NOS Nieuws - Algemeen

Vier leerlingen van een middelbare school in Amsterdam-Zuid zijn gisteren door een groep jongeren belaagd. Een leerling werd beroofd en raakte gewond. Dat gebeurde vlak buiten de hekken van de school. De school en politie bevestigen het voorval aan stadsomroep AT5.

In een brief aan ouders en leerlingen spreekt de rector van het Hervormd Lyceum Zuid over een "ernstig incident". Volgens de rector kon erger worden voorkomen doordat een van de leerlingen de hulp van twee docenten inschakelde. Over de ernst van de verwondingen is niets bekendgemaakt.

De school zegt nauw contact te hebben met de politie, gemeente en andere scholen over het vervolg van het incident en de veiligheid in het algemeen.

Straatroven

Eind vorig jaar vonden er in stadsdeel Zuid meerdere straatroven plaats in de buurt van scholen en op andere plekken. Bij de straatroven werden veelal mobiele telefoons, geld of draadloze oortjes buitgemaakt. Zo werden in november in een week tijd drie leerlingen van het Vossius Gymnasium beroofd. Uiteindelijk werden zeven - deels minderjarige - verdachten aangehouden.

"Het leek erop dat vorig jaar - met de arrestatie van enkele jongeren - de grootste problemen in Amsterdam-Zuid waren opgelost", aldus de rector in de brief. "Nu blijkt toch dat we helaas op onze hoede moeten zijn."

Het is niet duidelijk of er een verband is tussen de berovingen van vorig jaar en het incident van gistermiddag. De politie doet onderzoek, aldus een woordvoerder tegen de omroep.

Oud-burgemeester Pieter van Maaren van Zaltbommel moet een boete van 750 euro betalen omdat hij zonder vergunning zijn monumentale pand heeft laten renoveren. Dat heeft de rechtbank in Arnhem bepaald. De nieuwe kozijnen en ramen kostten hem eerder al zijn baan.

Het eeuwenoude pand in de Gelderse plaats heeft de status van rijksmonument. Daarom mogen er geen veranderingen aan het uiterlijk plaatsvinden. De burgemeester had toestemming om achterzetramen te plaatsen in de bestaande kozijnen, maar koos uiteindelijk voor nieuwe kozijnen met dubbel glas.

De monumentencommissie schreef in een brief aan de gemeenteraad en de commissaris van de Koning dat de CDA'er "willens en wetens" de wet had overtreden.

Naïef

"Ik ben oprecht naïef geweest", zei Van Maaren tijdens de zitting. "Ik heb er dubbel monumentenglas in gestopt en heb met de beste bedoeling onderhoud gepleegd", citeert Omroep Gelderland. "Ik heb veertig jaar bij de overheid gewerkt en me keurig gedragen. Ik ben echt op mijn ziel getrapt", aldus de oud-burgemeester.

Justitie eiste een boete van 1500 euro en zei dat de burgemeester gezien zijn functie beter had moeten weten. "Als eigenaar van een rijksmonument moet je je goed infomeren over wat wel en niet kan. Er valt u iets te verwijten", oordeelde de rechter.

De rechter erkent dat de gevolgen voor Van Maaren - die vanwege de ophef opstapte als burgemeester - groot waren en legt daarom een lagere boete op. "Dat iemand voor zo'n feit zijn baan verliest, dat is echt uitzonderlijk. Maar de voorbeeldfunctie speelt ook mee", aldus de rechter.

Greenpeace kan doorgaan met de rechtszaak tegen de Nederlandse overheid, waarin de milieuorganisatie eist dat de Nederlandse staat meer gaat doen om Bonaire te beschermen tegen klimaatverandering. Greenpeace wil ook dat Nederland werkt aan het sneller terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen.

Begin dit jaar stapten acht bewoners van het Caribische eiland samen met Greenpeace naar de rechtbank in Den Haag. Volgens de milieuorganisatie en bewoners heeft de overheid "de plicht haar inwoners te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering". Ze vinden dat er te weinig plannen te zijn om de bewoners van het Caribische eiland veilig te houden.

Bonaire maakt deel uit van Nederland en heeft een aparte status, als bijzondere gemeente. "Voor Europees Nederland ligt er een klimaatadaptiestrategie, een deltaplan en een waterprogramma", zei Greenpeace eerder. "Maar voor Bonaire heeft de Nederlandse overheid geen concrete beschermingsplannen. Midden in de klimaatcrisis is dat onverantwoord."

Bewoners mogen niet meedoen

De rechtbank in Den Haag heeft nu bepaald dat de zaak die Greenpeace Nederland wil aanspannen ontvankelijk is en dat de milieuorganisatie mag opkomen voor het algemeen belang van Bonaire.

De acht bewoners mogen niet meedoen omdat ze volgens de rechter niet goed konden onderbouwen waarom zij 'een eigen rechtstreeks belang' zouden hebben. Greenpeace heeft gevraagd of de bewoners wel mogen spreken tijdens de inhoudelijke zitting.

Greenpeace is blij dat de zaak kan beginnen, maar is kritisch over de gang van zaken. "Het is beroerd dat zoiets nodig om de staat aan zijn eigen afspraken te houden", zegt directeur Marieke Vellekoop van de milieuorganisatie.

Gevoelig voor klimaatverandering

Eerder bleek al uit onderzoek van de Vrije Universiteit in Amsterdam in opdracht van Greenpeace dat Bonaire hard geraakt dreigt te worden door de gevolgen van klimaatverandering. Een deel van het eiland kan door de zeespiegelstijging verdwijnen in zee. Ook kunnen koraalriffen verdwijnen. Die beschermen het eiland nu tegen overstromingen.

