NOS Nieuws - Algemeen

Het wordt de grootste zaak ooit voor het Internationaal Gerechtshof in Den Haag, aangedragen door een van de kleinste landen ter wereld. Vanaf vandaag buigt het hof zich over de vraag welke wettelijke verplichtingen landen hebben om klimaatverandering te stoppen. Het is een initiatief van Vanuatu, een eilandstaat in de Stille Oceaan. Het land hoopt hiermee wereldwijde klimaatactie af te dwingen.

De vijftien rechters van het hof gaan zich bezighouden met twee vragen. De eerste is: welke verplichtingen hebben VN-lidstaten volgens het internationaal recht om andere lidstaten én toekomstige generaties te beschermen voor de desastreuze klimaatverandering? En als lidstaten veel broeikasgassen blijven uitstoten en niet genoeg actie ondernemen om dit te verminderen, wat zijn dan de juridische gevolgen? Er wordt speciaal gekeken naar de gevolgen van klimaatverandering voor kwetsbare landen, zoals kleine eilandstaten.

Hoogste aantal getuigen ooit

De komende twee weken krijgen naast Vanuatu nog bijna honderd andere landen en enkele organisaties de kans om te getuigen voor de rechtbank van de Verenigde Naties. Het is het hoogste aantal getuigen dat ooit is gehoord in de tachtigjarige geschiedenis van het hof.

"We willen dat het hof bevestigt dat de verwoesting van het klimaat onrechtmatig is", zegt de Nederlandse Margaretha Wewerinke-Singh, die het juridische team leidt.

Na jarenlang lobbyen is het Vanuatu gelukt om brede steun te krijgen voor het plan om het hof om advies te vragen. De kleine eilandstaat ligt midden in de Stille Oceaan, ten oosten van Australië. Er wonen zo'n 320.000 mensen verspreid over 83 eilanden, die vaak niet meer dan een meter boven de zeespiegel liggen. Vanwege klimaatverandering zien de inwoners steeds vaker delen van hun land onder water verdwijnen.

"Wij staan aan de frontlinie van ernstige klimaatverandering. Als het zo doorgaat, is ons land binnen vijftig jaar compleet onleefbaar", zegt Vanuatu's klimaatgezant Ralph Regenvanu tegen de Australische omroep ABC.

Een kerkhof op Vanuatu spoelt weg door erosie:

Niet alleen Vanuatu merkt de gevolgen van klimaatverandering. De wereldwijde zeespiegel stijgt sneller dan ooit. Dat komt voornamelijk door de opwarming van de aarde, waardoor zowel het water uitzet als de ijskappen smelten. Het jaar 2023 was wereldwijd het warmste jaar ooit gemeten. Het was 1,48 graden warmer dan in de pre-industriële periode tussen 1850 en 1900 - net onder de 1,5 graad die tijdens de klimaattop in Parijs is afgesproken.

Teleurstelling

Maar ondanks de beloftes die gemaakt worden op de VN-klimaattoppen gebeurt er concreet veel te weinig, vinden veel landen die de meeste gevolgen van klimaatverandering ondervinden. Na de 29ste klimaattop in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe overheerste de teleurstelling. In plaats van de gehoopte 1300 miljard dollar aan klimaatsteun voor arme landen, eindigden de onderhandelingen op 300 miljard dollar per jaar. Vertegenwoordigers van armere landen waren woest.

"We zagen in Bakoe opnieuw dat er niet geluisterd wordt naar de kwetsbare eilandstaten die de meeste gevolgen van klimaatverandering ondervinden", aldus Regenvanu.

Daarom willen ze niet meer onderhandelen, maar actie afdwingen bij de rechter. Maar daarvoor is eerst een juridisch kader nodig. Daarom wordt er advies gevraagd bij de hoogste rechtbank ter wereld. Het is voor het eerst dat het Internationaal Gerechtshof zich uitlaat over klimaatverandering.

Het idee komt van een groep rechtenstudenten van de University of the South Pacific in Port Vila, de hoofdstad van Vanuatu. Zij bedachten vijf jaar geleden het plan om de hoogste rechtbank om advies te vragen over het juridische vraagstuk van aansprakelijkheid. De regering van Vanuatu sloot zich aan bij het initiatief.

Voor Cynthia Houniuhi, een van die studenten die erbij betrokken was, betekent het erkenning van wat ze dagelijks meemaakt. "Klimaatverandering raakt ons leven heel direct", zegt tegen de Australische omroep ABC. Ze komt van de Salomonseilanden, die ook in de Stille Oceaan liggen en waar klimaatverandering grote problemen veroorzaakt. "We wilden niet accepteren dat we niets konden doen."

Niet bindend

Hoewel het advies van het hof niet juridisch bindend is, kan het toch grote gevolgen hebben. Als de rechters concluderen dat landen er alles aan moeten doen om de schade in andere landen te voorkomen en de uitstoot van broeikasgassen zo veel mogelijk te beperken, kan dat het begin zijn van talloze nieuwe klimaatrechtszaken.

Dat kan vervuilende landen in de toekomst mogelijk juridisch verplichten om bij te dragen aan het herstellen van de schade die andere landen lijden. De ogen van de wereld zijn daarom de komende tien dagen gericht op Den Haag. De verwachting is dat het hof in de loop van volgend jaar met een oordeel komt.

Het aantal asielzoekers met een baan is dit jaar flink toegenomen. Het zijn er vier keer zo veel als in 2023, meldt uitkeringsinstantie UWV.

De belangrijkste verklaring is dat asielzoekers sinds dit jaar het hele jaar door mogen werken. Vorig jaar was dat nog begrensd tot 24 weken. Door het loslaten van die beperking is de drempel om een asielzoeker in dienst te nemen voor werkgevers flink verlaagd.

Het UWV meldt dat dit jaar voor 7370 asielzoekers een zogeheten tewerkstellingsvergunning is afgegeven. Vorig jaar waren dat er 1840. De meeste vergunningen werden afgegeven aan uitzendbureaus. Op de tweede en derde plaats staan horeca en schoonmaak.

