NOS Nieuws - Algemeen

De rechtszaak tegen modeprominent Martijn N. is begonnen. Het Openbaar Ministerie verdenkt N. van zes verkrachtingen, twee pogingen tot verkrachting en ontucht met twee minderjarige jongens.

De 36-jarige N., oud-directeur van voormalig cultureel platform Moam, ontkende op de eerste dag van het proces dwang te hebben gebruikt. Wel gaf hij de jongens en mannen die hij ontmoette naar eigen zeggen weinig ruimte om nee te zeggen.

N. leerde zijn bedpartners kennen via datingsapps als Grindr. Vervolgens nam hij ze mee op dates die veelal uitmondden in seks. Het zou er daarbij hardhandig en agressief aan toe zijn gegaan, schrijft de Amsterdamse tv-zender AT5, die bij de zitting aanwezig was. De slachtoffers zouden bijna allemaal 'overrompeld' zijn geweest door het handelen van N..

Dominant

"Het lijkt een stijl van u", zegt een rechter over de manier waarop de man zijn dates zou behandelen. Maar N. ontkent dat sprake was van dwang: "Ik weet donders goed dat ik geen heilige ben geweest en dat ik soms te dominant ben geweest", zegt N, die wel toegeeft grenzen te hebben opgezocht. "Maar ik ben ze niet over gegaan."

Hij zegt tegenover zijn dates altijd transparant te zijn geweest over zijn seksuele voorkeuren, zoals het feit dat hij dominant is.

Het OM zegt dat sommige slachtoffers door N. juist wel zijn gedwongen tot seksuele handelingen. Daarbij zou soms sprake zijn geweest van dreiging of geweld. Bovendien had N. door zijn functie en leeftijd psychisch, fysiek en geestelijk overwicht.

Gedrogeerd

N. werd groot in de modewereld met zijn stichting Moam, een platform waarbij jong talent werd gekoppeld aan bekende ontwerpers. Onder meer Rabobank, KLM en Disney werkten met Moam samen. Ook ontwierp N. een kledinglijn voor HEMA. Hij werd ontslagen door het platform, dat daarna zichzelf opdoekte.

De zaak kwam aan het rollen toen NRC en Het Parool berichtten over de beschuldigingen aan het adres van N.. In totaal 28 mannen zouden volgens de kranten te maken hebben gehad met seksueel ongewenst gedrag. Sommigen van hen waren ervan overtuigd dat N. hen had gedrogeerd om ze te misbruiken.

Maandag komt het OM met een strafeis. Ook komen de slachtoffers dan aan het woord. De uitspraak wordt eind oktober verwacht.

Het lijkt erop dat Washington op het punt staat toestemming te geven aan Kyiv om westerse wapens te gebruiken tegen militaire doelen die dieper in Rusland liggen.

Het Verenigd Koninkrijk vindt dat Oekraïne hun raketten daarvoor mag gebruiken. Daarvoor willen zij wel expliciete toestemming van Biden zodat het duidelijk om een gezamenlijke strategie gaat van de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk, meldt New York Times.

De toestemming gaat nog niet over het gebruik van "echte Amerikaanse wapens". Het Oekraïense leger heeft al de nodige Amerikaanse raketten, maar aan het gebruik daarvan zitten beperkingen. Toen het Russische leger begin mei een offensief inzette richting Charkiv, hief president Biden een aantal van die beperkingen op.

De Oekraïners kregen toestemming om militaire doelen in Rusland te beschieten, als die een directe bedreiging vormden voor Charkiv, de tweede stad van Oekraïne. Andere Russische regio's en doelen in Rusland moesten nadrukkelijk buiten schot blijven, uit vrees het conflict met Moskou op de spits te drijven.

Poetin: directe betrokkenheid NAVO

Het Kremlin zinspeelt namelijk al sinds het begin van de invasie in 2022 op de inzet van kernwapens als Rusland wordt aangevallen door het Westen. Wat in Poetins ogen zo'n directe aanval behelst, is echter onduidelijk.

Deze zomer dreigde Poetin nog met "ernstige problemen" als Oekraïne westerse wapens inzet op Russisch grondgebied. Inmiddels voert Oekraïne al een paar maanden beperkte aanvallen uit met westerse wapens op Russisch grondgebied.

Vandaag zei de Russische leider dat toestaan van het gebruik van westerse langeafstandsraketten op doelen dieper in Rusland wat hem betreft "niets minder betekent dan de directe betrokkenheid van NAVO-landen bij het conflict". "Dit komt neer op directe deelname, en verandert vanzelfsprekend de essentie van het conflict."

Poetin deed zijn uitspraken op het eerste kanaal van de Russische staatstelevisie:

Over de opheffing van de beperkingen wordt intensief diplomatiek overleg gevoerd tussen Kyiv, Londen en Washington. Er worden ook de nodige hints gegeven. Op een vraag aan president Biden of Oekraïne de geleverde langeafstandsraketten ook mag gaan gebruiken om doelen dieper in Rusland te bestoken, antwoordde hij: "Daar zijn we nu mee bezig." Eerder kwam het steeds neer op: mijn standpunt is ongewijzigd.

Gisteren waren de Amerikaanse en Britse ministers van Buitenlandse Zaken in Kyiv om kennis te maken met hun nieuwe Oekraïense collega Andrii Sybiha. Gevraagd naar het gebruik van de ATACM's (Army Tactical Missiles) zei de Amerikaanse minister Blinken na afloop: "Ik neem de discussie mee terug naar Washington en ga de president vertellen wat ik hier heb gehoord. En David gaat hetzelfde doen," verwees hij naar zijn Britse collega Lammy.

De Britse premier Keir Starmer gaat morgen naar de Verenigde Staten voor zijn eerste ontmoeting met president Biden. Het is niet uitgesloten dat zij dan een knoop doorhakken over aanvallen met Amerikaanse en Britse wapens dieper in Rusland.

Storm Shadow-raket

De Britten hebben al laten weten dat ze het geen probleem vinden als de Oekraïners hun Storm Shadow-raket gebruikt tegen doelen dieper in Rusland. Maar de Amerikanen hebben hier een stokje voor gestoken. Dat konden ze, omdat er vitale Amerikaanse onderdelen in deze raketten zijn verwerkt. Bij dergelijke onderdelen moet het land dat ze gemaakt heeft instemmen met het gebruik ervan.

Als Kyiv toestemming krijgt om de capaciteit van de ATACM's volop te benutten, dan kan het Oekraïense leger doelen raken die 300 kilometer ver in Rusland liggen. Anticiperend op Amerikaans groen licht, zouden de Russen al de nodige hoogwaardige doelwitten hebben verplaatst, dieper het land in.

Volgens het Britse tijdschrift The Economist komen er 127 belangrijke militaire doelen binnen Oekraïens bereik, zoals vliegvelden, commandocentra en opslagplaatsen. Als die onder vuur worden genomen, moet dat de slagkracht van het Russische leger aantasten. Dat is bezig aan gestage opmars in de Donbas, waar de belangrijke plaats Pokrovsk wordt bedreigd.

