NOS Nieuws - Algemeen

De Amerikaan die deze maand bij de golfbaan van Donald Trump werd opgepakt met een geweer, heeft volgens justitie maanden geleden op papier een "moordpoging" op de presidentskandidaat aangekondigd. Deze Ryan Wesley Routh zou dat hebben gedaan in een brief die nu is opgedoken.

Een getuige heeft verklaard dat enkele maanden geleden een doos met spullen bij zijn huis werd afgeleverd. De getuige zou de doos pas deze week hebben geopend, dus na Rouths arrestatie. Er zaten munitie, een metalen pijp, bouwmaterialen, gereedschap, vier telefoons en meerdere brieven van de hand van Routh in.

Een van die brieven was geadresseerd aan "De Wereld". "Dit was een moordpoging op Donald Trump maar ik heb gefaald", schrijft Routh. Hij roept anderen op om de presidentskandidaat alsnog te vermoorden. "Het is nu aan jullie om het af te maken." Hij looft een beloning van 150.000 dollar (135.000 euro) uit aan degene die het wel zou lukken.

De 58-jarige Routh zit sinds zijn arrestatie vast en is vooralsnog alleen aangeklaagd voor illegaal wapenbezit.

Op 400 meter van Trump

Een week geleden was oud-president Trump aan het golfen in Florida toen een agent van de Secret Service een man ontdekte met een vuurwapen. Routh zat volgens de beveiliging op 400 meter van Trump. De Secret Service opende het vuur, Routh sloeg op de vlucht. Kort daarna werd hij opgepakt op een snelweg.

In zijn auto lag volgens de aanklager een papier met daarop data en plekken waar Trump de komende tijd zou zijn. Ook hing hij de afgelopen maanden regelmatig rond bij het vakantieoord Mar-a-Lago van Trump.

Bewoners van zeventien appartementen in Weert kunnen weer terug naar hun woning. Eerder op de dag werden de appartementen nog ontruimd vanwege een onderzoek naar de mogelijke aanwezigheid van explosief materiaal in een garagebox. De politie meldt nu dat er geen explosieven zijn aangetroffen.

Vanwege de veiligheidsrisico's was de omgeving afgezet. Bewoners van veertig adressen in de directe omgeving was geadviseerd om ramen en deuren gesloten te houden.

Explosievenverkenners van de politie deden onderzoek. Ook de Teamleider Explosieven Veiligheid was aanwezig op de Graswinkellaan, meldt L1.

De Bredase voetbalclub NAC biedt excuses aan voor de rellen die gisteren uitbraken na de wedstrijd tegen Feyenoord in Rotterdam. Algemeen directeur Remco Oversier zegt er alles aan te willen doen om de schade op de relschoppers te verhalen. "Wij tolereren dit gedrag niet."

Om de daders te identificeren werkt NAC nauw samen met Feyenoord, de beide gemeenten en de politie. Ook de hulp van de KNVB Taskforce, die speciaal is opgericht om daders van voetbalincidenten te straffen, wordt ingeschakeld.

Naast Oversier biedt ook Paul Depla, de burgemeester van Breda, excuses aan voor het wangedrag van de relschoppers uit zijn stad. Hij zegt geen woorden te hebben voor hun gedrag. "Wat de horecamedewerkers, die daar stonden te werken om supporters gastvrij te ontvangen, hebben meegemaakt is te gek voor woorden. Ik leef heel erg met ze mee en wil een welgemeend 'sorry' zeggen tegen deze mensen."

Depla zegt dat de daders de vlag van Breda misbruiken om "vreselijk gedrag tentoon te spreiden". "Iedereen met een greintje fatsoen baalt hiervan. Deze mensen verpesten het voor alle NAC-supporters die wel van goede wil zijn", vindt hij. "Dit zijn geen voetbalsupporters, maar relschoppers die we keihard moeten aanpakken."

'Angstige momenten'

NAC Breda speelde gistermiddag tegen Feyenoord in De Kuip. Na afloop van de wedstrijd, die door de Rotterdammers met 2-0 werd gewonnen, ging het mis. Een groep stadionbezoekers viel onder meer een eetkraam in het uitvak aan en bekogelde de politie.

De veelal jonge medewerkers van het eetkraam kropen er aan de achterkant uit en probeerden over het hek weg te komen. Een van hen raakte daarbij lichtgewond. Alle vijf de horecamedewerkers krijgen slachtofferhulp. Tien verdachten zijn opgepakt.

De eigenaar van het uitzendbureau waarvoor de horecamedewerkers werkten, zegt tegen de regionale omroep Rijnmond dat de medewerkers "vreselijk ontdaan zijn" door wat ze hebben meegemaakt. Een woordvoerder van Feyenoord voegt daaraan toe dat ze "angstige momenten" hebben beleefd.

NAC keerde dit seizoen na vijf jaar terug in de Eredivisie. Twee eerdere uitwedstrijden moesten al worden gespeeld zonder publiek, vanwege wangedrag na de promotiewedstrijd tegen Excelsior afgelopen seizoen. Bij de uitwedstrijd tegen FC Twente in Enschede zondag wordt extra politie ingezet.

De man die vrijdag werd aangehouden na een schietpartij in Rijswijk waarbij een 38-jarige vrouw omkwam wordt ook verdacht van poging tot doodslag op het kind van het slachtoffer en op drie buurtgenoten. Het Openbaar Ministerie heeft dat bekendgemaakt.

Het slachtoffer werd vrijdagavond dood gevonden in een portiek van een flat. De 57-jarige verdachte was in de flat toen de politie aankwam en werd direct aangehouden.

De man wordt verdacht van moord op de vrouw. Volgens het OM was haar kind in de buurt toen er werd geschoten. Verdere details over de verdenking zijn niet bekendgemaakt.

"In het belang van het onderzoek kunnen we daar niets over zeggen", zegt een woordvoerder van het OM. Wel zegt het OM dat alles waarvan de man wordt verdacht zich op dezelfde dag heeft afgespeeld.

