NOS Nieuws - Algemeen

Een man (61) en een vrouw (59) uit Geesteren zijn gistermiddag opgepakt op verdenking van deelname aan een terroristische organisatie van radicale soevereinen. Hun woning en verschillende bedrijfspanden zijn onderzocht.

Ook is er beslag gelegd op landbouwmachines, sportwagens, munitie, een kruisboog en een "grote hoeveelheid" documenten over radicaal-soeverein gedachtegoed. Dat schrijft regionale omroep Oost.

"De komende tijd gaan we kijken of er bewijsmateriaal zit in de spullen die we hebben ingenomen", zegt een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM). De inval vond gisteren plaats in het Overijsselse dorp, meldt het OM vandaag. De actie duurde volgens de regionale omroep de hele dag.

Radicale soevereinen

Het stel is opgepakt in het kader van een al langer lopend onderzoek naar radicale soevereinen. In datzelfde onderzoek zijn eerder dit jaar al zeven verdachten aangehouden, onder wie twee verkopers van vuurwapens. De andere vijf zijn vermoedelijk radicale soevereinen en zitten nog vast, net als het stel dat gistermiddag is opgepakt.

Het OM vermoedt dat ze deel uitmaken van Common Law Nederland Earth (CLNE). Die organisatie streeft naar vervanging van de huidige overheid en vindt het gebruik van (dodelijk) geweld daarbij aanvaardbaar. "Om die reden zien wij het als een terroristische organisatie", zegt de OM-woordvoerder.

De man uit Geesteren die gisteren werd opgepakt, werd eerder veroordeeld. Hij zat dit jaar een celstraf uit van twee weken omdat hij agenten had mishandeld bij boerenprotesten in Den Haag op 11 maart. De man vernielde die dag met een shovel een hekje bij het Haagse Zuiderpark, naar eigen zeggen om toegang te krijgen tot het park en "een statement te maken voor boeren en burgers".

Op 9 december gaat de zaak rond CLNE verder tijdens een nieuwe zitting. Volgens de woordvoerder van het OM is niet uitgesloten dat er meer aanhoudingen zullen volgen in het onderzoek naar radicaal soevereinen.

De Oekraïense president Zelensky en oud-president Donald Trump hebben elkaar vandaag ontmoet in New York. De ontmoeting vond plaats op een cruciaal moment vanwege de presidentsverkiezingen in de VS over ruim een maand. De Republikeinse kandidaat Trump en de Democraat Kamala Harris hebben erg verschillende opvattingen over hoe de oorlog in Oekraïne moet worden aangepakt.

Na een ontmoeting van veertig minuten zei Trump dat hij en Zelensky allebei willen "dat hier een einde aan komt, en we willen allebei dat er een eerlijke deal wordt gesloten". Trump zei tegen Fox News dat Zelensky "wil dat er een eerlijke transactie plaatsvindt", zonder verder uit te leggen wat hij daarmee bedoelde.

Zelensky benadrukte dat er druk moet worden uitgeoefend op de Russische president Poetin. "We moeten er alles aan doen om hem onder druk te zetten om deze oorlog te stoppen. Hij bevindt zich op ons grondgebied. Dat is het belangrijkste om te begrijpen."

Kritiek op Vance

Trump wil in november herkozen worden tot president van de VS en heeft meermaals kritiek geleverd op de aanhoudende financiële en militaire steun van de VS aan Oekraïne. Hij heeft ook herhaaldelijk gezegd dat hij de oorlog onmiddellijk zal weten te beëindigen als hij opnieuw president wordt van de Verenigde Staten.

Zelensky is in New York voor de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. Hij heeft de afgelopen week Amerikaanse bedrijven bezocht en politici ontmoet. De diplomatieke missie van de Oekraïense leider verliep niet zonder problemen. Zo werd een bezoek aan een munitiefabriek voor artilleriegranaten in Pennsylvania hem niet in dank afgenomen door de Republikeinen.

Pennsylvania is de belangrijkste swing state bij de komende presidentsverkiezingen en bij het bezoek van Zelensky waren alleen Democraten aanwezig, onder wie gouverneur Josh Shapiro. Daarnaast had Zelensky zich in The New Yorker kritisch uitgelaten over het Oekraïne-standpunt de Republikeinse vicepresidentskandidaat Vance.

Vervolgens wilden Republikeinse leiders in het Congres Zelensky niet ontmoeten en dreigde de ontmoeting met Trump helemaal niet meer door te gaan.

Gevaarlijk en onaanvaardbaar

Vandaag zei Trump voorafgaand aan de bespreking met de Oekraïense president dat hij een Zelensky "een zeer goede relatie" hebben. "En ik heb ook een zeer goede relatie met president Poetin. Ik denk dat we het heel snel opgelost krijgen." Hierop zei Zelensky richting Trump: "Ik hoop dat onze relatie beter is."

Zelensky had gisteren al de Amerikaanse vicepresident en Democratische presidentskandidaat Harris ontmoet. In een gezamenlijke persconferentie in Washington leek Harris kritiek te uiten op Trump.

"Er zijn mensen in mijn land die Oekraïne willen dwingen grote delen van soeverein grondgebied op te geven", zei ze. "Die eisen dat Oekraïne neutraliteit aanvaardt en afstand doet van veiligheidsrelaties met andere landen."

"Deze voorstellen zijn dezelfde als die van Poetin. En laten we duidelijk zijn: het zijn geen vredesvoorstellen. In plaats daarvan zijn het voorstellen voor overgave, wat gevaarlijk en onaanvaardbaar is", besloot Harris.

Ridouan Taghi heeft het gerechtshof in Amsterdam verzocht om hem een advocaat toe te wijzen. Hij kan zelf niemand vinden die hem wil verdedigen.

Op dit moment loopt het liquidatieproces Marengo in hoger beroep. Al een paar maanden zit Taghi zonder advocaat, wat het hof zorgelijk vindt.

Na de arrestatie van Taghi's raadsvrouw Inez Weski nam een drietal advocaten de zaak over. Zij hebben eerder dit jaar de verdediging neergelegd. Advocaat Michael Ruperti vond dat hem het werken onmogelijk werd gemaakt.

Tientallen advocaten geprobeerd

In een brief aan het gerechtshof staat dat Taghi de afgelopen tijd meerdere kantoren met in totaal tientallen advocaten heeft benaderd om hem bij te staan, maar dat niemand wilde. De brief is afkomstig van detentie-advocaat Thomas van der Horst, die Taghi bijstaat in procedures over het regime binnen de Extra Beveiligde Inrichting (EBI).

