NOS Nieuws - Algemeen

In Amsterdam begint vanmiddag een nieuw Rode Lijn-protest. De demonstranten lopen vanaf het Museumplein een route rond het Vondelpark, waarna ze weer eindigen op het Museumplein. Zij eisen dat het kabinet zich steviger opstelt tegen Israël en concrete acties onderneemt "om de genocide in Gaza te stoppen".

Het is de derde keer in een paar maanden tijd dat er een landelijk Rode Lijn-protest plaatsvindt. De vorige twee keren in Den Haag kwamen er veel mensen op af. Volgens de organisatie namen aan het eerste protest in mei meer dan 100.000 mensen deel, aan het tweede in juni 150.000. De organisatie hoopt dit keer op nog meer mensen.

"We hebben meer aanmeldingen ontvangen dan vorige keer", zegt Michiel Servaes, directeur van Oxfam Novib, een van de mensenrechtenorganisaties die het protest organiseren. "Vorige keer had een kwart van alle aanwezigen zich aangemeld, daar zitten we nu al een paar dagen boven. Nu maar hopen dat het weer meezit."

Koerswijziging

De deelnemers eisen een fundamentele koerswijziging van het demissionaire kabinet met stevige sancties tegen Israël. Ze vinden dat de stappen die het kabinet tot nu toe heeft genomen tekortschieten. De demonstranten vinden dat het kabinet duidelijk stelling moet nemen ('een rode lijn moet trekken').

"Een ruime meerderheid van de bevolking wil dat de regering zich veel steviger opstelt en anders handelt om betrokkenheid bij de genocide te stoppen", zegt Servaes. "Maar nog altijd gebeurt er niets, behalve voornemens om maatregelen te nemen. Dat is volstrekt onvoldoende. We moeten de publieke druk op het demissionaire kabinet verder opvoeren, want we weten dat het loont."

Rolien Sasse, directeur van vredesorganisatie Pax, wil dat de Rode Lijn-demonstratie, net zoals de vorige, iets in de samenleving losmaakt. "Ik hoop vooral dat het lijden van de Palestijnen wordt gezien en geadresseerd", zegt ze tegen de Amsterdamse zender AT5. "In Den Haag is niet goed geluisterd, dus we gaan nu naar de hoofdstad."

Zo zag het eerste Rode Lijn-protest in mei eruit:

Tijdens het Rode Lijn-protest lopen ook Joodse organisaties en collectieven mee die kritisch zijn op de Israëlische regering, waaronder Gate48, Erev Rav, Oy Vey, Joden Zeggen Nee en Een Ander Joods Geluid.

Van die laatste stichting is Jaap Hamburger voorzitter. "De motieven om mee te lopen verschillen van persoon tot persoon. Maar in zijn algemeenheid is het motief voor ons als Joden dat het onacceptabel is hoezeer de mensenrechten en het recht op leven van Palestijnen in Gaza de afgelopen twee jaar worden geschonden."

Volgens Hamburger reageren de meeste regeringen in Europa nog steeds veel te braafjes op wat er nu gebeurt in Gaza. "Er is nauwelijks moed om zelfs maar een teen in het koude water van effectieve sancties te steken. Sancties tegen de staat Israël worden in Nederland al helemaal niet getroffen, behalve een inreisverbod voor twee ministers die nooit van plan waren naar Nederland te komen. Het is allemaal van een terughoudendheid die ten hemel schreit."

'Kan niet langer'

Voor sommige demonstranten is het de eerste keer dat ze deelnemen aan een protest, zoals voor Anne van Schaik (29). Ze gaat met vrienden uit Hoek van Holland naar het protest. "Vorige keer kon ik er niet bij zijn. Ik vind dat het nu gewoon te lang duurt voordat de Nederlandse regering actie onderneemt."

Ze gaat met een gerust gevoel naar het protest. "Ik vind het wel een beetje spannend, maar ik hoorde van anderen dat er vorige keer een goede sfeer was. En ik heb het idee dat steeds meer mensen achter deze actie staan."

Claudia Dijkhuizen (23) uit Almere gaat zondag ook met een groep naar het Rode Lijn-protest. "Te veel mensenrechten zijn geschonden, dit kan niet langer. Ons kabinet laat alles toe en legt geen nuttige sancties op. Hoe gaan wij later onze kinderen en kleinkinderen uitleggen dat de ene genocide erger is dan de huidige genocide?"

Dwarsdoorsnede

Volgens Oxfam-directeur Servaes verschilt deze demonstratie van de vorige twee protestacties. "Bij de eerste keer lag de nadruk op het zichtbaar maken van de meerderheid, dat was echt een dwarsdoorsnede van de samenleving. Soms zag je wel drie generaties tegelijkertijd demonstreren."

Nu gaat het om vastberadenheid, zegt hij. "Mensen zijn nog gemotiveerder om te demonstreren en te laten zien: dit is niet ons Nederland. Zeker met de verkiezingen op komst wil een grote groep aan de politiek duidelijk maken: dit is voor ons de morele kwestie van deze tijd en jullie komen er niet mee weg."

Het gebied rond het Museumplein is vanaf 10.30 uur niet meer toegankelijk voor verkeer. Dat duurt tot zeker 18.00 uur. De NS rijdt zondag met extra en langere treinen van en naar Amsterdam. Verschillende tram- en buslijnen in de stad rijden niet of volgens een aangepaste route.

Rusland heeft vannacht opnieuw Oekraïne aangevallen met drones en raketten. Verspreid over het land ging het luchtalarm af. Vooral het westen van Oekraïne lijkt doelwit te zijn geweest.

In een voorstad van Lviv, in het uiterste westen van Oekraïne, is volgens gouverneur Kozytsky een wooncomplex onder vuur genomen. Daarbij zijn vier mensen om het leven gekomen, schrijft hij op Telegram. In de regio Lviv raakten ook zes mensen gewond.

In andere delen van Oekraïne was het in de nacht ook opnieuw onrustig. De oostelijke stad Zaporizja is volgens een regionale leider getroffen door zeker tien gevechtsdrones en door vliegtuigbommen. Daarbij is iemand om het leven gekomen. Vier inwoners zijn gewond geraakt.

Dit zijn beelden van de aanvallen in Lviv en Zaporizja:

Verder zijn in de hoofdstad Kyiv en de zuidelijker gelegen steden Dnipro en Odesa droneaanvallen gemeld. Over slachtoffers daar is niets bekend.

President Zelensky meldt dat Rusland afgelopen nacht zo'n 500 drones en meer dan 50 raketten heeft afgevuurd op doelen in Oekraïne. 73 drones zouden door de Oekraïense luchtafweer zijn neergehaald.

Nederlandse F-35's in actie boven Polen

Het Poolse leger meldt dat er vanwege de nieuwe aanval van Rusland op Oekraïne gevechtstoestellen de lucht in zijn gegaan om het Poolse luchtruim te verdedigen. De Poolse luchtmacht kreeg daarbij hulp van onder meer Nederlandse F-35's, meldt de Poolse defensie op X.