Onbenut

Er zouden nog veel meer asielzoekers aan de slag kunnen, zegt Judith Duveen van het UWV. "We laten nog te veel talent onbenut. Het zou goed zijn als we met elkaar kijken naar wat mensen nog meer kunnen en wat hun vaardigheden zijn."

Het UWV start, samen met de VNG (gemeenten) en het COA (asielopvang) drie proefprojecten om de begeleiding naar werk te verbeteren voor asielzoekers en statushouders die nog in een azc verblijven. In die projecten wordt onder meer geprobeerd de wachtlijst voor burgerservicenummers te verkorten. Zonder zo'n bsn mag een asielzoeker niet werken.

Voor het COA zou een verdere toename van het aantal werkende asielzoekers een financiële meevaller kunnen betekenen. Werkende asielzoekers betalen een bijdrage voor hun verblijf in een azc.

Er zijn zeker 56 doden gevallen bij geweld rondom een voetbalwedstrijd in het West-Afrikaanse land Guinee. Dat melden de autoriteiten in het land.

De geweldsuitbarsting gebeurde in de stad Nzérékoré bij een wedstrijd tussen de club uit die stad en een voetbalclub uit Labé.

"Lichamen liggen zo ver het oog reikt, het mortuarium is vol", zegt een van de artsen in een lokaal ziekenhuis. Op niet-geverifieerde beelden op sociale media zijn rijen met levenloze lichamen te zien.

Dit zijn de eerste beelden van de chaos, die wel geverifieerd zijn door de NOS:

Het geweld zou zijn begonnen in de slotfase van de wedstrijd na een beslissing van de scheidsrechter. Bezoekers bestormden het veld, waarop de politie traangas inzette en fans met stenen richting de politie gooiden. Omdat er maar één uitgang was ontstond een grote chaos, aldus de Franse radiozender RFI. Het is niet duidelijk of de slachtoffers door geweld of verdrukking om het leven zijn gekomen.

Premier Bah Oury heeft op X gereageerd op de onlusten. "De regering betreurt de incidenten die de voetbalwedstrijd ontsierden." Hij erkent dat er slachtoffers zijn, maar zegt niet hoeveel. Ook roept hij op tot kalmte, zodat de hulpdiensten en ziekenhuizen de gewonden kunnen verzorgen.

De wedstrijd was onderdeel van een voetbaltoernooi ter ere van Mamady Doumbouya, de leider van de militaire junta die sinds 2021 aan de macht is.

De Australische politie heeft dit weekend een recordhoeveelheid van 2,3 ton cocaïne in beslag genomen. De inbeslagname gebeurde toen een boot die door de verdachten gebruikt werd schipbreuk leed voor de kust van Queensland. Er zijn dertien mensen gearresteerd, onder wie twee minderjarigen.

Volgens de federale politie van Australië hadden de drugs een straatwaarde van 760 miljoen Australische dollar (470 miljoen euro). De drugs werden vervoerd vanuit een niet bekendgemaakt Zuid-Amerikaans land.

De arrestaties van zaterdag en zondag volgden na een politieoperatie van een maand, die werd opgestart nadat er een tip was binnengekomen over een grote smokkeloperatie van de Comanchero-bende, een bekende motorbende die opereert in Australië en Zuidoost-Azië.

Beelden van de inbeslagname:

De smokkelaars deden twee pogingen om de drugs over zee naar Australië te vervoeren vanaf een moederschip dat honderden kilometers uit de kust dreef. Hun eerste boot ging kapot en een tweede zonk, waardoor de verdachten uiteindelijk door de politie op zee konden worden aangehouden en de drugs in beslag werden genomen. Het moederschip lag in internationale wateren en werd niet onderschept.

Levenslange gevangenisstraf

Sommige verdachten werden gearresteerd op de boot. Ook zijn er mensen aangehouden die aan de kust wachtten op de cocaïne. Ze hebben allemaal de Australische nationaliteit.

De politie meldt in een persbericht dat een van de mannen die zaterdagavond werden gearresteerd, de vicevoorzitter is van de Brisbane-afdeling van de Comanchero-motorbende.

De verdachten worden aangeklaagd voor het invoeren van drugs en moeten vandaag voor verschillende rechtbanken verschijnen. De maximale straf is levenslang.

De Duitse vakbond IG Metall heeft opgeroepen tot grootschalige werkonderbrekingen in de fabrieken van Volkswagen. Volgens de vakbond zijn er vanaf vandaag "waarschuwingsstakingen" in negen van de tien fabrieken van de autobouwer door heel Duitsland.

Het is voor het eerst sinds 2018 dat er bij de grootste autofabrikant van Europa, waar ook de merken Audi, Skoda en Seat onder vallen, gestaakt wordt. "Het is aan Volkswagen hoelang en hoe intensief deze confrontatie zal zijn", schrijft vakbondsonderhandelaar Thorsten Groeger in een verklaring.

In de negen fabrieken wordt de productie van elke dienst twee uur stilgelegd. De staking begon om 09.30 uur in de fabriek in de Oost-Duitse stad Zwickau. Om 10.00 uur volgden de fabriek in Wolfsburg en de meeste andere locaties.

Afkoelingsperiode

De acties volgen op een afkoelingsperiode die dit weekend eindigde, waarin niet gestaakt mocht worden. IG Metall had al aangekondigd begin december tot werkonderbrekingen over te gaan omdat de vakbond het niet eens kan worden met Volkswagen over een enorme reorganisatie. Een pakket aan maatregelen dat volgens de vakbond 1,5 miljard euro aan kostenbesparingen zou opleveren, werd vorige week door het bedrijf afgewezen.

"We respecteren het recht van onze werknemers om deel te nemen aan een waarschuwingsstaking", zegt een woordvoerder van Volkswagen, die benadrukt dat het een "constructieve dialoog" wil blijven voeren met de bonden. Het bedrijf stelt dat het maatregelen genomen heeft om de impact van de werkonderbrekingen te beperken.

