NOS Nieuws - Algemeen

Het is voor veel jongeren makkelijk om aan zwaar illegaal vuurwerk te komen. Leerlingen van zeker 275 middelbare scholen laten aan NOS Stories weten dat er op hun school in vuurwerk wordt gehandeld.

Wat er precies wordt verkocht en hoe groot die handel op verschillende scholen is, is niet duidelijk. Maar zwaar vuurwerk, zoals cobra's en shells, wordt regelmatig als voorbeeld genoemd in een vragenlijst die NOS Stories verspreidde onder jongeren.

Giovanni (13), niet zijn echte naam, verdient honderden euro's met het verkopen van illegaal vuurwerk op zijn middelbare school:

Verschillende jongeren die vuurwerk verkopen op school zeggen dat ze dat doen omdat het goed verdient, weinig moeite kost en omdat ze het stoer vinden. "Ik verdien 300 euro per maand", zegt Giovanni van 13 jaar. "Soms 500 euro, maar dat is in een goede maand."

Hij haalt via via vuurwerk en verkoopt dat vervolgens door op school. "Dan zeg ik: kom naar het fietsenhok, of van tevoren bij deze les. Dan geef ik het vuurwerk, en geven ze mij het geld."

De meeste jongeren zeggen dat ze op oudejaarsdag starten met het afsteken van vuurwerk, maar bij sommigen begint het al eerder te kriebelen en worden de knallers na de zomervakantie afgestoken. Wanneer zij hun vuurwerk halen en wat dit betekent voor de handel op school, is onduidelijk.

NOS Stories vroeg scholen naar de vuurwerkhandel. Veel scholen reageerden niet, maar van de scholen die de vragen wel beantwoordden, herkennen sommige het beeld van de handel. Andere scholen zeggen het niet te zien.

Een aantal scholen weet dat het gebeurt en probeert het te voorkomen. Een daarvan is het Jan Tinbergen College in Roosendaal. Daar komen wekelijks jeugdboa's langs om met leerlingen te praten over wat er op school speelt. Ook zijn er voorlichtingen en worden de kluisjes in samenwerking met de jeugdboa's en politie gecontroleerd.

Conrector Mayke Eckhardt: "We hebben in ieder geval een keer per jaar een kluisjescontrole die echt op vuurwerk is gericht, om er zo voor te zorgen dat er geen vuurwerk in de kluisjes ligt en dat het op school veilig blijft." Daar is dan ook een hond bij die kruit ruikt en zo vuurwerk opspeurt."

Toch zeggen sommige leerlingen van de school dat er nog steeds vuurwerk wordt meegenomen en dat het dan op andere plekken wordt verstopt dan in kluisjes.

Explosief op school

Dat er op veel scholen handel is, vinden verschillende organisaties zorgelijk. "Vuurwerk hoort helemaal niet op school", zegt directeur Martijntje Bakker van VeiligheidNL, een organisatie die onder meer onderzoek doet naar vuurwerkletsel. "Je mag het daar niet afsteken en je brengt gewoon een explosief de school binnen."

Vooral het zware illegale vuurwerk, zoals een cobra, kan enorme schade veroorzaken. Het aantal jongeren tussen de 12 en 15 jaar dat gewond raakt door het afsteken van illegaal vuurwerk ziet de organisatie de afgelopen jaren toenemen. Waardoor die toename komt, wordt nu onderzocht door VeiligheidNL.

De politie is niet verrast dat er op veel middelbare scholen gehandeld wordt in vuurwerk. Woordvoerder David Howes-Smith: "Het gemak waarmee dergelijk explosief materiaal verkrijgbaar is baart ons grote zorgen. We zien ook dat vuurwerk op grote schaal wordt verhandeld via socialemediakanalen waar bijvoorbeeld cobra's voor weinig geld te krijgen zijn."

De politie vindt het daarom belangrijk dat er preventief meer gedaan gaat worden om vuurwerk op scholen aan te pakken. Bijvoorbeeld voorlichtingen geven, een goed schoolbeleid hanteren en samenwerken met ouders en agenten.

Tegen een voormalige arts (70) is zes jaar cel geëist voor zware mishandeling en oplichting. De man zei dat hij met lichttherapie die hij zelf had bedacht kankerpatiënten gemakkelijk kon genezen. Daar betaalden de patiënten hem volgens het Openbaar Ministerie (OM) veel geld voor.

De officier van justitie spreekt van "een soort marteling" en een "zeer pijnlijke behandeling". Een slachtoffer dat inmiddels is overleden, liep ernstige brandwonden en ontstekingen op.

"Hij gaf hun valse hoop door te zeggen dat er geen bijwerkingen waren en ze zouden genezen", zegt de officier van justitie. De man behandelde mensen in Rotterdam, maar ook op andere plekken in het land.

'Omstreden werkwijze'

Patiënten wier gezondheid achteruitging, kregen zelf de schuld. Het kwam volgens de man dan door gebrek aan motivatie of het niet goed innemen van de medicatie.

De voormalige arts ging volgens het OM gewoon door "met zijn omstreden werkwijze ondanks dat hij onherroepelijk was doorgehaald uit het BIG-register voor artsen".

"De mensen vertrouwden hem omdat hij zich presenteerde als arts die miskend werd door de overheid", zegt de officier van justitie. "De slachtoffers waren mensen die leden aan kanker, van wie duidelijk was dat zij zich vastklampten aan elke strohalm of van wie bekend was dat zij zich juist niet regulier wilden laten behandelen."

Het ging volgens het OM "stuk voor stuk" om kwetsbare mensen. Zij waren dan ook "zeer beïnvloedbaar door een man die beweerde wetenschapper te zijn en beloofde ze te genezen".

Minister Eppo Bruins (Cultuur en Media) verlengt de vergunning van de NPO toch met twee jaar, tot 2028. Dat schrijft de minister in een brief aan de Tweede Kamer. Bruins zegt dat hij meer tijd nodig heeft om de plannen voor de hervorming van de publieke omroep uit te werken.

De coalitiepartijen VVD, NSC, PVV en BBB wilden de vergunning met slechts één jaar verlengen, tot 2027, maar dat wordt volgens Bruins te krap.

Het hervormen van de publieke omroep moet zorgvuldig gaan en dat heeft tijd nodig, schrijft de minister in de brief.