De laatste tijd worden in Polen geregeld Nederlandse F-35's ingezet, onder meer om Russische drones neer te halen. Dat lijkt vannacht niet te zijn gebeurd. Het luchtruim is volgens Polen niet geschonden.

Grote aanval op treinstation

Gisteren vielen er bij een Russische droneaanval op een treinstation in het noorden van Oekraïne een dode en zeker 30 gewonden. De Oekraïense president Zelensky sprak van "Russische terreur die de wereld niet mag vergeten".

De Amerikaanse president Trump stuurt 300 leden van de Nationale Garde naar de miljoenenstad Chicago. Vanaf wanneer de militairen worden ingezet is nog niet bekend. Tegelijk heeft een federale rechter een stokje gestoken voor de inzet van de Nationale Garde in de staat Oregon.

Volgens het Witte Huis moeten de gardisten in Chicago "federale ambtenaren en bezittingen beschermen". De Democratische gouverneur van de staat Illinois noemt het besluit schandalig en zegt dat hij door Trump voor het blok is gezet.

Doorgaans beslissen gouverneurs over de inzet van de Nationale Garde, bijvoorbeeld als er hulp nodig is na een ramp. Voordat Trump opnieuw aantrad was het zestig jaar geleden dat een president de Nationale Garde aan een staat 'opdrong'.

Ultimatum ontvangen

Trump zinspeelt al langer op het inzetten van de Nationale Garde in Chicago. Een Witte Huis-woordvoerder zegt dat dat nodig is vanwege "aanhoudende gewelddadige rellen en wetteloosheid". De burgemeester van Chicago verzet zich net als de gouverneur fel tegen zo'n inzet.

Gouverneur Pritzker van Illinois zegt dat hij zaterdagochtend een ultimatum heeft ontvangen van het ministerie van Defensie, dat door de regering-Trump is omgedoopt tot ministerie van Oorlog. "Roep je troepen op, anders doen wij het", zou daarin hebben gestaan. Pritzker noemt het "schandalig en on-Amerikaans om van een gouverneur te eisen dat hij tegen zijn wil troepen stuurt".

In Chicago wordt al weken gedemonstreerd tegen acties van immigratiedienst ICE, gericht tegen vermoedelijk illegale immigranten. De regering-Trump zijn zulke protesten een doorn in het oog. Pritzker zegt dat alle lokale en statelijke diensten de situatie onder controle hebben.

Geen gardisten naar Oregon

Trump was ook van plan om de Nationale Garde naar de staat Oregon te sturen. Maar door dat voornemen heeft een federale rechter voorlopig een streep gezet. Er loopt nog een rechtszaak over de kwestie, en totdat daarin alle partijen zijn gehoord, mag Trump de troepen niet inzetten. De komende twee weken zullen er dus geen gardisten worden ingezet in Oregon.

In Portland, Oregon, zijn felle protesten tegen immigratiedienst ICE:

In augustus stuurde Trump de Nationale Garde ook al naar Washington. Dat was volgens de president nodig vanwege de buitensporige criminaliteit daar, terwijl cijfers juist aantonen dat de criminaliteit afneemt. Daarvoor stuurde Trump tegen de wil van de Democratische gouverneur gardisten naar Los Angeles. Die kregen de opdracht de protesten tegen het deporteren van migranten de kop in te drukken.

In een toespraak voor de top van het Amerikaanse leger liet Trump dinsdag weten dat hij "de orde wil herstellen" in steden als San Francisco, Chicago, New York en Los Angeles. In die steden zijn Democraten aan de macht. Hij opperde die "gevaarlijke" steden als "trainingslocatie" te gebruiken. Wat hij daar precies mee bedoelde, is niet duidelijk.

Bij massale pro-Palestina-protesten in Europese steden zijn zaterdag honderden mensen opgepakt. Ook zijn tientallen agenten gewond geraakt, onder meer in Rome en Barcelona.

In de Italiaanse hoofdstad deden volgens de organisatie meer dan een miljoen mensen mee aan een protestmars. De politie houdt het op 250.000 deelnemers. Aanvankelijk verliep de betoging zonder grote problemen, maar in de avond liep het uit de hand.

Er werden auto's in brand gestoken en ook werd met vuurwerk naar de politie gegooid. Volgens het Italiaanse persbureau ANSA zijn er 262 mensen opgepakt. Ze worden onder meer verdacht van vernieling en opruiing. Bij de ongeregeldheden in Rome liepen 35 agenten verwondingen op.

Verboden protest Londen

In Londen was een protest van de verboden actiegroep Palestine Action. Die groep is afgelopen zomer door de Britse autoriteiten aangemerkt als terreurorganisatie na vernielingen op een luchtmachtbasis. Het openlijk steunen van Palestine Action is daarmee illegaal geworden. Bij het protest gisteren op Trafalgar Square zijn bijna 500 mensen opgepakt.

De Britse premier Starmer had er vooraf bij mensen die wilden deelnemen aan pro-Palestijnse betogingen op aangedrongen "het verdriet van Britse Joden te erkennen en respecteren". "Het is niet het moment om spanningen op te voeren en nog meer pijn te veroorzaken", schreef hij, verwijzend naar de dodelijke aanslag bij een synagoge in Manchester eerder deze week.

Spaanse steden

Ook in veel Spaanse steden gingen mensen de straat op. Onder meer in Barcelona en Madrid waren naar schatting honderdduizenden demonstranten op de been.

In Barcelona bekogelden demonstranten aan het eind van de middag vestigingen van Starbucks, McDonald's en Burger King. Acht mensen werden opgepakt. Volgens de Spaanse krant El Mundo liepen twintig agenten lichte verwondingen op bij de rellen.

Vandaag protest in Nederland

In Amsterdam staat vandaag een grote demonstratie op het programma waarbij deelnemers een fundamentele koerswijziging van het demissionaire kabinet eisen, met stevige sancties tegen Israël. Het wordt het derde Rode Lijn-protest in korte tijd in Nederland. Op eerdere edities in mei en juni, beide in Den Haag, kwamen volgens de organisatie tot 150.000 mensen af. De organisatie hoopt deze keer op nog meer deelnemers.

Een tanker voor de Nederlandse kust is gisteravond een tijd stuurloos geweest nabij een windmolenpark op de Noordzee. Er waren zorgen over het schip, omdat het anker het niet hield vanwege het stormachtige weer.

Rond 23.15 uur lukte het de Kustwacht om een sleepverbinding te maken met de tanker. Het schip wordt nu naar een veilige plek gesleept en op positie gehouden. "De situatie is stabiel", meldt de Kustwacht.

Het 145 meter lange schip, de Eva Schulte, heeft een lading stookolie en kampte met motorproblemen. Aan boord zijn 21 mensen. De kapitein wilde het schip niet evacueren.