Verkoopdip

De Duitse bonden eisen een loonsverhoging van 7 procent. Dat staat haaks op het verzoek dat Volkswagen eind oktober aan de eigen medewerkers deed. Het bedrijf vraagt ze om 10 procent loon in te leveren. Eerder meldde de ondernemingsraad dat de autobouwer tienduizenden banen wil schrappen en drie Duitse fabrieken wil sluiten. Dat is in de geschiedenis van Volkswagen niet eerder gebeurd.

Volkswagen heeft het financieel moeilijk. Het concern heeft te maken met relatief hoge productiekosten en de verkoop van nieuwe auto's valt tegen. In de eerste drie kwartalen van dit jaar verkocht het bedrijf 4 procent minder auto's dan in dezelfde periode vorig jaar. De winst kelderde met 42 procent naar iets minder dan 13 miljard euro.

Niet alleen over het bedrijf uit Wolfsburg bestaan zorgen. De hele Duitse auto-industrie kampt met teruglopende verkopen, onder meer door stevige concurrentie van elektrische auto's van Tesla en Chinese autofabrikanten.

Goedemorgen! Erasmusschutter Fouad L. verschijnt voor het eerst in de rechtbank in Rotterdam. In Den Haag begint een belangrijke klimaatzaak waaruit moet blijken wie juridisch verantwoordelijk is voor klimaatschade.

Het weer: vandaag komt er veel bewolking voor en uit het wolkendek vallen enkele buien. Later komen ook langere droge perioden voor en breekt soms de zon door. Bij een matige zuidwestenwind wordt het 10 tot 12 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gratie verleend aan zijn zoon Hunter. Die werd in juni schuldig bevonden aan het overtreden van de wapenwet en zou deze maand zijn straf te horen krijgen. Ook bekende hij schuld in een belastingzaak tegen hem.

"Ik geloof in het rechtssysteem, maar ik geloof ook dat de politiek dit proces heeft beïnvloed en dat dat heeft geleid tot een gerechtelijke dwaling", zegt de president in een verklaring.

"Geen enkel redelijk persoon die naar de feiten van Hunters zaken kijkt, kan tot een andere conclusie komen dan dat hij werd uitgekozen omdat hij mijn zoon is. En dat is fout", zegt Joe Biden over deze zaken. Hij stelt dat de aanklachten pas kwamen na druk van zijn politieke tegenstanders in het Congres.

Hunter Biden werd veroordeeld, omdat hij loog bij de aanvraag van een wapen in 2018. Hij was destijds verslaafd, maar kruiste 'nee' aan bij een vraag over drugsgebruik. Ook zou hij deze maand de straf te horen krijgen in de belastingzaak tegen hem.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In de oorlog tussen Hezbollah en Israël kwamen ruim 200 reddingswerkers om. Correspondent Daisy Mohr bezocht de Zuid-Libanese stad Nabatieh en sprak met reddingswerker Abbas. Hij bleef met gevaar voor eigen leven om mensen onder het puin vandaan te halen.

Fijne maandag!

Bij een busongeluk in het zuiden van Frankrijk zijn zeker twee mensen om het leven gekomen en 42 mensen gewond geraakt, van wie tien zwaargewond.

Het ongeval vond plaats op een bergweg in de gemeente Porté-Puymorens, niet ver van de grens met Andorra. Rond 17.00 uur raakte de bus een bergwand. Aan boord van de bus uit Spanje zaten 47 mensen, inclusief de chauffeur.

Het is nog onbekend waardoor de bus de wand raakte, meldt het bestuur van het departement Pyrénées-Orientales, waar Porté-Puymorens deel van uitmaakt. De passagiers in de bus hebben voornamelijk de Spaanse en Colombiaanse nationaliteit, meldt Le Monde.

Vijf helikopters

De burgemeester van Porté-Puymorens, dat in de winter een skioord is, spreekt van een "extreem zwaar ongeluk". Ruim 130 brandweerlieden en tientallen agenten uit Frankrijk en Andorra hielpen na het ongeval en er werden vijf helikopters ingezet om de slachtoffers naar ziekenhuizen te vervoeren. Voor de overlevenden is psychische hulp beschikbaar gesteld.

De minister van Verkeer Durovray bedankt de hulpdiensten en zegt dat zijn gedachten uitgaan naar de gewonden en de families van de overledenen.

De prominente Georgische oppositieleider Zurab Japaridze is aangehouden na opnieuw een onrustige nacht in de hoofdstad Tbilisi. De politie dreef vannacht voor de vierde nacht op rij met traangas en waterkanonnen anti-overheid-demonstranten uit elkaar.

De grootste oppositiepartij van Georgië maakte op X bekend dat hun leider is aangehouden toen hij de demonstratie verliet. Het is nog onduidelijk waarom de oppositieleider is aangehouden. Premier Kobakhidze beschuldigt de oppositie van het "organiseren van geweld met als doel de grondwettelijke orde omver te werpen".

Oppositiepartij The Coalition for Change deelde op X beelden waarop Japaridze in een ongemarkeerd politiebusje wordt meegenomen door gemaskerde agenten.

Het Georgische ministerie van Binnenlandse Zaken schrijft in een persbericht dat zeker 21 agenten gewond zijn geraakt tijdens de rellen. Het is niet duidelijk hoeveel betogers er gewond zijn geraakt.

Oproerpolitie

Duizenden demonstranten hadden zich aanvankelijk in de avond bij het parlementsgebouw verzameld. Ze gooiden vuurwerk naar het parlementsgebouw en naar de aanwezige oproerpolitie. Na een urenlange impasse verdreef de politie hen na middernacht met onder meer waterkanonnen en traangas. Volgens het Georgische persbureau Inter Press werden meerdere mensen gearresteerd.