Maar dat is niet de reden dat Washington nu geneigd lijkt de Oekraïners meer armslag te geven. Afgelopen dinsdag, vlak voor vertrek naar Kyiv, zei Blinken dat Iran ballistische raketten heeft geleverd aan Rusland om Oekraïne nog intensiever te kunnen beschieten. Hij noemde de levering een "ernstige escalatie van Iraanse en Russische kant".

Stel kleine kinderen

De Amerikanen nemen in ieder geval de tijd om ook hun andere Europese bondgenoten te raadplegen. Bekend is dat de Duitsers terughoudend zijn als het gaat om het beschieten van Rusland, terwijl Ruslands buurlanden juist graag verder willen gaan.

De Litouwse minister van buitenlandse Landsbergis vindt dat "Russische vliegtuigen beter dan Oekraïense burgers worden beschermd door westerse garanties". De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov heeft naar aanleiding van het debat over de ATACM's gezegd "dat het Westen lijkt op een stel kleine kinderen dat met lucifers speelt".

Een gesprekje met een AI-chatbot maakt complotdenkers minder overtuigd van hun theorieën. Gemiddeld zijn ze daarna 20 procent minder overtuigd van hun denkbeelden. Twee maanden na de interactie met de chatbot is die twijfel onverminderd. Dat blijkt uit een studie met meer dan 2000 complotdenkers, gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Science.

De deelnemers waren mensen die in een enquête hadden aangegeven in één of meerdere complottheorieën te geloven. Daarbij ging het onder meer over onbewezen theorieën over buitenaardse wezens, covid-19, de aanslagen op het World Trade Center in 2001 en de moord op de Amerikaanse president Kennedy in 1963.

Verrassend groot effect

"Heel interessant. Ik ben verrast door de grootte van het effect, en dat het zo lang aanhoudt", zegt Jan-Willem van Prooijen, bijzonder hoogleraar radicalisering en complotdenken aan de Universiteit Maastricht en zelf niet betrokken bij de studie. "Over het algemeen zijn complotdenkers moeilijk van hun standpunt af te brengen."

Bekende methoden als het debunken en prebunken - het achteraf of vooraf ontkrachten - van theorieën hebben meestal maar weinig effect, aldus Van Prooijen. Het toevoegen van waarschuwingen aan onbetrouwbare informatie werkt iets beter, maar zeker niet zo goed als de interventie in deze nieuwe studie.

AI staat erom bekend dat het soms misinformatie kan verspreiden, onder meer door het beruchte 'hallucineren', waarbij het onwaarheden begint te verkondigen. Dat probleem speelde bij deze studie niet: 99,2% van de informatie die de chatbot gaf was correct, bleek bij een fact-check achteraf. De overige 0,8% was misleidend, maar niet fout.

Gedragswetenschapper Bastiaan Rutjens van de Universiteit van Amsterdam noemt het een overtuigende studie, maar vindt wel dat de nadruk in de studie erg op kennis en informatie ligt. "Ideeën ontstaan niet in een vacuüm, de sociale context is ook belangrijk. 20 procent is al een groot effect, maar dat zou je misschien nog wel kunnen versterken door ook naar sociale factoren te kijken".

Zware en lichte complotdenkers

Stef Aupers van de KU Leuven, die als cultuursocioloog al jaren onderzoek doet naar complottheorieën, plaatst nog wel een kritische kanttekening. Hij constateert dat in de studie geen onderscheid is gemaakt tussen 'zware' en 'lichte' complotdenkers. "De weerstand tegen wetenschappelijke en feitelijke informatie zie je vooral bij zware complotdenkers", zegt hij. "Zolang die niet beïnvloedbaar blijven, heb je het echte probleem niet opgelost".

Desalniettemin ziet hij mogelijkheden om chatprogramma's in te zetten die misinformatie kunnen tegengaan. Hij denkt daarbij ook aan zaken als het tegengaan van extremisme en wantrouwen in de wetenschap. "De reikwijdte is groot, dat maakt dit onderzoek belangrijk".

Debunken op sociale media

De wetenschappers zelf hopen dat chatbots in de toekomst ook in de echte wereld ten strijde kunnen trekken tegen complottheorieën. Ze zien bijvoorbeeld mogelijkheden om ze toe te voegen aan sociale media.

Daarvoor zal nog wel wat extra training nodig zijn. De chatbot die in de studie werd gebruikt, was speciaal getraind om te reageren op een klein aantal complottheorieën. Op sociale media komt een grote hoeveelheid complottheorieën voorbij, in allerlei variaties.

De hoofdredacteur van Science, Holden Thorp, wijdde een redactioneel commentaar aan het onderzoek. "Het is misschien ontmoedigend dat een machine beter is in het weerleggen van misinformatie dan een mens, maar het is een opluchting dat het uiteindelijk de wetenschappelijke informatie is die overtuigt", besluit hij daarin.

In een vluchtelingenkamp in het noordoosten van India zijn meer dan honderd islamitische Rohingya-vluchtelingen en tientallen christenen uit buurland Myanmar in hongerstaking gegaan. Ze protesteren sinds begin deze week tegen hun detentie in het kamp, bericht Reuters.

Volgens contacten van het persbureau hebben deze mensen de vluchtelingenstatus gekregen van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN. Een Rohingya die in contact staat met de groep benadrukt dat de omstandigheden in het kamp in de deelstaat Assam erbarmelijk zijn. Het gaat om het grootste detentiekamp in India voor vluchtelingen zonder documenten. "Het zijn geen criminelen, ze zijn gevlucht voor vervolging."

De hongerstakers willen dat ze worden vrijgelaten en via de UNHCR in aanmerking komen om zich in een ander land te vestigen. Waarom ze worden vastgehouden, is niet duidelijk. Volgens de VN zitten in het land 676 Rohingya-vluchtelingen in dergelijke detentie, in de meeste gevallen lopen er geen juridische procedures.

De UNHCR roept India op zich aan internationale mensenrechten te houden. Het vastzetten van vluchtelingen kan alleen in uitzonderlijke gevallen, staat in een verklaring.

Deportaties

In juli richtte een VN-commissie tegen discriminatie zich ook al kritisch tot India. De commissie (CERD) uitte toen haar zorgen over "willekeurige massadetenties" van Rohingya, onder wie kinderen. In sommige gevallen worden de zaken van vluchtelingen helemaal niet in behandeling genomen en hebben ze ook geen toegang tot juridische hulp. De CERD voegde eraan toe bezorgd te zijn over berichten van gedwongen deportaties naar Myanmar.

Een woordvoerder van de autoriteiten in de Indiase deelstaat zegt dat naar de zaak gekeken wordt; er zou worden onderzocht waarom ze worden vastgehouden en wat hun status is.

De Rohingya worden al decennia gediscrimineerd en vervolgd in het overwegend boeddhistische Myanmar. In 2017 begon het leger een grootschalige aanval in de regio Rakhine, waar de meeste Rohingya vandaan komen. Duizenden moslims werden gedood, honderdduizenden mensen sloegen op de vlucht.