Golven van vijf meter hoog

De tanker ligt enkele tientallen kilometers uit de kust ter hoogte van Zandvoort, op ongeveer een kilometer van windpark Hollandse Kust Zuid. De Kustwacht wilde voorkomen dat het schip richting de 139 windmolens zou drijven.

De hulpoperatie was moeilijk door het stormachtige weer. Er waren golven van vijf meter hoog bij windkracht 7 tot 8. Bij IJmuiden werd gistermiddag een uur lang windkracht 9 gemeten, waarmee het officieel een storm is. Bij de reddingsoperatie werden meerdere schepen ingezet.

Code geel

Vanwege het onstuimige weer is in de kustgebieden tot en met vanochtend 10.00 uur code geel van kracht. Het KNMI heeft die waarschuwing afgegeven voor het Waddengebied, de provincies Noord- en Zuid-Holland en het IJsselmeer. Daar is kans op windstoten van 75 tot 90 kilometer per uur.

Betogers hebben in de Georgische hoofdstad Tbilisi geprobeerd het presidentieel paleis te bestormen. Met waterkanonnen en pepperspray werden ze door de politie teruggedreven.

Tienduizenden demonstranten waren naar het centrum van de hoofdstad gekomen om te protesteren tegen het repressieve beleid van de regering. Ze vrezen dat de regeringspartij, Georgische Droom, het land steeds minder democratisch maakt en steeds meer in de Russische invloedssfeer brengt.

Het protest vandaag valt samen met de gemeenteraadsverkiezingen in Georgië, die door de oppositie werden geboycot. De oppositie heeft een 'vreedzame revolutie' aangekondigd. De organisatoren van het protest riepen de deelnemers op "de macht terug te geven aan het volk".

Sommige demonstranten wisten het presidentiële paleis te bereiken en probeerden het hek bij het paleis omver te krijgen voordat de politie ze terugdreef.

Vlaggen en spandoeken

De demonstranten droegen Georgische vlaggen en spandoeken die opnieuw opriepen tot aansluiting bij de Europese Unie. De regering stopte vorig jaar met gesprekken over een toekomstig EU-lidmaatschap, wat tot een golf van protest leidde. Het besluit volgde op parlementsverkiezingen die door Georgische Droom waren gewonnen. De oppositie zei dat er verkiezingsfraude was gepleegd. Ook bij deze gemeenteraadsverkiezingen spreken oppositieleden van 'nepverkiezingen'.

De protesten zijn sindsdien met harde hand neergeslagen, met massa-arrestaties en politiegeweld. Oppositieleden zijn gearresteerd, kritische media hebben te maken met pogingen ze monddood te maken en demonstranten worden opgepakt of krijgen hoge boetes.

Over de demonstratie van vandaag zei de politie dat de demonstranten de Georgische wet hadden overtreden, zonder in detail te treden. De Georgische kiescommissie zei kort na het sluiten van de stembureaus dat de verkiezingen zonder noemenswaardige verstoringen was verlopen

Sinds de val van dictator Assad probeert Syrië een nieuwe toekomst op te bouwen. In dat proces zouden de eerste parlementsverkiezingen een mijlpaal moeten zijn. Na het weekend wordt de uitslag verwacht en hoewel sommige Syriërs de stembusgang zien als een eerste stap richting democratie, kunnen critici die nog niet erg serieus nemen.

"We zitten in een overgangsfase, van een dictatuur naar iets nieuws", zegt Mohammad Wali, lid van de hogere kiescommissie. De elf leden die het tijdelijke kiesstelsel overzien, zijn benoemd via een presidentieel decreet. "Het is niet perfect, maar dit is de enige manier om nu verkiezingen te kunnen houden", zegt Hanan al Balkhi, een van de twee vrouwen in de kiescommissie. 20 procent van het nieuwe parlement zal volgens haar vrouw zijn.

Complex kiesproces

Het volk mag zelf niet naar de stembus, want dit zijn indirecte verkiezingen. Het proces is een tijdrovende klus en de uitslag zou aanvankelijk half september bekend worden. Wali neemt een uur de tijd om het complexe kiesproces tot in de kleinste details uit te leggen.

De hogere kiescommissie stelde eerst provinciale subcommissies aan, elke kiesraad koos vervolgens een vertegenwoordiger. Er kwam een lijst kandidaten en daarna mochten mensen bezwaar maken. Uiteindelijk zal de kiescommissie twee derde van het parlement kiezen en één derde zal door de president benoemd worden. Een proces dat niet elke Syriër even transparant vindt omdat de president er zo veel macht over heeft.

Volgens Wali en Al Balkhi zijn er na jarenlange dictatuur, oorlog en economische crisis te veel obstakels om nu al directe verkiezingen te houden. Al Balkhi: "Het is een eerste stap om later democratische verkiezingen te kunnen houden en om uiteindelijk ons droom-Syrië te bereiken, iets waar Syriërs zo'n hoge prijs voor hebben betaald."

Niet overal gekozen

Het Syrië van vandaag is nog altijd versnipperd en niet het hele land kon meedoen. In delen van de provincies Raqqa, Hasakah en Sweida zijn geen verkiezingen georganiseerd. De officiële reden is de veiligheidssituatie, maar aangezien die gebieden niet helemaal onder de controle van de centrale regering staan, zeggen ze daar de verkiezingen te boycotten.

Volgens Wali, zelf van Koerdische komaf, zullen de zetels worden bewaard voor een later moment. "Ons doel is om een ervaren parlement te hebben dat onze mensen vertegenwoordigt. Ze zullen nieuwe wetten en een begroting maken. We willen dat de dingen duidelijk en transparant zijn en dat we bij deze verkiezingen de grootste meerderheid van de mensen kunnen bereiken."

Onwetendheid bij Syriërs

In een drukke winkelstraat van Damascus overheerst vooral de verwarring en onwetendheid rondom deze verkiezingen. Bij het grote publiek ontbreken de details: veel mensen kennen de kandidaten en hun plannen niet.

Het winkelende publiek is duidelijk met andere dingen bezig. "Wanneer is het precies?", vraagt Mounira, die met haar dochter aan het winkelen is. "Ik zou wel willen meedoen. Ik heb allerlei ideeën voor de toekomst", zegt haar dochter. "We moeten ons verenigen onder de Syrische vlag en eenheid is het allerbelangrijkste."

Correspondent Daisy Mohr sprak met mensen in Damascus over de verkiezingen:

De meeste Syriërs hebben nooit eerder echte verkiezingen meegemaakt en ze snakken ernaar om mee te mogen doen. In het Rawda café in het centrum van Damascus hebben ze er ook over nagedacht. "Ik vind dat elke kandidaat een duidelijk programma moet hebben dat hij met het volk deelt", zegt Azzam, die met zijn verloofde een waterpijp rookt in het café. "Dat is belangrijk, want hoe beoordeel je anders de persoon die is gekozen? Hoe gaan we bepalen of hij zijn programma toepast of niet en of ze het waarmaken?"