Femicide

Het motief is nog onduidelijk. Een buurtbewoner zei eerder tegen Omroep West dat de verdachte en het slachtoffer "een haat-liefderelatie" met elkaar hadden. Burgemeester Sahin zei daar zaterdag over dat er sprake lijkt te zijn van femicide: de moord op een vrouw in relationele sfeer of enkel en alleen omdat iemand een vrouw is.

De schietpartij zorgde voor veel onrust in de buurt. Vanavond is om 19.30 uur in Rijswijk een buurtbijeenkomst. Daarbij is ook burgemeester Sahin aanwezig.

"Het Midden-Oosten staat op de rand van een catastrofe", waarschuwde de VN-gezant voor Libanon, Jeanine Hennis-Plasschaert, dit weekend. De Nederlandse oud-minister voegde eraan toe dat er geen militaire oplossing voor het conflict bestaat.

De waarschuwing volgde op een week waarin Israël Hezbollah en de wereld verraste met een aanval op de terreurbeweging via piepers en walkietalkies. Ook voerde Israël een zeldzame luchtaanval uit op Beiroet, waarbij een hoge commandant werd gedood.

Hezbollah beet van zich af met raket- en droneaanvallen ver over de grens in Israël. Raketten sloegen in in de Jizreël-vallei en ook de havenstad Haifa was doelwit. Naim Qassem, de tweede man van Hezbollah, sprak van "een nieuwe fase".

Vannacht volgden grootschalige Israëlische luchtaanvallen op tal van plekken in Libanon en de oproep vanuit Tel Aviv aan Libanese burgers om een veilig heenkomen te zoeken. Er vielen bijna 500 doden. Het is een nieuwe escalatie in het conflict, die de vraag oproept of partijen inderdaad afstevenen op de "catastrofe" waar Hennis voor waarschuwt.

Libanezen in armoede

Imad Salamey, politicoloog aan de Amerikaanse Universiteit van Beiroet, ziet in de grootschalige aanvallen tekenen dat het "beheersen" van het conflict niet langer het belangrijkste doel is. "Het conflict komt in een instabielere fase."

Midden-Oostendeskundige Joseph Daher, verbonden aan de universiteit van Lausanne en auteur van een boek over Hezbollah, aarzelt als hem gevraagd wordt waar dit conflict eindigt. Hij benadrukt dat alle scenario's mogelijk zijn, ook een grote regionale oorlog. Toch is hij ervan overtuigd dat Hezbollah daar niet op uit is. Ook Israël heeft volgens hem, voor nu, andere doelstellingen, al zal het de mogelijkheid van een grotere oorlog niet uitsluiten.

"Hezbollah heeft geen belang bij een totale oorlog", zegt Daher. Hij wijst erop dat de meeste Libanezen dat ook niet willen. "Grote delen van de samenleving zijn solidair met de Palestijnen, maar ze kunnen zich geen oorlog veroorloven. Ze verkeren in een enorme economische crisis, meer dan de helft van de bevolking leeft in armoede. Bovendien is het vertrouwen in Hezbollah beperkt. Volgens een in juni gepubliceerde peiling is er steun van zo'n 30 procent van de bevolking."

Rode lijn

Salamey noemt het risico op verdere escalatie aanzienlijk. "Als diplomatieke interventies niet snel leiden tot een stabielere situatie, kan het conflict ontsporen met een grote Israëlische inval in Libanon", zegt Salamey. "Dat zou leiden tot een grootschalige oorlog. Hezbollah, al worden ze hard geraakt, blijft in staat tot tegenaanvallen, wat de situatie nog explosiever maakt."

Israël wil volgens Daher nu vooral de druk op Hezbollah opvoeren. "Het lijkt daarbij geen enkele 'rode lijn' meer te zien. Burgers, de gemeenschappen waarin zij leven, de hoofdstad Beiroet, worden steeds meer geraakt."

Daher zegt dat de luchtaanvallen op militaire doelen van Hezbollah, zoals lanceerinstallaties, enig effect hebben maar de impact moet niet worden overschat. Hij wijst erop dat Hezbollah zijn raketarsenaal sinds de laatste oorlog met Israël, in 2006, enorm heeft uitgebreid.

De liquidaties door Israël van kopstukken maken een groter verschil. "Strijders kunnen vervangen worden, maar de dood van hun leiders verzwakt Hezbollah." Ook de geraffineerde aanval op Hezbollahs communicatieapparatuur heeft impact: "Dat levert een vertrouwenscrisis op."

Ook Salamey denkt dat die aanval veel impact heeft. Maar Hezbollah blijft dus een bedreiging voor Israël. "Ze hebben een vrije aanvoerroute van materieel via Syrië en onbeperkte steun van Iran."

Daher schat in dat voor een Israëlische grondoorlog "groen licht" nodig is van de VS. "Daarnaast is er binnen Israël verdeeldheid over, ook onder hoge legerleiders. Een groot grondoffensief zou zeer kostbaar en complex zijn, met een Gazafront dat nog niet klaar is, een zeer gespannen Westoever en het besef dat zo'n oorlog niet beperkt blijft tot Libanon. De Jemenitische Houthi's en pro-Iraanse milities in Irak zullen zich dan ook roeren."

Niemandsland

Israël wil de druk op Hezbollah zo ver opvoeren dat ze hun belangrijkste militaire materieel en manschappen terugtrekken van de grens, denkt Daher. "De Israëlische aanvallen op het zuiden van Libanon hebben als doel het creëren van een de facto 'niemandsland' bij de grens, door civiele infrastructuur te vernietigen en het gebruik van witte fosfor op landbouwgronden."

Salamey vermoedt eveneens dat Israël de grensstreek wil 'demilitariseren', maar noemt ook afschrikking. "Israël laat hiermee zien dat het resoluut optreedt tegen Hezbollah." Als laatste noemt Salamey het belang van Israël om zo veel mogelijk strategisch voordeel te bereiken in de fase voor diplomatieke onderhandelingen of staakt-het-vuren-afspraken.

Vanuit diezelfde strategische afwegingen denkt Daher dat Israël erop uit is Hezbollah zover te krijgen een staakt-het-vuren niet langer te laten afhangen van een bestand in Gaza.

