Aggregator

'Hamas niet verslagen als de leider dood is, ze houden hier rekening mee'

4 weeks ago

De dood van Hamas-kopstuk Yahya Sinwar is een harde klap voor de terreurorganisatie, maar volgens experts hoeft dat niet te betekenen dat ze ook zijn verslagen. De 61-jarige Sinwar kwam gisteren om het leven bij een Israëlische aanval in de Gazastrook. Hamas heeft nog altijd niet gereageerd op zijn dood.

"Hamas is een organisatie die gewend is dat zij leiders verliest", zegt Peter Malcontent, docent internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht, in het NOS Radio 1 Journaal. "Op het moment dat je daar een leider bent, ben je eigenlijk een dead man walking. Hier houden ze rekening mee. De overige strijdkrachten zullen dus echt nog wel even doorgaan."

De kans bestaat ook dat Hamas nu zo hard geraakt is dat de organisatie implodeert, zegt Malcontent: "Dan zal de strijd snel beslist zijn. Maar dat is zeker niet gezegd. Met de gijzelaars hebben ze nog altijd een troef in handen. Hamas is niet verslagen als de leider dood is. Leiders komen en gaan."

Zoektocht naar nieuwe leider

Feit is wel dat Hamas nu op zoek moet naar een nieuwe leider. Volgens het onafhankelijke Institute for the Study of War (ISW) is het niet waarschijnlijk dat Hamas snel een nieuwe leider zal benoemen. De Amerikaanse denktank ziet dat Hamas gebukt gaat onder grote druk in de Gazastrook en verwacht dat in de eerste fase de militaire taken en verantwoordelijkheden opgesplitst zullen worden onder verschillende commandanten.

Volgens islamoloog en kenner van Hamas Joas Wagemakers volgt er echt geen interne machtsstrijd. "Hamas heeft dit al heel vaak meegemaakt, er zijn al tientallen leiders gedood. Er komt altijd weer snel een nieuwe", zegt hij in het NOS-radioprogramma Met Het Oog Op Morgen.

"Natuurlijk zijn er stromingen, je hebt haviken zoals Sinwar, die vaker voor de militaire oplossing kiezen, en duiven die wat meer geneigd zijn tot diplomatie. Maar dat er afsplitsingen komen of ze niet meer met één mond praten, dat gaat echt niet gebeuren."

Wagemakers noemt verschillende namen die het over zouden kunnen nemen van Sinwar, zoals Khaled Mashal en Moussa Abu Marzouk. Beiden waren al betrokken bij de politieke koers van de organisatie.

Komt er een staakt-het-vuren?

Beide experts denken dat Hamas na de dood van Sinwar iets meer geneigd zal zijn tot concessies, maar dat de organisatie de gijzelaars niet zomaar zal opgeven. "Als ze die opgeven en Israël gaat daarna toch door met de oorlog, dan zijn ze alles kwijt", zegt Wagemakers. "Ze zullen Israël niet snel vertrouwen."

Malcontent twijfelt of Israël wel wil praten over een mogelijk staakt-het-vuren. Kort na de bevestiging van de dood van Sinwar benadrukte de Israëlische premier Netanyahu dat hij wil doorgaan met de oorlog in Gaza. "Onze taak is nog niet voltooid."

Malcontent: "Je hoort aan zijn woorden dat hij Hamas juist nu de definitieve slag wil toebrengen. Hij neemt dan een beetje op de koop toe wat er met de gijzelaars gaat gebeuren."

Nieuwsuur maakte vorige maand deze video over de overlevingsstrategie van Hamas:

Bosbranden sterk toegenomen, vooral door klimaatverandering

4 weeks ago

Het aantal bosbranden is de afgelopen twintig jaar wereldwijd toegenomen, met name op het noordelijk halfrond, met als gevolg dat de CO2-uitstoot ook flink is gestegen. Dat blijkt uit onderzoek dat is gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Science.

De uitstoot van bosbranden in Eurazië en Noord-Amerika zijn tussen 2001 en 2023 bijna verdrievoudigd, zeggen de wetenschappers. Die toename hield onder meer verband met "brandgunstige weersomstandigheden" en een drogere grond in de gebieden.

Eén van de onderzoekers is Sander Veraverbeke, aardwetenschapper en bosbrandexpert bij de Vrije Universiteit in Amsterdam. "We hebben eigenlijk heel veel satellietdata bestudeerd van branden, maar ook data van klimaat, vegetatie en menselijke activiteit, om te begrijpen wat er achter die bosbranden zit", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Die branden kunnen verklaard worden door die verschillende factoren, maar klimaatverandering is de belangrijkste, zegt hij. "Die is eigenlijk een drijvende kracht in de toename van bosbranden in de noordelijke bossen en dus ook in de uitstoot van broeikasgassen van die branden."