"Vaak is aangegeven dat de houding van het Openbaar Ministerie en de inzet van berichtgeving in de media reden is om niet te willen deelnemen aan het hoger beroep van de strafzaak Marengo", schrijft hij.

Ook denken advocaten dat ze te weinig tijd krijgen om het enorme strafdossier te doorgronden. "De negatieve beeldvorming omtrent het Marengo-proces en de persoon van cliënt heeft het vooralsnog gewonnen van de mogelijkheid om juridische bijstand te genieten", aldus Van der Horst.

Kroongetuige

Het gerechtshof zal op zitting reageren op het verzoek om Taghi een advocaat toe te wijzen. Dit zou betekenen dat de Orde van Advocaten en de Raad voor Rechtsbijstand op zoek moeten naar verdediging voor Taghi.

In het hoger beroep van de strafzaak Marengo staat Taghi met dertien anderen terecht voor een groot aantal liquidaties. De rechtbank legde hem eerder een levenslange gevangenisstraf op.

Ook een andere verdachte in het proces, kroongetuige Nabil B., zat langere tijd zonder advocaat. Inmiddels wordt hij opnieuw bijgestaan door Peter Schouten, die er eerder tijdelijk mee was gestopt. Dit keer wordt Schouten geholpen door een tweede, anonieme advocaat.

Binnenkort wordt er weer gesproken over het vroegpensioen. Er lijken nog maar weinig inhoudelijke obstakels voor een overeenkomst te zijn, maar toch zijn de verhoudingen in de polder er niet beter op geworden. Over de opstelling van de grootste vakbond, FNV, wordt geklaagd door andere partijen, waaronder ook andere vakbonden aan tafel.

Uit gesprekken met bronnen rond de werkgevers, bonden en het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid blijkt dat er irritatie is over de houding in de gesprekken, de timing van de stakingsweek in september en de harde toon van de acties.

De FNV herkent zich niet in het beeld. "We onderhandelen harder dan normaal. Ik denk dat ze daarvan schrikken."

Maandenlang actie

In december 2023 klapte het overleg over het vroegpensioen. Tot Prinsjesdag 2024 volgden vele stakingen en andere acties van agenten, schoonmakers en ov-personeel.

Hoewel de nieuwe minister van Sociale Zaken, Van Hijum, meerdere keren aangaf open te staan voor een permanente vroegpensioenregeling, liepen de acties door in de zomermaanden.

Begin september was men al dicht bij een overeenkomst, zeggen bronnen rond verschillende partijen aan tafel, waaronder andere bonden. "De basisingrediënten voor een overeenkomst lagen er al", vertelt een van de onderhandelaars.

Een permanente regeling, een hogere vroegpensioenuitkering en ruimte voor de sectoren om zelf afspraken te maken: het lijkt erop dat de belangrijkste eisen van de FNV al ingewilligd werden.

Flyers en posters al gedrukt

Toch bestrijdt FNV dat men er al bijna uit was. "Een quotum voor het aantal mensen dat jaarlijks met vroegpensioen kan en een herijking na 3 jaar. Dat noemen wij niet permanent," zegt de woordvoerder van de FNV.

Ook vindt de bond de voorgestelde verhoging van de uitkering met zo'n 10 procent te laag.

En dus werd er de week voor Prinsjesdag toch gestaakt. Havenmedewerkers, ov-personeel en schoonmakers legden het werk neer tot ergernis van de gesprekspartners. "We waren er bijna, maar de flyers en posters lagen al klaar", zegt een van hen. "De staking moest doorgaan." FNV ontkent dat de staking koste wat kost door moest gaan.

Doodskist

Ook over de aard van acties is kritiek te horen. Twee keer werd bij het gebouw van VNO-NCW geprotesteerd, waarbij de actievoerders eenmaal binnenkwamen. Bij die demonstraties werd een doodskist met een skelet meegedragen om aan te geven dat veel mensen in de bouw versleten naar hun pensioenleeftijd toe werken of deze niet halen.

Deze actie valt niet goed bij de werkgevers en andere gesprekspartners. "Huilie, huilie van VNO-NCW", zegt FNV. De vakbond neemt geen afstand van de gebeurtenissen. "Er werd vrolijk koffie gedronken. En, inderdaad, de deur stond open. Ik kan mij voorstellen dat ze schrokken, maar het toont vooral aan dat deze mensen zich niet gehoord voelen. Het zou zo weer kunnen gebeuren."

De tropische storm Helene, die gisteravond als krachtige orkaan aan land kwam in de Amerikaanse staat Florida, heeft aan zeker 30 mensen het leven gekost. Meer dan vier miljoen mensen zitten zonder stroom, melden Amerikaanse media. Hoewel de kracht van Helene is afgenomen, waarschuwen autoriteiten dat de harde wind en de regenval nog steeds levensgevaarlijk kunnen zijn.

In verschillende staten in het zuidoosten van de VS zijn vannacht grote overstromingen ontstaan. In de stad Atlanta in de staat Georgia moesten daardoor zeker twintig mensen worden gered, waaronder een baby en twee volwassenen die op het dak van een auto vast waren komen te zitten.

Meerdere ziekenhuizen in het zuiden van Georgia kwamen zonder stroom te zitten. De gouverneur van de staat heeft duizend extra militairen opgeroepen om hulp te bieden.

In Florida schoten reddingswerkers 200 mensen te hulp na overstromingen. Ze haalden tientallen mensen van een overstroomde snelweg. Veel wegen zijn nog onbegaanbaar en een aantal scholen blijft vandaag dicht.

Dam dreigt te bezwijken

Vandaag zal Helene naar verwachting meer grote overstromingen veroorzaken, waarschuwen weerdiensten. Autoriteiten zeggen dat bewoners zich moeten voorbereiden op plotselinge overstromingen en aardverschuivingen.

In de staat North Carolina dreigt een dam te bezwijken, waarschuwen de autoriteiten. De dam ligt op 32 kilometer van Asheville, een stad met bijna 100.000 inwoners. Voor delen van de stad zijn evacuatiebevelen uitgevaardigd.

Door de tropische storm zijn meer dan 800 vluchten geannuleerd. Naar verwachting zal de kracht van Helene vandaag verder afnemen.

De Amerikaanse president Biden benadrukt dat alle inwoners van de geraakte gebieden "er alles aan moeten doen om henzelf en hun familie veilig te houden". "Mijn regering staat klaar om indien nodig meer steun te bieden", schreef hij op sociale media.