Op korte termijn ziet Daher Hezbollah daarin niet meegaan. Hezbollah wil met Hamas, en andere milities, één front blijven vormen. Ook willen ze hun achterban laten zien dat ze een reactie hebben op de Israëlische aanvallen. "De mogelijkheid voor Hezbollah om raketten af te vuren op Israël is intact. In dat opzicht zie ik een grootschalige terugtrekking niet snel gebeuren."

Paus Franciscus heeft vandaag al zijn afspraken afgezegd. Hij heeft "griepachtige symptomen", zegt het Vaticaan. Zijn geplande bezoeken aan Luxemburg en België later deze week gaan vooralsnog wel door. Die reis begint donderdag.

De 87-jarige Franciscus schrapt zijn activiteiten van vandaag uit voorzorg, zegt het Vaticaan. Hij wil uitrusten om te voorkomen dat hij zijn buitenlandse plannen moet afblazen. Op het moment zit hij ook in een rolstoel wegens knie- en rugklachten.

Meer aandacht voor misbruik

De geplande bezoeken aan België en Luxemburg staan in het teken van Europese migratie en de behoeftes van migranten, maar er is ook aandacht voor seksueel misbruik binnen de Rooms-Katholieke Kerk.

Belgische activisten riepen hem vandaag op om dat laatste uitgebreider aan te pakken. Ze vinden dat er grotere hervormingen moeten plaatsvinden in de Rooms-Katholieke Kerk. Die roep klinkt steeds vaker in België. Begin dit jaar zette de paus een Belgische bisschop uit zijn ambt, na grote druk uit meerdere hoeken.

Net terug

De afgelopen maand bezocht de paus vier landen in Zuidoost-Azië en Oceanië in twaalf dagen. Dat was een programma met veel tijdsverschillen en tropische temperaturen. Hij woonde meer dan veertig evenementen bij. Gedurende die reis leek hij in goede gezondheid te verkeren.

De agenda voor de aanstaande week is een stuk minder intensief, het Europese bezoek duurt in totaal vier dagen en er staan twaalf evenementen gepland.

Mirjam Bolle-Levie heeft de Amsterdamse Andreaspenning ontvangen voor haar decennialange inzet voor onderwijs over de Holocaust. De 107-jarige Holocaustoverlevende is de laatste nog levende betrokkene bij de Joodse Raad.

De Andreaspenning is een onderscheiding van de gemeente Amsterdam, die wordt uitgereikt aan mensen die voor de stad een "uitzonderlijke prestatie verrichten met een landelijke uitstraling", bijvoorbeeld op het gebied van sport, wetenschap, journalistiek, kunst of politiek.

De Nederlandse ambassadeur in Israël reikte de onderscheiding namens de Amsterdamse burgemeester Halsema uit aan Bolle-Levie. De 107-jarige vrouw was in Jeruzalem bij de premièrevoorstelling van de film Verdwenen Stad. Die film gaat over de rol die de Amsterdams tramvervoersorganisatie GVB speelde bij de deportaties van Joden in de Tweede Wereldoorlog. Bolle-Levie vertelt in de film over haar oorlogservaringen.

Bolle-Levie was na de uitreiking zeer ontroerd, schrijft Het Parool. "Ik ben zeer onder de indruk van deze onderscheiding. Ik wist niet dat ik zo braaf ben geweest en zoveel heb gedaan voor de Holocausteducatie." Het is de eerste onderscheiding die ze krijgt.

Joodse Raad

In 1938 begon Bolle-Levie als secretaresse voor het Comité voor Joodsche Vluchtelingen. Dat was een Nederlandse hulporganisatie voor vluchtelingen uit nazi-Duitsland. Een aantal jaar later zetten de Duitse bezetters dat comité om in de Joodse Raad, om anti-Joodse maatregelen gemakkelijk in te voeren in Nederland.

Daarmee werd de Raad, die ooit bedoeld was om de Joden te beschermen, het doorgeefluik van de bezetter. Bolle-Levie behield haar functie en was de rechterhand van David Cohen, die samen met Abraham Asscher voorzitter was van de Raad.

Direct na de Tweede Wereldoorlog werd de handelwijze van de Joodse Raad het middelpunt van een morele discussie. Critici stellen dat de Raad zich meer tegen de Duitsers hadden kunnen verzetten.

Bolle-Levie zweeg lange tijd over dat verleden. In 1995 deed ze voor het eerst haar verhaal en verdedigde ze de Raad. "Cohen en Asscher treft geen blaam. Zij dachten destijds dat ze afspraken konden maken met de nazi's en zo de deportatie van Joden zo lang mogelijk konden uitstellen. Ze dachten dat ze goed deden."

In het verfilmde boek Het fatale dilemma werden die eerste interviews met Bolle-Levie vastgelegd.

In 2003 bracht ze het boek Ik zal je beschrijven hoe een dag er hier uitziet uit. In dagboekvorm zijn daarin de brieven gebundeld die ze tijdens de oorlog schreef aan haar verloofde. De brieven en verhalen van Bolle-Levie komen ook terug in de historische dramaserie De Joodse Raad, die begin dit jaar uitkwam.

Bekijk hieronder de special De Ooggetuigen, waarop te zien is hoe een Canadese soldaat, een oorlogscorrespondent, een Joods meisje, een verzetsstrijder, een schooljuf en vele anderen het bevrijdingsjaar beleefden.

Het kabinet wil de zorg beter en efficiënter maken met digitale oplossingen. "Om te vermijden dat het personeelstekort in de zorg onbeheersbaar wordt, is het urgent de administratietijd te halveren, zodat er meer tijd overblijft voor de patiënten. Dat vraagt om innovaties in de sfeer van digitalisering en slim gebruik van kunstmatige intelligentie", zei koning Willem-Alexander op Prinsjesdag in de Troonrede. Maar uit onderzoek blijkt dat digitale oplossingen soms juist tot een grotere zorgvraag leiden.

In Nederland zijn nu ongeveer 17.000 patiënten die met een digitaal platform werken waarmee zij thuis in de gaten gehouden kunnen worden. De bedoeling is dat dit systeem van thuismonitoring en controle door een 'e-nurse' binnen een paar jaar voor de hele zorg toegankelijk wordt: van ziekenhuizen tot huisartsen tot verpleeghuizen.