Minder tropische bosbranden

Er zijn heel veel gebieden aan te wijzen waar het aantal bos- en natuurbranden is toegenomen, zegt de wetenschapper. "Er zijn wereldwijd een paar hotspots, vooral in Canada en Siberië, dus die noordelijke bossen. Dat is ook niet verwonderlijk als je kijkt naar het recordjaar in Canada het afgelopen jaar en ook een aantal recente records in Siberië."

In tropische gebieden neemt het aantal branden juist af. Daar is een eenvoudige verklaring voor, legt Veraverbeke uit. "In het begin van deze eeuw was er meer ontbossing en werd vuur ook gebruikt om te ontbossen. Nu is het landschap gefragmenteerd geraakt, waardoor branden zich minder makkelijk kunnen verspreiden."

Daardoor is er een kentering zichtbaar, zegt Veraverbeke. Er is een lichte afname van de branden in de tropische bossen, maar wel een heel duidelijke en sterkere toename in branden in de noordelijke bossen.

Positief effect

Een bosbrand hoeft op zich geen probleem te zijn en kan zelfs ook een positief effect hebben op de natuur, want het brengt biodiversiteit. Maar het probleem zit hem in die toename, zegt de wetenschapper. Daardoor kunnen de bossen niet volledig herstellen.

"Is dat herstel er niet en zijn er steeds vaker branden, dan krijg je wel degelijk een netto toename van broeikasgassen in de atmosfeer. En die broeikasgassen kunnen dan weer bijdragen aan een versterking van de klimaatverandering."

Toch is er wel wat aan die situatie te doen. "Wereldwijd moet dit niet worden gezien als een bosbrandcrisis, maar als een deel van de klimaatcrisis. Maar ook lokaal en regionaal zijn er dingen te doen. De vegetatie en ook de mens als de bron van bosbranden spelen een belangrijke rol."

Bewustzijn en preventie

Er liggen kansen op gebied van bewustzijn en preventie, zegt Veraverbeke. "Iedere keer dat er niets wordt aangestoken, betekent het ook geen brand." Daarnaast kan er gekeken worden naar het aanplanten van bepaalde vegetatie.

"Je kunt natuurlijk niet alle bossen in Canada transformeren, maar lokaal kun je wel de ernstige gevolgen beperken. Bepaalde vegetatie brandt minder goed dan andere. Daardoor zou je dorpen en steden kunnen afschermen van de negatieve gevolgen van die branden."

Meer buitenlandse slachtoffers van mensenhandel in thuisprostitutie

4 weeks ago

In Nederland is vorig jaar vaker melding gedaan van slachtoffers van mensenhandel en seksuele uitbuiting. Daar zitten opvallend veel mensen uit Zuid-Amerika en Afrika tussen die aan het werk waren in de thuisprostitutie, blijkt uit cijfers van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel.

In Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen waar het niet goed gaat, zoals in Venezuela en Colombia, vertrekken mensen. Dat maakt ze kwetsbaar om ten prooi te vallen aan mensenhandel, zegt Conny Rijken, Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen.

Slachtoffers worden geronseld in hun eigen land of in Nederland of Spanje, waar ze vaak naartoe gaan om te werken. "Ze weten soms wel dat ze sekswerk gaan doen, maar niet onder welke omstandigheden", zegt Rijken.

Die omstandigheden zijn in Nederland bar en boos, zegt de rapporteur. Slachtoffers, die hier vaak illegaal verblijven omdat hun visum is verlopen, worden op een plek gezet waar ze niet weg kunnen. De mensenhandelaar regelt de seksadvertenties, de afspraken en de betalingen en "in het gunstigste geval worden de opbrengsten verdeeld, maar we zien veel vaker dat het geld in de zak van de mensenhandelaar belandt".

Slachtoffers steeds verplaatst

De meeste slachtoffers van seksuele uitbuiting over wie een melding werd gedaan, bevonden zich in de thuisprostitutie en de escortprostitutie. In 2023 waren er 178 meldingen over Afrikaanse slachtoffers van seksuele uitbuiting, versus 119 gevallen in 2022. Vorig jaar werd over 68 Latijns-Amerikaanse slachtoffers melding gedaan, tegenover 26 in het jaar ervoor.

De rapporteur verwijst naar de crises in met name Venezuela. De gevolgen hiervan zijn "goed voelbaar en zichtbaar in Caribisch Nederland en andere landen binnen het Koninkrijk".