Hij zucht en concludeert: "Dit alles gaat tijd kosten. Je kan in Syrië niet zomaar verkiezingen verwachten zoals in Europa of andere westerse landen. We hebben nog een heel lange weg te gaan voordat we democratie bereiken."

In Ospel in Limburg zijn honderden varkens in hun stal gestikt door waterstofsulfide. Dit gas met de geur van rotte eieren is zeer giftig en kan vrijkomen uit mestputten. Mogelijk werkte een ventilator niet goed.

In de stal zouden zo'n 2400 varkens hebben gestaan. De regionale omroep L1 meldt dat zeker 400 varkens zijn gestikt.

De dode dieren werden gevonden door medewerkers van het bedrijf. Het personeel bleef ongedeerd.

Mestputten vullen met water

De hulpdiensten werden aan het eind van de ochtend opgeroepen en de brandweer zette de omgeving af. Specialisten in beschermende pakken gingen de stal in om metingen uit te voeren en ontdekten een verhoogde hoeveelheid waterstofsulfide.

Om de mest en de daaruit vrijkomende gassen te verdunnen, vult de brandweer de mestputten met water. Daardoor zou ook de te hoge hoeveelheid waterstofsulfide in de stal moeten dalen.

Na ruim twintig jaar is een van de beroemdste Egyptische faraotombes weer open voor publiek. De begraafplaats van Amenhotep III, ontdekt in 1799, verkeerde in slechte staat. De afgelopen jaren is het bouwwerk gerestaureerd.

De tombe is ruim 3000 jaar oud en bevindt zich in de beroemde Vallei der Koningen bij Luxor. De begraafplaats begint met een 36 meter lange en 14 meter diepe, aflopende gang en bevat een grafkelder voor Amenhotep III en twee kamers voor zijn vrouwen, de koninginnen Tiye en Sitamun.

Amenhotep III, beter bekend als Amenhotep de Grote, wordt beschouwd als een van de belangrijkste farao's uit de Egyptische geschiedenis. Hij regeerde tussen ongeveer 1390 en 1350 voor Christus.

Het restauratiewerk is uitgevoerd onder leiding van Japanse deskundigen. Het gaat onder meer om muurschilderingen van de farao en zijn vrouw.

Andere schilderingen tonen Amenhotep III met een groep Egyptische goden. De grafkamer bevat inscripties van scènes uit het Dodenboek, een verzameling spreuken die bedoeld waren om de doden door de onderwereld van het oude Egypte te leiden.

In tegenstelling tot andere oude graven in de vallei is de tombe van Amenhotep III niet volledig versierd.

Volgens de autoriteiten in Egypte is de tombe sinds de ontdekking in 1799 geleidelijk uitgegraven en leeggeroofd. De mummie van Amenhotep III was door priesters overgebracht naar het graf van zijn grootvader.

De zwaar beschadigde mummie wordt nu tentoongesteld in een museum in Caïro. Het frame en de deksel van de gestolen sarcofaag zijn te zien in de heropende tombe.

De tombe is heropend in de aanloop naar de officiële opening van het Grand Egyptian Museum in Gizeh, volgende maand. Het maakt deel uit van Egyptische pogingen om meer toeristen te trekken.

In diverse steden in de wereld demonstreren mensen om hun steun te betuigen aan de Palestijnen in Gaza. De protesten zijn vooralsnog het grootst in Barcelona en Rome. Aan die manifestaties doen vele tienduizenden mensen mee. De organisatoren houden het op honderdduizenden.

Onder meer in Athene, Lissabon, Istanbul, Bangkok en Buenos Aires zijn er betogingen. In Amsterdam worden morgen tienduizenden betogers verwacht voor een zogenoemde Rode Lijn-demonstratie. De organisatoren van die manifestatie in Nederland willen hun onvrede uiten over de opstelling van de Nederlandse regering tegenover Israël.

'300.000 deelnemers in Barcelona'

Verspreid over Spanje staan vandaag en morgen in tientallen steden demonstraties gepland, schrijft de krant El País. In Malaga, Sevilla, Madrid en Barcelona lopen mensen met Palestijnse vlaggen en spandoeken met daarop teksten als 'stop de genocide in Gaza'.

Volgens de politie zijn er vanmiddag zo'n 70.000 demonstranten in Barcelona. De organisatie noemt een aantal van 300.000. Bij de protestmars wordt opgeroepen tot een boycot van bedrijven die zakendoen met Israël. Een groep gemaskerde jongeren heeft vernielingen aangericht bij de gevel van een Starbucks-filiaal.

Ruim honderd arrestaties in Londen

In de Britse hoofdstad Londen is een protest gaande van de verboden groep Palestine Action. De politie heeft inmiddels ruim honderd deelnemers aan het protest gearresteerd. De Britse autoriteiten hebben Palestine Action als terreurorganisatie aangemerkt vanwege vernielingen op een luchtmachtbasis, waarmee het openlijk steunen van de groep illegaal is geworden.

Premier Starmer had de demonstranten vooraf opgeroepen om de betoging vandaag af te gelasten. Op die manier konden de betogers volgens hem "respect tonen voor het verdriet van Britse joden". Donderdag werden twee mensen gedood bij een terreuraanslag op een synagoge in Manchester.

Woede over arrestatie bootactivisten

In Rome is een protestmars gaande uit solidariteit met de inwoners van Gaza. Daar doen volgens de organisatie 600.000 mensen aan mee. De woede van de deelnemers richt zich op Israëls arrestatie van honderden activisten die per boot Gaza probeerden te bereiken. Gisteren deden al zo'n 2 miljoen mensen in Italië mee met een stakingsdag, onder meer om aandacht te vragen voor de bootactivisten.

De groep internationale activisten probeerde voedsel naar Gaza te brengen, waar sprake is van hongersnood doordat Israël maandenlang geen voedsel toeliet. Volgens de VN komt er nog altijd te weinig noodhulp binnen.

De Israëlische autoriteiten beschouwen de actie van de bootactivisten als een provocatie. Ze benadrukken dat Gaza een oorlogszone is en stellen dat de zeeblokkade nodig is om Hamas te verslaan.

De partij van miljardair en voormalig premier Andrej Babis is de grote winnaar van de Tsjechische parlementsverkiezingen.

Met bijna alle stemmen geteld komt ANO uit op bijna 35 procent. De oppositiepartij wordt gevolgd door de Spolu-alliantie, geleid door de huidige premier Petr Fiala met iets meer dan 23 procent. De huidige coalitie verliest zijn meerderheid in het 200 zetels tellende parlement.

Babis wordt gezien als bondgenoot van de Amerikaanse president Trump en de Hongaarse leider Orbán. van 2017 tot 2021 leidde hij een centrumlinks kabinet. Hij wilde ooit de euro invoeren in Tsjechië, maar is door de jaren heen eurosceptischer geworden.