Het KNMI constateerde eerder dat de Caribische eilanden gevoelig zijn voor klimaatverandering.

Nederland moet zich beter voorbereiden op een vergrijzende Europese Unie. Dat stelt de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, de WRR, in een nieuw rapport. Nederland zelf is relatief goed voorbereid op de aankomende vergrijzing, maar andere EU-landen minder en dat kan ook hier slechte gevolgen hebben.

De WRR geeft de regering en het parlement onafhankelijk advies over ontwikkelingen die de samenleving op lange termijn kunnen beïnvloeden. Door de vergrijzing zijn er de komende tijd steeds meer ouderen ten opzichte van jongere mensen. Grofweg heb je nu nog een gepensioneerde tegenover drie werkenden en dat gaat richting twee gepensioneerden tegenover drie werkenden.

Hier grote pensioenspaarpotten

Nederland heeft zelf een heel goed pensioenstelsel, waardoor we die vergrijzing relatief goed aankunnen, ziet de WRR. De meeste werknemers zitten namelijk bij een pensioenfonds dat jarenlang geld spaart en belegt voor een pensioen later. Daardoor heeft Nederland veel grotere pensioenspaarpotten dan bijna alle andere EU-landen. In totaal hebben pensioenfondsen nu zo'n 1687 miljard euro aan belegd vermogen. Dat is meer dan 93.000 euro per inwoner.

In andere EU-landen worden pensioenen vaak alleen uit de begroting betaald. De huidige werkende betaalt dan dus voor de huidige gepensioneerde, zoals hier ook met de AOW-uitkering gebeurt.

Hoge pensioenuitgaven

Die minder goed gefinancierde pensioenen in het buitenland kunnen straks allerlei economische problemen veroorzaken, waarschuwt de WRR. Omdat er dan steeds meer uitgegeven moet worden aan pensioenen. "De lasten lopen daar dan heel erg op. En dat kan leiden tot hogere staatsschulden", zegt WRR-onderzoeker Gijsbert Werner.

"Ook kan de inflatie oplopen. Dat is allemaal slecht voor Nederland, omdat we als handelsland nauw verbonden zijn. We hebben een interne EU-markt en met veel landen een gemeenschappelijke munt."

Het belangrijkste advies van de WRR is dat het kabinet in Europese onderhandelingen een punt maakt van meer en langer werken. "Zorgen dat mensen actief kunnen blijven op de arbeidsmarkt tot op hogere leeftijd. Dat moet echt een speerpunt van de EU worden."

Omscholingspunten

Daarbij kunnen landen ook van elkaar leren, vindt Werner. "We hebben nu bijvoorbeeld in Nederland discussie over vroegpensioen voor zware beroepen. In Frankrijk hebben ze al een interessant systeem voor zware beroepen. Daar krijg je een soort punten voor zwaar werk: veel tillen, nachtwerk, en dergelijke. En die punten kun je inzetten voor bijvoorbeeld omscholing tot lichter werk of arbeidstijdverkorting." Volgens hem moeten landen sowieso veel meer inzetten op het omscholen van oudere werknemers, zodat die langer kunnen blijven werken.

Ook adviseert de WRR om de handels- en investeringsbanden aan te halen met nog relatief jonge landen buiten Europa. Want dat kan helpen de impact van de Europese vergrijzing te dempen.

De WRR denkt verder dat het eigenlijk te laat is om in andere landen een pensioenspaarsysteem in te voeren, zoals in Nederland. "Die spaarpotten zijn in Nederland over een periode van tientallen jaren aangelegd. Dat lukt in andere landen niet meer voordat de vergrijzing daar echt op stoom begint te komen", aldus Werner.

De politie heeft vier mannen gearresteerd in verband met de dood van een 38-jarige man uit Leiden. Het lichaam van de man werd begin juni gevonden in zijn eigen appartement. De politie ging al snel uit van een misdrijf.

De verdachten zijn twee mannen uit Leiden van 28 en 29 jaar oud, een man van 28 uit Leiderdorp en een 31-jarige man uit Voorschoten. De laatste is door een arrestatieteam aangehouden. De woningen van de verdachten zijn vanochtend doorzocht.

Eind juni werd ook al een 22-jarige Nederlander in Spanje gearresteerd die wordt verdacht van betrokkenheid bij de dood van de man. Volgens Omroep West werd hij in Spanje betrapt op blowen achter het stuur en zagen de autoriteiten daarna dat hij in Nederland werd gezocht. Hij is inmiddels overgeleverd aan Nederland en zit nog steeds vast.

Weinig details

De politie wil verder weinig kwijt over de zaak. Zo is niet bekendgemaakt hoe de man om het leven is gekomen. Het slachtoffer werd kort voor zijn dood op 6 juni nog gefilmd in een supermarkt in Leiden. Beelden daarvan zijn in het opsporingsprogramma van Omroep West gedeeld.

De verdachten zitten in volledige beperkingen en mogen alleen contact hebben met hun advocaat.

VN-baas António Guterres waarschuwt dat straffeloosheid, ongelijkheid en onzekerheid in de wereld leiden tot een situatie die "onhoudbaar" is. Dat zei hij bij de opening van de jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Hij verwees daarbij naar de oorlogen in Oekraïne, de Gazastrook en Sudan.