De politie van Tampa, Florida deelde een video van een reddingsactie:

De orkaan bereikte de noordwestkust van Florida gisteren rond 23.00 uur lokale tijd. Dat gebeurde met windsnelheden van naar schatting 225 kilometer per uur. Inmiddels trekt Helene als tropische storm verder over de staten Georgia, Virginia, Tennessee en North en South Carolina. Meerdere gouverneurs hebben in hun staat de noodtoestand uitgeroepen.

Bij het aanbreken van de ochtend werd in Florida, in de delen waar het ergste achter de rug is, de verwoesting zichtbaar. Verzekeringsmaatschappijen spreken van miljarden dollars aan schade.

Vanaf begin volgend jaar zijn er veertig cellen beschikbaar voor kortgestraften die zichzelf bij de gevangenis moeten melden. Het gaat om mensen die een straf uit moeten zitten tot twee weken.

Volgens staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid kunnen daardoor per jaar enkele honderden "en in het meest gunstige geval duizend" mensen met een korte straf die straf gaan uitzitten. "Ik blijf keihard doorwerken om meer capaciteit te genereren", zegt Coenradie. "We zijn er nog lang niet."

Er is een structureel gebrek aan gevangenispersoneel en daarom kunnen niet alle veroordeelden geplaatst worden in een zogenoemde penitentiaire inrichting.

Voor de kortgestraften geldt dat zij een "versoberd dagprogramma" krijgen waardoor er minder personeel nodig is. Er zijn op dit moment 3445 zelfmelders in Nederland, waarvan de helft een straf van minder dan twee weken opgelegd heeft gekregen.

Coenradie is ook op zoek naar onorthodoxe oplossingen. Zij ging donderdag naar Estland om te onderzoeken of daar een paar honderd gevangenen naar overgeplaatst kunnen worden. De gevangenis staat in de Tartu, de tweede stad van het land, op zo'n 1500 kilometer van Nederland.

Details zijn nog niet uitgewerkt. Zo is nog niet duidelijk of Estland juridisch gezien wel echt cellencapaciteit kan aanbieden aan Nederlandse gevangenen. Er zou bijvoorbeeld geregeld moeten worden dat in de gevangenis het Nederlands recht geldt.

Enkelband

Het tekort aan cellen in Nederlandse gevangenissen is al langer een probleem. Het vorige kabinet had al een aantal maatregelen genomen, zoals het eerder naar huis sturen van sommige veroordeelden met een enkelband. Daarnaast werden sommige zogenoemde zelfmelders niet meer opgeroepen. Dat betekende dat ze zich niet meer bij de gevangenis hoefden te melden.

Op aandringen van de Tweede Kamer kondigde de toenmalige staatssecretaris Weerwind aan dat zelfmelders met de langste straffen toch een oproep zouden krijgen.

De bewindslieden van het kabinet-Schoof zoeken naar manieren om beter om te gaan met de Tweede Kamer. Premier Schoof zei op zijn wekelijkse persconferentie dat in de ministerraad is teruggeblikt op de parlementaire week en dat de bewindslieden "lessen" willen trekken om "de relatie met de Kamer te verbeteren".

Schoof wilde niet zeggen wat de directe aanleiding is voor dit voornemen. "We willen kijken hoe individuele vakministers het beter kunnen doen. Hoe kunnen we elkaar niet verrassen", zei de premier.

Stroomstoten

Op de persconferentie werd het venijnige debat woensdag tussen BBB-minister Wiersma van Landbouw en de Tweede Kamer aangehaald. Daar was niet alleen de oppositie boos omdat de minister af wilde van het voorgenomen verbod op stroomstoten in de veesector. Ook de coalitiepartijen VVD, PVV en NSC waren zichtbaar geïrriteerd. Pas na veel heen en weer gepraat toonde Wiersma zich bereid om de Tweede Kamer tegemoet te komen.

Het bleef niet bij deze aanvaring. Zorgminister Agema kreeg het een dag later ook aan de stok met de Tweede Kamer: wederom met coalitiepartijen, waaronder haar eigen PVV.

Het ging om de problemen van het Zuyderlandziekenhuis in Heerlen. Kamerleden hadden allerlei suggesties om de directie aan te sporen de gespecialiseerde spoedzorg niet te laten verdwijnen. Maar Agema wees ze van de hand en wilde alleen nog een keer met het ziekenhuis praten.

Meningsverschillen

In vorige kabinetten was het niet gebruikelijk dat in openbare debatten zo'n conflict oplaaide tussen coalitiepartijen en het kabinet. Meningsverschillen werden vooraf besproken en in de kiem gesmoord.

Het kabinet-Schoof is een extraparlementair kabinet en het was te voorzien dat de coalitiepartijen in de Tweede Kamer meer ruimte zouden krijgen voor kritiek.

Kritisch

Maar wat afgelopen week gebeurde, was ook weer niet de bedoeling, blijkt uit de woorden van Schoof. Hij benadrukte dat er een aantal grote onderwerpen aangepakt moeten worden, zoals de groeiende instroom van asielzoekers en de woningnood. En daarvoor is een goede relatie met de Kamer van groot belang. "We kijken ook kritisch naar onszelf", aldus Schoof.

Hij zei ook dat het de bedoeling is dat de Kamer kritisch is en het kabinet controleert. "De Kamer heeft zijn volle verantwoordelijkheid."

Politiek handwerk

Op dit moment werkt het kabinet aan de veelbesproken noodwet om de instroom van asielzoekers sneller aan te pakken. Dat zal naar schatting nog een week tot drie weken duren.

Schoof verwacht dat hij nog wel overleg zal voeren met de partijleiders van PVV, VVD, NSC en BBB voordat het besluit naar buiten komt. "Dat is normaal politiek handwerk en heel logisch", vindt de premier. "We willen dat een landing in de Tweede Kamer verzekerd is."

In het Verenigd Koninkrijk zijn twee 13-jarige jongens veroordeeld tot een gevangenisstraf van 8,5 jaar vanwege het doden van een 19-jarige man met een machete. De jongens waren tijdens de aanval vorig jaar 12 jaar oud. De rechter omschrijft hun daad als "gruwelijk en schokkend".

De aanval gebeurde in Wolverhampton, een voorstad van Birmingham. Het slachtoffer, Shawn Seesahai, had de twee jongens gevraagd van een bankje in een park af te gaan. De jongens staken hem vervolgens meerdere keren in zijn rug, benen en hoofd. De steekwond in zijn rug was 23 centimeter diep en raakte zijn longen en hart.

Een van de jongens heeft het slachtoffer gestoken met het mes, de andere heeft hem geschopt en geslagen toen hij op de grond lag. De jongens zeggen allebei dat de ander het slachtoffer heeft neergestoken.