Op ongeveer 500 meter van het parlement bleven sommige demonstranten de hele nacht nog aanwezig. Zij wierpen barricaden op die ze aanstaken. Rond 07.00 uur lokale tijd waren nog altijd betogers op straat te zien, van wie sommigen gehuld waren in Georgische vlaggen.

Sommigen bestookten de politie met vuurwerk.

De spanningen in Georgië zijn verder opgelopen sinds regeringspartij Georgische Droom donderdag aankondigde de onderhandelingen over toetreding tot de EU op te schorten tot 2028.

De afgelopen dagen heeft de politie meermaals hard ingegrepen tegen de protesten. Honderden mensen werden opgepakt en volgens de BBC werden onder meer tientallen verslaggevers geslagen door agenten of met peperspray bespoten. Na de protesten van gisterennacht moesten 44 mensen naar het ziekenhuis.

De Georgische ombudsman voor mensenrechten Levan Ioseliani had grote kritiek op het politie-ingrijpen. Hij riep de politie op hun macht niet te misbruiken. Premier Kobakhidze stelt dat niet de politie, maar de demonstranten juist excessief geweld gebruiken.

De Amerikaanse president Joe Biden heeft gratie verleend aan zijn zoon Hunter. Die werd in juni schuldig bevonden aan het overtreden van de wapenwet en zou deze maand zijn straf te horen krijgen. Ook bekende hij schuld in een belastingzaak tegen hem. Door de gratie ontloopt hij zijn straf.

"Ik geloof in het rechtssysteem, maar ik geloof ook dat de politiek dit proces heeft beïnvloed en dat dat heeft geleid tot een gerechtelijke dwaling", zegt de president in een verklaring.

Direct na de uitspraak in juni zei Biden nog dat hij zijn zoon geen gratie zou verlenen. "Ik heb gezegd dat ik me aan de beslissing van de jury zal houden. Dat zal ik doen." Vorige maand verzekerde het Witte Huis nogmaals dat Biden geen gratie aan zijn zoon zou verlenen.

Wapenaanvraag

Hunter Biden werd veroordeeld, omdat hij loog bij de aanvraag van een wapen in 2018. Hij was destijds verslaafd, maar kruiste 'nee' aan bij een vraag over drugsgebruik. Ook zou hij deze maand de straf te horen krijgen in een belastingzaak tegen hem.

Hij betaalde tussen 2016 en 2019 zo'n 1,4 miljoen dollar aan belastingen niet toen hij naar eigen zeggen worstelde met zijn drugsverslaving. Deze belastingen heeft hij later wel betaald met rente en een boetebedrag.

"Geen enkel redelijk persoon die naar de feiten van Hunters zaken kijkt, kan tot een andere conclusie komen dan dat hij werd uitgekozen omdat hij mijn zoon is. En dat is fout", zegt Joe Biden over deze zaken. Hij stelt dat de aanklachten in de zaken pas kwamen na druk van zijn politieke tegenstanders in het Congres.

Zware misdaad

De president betoogt dat mensen in soortgelijke gevallen doorgaans niet zo hard worden aangepakt als zijn zoon. "Mensen worden bijna nooit berecht voor een zware misdaad voor de manier waarop ze een wapenformulier invullen."

Ook stelt de president dat mensen die hun belastingen te laat betaalden vanwege verslavingen "doorgaans niet-criminele oplossingen aangeboden krijgen".

"Toen ik dit besluit dit weekend heb genomen, was er geen reden meer om dit verder uit te stellen. Ik hoop dat Amerikanen begrijpen waarom een vader en een president dit besluit neemt."

Presidenten verlenen regelmatig gratie

Het is niet de eerste keer dat een zittend president zijn macht gebruikt om veroordeelde familieleden te helpen hun straf te ontlopen. Bill Clinton deed het eerder voor zijn halfbroer, die schuldig was bevonden aan cocaïnegebruik.

In zijn laatste maand in het Witte Huis koos Donald Trump er voor onder meer Charles Kushner, de schoonvader van zijn dochter Ivanka, gratie te verlenen. Kushner werd dit weekend door Trump voorgedragen als de nieuwe ambassadeur voor de VS in Frankrijk.

Het is internationale onderhandelaars niet gelukt om in Zuid-Korea een wereldwijd verdrag te sluiten om plasticvervuiling aan te pakken.

Hoewel de onderhandelaars van meer dan 170 landen voor het laatst samen zouden komen in de Zuid-Koreaanse stad Busan, is nu afgesproken dat zij volgend jaar verder gaan praten.

Bindende controles op chemicaliën

Meer dan 100 landen zijn het er inmiddels volgens persbureau AP over eens dat in het verdrag moet staan dat de productie van plastic moet worden beperkt en dat er wettelijk bindende controles moeten komen op giftige chemicaliën die gebruikt worden voor het produceren van plastic. Daar zijn een aantal landen die plastic produceren of veel olie en gas exporteren het echter mee oneens.

Om tot een verdrag te komen, moeten alle landen instemmen. De onderhandelingen zijn in een vergevorderd stadium en er liggen meerdere ontwerpteksten. Een aantal onderhandelende landen vindt echter dat er te veel water bij de wijn is gedaan om tegemoet te komen aan de landen die plastic produceren.

Grootste bijeenkomst

Het was de vijfde keer dat de landen bij elkaar kwamen. Met ruim 3300 deelnemers was het de grootste bijeenkomst die er tot nu toe is gehouden: naast afgevaardigden uit 170 landen waren er ook vertegenwoordigers van bijna 450 organisaties.

Ondanks de huidige impasse, zijn de meeste deelnemers hoopvol dat het toch tot een akkoord komt op de volgende bijeenkomst. Ook Inger Andersen, directeur van VN-milieuagentschap UNEP, sprak die hoop uit.

"We hebben vandaag deze bijeenkomst dan wel beëindigd, maar de wereld zal morgen nog steeds toekijken" zei zij. "En de plasticvervuiling zal nog steeds onze kusten bereiken, dus ons werk zal doorgaan."