Kritisch rapport over toekomst publieke omroep

De publieke omroep krijgt doorgaans een vergunning van vijf jaar. De huidige concessie loopt eind 2026 af. In dat jaar zou de NPO normaal gesproken opnieuw een vergunning krijgen voor vijf jaar.

Het vorige kabinet wilde die concessie verkorten naar twee jaar, tot 2028. Toenmalig staatssecretaris Gräper van Media nam dat besluit nadat het Adviescollege Publieke Omroep een kritisch rapport uitbracht over de NPO in opdracht van het kabinet.

In dat rapport deed het college aanbevelingen om de publieke omroep toekomstbestendig te maken. Zo werd onder meer geadviseerd dat er maximaal zes omroepenverenigingen zouden moeten zijn. Ook staat in het rapport dat de omroepen aan strengere voorwaarden moeten voldoen. Om goed te hervormen moet daar wel de tijd voor genomen worden, stelt het Adviescollege.

NPO blij met verlenging

De NPO vindt het goed nieuws dat minister Bruins huidige concessieperiode met twee jaar wil verlengen. "Om tot een toekomstbestendig en beheersbaar omroepbestel te komen, is die ruimte en zorgvuldigheid inderdaad nodig. Tegelijkertijd is snelheid geboden omdat in 2027 het bestel nog niet is hervormd. De publieke omroep moet vanaf 2027 jaarlijks wel al circa 107 miljoen bezuinigen. Dat zal in een ongewijzigd bestel helaas stevige consequenties hebben", staat in een verklaring van de NPO. Voor de bezuinigingen treft de publieke omroep op dit moment voorbereidingen.

In het eerste kwartaal van 2025 zal minister Bruins zijn hervormingsvoorstel naar de Kamer sturen.

Het Europees Parlement is het na een harde politieke strijd eens geworden over de benoeming van de Eurocommissarissen voor de nieuwe Europese Commissie. Later vanavond stemmen de leiders van de grote partijen naar verluidt in met de nieuwe Commissie, melden bronnen.

De afgelopen weken liep de politieke spanning in het parlement hoog op, omdat de grote partijen weigerden in te stemmen met elkaars belangrijkste kandidaat-commissarissen.

Zo weigerden de sociaaldemocraten en liberalen in te stemmen met de rechts-radicale Italiaanse kandidaat Raffaele Fitto. Hij is lid van de partij van de Italiaanse premier Meloni, Fratelli d'Italia. Ze vonden dat iemand met zijn achtergrond een veel te belangrijke post zou krijgen in de Commissie.

Omgekeerd blokkeerden de christendemocraten de Spaanse kandidaat EU-commissaris Teresa Ribera. De sociaaldemocraat ligt in haar thuisland onder vuur van Spaanse christendemocraten naar aanleiding van de overstromingen in Valencia.

Cruciale rol christendemocraten

Op de achtergrond speelt de angst onder de pro-Europese middenpartijen dat de machtige christendemocratische partij in de toekomst te makkelijk zaken zou gaan doen met radicaal rechts in het Europees Parlement. In de vorige periode was er een coalitie van middenpartijen die in de EU de koers bepaalde.

Na de Europese verkiezingen van afgelopen juni, is dat veranderd. De christendemocraten zijn veruit de grootste partij geworden en zijn nodig voor elke werkbare meerderheid. Ze kunnen daardoor meerderheden vormen met zowel de pro-Europese middenpartijen als met de rechts-radicale partijen die een grotere rol opeisen.

Intentie

Vandaag werd hier alsnog een oplossing gevonden door een verklaring op te stellen over de koers van Europa voor de komende jaren. Daarin spreken de partijen de intentie uit om de komende jaren constructief samen te werken.

Voor de sociaaldemocraten was dit uiteindelijk voldoende om het verzet tegen de Italiaanse Fitto op te geven. Omgekeerd hieven de christendemocraten hun blokkade tegen de Spaanse kandidaat Ribera op. Wel vinden ze nog altijd dat Ribera moet opstappen als ze in de toekomst vervolgd wordt voor haar betrokkenheid bij de overstromingen in Spanje.

Het akkoord van vandaag geldt voor alle afzonderlijke commissarissen. Volgende week woensdag stemt het Europees Parlement in Straatsburg nog een keer over de gehele Europese Commissie. Als er in die stemming groen licht komt kan de nieuwe ploeg van Ursula von der Leyen op 1 december van start.

Een groep van 260 arbeidsmigranten in Den Haag wier uitzendbureau geen nieuwe woonruimte kon regelen, krijgt toch onderdak. Twee jaar lang werden de migranten illegaal gehuisvest en toen de gemeente dat verbood, zei het uitzendbureau geen betaalbare woonplek meer te kunnen vinden.

Door berichtgeving in de media is dat nu toch gelukt, schrijft Omroep West. Verschillende verhuurders meldden zich afgelopen week bij de gemeente, waaronder Kafra Housing. Hier gaat uitzendbureau Jobcenter Haaglanden op korte termijn 300 woningen huren, zodat alle arbeidsmigranten die het in dienst heeft onderdak hebben.

Wooncrisis

Jobcenter huisvest sinds twee jaar 320 arbeidsmigranten in tijdelijke woningen op een voormalig tenniscomplex aan de Jaap Edenweg. De gemeente Den Haag waarschuwde meermaals dat deze woonruimte illegaal en ongeschikt is. Er werd een dwangsom van 100.000 euro opgelegd, die het uitzendbureau betaalde. Toen er niets veranderde, sommeerde de gemeente het uitzendbureau twee weken geleden om het wooncomplex te ontruimen en de arbeidsmigranten elders onder te brengen.

Dat lukte in eerste instantie niet voor iedereen. Voor slechts 60 mensen werd nieuwe woonruimte gevonden. Volgens de directeur van Jobcenter Mümin Gezizi werd maandenlang dag en nacht gewerkt om een huis te vinden voor de overige 260 mensen, maar lukte dat niet.

Het handelen van Jobcenter veroorzaakte boosheid in de Haagse gemeenteraad. Wethouder Martijn Balster (PvdA) leverde vorige week stevige kritiek. Volgens hem is het kwalijk dat een bureau dat al twee jaar zonder geldige vergunning woningen verhuurt, geen plan had om eigen werknemers vervangende huisvesting te bieden. De groep van 260 arbeidsmigranten zou in december op straat komen te staan.