De bijeenkomst in New York vindt plaats terwijl de lijst aan crises en conflicten in de wereld groeit. Die onderstrepen dat de VN in zijn huidige vorm nauwelijks in staat is om die conflicten allemaal op te lossen. Daarom staat deze keer ook op de agenda: kan de VN zichzelf opnieuw uitvinden voor de toekomst?

"We kunnen geen toekomst bouwen voor onze kleinkinderen met een systeem dat is gebouwd voor onze grootouders", staat op de grond gedrukt voor de ingang van het VN-hoofdkwartier. Dat citaat van Guterres moet de duizenden diplomaten de weg wijzen naar een soort VN 2.0.

Die organisatie moet inclusiever en effectiever zijn en niet langer gebaseerd zijn op de wereldorde aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De Verenigde Naties moeten de huidige machtsverhoudingen beter weergeven, bijvoorbeeld door meer zeggenschap voor grootmacht India of zetels voor Afrika in de Veiligheidsraad.

In die raad kunnen de vijf permanente leden - China, Rusland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten - met hun vetorecht voorstellen van een meerderheid blokkeren. Zo zet Rusland regelmatig z'n vetorecht in bij resoluties over de oorlog in Oekraïne en doet de VS dat bij resoluties over het Israëlische optreden in Gaza.

De eerste stap richting de VN 2.0 is gezet tijdens de 'Top voor de Toekomst', voorafgaand aan de Algemene Vergadering. Daarin hebben de 193 lidstaten een 'Pact voor de Toekomst' aangenomen dat een nieuwe blauwdruk moet zijn om effectiever samen te werken bij grote internationale vraagstukken zoals klimaatverandering, de omgang met kunstmatige intelligentie en conflicten.

'Momentum voor hervormingen'

De permanente leden van de VN-Veiligheidsraad bewijzen al jaren lippendienst aan de hervorming van het machtigste orgaan in oorlog en vrede, maar hebben er baat bij dat alles bij het oude blijft.

Toch denkt Mark Leon Goldberg, presentator van een podcast over de VN, dat er sprake is van een kentering. "We gaan deze week veel horen over hervorming van de Veiligheidsraad, zelfs vanuit onverwachte hoek zoals de regering-Biden."

Hij wijst op het voorstel van Bidens VN-ambassadeur om de Veiligheidsraad uit te breiden met permanente zetels voor Afrikaanse landen. "Ze had het niet over het vetorecht, maar dit is de eerste keer in de twintig jaar dat ik verslag doe van deze vergadering dat er momentum is voor hervormingen in de Veiligheidsraad", zegt Goldberg.

Nervositeit over verkiezingen VS

Voor president Biden, die zich decennialang heeft ingespannen voor een sterk zichtbare rol voor Amerika op het wereldtoneel, was het de laatste keer dat hij de Algemene Vergadering toesprak.

De onzekerheid die het Amerikaanse verkiezingsjaar met zich meebrengt drukt zwaar op deze vergadering, zegt Richard Gowan van de denktank International Crisis Group, die zich bezighoudt met de VN. "Mensen hebben geluisterd naar Biden, maar hun gedachten waren bij iemand anders. En dat is Donald Trump, want daar zijn veel zorgen over. Trump kan de VN veel schade toebrengen als hij dat zou willen."

Trump heeft zich tijdens zijn eerste termijn als president teruggetrokken uit VN-afspraken zoals het Klimaatakkoord van Parijs. Ook zette hij de financiering stop van VN-organisaties als de Wereldgezondheidsorganisatie, UNRWA en Unesco. Biden heeft de geldkraan grotendeels weer opengedraaid, maar in november kan ook de VN wakker worden in een heel andere wereld.

Er is veel onvrede onder de Republikeinen over de kritische houding van de VN als het gaat om Israël, dus is de roep vanuit Trumps partij groot om opnieuw flink te snijden in de financiering.

Wereldwijde gevolgen

De Verenigde Staten nemen op dit moment 22 procent van het VN-budget voor hun rekening en die bijdrage drastisch inkrimpen kan wereldwijd grote gevolgen hebben, bijvoorbeeld bij humanitaire hulp en de bestrijding van ziektes.

Over de mogelijke komst van de Democratische presidentskandidaat Kamala Harris in het Witte Huis is er minder nervositeit. De verwachting is dat Harris veel van Bidens buitenlandbeleid zal overnemen, maar zeker weten doen ze dat hier niet.

"De VN is geen groot thema in de verkiezingscampagne", zegt Gowan. "Noch voor Harris, noch voor Trump. Dus iedereen hier wacht, kijkt en maakt zich zorgen over wat er gaat gebeuren in november."

In de DNA-databank voor strafzaken zijn in de afgelopen dertig jaar meer dan 400.000 mensen opgenomen. Die grens werd deze zomer bereikt, meldt het Nederlands Forensisch Instituut (NFI).

In de databank worden de DNA-sporen van verdachten, veroordeelden en overleden slachtoffers opgenomen. Er wordt geen fysiek DNA bewaard, maar een DNA-profiel, dat bestaat uit cijfers die uniek zijn voor elk persoon.

Van alle sporen die door de politie zijn veiliggesteld voor een strafrechtelijk onderzoek levert 62 procent nu een match op met een persoon in de databank, aldus het NFI. Het gaat om zo'n 200 tot 400 matches per maand.