In februari 2021 trok het toch al oppermachtige leger van Myanmar opnieuw alle macht naar zich toe. Het pleegde een coup, die leidde tot massale protesten. De junta sloeg die hard neer, waarna de strijd verder verhardde. Inmiddels hebben burgermilities en gewapende verzetsgroeperingen, vaak ontstaan op basis van etniciteit, grote delen van het land onder controle. De steden zijn veelal nog in handen van de junta, maar daarbuiten hebben verzetsgroeperingen het voor het zeggen.

Correspondent Mustafa Marghadi kon eerder dit jaar mee met de gewapende oppositie en zag het effect van het conflict op de bevolking:

Het kabinet wil snel een deel van de Vreemdelingenwet buiten werking stellen. Daarmee zijn er direct meer maatregelen mogelijk om de asielinstroom te beperken en de Tweede en Eerste Kamer hoeven er niet eerst mee akkoord te gaan. Dit staat in het regeerprogramma dat premier Schoof morgen presenteert, zo melden betrokkenen aan de NOS.

Gedacht wordt aan het onmiddellijk beperken van gezinshereniging van meerderjarige kinderen en het inperken van het indienen van meerdere asielverzoeken, wat stapelen wordt genoemd.

Asielcrisis

Minister Faber van Asiel en Migratie wil snel een asielcrisis uitroepen en die moet volgens haar één of twee jaar duren, zo zei ze vanavond na afloop van een asieldebat. "Mensen ervaren een asielcrisis, de systemen lopen vast op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting", aldus de PVV-minister. Ze vindt dat de regering zijn grondwettelijke taak niet meer kan vervullen.

Volgens de minister is het uitroepen van zo'n asielcrisis niet in strijd met de wet:

'Opt-out'

Ook stuurt het kabinet volgende week een officieel verzoek naar Brussel om voor Nederland op asielgebied een uitzondering te maken. Dit heet 'opt-out' en betekent dat Nederland zich niet aan Europese asielregels hoeft te houden.

In het regeerprogramma van het kabinet-Schoof worden de in mei opgeschreven afspraken van PVV, VVD, NSC en BBB concreet uitgewerkt. De vier coalitiepartijen willen een veel strenger asielbeleid en spraken in hun zogenoemde hoofdlijnenakkoord over het strengste asielbeleid "ooit".

'Uitzonderlijke omstandigheden'

Een van de belangrijkste maatregelen van het kabinet is nu dus de activering van de uitzonderingsbepaling van de Vreemdelingenwet 2000, zoals dat officieel heet. Als er sprake is van "uitzonderlijke omstandigheden" mag het kabinet dit doen via een zogenoemde algemene maatregel van bestuur (AMvB), waardoor er niet meteen goedkeuring van het parlement nodig is.

Het kabinet vindt dat nu sprake is van uitzonderlijke omstandigheden, omdat er volgens het kabinet een crisis is in de opvang. Bij het aanmeldcentrum Ter Apel komen nog steeds te veel asielzoekers binnen voor de 2000 opvangplekken en andere asielcentra kampen ook met een tekort aan bedden.

Coronacrisis

In de coronacrisis is de AMvB ook gebruikt om meteen allerlei ingrijpende maatregelen te nemen om het virus in te dammen. De Kamer heeft daar pas achteraf goedkeuring voor gegeven en dat moet nu ook gebeuren.

Oppositiepartijen zoals GroenLinks-PvdA, SP en Denk zijn ontstemd dat het kabinet het parlement buitenspel wil zetten. Maar minister Faber benadrukte in het debat over de asielinstroom dat wettelijk is vastgelegd dat een kabinet dit kan doen, als er sprake is van een "noodsituatie". "Ik hou me aan wet- en regelgeving", aldus de minister. "Ik kleur binnen de lijntjes en ik mag dit instrument inzetten."

Oordeel Hof van Justitie

Het is ook de vraag of het Europees Hof van Justitie deze route van het kabinet goedkeurt, maar in Den Haag leeft het idee dat er dan in de tussentijd in elk geval stappen gezet kunnen worden met het inperken van de instroom van asielzoekers.

Over de opt-out op Europees asielbeleid zal Nederland de komende jaren moeten onderhandelen. Het is onzeker wanneer en of dat lukt, maar het kabinet wil er in elk geval mee beginnen.

Minister Faber gaat verder met de Asielcrisiswet, waarin nog meer instroombeperkende maatregelen worden vastgelegd, zo is afgesproken in het hoofdlijnenakkoord van de coalitie.

De Belastingdienst gaat de zzp-wet tegen schijnzelfstandigheid per 1 januari 2025 "niet hysterisch controleren", maar de belastinginspecteurs gaan zich wel richten op sectoren waar veel schijnzelfstandigheid is.

Deze toezegging deed staatssecretaris van Financiën Idsinga (NSC) aan de Tweede Kamer. "Er zijn nu tachtig belastinginspecteurs die op schijnzelfstandigheid handhaven en dat blijven er tachtig", zei hij.

Als bij controle blijkt dat een opdrachtgever ten onrechte mensen als zzp'er in plaats van als werknemer laat werken, dan krijgt de opdrachtgever een naheffing van de sociale premies en belastingen die eigenlijk betaald hadden moeten worden.

Bedrijven die te goeder trouw zijn kunnen eerst een waarschuwing krijgen om alsnog aan de wet te gaan voldoen. Met boetes zal "terughoudend" worden omgegaan, tenzij het bedrijf willens en wetens flink de fout in gaat.

Verschillende Kamerleden verwoordden in een Kamerdebat de zorgen bij groepen zzp'ers. Die zijn bang om opdrachten kwijt te raken of alleen als werknemer hun werk te mogen doen terwijl ze zelfstandige willen blijven.

Minister van Sociale Zaken Van Hijum (NSC) wijst erop dat het kabinet als belangrijke doelstelling heeft het aantal schijnzelfstandigen flink terug te laten lopen. "Het is code oranje." Nederland heeft ten opzichte van omringende landen veel zzp'ers en dat komt ook doordat daar eigenlijk veel 'werknemers' tussen zitten, staat in verschillende adviezen aan het kabinet.

Het risico daarvan is dat een grote groep werkenden te weinig betaald krijgt, niet of nauwelijks verzekerd is tegen arbeidsongeschiktheid en te weinig pensioen opbouwt. Dat is op lange termijn slecht voor de economie, staat er in de adviezen.

"Het is een ondermijning van de sociale zekerheid want die is gebaseerd op solidariteit", zegt Van Hijum. "Aan de onderkant van de arbeidsmarkt is het ook vaak geen vrijwillige keuze en is het voor werkgevers een verdienmodel geworden." Van Hijum wijst erop dat juist daar uitbuiting plaatsvindt, ook onder arbeidsmigranten.

In de zorg, het onderwijs en de kinderopvang heeft de gedoogsituatie te lang geduurd, vindt het kabinet. In deze sectoren, maar bijvoorbeeld ook in de bouw, zijn werkgevers al begonnen met meer zelfstandigen in dienst te nemen en met betere arbeidsvoorwaarden aan zich te binden. "Nu weer gaan uitstellen ontmoedigt dat alleen maar", zegt Idsinga.