In een loods in het Gelderse dorp Rijswijk heeft een zeer grote brand gewoed. De loods is grotendeels verwoest.

In de loods waren hooibalen opgeslagen. De brand werd rond 20.40 uur gemeld. Naast de loods staan stallen met dieren. Die zijn door de eigenaar naar buiten gebracht, meldt Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Persbureau ANP meldt dat het hoogstwaarschijnlijk gaat om koeien.

De brandweer kon voorkomen dat de brand zich verspreidde naar de stallen. Om hoeveel dieren het gaat, is niet bekend. Omwonenden werd geadviseerd om deuren en ramen dicht te houden.

De brandweer verwacht dat de nabluswerkzaamheden nog de hele dag zal duren. "Er moeten grote hoeveelheden hooi afgeblust worden."

De brandweer zet onder meer twee kranen in om te blussen en het hooi te verwijderen.

Topman Carlos Tavares van autoconcern Stellantis heeft met onmiddellijke ingang ontslag genomen. Het in Amsterdam gevestigde moederbedrijf van merken als Opel, Jeep, Peugeot, Fiat en Maserati kende dit jaar tegenvallende resultaten.

In een verklaring zegt Stellantis dat verschillen in opvatting van aandeelhouders, raad van bestuur en de topman de reden zijn dat hij vertrekt.

De CEO lag al langere tijd onder vuur. Eerder dit jaar moest Stellantis een winstwaarschuwing afgeven voor 2024. Ook raakte het bedrijf snel door zijn financiële reserves heen door hoge kosten en sterke concurrentie. Ook kampt het met achterblijvende verkoopcijfers en oplopende voorraden in Noord-Amerika.

Voor Stellantis was de markt in de VS en Canada altijd de meest winstgevende.

Het aandeel Stellantis is dit jaar met 40 procent in waarde gedaald.

Meer managers weg

Stellantis ontstond uit een fusie van de PSA groep met Fiat Chrysler in 2021. Daarmee werd het de op drie na grootste autoproducent ter wereld. Tavares stond vier jaar lang aan het roer van de autogigant. Hij zou begin 2026 met pensioen gaan.

In oktober verving het bestuur van Stellantis al een groot aantal managers. Toen sprak het bestuur nog unaniem zijn steun uit voor Tavares.

Stellantis zegt vorderingen te maken bij het zoeken naar een opvolger. In de eerste helft van volgend jaar verwacht het bedrijf een nieuwe CEO aan te kunnen stellen.

Sekswerkers in België kunnen vanaf vandaag in loondienst werken met een officieel arbeidscontract. Ze hebben zo ook toegang tot sociale zekerheden als pensioen, zwangerschapsverlof en ontslagbescherming. Daarmee is België het eerste land ter wereld dat volwaardige arbeidsovereenkomsten voor sekswerkers bij wet geregeld heeft.

Met de wet die nu van kracht is wil de Belgische regering ervoor zorgen dat sekswerkers veilig aan de slag kunnen. Aan werkgevers worden strenge voorwaarden gesteld. Zo mag een werkgever niet veroordeeld zijn voor een zedenmisdrijf, mensenhandel of het verspreiden van wraakporno. Wie geen vergunning krijgt, maar toch sekswerkers aan het werk heeft, kan vervolgd worden. Ook moet een werkgever zorgen voor een veilige en schone werkomgeving, met bijvoorbeeld een verplichte alarmknop.

"Dit is een revolutie, ook voor werkgevers. Onder de vorige wet was je automatische een pooier als je iemand inhuurde om sekswerk uit te voeren, ook al was het met wederzijdse instemming", zegt Isabelle Jaramillo van belangenorganisatie Espace P. "En voor de sekswerkers betekent het dat hun beroep eindelijk als rechtmatig gezien wordt door de Belgische overheid."

Seksuele handelingen weigeren

Sekswerkers in loondienst krijgen ook rechten in relatie tot hun werkzaamheden. Ze mogen een klant weigeren en seksuele handelingen op ieder moment stoppen. Ook mogen ze zelf bepalen welke seksuele handelingen ze uitvoeren en onder welke voorwaarden, bijvoorbeeld alleen met condoom.

Volgens de Belgische krant Het Laatste Nieuws is de verwachting dat er zo'n 5000 sekswerkers met een arbeidscontract aan de slag zullen gaan. Sekswerk op zzp-basis blijft ook toegestaan.

De Belgische vakvereniging voor sekswerkers Utsopi noemt de invoering van de wetgeving een historische stap en "noodzakelijk voor een goede balans en een respectvolle, eerlijke relatie tussen sekswerker en uitbater". De wet volgt op de legalisering van prostitutie in België in 2022.

Bij de parlementsverkiezingen in Roemenië is een overwinning van uiterst rechts uitgebleven en lijken de sociaaldemocraten de grootste partij te worden. Wel zijn radicaalrechtse en extreemrechtse partijen er flink op vooruitgegaan, zo valt op te maken uit de exitpoll.

Er moet wel een voorbehoud worden gemaakt: de exitpoll geldt niet als erg betrouwbaar. Zo worden de stemmen van honderdduizenden kiesgerechtigde Roemenen in het buitenland niet in de poll meegenomen.

Vorige week won de extreemrechtse presidentskandidaat Calin Georgescu volslagen onverwacht de eerste ronde van de presidentsverkiezingen. Dat riep de vraag op of de ruk naar rechts zich vandaag zou doorzetten, maar dat lijkt dus niet het geval. Volgens de exitpoll krijgt de sociaaldemocratische partij PSD met 26 procent de meeste stemmen.

De radicaal-rechtse Alliantie voor de Unie van Roemenië (AUR) eindigt naar verwachting op de tweede plaats met 19 procent. Dat zou een flinke overwinning zijn; bij de vorige verkiezingen kreeg de partij 8,5 procent van de stemmen.