Bijna rond

Nu is dat dus toch nog voorkomen. Directeur Gezizi is blij dat de arbeidsmigranten elders ondergebracht kunnen worden. "De afgelopen weken zijn we hard bezig geweest met het vinden van een nieuwe plek", zegt hij. "Nu is het bijna rond. Ik ben vooral heel blij dat we onze mensen op een andere plek kunnen onderbrengen."

Wethouder Balster is ook tevreden dat er zo snel een oplossing is gekomen. "Het is goed om te zien dat de branche haar maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt als de nood aan de man is. Het laat zien dat het dus ook echt anders kan."

Justitie vervolgt een medewerker van het presidium van de Tweede Kamer voor het schenden van het beroepsgeheim. De vrouw wordt ervan verdacht dat ze in september 2022 naar de pers heeft gelekt dat het presidium een onderzoek wilde instellen naar oud-Kamervoorzitter Khadija Arib. Het schenden van de geheimhoudingsplicht is strafbaar, zegt het Openbaar Ministerie in Den Haag.

Op 28 september 2022 kwam NRC met het bericht dat het presidium - het dagelijks bestuur van de Tweede Kamer - een onderzoek wilde instellen naar mogelijk grensoverschrijdend gedrag van Arib in de periode dat ze Kamervoorzitter was, van 2016 tot 2021.

Dat bericht kwam naar buiten voordat Arib op de hoogte was gesteld. Het presidium deed op 3 oktober 2022 aangifte van het lekken van de vertrouwelijke informatie, waarop een onderzoek werd ingesteld om te achterhalen waar het lek zat. Dat leidde naar de medewerker van het presidium. Er zijn geen aanwijzingen gevonden voor betrokkenheid van Kamerleden. De zaak wordt voorgelegd aan de rechter.

Anoniem

Het onderzoek naar Arib werd ingesteld na klachten in twee anonieme brieven aan de nieuwe Kamervoorzitter, Vera Bergkamp. Daaruit kwam het beeld naar voren dat de werkomgeving voor ambtenaren mogelijk "zeer onveilig" was geweest onder Arib. De Kamervoorzitter zou misbruik hebben gemaakt van haar positie en mensen hebben gekleineerd. Arib stapte kort daarna op als PvdA-Kamerlid.

Het volledige onderzoeksrapport is nooit gepubliceerd. De onderzoekers spraken niet van een onveilige werkomgeving, maar beschreven wel een aantal incidenten. Het presidium trok uit een samenvatting de conclusie dat Arib zich schuldig heeft gemaakt aan het veroorzaken van een sociaal onveilige werksituatie.

Arib vroeg de rechter het onderzoek onrechtmatig te verklaren. Volgens haar advocaat had het überhaupt niet gedaan mogen worden, omdat het presidium daartoe niet bevoegd was. De rechter moet nog uitspraak doen in deze zaak.

Oekraïne heeft voor het eerst Britse Storm Shadow-raketten afgevuurd op militaire doelen in Rusland. Dat melden media op basis van bronnen, waaronder de BBC en The Guardian.

Het Verenigd Koninkrijk zou Oekraïne toestemming hebben gegeven voor het gebruik van de raketten als reactie op de Russische inzet van Noord-Koreaanse troepen in de oorlog in Oekraïne. De Britse regering zou deze stap beschouwen als een escalatie.

De Britse premier Starmer heeft niet publiekelijk bekendgemaakt dat hij het gebruik van de Storm Shadows heeft toegestaan, maar het heeft er dus alle schijn van. Het kantoor van Starmer wil de berichtgeving niet bevestigen. Een woordvoerder zegt dat er niet gereageerd wordt "op vragen over operationele zaken", meldt persbureau Reuters.

De Amerikaanse president Biden gaf eerder groen licht aan Oekraïne om ATACMS-raketten af te vuren op Russische doelen. In de nacht van maandag op dinsdag zijn ze dan ook ingezet op Russisch grondgebied, meldden zowel Oekraïne en Rusland als de VS. Vanuit Kyiv en Washington werd het achter de schermen aan journalisten bevestigd.

Het bereik van de Britse Storm Shadow-raketten is 250 kilometer. Dat is iets minder dan dat van de ATACMS, die doelen op 300 kilometer kunnen treffen.

Het Russische Telegramkanaal Rybar verwijst naar beelden die op de berichtenapp worden gedeeld van brokstukken van Storm Shadow-raketten in de Russische regio Koersk. Ook zouden er twee raketten zijn onderschept boven de havenstad Jejsk, aan de Zwarte Zee in de zuidelijke regio Krasnodar. De beelden zijn niet onafhankelijk geverifieerd.

Ambassade dicht

De Oekraïense president Zelensky roept westerse regeringen al langer op om hun militaire steun te vergroten, inclusief het toestaan van het gebruik van raketten met een groter bereik. Hiermee wil Oekraïne militaire en andere strategische doelen raken in Rusland.

Het Oekraïense leger kan zich nu niet alleen richten op de Russische troepen aan het front, maar kan ook logistieke centra, wapenopslagplaatsen en troepen dieper in het achterland aanvallen. Zo kan het proberen de Russische opmars te frustreren.

De Amerikaanse ambassade in Kyiv blijft vandaag dicht vanwege de dreiging van een grote Russische aanval. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken meldde vandaag dat daarover "specifieke informatie" is binnengekomen. Een verband met de inzet van de ATACMS wordt niet uitgesloten. Rusland bestempelde het gebruik van de raket buiten de grenzen van Oekraïne eerder als een escalatie.

Nucleaire reactie

De Russische president Poetin ondertekende gisteren een decreet om de nucleaire doctrine te herzien. Daarin staat dat Rusland vanaf nu kernwapens kan inzetten tegen landen die het land aanvallen als die landen gesteund worden door een kernmacht.

Dat betekent dus dat als Oekraïne Amerikaanse raketten inzet, het land een nucleaire reactie zou kunnen uitlokken.

Het ministerie van Landbouw stelt toch een landelijke ophokplicht in voor al het pluimvee dat commercieel gehouden wordt. Die gaat per direct in. Voor hobbykippen gaat een afschermplicht gelden. Dat besluit is genomen vanwege recente besmettingen met het vogelgriepvirus op pluimveebedrijven.