Ook bij de overheid werken zzp'ers, terwijl er volgens de wet eigenlijk een dienstverband zou moeten zijn. Bij de Belastingdienst alleen al gaat het naar schatting om duizend mensen.

"Het moet bij de Rijksoverheid ook gewoon afgelopen zijn", zegt Van Hijum. "Wat niet betekent dat er geen tijdelijke krachten of zzp'ers meer mogen werken, maar het moet wel goed onderbouwd zijn."

Daarbij wordt een uitzondering gemaakt voor de zzp'ers die nodig zijn voor de afhandeling van het toeslagenschandaal en anders zouden vertrekken.

Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Nederlandse ambassadeur in Teheran op het matje geroepen vanwege beschuldigingen dat Iran ballistische raketten zou hebben geleverd aan Rusland. Dat meldt de Iraanse justitiewebsite Mizan. Ook de ambassadeurs van Duitsland, Frankrijk en het VK zijn ontboden.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken beschuldigde Iran er eerder deze week van korteafstandsraketten te hebben geleverd aan Rusland. Iran ontkent. Duitsland, Frankrijk en het VK kondigden desondanks sancties aan tegen Iran en Nederland voegde zich daar gisteren bij.

Volgens het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn er aanwijzingen dat de Amerikaanse beschuldigingen kloppen. Gisteren ontbood buitenlandminister Veldkamp daarom de Iraanse ambassadeur in Nederland. Op X noemt de minister de levering van de raketten "een ernstige escalatie met directe gevolgen voor de veiligheid van Europa".

Toenadering

"De nieuwe Iraanse regering zegt toenadering tot Europa te willen. Elke vorm van steun aan de Russische agressie tegen Oekraïne staat daar volledig haaks op. Nederland draagt actief bij aan de EU-inzet op nieuwe en stevige sanctiemaatregelen", aldus Veldkamp op X. Duitsland, Frankrijk en het VK schrappen onder meer luchtvaartverbindingen met Iran.

Het ministerie kan niets zeggen over de inhoud van het gesprek dat de minister had met de Iraanse ambassadeur. "De ontbieding alleen is een heel duidelijke boodschap", aldus een woordvoerder.

Korteafstandsraketten

Iran reageerde vandaag dus door de Nederlandse ambassadeur op het matje te roepen. Ook over de inhoud van dat gesprek kan het ministerie niets zeggen.

De ballistische raketten waarover het gaat zijn zogenoemde Fath-360-korteafstandsraketten. Volgens Amerikaanse media heeft Iran zo'n 200 van die projectielen aan Rusland geleverd. Het zijn geleide raketten met een maximale afstand van 120 kilometer.

Een elektrische tandenborstel van ruim twee meter, 28 goocheltrucs in één minuut doen en de meeste pull-ups in een rolstoel. Het is een kleine greep uit de duizenden nieuwe wereldrecords die Guinness World Records ieder jaar verzamelt in een boek. Vandaag is de nieuwe editie uitgekomen.

Van het Guinness World Records-boek, eerder nog The Guinness Book of World Records genoemd, verschijnt ieder jaar een nieuwe druk met daarin records van het afgelopen jaar. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de langste handstand op een skateboard, maar ook aan het record voor het ophangen van de meeste was in een minuut. Niet door een mens, maar door een hond.

Dit jaar waren er 57.000 aanmeldingen. Niet alle wereldrecords krijgen een plekje in het boek. 2115 werden er uitgekozen. Ter vergelijking: in de editie van vorig jaar stonden ruim 2600 records. Toen waren er wel een stuk minder aanmeldingen: 30.000.

Schoenmaat 57

80 procent van de records is dit jaar nieuw of verbeterd, de rest stond er al in. Vaak zijn de records nogal opvallend en dat is dit jaar niet anders. Nieuwe records zijn onder meer de meeste skateboardtrucs in een halve minuut en de grootste collectie knuffels.

Ook de 16-jarige Amerikaanse Eric staat erin. Niet alleen heeft hij de grootste handen voor een puber (23,20 centimeter), maar ook de grootste voeten (34,30 centimeter). Dat is ongeveer schoenmaat 57.

Zelf is hij er nuchter onder, zegt hij tegen de organisatie. "Het is soms moeilijk als mensen staren of vragen erover stellen, maar het geeft je wel meer kans om geweldige mensen te ontmoeten."

In 1955 verscheen het boek voor het eerst. In die 70 jaar zijn er meer dan 150 miljoen exemplaren verkocht, zegt hoofdredacteur Craig Glenday.

Europese consumentenorganisaties, waaronder de Nederlandse Consumentenbond, hebben een klacht ingediend tegen een aantal grote gameontwikkelaars vanwege hun verdienmodel.

De klacht richt zich tegen de makers van games als Fortnite, EA Sports FC 24, Minecraft en Roblox en is ingediend bij de Europese Commissie en het netwerk van consumentenautoriteiten.

Volgens de organisaties is vaak nauwelijks te zien wat de waarde is van de virtuele munten, die ingeruild kunnen worden voor zogenoemde premium functies in spellen. Ze pleiten ervoor om de prijs in echte valuta te tonen. Daarnaast wijzen ze erop dat de waarde van de virtuele munten niet vaststaat: game-ontwikkelaars kunnen gaandeweg de prijs van een munt aanpassen.

De organisaties hekelen ook dat de coins vaak in bundeltjes gekocht moeten worden, waardoor gamers aangemoedigd worden om meer uit te geven dan ze eigenlijk wilden. Ze stellen daarnaast dat kinderen vatbaarder zijn voor "deze manipulatieve tactieken" en niet goed doorhebben hoeveel geld ze kwijt zijn.

39 euro per maand

Een Europese studie toonde eerder aan dat kinderen gemiddeld 39 euro per maand uitgeven aan aankopen in spelletjes. "Gamers moeten hun rekenmachine niet nodig hebben als ze een beslissing willen nemen over hoeveel ze uitgeven. Het bedrag zou in echte valuta getoond moeten worden en deze verleidende praktijken moet een halt toegeroepen worden", zegt directeur Agustín Reyna van de Europese consumentenkoepel.

De Nederlandse Consumentenbond sluit zich daarbij aan. Directeur Sandra Molenaar: "De game-industrie haalt alles uit de kast om consumenten zoveel mogelijk geld uit te laten geven. Ook als het om kinderen gaat, terwijl die hartstikke kwetsbaar zijn. Dat moet direct stoppen."

De bossen in Nederland hebben een aanzienlijk grotere hoeveelheid stikstof te verwerken dan er vanuit het RIVM bekend was. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Wageningen University en Research (WUR).

Aanleiding voor het nieuwe stikstofonderzoek was de kritiek die al tijden klinkt uit de agrarische sector. Critici hebben argwaan over de rekenmodellen van het RIVM. Die zouden geen betrouwbare afspiegeling bieden van de daadwerkelijke situatie.

Er werd gevraagd om een keer op de ouderwetse manier te meten, in het veld met een peilstok. Daarop besloot de WUR een nieuwe meting uit te voeren op 127 verschillende plekken.