Aanvullend onderzoek

"Soms heb je in een politieonderzoek een spoor waarvan je niet weet van wie het is", zegt hoofd van de DNA-databank Nico van der Geest. "Als je het DNA-profiel van dat spoor opneemt in de databank en vergelijkt met andere sporen en personen, dan vind je misschien een overeenkomst in DNA, een match."

Een match wijst niet gelijk uit of iemand de dader van een misdrijf is. "Het is alleen een aanwijzing, er is altijd nog aanvullend politieonderzoek nodig", zegt Van der Geest.

Eerste persoon opgenomen in 1997

Dertig jaar geleden, in 1994, trad de eerste Nederlandse DNA-wet in werking. In maart 1997 werden vervolgens de allereerste sporen opgenomen in de databank. Die waren afkomstig uit een zaak uit 1992 met een dodelijke afloop. In hetzelfde jaar werd ook voor het eerst het DNA-profiel van een persoon vastgelegd in de databank. Het ging om een verdachte in een ernstige zedenzaak.

De wet schreef toen voor dat alleen het DNA van verdachten van delicten waar een gevangenisstraf van acht jaar op stond werd vastgelegd. Die grens is verlaagd. Inmiddels worden de sporen opgenomen van verdachten van misdrijven waar een gevangenisstraf van minimaal vier jaar op staat.

Wanneer iemand niet langer verdacht wordt van een misdrijf of is vrijgesproken, geeft het Openbaar Ministerie dat door aan de DNA-databank. Daarna worden het DNA-profiel en bijbehorende gegevens uit de databank verwijderd. Ook het celmateriaal wordt vernietigd.

Oud-president Donald Trump is gisteren door de Amerikaanse nationale inlichtingendienst geïnformeerd over plannen om hem te vermoorden, zegt zijn campagneteam. Het zou gaan om "serieuze en precieze bedreigingen van Iran waarbij het doel zou zijn om de Verenigde Staten te destabiliseren en chaos te veroorzaken in het land".

Een woordvoerder van de directeur van de Amerikaanse inlichtingendiensten bevestigt dat er met Trump is gesproken, maar ging verder niet in op de inhoud van het gesprek met de Republikeinse presidentskandidaat.

Iran ontkende eerder dat het zich zou bemoeien met Amerikaanse nationale betrekkingen. De Iraanse delegatie op de VN-top in New York heeft niet gereageerd op vragen van persbureau Reuters over de bedreigingen.

Op X spreekt Trump van "grote bedreigingen op mijn leven door Iran":

In augustus stelde het campagneteam van Trump dat Iran achter een hack in de interne communicatie zat. Het team kwam met die claim nadat het Amerikaanse Politico berichtte over documenten over de campagne van Trump die het nieuwsmedium ontving van een anoniem account. Het Republikeinse team leverde geen bewijs voor de bewering dat Iran achter de hack zat.

Diezelfde maand werd in de VS een Pakistaanse man aangeklaagd die plannen zou hebben gehad om een Trump te vermoorden. Hij zou banden hebben met het Iraanse regime.

De Pakistaan zou een huurmoordenaar hebben willen inschakelen naar aanleiding van de Amerikaanse moordaanslag op de bevelhebber van de Iraanse Revolutionaire Garde, Qassem Soleimani, in 2020. Iran zei toen al meteen de aanslag op Soleimani te willen wreken.

Moordaanslagen

Trump werd twee maanden geleden beschoten tijdens een campagnebijeenkomst in Pennsylvania. De Republikeinse presidentskandidaat raakte daarbij gewond aan een oor.

Vorige week opende de Amerikaanse Secret Service het vuur op een man die zich met een geweer ophield in de buurt van de golfbaan in Florida waar de oud-president op dat moment was. Trump werd hierbij snel en ongedeerd in veiligheid gebracht. Er zijn geen aanwijzingen dat Iran bij deze incidenten betrokken was.

Thailand stelt het huwelijk definitief open voor iedereen. Dat betekent dat ook mensen van hetzelfde geslacht met elkaar kunnen trouwen. Thailand is na Taiwan en Nepal het derde land in Azië dat het huwelijk openstelt voor iedereen.

Een wet die in april en juni al door de verschillende kamers van het parlement was goedgekeurd, is door de koning ondertekend en gepubliceerd. De wet gaat over 120 dagen in.

De pas gekozen premier Shinawatra markeerde het moment met een bericht op X: "Gefeliciteerd met ieders liefde", schreef ze, met de hashtag #LoveWins erbij. De regering onder leiding van de Pheu Thai-partij had van huwelijksgelijkheid een van haar belangrijkste doelen gemaakt.

Gevoelig

Thailand heeft tientallen jaren geworsteld met de discussie over het homohuwelijk. De Thaise samenleving houdt er grotendeels conservatieve waarden op na. Lhbti'ers in het land zeggen dat ze in het dagelijks leven te maken hebben met discriminatie. Hoewel lhbti-toeristen hun gang kunnen gaan, ligt het onderwerp bij een deel van de lokale bevolking gevoelig.

De regering en overheidsinstellingen zijn ook van oudsher conservatief. Voorstanders van gendergelijkheid hadden het lange tijd moeite om wetgevers te overtuigen.

Inmiddels is het tij bij de overheid gekeerd. Vorige week zei de plaatsvervangend gouverneur van Bangkok dat de trouwambtenaren klaar staan om huwelijken tussen mensen van hetzelfde geslacht te registreren.

De gemeente Westland wil toch asielzoekers opvangen. Het college van burgemeester en wethouders schrijft in een brief aan de raad mogelijkheden te zien voor "circa 20 procent van de opgelegde asielplekken", wat neerkomt op de opvang van zo'n 140 mensen.