In de campagne deelde hij petjes uit met de tekst 'Sterk Tsjechië', geïnspireerd door Trumps MAGA-slogan. Vorig jaar richtten Babis' ANO met het Hongaarse Fidesz en de Oostenrijkse FPÖ een nieuwe radicaal-rechtse alliantie in het Europees Parlement op, de Patriotten voor Europa. Ook onder meer het Spaanse Vox, het Franse Rassemblement National, Vlaams Belang en de Nederlandse PVV zijn lid van die fractie.

Een-partij-regering

Babis wil onder meer belastingen verlagen, klimaatplannen van tafel vegen en minder militaire steun geven aan Oekraïne. Fiala is juist een voorstander van krachtige steun aan Kyiv.

Gisteren en vandaag konden de Tsjechen stemmen. Premier Fiala heeft Babis gefeliciteerd met de overwinning.

Babis heeft gezegd dat hij wil proberen een eenpartijregering te vormen met steun van andere partijen in het parlement. Hij wil gaan praten met de uiterst rechtse anti-immigratiepartij SPD en de eveneens rechtse 'Motoristen'.

Afgestraft

Fiala lijkt te zijn afgestraft voor de bezuinigingen die zijn regering heeft doorgevoerd. De Tsjechen hebben de afgelopen jaren te maken gehad met inflatiepieken, veroorzaakt door de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne. De koopkracht daalde fors. Inmiddels er langzaam herstel te zien.

Door de economische problemen daalde de populariteit van Fiala, die had ingezet op het terugbrengen van het begrotingstekort.

Sinds 1996 heeft geen enkele zittende regering een tweede termijn weten veilig te stellen bij de parlementsverkiezingen in Tsjechië.

Charlotte Waaijers, correspondent Duitsland en Midden Europa:

"Met deze uitslag kan het nog ingewikkeld worden voor Babis om een regering te vormen. Hij is aangewezen op steun van kleinere partijen met wie hij compromissen zal moeten sluiten. Als het aan Babis ligt zal Tsjechië veranderen van een proactieve ondersteuner van Oekraïne, in een zakelijke partner die bij alle internationale betrekkingen vooral kijkt naar de eigen belangen. Die belangen zijn vooralsnog om binnen de EU en de NAVO te blijven, maar niet alle Tsjechen zijn daar helemaal gerust op.

Hoezeer de steun voor Oekraïne en het verzet tegen Poetin zal worden teruggeschroefd, hangt ook af van de partijen waarmee Babis zal moeten regeren. Nu de uiterst linkse communisten de kiesdrempel niet halen, kan Babis onder meer aangewezen zijn op de uiterst rechtse SPD. Dat is een partij die weg wil van de EU en de NAVO. Wat zulke kleinere partijen zullen eisen in ruil voor hun steun aan de partij van Babis zal de koers van de nieuwe regering mede bepalen."

De Partij voor de Dieren heeft vandaag op Dierendag een initiatiefwet ingediend om een einde te maken aan de bio-industrie in Nederland. Lijsttrekker Esther Ouwehand zegt weinig vertrouwen te hebben in de plannen van het demissionaire kabinet en wil nu op deze manier het "structurele dierenleed" in de intensieve veehouderij beëindigen.

De wet die de Partij voor de Dieren vandaag naar de Tweede Kamer heeft gestuurd, kent een lange geschiedenis. In 2021 kwam de partij met een wetswijziging die het dierenwelzijn in de veehouderij moest verbeteren. Die werd door de Tweede Kamer aangenomen, maar van invoering is het nooit gekomen.

In het toenmalige voorstel stond dat er alleen nog vee mocht worden gehouden, als dat natuurlijk gedrag kon vertonen. Maar dat ging veel veehouders te ver. Er kwam uiteindelijk een convenant tussen uiteenlopende partijen als de boeren en de Dierenbescherming. De afspraken daarin gaan veel minder ver dan de Partij voor de Dieren aanvankelijk voor ogen had.

'Pijnlijke ingrepen'

Bovendien werd de uitwerking van het convenant volledig in handen gelegd van BBB-minister Femke Wiersma, schrijft de partij. "Afgelopen zomer presenteerde Wiersma haar plannen en daaruit bleek glashelder dat zij alles op alles wil zetten om de bio-industrie overeind te houden. Haar plannen leiden op geen enkele manier tot een dierwaardige veehouderij."

Daarom probeert de partij van Ouwehand het vandaag opnieuw. Ze wil vanaf 1 juli 2026 een verbod op het bouwen van stallen waarin dieren geen natuurlijk gedrag kunnen vertonen: "Konijnen moeten kunnen graven, varkens kunnen wroeten en koeien voor hun kalf kunnen zorgen."

Verder moet het vanaf 2030 verboden zijn om "pijnlijke lichamelijke ingrepen" te doen als het afbranden van biggenstaarten, het afsnijden van snavels bij kippen en het verwijderen van tenen bij hanen. En voor 2040 moeten, als het aan de Partij voor de Dieren ligt, de laatste veehouders zijn overgestapt op een "dierwaardige veehouderij".

Protestmars in Amsterdam

Het wetsvoorstel is beoordeeld door de Raad van State en de opmerkingen zijn volgens de partij verwerkt. Het wordt na de verkiezingen voorgelegd aan de nieuw verkozen Kamer.

Vanmiddag was er in Amsterdam een protestmars voor de dieren en tegen de vee-industrie. Die was georganiseerd door Wakker Dier, maar de Partij voor de Dieren was ook prominent aanwezig.

Paul Van Bruystegem, voormalig bassist van de Belgische band Triggerfinger, is overleden. Dat heeft Ruben Block, de frontman van de band laten weten via sociale media. Van Bruystegem was 66 jaar.

Van Bruystegem - bij de fans ook wel bekend als 'Lange Polle' is overleden na een lange ziekte. "We zijn diep bedroefd door het overlijden van onze dierbare vriend en metgezel Paul Van Bruystegem, Monsieur Paul, Lange Polle, na een langdurige strijd tegen ziekte. Een zeer inspirerende bandgenoot, persoonlijkheid, muzikant en broer", schrijft Block op Instagram.

In juni 2023 stond de bassist voor het laatst op het podium met Triggerfinger. Hij verliet de driekoppige formatie omdat hij zich op andere projecten wilde richten, zoals zijn eigen band Mr. Paul & The Lowriders.

'Groovende donder'

Triggerfinger werd gevormd in 1998 in Lier, bij Antwerpen, door zanger Block, drummer Mario Goossens, en bassist Wladimir Geels. Na vijf jaar werd Geels vervangen door Van Bruystegem, die daarna meer dan twintig jaar met de band rondtoerde langs zalen en festivals met muziek die recensenten vergeleken met die van bands als Queens of the Stone Age en Led Zeppelin.