Patiënten en hulpverleners zijn er enthousiast over, vertellen ze in deze podcast, onder meer omdat de lijntjes onderling korter zijn.

Vincent van Vugt werkt als huisarts in Amsterdam Nieuw-West en doet al jaren onderzoek naar digitale zorg. Hij is een voorstander van digitalisering, omdat dit het contact tussen patiënt en zorgverlener kan versterken en de kwaliteit van de zorg kan verbeteren. Maar, zegt hij, het pr-verhaal dat dit tot een grote efficiëntieslag gaat leiden en personeelstekorten oplost getuigt niet van realisme. Uit onderzoek blijkt volgens hem dat dit zo niet werkt.

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: IJsbrand Terpstra en Anouk Kantelberg

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De 48-jarige Johannes A. heeft vier jaar cel gekregen vanwege de Eritrese rellen in Den Haag, in februari dit jaar. Johannes A., met de bijnaam John Black, wordt gezien als de leider van de rellen. De rechtbank zegt dat het geweld van een "ongekende heftigheid" is geweest.

In februari belaagden honderden tegenstanders van het Eritrese regime een bijeenkomst van voorstanders van het regime in een zalencentrum in Den Haag. Er werd brand gesticht en journalisten en politieagenten werden belaagd met knuppels, stenen en stokken.

De burgemeester kondigde een noodbevel af tijdens de rellen. De totale schade bedroeg 750.000 euro.

Nog twee veroordelingen

Twee andere Eritreeërs kregen ook hun straf te horen in de rechtbank. Zij krijgen zeven maanden en 150 dagen cel. Het OM had respectievelijk 4,5 jaar geëist tegen Johannes A., en acht en zes maanden tegen de andere twee Eritreeërs.

"Ook ervaren politiemensen en ME'ers hadden geweld als dit naar eigen zeggen niet eerder meegemaakt", stelt de rechtbank. "Hulpverlenende diensten zijn belaagd. Politiemensen zijn gewond geraakt en er is grote materiële schade aangericht."

Wrange tegenstrijdigheid

De rechtbank noemt het wrang dat juist "zij die in een democratische rechtsorde bescherming hebben gezocht en gevonden, zich met geweld tegen de overheid keren die hun die bescherming heeft geboden".

In juli werden ook al negen Eritreeërs veroordeeld vanwege de rellen. Zij kregen straffen tussen de vier en twaalf maanden. Ook moesten ze een schadevergoeding van 650.000 euro betalen. In oktober en begin volgend jaar zullen nog zo'n twintig verdachten van de rellen terechtstaan.

Eerder maakte de onderzoeksredactie van de NOS en Nieuwsuur een video over de methode van Eritrese relschoppers wereldwijd:

Twee tijgers die waren opgevangen bij Stichting Leeuw in het Noord-Hollandse dorp Anna Paulowna zijn overgeplaatst naar Kazachstan. De Siberische tijgers zijn uitgezet in een uitgestrekt omheind gebied, in de hoop dat er een nieuwe tijgerpopulatie ontstaat.

In het Centraal-Aziatische land komen tijgers al decennia niet meer voor in het wild. Ruim zeventig jaar geleden werd de laatste wilde tijger in Kazachstan afgeschoten, vertelt projectleider Gert Polet van het Wereld Natuur Fonds aan de regionale omroep NH.

"Ze werden toen nog gezien als een soort ongedierte. De Kaspische tijger, die in heel Centraal-Azië voorkwam, is toen uitgeroeid."

Vlak voor vertrek ging de regionale omroep nog even langs bij de tijgers Kuma en Bohdana:

De tijgers, Kuma en Bohdana geheten, zaten een aantal jaar bij Stichting Leeuw. Kuma werd ooit in beslag genomen bij een particulier in Italië, Bohdana kwam uit Duitsland. Dierenverzorger Jurjen Woltjer van Stichting Leeuw werkte jaren met de twee.

Het duo is volgens Woltjer schuchter, wat ze perfect maakt voor dit project. "We hebben best veel tijgers in de opvang uit circussen of die als huisdier zijn gehouden en die dus veel met mensen te maken hadden. Dat hebben zij niet, ze zijn veel wilder, veel sceptischer."

De dieren moeten volgens Polet in het gebied zelf op voedsel jagen, zodat hun eventuele welpen dat ook doen. "Het is de bedoeling dat hun welpen zo worden opgevoed dat ze vrijwel geen contact met mensen hebben en zelf gaan jagen. Dus dat ze zo goed als mogelijk als wilde dieren worden grootgebracht."

Het uitzetten van de dieren noemt dierenverzorger Woltjer lastig, maar ook prachtig. "Wij zijn in Anna Paulowna begonnen als opvang om dieren die het nodig hebben een plekje te geven. Dat doen we met heel veel liefde. Maar bijdragen aan het voortbestaan van een bijna uitgestorven diersoort is nog veel groter. Hier spreekt zo veel ambitie uit."

Garantie op succes is er volgens Polet niet. Zo moet nog blijken of er welpen komen en of de dieren hun jongen kunnen grootbrengen. Ook zijn meer tijgers nodig voor een gezonde genetische balans. "We zijn pas tevreden als we een levensvatbare populatie hebben rondlopen van zo'n vijftig tijgers. Maar dan zijn we nog wel even bezig", vertelt Polet.

Jongensboek

De directeur van Stiching Leeuw, Robert Kruijff, is verheugd dat de tijgers in Kazachstan mogelijk aan de wieg van een nieuwe populatie staan. "Dat wij hieraan mee mogen doen is fantastisch. Als je mag samenwerken met het Wereld Natuur Fonds en de overheid van Kazachstan om deze dieren terug te brengen in het wild, dat is als een jongensboek."

Tijgers zijn al jarenlang een bedreigde diersoort, al gaat het volgens Polet de laatste tijd wel iets beter met de populatie. Toch noemt hij het project pure noodzaak. "Ze zijn nog steeds een bedreigde soort. We hebben dus nieuwe gebieden nodig waar de dieren vrij kunnen leven om de soort te laten overleven."