Kiesdrempel

Twee extreemrechtse partijen - SOS en POT - komen volgens de exitpoll uit op iets meer dan 5 procent. In Roemenië geldt een kiesdrempel van 5 procent, dus het is nog onduidelijk of de partijen doordringen in het parlement.

Premier Ciolacu van de PSD reageert dat de uitslag laat zien dat Roemenen willen dat het huidige regeerbeleid wordt doorgezet, al lijkt zijn partij flink in te leveren. Vier jaar geleden was PSD nog goed voor 32,5 procent van de stemmen. Het centrumrechtse Red Roemenië Unie (USR) wordt gepeild op 15 procent, net als de conservatieve Nationaal-Liberale Partij (PNL).

Georgescu

De onafhankelijke presidentskandidaat Georgescu won vorige week de eerste ronde van de verkiezingen met 23 procent van de stemmen, flink meer dan de nummers twee en drie. De pro-Russische anti-NAVO-politicus voerde vooral campagne via het sociale mediaplatform TikTok.

Donderdag droeg de hoogste rechter van Roemenië na een klacht de kiescommissie op om alle uitgebrachte stemmen opnieuw te tellen.

De Servische president Vucic zegt dat hij de explosie bij een kanaal van een energiecentrale in Kosovo grondig laat onderzoeken. Volgens hem heeft de Servische regering niets met de explosie te maken en is het onterecht dat er Serviërs zijn opgepakt. Hij suggereerde dat Kosovo zelf achter de explosie zit.

Door de explosie vrijdagavond zaten verschillende gemeenten tijdelijk zonder water en een kolencentrale kreeg geen koelwater meer.

Premier Kurti van Kosovo wees na de ontploffing meteen naar Servië en sprak van een terroristische aanval. Acht mensen werden gisteren gearresteerd voor betrokkenheid bij de explosie, onder wie een aantal Serviërs. Ook zijn er volgens Kosovo wapens en explosieven in beslag genomen bij politie-invallen, kort na de explosie. Vucic sprak van een "nieuwe golf van onwettige arrestaties van Serviërs".

Op een persconferentie herhaalde president Vucic dat Servië niet achter de explosie zit. Er komt een onderzoek en Servië zal de resultaten met iedereen delen. "Als een van de Serviërs hieraan heeft meegedaan, zullen ze onmiddellijk worden gearresteerd en vervolgd."

Politieke leiders

Vucic wekte de indruk te weten wie er achter de ontploffing zit en verwees daarbij naar de politieke leiders in Kosovo. "Ik zeg niet dat premier Kurti zelf opdracht heeft gegeven voor de aanval, maar we hebben bepaalde vermoedens."

Vucic beschuldigde de Kosovaarse premier er van dat hij het incident wil gebruiken om zijn greep op het noorden van Kosovo te verstevigen. In dat gebied wonen veel Serviërs, die de regering van Kosovo niet erkennen.

In Kosovo worden in februari verkiezingen gehouden. Volgens Vucic wil Kosovo de deelnemende Servische partijen buitenspel zetten door ze van terrorisme te beschuldigen.

Kosovo was vroeger een Servische provincie. In 2008 verklaarde het zichzelf onafhankelijk.

In de Georgische hoofdstad Tbilisi demonsteren opnieuw duizenden demonstranten bij het parlementsgebouw tegen het anti-EU-beleid van de regering en de uitslag van de verkiezingen. Demonstranten gooien met vuurwerk naar het gebouw en de oproerpolitie zet vanuit het parlementsgebouw waterkanonnen in. Enkele betogers steken een paraplu op.

Ook in andere steden, zoals in Chasjoeri, Koetaisi en Ozoergeti, zijn vandaag opnieuw protesten. In Poti, de grootste havenstad van het land, hebben demonstranten een toegangsweg naar de haven geblokkeerd.

De afgelopen dagen liepen protesten in het land uit de hand. Regeringspartij Georgische Droom kondigde donderdag aan de onderhandelingen over toetreding tot de EU op te schorten tot 2028. Dat heeft tot grote woede geleid bij de demonstranten. Volgens recente opiniepeilingen is ongeveer tachtig procent van de bevolking voor die toetreding.

Demonstranten verzamelen zich voor het parlement en gooien met vuurwerk. De politie zet waterkanonnen in:

De politie greep de afgelopen dagen hard in en zette onder meer traangas in. Honderden mensen werden opgepakt. Op sociale media gaan video's rond van demonstranten die tegen de grond worden geslagen door de politie.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken maakte vandaag bekend dat na de protesten van gisteren 27 demonstranten, 16 politieagenten en iemand van de media in het ziekenhuis zijn beland.

Meerdere Georgische ambassadeurs hebben de afgelopen dagen ontslag genomen uit protest tegen het anti-EU-beleid van de regering. Onder meer de ambassadeurs in Nederland, Italië en Litouwen zijn opgestapt.

President wil blijven

De Georgische president Zoerabisjvili moet haar kantoor eind deze maand verlaten als haar termijn afloopt, zei premier Kobachidze vandaag. Daarmee reageert hij op een uitspraak van Zoerabisjvili, die zei dat ze weigert haar post te verlaten tot er op een legitieme manier een president wordt gekozen.

"Ik blijf president, want dit land heeft stabiliteit nodig: alles valt uit elkaar", herhaalde Zoerabisjvili vandaag in een interview met de Britse nieuwszender BBC. "Er is geen enkel onafhankelijk instituut overgebleven in dit land, afgezien van het presidentschap."

Zoerabisjvili kwam als onafhankelijke president met gedoogsteun van Georgische Droom aan de macht. Inmiddels staan de pro-Europese president en de pro-Russische regeringspartij lijnrecht tegenover elkaar. Zo sprak ze een veto uit tegen de controversiële 'buitenlandse agenten'-wet en een anti-lhbti-wet. Beide wetten lijken op Russische wetten die de rechten van lhbti'ers en mensenrechtenorganisaties en activisten ernstig hebben beperkt.