Afgelopen maandag werd bekend dat het virus is aangetroffen op een biologische kippenboerderij in Putten op de Veluwe. Dat was de eerste uitbraak in Nederland in bijna een jaar.

Besloten werd alle 23.000 dieren op het bedrijf af te maken. Het ministerie zei toen dat er nog geen reden was voor een landelijke ophokplicht, maar inmiddels is dat dus veranderd.

Vandaag bleek er namelijk een besmetting te zijn in het Duitse Kleef, net over de grens met Nederland. Dat, opgeteld bij andere recente uitbraken in andere EU-landen, heeft deskundigen tot de conclusie gebracht dat het risico op nieuwe uitbraken in Nederland inmiddels 'matig tot hoog' is.

Meer uitbraken voorkomen

"Ik realiseer mij dat houders van pluimvee met buitenuitloop en hobbyhouders daar het hardst door worden getroffen, maar we moeten ons zoveel mogelijk inzetten om meer uitbraken te voorkomen", zegt minister Wiersma van Landbouw over de ophokplicht. "De veiligheid van onze dieren staat voorop."

Als er een ophokplicht geldt moeten alle vogels op pluimveebedrijven binnenblijven in een afgesloten ruimte. Er mag dan ook geen bezoek komen op het bedrijf, behalve de dierenarts en personeel.

Hobbymatig gehouden kippen, watervogels en loopvogels hoeven niet per se naar binnen, maar moeten wel afgeschermd worden van wilde vogels die het zeer besmettelijke vogelgriepvirus bij zich dragen.

Ook in de herfst van vorig jaar werd er een ophokplicht ingesteld vanwege de vogelgriep. Die werd eind april van dit jaar ingetrokken.

Het KNMI waarschuwt dat het vanavond en vannacht nog plaatselijk glad kan zijn op de weg door winterse buien. Doordat de temperatuur in de nacht onder nul zakt kunnen wegdelen bevriezen. "Houd hier rekening mee wanneer je de weg op gaat", zegt Rijkswaterstaat.

Vanwege de felle buien heeft het KNMI code geel afgegeven. Die waarschuwing gold al sinds vanochtend voor het midden en zuiden van het land. Voor vanavond en vannacht geldt de waarschuwing ook voor de noordelijke provincies Drenthe, Friesland en Groningen. De waarschuwing voor gladheid geldt vooralsnog tot en met morgenochtend.

Files

De winterse buien zorgden vanochtend al voor een drukke ochtendspits. De ANWB zag ook in de middag nog veel files door buien in het midden van het land. "Toen zakte het weer een beetje in, maar aan het begin van de avondspits zaten we alweer op zo'n 550 kilometer file."

Rijkswaterstaat zei ook veel incidenten te zien in de avondspits. Rond 18.30 uur waren er daardoor nog steeds meerdere vertragingen van een half uur of langer.

Vooral in het midden en zuiden van het land werden wegen en daken vandaag al bedekt met een laagje sneeuw of hagel:

Ford is van plan om in de komende drie jaar vierduizend banen te schrappen in Europa. De Amerikaanse autofabrikant heeft last van een tegenvallende vraag naar elektrische auto's en moet daarom de productie verminderen.

De bezuinigingsplannen raken vooral Duitsland. Het Europese hoofdkantoor van het automerk staat in Keulen, waar twee elektrische modellen van Ford geproduceerd worden, de Explorer en de Capri. In totaal heeft Ford in die stad 11.500 mensen in dienst. Hier verdwijnen 2900 banen. Ook is het plan om 800 banen te schrappen in het Verenigd Koninkrijk en 300 in andere landen in de Europese Unie.

Ford heeft het de afgelopen jaren moeilijk op het gebied van personenauto's. Het bedrijf wil tegen 2030 volledig overgeschakeld zijn op volledig elektrische modellen. Dat gaat echter moeizaam. Ford ziet dat consumenten nog terughoudend zijn om over te stappen op elektrische auto's.

Beleid

Volgens Ford komt dat vooral door het beleid in de EU. In Duitsland is de vraag naar elektrische auto's bijvoorbeeld ingestort nadat de subsidie op elektrische auto's was geschrapt. Ook de zwakke economie maakt consumenten terughoudend. In Nederland wordt de subsidie op de aanschaf van een elektrische auto door het kabinet-Schoof komend jaar ook afgeschaft. En de vrijstelling op het betalen van wegenbelasting wordt vanaf komend jaar stapsgewijs geschrapt.

In Europa ontbreekt het aan "een consistente en duidelijke beleidsagenda om elektrisch vervoer te stimuleren", zegt John Lawler, vicevoorzitter en financieel directeur van Ford. Lawler vindt dat EU-landen veel meer moeten investeren in betere laadinfrastructuur en dat er hogere subsidies moeten komen voor elektrische voertuigen, om deze betaalbaarder te maken.

Niet alleen Ford heeft het lastig. Ook andere producenten zien de winst dalen, onder meer door de sterk toegenomen concurrentie uit China. Met name Volkswagen zit in zwaar weer. Het concern wil in Duitsland zeker drie fabrieken sluiten en tienduizenden banen schrappen.

(Oud-)klanten van energieleverancier Hollandse Energie Maatschappij (HEM) zijn op zondagen onder druk gezet om rekeningen te betalen. Onduidelijk is wie hen precies hebben benaderd. Wat wel zeker is, is dat degenen die dat doen zich begeven in juridisch schemergebied.

Incassobureaus mogen sinds april op zondag geen contact meer opnemen met klanten. De vraag is of dat ook geldt voor schuldeisers die zonder incassobureau hun geld opeisen. "Wat ons betreft wel", zegt een woordvoerder van de Consumentenbond. "Ik denk dat een rechter dat ook zo zal uitleggen als het tot een rechtszaak komt."

Oud-klanten van HEM melden sinds eind oktober dat zij gebeld worden op zondagen. De bellers zeggen dat ze namens HEM spreken. Daarnaast ontvingen de (oud-)klanten sms'jes uit naam van HEM met een link naar een betaling aan die energiemaatschappij.

Het bedrijf zelf zegt er niets mee te maken te hebben.

Verboden contact

Sinds 1 april mogen incassobedrijven mensen met schulden niet meer benaderen tussen 8 uur 's avonds en 7 uur 's ochtends. Ook op zondag mag het niet.