De band maakte met Van Bruystegem zeven albums. Triggerfinger scoorde zijn grootste hit in 2012 met een cover van de Zweedse zangeres Lykke Li, I Follow Rivers. Het leverde de groep een nummer 1-hit op in Nederland, Vlaanderen en Oostenrijk en de plaat was ook succesvol in Duitsland en Zwitserland. Andere hits waren All this dancin' around en The One.

"Meer dan 20 jaar lang konden we tijdens talloze tournees, van de kleinste schuur tot de grootste podia in Europa, rekenen op zijn 'groovende donder'", schrijft Block. "Hij haalde het maximale uit wat het leven te bieden had, en nog veel meer. Het leven zal minder kleurrijk zijn zonder hem."

'Lange Polle' was vooral bekend van Triggerfinger, maar stond als studiomuzikant met heel wat bekende namen uit de muziekwereld op het podium. Hij trad onder meer op met Beverly Jo Scott, Tom Robinson en Guy Swinnen. Van Bruystegem was ook lange tijd de vaste gitarist van The Wolf Banes. Het laatste concert met Mr. Paul & The Lowriders was in oktober 2024 in het Belgische Pelt.

Bij de campagnestart van de BBB in Urk heeft vicepremier Mona Keijzer opnieuw uitgehaald naar PVV-leider Wilders. "Hij liep gewoon weg", zei de BBB'er in een toespraak. Volgens haar hangt Wilders, sinds hij de coalitie verliet, "de toetsenbordridder" uit.

Keijzer zegt dat inmiddels alleen zij en VVD-minister Van Weel "het strengste asielbeleid realiseren" en niet de PVV. "En af en toe denk ik: Geert, waarom ga je niet gewoon eens met mij in debat? Ik wil het strengste asielbeleid ooit, ik werk daar elke dag aan, ik heb daar ook nog eens verstand van, dus kom maar op."

Viskotter

Er waren zo'n vijftig BBB'ers naar Urk gekomen, om de aftrap van de campagne bij te wonen. De bijeenkomst zou eigenlijk met een boottochtje op een viskotter worden afgesloten, maar dat kon niet vanwege het onstuimige weer.

Zowel Keijzer als partijleider Van der Plas liet zich stevig uit over asiel. Daarnaast ging het over onderwerpen als landbouw, de regio en wonen. Uit een analyse van het Kieskompas kwam eerder deze week naar voren dat rechtse partijen, en met name de BBB, rechtser worden.

Van der Plas vroeg zich in Urk af of dat voor haar partij opgaat. "Wij zijn altijd sociaalconservatief geweest", zei ze. "Ik weet niet of we verder zijn opgeschoven, maar we spreken ons nu misschien wat luider uit over asiel."

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben voortaan niet twee, maar drie honden in huis. Op een foto die Willem-Alexander heeft gemaakt is de nieuwe aanwinst van de familie te zien: Jagger, een labradorpup.

Jagger moet het rijk delen met poedel Mambo en labrador Luna. Die wonen al jaren bij het koningspaar op paleis Huis ten Bosch. In een bericht van de Rijksvoorlichtingsdienst op Instagram staat niet hoe lang Jagger al bij het gezin is.

Luna is net als Jagger een zwarte labrador. De hond is een jong van Nala, de hond van Willem-Alexander en Máxima die dit voorjaar doodging. In de coronaperiode stierf een andere labrador van de familie, Skipper. Mambo woont sinds 2021 bij de koning en zijn gezin.

De gemeente Utrecht wil gaan handhaven op de verkoop van losse kamers. Utrecht ziet dat er steeds vaker kamers binnen één woning te koop worden aangeboden. Dat wordt gezien als onwenselijk omdat het zou leiden tot ongelijke kansen.

De kamers worden vaak tussen de 100.000 en 200.000 euro aangeboden en worden volgens de gemeente door hypotheekverstrekkers niet gefinancierd. Daarom kunnen ze alleen worden gekocht door mensen die het zelf kunnen betalen. De gemeente zegt te zien dat dit soort kamers vooral door vermogende ouders worden gekocht voor hun kinderen.

Verkopen voor de hoofdprijs

"Verhuurders die van hun pand af willen geven het een likje verf, zetten er een paar nieuwe keukens en douches in en verkopen het vervolgens voor de hoofdprijs aan mensen die het bedrag zo op tafel kunnen leggen", zegt wethouder De Vries, onder meer verantwoordelijk voor de woon- en vastgoedportefeuille van gemeente. De gemeente zegt erbij juist te willen zorgen voor gelijke kansen op de woningmarkt.

De kamers die worden aangeboden zijn niet zelfstandig, er zit bijvoorbeeld een gedeeld toilet op de gang. Verkopers zoeken met de verkoop de mazen van de wet op, schrijft de gemeente. Het verkopen zou gebeuren met een constructie waarmee kopers het gebruikrecht van een van de kamers krijgen, zonder dat de woning officieel gesplitst is.

Kopers in de problemen

Gemeente Utrecht zegt dat verkopers hiermee kopers met problemen opzadelen. Handhavers zullen namelijk aankloppen bij de kopers met de mededeling dat ze de regels overtreden en dat er naar een oplossing gezocht moet worden. De gemeente wil eisen dat de splitsing van de woningen ongedaan wordt gemaakt. Anders kan er een boete volgen.

De gemeente zegt te hopen dat dit signaal ertoe leidt dat niemand meer meegaat in dit soort koopconstructies.

In delen van de Gazastrook heerst een gespannen rust na de feeststemming van gisteravond. Hamas zei toen bereid te zijn alle Israëlische gijzelaars vrij te laten en te onderhandelen over het Gaza-plan van president Trump.

Voor sommige Palestijnen en Israëliërs voelt dit als een keerpunt. Maar hoe reëel is dat optimisme, nu zoveel punten van het plan nog onduidelijk zijn?

Adempauze, geen wapenstilstand

Het afschalen van de Israëlische aanvallen op Gaza kwam onverwachts. Toch meldden gezondheidsautoriteiten in de Gazastrook dat vandaag in de vroege uren nog zeven mensen werden gedood bij Israëlische bombardementen, ondanks Trumps oproep aan Israël om het offensief volledig te staken.

Het Israëlische leger waarschuwde bewoners bovendien niet terug te keren vanuit het zuiden naar Gaza-Stad, dat nog steeds wordt aangemerkt als gevechtszone.

Deze Palestijnen reageren op het Gaza-plan:

Deze dubbelzinnigheid voedt de onzekerheid. Er is geen staakt-het-vuren afgekondigd door Israël, en wat nu zichtbaar is, lijkt meer op een tijdelijke adempauze dan op een echte wending in de oorlog.

Hamas zegt ja, onder voorbehoud

De verklaring van Hamas bevatte opvallende toezeggingen. Alle gijzelaars, inclusief lichamen, zouden worden overgedragen aan Israël en het bestuur van Gaza zou worden overgedragen aan een comité van Palestijnse technocraten.

Maar de gevoeligste onderdelen van Trumps 20-puntenplan, waaronder de eis tot volledige ontwapening, werden verworpen of voorlopig genegeerd.