De gemeenteraad zei begin dit jaar nog niet mee te willen werken aan de spreidingswet, die regelt dat asielzoekers beter over de gemeenten in Nederland worden verdeeld, desnoods met dwang. Dat zou betekenen dat Westland 700 mensen moet opvangen.

Westland vreest voor ingrijpen van het Rijk als ze helemaal geen opvangplekken regelt, schrijft Omroep West. Het is nog niet bekend waar de gemeente de 140 asielzoekers gaat opvangen. "Op een later moment moeten we bepalen waar de asielzoekers opgevangen kunnen worden", aldus het college in de brief.

Het aanbod van Westland komt enkele dagen voordat de zogeheten regietafel Haaglanden - waar Westland samen met onder meer Den Haag, Delft en Zoetermeer onderdeel van is - een regionaal opvangplan opstuurt naar de provincie Zuid-Holland. In totaal zijn in de provincie 20.000 opvangplekken nodig.

Wel statushouders

De tuinbouwgemeente, die bestaat uit elf kernen met in totaal ongeveer 115.000 inwoners, vangt sinds 2010 geen asielzoekers meer op.

Westland huisvest wel zogeheten statushouders (asielzoekers met een verblijfsvergunning) en biedt onderdak aan 1300 vluchtelingen uit Oekraïne, aldus de omroep.

Het nieuwe kabinet wil af van de spreidingswet, maar nu is die nog van kracht. "Totdat er een ander besluit is genomen, zal ons college zich aan de wet houden", aldus het Westlandse gemeentebestuur.

De filmcommissies van vijf provincies hebben samen een nieuwe gedragscode gelanceerd. Die moet zorgen voor meer respect voor en samenwerking met de regio waarin een serie of film wordt opgenomen. De directe aanleiding voor deze gedragscode is de nieuwe serie over de moord op Marianne Vaatstra uit het Friese Zwaagwesteinde, tegenwoordig De Westereen.

De advocaat van de familie Vaatstra zegt dat zij vooraf niet zijn geïnformeerd over de serie Een van ons van CANAL+ en er dus ook geen medewerking aan hebben verleend. Een woordvoerder van CANAL+ zei eerder dat er wel contact is opgenomen met de advocaat van de familie.

"De familie vindt het afschuwelijk dat de tragedie die hen is overkomen, inspiratie is voor een tv-serie", zei de advocaat enkele weken geleden. De serie is al in Nederland te zien en wordt volgend jaar in zeker tien andere landen uitgezonden.

Volgens de bedenkers van de gedragscode hadden producenten rekening kunnen houden met de gevoeligheden die de serie oproept bij mensen in de regio waar Marianne Vaatstra in 1999 werd vermoord.

Rouwproces

"Een film of serie kan bijdragen aan een rouwproces. Het had een eerbetoon kunnen zijn aan Marianne, haar familie, het gebied waar zij woonde en de taal die zij sprak", zegt Joris Hoebe, een van de bedenkers van de gedragscode.

"Nu is het verworden tot een zeer pijnlijk moment in de Nederlands filmgeschiedenis. Met deze code zeggen we: over ons? Dan met ons", zegt hij tegen Omrop Fryslân.

De regionale filmcommissies van Friesland, Groningen, Drenthe, Limburg en Zeeland willen daarnaast dat filmmakers de betreffende regio zichtbaarder maken en bij de opnames meer samenwerken met de lokale gemeenschap.

Na een defecte bovenleiding zorgt een kapotte internationale Eurostar-trein op het spoor bij Schiphol Airport deze ochtend voor vertraging en uitval van treinen. Twee op de drie treinen van en naar Schiphol kunnen daardoor niet rijden.

De kapotte bovenleiding die vanochtend voor veel problemen zorgde, is inmiddels hersteld, meldt spoorbeheerder ProRail. Alleen kunnen veel treinen nu nog niet rijden vanwege een defecte internationale Eurostar-trein op het spoor bij de luchthaven.

De trein kan volgens ProRail alleen door een andere Eurostar-trein worden weggesleept. Dat gebeurt naar verwachting in de loop van de ochtend. Daarna zullen volgens een woordvoerder steeds meer treinen weer gaan rijden. Rond 13.00 uur moeten de problemen zijn opgelost.

Goedemorgen! Minister Hermans gaat over gaswinning praten in het Groningse Warffum en de Europa League gaat verder.

Eerst het weer: vandaag is er veel bewolking en met name in de middag zijn er perioden met regen. De temperatuur loopt op naar een graad of 16. De zuidenwind is matig tot vrij krachtig.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De Libanese badplaats Jiyeh is gisteravond laat getroffen door een Israëlische aanval. Dat zeggen bronnen tegen persbureau Reuters. Verschillende media melden dat er een harde explosie te horen was. Bewakingscamera's legden de explosie vast. Die was zo'n 20 kilometer verderop in hoofdstad Beiroet te horen.

Groot-Brittannië heeft Britten opgeroepen om Libanon zo snel mogelijk te verlaten. In een verklaring zei het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken dat er Britse troepen naar Cyprus zullen gaan, als onderdeel van noodplannen om Britse staatsburgers in Libanon en omgeving te ondersteunen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Pesto de pinguïn in een aquarium in het Australische Melbourne is slechts negen maanden oud, maar kan nu al rekenen op een horde fans. Het pluizige dier dat in januari is geboren is voor een kuiken namelijk behoorlijk uit de kluiten gewassen, is te lezen bij de Britse omroep BBC.