Opschorting samenwerking VS

Premier Kobachidze hekelde de aankondiging gisteren van de Amerikaanse regering om het strategisch partnerschap met Georgië op te schorten. "Ze proberen de nieuwe regering van de komende president Trump een zo moeilijk mogelijke erfenis na te laten." De VS noemt het stopzetten van de onderhandelingen met de EU als reden. Ook zegt de VS het politiegeweld tegen de demonstranten te veroordelen.

Ook Kaja Kallas, de nieuwe EU-buitenlandchef, sprak vandaag over het geweld. "Wij veroordelen het geweld tegen demonstranten en betreuren de signalen van de regerende partij dat Georgië niet verder wil gaan op de weg naar de EU en dat het land een democratische stap terug doet", schreef ze op X. Ook zei ze dat dit "directe gevolgen" zal hebben. Op welke gevolgen ze precies doelt, is niet duidelijk.

Het is al sinds de parlementsverkiezingen in oktober onrustig in Georgië. Volgens de officiële uitslag behaalde de pro-Russische partij Georgische Droom daarbij 54 procent van de stemmen, maar de oppositiepartijen trekken dat in twijfel. Zij zeggen dat er onder meer fraude is gepleegd. Vrijwel dagelijks wordt er sindsdien in de hoofdstad gedemonstreerd. Die protesten worden veelal georganiseerd door de oppositiepartijen. Europese delegaties sloten zich meermaals aan bij de protesten.

Ook onafhankelijke internationale waarnemers meldden dat kiezers tijdens de verkiezingen te maken kregen met intimidatie en onder druk werden gezet. Het Europees Parlement verwerpt de verkiezingsuitslag en wil dat Georgië, sinds 2023 EU-kandidaat-lid, binnen een jaar opnieuw naar de stembus gaat. Premier Kobachidze zei vandaag dat daar geen sprake van zal zijn.

Over twee weken wordt in het parlement een nieuwe president gekozen. Het is dit jaar voor het eerst dat de president niet langer direct door de bevolking wordt gekozen, maar door een speciale kiescommissie met onder meer alle 150 leden van het parlement. Dat parlement kwam maandag voor het eerst sinds de verkiezingen bijeen, maar de oppositiepartijen hebben uit protest besloten geen zitting te nemen in het parlement.

Een vrachtwagenchauffeur heeft gisteren een spoor van vernieling achtergelaten tussen Keulen en Dortmund. Tijdens de 60 kilometer lange rit over de Duitse snelwegen A1 en A46 veroorzaakte hij al slingerend ongelukken met vijftig voertuigen. Er raakten 26 mensen gewond, van wie acht ernstig.

Gistermiddag om 16.25 uur kwamen bij de Duitse politie de eerste meldingen binnen over het rijgedrag van de vrachtwagenchauffeur. De man van 30 negeerde vervolgens alle stopsignalen van de politie, tot hij na 60 kilometer niet verder kon rijden na een botsing met meerdere voertuigen. Agenten konden de vrachtwagen niet eerder stoppen: door de zware oplegger was dat te gevaarlijk.

Psychische problemen

De bestuurder is aangehouden en opgenomen in een psychiatrische kliniek. Uit een eerste onderzoek is gebleken dat de chauffeur kampt met psychische problemen, zegt de politie.

Er zijn ook aanwijzingen dat hij onder invloed was van alcohol of drugs. Om dat definitief vast te stellen zijn er bloedmonsters afgenomen voor onderzoek. De resultaten daarvan worden over een aantal dagen verwacht.

Boskoop begint binnenkort met het weghalen van zo'n 350 'overbodige' verkeersborden. De gemeente wil zo verwarring voorkomen en de verkeersveiligheid verbeteren.

"Dit maakt het verkeer niet alleen veiliger, maar leidt ook tot een rustiger straatbeeld waarin belangrijke borden beter opvallen", zegt de gemeente tegen Omroep West.

Al jaren is er discussie over de wildgroei aan verkeersborden, en niet alleen in Boskoop. Vorig jaar nog stelde Veilig Verkeer Nederland (VVN) dat van de ongeveer 3 miljoen verkeersborden in Nederland 20 procent overbodig is. "Te veel borden leiden tot verwarring en creëren schijnveiligheid", zei Rob Stomphorst van VVN toen.

Verschillende kleuren

Het probleem is vooral dat het verkeer op een of dezelfde plek met verschillende, soms tegenstrijdige adviezen en verboden in verschillende kleuren wordt geconfronteerd. Denk aan wegwerkzaamheden, (tijdelijke) maximumsnelheid, omleidingsroutes en adviezen. Een weggebruiker kan dan gemakkelijk het overzicht verliezen en de belangrijkste informatie missen. Met als gevolg onveilige verkeerssituaties, zegt mobiliteitsadviseur Erik Mansvelder.

Boskoop heeft alle 2600 verkeersborden in het dorp gecontroleerd op kwaliteit, veroudering en - vooral - op of ze (nog) nodig zijn. Ook keek de gemeente of de borden op de juiste hoogte hangen, beschadigd zijn en/of een schoonmaakbeurt nodig hebben.

Die inventarisatie leidt er nu toe dat er zo'n 350 verkeersborden in Boskoop verdwijnen. 545 borden worden vervangen. In een enkel geval komt er een nieuw bord bij.

Niet in vuilnisbak

Borden die niet meer bruikbaar zijn, worden verwerkt tot grondstof voor nieuwe producten. Het project kost geld, maar levert ook een besparing aan onderhoudskosten op.

Voor de gemeente Alphen aan den Rijn, waar Boskoop onder valt, is het project in Boskoop het begin. "Komend jaar gaan we ook in de rest van onze gemeente aan de slag met het verbeteren van de verkeersborden."

Op het Griekse eiland Lemnos zijn twee mensen om het leven gekomen door noodweer. Sinds gisteren trekt storm Bora over het land. De Griekse weerdienst heeft voor meerdere delen van het land een noodwaarschuwing uitgegeven.

