'Verblijf in gevangenis voor vrouwen extra zwaar, meer aandacht nodig'
In Nederland zouden vrouwen in meer gevangenissen en tbs-klinieken verspreid over het land terecht moeten kunnen. Nu kunnen vrouwen maar naar drie locaties, met als gevolg dat relatief veel gedetineerde vrouwen ver van hun woonplaats en netwerk vastzitten.
Dat maakt het voor de vrouwen moeilijker om relaties te onderhouden met kinderen, familie en vrienden en werkt eenzaamheid in de hand, zegt de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming. Onder andere door dat gebrek aan contacten hebben vrouwen minder kans op een geslaagde terugkeer in de samenleving, schrijft de raad.
Gevangenissen zijn nu vooral ontworpen en ingericht voor mannen, schrijft de raad. Die komt vandaag op Internationale Vrouwendag op eigen initiatief met een advies aan staatssecretaris Coenradie van Justitie en Veiligheid. Mogelijke gevolgen zijn ongelijkheid en extra schade bij vrouwen die opgesloten worden. Dat werkt door na de vrijlating.
Drie gevangenissen voor vrouwenVolgens de Dienst Justitiële Inrichtingen zitten jaarlijks 3000 vrouwen voor korte of lagere tijd vast. Dat is zo'n 6 procent van de gehele instroom. In Nederland zijn nu drie gevangenissen waar vrouwen kunnen worden geplaatst: in Zwolle, Nieuwersluis (Utrecht) en in de buurt van Sevenum (Limburg).
De soms grote afstanden tot iemands woonplaats leiden tot problemen bij het onderhouden van banden met kinderen en familie "en daarmee tot eenzaamheid en risico's bij de re-integratie". De raad constateert dat veel vrouwen weinig bezoek en steun krijgen van het sociale netwerk.
"Ook moeten zij omgaan met het feit dat zij de zorg voor hun kinderen aan anderen moeten overlaten. Dit maakt dat het verblijf in een justitiële inrichting voor vrouwen extra zwaar is." De raad pleit daarom voor moedervleugels binnen gevangenissen, periodieke gezinsovernachtingen in logeerhuizen en speciale activiteiten voor moeder en kind.
"Op dit vlak zijn er voor vaders in detentie meer mogelijkheden", constateert de raad. Zo zijn er zogenaamde herfstkampen waarbij vaders en kinderen samen kunnen optrekken en zijn er in het land drie vadervleugels binnen inrichtingen.
'Moet geen privilege zijn'Binnen de gevangenissen is er volgens de raad van alles te verbeteren. Zo is er een grote focus op beveiliging, terwijl vrouwen vaak minder strenge beveiliging nodig hebben dan mannen. Ingesloten vrouwen hebben vaker dan mannen last van complexe psychische problemen en zijn vaker zelf slachtoffer van geweld of misbruik geweest. Dat zou moeten terugkomen in het zorgaanbod in de gevangenissen, vindt de raad.
In het advies staan ook praktische aanbevelingen aan de gevangenissen. Zo strookt het assortiment in gevangeniswinkels niet met behoeften van vrouwen. Verder zou er tijdens lange ritten een toiletstop moeten zijn, vindt de raad. "Het gat in de grond van het busje dat in geval van nood door mannen gebruikt kan worden, is voor gebruik door vrouwen begrijpelijkerwijs problematisch."
"Dat praktische voorzieningen aansluiten bij de genderspecifieke behoeften moet een gegeven zijn en niet een privilege", aldus de raad.