Hij torent nu al boven de volwassen pinguïns uit en weegt zo'n 22,5 kilogram. Volgens de verzorgers komt dat onder meer door zijn aanleg en de goede verzorging. Het dier trekt in ieder geval veel bekijks in het aquarium én gaat viral op sociale media.

Fijne woensdag!

In de eerste helft van dit jaar zijn er in Nederland 32.690 nieuwbouwwoningen gebouwd. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat is het laagste aantal sinds 2018 in de eerste zes maanden van het jaar. Ook zijn het er bijna 4 procent minder dan in die periode vorig jaar: toen werden er nog 34.022 woningen gebouwd.

Minister Keijzer van Volkshuisvesting streeft er juist naar dat er meer woningen worden gebouwd. Het nieuwe kabinet heeft als doel dat er jaarlijks 100.000 woningen bijkomen om het woningtekort te verminderen. Dat zal dit jaar, op basis van deze cijfers over de eerste zes maanden, erg moeilijk worden.

Bij die 32.690 gaat het wel alleen om nieuw gebouwde huizen. Ieder jaar komen er ook woningen bij door bijvoorbeeld het ombouwen van kantoorpanden tot woningen of het splitsen van een groot huis in twee of drie appartementen. Vorig jaar werden in totaal 88.045 woningen gerealiseerd: 73.333 nieuwbouwwoningen en 14.712 woningen van die andere categorieën.

Bouwdip was verwacht

De daling van het aantal nieuwbouwwoningen komt niet onverwacht. De vorige woonminister, De Jonge, waarschuwde vorig jaar al dat er dit jaar een 'bouwdip' zou zijn. Dat was ook op te maken uit het feit dat rond 2022 projectontwikkelaars minder bouwvergunningen gingen aanvragen. Tussen het aanvragen van een vergunning en het gereedkomen van een woning zit ongeveer twee jaar.

De rente steeg toen, wat investeren in woningbouw duurder maakte. En door de hogere hypotheekrente werden potentiële kopers toen huiveriger om een nieuwbouwwoning te kopen. Ook duwde de hoge inflatie de kosten van bouwmaterialen omhoog.

Meer bouwvergunningen

Al die zaken spelen nu alweer minder. Eerst stabiliseerde de rente en nu daalt hij, en de inflatie is veel lager dan in 2022. Ook hebben veel mensen de afgelopen tijd flinke loonsverhogingen gekregen en is de vraag naar nieuwbouwkoopwoningen aangetrokken. Het vorige kabinet kwam ook met de Startbouwimpuls, een subsidie om bouwplannen door te zetten.

Door al die ontwikkelingen durven ontwikkelaars weer meer huizen te bouwen. Het aantal afgegeven vergunningen is de laatste tijd weer wat aan het stijgen. In de eerste helft van dit jaar zijn bouwvergunningen voor bijna 35.000 woningen afgegeven. En dat moet dan over zo'n twee jaar tot meer nieuwe woningen leiden.

Meer corporatiewoningen

Van die 32.690 nieuwbouwwoningen waren er 8205 van woningcorporaties. Dat zijn er bijna 2000 meer dan in de eerste helft van 2023. Daarmee zijn corporaties goed voor een groter deel van alle nieuwbouwwoningen. In de eerste helft van 2023 was 18 procent van alle nieuwbouwwoningen een corporatiewoning. Dit jaar was dat 25 procent.

Klimaatverandering verdubbelde de kans op overstromingen in Centraal-Europa door extreme regenval zoals deze maand. Dat concludeert een internationaal samenwerkingsverband van wetenschappers, World Weather Attribution, in een eerste snelle analyse over het natuurgeweld van ruim een week geleden.

De vier dagen durende regenval was de zwaarste ooit gemeten in het gebied. Bij de overstromingen kwamen zeker 24 mensen om het leven. Duizenden mensen moesten hun huis verlaten. Hoe groot de schade precies is, is nog niet duidelijk, maar de kosten lopen in de miljarden.

In hun onderzoek bekeken de wetenschappers of er trends zaten in weerstatistieken. Ook gebruikten ze tientallen klimaatmodellen om het effect van klimaatverandering te bestuderen. Dat levert een beeld op van zeer extreem weer dat hoogst ongebruikelijk is in de getroffen regio, zegt klimaatwetenschapper Sjoukje Philip van het KNMI. "Het was echt de hevigste neerslag ooit gemeten, als we kijken naar de grote regio."

Zo veel regen viel er in vier dagen tijd in de regio:

De onderzoekers die met samenwerkingsverband World Weather Attribution het noodweer analyseerden, waarschuwen dat overstromingen alleen maar verwoestender zullen worden als gevolg van opwarming door gebruik van fossiele brandstoffen. In de klimaatmodellen zien ze dat de regenval 7 procent is toegenomen als gevolg van klimaatverandering, maar ze houden er rekening mee dat die modellen de werkelijkheid onderschatten.

"Onze studie toont de vingerafdrukken van klimaatverandering bij de zware regenval die Centraal-Europa liet overstromen", zegt onderzoeker Joyce Kimutai van het Grantham Institute van Imperial College in Londen. "Opnieuw tonen deze overstromingen de verwoestende gevolgen van door fossiele brandstoffen aangedreven opwarming." Zonder alternatief voor olie, gas en kolen verwacht zij nog zwaardere regenval en overstromingen.