Dit staat in het Trump-plan voor Gaza

Volgens Israëlische media zou Hamas wel bereid zijn "offensieve wapens" over te dragen aan Egypte en de Verenigde Naties, maar defensieve systemen zou het willen houden. Welke wapens daar precies onder vallen, blijft onduidelijk.

Het strakke tijdschema dat Trump voorstelt voor de vrijlating van gijzelaars (binnen 72 uur) en een snelle Israëlische terugtrekking, noemt Hamas onrealistisch.

Het lijkt er daarom op dat Hamas ervoor kiest om de punten uit Trumps plan vooral als principes te benaderen, en niet als concrete afspraken. De groep zegt met andere woorden: laten we stoppen met vechten, gijzelaars ruilen, en daarna onderhandelen over de hete politieke hangijzers.

Verdeeldheid in Hamas en Israël

Het antwoord laat ook de interne verdeeldheid binnen Hamas zien. Sinds de moord op leider Yahya Sinwar in Gaza wordt de beweging geleid door een politieke raad in ballingschap in Qatar, die vorige maand nog ternauwernood ontsnapte aan een Israëlische luchtaanval. In Gaza zelf hebben militaire commandanten de leiding. De Arabische bemiddelaars zeggen dat dit de besluitvorming vertraagt en eenheid bemoeilijkt.

Het plan leidt ook in de Israëlische regering tot verdeeldheid. Premier Netanyahu verklaart dat met het plan "alle doelstellingen van Israël" worden bereikt, maar ministers uit zijn rechtse coalitie zien het juist als een nederlaag. Voor hen is het onverteerbaar dat Hamas-leden worden vrijgelaten in een gevangenenruil, én dat er geen sprake is van annexatie van grondgebied.

Toch denkt de Israëlische schrijver en analist Yossi Melman dat Israël het plan zal volgen. "Trump heeft Netanyahu gezegd zijn mond te houden en niet door te vechten, en dat is nu wat ze doen. Israël lijkt in deze oorlog niet langer een onafhankelijke koers te varen."

Gaza's toekomst

Hamas wees één cruciaal onderdeel van Trumps voorstel resoluut af. De oprichting van een internationale Board of Peace onder leiding van Trump en de Britse oud-premier Tony Blair werd als enige punt direct als onverteerbaar aangemerkt.

Ook Mustafa Barghouti, leider van het Palestijnse Nationale Initiatief, een politieke partij op de bezette Westelijke Jordaanoever, benadrukt dat elk akkoord de Palestijnen zelfbeschikking moet geven. "We moeten een deal hebben die onze vrijheid en onafhankelijkheid waarborgt, en pogingen voorkomen om een buitenlands bestuur op te leggen in Gaza of het gebied af te scheiden van de Westelijke Jordaanoever."

Te vroeg voor feeststemming

Daarmee wordt duidelijk waarom de opluchting en feeststemming in Israël en Gaza misschien nog te vroeg zijn. Ja, er is rust en ja, er is een opening voor onderhandelingen. Maar er is nog geen duidelijkheid over ontwapening, over de rol van een eventuele internationale toezichthouder, of over een structurele oplossing voor de humanitaire crisis.

Qatar, dat nog altijd als belangrijkste bemiddelaar fungeert, verwelkomde de Hamas-verklaring en benadrukte dat het samen met Egypte en de VS aan vervolggesprekken werkt. De komende dagen worden cruciaal om te zien of dit keerpunt leidt tot duurzame vrede, of slechts tot uitstel van nieuw geweld.

In het noorden van Oekraïne zijn bij een Russische droneaanval op een treinstation een dode en zeker 30 gewonden gevallen, melden de autoriteiten. Onder de gewonden zijn inzittenden, maar ook spoorwerkers. President Zelensky spreekt van een welbewuste Russische terreuraanslag op burgers.

De aanval was op een treinstation in Sjostka, een stad ten noordoosten van Kyiv op enkele tientallen kilometers van de grens met Rusland. Kort na elkaar zijn twee passagierstreinen geraakt, zegt de Oekraïense regering. Gewonden zijn naar het ziekenhuis gebracht.

Zelensky deelt op X beelden van een treinstel dat in brand staat:

Rusland probeert met zijn aanvallen in Oekraïne de bevolking te terroriseren en de energievoorziening en het spoor te ontwrichten. Oekraïne gebruikt het spoor ook voor het transport van militair materieel naar het front.

Oekraïne zegt dat Rusland gisteren 381 drones en 35 raketten heeft ingezet tegen energiecentrales. Vannacht waren het 109 drones en 3 raketten. Rusland zegt steevast dat het alleen militaire doelen onder vuur neemt en het nooit heeft gemunt op burgers.

Voor pensioenfondsen is het moeilijk om het iedereen naar de zin te maken. Enerzijds moeten ze ons pensioengeld bewaken en laten groeien door middel van beleggingen. Anderzijds voelen ze de druk vanuit de samenleving om alleen geld te steken in zaken die deugen.

Zo bleek afgelopen week dat ABP alle aandelen Caterpillar had verkocht. Dat Amerikaanse bedrijf levert omstreden bulldozers aan het Israëlische leger.

Wanneer gaat goed doen ten koste van goed verdienen en andersom? Of kan het allebei? Vier vragen over pensioenfondsen en ethisch beleggen.

Goed beleggen. Wat houdt dat in?

Pensioenfondsen zijn de ultieme langetermijnbeleggers. Ze wijzigen niet snel van koers. Maar Europa verplicht bedrijven, ook financiële instellingen als pensioenfondsen, om duidelijk te maken wat de effecten zijn van hun activiteiten op mens en milieu.

Dat gaat om directe én directe impact, dus pensioenfondsen moeten ook verantwoorden in welke bedrijven ze beleggen. Zo geeft Pensioenfonds Metaal & Techniek (PMT) scores aan bedrijven op het gebied van energietransitie, biodiversiteit en mensenrechten. "Bedrijven die onvoldoende presteren op één van deze thema's worden uitgesloten, ongeacht hun totaalscore", laat PMT weten.

Pensioenspaarders vragen daar ook om, zegt het ambtenarenpensioenfonds ABP: "We beleggen niet meer in elk bedrijf maar maken een mand van bedrijven die aan onze minimale criteria voldoen", staat in het beleggingsbeleid. Dat is logisch, vindt Bas Werker van pensioen-kennisinstituut Netspar en hoogleraar economie aan de Tilburg University. "Als je in 5000 bedrijven belegt, kun je niet volhouden dat je ze allemaal volgt."

Wat betekent dat precies?

Concreet betekent het dat pensioenfondsen selectiever zijn geworden in welke bedrijven ze wel en niet beleggen. Zo namen verschillende pensioenfondsen eerder dit jaar afscheid van Tesla, Meta (Facebook, Instagram, WhatsApp) en Alphabet (Google) vanwege onvrede met hoe de bedrijven worden geleid, zoals het hoge salaris van Tesla-topman Elon Musk.