Wat het volgens rapporteur Rijken ingewikkeld maakt, is dat er weinig zicht is op thuisprostitutie. "Het is voor de mensenhandelaren gemakkelijk om iemand te isoleren. Bovendien worden de slachtoffers steeds verplaatst, waardoor het voor instanties moeilijker is om met hen in contact te komen en te blijven. Zodra ze in beeld zijn, zijn ze alweer verplaatst", zegt Rijken. "Dit gebeurt door heel Nederland, maar soms ook naar andere landen."

Klein deel in beeld

Het ging in 2023 om 868 meldingen van mensenhandel. Dat zijn er 54 meer dan het jaar ervoor. Volgens de rapporteur zijn er veel meer slachtoffers. "We weten dat er per jaar zo'n vijfduizend slachtoffers zijn, dus we hebben maar een klein deel in beeld", aldus Rijken. "Het is heel belangrijk dat we er zoveel mogelijk in beeld krijgen, zodat we hen uit hun situatie kunnen halen."

Van de geregistreerde slachtoffers is het grootste deel vrouw, ook de afgelopen jaren. Vrouwen zijn vooral slachtoffer van seksuele uitbuiting, mannen hebben vaker te maken met arbeidsuitbuiting. Zij worden niet betaald voor hun werk, maken te lange dagen of doen gevaarlijk werk. "Dit zien we vooral in de bouw- en transportsector."

In 2023 zijn er 52 minderjarigen als slachtoffer van mensenhandel geregistreerd. Dat is een daling ten opzichte van het jaar ervoor.

Akkoord over vroegpensioen bij zwaar beroep, details per sector bekeken

4 weeks ago

Er ligt een akkoord voor het behoud van het vroegpensioen. Vakbonden, werkgevers en het kabinet zijn het eens geworden over een regeling waarmee mensen met een zwaar beroep eerder kunnen stoppen met werken. De grootste vakbond, FNV, moet het plan nog wel voorleggen aan zijn leden.

In de nieuwe, permanente regeling wordt het mogelijk om drie jaar eerder te stoppen met werken als het beroep wordt aangemerkt als zwaar. Bovenop een bedrag vergelijkbaar met een netto AOW-uitkering voor een alleenstaande, (zo'n 1500 euro) krijgen werkgevers en werknemers bruto 300 euro extra ruimte om de uitkering te verhogen.

Netto komt dat neer op ongeveer 1650 euro, laat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid weten. Die uitkering ontvangt iemand tot aan het pensioen.

Wat een zwaar beroep is en hoe hoog de uitkering dan uiteindelijk wordt, beslissen werkgevers en vakbonden aan de cao-onderhandelingstafels van een specifieke sector.

Permanent

Al sinds december 2023 werd er gediscussieerd over een nieuwe regeling voor vroegpensioen. De huidige regeling voor vroegpensioen stopt per 2026 en de vakbonden eisten een permanente en royalere regeling. Daar is geregeld voor gestaakt.

De regeling moet het vooral voor mensen met een lager inkomen en een zwaar beroep makkelijker maken om eerder te stoppen.

Maximaal inkomen?

Lang was er in de onderhandelingen sprake van een maximum inkomen van 74000 euro per jaar voor de vroegpensioen-regeling. Die is er uiteindelijk niet gekomen. "Wij hebben gestaakt om dit mogelijk te maken", zegt Piet Rietman van vakbond FNV.

Volgens hem zijn er allerlei werknemers met zware beroepen die aan het einde van hun loopbaan meer dan dat verdienen door bijvoorbeeld toeslagen voor zwaar werk. Rietman: "maar hun ruggen en knieën slijten net zo hard."

Toch zou er wel in sommige specifieke sectoren een maximum kunnen komen. Het is een optie voor werkgevers en de vakbonden tijdens onderhandelingen aan cao-tafels.

Lichter werk

De partijen willen waken dat niet te veel mensen met vroegpensioen gaan. "Massaal met vroegpensioen, zoals vroeger met de VUT, kan de samenleving niet aan door de vergrijzing", zegt Ingrid Thijssen van werkgeversorganisatie VNO NCW.

Het streven is daarom dat jaarlijks niet meer dan 15.000 werknemers met vroegpensioen gaan om een 'cultuur van vroegpensioen' te voorkomen. Elke drie jaar wordt de regeling geëvalueerd.

"Die 15.000 is geen maximum", zegt Piet Rietman van vakbond FNV. "Iedereen met een zwaar beroep heeft toegang tot de regeling. Maar als de groep zo groot is, is het wel een moment om weer in gesprek te treden om te kijken hoe we zwaar werk minder zwaar kunnen maken."