De verdachte van de steekpartij bij de Rotterdamse Erasmusbrug van afgelopen donderdag had een ernstige psychische stoornis. Dat blijkt uit een vonnis uit 2022, waarin Ayoub M. volledig ontoerekeningsvatbaar werd verklaard. Hij kreeg toen tbs met voorwaarden opgelegd omdat hij eerder dat jaar zijn moeder had aangevallen met een mes.

In het vonnis staat dat Ayoub M. leed aan een psychotische stoornis. Hij had hallucinaties en waandenkbeelden, en kreeg via stemmen boodschappen door. De aanval op zijn moeder, in februari 2022 in Nijkerk, pleegde hij "volledig onder invloed van zijn stoornis".

De rechtbank oordeelde dat hij een behandeling moest ondergaan in een forensisch psychiatrisch centrum. Wanneer die behandeling was afgerond, zou hij naar een vorm van begeleid wonen of maatschappelijke opvang moeten, was een van de voorwaarden. Zijn advocaat Anneke Foppen zegt tegen RTL Nieuws dat M. naar zij meent inderdaad begeleid is gaan wonen.

Nu zit M. dus weer vast. Vandaag werd hij voorgeleid, en de rechtbank in Den Haag bepaalde dat hij nog twee weken blijft vastzitten. Dat oordeel komt overigens niet van de rechtbank Rotterdam, omdat een aantal omstanders van de steekpartij daar werken. Daarom is besloten het proces niet in die stad te houden, maar in Den Haag.

Moord

Het Openbaar Ministerie verdenkt de 22-jarige Ayoub M. van moord en poging tot moord met een terroristisch oogmerk. M. stak met twee messen om zich heen en kon uiteindelijk overmeesterd worden door een sportinstructeur die in de buurt lesgaf. Bij de steekpartij kwam een man van 32 om het leven, die bij de Erasmusbrug aan het skaten was. Een 33-jarige man raakte gewond.

Het dodental in Libanon loopt verder op na de Israëlische aanvallen van vanochtend. Het Libanese ministerie van Volksgezondheid meldt dat zeker 274 mensen zijn gedood, onder wie 21 kinderen.

Er raakten ook meer dan duizend mensen gewond, zei de minister van Volksgezondheid op een persconferentie. Het is de bloedigste dag in Libanon door Israëlische aanvallen sinds 7 oktober.

Een van de grootste aanvallen in jaren

Israël heeft sinds vanochtend tientallen gevechtsvliegtuigen ingezet en naar eigen zeggen zeker 800 doelen bestookt. Het gaat om de grootste operatie sinds de aanslagen van 7 oktober en een van de grootste aanvallen in jaren. De doelen zouden locaties zijn waar de Libanese militante groep Hezbollah actief is. Onder meer rond de stad Tyrus en in de Bekavallei kwamen raketten neer.

Hezbollah meldt dat het als tegenreactie raketten op Israël heeft afgevuurd. Op een aantal plaatsen ging het luchtalarm af. De militante groepering zegt dat het posten van het Israëlische leger heeft aangevallen.

Volgens Israël gaat het om 35 raketten, waarvan een deel is onderschept. Bij de stad Tiberias, aan het gelijknamige meer, kwam een raket neer. Een man van in de 50 liep door brokstukken lichte verwondingen op, meldt de ambulancedienst.

Een ander deel van de projectielen is neergekomen op plekken waar geen mensen wonen. Wel is er op sommige plaatsten brand ontstaan.

De Israëlische minister van Defensie Gallant zei halverwege de ochtend dat de intensiteit van de aanvallen wordt opgevoerd. Hij riep de Israëlische bevolking op om de komende dagen kalm te blijven. Kort erna werden opnieuw aanvallen uitgevoerd.

Telefonische waarschuwingen

In het zuiden van Libanon kregen inwoners vanochtend telefoontjes van een Libanees nummer. Daarin werd bevolen om onmiddellijk een kilometer afstand te houden van elke post die door Hezbollah wordt gebruikt. Een verslaggever van persbureau Reuters in dat gebied bevestigt dat hij ook een telefoontje heeft gekregen. De directeur van telecombedrijf Ogero dat daar actief is zegt dat er 80.000 mensen zijn gebeld.

Libanezen halen hun kinderen van school naar aanleiding van de telefonische "dreigementen":

Ook kregen Libanezen door het hele land een sms waarin mensen werden gewaarschuwd om hun huizen niet te gebruiken voor het opslaan van wapens voor Hezbollah.

"We zullen binnenkort terreurdoelen in Libanon aanvallen", zei de Israëlische legerwoordvoerder Daniel Hagari daarover. "We roepen iedereen op die zich in de buurt bevindt van eigendommen of huizen waar Hezbollah wapens verbergt, om onmiddellijk weg te gaan. Dit is voor uw eigen veiligheid en bescherming."

Tijdens de Dam tot Damloop gisteren hebben de hulpdiensten ruim vijftig keer een ambulance ingezet, vooral voor zonnesteken. Dit aantal ligt hoger dan in voorgaande jaren, zegt organisatiedirecteur René Wit tegen de Amsterdamse stadszender AT5. Vanwege de warmte besloot de organisatie gistermiddag dat de twee laatste startgroepen niet aan de race mochten beginnen.

Wit merkt op dat er de laatste jaren meer ongetrainde deelnemers aan het evenement meedoen, en dat zelfs bij goed getrainde lopers soms sprake is van onverantwoord hardloopgedrag. Er wordt onderzocht of de conditie van de deelnemers een rol speelde bij het hoge aantal incidenten.

"We weten nog niet precies om wie het gaat, wat hun leeftijden zijn of hoe goed ze getraind waren", zegt Wit. De organisatie neemt de komende week contact op met alle deelnemers die medische hulp ontvingen.

'Over de kop gelopen'

De organisatie van de marathon in Leiden concludeerde eerder al dat vooral jongere recreanten onvoldoende voorbereid leken om lange afstanden te hardlopen. Burgemeester Van der Velden liet in mei het evenement staken op advies van de veiligheidsregio, omdat de hulpdiensten het grote aantal mensen dat onwel werd niet meer aankonden.