Mogelijk geldt dat verbod niet alleen voor incassobureaus. "Wie de toelichting bij die wet leest ziet dat dat verbod ook geldt voor schuldeisers die zelf het geld proberen te innen", zegt Connie Maathuis van de Nederlandse Vereniging Van Gecertificeerde Incasso-ondernemingen.

Maar niet iedereen legt die toelichting zo scherp uit. "Ik denk dat er bij de rechter geen gevolgen zijn", zegt André Moerman van de koepel van sociaal raadslieden over de mogelijkheid dat er geen incassobureau betrokken is. "Maar dat zou wel zo moeten zijn. Anders is het wel heel makkelijk om de regels te omzeilen."

Rare eis en betaallinkjes

De NOS heeft van meerdere (ex-)klanten screenshots ontvangen. Die laten zien dat zij inderdaad op zondag zijn gebeld. Hierbij zijn onder meer een 020-nummer, een 030-nummer en een 06-nummer gebruikt.

De eerste twee waren niet bereikbaar voor de NOS. Het 06-nummer werd wel opgenomen. De man aan de andere kant van de lijn wilde niet zeggen of hij voor HEM werkt. "Als je me 500 euro betaalt, geef ik je die informatie."

De NOS kreeg ook screenshots van sms-berichten met betaallinks. Deze links leidden naar een pagina waarop Allround Hollands Energie BV, het bedrijf achter Hollandse Energie Maatschappij, de ontvanger is van het geld.

"Ze bleven maar bellen", zegt Carlota da Graca over de telefoontjes op zondag. Da Graca staat haar zus bij die klant was van de HEM. Vanwege hoge rekeningen is ze overgestapt naar Eneco.

"We hebben al onnodig veel betaald, en nu willen ze nog meer", zegt Da Graca. "Ze zijn heel grof en dreigen met deurwaarders. Ik heb gezegd 'laat die maar komen dan'."

Ook andere ex-klanten zeggen dat ze op zondag gebeld zijn door mensen van HEM. Ook in die gesprekken zou de beller geld geëist hebben en een bezoek van deurwaarders hebben aangekondigd.

Schulden doorverkocht

De energiemaatschappij herkent de werkwijze niet. "(Oud)-klanten worden door HEM namelijk enkel op toegestane tijdstippen gecontacteerd", laat een woordvoerder weten.

Hoe het dan toch kan dat mensen namens het bedrijf op zondag bellen? "HEM heeft een deel van de onbetaalde vorderingen overgedragen aan derde partijen", zegt de woordvoerder. Welke partijen dat zijn wil het bedrijf niet zeggen.

En hoe zit het met die betaallinks die leiden naar facturen aan HEM? "Dat enkele betalingen nog ten gunste van HEM kunnen komen, heeft enkel te maken met de onderlinge financiële afwikkeling", aldus het bedrijf.

HEM zegt bij alle derde partijen erop aangedrongen te hebben zich aan de regels te houden. "Klanten die alsnog op ongewenste tijden worden benaderd, wordt verzocht bij HEM een klacht in te dienen, zodat we gerichte acties kunnen ondernemen."

De Woonbond stapt uit de onderhandelingen over de verhoging van de sociale huur en de bouw van nieuwe woningen. Voor volgend jaar dreigt een 'huurexplosie', zegt de bond die opkomt voor huurdersbelangen.

De huren voor sociale woningen stijgen mee met het gemiddelde cao-loon. Volgend jaar zou de huurstijging daardoor uitkomen boven 6 procent. Dat is nog hoger dan de 5,6 procent van dit jaar - en dat was al de grootste stijging sinds 1993.

Volgens de Woonbond zou het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wel iets willen zakken, maar niet lager willen uitkomen dan 4,5 procent. Het ministerie zelf wil niet zeggen wat er op tafel ligt bij de onderhandelingen.

'Onbetaalbaar en oneerlijk'

De Woonbond vindt de hoge huurstijging onbetaalbaar en oneerlijk voor huurders. "De woningnood is een maatschappelijk probleem, veroorzaakt door de overheid", zegt directeur Zeno Winkels. "Door corporaties jarenlang voor miljarden te belasten, zijn te hoge huurprijzen, te weinig nieuwbouw en een te groot tekort aan sociale huurwoningen de nieuwe werkelijkheid geworden. Het is onrechtvaardig als alleen sociale huurders voor de oplossing daarvan betalen."

De bond wil dat de huren maximaal meestijgen met de inflatie. Die is een stuk lager: in de eerste tien maanden van dit jaar gemiddeld 3,2 procent. Dat kan per jaar een paar honderd euro aan huur schelen.

Terug naar de achterban

Het ministerie is verbaasd over de aankondiging van de Woonbond. "Dat past niet bij de wijze waarop de afgelopen periode met elkaar gesproken is", zegt een woordvoerder. Het ministerie zegt dat het de komende tijd wil blijven werken aan nieuwe afspraken over de huurprijzen, de verduurzaming van huurwoningen en de bouw van nieuwe woningen.

Ook corporatiekoepel Aedes had juist het gevoel dat alle partijen dichter naar elkaar kwamen. "We gaan ervan uit dat we snel weer om tafel kunnen", zegt Aedes-voorzitter Martin van Rijn. "We gaan er ook van uit dat we kunnen uitkomen op een gematigde huurontwikkeling die het tegelijkertijd mogelijk maakt huizen te bouwen en te verduurzamen voor al die mensen die daar zo op zitten te wachten."

Met de Woonbond heeft Aedes naar eigen zeggen afgesproken om eerst met de eigen achterban te praten. Daarna hopen ze er alsnog uit te komen.

In de zaak rond de beschadigde glasvezelkabels in de Oostzee is een Chinees schip in beeld gekomen. De Yi Peng 3 bevond zich in de buurt van de kabels op het moment dat ze beschadigd werden. Een Deens marineschip houdt het Chinese schip, inmiddels doorgevaren naar het Kattegat tussen Zweden en Denemarken, in de gaten.

Volgens de Deense omroep DR liggen de twee schepen ongeveer twee kilometer bij elkaar vandaan en zijn ze beide voor anker gegaan.