Ook dat is namelijk onderdeel van het akkoord: zwaar werk lichter maken. "We willen het liefst dat werknemers fit hun aow-leeftijd halen", zegt Ingrid Thijssen van werkgeversorganisatie VNO NCW. "Door te zorgen dat mensen met zwaar werk op tijd een andere baan krijgen als ze ouder worden. En het zware werk zelf lichter te maken door bijvoorbeeld het inzetten van een tilhulp."

VVD en D66: inentingsplicht in kinderopvang bij lage vaccinatiegraad

4 weeks ago

VVD en D66 komen met een initiatiefwet om kinderen die niet zijn gevaccineerd te kunnen weren bij de kinderopvang. Volgens het voorstel van de Kamerleden Tielen (VVD) en Paulusma (D66) moeten crèches verplicht kunnen worden om kinderen te weigeren die niet meedoen aan het Rijksvaccinatieprogramma.

Via dat programma worden kinderen ingeënt tegen ziekten als mazelen en kinkhoest. De verplichting zou moeten ingaan als de vaccinatiegraad (het percentage gevaccineerde kinderen) is gedaald tot onder de 92 procent ('de kritieke ondergrens'). Ook medewerkers zouden moeten zijn geprikt.

Deskundigen maken zich al jaren zorgen over de dalende vaccinatiegraad. Een half jaar geleden presenteerde toenmalig staatssecretaris Van Ooijen een plan om de vaccinatiegraad te verhogen. Hij wilde onder meer dat er een wijkgerichte aanpak kwam met voorlichting door zorgprofessionals, maar een deel van de Tweede Kamer wil meer actie.

Collectieve verantwoordelijkheid

In de toelichting op hun wet zeggen VVD en D66 dat mensen door zich te laten vaccineren niet alleen zichzelf maar ook anderen beschermen: "Van mensen mag gevraagd worden een bijdrage te leveren aan het realiseren van groepsbescherming en zo de collectieve verantwoordelijkheid voor de volksgezondheid te nemen".

Tielen en Paulusma benadrukken dat ouders de keuze houden om hun kind niet te laten vaccineren, maar daar zit dan een consequentie aan vast als de vaccinatiegraad de kritische ondergrens bereikt.

Steun nog onduidelijk

Of er een Kamermeerderheid is voor het voorstel, is nog niet duidelijk. BBB zegt in een reactie tegen dwang te zijn. Volgens de fractie is vaccineren tegen ernstige kinderziektes verstandig: "Maar laten we dat doen via de weg van de rede en via de weg van de overtuiging dat voorlichting enorm belangrijk is", reageert BBB.

GroenLinks-PvdA wijst op bestaande moties over een wijkgerichte aanpak en een inhaalslag: "Wat ons betreft moet daar eerst op worden ingezet." De fractie zegt ook dat als je de verplichting goed wilt regelen er niet moet worden bezuinigd op de GGD, zoals het kabinet van plan is.

Enkele jaren geleden was er ook al een initiatiefwet over vaccinatie in de kinderopvang. Dat voorstel (ook van D66) moest kinderopvangorganisaties de mogelijkheid geven om kinderen die niet waren ingeënt, te weigeren. Dat voorstel werd aangenomen door de Tweede Kamer, maar strandde in 2022 in de Eerste Kamer.

Brand in Eindhovense flat, vijf appartementen onbewoonbaar

4 weeks ago

Een appartement in een flat in Eindhoven is vannacht in vlammen opgegaan. De bewoner is naar het ziekenhuis gebracht. Zijn twee katten overleefden de brand niet, zegt een woordvoerder van de Veiligheidsregio.

De brandweer rukte rond 02.30 uur uit voor de brand op de derde etage van een flatgebouw aan de Jan van de Capellelaan. Het slachtoffer woonde daar alleen.

Van balkon gehaald

Er was veel vuur en rook te zien, schrijft Omroep Brabant. De brandweer haalde op de vierde etage meerdere mensen van hun balkon. Er werden verschillende ambulances opgeroepen, maar behalve het slachtoffer hoefde niemand naar het ziekenhuis. "De bewoner is in stabiele toestand", laat de woordvoerder weten.

Het vuur was snel onder controle, maar de schade in het flatgebouw is groot. Vijf appartementen zijn onbewoonbaar, vertelt de woordvoerder. "Voor deze mensen hebben we vannacht opvang geregeld." Vandaag wordt de schade verder bekeken. Het is nog niet duidelijk hoe de brand kon ontstaan.