Volgens voorzitter Tjeerd Scheffer van de organisatie in Leiden lijkt sprake van een trend. "We organiseren de marathon al 34 jaar en het viel echt op dat heel veel jongeren ook de lange afstanden lopen. Die debutanten hebben zich voor een deel over de kop gelopen", zegt hij vandaag tegen persbureau ANP.

'Geen vraagtekens bij opzet'

Met in Amsterdam meer dan 80.000 deelnemers in totaal, onder wie 46.000 op zondag, benadrukt Wit dat het aantal deelnemers op zich niet het probleem lijkt. "Daar hebben we in de huidige opzet geen vraagtekens bij."

Wel overweegt hij om het evenement anders te plannen. Voor volgend jaar wordt gekeken naar bijvoorbeeld meer startmomenten of een betere spreiding over de dag.

Ondanks de incidenten benadrukt Wit dat het evenement voor tienduizenden deelnemers probleemloos verliep. De komende maanden zal de organisatie het evenement evalueren, waarbij ook gekeken wordt naar de invloed van de warmte en mogelijke aanpassingen in de toekomst.

Een man die in 1951 in Californië als 6-jarige werd ontvoerd, is na meer dan zeventig jaar levend teruggevonden aan de oostkant van de Verenigde Staten. Een toevallige DNA-test van een nicht was een belangrijke doorbraak in de zoektocht.

De in Puerto Rico geboren Luis Armando Albino was zes jaar toen hij in een park in Oakland aan het spelen was met zijn oudere broer Roger. Een vrouw sprak hem aan in het Spaans en beloofde hem snoep als hij mee zou komen.

Meteen werd er een grote zoekactie op touw gezet. De politie, militairen en de kustwacht werden ingezet om de jongen te vinden. Ook Luis' broer werd meerdere keren ondervraagd.

Dat was allemaal tevergeefs. Luis was door de vrouw ontvoerd en op een vliegtuig gezet naar de andere kant van het land. Volgens lokale media werd hij in het oosten van de VS door een stel opgevoed alsof hij hun eigen zoon was.

Zoektocht nooit gestopt

Volgens lokale media bleef Luis al die jaren in de gedachten van zijn familie. Bij familieleden hing altijd een foto van hem. Ook de moeder van Luis, die in 2005 overleed, gaf nooit de hoop op dat hij nog in leven was.

Dat de zoektocht nieuw leven werd ingeblazen, is te danken aan Luis' nichtje Alida Alequin. Zij deed in 2020 "voor de lol" een online DNA-test, waar een overeenkomst van 22 procent uitkwam met een man.

Verder onderzoek leverde aanvankelijk niet veel op. Begin dit jaar stuitte ze in een archief in Oakland echter op oude artikelen die haar nieuwsgierigheid opnieuw wekten, waarna ze naar de politie stapte.

Die heropende de vermissingszaak en uiteindelijk werd Luis gevonden. Toen hij en zijn zus (de moeder van Alida) instemden met een DNA-test, kon worden vastgesteld dat hij degene is die 73 jaar geleden ontvoerd werd.

Emotioneel weerzien

De hereniging met zijn familie gebeurde afgelopen juni, maar komt nu pas in het nieuws. Luis bedankte Alida met een knuffel: "Hij omhelsde me en gaf me een kus op de wang", zegt ze. "Ik pakte de hand van mijn moeder en zei: 'We hebben hem gevonden!'". Luis wilde zelf niet met de media zijn verhaal delen.

Wel zei Alida dat hij herinneringen had aan de ontvoering en zijn reis naar de andere kant van het land. Als hij daarover vragen stelde aan het koppel dat voor hem zorgde, kwamen daar nooit antwoorden op. Het is niet duidelijk wat er met die twee mensen, en met de vrouw die Luis ontvoerde, is gebeurd.

Ook het weerzien met zijn broer Roger was emotioneel: "Ze pakten elkaar vast en gaven elkaar een lange, stevige knuffel." De twee zagen elkaar in totaal twee keer; in augustus overleed Roger.

Het Israëlische leger heeft vanochtend vroeg zware luchtaanvallen uitgevoerd in Libanon. Het gaat om de grootste operatie sinds de aanslagen van 7 oktober en een van de grootste aanvallen in jaren.

Volgens Israël zijn er tientallen gevechtsvliegtuigen ingezet en werden er 150 doelen geraakt. Het land zegt dat de aanvallen gericht waren op locaties waar de Libanese militante groep Hezbollah actief is.

De Israëlische minister van Defensie Gallant zei halverwege de ochtend dat de intensiteit van de aanvallen omhooggaat. Hij riep de Israëlische bevolking op om de komende dagen kalm te blijven.

Het Israëlische leger heeft rond 10.30 uur op X een bericht geplaatst dat er nieuwe aanvallen zijn uitgevoerd. "De IDF valt nu het gebied in Zuid-Libanon aan", is te lezen.

De Israëlische nieuwssite Ynet meldde eerder vanochtend dat het leger op het punt staat een nieuwe "grootschalige" aanval uit te voeren in Libanon. Ook Hezbollah zou van plan zijn raketten als tegenreactie af te vuren.

Libanese media meldden dat er vanochtend aanvallen waren op verschillende steden, waaronder in de Beka-vallei in het oosten en op doelen in het zuiden van het land. De berichten spreken van zeker één burgerdode door de Israëlische luchtaanvallen.

Beelden van de luchtaanvallen op doelen in Libanon:

Een woordvoerder van het Israëlische leger verklaarde dat de aanvallen van vanochtend zijn uitgevoerd vanwege plannen om Israël aan te vallen. Tijdens een persconferentie toonde Daniel Hagari een video waarin te zien zou zijn hoe Hezbollah-strijders vanuit een woning een raket proberen te lanceren, maar vervolgens zelf worden geraakt door een Israëlische luchtaanval. De beelden zijn niet onafhankelijk geverifieerd.

Gisteren lanceerde Hezbollah meer dan honderd raketten richting Israël, wat ertoe leidde dat veel inwoners van Noord-Israël hun huizen moesten verlaten. De aanvallen van vanochtend lijken op een reactie daarop. Minister Gallant zei in een video vandaag daarover dat "de acties zullen doorgaan totdat we ons doel hebben bereikt om de noordelijke bewoners veilig terug te brengen naar hun huizen."

De raketten van Hezbollah op het noorden van Israël zijn een reactie op een reeks van aanvallen op leden van de militante groepering. Vorige week explodeerden portofoons en piepers van Hezbollah-leden.

Kort daarna kwam een aantal belangrijke commandanten om het leven bij Israëlische luchtaanvallen op Beiroet. Ze zouden volgens het Israëlische leger bezig zijn geweest met het plannen van terreuraanslagen tegen Israëlische burgers.

Waarschuwing

De woordvoerder van het Israëlische leger zei vanochtend dat bewoners van grensdorpen in Libanon via sms zijn gewaarschuwd om hun huizen niet te gebruiken voor het opslaan van wapens voor Hezbollah.

"We zullen binnenkort terreurdoelen in Libanon aanvallen", zei Hagari. "We roepen iedereen op die zich in de buurt bevindt van eigendommen of huizen waar Hezbollah wapens verbergt, om onmiddellijk weg te gaan. Dit is voor uw eigen veiligheid en bescherming."

Gezichtsbedekkende kleding moet verboden worden bij demonstraties. Dat vindt een meerderheid van de Tweede Kamer. JA21-leider Eerdmans diende tijdens de Algemene Beschouwingen samen met de SGP een voorstel in dat dit moet regelen.

Volgens Eerdmans zijn mensen bij demonstraties steeds vaker onherkenbaar "waardoor wetsovertredende demonstranten nauwelijks vervolgd kunnen worden". Hij noemt als voorbeeld pro-Palestijnse demonstraties bij de Universiteit van Amsterdam, waarbij gemaskerden vernielingen aanrichtten.

"Het gaat om mensen die helemaal niet willen demonstreren, maar die de boel willen saboteren", aldus het Kamerlid. "Mensen die gewoon hun punt willen maken, zijn het slachtoffer." Volgens Eerdmans helpt een verbod op gezichtsbedekkende kleding de politie en het Openbaar Ministerie.

Goede reden

Voor het argument dat demonstranten wellicht een goede reden hebben om onherkenbaar te zijn, is het JA21-Kamerlid niet gevoelig. "Als je je nek ergens voor wil uitsteken, dan moet je er ook voor staan."

PVV, VVD, BBB, CDA, ChristenUnie en FvD stemden voor het voorstel van Eerdmans en SGP-leider Stoffer dat het kabinet oproept om de wet op het demonstratierecht te wijzigen.

Coalitiepartij NSC stemde dus tegen het voorstel, dat op het bordje terechtkomt van NSC-minister van Binnenlandse Zaken Uitermark. Woensdag wil Eerdmans in een Kamerdebat vragen aan de minister hoe ze verder wil met het plan.

In Sri Lanka is de nieuwgekozen president Anura Kumara Dissanayake geïnstalleerd. Hij is de leider van een radicaal-linkse partij en beloofde "de geschiedenis te herschrijven" en de politieke status quo flink op te schudden.

De 55-jarige Dissanayake won dit weekend de verkiezingen van 36 tegenkandidaten, onder wie oppositieleider Sajith Premadasa. Het waren de eerste verkiezingen sinds 2022, toen president Gotabaya Rajapaksa door massale protesten werd verdreven. Dat was in een periode dat het land in een zware politieke en economische crisis verkeerde.

Sindsdien gaat het beter, onder meer door een IMF-miljardenlening die Dissanayakes voorganger Ranil Wickremesinghe afsloot. De inflatie, die op een bepaald moment 70 procent was, is teruggebracht en voor het eerst in drie jaar lijkt de economie weer te groeien.

Tegelijk zijn de belastingen onder druk van het IMF flink opgeschroefd en is er gesnoeid in veel sociale voorzieningen. Voedsel is de afgelopen jaren vier keer zo duur geworden, waardoor veel burgers het zwaar hebben.

'Nieuwe start'

Dissanayake heeft aangekondigd een speerpunt te maken van de bestrijding van corruptie in zijn land. Aan de vooravond van zijn installatie zei hij dat zijn overwinning toebehoort "aan ieder van ons" en dat Sri Lanka een "nieuwe start" gaat maken.

Hij wil armoede bestrijden en de economie hervormen met investeringen in de maakindustrie, de landbouw en de IT-sector.

Kort voordat Dissanayake werd geïnstalleerd stapte premier Dinesh Gunawardena op, wat de weg vrijmaakt voor parlementsverkiezingen. Dissanayake had eerder al tegen de BBC gezegd dat hij het parlement zou ontbinden. "Het heeft geen zin om verder te gaan met een parlement dat niet in lijn is wat de mensen willen."

Gewelddadig verleden

De partij van Dissanayake, de marxistische Janatha Vimukthi Peramuna (JVP), kent een gewelddadig verleden. Eind jaren 80 was de JVP verantwoordelijk voor een gewelddadige opstand tegen de Sri Lankaanse regering, waarbij duizenden mensen om het leven kwamen.

Dissanayake, die in 2008 de leider werd van de partij, heeft excuses gemaakt voor dat geweld. "We zijn nog altijd geschokt dat er dingen onder onze leiding zijn gebeurd die niet hadden mogen gebeuren", zei hij tien jaar geleden tegen de BBC.

De JVP-partij heeft maar drie zetels in het parlement maar maakt deel uit van een alliantie van meer progressieve partijen. Die kreeg in 2022 vooral veel steun van jongeren en arbeiders.

Een flinke tegenvaller voor de aanleg van de Lelylijn, een nieuwe treinverbinding tussen Noord-Nederland en de Randstad. Er is 3 miljard euro gereserveerd voor het project, maar uit onderzoek van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat blijkt dat voor de aanleg van de favoriete variant 13,8 miljard nodig is, nog los van beheer- en onderhoudskosten.

Afgelopen weken heeft het kabinet de plannen voor de Lelylijn nader onder de loep genomen. Staatssecretaris Jansen wijst in een brief aan Tweede Kamer op voordelen van de aanleg, onder meer omdat het tracé gekoppeld kan worden aan het aanwijzen van grootschalige woon- en werklocaties.