Een van de doden op Lemnos was een 57-jarige veehouder. Volgens de lokale brandweer probeerde hij zijn auto uit de modder te slepen met een trekker, maar werd hij meegesleurd door het water. Het andere slachtoffer, een man van 70, zou zijn uitgegleden op de trap naar zijn huis.

Op Lemnos zijn huizen overstroomd en op veel plekken is de stroom uitgevallen. Televisiezender ERT zond beelden uit van overstroomde velden op het eiland, waar de mensen voornamelijk van de landbouw leven.

Op het zuidelijker gelegen eiland Rhodos beschadigde de storm vannacht wegen, huizen en andere gebouwen. Tientallen mensen daar zijn geëvacueerd. De brandweer op Rhodos heeft meer dan 650 verzoeken binnengekregen om water weg te pompen uit gebouwen. In de straten liggen auto's en puin opgestapeld.

De Griekse burgerbeschermingsdienst gaf gisteren een noodalarm uit waarin werd gewaarschuwd voor stortregens en harde wind op meerdere plaatsen in het land, waaronder de regio rond Athene.

Storm Bora zal naar verwachting later vandaag zware sneeuwval brengen in hogergelegen gebieden in het noorden en noordwesten van Griekenland. Ook morgen wordt nog veel regen verwacht.

Libanezen vierden deze week feest na het staakt-het-vuren met Israël, ook sympathisanten van Hezbollah. Maar voor Hezbollah lijkt er weinig reden om opgetogen te zijn. De militante beweging is politiek en militair verzwakt na het verlies van haar belangrijkste leiders en de verwoesting van infrastructuur.

Hezbollah stemde in met de wapenstilstand na ruim een jaar strijd met Israël. In de eerste dagen is het fragiele bestand meermaals geschonden, maar massale Israëlische bombardementen op Beiroet, in de Bekaa-vallei en in Zuid-Libanon blijven uit. Hezbollah kan zich dus opnieuw gaan organiseren.

De Israëlische premier Netanyahu zei dat Hezbollah "tientallen jaren terug in de tijd is gestuurd". Volgens bronnen binnen Hezbollah zouden er zo'n 4000 strijders gedood zijn. Ook heeft Israël veel voorraden, zoals wapendepots, weten te vernietigen.

'Niet uitgeschakeld'

Hezbollah zal moeten onderzoeken hoe Israël de organisatie zo pijnlijk heeft kunnen raken. De Israëlische geheime dienst heeft diep weten te infiltreren, waardoor het gecoördineerd duizenden piepers en portofoons liet ontploffen. Ook wist Israël de verblijfplaatsen van bijna alle belangrijke leiders te achterhalen en hen te liquideren.

Maar Hezbollah ziet zichzelf niet als een verliezer van deze oorlog. Tot op het laatst wisten ze raketten op Tel Aviv af te vuren. Bij het grondoffensief kwam het leger niet diep het zuiden in. "Bovendien is het Israël niet gelukt om Hezbollah uit te schakelen", zegt Marina Calculli, universitair docent aan de Universiteit Leiden en Hezbollah-kenner.

Zo zag het grondoffensief in het zuiden van Libanon eruit:

De groepering raakte de belangrijkste voorman, Hassan Nasrallah, kwijt. Dertig jaar lang gaf hij leiding aan de organisatie en hij vormde Hezbollah om tot een invloedrijke politieke speler in Libanon en de regio en tot een goed getrainde beweging, met dank aan bondgenoot Iran. Hij werd gezien als een charismatisch spreker, die ook bij tegenstanders buiten Libanon werd gerespecteerd.

Maar hij is niet onvervangbaar, zegt Calculli. "Hezbollah is een flexibele en gedecentraliseerde organisatie, die ook zonder leider kan functioneren. Ze zullen zich opnieuw moeten organiseren." Intussen is Naim Qassem aangesteld als vervanger. De groepering is dus niet zomaar verdwenen, ook al zijn ze er slechter aan toe dan na de oorlog in 2006 met Israël.

Hezbollah is bovendien een belangrijk onderdeel van de Libanese samenleving. Het is niet alleen een militante organisatie met gewapende leden, maar ook een politieke partij met parlementsleden en burgemeesters. Ook verzorgt het op grote schaal sociale diensten, zoals gezondheidszorg, die toegankelijk is voor iedereen.

Grote verwoesting

Na maanden van geweld krijgt de Libanese bevolking nu wat ademruimte. Er zijn zeker 3700 doden gevallen en meer dan een miljoen inwoners zijn gevlucht. Het Israëlische leger heeft veel civiele infrastructuur aangevallen, zoals huizen, winkels en scholen. In dorpen in het zuiden en de buitenwijken van Beiroet treffen bewoners grote verwoesting aan. De schade wordt geschat op miljarden dollars.

Na het staakt-het-vuren gingen inwoners massaal terug naar het zuiden:

Nu is afgesproken dat Hezbollah zich moet terugtrekken uit het zuiden en dat het Libanese leger en internationale waarnemers daarvoor in de plek moeten komen. In de praktijk zal dat niet zo makkelijk gaan, omdat veel inwoners van het zuiden aanhangers zijn van Hezbollah of zelf deel uitmaken van de organisatie. Ook binnen het Libanese leger is er loyaliteit aan Hezbollah.

Hezbollah zal voorlopig de wapens niet meer willen oppakken, denkt arabist Leo Kwarten. Een dag na 7 oktober begon Hezbollah met het afvuren van raketten op Israël uit steun voor Hamas en de Palestijnse bevolking in Gaza. "Hezbollah had geen zin in een krachtmeting met Israël, maar voelde dat ze het verplicht waren aan hun status."

De groepering heeft zich immers altijd opgeworpen als verzetsgroep tegen Israël en werd om die reden opgericht in de jaren 80, toen Israël het zuiden van Libanon bezette. Dat mengen in de strijd "hadden ze beter niet kunnen doen", zegt Kwarten. "Wat betreft Gaza hebben ze hun eisen moeten bijstellen."