De Yi Peng 3, een bulkcarrier, is vorige week vertrokken vanuit de Russische haven Ust-Luga met als bestemming Port Said in Egypte. Op zondag en maandag passeerde het schip de twee plaatsen waar de datakabels zijn beschadigd. Op het moment dat de Yi Peng 3 het gebied doorkruiste, was zijn AIS-signaal (automatisch identificatie systeem) uitgeschakeld. Daardoor is het niet mogelijk de exacte route van het schip te achterhalen.

Onder meer de Duitse regering gaat ervan uit dat twee glasvezelkabels in de Oostzee zijn beschadigd door sabotage. Gezien eerdere, vergelijkbare aanvallen wordt er met de beschuldigende vinger naar Rusland gewezen. Samen met andere landen spreekt Duitsland van systematische aanvallen op de Europese veiligheidsarchitectuur door Moskou.

Rederij

China heeft via zijn ambassade in Zweden aan de Financial Times laten weten "geen informatie over deze zaak" te hebben. Het schip is eigendom van Ningbo Yipeng Shipping, een rederij in de Oost-Chinese havenstad Ningbo. Een woordvoerder van die rederij zegt tegen de Financial Times dat "de regering het bedrijf heeft gevraagd mee te werken aan het onderzoek", maar wil verder geen vragen beantwoorden.

In oktober vorig jaar raakten een onderzeese gaspijpleiding en een telecomverbinding tussen Finland en Estland beschadigd. Uit onderzoek bleek dat een ander Chinees vrachtschip, de Newnew Polar Bear, de schade had aangericht met een anker. Autoriteiten uit de twee landen lieten toen in het midden of er opzet in het spel was.

Het kabinet zal volgend voorjaar bekijken of de koppeling tussen economische groei en ontwikkelingshulp wordt hersteld. Maar bij de behandeling van haar begroting in de Tweede Kamer wilde minister Klever daar niet op vooruitlopen.

Afgelopen Prinsjesdag kondigde het kabinet aan dat de al jaren bestaande koppeling tussen het bruto nationaal product en ontwikkelingshulp volgend jaar wordt verlaten. Dat betekent dat er ruim 300 miljoen euro minder naar de hulp gaat.

NSC: bedrijfsongeluk

Een groot deel van de oppositie is daar slecht over te spreken, ook omdat de coalitie toch al fors bezuinigt op ontwikkelingshulp. Ook regeringspartij NSC is zeer kritisch. NSC-Kamerlid Kahraman benadrukte dat in het hoofdlijnenakkoord geen afspraken zijn gemaakt over het loslaten van de koppeling.

Hij vindt dat de koppeling voor de jaren na 2025 in ere moet worden hersteld: hij noemde de maatregel van het kabinet een bedrijfsongeluk. Maar hij wilde niet zeggen of hij een motie van SGP en CDA zal steunen om de koppeling na volgend jaar te laten terugkeren. Daar moet hij nog met zijn fractie over praten.

Het NSC-Kamerlid heeft er wel vertrouwen in dat het kabinet openstaat voor de oproep, ook zonder een motie. "Wij zullen er als leeuwen voor gaan vechten."

Eenmalige maatregel

Klever benadrukte in het debat dat het loslaten van de koppeling een eenmalige maatregel is. Ze erkende dat daar in het hoofdlijnenakkoord niets over staat, maar onderstreepte dat het een besluit was van het voltallige kabinet, "naar aanleiding van de Macro Economische Verkenning."

De minister wilde niet ingaan op de in het kabinet gewisselde argumenten. Ze zei wel dat uit het eenmalige besluit niets kan worden afgeleid voor de toekomst, "niet in positieve zin en niet in negatieve zin".

In het hoofdlijnenakkoord was afgesproken dat PVV, VVD, BBB en NSC in totaal uiteindelijk 2,4 miljard euro op ontwikkelingshulp wilden bezuinigen. Klever maakte vorige week bekend dat ze, als onderdeel van dat pakket, 200 miljoen euro per jaar wil korten op 'niet-gouvernementele organisaties'.

Voor het eerst is op grote schaal onderzocht hoe Amsterdamse kinderen discriminatie en racisme ervaren in hun dagelijks leven. Kinderombudsman Annemarie Tuzgöl en onderzoekers van Stichting Alexander spraken met 73 kinderen die op verschillende plekken in de stad te maken krijgen met racisme of andere vormen van discriminatie.

De geïnterviewde kinderen en jongvolwassenen tussen 8 en 18 jaar gaven aan dat ze lijden onder pesten, vaak door discriminatie of racisme. Dat pesten gebeurt door leeftijdsgenoten, maar ook door volwassenen die ze tegenkomen op straat, online, bij het sporten, in winkels en ook op school.

In het eindrapport staan anoniem gemaakte voorbeelden van discriminatie en racisme. Kinderen gaven tijdens rondetafelgesprekken aan dat er veel onderling gepest wordt maar dat ze ook door volwassenen, soms zelfs leraren, gediscrimineerd worden. Uit het onderzoek van de Amsterdamse kinderombudsman blijkt niet hoeveel Amsterdamse jongeren hiermee te maken krijgen.

Boze of apathische reactie

De kinderombudsman noemt het opvallend dat uit de gesprekken blijkt dat kinderen anders reageren op discriminatie en racisme dan jongvolwassenen. Waar kinderen vaak boos worden, vindt een flink deel van de jongvolwassenen het niet meer de moeite waard om zich druk te maken of er aandacht aan te schenken. "Er verandert toch niks, zeggen zij', aldus de onderzoekers. "Het gevolg is dat deze jongeren het gevoel hebben er niet bij te horen en dat kan zorgen voor een negatief zelfbeeld".

In de gesprekken met kinderen kwamen ook oplossingen naar voren. Zo gaven kinderen en jongeren aan dat er meer over racisme moet worden gesproken, omdat je alleen dan duidelijke afspraken kunt maken over wat er wel en niet gezegd kan worden. Ook willen ze laagdrempelig bij iemand terecht kunnen om vervelende ervaringen te delen en zouden daders door een volwassene moeten worden aangesproken.

Annemarie Tuzgöl-Broekhoven is sinds vorig jaar zomer kinderombudsman van de metropoolregio Amsterdam. Ze helpt kinderen, jongeren, ouders, verzorgers en professionals die vastlopen bij de gemeente, of problemen hebben met jeugdzorg of op school.

De Landelijke Inspectiedienst Dierenwelzijn (LID) heeft in de gemeente Mook en Middelaar tientallen dieren in beslag genomen. De dieren werden geteisterd door een rattenplaag.