Nog hoger

Wim de Vries, stikstofdeskundige en onderzoeker van de WUR, noemt de uitkomsten verrassend. "De afgelopen dertig jaar is de stikstofvoorraad met ongeveer 1300 kilo per hectare toegenomen. Per jaar is dat 40 kilo per hectare extra. En dat is ontzettend veel", zegt De Vries in het NOS Radio 1 Journaal.

Volgens RIVM-modellen is de gemiddelde stikstofneerslag in Nederland zo'n 20 kilo per hectare. De hoogleraar schat in dat het gemiddelde zelfs nog hoger ligt dan veertig kilo omdat een deel van de neerslag uitvloeit naar diepere bodemlagen en in het hout.

Hoe zit het ook al weer met de stikstofcrisis? Via de onderstaande link leggen we het je uit in 4, 7, 12 of 15 minuten:

De Vries: "De natuur heeft obesitas. Stikstofgevoelige gebieden kunnen zo'n 20 kilo per hectare aan". Dat er nu zoveel stikstof is gemeten, vindt hij opvallend. "Het lijkt erop dat het lang is onderschat hoeveel kleine bossen opnemen."

Stikstof in de bodem is niet per definitie een probleem, maar ondertussen is de opgestapelde hoeveelheid niet meer in balans met de natuurlijke aanwezigheid. "Het grootste probleem bij stikstof is niet eens de huidige belasting, maar de erfenis uit het verleden", aldus De Vries.

Stikstofdeken

De Vries benadrukt dat het om een "stikstofdeken" gaat die over heel Nederland ligt, en die wordt steeds groter. Per gebied is de variatie minimaal. Met het oog op toekomstig beleid is het volgens hem een misvatting om per hectare te berekenen wat de bodem aankan en daar proberen verandering in te brengen.

Wat hij wel logisch vindt, is het nastreven van de emissiereductie in het hele land. "Het lijkt mij heel belangrijk om voortvarend de uitstoot van elk bedrijf naar een doelstelling te brengen, zoals dat is afgesproken. Anders blijft het ophopen."

In het Zuid-Limburgse Mesch is het begin van de bevrijding van Nederland herdacht. Bij de ceremonie in het dorp waren, in het bijzijn van koning Willem-Alexander en koningin Máxima, optredens en werden verhalen verteld over hoe de bevrijding in Nederland begon.

Er waren toespraken van gouverneur in Limburg Emile Roemer, burgemeester Alain Krijnen en Derrick Deetz, de achterneef van de eerste gesneuvelde Amerikaanse soldaat op Nederlands grondgebied.

Deetz roemde de banden tussen Nederland en de VS en de rol die Nederland speelde in de ontstaansgeschiedenis van de Verenigde Staten. "Onze landen zijn al 400 jaar met elkaar verbonden in vrijheid." Daarna volgde een stoet van Amerikaanse voertuigen die net als 80 jaar geleden door het dorp rolden.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima arriveerden samen met een veteraan bij de herdenking:

Op deze dag in 1944 werd het dorpje als eerste in Nederland bevrijd door de 30ste divisie van 117e regiment van het Amerikaanse leger. De bevrijders landden drie maanden daarvoor op de stranden van Normandië tijdens D-Day. Vanuit Mesch trokken de geallieerden verder bezet gebied in, met onder meer Operatie Market Garden die op 17 september 1944 begon.

De ceremonie in Mesch is het startschot van het herdenkingsjaar in het hele land. In de komende maanden wordt de bevrijding herdacht in aanloop naar 15 augustus 2025. Dan is het 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde.

Vanavond om 19.00 uur is er op NPO 2 het programma 80 jaar bevrijding te zien.

De Britse staatssecretaris die verantwoordelijk is voor de bestrijding van criminaliteit is tijdens een toespraak voor politieagenten bestolen. Diana Johnson sprak over "een epidemie van asociaal gedrag en (winkel-)diefstal" waar de vorige Conservatieve regering het nieuwe Labour-bewind mee zou hebben opgezadeld. Na afloop was haar handtas verdwenen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigt dat haar spullen zijn gestolen uit het hotel waar de toespraak werd gehouden. De politie van Warwickshire, waar de conferentie werd gehouden, zegt de zaak in onderzoek te hebben. Er is een man van 56 opgepakt; hij is op borgtocht vrijgelaten.

Over de verdachte zijn verder geen details bekendgemaakt. Ook is niet duidelijk waar de tas zou hebben gelegen.

Nieuwe agenten

Na afloop van de conferentie bedankte staatssecretaris Johnson via X politieagenten voor hun "onvermoeibare inzet" bij de bestrijding van de rellen van eerder deze zomer. Dat haar handtas was gestolen, zei ze er niet bij.

Labour-premier Starmer heeft eerder beloofd dat de Britse politie versterkt wordt; hij wil duizenden nieuwe agenten.

Het Britse zorgsysteem is "gebroken, maar nog niet verslagen", stelt premier Starmer na de publicatie van een zorgelijk overheidsrapport over de National Health Service (NHS).

De nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk heeft direct na zijn aantreden een rapport laten opstellen om vast te stellen hoe ernstig de situatie van de NHS werkelijk is. Al jaren horen we verhalen over hoe de zorgsector - die voor bijna 70 miljoen Britten gratis is - piept en kraakt onder lange wachtlijsten en grote personeelstekorten.

"Iedereen die zelf of via familieleden met de NHS te maken heeft gehad, weet dat het systeem kapot is", zei Starmer na de conclusies van het rapport. "De staat waarin ons zorgsysteem momenteel verkeert, is onvergeeflijk. Het is de vorige Conservatieve regering die de NHS kapot heeft gemaakt. De enige manier om vooruit te komen is door de sector te hervormen en alleen een Labour-regering kan dat realiseren."

Alles is stuk

Het is inmiddels een bekend mantra van de nieuwe Labour-premier: volgens Starmer heeft de Conservatieve Partij, die de afgelopen veertien jaar aan de macht was, het land in een beroerde staat achtergelaten. Daardoor zou zijn Labour-regering nu geconfronteerd worden met dramatische overheidsfinanciën, een gapend gat in de rijksbegroting, uitgeholde publieke diensten en een zorgsector die er erbarmelijk aan toe is.

Dat de NHS met problemen kampt, is voor Britten niets nieuws. Dagelijks staan de kranten vol met schrijnende verhalen over de enorme werkdruk waaronder het personeel gebukt gaat, zorgen over de patiëntveiligheid, het tekort aan bedden en de meer dan zes miljoen patiënten die op een wachtlijst voor zorg staan. Maar als je Britten vraagt waar ze echt trots op zijn, noemen ze nog steeds de NHS: een zorgsysteem dat in een kapitalistisch land als het VK gratis en toegankelijk is voor iedereen, ongeacht inkomen of achtergrond.

Conclusies rapport

Het NHS-rapport, geschreven door chirurg en voormalig zorgminister Ara Darzi, concludeert dat de wachttijden sterk zijn gestegen, bijvoorbeeld voor kankerbehandelingen en de spoedeisende hulp. Lange wachtlijsten leiden mogelijk tot zo'n 14.000 vermijdbare sterfgevallen per jaar.