De rechter heeft niet kunnen vaststellen wie de dodelijke wond toebracht. "Vanwege de aard van de verwondingen weet ik zeker dat de jongens de bedoeling hadden om Shawn te vermoorden. Ze hebben daarin samen gehandeld", zei de rechter. "Toen jullie Shawn doodden was hij pas 19, aan het begin van zijn volwassen leven, met nog alles om voor te leven."

Bleekmiddel

Na de aanval waren de jongens gevlucht. Een van hen had het mes met bleekmiddel schoongemaakt en verstopt onder zijn bed.

Volgens Britse media zijn de twee de jongste personen die in het VK zijn veroordeeld voor moord sinds 1993. In dat jaar ontvoerden twee 11-jarige jongens de 2-jarige James Bulger, waarna ze hem op treinrails doodsloegen. De twee zaten acht jaar vast.

De Britse actrice Maggie Smith, die vandaag op 89-jarige leeftijd overleed, heeft een imposante acteercarrière achter de rug, zowel op het toneel als op de filmset. Toch kennen we haar vooral van haar acteerwerk van de laatste jaren.

Ze was de laatste decennia bekend in de rol van professor Anderling in de Harry Potter-films en als Lady Violet, de strenge, oudere dame met de ijskoude blik die dwars door je heenging in de televisiehit Downton Abbey.

Smith werd in de tweede helft van haar carrière vaak gecast voor dat soort rollen. Zelf had ze daar wel een verklaring voor. "Het is waar dat ik geen dwazen verdraag, maar zij tolereren mij ook niet en dan word ik stekelig. Misschien ben ik daarom best goed in het spelen van stekelige oudere dames."

Van de actrice was bekend dat ze nooit keek naar de series en films waar ze in speelde. Ze was namelijk nooit tevreden over haar acteerwerk en zag altijd dingen die ze beter had kunnen doen.

Aan stoppen met acteren wilde ze echter nooit denken. "Met pensioen gaan is geen optie, dat zie ik mezelf niet doen, dus ik zal wel doorgaan met personages als Violet of andere oude besjes."

De carrière van Maggie Smith in vogelvlucht:

Smith begon haar carrière in de jaren 50 in het theater. Na een studie aan de Oxford Playhouse School stond ze op het toneel in revues in Oxford en een paar jaar later ook in Londen.

Nadat haar werk was opgemerkt door een Amerikaanse impresario kon ze ook aan de slag op Broadway, waar ze in 1958 haar eerste grote rol kreeg in het misdaaddrama Nowhere to go. Die leverde haar een Britse film- en televisieprijs (BAFTA) voor aankomend talent op.

In 1963 trad ze toe tot het Britse National Theatre en een jaar later stond ze tegenover de legendarische acteur Laurence Olivier in Shakespeares Othello. De verfilming in dezelfde bezetting leverde haar weer een jaar later haar eerste Oscarnominatie op.

Het gouden beeldje kreeg ze toen niet, dat mocht ze in 1970 voor het eerst in ontvangst nemen voor haar titelrol in het drama The prime of miss Jean Brody waarin ze een idealistische lerares speelt met afwijkende lesmethoden. Deze rol leverde haar naast een Oscar ook een BAFTA-award op.

Haar tweede Oscar volgde in 1979 voor haar bijrol in California Suite, waarin ze een voor een Oscar genomineerde actrice speelt die ruzie maakt met haar man. Voor deze rol kreeg ze ook een Golden Globe.

In de daaropvolgende jaren werd ze nogmaals genomineerd voor een Oscar voor haar rol als de nerveuze en onhandige chaperone van een jong meisje dat een reis maakt door Italië in de romantische film A room with a view en voor haar rol als gravin in Gosford Park. Voor A room with a view kreeg ze wel een BAFTA-award en een Golden Globe uitgereikt.

Smith kreeg gedurende haar carriere nog twee BAFTA's voor beste actrice in A private function (1985) en The lonely passion of Judith Hearne (1989) en ontving in de jaren 90 twee speciale BAFTA's voor haar bijdrage aan het Britse toneel en de filmindustrie.

Smith kreeg verder een Tony Award voor beste actrice in het theaterstuk Lettice and Lovage (1990) en een speciale Laurence Olivier Award voor haar theaterwerk.

Grote bekendheid, maar naar eigen zeggen geen grote voldoening, kreeg ze door haar rol van de strenge maar rechtvaardige professor Minerva Anderling in de verfilmingen van JK Rowlings populaire boeken over de tovenaarsleerling Harry Potter (2001-2011).

"Ik ben heel dankbaar voor mijn werk in Harry Potter en Downton Abbey, maar het was niet wat ik bevredigend zou willen noemen. Ik had echt niet het gevoel dat ik daar aan het acteren was ", zei ze in 2019 in de Britse pers.

Toch bleef ze tot het eind meespelen in zowel Harry Potter en was ze als de strenge, vinnige gravin Violet van Grantham in alle seizoenen van het populaire kostuumdrama Downton Abbey te zien en in de film die een paar jaar later werd gemaakt.

Zelfs toen voor haar een moeilijke periode aanbrak toen ze borstkanker kreeg en overwon. Voor haar rol in Downton Abbey kreeg ze driemaal een Emmy Award en een Golden Globe.

Verder speelde ze vrij recent nog de strenge Mother Superior in de komische Sister-Act-films en de licht racistische Muriel Donnelly in het The best exotic Marigold hotel en het vervolg daarop.

In 1972 werd Smith benoemd tot Commandeur in de Orde van het Britse Rijk. In 1990 werd ze bevorderd tot Dame Commandeur in dezelfde orde waardoor ze zich, net als haar goede vriendin en actrice Judi Dench, Dame Maggie Smith mocht noemen.

Volgens andere acteurs wilde ze echter onder geen beding met als Dame aangesproken worden. "Maggie volstaat", zou ze altijd gezegd hebben.

De twee activisten die in 2022 soep gooiden naar een schilderij van Van Gogh in de National Gallery in Londen hebben celstraffen gekregen. Een 23-jarige vrouw moet twee jaar de cel in en een 22-jarige vrouw twintig maanden.

Het duo gooide blikken tomatensoep naar het kunstwerk. Daarbij werd de lijst beschadigd, maar bleef het schilderij Zonnebloemen uit 1888 gespaard. De klimaatactivisten voerden actie namens Just Stop Oil, een actiegroep tegen fossiele brandstoffen.

Just Stop Oil liet een paar uur na de rechtelijke uitspraak blijken hier geen boodschap aan te hebben: drie activisten gooiden in de National Gallery opnieuw soep over twee Van Goghs uit de Zonnebloemen-serie. Volgens de National Gallery zijn er drie mensen gearresteerd. De schilderijen zijn volgens het museum niet beschadigd.