Volgens de LID zijn het zo'n 60 kippen, 20 ganzen, 10 schapen, siervogels, enkele loopeenden, katten, twee Nubische geiten en een pony. Ze zijn vorige week donderdag ondergebracht op een plek waar het wel schoon en veilig is.

De dieren bevonden zich in een huis in de Noord-Limburgse gemeente. Daar werden ze "bestookt" door ratten, meldt L1Nieuws. "Ratten zijn notoire ziekteverspreiders voor zowel mens als dier", aldus de LID.

Het is niet de eerste keer dat de bewoonster van het pand de inspectie op bezoek kreeg. In september kreeg ze al de opdracht om de rattenplaag te bestrijden.

Drinkwater

Niet alleen de rattenoverlast leidde tot ingrijpen. De kippen bevonden zich ook in een te kleine stal en er was geen schoon drinkwater, stelt de LID, ook niet voor de ganzen en eenden.

Andere dieren, zoals de geiten, hadden wel een hok in de buitenlucht maar werden 's nachts binnen bij de kippen opgesloten.

De dierenhoudster gaf vorige week donderdag bij de LID direct aan de dieren terug te eisen. Voordat de dieren terug mogen, zal de inspectiedienst een nieuwe inspectie doen. De kosten voor het transport, de opvang en verzorging van de dieren moet de eigenaresse betalen.

NSC-leider Pieter Omtzigt keert per direct terug in de Tweede Kamer. Sinds september zat Omtzigt op doktersadvies thuis. In een toelichting op zijn terugkeer zei Omtzigt dat hij voorlopig nog niet fulltime in Den Haag zal zijn, "maar rustig stap-voor stap".

Omtzigt was blij weer terug te zijn, na een burn-out die langer duurde dan hij had gehoopt:

Omtzigt meldde zich niet ziek, maar zijn functie als fractievoorzitter en partijleider werd waargenomen door Nicolien van Vroonhoven. Van Vroonhoven en hij verdelen de komende tijd de taken van het fractievoorzitterschap. Zij doet bijvoorbeeld het overleg met de andere coalitiefractievoorzitters en het meeste contact met de media, zei Omtzigt.

"Ik zie ernaar uit het werk weer op te pakken, collega's te zien en de schouders eronder te zetten in een pittige week", aldus Omtzigt.

Aftreden staatssecretarissen

NSC zit in zwaar weer. In twee weken tijd stapten twee staatssecretarissen van de partij op, Idsinga en Achahbar. Afgelopen vrijdag was er de dreiging dat alle NSC-bewindslieden het voorbeeld van Achahbar zouden volgen en zouden opstappen vanwege de discussie in het kabinet over antisemitisme.

Gisteren legden twee NSC'ers, Femke Zeedijk en Rosanne Hertzberger, hun Kamerlidmaatschap neer na de onrust van vorige week en omdat ze de opstelling van de andere coalitiepartijen te polariserend vinden. Zeedijk sprak zelfs van discriminatie en rond het vertrek van Achahbar was bij NSC-bronnen te horen dat de staatsecretaris racisme had ervaren. Iets wat Achahbar zelf overigens tegenspreekt.

Geen racisme

Omtzigt zei daarover desgevraagd dat hij de uitleg van Achahbar zo begrepen heeft dat er geen sprake is geweest van racisme in het kabinet. "Discriminatie is wat anders, dat weet ik, maar ook daar heb ik nog geen aanwijzingen voor." De NSC'er erkende wel dat er "harde omgangsvormen" zijn in Den Haag en zei te hopen dat hij kan bijdragen aan "een stukje verandering".

Omtzigt wilde niet veel kwijt over onrust binnen zijn partij. "Ik heb mezelf voorgenomen om niet alle gebeurtenissen van afgelopen tijd één voor één af te lopen." De NSC-leider wil vooral vooruitkijken, benadrukte hij. "Ik heb te weinig focus gezien op oplossingen voor problemen in het land."

Omtzigt liet zich de afgelopen tijd niet vervangen als Kamerlid, waardoor NSC bij stemmingen een zetel minder had. Wel had hij achter de schermen veel contact met zijn fractiegenoten.

Paleis Soestdijk gaat op de schop, maar lang niet zo rigoureus als eerder gepland. Er komt in ieder geval geen grootscheepse woningbouw. Ook het plan om veel bomen in de paleistuinen te kappen is van de baan.

In plaats daarvan kiest het eigenaarsechtpaar Meijer nu voor het opzetten van tentoonstellingen, het organiseren van wandeltochten en het opvangen van asielzoekers in een oude kazerne bij het paleis. "Dit is een mooie invulling", zegt Maya Meijer-Bergmans bij RTV Utrecht. "We gaan het simpeler doen en richten ons op wat wél kan."

Het bekende paleis in de gemeente Baarn, ooit de residentie van kroonprinses en later koningin Juliana en haar echtgenoot prins Bernhard, staat al jaren leeg. Van achter de grote hekken ziet het monumentale gebouw er nog goed uit, maar het is in slechte staat.

"Er moet zoveel gebeuren, van schilderwerk en het verhelpen van lekkages tot het volledig vervangen van de elektrische bedrading", aldus Meijer-Bergmans. Ook de wanden en de beglazing moeten worden aangepakt, want "nu waait het van voor naar achteren door".

Om de noodzakelijke, maar kostbare renovatie te kunnen betalen, presenteerde het eigenaarsechtpaar aanvankelijk een ambitieuze toekomstvisie. Ze wilden in en rond de paleistuinen onder andere een café, hotel en een winkel bouwen en (meer) openluchtconcerten organiseren. Ook hadden de eigenaren het plan om 98 luxe appartementen te bouwen bij het paleis.

Ringslang, ransuil en das

De plannen stuitten van begin af aan op felle kritiek van omwonenden en natuurorganisaties. Soestdijk maakt deel uit van Natuurnetwerk Nederland (NNN), waar de natuur niet mag worden aangetast. Omdat het in de bossen rond het paleis lang stil is geweest, leven er bovendien allerlei bijzondere diersoorten, zoals de ringslang, de ransuil en de das.

Omwonenden vreesden ook geluids- en verkeersoverlast bij evenementen en tekenden met onder meer Natuurmonumenten bij de Raad van State protest aan. Die zette begin dit jaar een streep door alle plannen.