Ondanks inzet van extra personeel is de productiviteit in de NHS de afgelopen jaren gedaald doordat het aantal ziekenhuisbedden en de diagnostische capaciteit tekortschieten. Daarnaast zou de medische technologie van de NHS vijftien jaar achterlopen op die van de privézorg.

Het rapport meldt weinig over social care, langdurige zorg en ondersteuning buiten het ziekenhuis. Terwijl ook deze sector kampt met capaciteitstekorten en wachtlijsten. Hierdoor is er geen plek om patiënten op te vangen die uit het ziekenhuis ontslagen kunnen worden. Dit resulteert in een bezetting van ongeveer 13 procent van de ziekenhuisbedden door deze groep, wat het systeem verder verstopt.

Starmers plan

Met dit rapport in de hand wil Starmer een tienjarig plan maken om de NHS radicaal te hervormen. Zijn grootste prioriteit is het verkorten van de wachttijden door te investeren in technologische verbeteringen, zorg buiten ziekenhuizen en preventie, zodat minder Britten ziek worden en minder zorg nodig hebben. Preventie is ook een aandachtspunt in andere Europese landen, zoals Nederland. Een vergrijzende bevolking en steeds complexere ziektebeelden vragen om een aangepast model.

De NHS is de grootste werkgever van het land en heeft een jaarlijks budget van 160 miljard pond. Ondanks deze enorme bedragen tonen onderzoeken keer op keer aan dat het tekort aan investeringen het zorgsysteem parten speelt.

Onder Labour-premier Tony Blair stegen de zorguitgaven met ongeveer 5 procent per jaar, maar zijn Conservatieve opvolgers beperkten die jaarlijkse stijging tot 1 procent. Starmer lijkt bereid om weer meer te investeren in de NHS, maar alleen als er hervormingen komen die de zorg daadwerkelijk verbeteren.

Volgens Oekraïense autoriteiten heeft Rusland afgelopen nacht een Oekraïens graanschip aangevallen op de Zwarte Zee. De Oekraïense marine stelt dat de aanval plaatsvond in de Roemeense maritieme zone, maar een woordvoerder van de Roemeense marine spreekt dat tegen. De claims zijn nog niet onafhankelijk te verifiëren.

Het graanschip was vanuit Oekraïne onderweg naar Egypte. Volgens de woordvoerder van de Oekraïense marine werd de aanval uitgevoerd met een Tu-22-bommenwerper. Die gebruikt Rusland tijdens deze oorlog geregeld om Oekraïense doelen aan te vallen.

Persbureau Reuters schreef eerder op basis van een anonieme bron dat het schip op het moment van de aanval vlak voor de monding van de rivier de Donau voer. Er vielen geen slachtoffers bij de aanval, berichtte de Oekraïense president Zelensky op X.

De export van graan is belangrijk voor Oekraïne. Door een corridor die de Oekraïense krijgsmacht in de Zwarte Zee wist te creëren, konden vrachtschepen een tijdlang relatief veilig varen.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken noemde de aanval op het graanschip een gevaar voor de voedselzekerheid wereldwijd. Rusland heeft nog niet gereageerd op de claims.

Spanning tussen NAVO en Rusland loopt al op

Als de aanval inderdaad in de Roemeense maritieme zone plaatsvond, betekent dat dat de spanning tussen Rusland en de NAVO verder oploopt.

De laatste weken zorgt het feit dat Rusland steeds vaker het NAVO-luchtruim schendt al voor spanning. De Russen sturen drones bewust de NAVO-grens over om te kijken hoe het militaire bondgenootschap reageert, denken ze op het hoofdkwartier van het militaire bondgenootschap.

Een van de grootste exporteurs ter wereld

Oekraïne is economisch erg afhankelijk van het verkopen van graanproducten aan andere landen. In het jaar vóór de Russische invasie bestond zo'n 40 procent van de totale Oekraïense export uit graan. Het land verdiende, als een van de grootste graanexporteurs ter wereld, er dat jaar zo'n 11 miljard euro mee.

Aan het begin van de oorlog dreigde Rusland de Oekraïense graanhandel stil te leggen met een blokkade. Hierdoor dreigden voedseltekorten, met name in landen in Afrika, Azië en het Midden-Oosten.

In juli 2022 kwam onder leiding van de Verenigde Naties een graandeal tussen Oekraïne en Rusland tot stand. Graanschepen konden na Turkse inspectie de Oekraïense havens weer verlaten via specifieke zeeroutes. Een jaar later stapte Rusland uit die overeenkomst. Rusland dreigde opnieuw met aanvallen op Oekraïense schepen die vanuit Odesa vertrokken, en voerde ook op grote schaal aanvallen uit op Oekraïense havens.

Corridor

Met behulp van antischeepsraketten wist Oekraïne de Russische marine grotendeels op afstand te houden. Oekraïne wist zo stukje bij beetje de Russische schepen weg te drijven van de Oekraïense kust. Via die corridor, die langs de kust van Roemenië en Bulgarije loopt, exporteert Oekraïne iedere maand ongeveer vier miljoen ton aan graan.

De afgelopen tijd lijkt Rusland echter weer actiever te worden in de regio. Gisteren deelde Oekraïne nog een video van een Russisch gevechtsvliegtuig dat het leger zou hebben neergeschoten boven de Zwarte Zee.

'Drie medewerkers Rode Kruis gedood door Russische aanval'

Vandaag vinden ook op het Oekraïense vasteland aanvallen plaats. Volgens Oekraïense autoriteiten werden er drie Oekraïense medewerkers van het Rode Kruis gedood door Russisch vuur. Twee andere medewerkers raakten gewond, van wie een ernstig, berichten Oekraïense autoriteiten.

Op X deelde Zelensky een foto van de brandende vrachtwagen met daarop het logo van het Internationale Rode Kruis (ICRC). Volgens de humanitaire organisatie waren de medewerkers bezig met het uitdelen van hout en briketten in de regio.

De komende drie jaar werken meerdere bedrijven in Nederland en Duitsland samen om veerdiensten met zelfvarende boten op de Waddenzee mogelijk te maken. Het gaat om een initiatief van ondernemersvereniging FME, die meerdere bedrijven bijeenbracht voor het project.

Vandaag start het experiment officieel. "Eerst kijken we hoe andere Europese initiatieven het doen. Dan verzamelen we zelf data uit de praktijk op bestaande veerboten, waarmee we een testschip laten varen", vertelt Leo van der Burg van FME. "Uiteindelijk is het doel dat je vanaf de wal bepaalde taken kan overnemen van de mensen op het schip."

In een latere fase van het experiment hoopt Van der Burg dat de technologie bij de twee deelnemende rederijen kan worden toegepast. "We hebben de focus op twee rederijen: een Duitse en een Nederlandse, die allebei vracht en passagiers vervoeren", zegt Van der Burg. "Als we nu niet inzetten op deze ontwikkelingen dan lopen we achter de feiten aan."