De onlangs door ABP verkochte aandelen Caterpillar hadden een waarde van 387 miljoen euro. Het bedrijf staat al jaren onder druk vanwege zijn bulldozers, die Israël gebruikt om Palestijnse gebieden te verwoesten. ABP gaat nooit in op specifieke aan- of verkopen, maar vorig jaar waarschuwde de VN Caterpillar dat als het de leveringen aan Israël niet stopt, het bedrijf zich mogelijk schuldig maakt aan mensenrechtenschendingen.

Een vergelijkbare waarschuwing gaf de VN over het Duitse bedrijf Rheinmetall, dat wapens produceert. Daarin heeft ABP wel aandelen, ter waarde van 196 miljoen euro.

Soms huren pensioenfondsen een vermogensbeheerder in voor een deel van de beleggingen. Zo zette PFZW (Zorg&Welzijn) tot voor kort Blackrock in, maar die samenwerking is gestopt. De grootste vermogensbeheerder van de wereld wil zich niet langer formeel verbinden aan duurzaamheidsdoelstellingen. Ook Pensioenfonds Metalektro (PME) overweegt met Blackrock te breken.

Verandert dat iets?

Met ruim 1700 miljard aan belegd vermogen zijn de Nederlandse pensioenfondsen een factor van betekenis in de wereldwijde financiële wereld. Vooral ABP is met bijna met 524 miljard euro een belangrijke speler. Het ambtenarenfonds belegt in aandelen van beursgenoteerde bedrijven wereldwijd. Ook het fonds voor zorgmedewerkers (PFZW) legt gewicht in de schaal.

Eerder stopte het Noorse staatsfonds met Caterpillar. Dit fonds belegt de olieverdiensten van Noorwegen. Het bevat meer geld dat alle Nederlandse pensioenfondsen bij elkaar. De Amerikaanse regering reageerde boos en eiste een gesprek met de Noorse overheid.

Toch zegt dat niet dat er iets verandert. "Het aantal aandelen verandert niet. Als je ze verkoopt, koopt iemand anders ze weer", zegt Bas Werker van Netspar. "Misschien is het wel een geschikte manier om discussie uit te lokken. Tegelijk verlies je ook mogelijkheid om het rechtstreekse gesprek aan te gaan met het bedrijf."

Gaat dat niet ten koste van de pensioenuitkering?

De beweging van de Nederlandse pensioenfondsen staat in contrast met de druk die Amerikaanse vermogensbeheerders tegenwoordig voelen om duurzaamheidsbeleid los te laten. Deze vermogensbeheerders worden bedreigd met rechtszaken, waarbij de aanklager wijst op de wettelijke verplichting voor deze financiële instellingen om een maximaal rendement te halen voor hun klanten.

Volgens pensioenfonds ABP hoeven rendement en duurzaam beleggen elkaar niet te bijten: "De manier waarop we beleggen, dient te zorgen voor goed rendement en tegelijk maatschappelijk verantwoord te zijn."

Volgens econoom Werker zijn Nederlandse pensioenfondsen net zo goed wettelijk verplicht om voor een goed pensioen te zorgen. "Ethisch beleggen is niet per definitie slecht of goed voor rendement. Het zou natuurlijk kunnen dat je een hoog rendement misloopt omdat je een bedrijf uitsluit, maar als die firma door alle kritiek omvalt, dan zit je toch goed."

D66 wil meedoen in een volgend kabinet. Dat zei partijleider Rob Jetten in een speech op het D66-congres in de Brabanthallen in Den Bosch. Als mogelijke coalitiepartners kijkt hij in eerste plaats naar GroenLinks-PvdA en het CDA. Dat zijn volgens hem partijen die ook "het negativisme achter zich willen laten, en zich realiseren dat we het weer samen kunnen doen".

Het is met zo'n tweeduizend mensen het drukstbezochte D66-congres sinds de oprichting van de partij in 1966. In de peilingen zit de partij, die nu negen zetels in de Tweede Kamer heeft, enigszins in de lift. Andere partijen zien in de liberale 'middenpartij' een mogelijke coalitiepartner.

Dat is een rol die D66 ook ziet zitten. "Wij willen het kloppende en vooruitstrevende hart zijn van die nieuwe Nederlandse regering", zei Jetten. Maar dat moet dan wel met coalitiepartners zijn "die stoppen met blijven aanmodderen" en die "met daadkracht en met ambitie aan de slag willen gaan".

Timmermans en Bontenbal

Net iets eerder had hij complimenten uitgedeeld aan GroenLinks-PvdA-leider Timmermans en CDA-leider Bontenbal, die wat hem betreft positief afsteken tegen "politici die Nederland willen verdelen. Die ons angst voor elkaar willen aanjagen."

Hij noemde het "een opsteker" dat Frans Timmermans zijn partij ervan heeft weten te overtuigen dat het "noodzakelijk is in het belang van Europa" om meer te investeren in defensie, en dat Henri Bontenbal "nu de hypotheekrenteaftrek durft aan te pakken".

Met die partijen zou volgens Jetten gewerkt kunnen worden aan de samenleving die de onlangs overleden oud-D66'er Jan Terlouw voorstond. "Zijn touwtje uit de brievenbus werd het symbool van een vredige samenleving. Dat is de samenleving waar we ons iedere dag voor inzetten."

Scherven partijkantoor

Toen Jetten twee weken geleden na de rellen in Den Haag voor de scherven van het raam van het D66-partijkantoor stond, zag hij een iconische foto, vertelde hij, van iconische D66'ers als Jan Terlouw, Els Borst en Hans van Mierlo. Hij vroeg zich af hoe zij zouden hebben gekeken naar de uitgebrande politieauto's, het extreemrechtse geweld en neonazi's die met Hitlergroeten door onze straten trokken."

Verder maakte hij geen woorden vuil aan het ingooien van de ruiten. Maar in de marge van het congres waren ansichtkaarten te verkrijgen met een zwart-wit-tekening van het gebouw, waarop alleen de D66-vlag in kleur - fel groen - is. Na de speech van Jetten werd de Queen-hit Don't stop me now opgezet.

Kroonjuweel 'gekozen burgemeester' niet meer in verkiezingsprogramma

Het plan om burgemeesters en de premier rechtstreeks verkiesbaar te maken, is geschrapt uit het D66-verkiezingsprogramma. Een meerderheid van de D66-leden stemde op het partijcongres voor die aanpassing.

Met name de 'gekozen burgemeester' wordt tot de 'kroonjuwelen' van D66 gerekend. In 2018 lukte het de partij om de regel dat de koning burgemeesters benoemt, uit de Grondwet te halen. Daarmee ontstond de mogelijkheid om burgemeestersverkiezingen in de wet vast te leggen. Partijleider Rob Jetten verdedigde die grondwetswijziging zelf.