Het extreme weer van afgelopen week in Centraal-Europa komt ongeveer één keer per eeuw voor, vertelde WWA-medeoprichter Friederike Otto op een persconferentie over het rapport. "Zonder door de mens veroorzaakte klimaatverandering zou dat eens in de 200 jaar zijn."

Mocht de opwarming van de aarde van de huidige 1,3 graden doorzetten naar 2 graden opwarming, dan verwacht WWA nog eens 50 procent meer van dit soort weer. Bovendien zou de hoeveelheid regen die bij dit soort weersextremen valt fors toenemen. "Tenzij we stoppen met fossiele brandstoffen, zal dit alleen maar erger worden. We moeten ons dus voorbereiden op nog meer regen", zegt Otto.

Gezien de hevigheid van de regenval en de omvang van het getroffen gebied bleef het aantal doden met 24 nog beperkt. Dat is minder dan bij eerdere wateroverlast in Centraal-Europa, schrijven de wetenschappers in hun rapport. Zo stierven bij de overstroming van 1997 in Duitsland, Tsjechië en Polen ruim honderd mensen. In 2002 trof noodweer nog meer landen en kwamen 232 mensen om het leven. En deze gebeurtenissen waren minder extreem dan de regenval van september van dit jaar.

Het illustreert dat landen zich deels kunnen wapenen tegen de door klimaatverandering toegenomen risico's. "Dat is de succeskant van dit verhaal", zegt Gerbrand Koren, klimaatonderzoeker van de Universiteit Utrecht. "Zo hebben de vroege waarschuwingssystemen goed gefunctioneerd. Dat heeft er echt voor gezorgd dat er relatief weinig slachtoffers zijn."

Koren zag met eigen ogen hoe dat in zijn werk ging. In de periode voor de ramp was hij toevallig in Wenen voor een workshop over de impact van klimaatverandering. In apps werd al gewaarschuwd voor de aankomende regen. Ook op stations werd gewaarschuwd niet de trein te nemen als dat niet nodig was.

Ruim een week geleden zagen correspondenten van de NOS dat ondanks de waarschuwingen de schade aanzienlijk was:

In Centraal-Europa is de afgelopen twintig jaar ook geïnvesteerd in bescherming tegen overstromingen. En omdat autoriteiten de regenval al dagen zagen aankomen konden ze voorzorgsmaatregelen nemen. Toch was de regenval zo extreem dat dammen lokaal alsnog bezweken.

Zelfs met een goede voorbereiding blijven de gevolgen aanzienlijk. "Neem de economische impact", zegt Koren. "Er zijn miljarden euro's nodig vanuit de Europese Unie om alle schade te herstellen." Die kosten mist Koren nog wel eens in de discussies over de aanpak van klimaatverandering. Er wordt vooral gesproken over de kosten om klimaatverandering aan te pakken en niet hoeveel schade je kunt vermijden door de opwarming te beperken.

Daarbij sluit Sjoukje Philip van het KNMI zich aan. "Het was weliswaar extreem, maar het wordt nog veel extremer. Dat is nog niet genoeg doorgedrongen. We moeten wel bedenken dat we er middenin zitten, klimaatverandering. Het is op termijn duurder om niks te doen tegen klimaatverandering en geen voorbereidingen te treffen op dit soort extreem weer."

Een van de twee lichamen die begin deze maand werden gevonden in een maisveld, net over de grens bij Enschede, was een Poolse man van 25. Hij kwam uit de buurt van de stad Gdansk. Voor zijn dood verbleef hij mogelijk in Nederland, meldt de Duitse politie op basis van de eerste onderzoeken.

De identiteit van de Pool kon worden achterhaald, nadat de politie informatie over zijn tatoeages had vrijgegeven. Zo had hij onder meer de tekst 'Good Fella' en de cijfers 1312 op zijn buik getatoeëerd. Die cijfercombinatie wordt vaak gebruikt als een code voor ACAB. Die afkorting staat voor van All Cops Are Bastards. Op zijn rechterarm had hij een plaatje van een vrouwelijke demoon. Verder was hij volgens de politie "gespierd".

De identiteit van de tweede dode is nog niet bekend. Dat geldt ook voor de doodsoorzaak van de mannen. Het onderzoek is dan ook nog niet afgerond, schrijft de politie. Er zijn nog veel vragen die beantwoord moeten worden, zoals wanneer en waarom de man Polen heeft verlaten.

De tweede man was ongeveer 1,90 meter lang en woog 90 kilo. Ook hij was volgens de politie afgetraind.

Hond

De twee lijken werden in de gemeente Gronau gevonden, beide begraven in een veld. Een hond die daar werd uitgelaten, had een laars opgegraven. Twee vrouwen, die met de hond aan het wandelen waren, alarmeerden de politie toen ze bij de laars een lichaam zagen.

Ryan Wesley Routh, de man die zo'n anderhalve week geleden met een wapen werd gezien bij de golfbaan van Trump, is nu ook aangeklaagd voor poging tot moord. Dat blijkt uit nieuwe rechtbankdocumenten.

Een van de aanklagers zei gisteren dat Routh mogelijk een levenslange celstraf kan krijgen. De minister van Justitie, Merrick Garland, noemde de voorgenomen moordaanslag een "gruwelijke daad" en zei dat het ministerie van Justitie "geen middelen zal sparen" in deze zaak.

De 58-jarige Routh was tot nu toe alleen aangeklaagd voor illegaal wapenbezit. Zelf heeft de verdachte nog geen verklaring afgelegd.

