Veteranendag: 'We moeten meer stilstaan bij wat mensen hebben gegeven'
Op het Malieveld in Den Haag wordt de jaarlijkse Nederlandse Veteranendag gehouden. Koning Willem-Alexander en premier Schoof zijn aanwezig. Er is dit keer geen defilé omdat er door de NAVO-top eerder deze week niet genoeg politie beschikbaar is.
Sinds 2005 vindt op de laatste zaterdag van juni Veteranendag plaats, opgezet als nationaal evenement waar Nederland zijn meer dan 100.000 veteranen bedankt voor hun inzet.
Normaal is het defilé altijd het hoogtepunt. Zo'n 4000 veteranen en militairen lopen dan rond de Hofvijver, gevolgd door historische legervoertuigen. Traditiegetrouw neemt koning Willem-Alexander het defilé af op de Kneuterdijk.
Nu er geen defilé is, stond de koning in de Koninklijke Schouwburg, om de hoek bij het Malieveld. Daar ging hij in gesprek met verschillende veteranen.
Een van de verhalen die de koning misschien heeft gehoord is dat van Dave van Kollenburg (36) uit Boxtel.
Van Kollenburg was 21, toen hij 4,5 maand in Afghanistan werd ingezet. "Het is heel heftig om daar als kind heen te gaan", vertelt hij nu bij Omroep Brabant.
Eén gebeurtenis raakte Van Kollenburg diep. Dat was toen hij na een aanval van de Taliban een crèche binnenliep. "Dat was heel heftig. Er lag een baby van tien maanden, in brand. Het gekrijs..."
Een mensjeHij nam het kind mee, maar moest toezien hoe het stierf. Van een tolk hoorde hij dat haar vader zei: "Het was toch maar een meisje".... "Meisjes stellen daar niet veel voor en dat deed me veel", zegt Van Kollenburg geëmotioneerd. "Hallo! het is wél een mensje!"
Een paar jaar later verliet hij defensie. Van Kollenburg hoopte het leven weer op te pakken, maar de oorlogservaringen achtervolgden hem. "Ik kreeg flashbacks, nachtmerries, werd paranoia. Zelfs bij de sportschool dacht ik dat een vuilniszak een bom kon zijn."
De diagnose PTSS volgde. Van Kollenburg kreeg gedragstherapie. "Ik heb ermee leren omgaan, maar ik ben er nog steeds niet", zegt hij. "Ik ga met de dood naar bed en word ermee wakker."
Het is een van de vele verhalen op deze Veteranendag. Inmiddels zijn er in het hele land ook plekken gecreëerd, van buurthuizen tot cafés, waar veteranen elkaar kunnen ontmoeten en hun verhalen uitwisselen.
Dat wil niet zeggen dat de zorg voor veteranen nu goed geregeld is, zegt de Gelderse gedeputeerde Peter Drenth. Hij wijst er bij Omroep Gelderland op dat gemeenten in Nederland een zorgplicht hebben voor veteranen, maar die vaak niet of nauwelijks invullen. Vaak weten ze niet eens wie veteraan zijn en welke hulp ze eventueel nodig hebben.
"Veel gemeenten zijn zich er niet van bewust welke rol ze hebben bij de uitvoering van de Veteranenwet. Breed in Nederland vind ik dat we meer stil mogen staan bij de mensen die voor vrede en veiligheid gegeven hebben wat ze konden geven", aldus Drenth. "Daar mogen we iets zorgvuldiger mee omspringen."
Aandacht voor partnerIngewikkeld hoeft een goede 'nazorg' voor veteranen niet te zijn, zegt Stefan Hop van de Bond van Defensiepersoneel. "Regel vrij voor een kind, om zo zijn of haar militaire ouder te verwelkomen bij terugkomst van een missie", aldus Hop. "Denk dan ook aan aangepaste vakanties."
Hop raadt ook aan om meer aandacht te besteden aan de partner en kinderen van veteranen en de spanningen die er thuis kunnen zijn. Juist omdat die net zo goed moeten leren omgaan met wat de militairen hebben meegemaakt.
Veteraan Van Kollenburg uit Boxtel heeft zich die raad alvast ter harte genomen. Samen met zijn vrouw heeft hij een bedrijf opgezet dat ornamenten en urnen maakt voor veteranen en anderen. "Ik besloot rouw niet langer als een donkere rand te zien", schrijft hij op zijn website. "Ik wil mensen helpen om op een stijlvolle, warme manier stil te staan bij afscheid."
"Nu beleef ik het op een andere manier", aldus Van Kollenburg. "En probeer ik andere veteranen ervan te overtuigen dat het oké is om hulp te zoeken bij PTSS."