AI-kapitein

In de eerste fase van de test worden verschillende veerboten van Rederij Doeksen, de Nederlandse rederij uit Harlingen, uitgerust met technologie om informatie te verzamelen. "Nu bepaalt een stuurman of je naar links of naar rechts uitwijkt en of je harder of zachter vaart. Als je veel van deze informatie verzamelt, dan kan het systeem op basis van die praktische ervaringen op den duur zelf digitale beslissingen nemen", zegt Van der Burg.

Vanaf het voorjaar van 2025 gaat er vervolgens een klein testschip varen met een zogenoemde 'AI-kapitein' aan het roer. Dan wordt gekeken naar hoe het schip in bepaalde situaties reageert, "Het hoeft bijvoorbeeld niet uit te wijken voor een zeehond, maar wel voor een klein bootje. Dat moet het systeem uit de data en de testen leren onderscheiden."

Zorgen over het project

Niet iedereen is blij met het vooruitzicht van autonoom varende schepen op de Waddenzee. "Ze gaan voorbij aan wat een stuurman doet. Het is geen computerspelletje om een schip te besturen", zegt PvdA-Statenlid Christa Oosterbaan.

Ze heeft de provincie Friesland, die geld beschikbaar heeft gesteld voor het project, kritische vragen gesteld. Zelf woont ze op Terschelling en ze heeft naast haar functie als Statenlid ook als maritiem officier gewerkt. "Je zit ook niet de hele dag over je radar gebukt. Er komt meer bij kijken. Je kijkt naar buiten, je voelt het, je ruikt het."

"Over de technische ontwikkeling maak ik me geen zorgen", aldus Oosterbaan. Het Statenlid is vooral bang dat de innovatie ten koste gaat van de beroepsgroep. Maar ook over de veiligheid heeft ze zorgen. "De Waddenzee is heel druk, met veel pleziervaart, schuivende zandbanken en getijden. Dan is een schip zonder bemanning niet veilig."

Volgens Leo van der Burg is de technologie er juist om de veiligheid te waarborgen, "Je kunt op de Waddenzee als kapitein geen twee seconden je ogen dichtdoen. Maar juist daarom is die technologie handig."

Verder benadrukt hij dat het autonome varen eerder als hulpmiddel moet worden gezien dan als vervanging. Hij maakt de vergelijking met autorijden. "Als ik een aantal uur in de auto heb gereden, dan ben ik ook blij met Lane Assist. Het is dan fijn om een stukje techniek te hebben om je te helpen."

Het Openbaar Ministerie verdenkt voormalig profvoetballer Ronnie S. (40) van de invoer van ruim 2000 kilo cocaïne. De oud-speler van onder meer NAC Breda en FC Twente zou daarnaast honderdduizenden euro's hebben witgewassen.

Volgens justitie stuurde S. uithalers aan en communiceerde hij via versleutelde berichten over drugstransporten. De oud-voetballer zit sinds juni in de cel en blijft voorlopig vastzitten. S. was vanochtend niet aanwezig bij de regiezitting.

De broer van S. werd in maart veroordeeld tot 4,5 jaar cel voor drugssmokkel maar is voortvluchtig, schrijft Omroep Brabant. Justitie is bang dat Ronnie S. ook vlucht als hij voorlopig wordt vrijgelaten.

Ook de vriendin en ouders van S. werden in juni gearresteerd en hebben enkele nachten in de cel doorgebracht. Zij zijn vrijgelaten maar worden nog steeds verdacht, maakte de politie onlangs bekend. De broer van S. wordt ook in deze zaak vervolgd.

Doorzoekingen

Na de aanhoudingen doorzocht de politie zes woningen en een camper en vond 100.000 euro contant geld. Er is beslag gelegd op het geld, evenals op bankrekeningen, zes luxe horloges, drie voertuigen, sieraden, fitnessapparatuur, drie woningen en een jacht.

De volgende zitting staat gepland op 28 november. Het is nog niet bekend wanneer de zaak inhoudelijk wordt behandeld. Wel kondigde de officier aan dat S. gelijktijdig met zijn voortvluchtige broer zal worden berecht.

Een Britse verpleegkundige die veroordeeld is voor de moord op zeven baby's en nog eens zeven pogingen daartoe, stond onder collega's al langere tijd bekend als Nurse Death. Signalen dat er iets mis kon zijn, werden echter weggewimpeld door het ziekenhuis, blijkt op hoorzittingen over hoe het zo fout kon gaan.

De commissie-Thirlwall onderzoekt hoe het kan dat er zo lang geen alarmbellen afgingen in het ziekenhuis waar Lucy Letby werkte. De baby's stierven in 2015 en 2016, maar Letby werd pas halverwege 2018 opgepakt. De 34-jarige vrouw kreeg eerder dit jaar vijftien keer levenslang. Ze heeft nooit schuld bekend.

Op de eerste dag van de hoorzittingen kwam een document boven tafel waaruit bleek dat Letby jaren geleden al een morbide bijnaam had gekregen van beginnend artsen in het Countess of Chester Hospital: Nurse Death (zuster dood). Het ziekenhuis vond die beschrijving echter beledigend voor Letby zelf.

"Er moest worden ingegrepen bij de leiding van de afdeling Neonatologie", valt te lezen in de aantekeningen die de geneesheer-directeur destijds maakte. "Dit veroorzaakt onrust in het team."

'Gemene deler'

Hoewel kinderartsen denken dat zij de 'gemene deler is' bij alle sterfgevallen, vond het ziekenhuis Letby toch geschikt. "Er zijn geen problemen met haar competentie, geen problemen met training. Staat in hoog aanzien van het team." Letby protesteerde dat ze als zondebok werd aangewezen.

De twijfels over Letby waren daarmee nog niet van tafel. Een vroedvrouw van het ziekenhuis trok haar eigen conclusies toen ze een rapport onder ogen kreeg over de onverwachte sterfgevallen in het ziekenhuis.

"Ze omschrijft hoe ze met een fluorpen door het overzicht ging en het haar opviel dat Letby telkens terugkwam in bijna alle gevallen", omschrijft een onderzoeker de getuigenis van de verloskundige. De veiligheidsfunctionaris van het ziekenhuis wimpelde de bevindingen echter weg.

Angst voor reputatieschade

Uit documenten blijkt dat het ziekenhuis bij de sterfgevallen aanvankelijk vooral bang was voor reputatieschade. "Het werd gezien als een risico voor het imago, niet voor de veiligheid van de baby's", menen onderzoekers.

Hoewel Letby uiteindelijk wel werd overgeplaatst naar een administratieve functie, werd de politie nog altijd niet ingeschakeld. Opvallend daarbij is dat zelfs de Inspectie Gezondheidszorg signalen lijkt te hebben gemist: een van de moordpogingen waarvoor Letby is veroordeeld, vond plaats tijdens een controle in februari 2016.

De verwachting is dat de hoorzittingen nog tot begin volgend jaar duren, waarna er een rapport met aanbevelingen wordt opgesteld. Sommige experts noemen de opzet van de commissie te beperkt en vinden dat ook onderzocht moet worden of Letby daadwerkelijk schuldig is, gezien eerdere gerechtelijke dwalingen met verpleegkundigen zoals de Nederlandse Lucia de Berk.