Beelden van de nieuwe actie van Just Stop Oil:

Phoebe Plummer - de 23-jarige vrouw die vandaag werd veroordeeld voor de actie in 2022 - zei in de rechtszaal dat ze elke straf "met een glimlach op het gezicht" zal accepteren. "Ik heb deze keuzes gemaakt omdat ik geloof dat geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid de beste, zo niet de enige, methode is om de wereld te beschermen tegen de steeds erger wordende klimaatramp."

De rechter benadrukte dat Plummer en Anna Holland geen recht hadden om de soep te gooien. "En jullie arrogantie om iets anders te denken verdient de sterkst mogelijke veroordeling." Bij het bepalen van de straf heeft hij er rekening mee gehouden dat het schilderij beschadigd had kunnen worden als de soep langs de lijst zou sijpelen. "Dan zou het schilderij onherstelbaar beschadigd of vernield zijn."

Bekijk de actie in het Londense museum:

Na het gooien van de soep lijmden de twee actievoerders zich vast aan de muur. Het museum schat de totale schade op 10.000 pond (bijna 12.000 euro).

Plummer legde haar actie eerder uit in een video: "Dat schilderij werd beschermd door glas, maar de toekomst van jongeren wordt door niemand beschermd", zei ze daarin. "Toen je zag dat we soep gooiden, werd je boos? Omdat je dacht dat er iets moois en waardevols kapot ging. Dat is een logische reactie, maar waar is precies die emotionele reactie als deze planeet kapot wordt gemaakt?"

Klimaatactivisten hebben het vaker gemunt op bekende kunstwerken. Leden van Just Stop Oil lijmden zich twee jaar geleden vast aan het schilderij Perzikboom in bloei van Van Gogh en begin dit jaar werd er soep gegooid naar de Mona Lisa in Parijs.

Actrice Maggie Smith, bekend van haar rollen in de Harry Potter-films en de serie Downton Abbey, is op 89-jarige leeftijd overleden. Haar zoons hebben het overlijden van hun moeder bekendgemaakt.

In een verklaring van haar zoons Toby Stephens en Chris Larkin staat: "Het is met grote droefheid dat we de dood van Dame Maggie Smith moeten aankondigen. Ze is vanochtend vroeg, vrijdag 27 september, vredig overleden in het ziekenhuis. Ze was erg op haar privacy gesteld en was op het eind samen met haar vrienden en familie. Ze laat twee zoons en vijf liefhebbende kleinkinderen achter die verslagen zijn door het verlies van hun bijzondere moeder en grootmoeder."

Smith is bij het grote publiek vooral bekend door haar rol van professor Anderling in de verfilmingen van Harry Potter en als Lady Violet in Downton Abbey.

Fragmenten van de films en series waar Smith bekend mee is geworden:

Daarvoor had ze al een enorme staat van dienst opgebouwd in het theater en in films. In 1965 kreeg ze haar eerste Oscarnominatie en in 1970 en 1979 mocht ze het gouden beeldje in ontvangst nemen.

Haar zoons danken het personeel van het Chelsea and Westminster Hospital "voor hun zorg en niet aflatende vriendelijkheid tijdens haar laatste dagen". Ook richten ze zich tot het publiek: "Wij danken u voor al uw vriendelijke berichten en steun en vragen u onze privacy op dit moment te respecteren."

In de nieuwste Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de zetelpeilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, blijft de PVV verreweg de grootste partij met 40 tot 44 zetels. Dat zijn er 3 tot 7 meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van afgelopen november. Oppositiepartij GroenLinks-PvdA volgt op ruime afstand met 24 tot 28 zetels.

De andere coalitiepartijen doen het een stuk slechter dan de PVV. BBB weet zich nog te handhaven op 6 tot 8 zetels, maar de VVD (19-23) en vooral NSC (3-5) verliezen duidelijk terrein.

De partij van Pieter Omtzigt haalde bij de verkiezingen nog 20 zetels en lijkt nu dus slechts een vijfde van zijn aanhang over te houden.

NSC 'instabiele partij'

Nader onderzoek van Ipsos I&O laat zien dat het terugtreden van Pieter Omtzigt, die om gezondheidsredenen voor onbepaalde tijd thuis zit, bijdraagt aan het beeld van een 'instabiele partij'.

Volgens Asher van der Schelde van onderzoeksbureau Ipsos I&O was het sterke punt van NSC in november dat de nieuwe partij overal kiezers vandaan wist te halen. "Mensen van links tot rechts voelden zich aangesproken door het verhaal van Omtzigt. Nu blijkt dat voordeel ook een nadeel te zijn: je ziet NSC-kiezers naar alle kanten uitwaaieren."

Aan de ene kant verliest Nieuw Sociaal Contract aan links-progressieve partijen als GroenLinks-PvdA. Daarbij gaat het vooral om mensen die boos zijn dat Omtzigt in zee is gegaan met de PVV. Aan de andere kant raakt NSC ook kiezers kwijt aan rechts, vooral aan de PVV. In deze hoek is de klacht dat NSC de kabinetsformatie heeft bemoeilijkt en nu dwarsligt bij het immigratie- en asielbeleid.

Asiel belangrijkste issue

Voor een op de drie kiezers vormen immigratie en asiel een belangrijke reden om op hun voorkeurspartij te stemmen. Geen onderwerp wordt zo vaak genoemd, laat het onderzoek van Ipsos I&O zien. Het is volgens onderzoeker Van der Schelde een belangrijke verklaring voor de sterke positie van de PVV op dit moment, de partij die door kiezers het meest wordt geassocieerd met stevig beleid op dit punt.

Overigens is er nog steeds waardering bij Nederlandse kiezers voor de kwaliteiten van Omtzigt als Tweede Kamerlid, laat onderzoek van EenVandaag/Verian zien. Hij wordt in die rol "ijzersterk" en "in zijn kracht" genoemd. Bijna de helft (48 procent) ziet hem daarom het liefst terugkeren als 'gewoon' Kamerlid en niet als fractievoorzitter.

Een partij die het juist goed doet in de Peilingwijzer, is het CDA. Bij de verkiezingen kwamen de christendemocaten uit op een historisch dieptepunt van 5 zetels, maar inmiddels zijn dat er twee keer zoveel (8-12). Uit de verschillende onderzoeken blijkt dat deze come-back op het conto te schrijven is van partijleider Henri Bontenbal, die bij Ipsos I&O uit de bus komt als de best gewaardeerde fractievoorzitter.