"Natuurlijk was het jammer dat het oorspronkelijke plan niet doorging", zegt Maya Meijer-Bergmans nu. "Het bestemmingsplan werd vooral vanwege verkeer en stikstof vernietigd. Op veel punten was het wel goed, maar we wilden niet weer dat jarenlange traject in. Mensen kunnen voor de tweede keer naar de Raad van State gaan, en dan ben je weer vijf jaar verder."

Gratis jaarpas

In plaats daarvan kiest het echtpaar nu voor tentoonstellingen in een deel van het paleis. Morgen bijvoorbeeld begint de wintertentoonstelling Schitteren op Soestdijk met historische diademen, galajurken van bijzondere ontwerpers en moderne creaties zoals een kristallen Swarovski-kimono.

Eerdere publiekstrekkers lieten al zien dat het paleis ook zonder grootschalige nieuwbouw financieel levensvatbaar kan zijn, zegt Meijer-Bergmans. Zo'n 40.000 bezoekers kwamen vorig jaar naar de tentoonstelling De vrouwen van Soestdijk. Na een weekendopenstelling van de tuinen vroegen 12.000 inwoners van Baarn en Soest een gratis jaarpas aan. Overige bezoekers kunnen voor 2,50 euro een wandeling maken en de horeca bezoeken.

Asielzoekers

Ook een meerjarige overeenkomst met het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) over de opvang van asielzoekers in de oude marechausseekazerne in het Borrebos is een belangrijke pijler van de nieuwe plannen. Het COA huurt het terrein en krijgt een optie om het te kopen. De verbouwing die ervoor nodig is, blijft volgens Meijer-Bergmans binnen de contouren van de huidige bebouwing. Voor de eerder afgekeurde woningbouwplannen moest een deel van het bos worden gekapt.

De ambitieuze toekomstvisie is overigens niet helemaal van tafel. Volgens Meijer-Bergmans is het zogenoemde podium voor Nederlandse innovatiekracht voortaan elke zomer te zien, als tijdelijke tentoonstelling. Jaarlijks worden ook een of twee culturele en historische tentoonstellingen gepland, volgend jaar bijvoorbeeld over de eetcultuur aan het hof. Ook de concertreeks Royal Park Live, waarbij bekende artiesten optreden in de paleistuin, blijft onderdeel van het jaarprogramma.

Meijer-Bergmans denkt dat de financiële basis zo stabiel genoeg is om aan de restauratie te kunnen beginnen. Het duurt nog wel even. "Als alles meezit kunnen we - hopelijk - na de zomer van 2026 beginnen", zegt de eigenares.

Voor de tweede dag op rij is het in de Servische stad Novi Sad onrustig. Een groep demonstranten, die vooral bestaat uit leden en aanhangers van de oppositie, heeft zich verzameld bij en in een gerechtsgebouw. Zij eisen dat er mensen worden vervolgd die verantwoordelijk zouden zijn voor het dodelijke ongeval bij het treinstation van de stad.

Begin deze maand stortte rond het middaguur een betonnen overkapping van het treinstation van Novi Sad in. Daarbij kwamen vijftien mensen om het leven en raakten twee mensen gewond. Er volgde een dag van nationale rouw en minister van Infrastructuur Vesic stapte op. President Vucic heeft gezegd dat meer mensen zullen opstappen of worden ontslagen en dat het onderzoek naar de oorzaak nog loopt.

Geen arrestaties

De demonstranten nemen echter geen genoegen met deze uitleg. Meerdere mensen werden na het ongeval ondervraagd, maar er is nog niemand gearresteerd. Daarom hebben betogers zich voor de tweede dag op rij verzameld bij een gerechtsgebouw. Een klein groepje slaagde erin om het gebouw binnen te komen.

De politie probeerde de demonstranten op afstand te houden bij het gerechtsgebouw:

De demonstranten eisen ook dat mensen die bij eerdere demonstraties zijn vastgezet worden vrijgelaten. Zij zijn ervan overtuigd dat het station vanwege corruptie niet goed is gerenoveerd.

Een Chinees bedrijf was verantwoordelijk voor de renovatie van het station, maar het dakdeel dat instortte was geen onderdeel van die renovatie.

Het treinverkeer in Noord-Brabant en Limburg komt weer op gang na de staking bij spoorbeheerder ProRail vanochtend. Maar in de gesprekken tussen het bedrijf en vakbond FNV lijkt nog weinig schot te zitten.

Vraag en aanbod zijn nog onveranderd: vakbond FNV eist een loonsverhoging van 13 procent, de spoorbeheerder wil niet verder gaan dan 8 procent.

"We praten nog wel met elkaar, om het contact goed te houden", zegt Carl Kraijenoord van de FNV. "Maar er liggen geen nieuwe voorstellen op tafel. Inhoudelijk zit het dus vast."

Knoppen om aan te draaien

De looneis is niet in beton gegoten, zegt de bondsbestuurder. "Wij vragen niet aan ProRail om te tekenen bij het kruisje", zegt Kraijenoord. "Er zijn verschillende knoppen om aan te draaien."

Als voorbeelden noemt hij het verhogen van de kilometervergoeding woon-werkverkeer en het verhogen van de vergoeding bij betaald ouderschapsverlof. "Wat dat betreft zien we nog niets bewegen bij ProRail, behalve voorstellen die neerkomen op de bekende sigaar uit eigen doos."

ProRail verwerpt de suggestie dat het niet wil bewegen. "Als de FNV verder wil praten kan dat. Maar dan moet wel het ultimatum van 13 procent van tafel", zegt een woordvoerder. Die roept daarbij in herinnering dat ProRail eerder het loonbod verhoogde van 5 naar 8 procent.

De huidige eis van 13 procent is volgens hem "echt niet te betalen en op geen enkele manier binnen bereik".

Nieuwe acties

Voor vrijdag staan er nieuwe acties gepland in Zwolle, Groningen en Arnhem. Reizigers moeten ook komende week nog rekening houden met stakingen. Donderdag of vrijdag beslist de FNV of de acties worden uitgebreid. Dat is afhankelijk van de stand van de onderhandelingen.

"Als de situatie dan onveranderd is, moeten we gaan beslissen hoe we komende week gaan opschalen: regionale acties uitbreiden of een landelijke staking", zegt Kraijenoord.