zijn gezicht en zonder zuurstofmasker. Hij wist uit de opwaartse luchtstroom te komen en veilig te landen.

Kijk hieronder naar de beelden van het incident:

De beelden gingen viraal nadat ze waren geplaatst op Douyin, de Chinese versie van TikTok.

De lokale autoriteiten overwegen nu strengere veiligheidsmaatregelen en extra controles om soortgelijke situaties in de toekomst te voorkomen. En Peng Yujiang mag van de politie een half jaar niet meer paragliden. Hij had zijn uitrusting en vergunning om te springen niet op orde.

After seeing this project, we can say that [James] must be a top-tier roommate. He has two flatmates– one human, one feline, and the feline flatmate’s litterbox was located in …read more

Het is volop lente in Ierland, maar op de hoge helling van de bergen van Wicklow, even ten zuiden van Dublin, ligt nog sneeuw. Het serene landschap met zijn knalgele bremstruiken wordt al snel verstoord door een paar harde knallen. Binnen de kortste keren is de lucht zwanger van rode en groene rook. Twee gepantserde voertuigen die over de hellingen rijden, komen abrupt tot stilstand.

Dit is het oefenterrein van Coolmoney Camp, een legerbasis van de Ierse strijdkrachten. Hier bereidt het 126ste infanteriebataljon zich voor op een operatie in Zuid-Libanon, een VN-vredesmissie waar de Ieren al bijna vijftig jaar bij betrokken zijn.

"We zijn erg trots op die rol", zegt luitenant-kolonel Edward McDonagh, die de missie gaat leiden. "Hoewel we neutraal zijn, nemen we deel aan vredesoperaties in verschillende delen van de wereld."

Buiten VN-vredesmissies zijn de Ierse strijdkrachten nauwelijks actief buiten de eigen landsgrenzen. Al sinds het ontstaan van de Republiek Ierland voert Dublin een beleid van neutraliteit. Het hield zich afzijdig tijdens de Tweede Wereldoorlog en ook waren de Ieren niet betrokken bij recente conflicten, zoals in Irak en Afghanistan. En Ierland verleent geen militaire steun aan Oekraïne. Het is een van de weinige EU-landen die geen lid zijn van de NAVO.

Koloniale geschiedenis

De Ierse neutraliteit is onlosmakelijk verbonden met het koloniale verleden. "Honderden jaren waren we een kolonie van onze Britse buren. We werden hardhandig onderdrukt. We wilden geen militaire bondgenootschappen sluiten met landen die een geschiedenis hebben van imperialisme en kolonialisme", zegt Pádraig Mac Lochlainn.

Mac Lochlainn is parlementslid namens Sinn Féin, de grootste oppositiepartij in Ierland. Sinn Féin werd begin twintigste eeuw opgericht en speelde een cruciale rol bij de Ierse onafhankelijkheidsstrijd. De partij is de meest uitgesproken voorstander van neutraliteit.

Maar door de oorlog in Oekraïne en een Amerikaanse regering die op zijn minst minder betrokken wil zijn bij Europese veiligheid, klinkt ook in Ierland de vraag: is neutraliteit nog wel vol te houden? Bij de twee centrumrechtse partijen Fianna Fáil en Fine Gael, die samen de regering vormen, gaan steeds meer stemmen op om de neutraliteit te beëindigen of in ieder geval minder streng toe te passen.

'Ierland is de struisvogel van Europa'

Die discussie is niet los te zien van de geringe slagkracht van de strijdkrachten. Ierland heeft officieel een luchtmacht, maar die stelt weinig voor. Hij bestaat uit enkele transportvliegtuigen en helikopters, maar heeft geen gevechtstoestellen. De Ierse marine heeft mede door personeelstekorten maar één operationeel patrouilleschip, terwijl ze ruim 3000 kilometer kustlijn moet beschermen.

Als enige Europese land heeft Ierland geen defensieradar. Dat betekent dat vijandige toestellen ongemerkt het luchtruim kunnen binnendringen. De strijdkrachten tellen slechts 7.500 militairen en de Ierse regering besteedt 0,24 procent van het bruto binnenlands product aan defensie, het minste van alle EU-landen.

"Het zijn NAVO-gevechtstoestellen van de Britten die ons luchtruim beschermen. We moeten geregeld leunen op NAVO-landen bij het patrouilleren in de Ierse wateren. Het is een schande eigenlijk", stelt politicoloog John O'Brennan van de Universiteit van Maynooth. Hij roept al jaren dat de Ierse neutraliteit gedateerd is.

Ierland heeft zich decennialang in slaap gesust dat het een klein land is aan de rand van Europa zonder enig strategisch belang. Maar dat is een illusie, stelt O'Brennan. "Waarom denk je dat we de laatste jaren geregeld Russische schepen signaleren voor onze kust? Het overgrote deel van de trans-Atlantische kabels die Europa met Noord-Amerika verbinden, loopt door Ierse wateren."

O'Brennan noemt Ierland de "struisvogel van Europa" die jarenlang de kop in het zand heeft gestoken. Hij vindt dat het niet langer vol te houden is. "Er vindt een seismische verandering plaats in de Europese veiligheid door het beleid van Trump. Ierland moet dezelfde richting inslaan als Finland en Zweden die hun neutraliteit hebben opgegeven en lid zijn geworden van de NAVO. Dat debat is nu begonnen, al is het nog pril."

Weerstand

Het blijft een gedachte die grote weerstand oproept. Volgens een recente peiling wil driekwart van de Ieren vasthouden aan de neutraliteit. "Omdat we in een onafhankelijk buitenlandbeleid geloven", stelt parlementslid Pádraig Mac Lochlainn.

"Dat betekent niet dat we aan de zijlijn staan als landen worden binnengevallen of volkeren worden onderdrukt. Wij geloven met passie dat Ierland een belangrijke rol kan spelen als bemiddelaar bij conflicten. Maar dat kan alleen als we geen lid zijn van bondgenootschappen als de NAVO."

Op één vlak heeft het debat over neutraliteit al concrete resultaten opgeleverd. De Ierse regering wil voor het einde van het jaar een defensieradar installeren en heeft het defensiebudget flink opgekrikt. "Op dat punt zijn we het eens met onze politieke tegenstanders", zegt Mac Lochlainn. "We hebben gewoonweg onze strijdkrachten verwaarloosd."

Het zal soms nog honderden jaren duren, maar veel gletsjers zijn gedoemd te smelten en dus te verdwijnen, zelfs als de aarde niet verder opwarmt dan de huidige 1,2 graden Celsius. Wereldwijd is ruim een derde van het ijs van gletsjers niet meer te redden, stelt een groep wetenschappers met daarin ook Nederlanders en Belgen in het wetenschappelijke vakblad Science.

Met het huidige klimaatbeleid warmt de planeet 2,7 graden Celsius op. Daarmee zou uiteindelijk driekwart van het ijs van gletsjers verdwijnen. Dat raakt Europa bijzonder hard. Op Scandinavië smelt al het gletsjerijs en in de Alpen blijft maar een klein beetje over.

Bij het onderzoek werd niet gekeken naar de ijskappen van de Zuidpool en Groenland.

Smeltende reuzen

Twee jaar geleden schatten wetenschappers al eens hoeveel gletsjers en ijs er gaan verdwijnen. Alleen keken ze toen maar tot het jaar 2100, terwijl het smelten dan nog in volle gang is. Veranderingen in gletsjers sukkelen achter de razendsnelle veranderingen in het klimaat aan.

Dit nieuwe onderzoek kijkt duizenden jaren de toekomst in. Wereldwijd blijken gletsjers pas na een kleine duizend jaar 'klaar' te zijn met smelten. Er blijkt dan ook veel meer ijs te smelten dan in de eerdere schattingen.

"Gletsjers zijn goede thermometers", zegt Guðfinna Aðalgeirsdóttir, glacioloog aan de Universiteit van IJsland, die niet meewerkte aan het onderzoek. Als het warmer wordt, krimpen ze, en als het koeler wordt, groeien ze. Omdat de aarde snel opwarmt, zijn de bestaande gletsjers eigenlijk te groot voor het nieuwe klimaat. "Maar het zijn reuzen, ze hebben decennia, eeuwen nodig om kleiner te worden." Na de laatste ijstijd bleef het ijs duizenden jaren smelten.

De vorm en omvang van gletsjers bepaalt hoe snel ze verdwijnen. De onderkant van gletsjers smelt door de opwarming steeds sneller. Maar het meeste ijs ligt hoger. Dat heeft tijd nodig om de berg af te stromen en te verdwijnen. Waar gletsjers op steilere hellingen liggen, zoals in de Alpen, verdwijnen ze sneller. Ook kleinere ijskappen, die liggen in regio's die sneller opwarmen, hebben meer te lijden.

Hogere zeespiegel

"En toch is het is niet alleen doom and gloom", zegt Harry Zekollari, glacioloog aan de Vrije Universiteit Brussel en universiteit ETH in Zürich. Zijn onderzoek laat ook zien dat veel gletsjers wel te redden zijn. In Parijs spraken landen tien jaar geleden af de wereld het liefst niet meer dan 1,5 graad Celsius te laten opwarmen. Als dat lukt, blijft de helft van al het ijs bewaard.

En dat heeft niet alleen gevolgen voor de natuur, maar ook mensen krijgen op diverse manieren ermee te maken. "Dit is geen ver-van-ons-bed-show", zegt Zekollari. Het krimpen van gletsjers draagt bij aan de stijging van de zeespiegel voor de Nederlandse kust. We stevenen met huidig klimaatbeleid bijvoorbeeld af op 23 centimeter stijging door smeltende gletsjers.

Regionaal leidt het krimpen of verdwijnen van gletsjers tot de aanvoer van minder zoet water. Dit dreigt later deze eeuw bijvoorbeeld zeker voor India, dat afhankelijk is van smeltwater uit gletsjers in de Himalaya.

Klimaatmodel op repeat

Het is interessant dat de onderzoekers verder kijken dan het jaar 2100, zegt ijs-expert Aðalgeirsdóttir. "Het artikel laat zien hoe lang het duurt voor gletsjers om te reageren op de hoeveelheid broeikasgassen we uitstoten in de komende decennia." Het lijkt misschien ver weg maar huidige keuzes werken de komende eeuwen door.

De onderzoekers moesten improviseren om zo ver de toekomst in te kijken. Zo moesten ze weten hoe warm het wordt in de regio's met gletsjers, en hoeveel het gaat sneeuwen. "Maar de meeste klimaatmodellen stoppen in 2100", zegt glacioloog Harry Zekollari. "Het zijn hele zware berekeningen om te doen."

Zekollari loste dit op door een stukje van een klimaatmodel duizenden jaren uit te rekken. Een beetje alsof je in Spotify een fragment van een liedje op herhalen zet. Inmiddels komen er voorzichtig al wat klimaatmodellen voor de 22ste en 23ste eeuw. Hij verwacht dan ook dat hun onderzoek de komende jaren snel beter gaat worden.

Dit najaar gaat Zekollari weer metingen doen aan de Morteratschgletsjer in Zwitserland. Hij komt daar al zeker vijftien jaar en het smelten gaat in de Alpen bijzonder snel. Ook dit jaar zal hij weer kleiner zijn. "Deze gletsjer gaat zo goed als volledig verdwijnen", zegt Zekollari. "Het is echt een symbool van klimaatverandering. Als je zegt: de wereld is 1,2 graad opgewarmd dan zegt dat niet zoveel. Maar met gletsjers wordt het heel tastbaar."

If you’ve been following environmental news over the past couple of decades, you’ve probably heard about PFAS – those pesky “forever chemicals” that seem to turn up everywhere from drinking …read more

Ryanair vliegt vanaf oktober niet meer vanaf Maastricht Aachen Airport (MAA). De luchtvaartmaatschappij zegt dat ze alle vluchten vanaf 26 oktober heeft geschrapt, omdat de luchthaven de kosten wil verhogen.

Ryanair beweert dat de luchthaven bij Maastricht door de verhoogde luchthavenkosten een van de duurste wordt in Europa.

Volgens Ryanair worden door het besluit jaarlijks 150.000 passagiers minder vervoerd en verdwijnen er vijf directe verbindingen. De Ierse budgetvliegmaatschappij wil meer gaan vliegen op andere Europese landen, zoals Zweden, Italië en Polen.

Die landen verlagen juist de luchthavenkosten en schaffen luchtvaartbelastingen af om het vliegverkeer te stimuleren, zegt Ryanair.

Luchtvaartbelastingen

MAA zegt het besluit van Ryanair te betreuren. "We zijn de afgelopen maanden intensief in overleg geweest met Ryanair over onder welke voorwaarden we de samenwerking konden voortzetten vanaf het winterseizoen 2025/26. Helaas zijn we daar niet uitgekomen."

De woordvoerder zegt dat het nodig is om de kosten te verhogen omdat de luchthaven financieel op eigen benen wil staan. Ryanair wil volgens haar niet de tarieven betalen die kostendekkend zijn voor de luchthaven.

Zowel Ryanair als MAA wijst daarnaast op de stijgende luchtvaartbelastingen in Nederland. Volgens de luchthaven hebben die kosten "natuurlijk niet meegeholpen in het tot een goed einde brengen van de gesprekken met Ryanair".

ABS is a durable material that can be 3D printed, but requires a 100° C build surface. The print bed of [Pat]’s Bambu Lab A1 Mini is unable to get …read more

Lokale Palestijnse journalisten zijn de ogen en oren van de rest van de wereld in Gaza, want nog steeds mogen buitenlandse journalisten Gaza niet in. En dus gaan lokale journalisten dagelijks op pad met kogelwerende vesten en helmen met daarop het woord 'pers'. Ook al weten ze dat herkenbaar zijn als journalist geen garantie biedt om niet gedood te worden. Sinds het begin van de oorlog zijn in Gaza al zeker 200 journalisten gedood.

Onlangs publiceerde het Israëlische leger een 'hitlijst' met daarop namen van Gazaanse journalisten die samen zouden werken met Hamas. Dat claimde het leger op basis van niet te verifiëren documenten die gevonden zouden zijn.

Hossam Shabat was een van de journalisten op de lijst. Hij ontkende de beschuldigingen maar werd onlangs toch door Israël geliquideerd.

"De meeste journalisten in Gaza zijn bang dat er ook zo'n moment voor hen aan zit te komen", zegt Hind Khoudary. Ze werkt in Gaza onder andere voor nieuwszender Al Jazeera. Op X werd ook zij er door een bekende pro-Israëlische organisatie ervan beschuldigd dat ze samenwerkt met Hamas. In een ander bericht werd zelfs het Israëlische leger getagd en opgeroepen haar te doden.

Ze deelde het bericht en riep haar volgers op het te bewaren. Want ook zij houdt er rekening mee dat dit haar lot kan zijn: "Dit soort bedreigingen zijn geen grap, die moeten we serieus nemen. We hebben eerder gezien dat journalisten bedreigd en beschuldigd werden en vervolgens doelwit werden van het leger."

Ook onder de rest van de Palestijnse bevolking in Gaza heeft men het gevoel dat journalisten een doelwit zijn. Om die reden zijn journalisten niet altijd welkom. "Ik heb meerdere keren meegemaakt dat ik geen verblijfplaats kon vinden omdat we niet welkom waren in bijvoorbeeld een vluchtelingenkamp.

Mensen zagen ons als doelwit van het Israëlische leger en wilden ons niet in de buurt hebben omdat ze zich zorgen maakten om hun eigen veiligheid. Ik neem mensen niks kwalijk, ik snap het wel." Het doet haar wel pijn. "Ik merk nu ook dat mensen in mijn omgeving niet altijd meer op hun gemak zijn. En dat maakt we wel verdrietig."

Toch denkt Khoudary er niet aan om te stoppen met haar werk:" Het is stressvol om dit werk te doen en constant het gevoel te hebben dat je een doelwit bent. Met alle luchtaanvallen om je heen, nergens ben je veilig. Maar ik wil niet stoppen. Als alle journalisten in Gaza stoppen, wie gaat de rest van de wereld dan vertellen wat hier gaande is? Met onze stem vechten we terug, onze stem is ons enige wapen."

In een sloot niet ver van Vinkeveen heeft de politie vanochtend een auto met twee doden aangetroffen. Het is nog onduidelijk wat er is gebeurd.

"Het allereerste wat we nu willen weten is wie het zijn", zegt een politiewoordvoerster. "Dan kunnen we de familie inlichten."

Een voorbijganger belde de politie vanochtend rond 10.45 uur dat er een auto te water was geraakt langs de Ter Aase Zuwe. een smalle weg tussen Vinkeveen en het dorpje Nieuwer ter Aa.

De hulpdiensten takelden de auto uit het water en troffen de twee lichamen aan, meldt RTV Utrecht.

De politie probeert nu te achterhalen wat er is gebeurd en doet een oproep aan getuigen om zich te melden. "We weten nog niet eens wanneer de auto te water is geraakt. Dat kan gisteravond zijn geweest, maar ook vannacht of vanochtend", aldus de woordvoerster.