De Partij voor de Dieren (5 tot 7 zetels) en Volt (3-5) zijn andere partijen die hun aanhang sterk zien groeien. Alle andere partijen blijven min of meer stabiel ten opzichte van de Kamerverkiezingen.

Partijen kijken goed naar peilingen

Hoe zinnig zijn dit soort zetelpeilingen buiten verkiezingstijd? Tom Louwerse, maker van de Peilingwijzer, deed er onderzoek naar met collega-politicologen Lisa Janssen en Tom van der Meer en kwam tot de conclusie dat de voorspellende waarde gering is. "Op dit moment ga je natuurlijk uit van een volstrekt denkbeeldige situatie: dat er morgen verkiezingen zouden zijn en wat je dan zou stemmen. Terwijl er op dit moment nog helemaal geen verkiezingen gepland zijn." "Aan de andere kant", gaat Louwerse verder, "is er net een nieuw coalitiekabinet aangetreden en het is interessant om te zien hoe daar door kiezers op wordt gereageerd. Inhoudelijk, maar ook uitgedrukt in stemintenties. We weten dat de politieke partijen daar ook goed naar kijken. Het feit dat de VVD en vooral de PvdA in het kabinet Rutte-II van meet af aan kelderden in de peilingen, maakte nieuwe verkiezingen voor deze partijen veel minder interessant. Het is niet voor niets een van de weinige kabinetten geweest de afgelopen decennia dat de rit heeft uitgezeten."

Bij een hack bij de politie zijn "werkgerelateerde contactgegevens" van alle politiemedewerkers buitgemaakt. Dat heeft minister van Justitie en Veiligheid Van Weel bekendgemaakt in een brief aan de Tweede Kamer.

Volgens de politie lijkt het erop dat de namen en e-mailadressen van bijna alle 65.000 politiemedewerkers zijn buitgemaakt. Ook zijn telefoonnummers buitgemaakt, hoe veel is niet duidelijk.

"Het is een uitvoerige lijst met heel veel contactgegevens", zegt een woordvoerder. De hack is eerder deze week ontdekt en vandaag bekendgemaakt. Op dit moment wordt onderzocht hoe de hack precies kon gebeuren, wie er achter zit en wat de impact is van het datalek.

Undercoveragenten

Volgens de politie zijn medewerkers met een aantal gevoelige functies ook binnen de organisatie afgeschermd, waaronder undercoveragenten. Zij zouden niet op deze lijst staan.

Op de vraag of het lekken van de namen gevolgen kan hebben voor agenten die undercover werken, zei minister Van Weel: "We kijken naar de risico's van het uitlekken van deze informatie en waar de informatie terecht is gekomen. In het belang van het onderzoek doe ik daar geen nadere uitspraken over."

Premier Schoof (ex-AIVD en ex-NCTV) wilde er op zijn persconferentie ook niet veel over kwijt. "Ik ben blij dat in ieder geval het lek gevonden is. Niemand onderschat het risico dat de politie hier mee loopt. Dit soort cyberonderzoeken zijn ontzettend ingewikkeld."

Ongerustheid

De datadiefstal leidt volgens de politie tot grote ongerustheid onder medewerkers. "Zij vragen zich af om welke gegevens het precies gaat en of er niet meer informatie is buitgemaakt", zegt een woordvoerder. De politie verzekert dat het alleen gaat om een bestand met werkgerelateerde gegevens.

De Nederlandse Politiebond, de grootste vakbond voor politiemedewerkers, spreekt van een "nachtmerrie" en zegt dat de noodzaak van goede databescherming bij de politie op pijnlijke wijze duidelijk is geworden.

De politie roept medewerkers op om extra alert te zijn op vreemde appjes, mogelijke phishingmails en problemen met inloggen. "Eigenlijk wat iedereen altijd al moet doen, maar nu extra."

Van de datadiefstal is melding gedaan bij de Autoriteit Persoonsgegevens.

Het kabinet gaat volgende week weer praten met werkgevers en werknemers over een nieuwe vroegpensioenregeling voor mensen met een zwaar beroep. Minister van Hijum zei na de vergadering van het kabinet dat hij de intentie heeft om een goede regeling af te sluiten.

De onderhandelingen liepen een paar weken geleden al in een vroeg stadium vast nadat de vakbonden een eerste voorstel van het kabinet hadden afgewezen.

De bonden voerden de afgelopen weken ook actie. Zo werd gestaakt in het openbaar vervoer en waren bij enkele voetbalwedstrijden geen agenten aanwezig.

Open gesprek

Van Hijum noemde deze week in de Tweede Kamer de eisen van de bonden bespreekbaar en daarop zeiden de bonden weer in gesprek te willen gaan. Van Hijum gaat daar dus op in: "Er zijn mensen die niet gezond hun pensioen halen. We zullen luisteren naar de zorgen en voorstellen die zowel de werkgevers als de bonden op tafel leggen", zei hij vanmiddag.

De minister vulde aan dat hij een open gesprek wil en dat het zijn inzet is om er zo snel mogelijk uit te komen: "Hoe eerder we resultaat boeken, hoe beter het is, maar je bent er pas uit als je eruit bent".

Vakbond FNV laat weten dat Van Hijum is uitgenodigd voor "een informele verkenning", voorafgaand aan meer officiële onderhandelingen. Daarin moet vertrouwen worden opgebouwd.

Na dit gesprek wil de FNV graag over de inhoud praten met de intentie er voor 14 oktober uit te komen. Vanaf dan staan er weer nieuwe stakingen gepland, maar bij een akkoord gaan die niet door.

Geen nieuwe VUT

Van Hijum wilde vandaag niet ingaan op details. Eerder werd duidelijk dat het kabinet bang is dat een te riante vroegpensioenregeling waar te veel werknemers en beroepen gebruik van kunnen maken een soort nieuwe VUT-regeling wordt. De minister zei eerder deze week "dat je ergens de omvang moet begrenzen, zodat het een bijzondere regeling is voor bijzondere gevallen".

De bestaande Regeling voor Vervroegd Uittreden (RVU) loopt tot en met 2025. Via die regeling kunnen mensen met een zwaar beroep maximaal drie jaar lang voor de pensioengerechtigde leeftijd een uitkering krijgen. Wat een zwaar beroep is, bepalen werkgevers en werknemers onderling zelf per sector.

Een groot gedeelte van de oevers van kanaal Almelo-De Haandrik in Overijssel is instabiel. Dat blijkt uit onderzoek dat de provincie liet uitvoeren naar de staat van het kanaal. De betonnen en stalen damwanden van het kanaal zijn in slechte staat. Over een lengte van 43 kilometer is daarom versneld onderhoud nodig.