Politieke truc leidt op laatste moment tot uitstel Texaanse executie 

4 weeks ago

Politici uit de Amerikaanse staat Texas zijn erin geslaagd om tijd te rekken voor een terdoodveroordeelde. De man is op het laatste moment opgeroepen voor een hoorzitting in het parlement.

De 57-jarige Robert Roberson stond op het punt de eerste Amerikaan te worden die werd terechtgesteld voor het zogenoemde shakenbabysyndroom. Hij was al overgebracht naar de wachtruimte voor een dodelijke injectie.

Roberson werd in 2003 veroordeeld voor de dood van zijn 2-jarige dochter Nikki, een jaar eerder. Zij stierf nadat ze met een ernstige hersenbeschadiging was opgenomen in het ziekenhuis. Aanklagers concludeerden dat ze het slachtoffer was geworden van het shakenbabysyndroom, waarbij een jong kind hersenletsel oploopt doordat het hard door elkaar wordt geschud.

Zijn verdediging betoogde dat het letsel was ontstaan door een ernstige longontsteking bij het kind, dat de dagen ervoor al ziek was geweest. Ze zou bovendien uit bed zijn gevallen. Robersons gebrek aan empathie in de situatie werd hem zwaar aangerekend door de aanklagers, maar zou voortkomen uit zijn autisme, waar hij op dat moment nog geen diagnose voor had.

Opgeroepen

De afgelopen dagen riepen verschillende partijen op om de zaak van Roberson te heroverwegen, onder wie een groep politici van beide partijen, misdaadauteur John Grisham en de rechercheur die zijn zaak destijds onderzocht. "Deze zaak zal altijd zwaar op mijn hart en ziel drukken", zei deze Brian Wharton. "Ik heb er een rol in gespeeld dat een onschuldige man op death row terechtkwam."

Ondanks alle twijfels waren de autoriteiten in Texas niet te vermurwen. Het is de Amerikaanse staat die met 591 executies sinds de herintroductie van de doodstraf bijna evenveel mensen heeft terechtgesteld als het totaal van de zes staten die onder Texas staan als het gaat om aantallen executies.

De Republikeinse gouverneur Abbott weigerde de zaak te bespreken en een gratiecommissie die slechts zes maal eerder ingreep, wilde ook dit keer niets doen. Ook het Amerikaanse Hooggerechtshof zag geen reden tussenbeide te komen.

Te elfder ure besloten Democratische en Republikeinse politici daarop maar om Roberson op te roepen voor een hoorzitting in het parlement, enkele dagen nadat de executie had moeten zijn voltrokken. Ze wilden hem laten getuigen over hoe hij niet de kans had gekregen nieuwe wetenschappelijke inzichten over het shakenbabysyndroom ter verdediging in te brengen.

Het Texaanse Hooggerechtshof oordeelde enkele uren later in een spoedbesluit dat er hierdoor een conflict was ontstaan tussen de drie machten binnen de staat: het parlement, de gouverneur en de rechters. Dat moet eerst worden opgelost voordat er een eind kon worden gemaakt aan het leven van Roberson, oordeelden de rechters.

Executie Alabama gaat door

Toen Roberson het nieuws werd verteld, minder dan twee uren voor de geplande executie, dankte hij God en iedereen die zich voor hem had ingezet. De aanklagers en gouverneur Abbott hebben nog niet gereageerd. Wat er zal gebeuren nadat Roberson heeft getuigd, is nog niet duidelijk.

In Alabama ging een executie in een soortgelijke situatie door als gepland; daar had de 36-jarige Derrick Dearman zijn verzet tegen zijn terechtstelling vrijwillig opgegeven. "Ik ben schuldig", had hij de rechter in april geschreven. "Het is oneerlijk om de slachtoffers en nabestaanden langer te laten wachten op de gerechtigheid die ze eerlijk verdienen."

Zwaar onder invloed van drugs had Dearman in 2016 ingebroken bij familie van zijn vriendin om haar na een ruzie terug te halen. Hij vermoordde daarbij vijf aanwezigen met een bijl en een geweer die hij ter plekke had aangetroffen. Hij ontvoerde de vriendin; zij overleefde de slachtpartij.

OpenAI test ChatGPT-app voor Windows

4 weeks 1 day ago
OpenAI werkt aan een Windows-versie van de ChatGPT-app. Een vroege versie van die applicatie is vanaf nu beschikbaar voor gebruikers met een betaald abonnement op de AI-dienst. Het is niet bekend wanneer de ChatGPT-app voor Windows algemeen beschikbaar komt.