Ook levert de treinverbinding volgens het kabinet mogelijk tienduizenden banen op als de grote steden Groningen en Leeuwarden beter verbonden worden met andere delen van het land, zeker als ook Drachten, Lelystad en Emmeloord worden aangesloten.

Regio zelf? Europa?

Voor het plan, dat door de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB is omarmd, is door het vorige kabinet 3 miljard euro vrijgemaakt, schrijft Jansen. De staatssecretaris kijkt naar de regio en naar Europa voor extra geld. Maar qua geld uit Brussel tempert hij de verwachtingen; pas vanaf 2028 is er weer ruimte op de Europese begroting.

In het onderzoek van het kabinet is gekeken naar drie varianten van de Lelylijn. Het voordeligste tracé zou 8,2 miljard euro kosten; het duurste 17,2 miljard euro. De middelste variant die de meeste tijdwinst en reizigers zou opleveren, is geraamd op 13,8 miljard euro.

In het tv-programma Goedemorgen Nederland spreekt de staatsecretaris van "een enorme uitdaging". "We komen een aanzienlijk bedrag tekort", aldus Jansen. "De komende tijd gaan we met de regio het gesprek aan."

Uur sneller

De Lelylijn zou Noord-Nederland dus beter moeten verbinden met de Randstad. Nu moeten alle treinen nog via de storingsgevoelige spoorlijn Zwolle-Meppel. Met de Lelylijn zou de reistijd flink verbeteren. Een treinrit van Groningen naar Amsterdam duurt nu ruim twee uur, met de Lelylijn zou dat bijna een uur sneller worden.

Jansen schrijft aan de Kamer ook hoe het ervoor staat met de Nedersaksenlijn, een spoorverbinding tussen Enschede en Groningen. Ook die treinverbinding staat in het coalitieakkoord, maar de financiering is nog niet geregeld. Het kabinet heeft er 85 miljoen euro voor gereserveerd, terwijl de aanleg 1,7 miljard kost.

In Zutphen is een sporthal ingericht voor de opvang van maximaal honderd asielzoekers, zo bevestigt waarnemend burgemeester Wimar Jaeger aan Omroep Gelderland. Deze tijdelijke noodopvang moet het overvolle aanmeldcentrum in Ter Apel ontlasten, waar recent een noodsituatie ontstond en mensen dreigden buiten te moeten slapen.

De gemeente zegt de helpende hand te bieden omdat vluchtelingen fatsoenlijk behandeld moeten worden. Een dak boven het hoofd en een bed zijn daarbij volgens de gemeente een minimale vereiste. "We vinden het niet acceptabel dat mensen in weer en wind in het gras slapen. Daarom nemen we onze verantwoordelijkheid", aldus Jaeger.

Het verzoek voor de opvang kwam vanuit het COA, zegt Jaeger in het NOS Radio 1 Journaal: "Er is hier een azc en de contacten met het COA zijn goed. Daarom zijn we in gesprek gegaan. We hebben in Ter Apel gezien dat er midden in de nacht nog mensen versleept moeten worden. We vinden het verstandig om daar op voorbereid te zijn. Mocht er in Ter Apel een tekort aan bedden zijn, dan kunnen we dat hier goed en ordelijk opvangen."

Tekort aan bedden verwacht

Een van de drie zalen van sportcentrum Hanzehal is ingericht als noodopvang. Of er daadwerkelijk mensen zullen worden opgevangen, is nog niet duidelijk: "Maar het COA zei te verwachten deze week opnieuw een tekort aan bedden te hebben."

De opvanglocatie blijft maximaal een week open. Dat is volgens Jaeger omdat een sporthal niet geschikt is om mensen langere tijd op te vangen. "De voorzieningen zijn goed, maar je ligt wel met honderd mensen in een zaal."

Overvol

Het aanmeldcentrum in Ter Apel is het al lange tijd overvol. In het centrum is plek voor maximaal 2000 mensen, maar dat aantal is dit jaar bijna elke dag overschreden met dwangsommen tot gevolg.

Het ministerie van Asiel en Migratie liet eerder weten dat de extreme drukte komt door een hogere instroom, in combinatie met een groot aantal statushouders dat niet kan doorstromen naar opvang in andere gemeenten.

De laatste keer dat er buiten bij het aanmeldcentrum mensen sliepen, was in de zomer twee jaar geleden. Toen bivakkeerden geregeld honderden asielzoekers op het grasveld voor het aanmeldcentrum, omdat er binnen en elders in het land geen opvangplekken beschikbaar waren.

Werknemers van een baksteenfabriek in Pannerden hebben vanochtend het werk neergelegd. De staking van ongeveer vijftig medewerkers is volgens vakbond FNV de eerste in de geschiedenis van de Nederlandse baksteenindustrie. De staking bij de Gelderse fabriek van baksteenproducent Wienerberger duurt 24 uur en eindigt morgenochtend.

De stakers eisen een cao waarin goede afspraken staan over structureel meer loon en maatregelen om "gezond hun pensioen te halen". Yolanda Reus van de FNV zegt dat de werknemers boos zijn. "De werkgevers boden eerst een loonstijging van 7 procent over 15 maanden, maar die is op het laatste moment verlaagd naar 4,25 procent. Er is de mensen een worst voorgehouden, maar die is net zo snel weer weggehaald."

De vakbond zegt dat er meer acties zullen volgen bij andere baksteenbedrijven als werkgevers niet snel alsnog over de brug komen met een beter bod. Waar wil Reus nog niet zeggen. "Daar komen de werkgevers vanzelf wel achter. Maar dat de poorten op andere plekken dicht zullen gaan, daar mogen ze op rekenen."

Minder vraag, hogere kosten

Eerder deze week liet brancheorganisatie Koninklijke Nederlandse Bouwkeramiek (KNB) namens werkgevers weten de aangekondigde acties te betreuren, maar de zorgen te begrijpen. In een persbericht schrijft de KNB dat de sector te maken heeft met minder productie, omdat er minder wordt gebouwd, terwijl de kosten de afgelopen jaren sterk zijn gestegen.

De brancheorganisatie zegt daarom dat het belangrijk is om cao-afspraken te maken die "zowel werknemersbelangen als de economische realiteit van de sector in acht nemen".