De provincie vraagt de gemeenten waardoor het kanaal loopt op sommige plekken zwaar verkeer te weren. Ook kunnen vangrails worden geplaatst zodat auto's die in de berm komen de oevers niet verder belasten, staat in een persbericht.

Probleemkanaal

Het kanaal werd tussen 2011 en 2016 verbreed en verdiept. Na de werkzaamheden kwamen bij de provincie vierhonderd schademeldingen binnen van omwonenden omdat huizen langs het kanaal verzakten. In een aantal gevallen ging dat zo hard dat bewoners moesten verhuizen.

De provincie zette een schaderegeling op, maar een deel van de bewoners voelde zich in de steek gelaten. Mona Keijzer werd destijds als bemiddelaar aangewezen. De schade-afhandeling loopt nog steeds, meldt RTV Oost.

Teleurstelling en bezorgdheid

Gedeputeerde Staten zeggen zich ervan bewust te zijn dat de nieuwe ontdekking tot teleurstelling en bezorgdheid leidt. Daarom wordt met omwonenden nagedacht over de toekomst van het kanaal.

Mogelijk wordt scheepsvaart helemaal verboden: "Hebben we het kanaal op termijn echt nodig voor grote schepen? Of is het in de toekomst alleen voor de waterfunctie van het achterland? Die vraag is belangrijk om samen te beantwoorden in de komende tijd", laat verantwoordelijke gedeputeerde Martijn Dadema weten. "We gaan nu voorbereiden wat strikt noodzakelijk is om de oevers waar dat nodig is te herstellen."

De oevers van het kanaal worden vanaf de weg wekelijks geïnspecteerd. Vanaf het water gebeurt dat maandelijks. De provincie verwacht dat het onderhoud veel geld zal kosten.

Op de Waddenzee zijn 24 passagiers van een zeilschip gehaald dat water maakt. Het gaat om 21 scholieren en 3 begeleiders, allen uit Duitsland, meldt een woordvoerder van de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM). De eersteklassers van 12 tot 13 jaar waren bezig met een meerdaagse tocht over de Waddenzee.

De Duitse kinderen en hun begeleiders zijn uit voorzorg naar de wal in Harlingen gebracht. Niemand is gewond geraakt, maar de kinderen waren volgens schipper Laurens Sinaasappel wel wat geschrokken. Ze zitten inmiddels in de bus terug naar huis.

De klipper Johanna Engelina maakte water op de vaarroute tussen Harlingen en Vlieland, vertelt Sinaasappel vanuit de haven van Harlingen. "We hebben de pompen aangezet en daarmee leek het onder controle. Maar toen de wind aantrok werd het toch te spannend en hebben we de KNRM gealarmeerd." Ook rederij Noordgat van Terschelling hielp mee.

Heel harde wind

Voor de zekerheid liet Sinaasappel zijn schip op een zandbank lopen. Hij zegt dat er nooit gevaar is geweest dat het zou zinken. Nadat de passagiers van boord waren gehaald, is de klipper naar Harlingen gesleept.

Sinaasappel heeft de schade nog niet kunnen zien, maar hij vermoedt dat het schip door de zeer harde wind vannacht in de haven van Vlieland een beschadiging heeft opgelopen.

Scholieren

De scholieren waren op vakantie op de Waddenzee, vertelt een woordvoerder van de KNRM, iets dat volgens een woordvoerder van de KNRM veel wordt gedaan. "Ze zouden vanavond al naar huis gaan, dus de bus die ze kwam ophalen was al onderweg."

Alle bagage lag aan boord van het schip, omdat de leerlingen er ook overnachtten. De reddingsboot heeft alles opgehaald, zodat de passagiers droge kleding konden aantrekken voordat ze de bus naar huis instapten. "De leerlingen waren op het dek boven gaan staan, want als een schip lek is ga je niet meer beneden staan. Vanwege het slechte weer waren ze daar flink natgeregend", aldus de woordvoerder van de KNRM.

Het aantal vrouwen dat Mohammed al-Fayed beschuldigt van seksueel misbruik is opgelopen naar zestig. Vorige week werd de BBC-documentaire Al Fayed: Predator at Harrods uitgezonden, waarin twintig vrouwen zeggen dat ze zijn misbruikt door de oud-eigenaar van het Londense warenhuis Harrods en voetbalclub Fulham. Sindsdien hebben nog veertig vrouwen zich gemeld.

De documentaire toont hoe het misbruik van de vrouwen door Al-Fayed gebeurde. Ook wordt verteld over de angstcultuur bij Harrods en wordt getoond hoe de omgeving van Al-Fayed het misbruik verdoezelde. Het warenhuis bood vorige week excuses aan en erkende dat het tekortgeschoten is in de zorg voor de slachtoffers.

Vijf vrouwen in de documentaire zeggen door de miljardair verkracht te zijn en acht spreken van seksueel misbruik en poging tot verkrachting. De zakenman dreigde dat de slachtoffers niet naar de politie moesten stappen.

'Enorme respons'

Het is niet de eerste keer dat Al-Fayed in verband wordt gebracht met misbruik. Vanaf de jaren 90 tot aan 2018 werden er ook al meldingen gedaan door oud-medewerkers, wat in sommige gevallen leidde tot een politieonderzoek, maar zonder resultaat. De miljardair heeft de aantijgingen altijd ontkend. De vrouwen in de documentaire zeggen dat ze er nu pas over durven te praten, omdat Al-Fayed vorig jaar is overleden.

"De respons was simpelweg enorm", zeggen de advocaten van de slachtoffers. Zij verwachten dat nog meer vrouwen zich zullen uitspreken. Gisteren deed de Londense politie nog een oproep aan slachtoffers om zich te melden. De politie zegt specialistische teams te hebben die zich bezighouden met de zaak.

Mohammed Al-Fayed is de vader van Dodi al-Fayed, die in 1997 samen met prinses Diana omkwam bij een auto-ongeluk in Parijs.

Bij een illegale goudmijn op het Indonesische eiland Sumatra zijn zeker vijftien mensen omgekomen bij een aardverschuiving. Die werd veroorzaakt door hevige regenbuien. Nog 25 mensen zijn vermist. Naar hen wordt nog gezocht.

Omwonenden waren op zoek naar goud in een bergachtig gebied in het westen van Sumatra, toen ze werden verrast door een stroom modder. Drie mensen konden levend uit de modder worden gehaald.

De hulp wordt bemoeilijk door de weersomstandigheden en de afgelegen locatie. Volgens lokale hulpdiensten kan de mijn alleen te voet worden bereikt, en kost het vier uur lopen om er te komen.

Er gebeuren vaker ongelukken bij mijnen in Indonesië. Het laatste grote ongeluk gebeurde in juli op het eiland Sulawesi. Toen kwamen 23 mensen om bij een aardverschuiving.

Licht, wendbaar, sexy, een jongensdroom. Het is zomaar een greep uit de lovende woorden waarmee de F-16 door kenners wordt beschreven; je zou bijna vergeten dat het ook een dodelijk wapentuig is. Vanmiddag vlogen de gevechtsvliegtuigen na 45 jaar voor de allerlaatste keer over Nederland.

Defensie noemt het toestel iconisch, maar na veel updates is hij nu toch echt verouderd. Vandaag neemt Defensie groots afscheid, waarna hij definitief is vervangen door de F-35.

De F-16 werd in 1979 in Nederland in gebruik genomen. Het vliegtuig was in die tijd heel bijzonder. "Hij was en is onvoorstelbaar beweeglijk, als geen ander kon 'ie manoeuvreren", zegt Frans Osinga, oud-F-16-piloot en hoogleraar Oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden.

Bommenwerper

De 'Fighting Falcon', zoals de straaljager ook wel genoemd wordt, was ontwikkeld als luchtverdedigingsjager, maar bleek multi-inzetbaar. Osinga: "Omdat-ie modulair is ontworpen met aanpasbare software die je steeds kunt updaten, kon de F-16 ook makkelijk worden ingezet als bommenwerper. Het was het eerste vliegtuig dat je in meerdere rollen tegelijk kon inzetten. En dat was voor een kleine luchtmacht als Nederland enorm belangrijk."

Na de Koude Oorlog rees de vraag hoe nuttig de vliegtuigen nog zouden zijn, maar de F-16's bleken alleskunners die ook in nieuwe rollen konden worden gebruikt. Ze werden ingezet bij operaties in Afghanistan en Libië en speelden een grote rol in de strijd tegen IS in Irak. "Het is een van de weinige wapensystemen van onze krijgsmacht die voortdurend zijn ingezet", aldus Osinga.

Overigens was de F-16 in Irak betrokken bij een van de dodelijkste incidenten uit de Nederlandse militaire geschiedenis. Bij een bombardement op een bommenfabriek in Hawija werden zeker zeventig burgers gedood,

Vanaf Vliegbasis Volkel vertrokken de vliegtuigen voor een afscheidsronde:

Osinga kan zich de eerste keer dat hij in een F-16 mocht vliegen nog goed herinneren. "Dat was een jongensdroom die uitkwam. Hij was zo wendbaar en makkelijk te besturen, een ware openbaring. Omdat het vliegen zo gemakkelijk was, was er meer aandacht voor het besturen van alle systemen."

Sexy vliegtuig

De straaljager is niet alleen goed, maar ook mooi, vinden kenners. In een afscheidsvideo van de luchtmacht omschrijven mensen die met het toestel gevlogen en gewerkt hebben de F-16 als "een sexy vliegtuig". "Hij is gewoon mooi om te zien, het is net een sportauto", zegt iemand. En een ander: "Je wordt een soort roofvogel."

Nederland kocht in 1979 direct 213 F-16's. In 1992 was het aantal inzetbare F'16's het hoogst: 187 stuks, verdeeld over negen squadrons (operationele eenheden). Wereldwijd kochten 24 landen er samen bijna 5000.

De toestellen waren ontworpen voor maximaal 3000 vlieguren, maar de luchtmacht vloog er in die 45 jaar gemiddeld zo'n 6000 uur mee.

Tientallen jaren en vele bezuinigingsrondes verder heeft Nederland nog enkele tientallen F-16's. Het materiaal is nu echt verouderd en de klachten die steeds complexer worden zijn moeilijker op te lossen. Mede daarom geeft Nederland de toestellen nu weg. 24 gaan er naar Oekraïne, of zijn daar al. Daar worden ze ingezet in de oorlog met Rusland. Een ander deel gaat naar Roemenië, waar ze gebruikt zullen worden voor trainingen.

Zes tot acht straaljagers vlogen vanmiddag een afscheidsronde van 2 uur langs militaire vliegvelden in Nederland. Vanwege het slechte weer waren de toestellen niet overal goed te zien.

Bij het begin van het bezoek van de paus aan België zijn stevige woorden gevallen over de omgang met seksueel misbruik in de katholieke kerk. Bij de ontvangst in Brussel vanmorgen was vooral de ingelaste toespraak van de Belgische premier De Croo opvallend direct.

Het bezoek van paus Franciscus lijkt maar over één ding te gaan. In aanloop ernaartoe ging in Belgische media de aandacht vooral uit naar het seksueel misbruik binnen de kerk, en ook vandaag staat dat onderwerp centraal.

In het Kasteel van Laken, residentie van koning Filip, waren vanmorgen meerdere toespraken. Dat zelfs de koning nu het onderwerp in zijn toespraak aansneed, is sprekend. Hij schetste hoe de kerk wel degelijk al veel gedaan heeft, maar dat het onderwerp nog steeds heel erg leeft in het land. "Er werd kinderen een vreselijk leed aangedaan, dat ze voor de rest van hun leven zullen meedragen."

'Woorden alleen niet genoeg'

Na de koning kwam De Croo aan het woord in een toespraak die vanochtend nog niet op het programma stond. Zijn boodschap was glashelder: "Slachtoffers moeten gehoord worden. Zij dienen centraal te staan. Woorden alleen zijn niet genoeg. Er dient gerechtigheid te komen."

"Misbruik van minderjarigen is een schande", was een van de uitspraken die de paus deed. "We moeten om vergiffenis vragen en het probleem oplossen." Ook zei hij dat de kerk bezig is met een wereldwijd preventieprogramma.

Vanmiddag gaat de paus op bezoek bij de katholieke universiteit Leuven. Daar heeft hij een ontmoeting met docenten en wordt hij toegesproken door de rector. Ook daar kan de kerkelijk leider volgens kenners rekenen op een kritisch verhaal.

Vanavond heeft de paus een besloten ontmoeting met vijftien slachtoffers van seksueel misbruik door geestelijken. De mensen die daaraan deelnemen zijn overigens door de katholieke kerk geselecteerd en de verwachtingen van dat gesprek zijn onder de Belgen niet erg hoog.

Komende zondag eindigt het bezoek van de paus met een eucharistieviering die hij zal leiden, in een naar verwachting vol Koning Boudewijnstadion. Die mis is over de hele wereld live te volgen.