'Gefaald'

Volgens de aanklagers zou Routh uren buiten de golfbaan van Trump hebben gezeten en een geweer door het hek hebben gericht. Toen hij was ontdekt, vluchtte hij weg in een auto. Doordat een omstander het nummerbord daarvan kon doorgeven, kon de politie hem enkele kilometers verderop aanhouden.

Ook schreef hij maanden geleden een brief waarin hij bevestigt dat zijn actie een moordpoging was. In die brief stond ook dat hij "gefaald" heeft en dat hij anderen oproept om Trump alsnog te vermoorden. Na zijn arrestatie eerder deze maand vond iemand de brief, die daarover de politie inlichtte.

Routh zit sinds zijn arrestatie vast. De hoorzitting waarin bepaald werd of Routh langer moest worden vastgehouden, was twee dagen geleden. Op 30 september zal Routh worden voorgeleid, meldde CNN eerder.

De zaak is toegewezen aan Aileen Cannon, een door Trump aangestelde federale rechter. Zij schoof eerder de zaak over geheime documenten die Trump mee zou hebben genomen naar zijn resort in Florida aan de kant.

In de Gelderse gemeente Oldebroek komt toch geen asielzoekerscentrum. Onder meer door de regels over de uitstoot van stikstof en eisen voor bescherming van planten en dieren zijn de plannen niet haalbaar, meldt de gemeente. De geplande opvang leidde tot veel onrust in het dorp.

In het asielzoekerscentrum hadden ongeveer 300 asielzoekers moeten worden opgevangen. Volgens de gemeente Oldebroek, in de Kop van de Veluwe, geven de natuur- en milieuregels "te veel onzekerheden om een vergunning aan te vragen". Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft die conclusie getrokken "na vijftien onrustige maanden", meldt de gemeente.

Het COA had de plannen voor de bouw van de opvang vorig jaar juni aangekondigd. "We kijken terug op een onrustige periode, voor ons als gemeente maar zeker voor onze inwoners", zei burgemeester Haseloop-Amsing tegen Omroep Gelderland.

Stikstofregels verhinderen komst

Na verschillende stikstofonderzoeken is duidelijk geworden dat de neerslag van stikstof een belemmering vormt voor de bouw van het asielzoekerscentrum.

"Met name de eisen op het gebied van stikstof en flora en fauna geven te veel onzekerheden", aldus de gemeente. "Daarmee stopt de verkenning naar deze locatie."

Onrustige periode ten einde

Het college, de provincie Gelderland en het COA betreuren het langdurige proces en de onzekerheid die het hele dossier met zich meebracht. "We kijken terug op een onrustige periode, voor ons als gemeente, maar zeker voor onze inwoners", zei burgemeester Haseloop-Amsing.

Inwoners die tegen de komst van asielzoekerscentrum waren haalden duizenden handtekeningen op. Een woordvoerder van de inwoners zei tegen Omroep Gelderland dat er sprake is van opluchting. "Er is nu eindelijk duidelijkheid."

De oorlog met Rusland kan volgens de Oekraïense president Zelensky eerder eindigen dan mensen denken. Dat zei Zelensky na aankomst in de VS. Daar is hij deze week om onder meer te praten in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Zelensky zei tegen ABC News dat Rusland alleen kan worden gedwongen tot vrede als Oekraïne vanuit een "sterke positie" opereert. Opnieuw riep hij westerse landen op om de militaire hulp aan Oekraïne op te voeren en het land meer slagkracht te geven.

Overwinningsplan

Zelensky zal zijn 'overwinningsplan' presenteren aan de VN-Veiligheidsraad.

Oekraïne vraagt al langere tijd van bondgenoten om meer wapens. Ook wil het toestemming om die wapens dieper op Russisch grondgebied in te kunnen zetten. De VS stelt zich tot nu toe terughoudend op.

"Iedereen kijkt naar Biden, en we hebben dit nodig om onszelf te verdedigen", zei Zelensky. Naar verwachting praten Zelensky en Biden donderdag over de voorstellen van Oekraïne.

Het plan van Zelensky zou niet gaan over onderhandelingen met Rusland. Het Kremlin wil alleen praten als al zijn eisen worden ingewilligd.

Finland geeft twee reuzenpanda's terug aan China. De dierentuin Ahtari Zoo in de gelijknamige plaats, kan ze niet langer bekostigen en stuurt ze, veel eerder dan gepland, retour.

De panda's Lumi en Pyry werden in januari 2018 naar Finland gebracht, kort na een bezoek van president Xi. China is officieel de eigenaar van vrijwel alle panda's op aarde en zet ze geregeld in als diplomatiek middel om onderlinge relaties en het imago te verbeteren. Landen krijgen de dieren dan in bruikleen.

De dierentuin hoopte met de komst van Lumi en Pyry dat het aantal bezoekers sterk zou stijgen, maar de coronapandemie gooide roet in het eten. Al drie jaar werd er onderhandeld over het terugsturen van de panda's. De Finse overheid wees een verzoek tot financiering van het pandaverblijf in 2023 af.

De dieren zouden eigenlijk 15 jaar in Finland logeren, maar nu gaan ze in quarantaine en in november worden ze teruggestuurd. De particuliere dierentuin had 8 miljoen euro geïnvesteerd in het verblijf en de verzorging van de twee. Maar de jaarlijkse kosten van 1,5 miljoen euro, inclusief een beschermingsbijdrage die aan China wordt betaald, kon niet meer worden opgebracht.