Voorzitter Thirwall laat echter weten dat dat onderwerp buiten het mandaat van de commissie valt. De Britse minister van Volksgezondheid noemt het tactloos en lomp om te twijfelen aan het oordeel van de rechters.

Vervoerder Keolis overweegt om niet langer te stoppen op station Enschede Kennispark na afloop van voetbalwedstrijden van FC Twente laat in de avond. Volgens Keolis ontstaan er gevaarlijke situaties door de grote aantallen supporters en kan de veiligheid van mensen niet worden gegarandeerd. De vervoerder eist maatregelen.

Een woordvoerder van Keolis zegt tegen regionale omroep Oost dat zich eerder "levensgevaarlijke situaties" hebben voorgedaan op het station. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die op het spoor belanden.

"Het is een relatief klein station en na de wedstrijd gaan fans massaal naar buiten om nog snel de laatste trein te kunnen pakken. Dan wordt het dringen en drukken, want we kunnen maar 400 mensen vervoeren in een trein."

Machinisten maken zich ook zorgen over incidenten in de trein door supporters die zich misdragen. "Ze belagen medewerkers, zowel fysiek als verbaal, medereizigers worden belaagd, ze richten vernielingen aan, trekken aan de noodrem en verkeren onder invloed van drank of andere middelen", aldus Keolis.

Aankomende dinsdag kunnen supporters na de wedstrijd tegen Heerenveen - die om 20.00 uur begint - gewoon de Keolis-trein pakken, maar volgens Oost is het de vraag of dat ook geldt voor de wedstrijd tegen Fenerbahçe, begin oktober.

FC Twente, de gemeente, ProRail, NS en de provincie onderzoeken nu wat er mogelijk is. Keolis denkt aan een poortjessysteem waarbij het treinstation tijdelijk kan worden afgesloten als het maximumaantal reizigers is bereikt.

Ondanks kritiek van enkele bestuursleden, verlaagt de Europese Centrale Bank (ECB) de rente opnieuw. Die gaat nu van 3,75 procent naar 3,5 procent. De ECB denkt dat de inflatie genoeg onder controle is om wat gas terug te nemen.

In een toelichting wijst de ECB naar de laatste inflatiecijfers uit de eurozone. Die kwamen in augustus uit op 2,2 procent. Met een hoge rente probeert de ECB de prijsverhogingen terug te dringen naar een structureel niveau van 2 procent.

De ECB verwacht dat de inflatie over heel dit jaar uitkomt op 2,5 procent, vooral omdat de energieprijzen later dit jaar vermoedelijk weer wat stijgen. De inflatie moet via 2,2 procent volgend jaar in 2026 uitkomen op 1,9 procent.

Rente eerder dit jaar verlaagd

Drie maanden geleden verlaagde de ECB voor het eerst sinds september 2019 de rente weer. Die ging toen van een recordstand van 4 procent naar 3,75 procent. Tot die tijd verhoogde de ECB de rente juist, om zo de hoge prijsstijgingen in de eurozone onder controle te krijgen.

Door de hoge prijsstijgingen houden Europeanen maandelijks minder over in hun portemonnee. Met een hoge rente wordt het lastiger om geld te lenen. Daarmee koelt de economie af en komen de prijzen onder controle.

Aanpak prijsstijgingen

Door de energiecrisis na de Russische inval in buurland Oekraïne, schoten de prijzen in Europa enkele jaren terug omhoog. Om die te beteugelen maakte de ECB het met een recordrente van 4 procent lastiger op geld te lenen.

Maar sinds de inflatie dit jaar langzaam naar het doel van 2 procent zakte, begon de ECB de rente voorzichtig te verlagen. Vorige maand kwam de inflatie in de eurozone uit op 2,2 procent, zo beraamde het Europese statistiekbureau Eurostat. Dat is het laagste niveau in drie jaar tijd.

Toch verschilt de situatie per euroland. Zo lag de inflatie in Nederland in augustus met 3,3 procent flink boven het Europees gemiddelde. De hoogste prijsstijgingen waren in België, waar de inflatie uitkwam op 4,5 procent. Daarom waarschuwden meer conservatieve bestuursleden van de ECB ervoor om de rente niet te snel te verlagen.

Verder verlagen?

Op de persconferentie na afloop van de ECB-bijeenkomst wilde ECB-president Christine Lagarde opnieuw geen 'ja' of 'nee' zeggen op de vraag of de rente later dit jaar verder wordt verlaagd. Dat deed ze op vorige persconferenties ook niet.

Ze stelde dat er inmiddels een duidelijk effect is van de ECB-rente op de reële economie, maar dat er nog veel onzekerheden zijn over de economie en de inflatie. Zo kan de Europese economie in de problemen komen als huishoudens toch de hand op de knip houden, de lonen harder doorstijgen dan verwacht of de export daalt door de vele conflicten wereldwijd.

Een stand waar de rente uiteindelijk op moet uitkomen wilde Lagarde ook niet geven. "We willen het doel van structureel 2 procent inflatie in een normaal tijdspad bereiken. En we denken dat dat halverwege 2025 zal zijn", zei ze. "De komende periode blijven we op basis van de cijfers besluiten hoe we verdergaan met het verlagen van de rente en wanneer het genoeg is. Hoe hoog die rente uiteindelijk zal zijn, weten we pas als het zover is."

Regeringspartij BBB baalt ervan dat minister Wiersma van plan is de veestapel te laten krimpen, zoals vanochtend uitlekte. Bij verkoop van bedrijven buiten de familie worden dierrechten 'afgeroomd'.

Partijleider Van der Plas stelt dat de plannen het gevolg zijn van slecht beleid van vorige kabinetten. Volgens haar hebben ministers eerder met de Europese Commissie onhaalbare en onuitvoerbare afspraken gemaakt.

Van der Plas vult aan dat "wij nu met een BBB-minister de scherven moeten opruimen". De partij benadrukt dat de veestapel sinds 2016 al fors gekrompen is.

Niet gedwongen

De partij onderstreept dat in elk geval gedwongen krimp van de veestapel niet mag gebeuren en dat daar ook afspraken over zijn gemaakt in het hoofdlijnenakkoord tussen PVV, VVD, NSC en BBB. Van der Plas wil eigenlijk ook geen 'afroming van dierrechten'. "Maar als wij ervoor willen zorgen dat er niet gedwongen gekrompen moet worden in de veestapel, is dit op dit moment de enige manier", zegt de BBB-leider.

Als er toch sprake zal zijn van gedwongen krimp in Nederland, stopt ze als Kamerlid: "Daar ben ik mordicus tegen; als dat hier wordt uitgevoerd, ben ik weg."

Van der Plas heeft er begrip voor dat een deel van de boeren boos is. Maar ze is blij dat er minder lijkt te worden afgeroomd dan in de mestplannen van de vorige minister. Eerder verzette BBB zich fel tegen de aanpak van Adema. De plannen van Wiersma worden morgen gepresenteerd en Van der Plas gaat ervan uit dat er "naast zuur ook zoet" in zit.

BBB-leider Van der Plas geeft eerdere kabinetten de schuld van de mestproblemen voor boeren. Daardoor kan de BBB nu niet om moeilijke besluiten heen, zegt ze: