NOS Nieuws - Algemeen

ING, de grootste bank van Nederland, zinspeelt op een overname van een andere bank of een onderdeel daarvan. Dat blijkt bij de presentatie van de jaarcijfers over 2024.

Afgelopen jaar werd een winst van 6,4 miljard euro geboekt. Die winst is vooral te danken aan de groei van het bedrag dat wordt uitgeleend, vooral aan zakelijke klanten. Ook beheert de bank meer geld op betaal- en spaarrekeningen voor haar klanten dan het jaar ervoor.

Vooral het aantal klanten dat mobiel bankiert groeit hard. Inmiddels gebruiken 14,4 miljoen klanten vooral hun mobiele telefoon om te bankieren. Dat zijn er 1,1 miljoen meer dan in 2023, vooral met dank aan klanten in Duitsland, Spanje, Polen en Nederland.

Europese ambities

ING groeit al een tijd en het bedrijf wil nu "de beste bank van Europa" worden. Eerder deze week liet topman Steven van Rijswijk aan persbureau Reuters weten dat de bank interesse heeft om andere banken over te nemen.

ING denkt aan overnames van grote banken of onderdelen daarvan in grote landen. Daarbij moet worden gedacht aan Italië, Spanje en Duitsland, zegt de topman. "Als je bijvoorbeeld kijkt naar consumentenleningen dan zijn we heel klein in Duitsland, maar ook in Italië en Spanje." Op welke banken of divisie ING de zinnen zet, zegt de bank niet.

Naast deze ambities, zijn er wel zorgen over het geopolitieke klimaat door alle dreigementen over importtarieven. Toch verwacht Van Rijswijk dat de bank hier maar in beperkte mate last van zal hebben omdat de bank wereldwijd zakendoet en in beperkte mate afhankelijk is van de Verenigde Staten.

Klimaatzaak

NRC en Trouw schrijven vandaag over een rapport waaruit blijkt dat ING niet goed bijhoudt hoeveel er nou precies wordt geïnvesteerd in bedrijven die olie en gas winnen. Volgens dit onderzoek wordt er tien keer meer geleend aan deze bedrijven dan in de boeken staat.

Het rapport werd gedaan in opdracht van Milieudefensie, dat dreigt met een rechtszaak tegen ING. Met die zaak wil Milieudefensie afdwingen dat de bank aan de klimaatdoelen voor CO2-reductie wordt gehouden.

ING-topman Van Rijswijk ziet dit rapport als onderdeel van een campagne van Milieudefensie in opmaat van de rechtszaak. Hij spreekt tegen dat er niet goed gerapporteerd wordt: "Dat klopt niet. We rapporteren in lijn met de accountantsregelgeving. Dit rapport is klinkklare onzin en kan naar de prullenbak."

Rusland

Een paar maanden geleden kondigde ING aan dat alle activiteiten in Rusland stopgezet zullen worden. De resterende activiteiten moet de bank 400 miljoen euro afboeken.

Het volledig afstoten van de Russische bedrijfsactiviteiten gebeurt 3 jaar na de inval van Rusland in Oekraïne. Volgens ING werd er eerder al 80 procent van alle handel van de hand gedaan, maar heeft het tijd gekost om een koper te vinden voor de rest van activiteiten. ING verwacht dat de verkoop in het derde kwartaal van 2025 kan worden afgerond.

De Amerikaanse hiphop- en R&B-producent Irv Gotti is op 54-jarige leeftijd overleden. Dat melden bronnen dicht bij zijn familie aan verschillende Amerikaanse media. Gotti zat achter artiesten als Ashanti, Ja Rule en DMX, die vooral eind jaren 90 en het begin van de jaren 2000 de hiphop-scene domineerden.

De oorzaak van zijn dood is niet duidelijk, maar het is bekend dat hij kampte met gezondheidsproblemen. Vorig jaar kreeg hij een beroerte, waarna hij met een wandelstok moest lopen. Ook leed hij aan diabetes en in het verleden gaf hij toe niet consistent te zijn met het toedienen van insuline.

Gotti was de medeoprichter van hiphop-label Murder Inc., waar Ashanti en Ja Rule onder contract stonden. Het platenlabel was een samenwerking met Def Jam-records, een van de grootste hiphop-labels ter wereld.

In een verklaring op X laat Def Jam weten "diep bedroefd" te zijn om het overlijden. "Zijn bijdragen aan Def Jam, en als manager van Murder Inc. hielpen de weg vrij te maken voor de volgende generatie artiesten en producers."

Mainstream hiphop

Gotti, die op 26 juni 1970 als Irving Lorenzo werd geboren, kreeg in de jaren 90 bekendheid toen hij de muzikale carrières van onder meer Jay Z en DMX van de grond hielp.

Zijn muziekstijl was een commercieel succes omdat het de grens tussen hiphop en mainstream deed vervagen. In 2002 zei hij tegen The Guardian dat het publiek in de war was omdat zijn muziek verkoopt als pop, "maar in de eerste plaats maken we zwarte muziek en al onze platen komen van de straat", waarmee hij het rauwe randje benadrukte.

Zo werkte hij mee aan het debuutalbum van DMX, It's Dark & Hell is Hot, dat wereldwijd meer dan vijf miljoen keer over de toonbank ging. De rapper, die in 2021 overleed, was ineens een wereldster.

FunX-presentator Fernando Halman is lyrisch over wat Gotti voor DMX heeft betekend. "DMX is een van mijn favoriete rappers", zegt de presentator. "Gotti geloofde zo in DMX dat hij bij Def Jam dreigde ontslag te nemen als ze hem geen contract zouden aanbieden."

"Hij was iemand die dingen zag voordat de rest van de wereld het zag", zegt Halman over het vermogen van Gotti om talent van artiesten te ontdekken.

Zo was What's Luv van Fat Joe in 2002 een monsterhit. In eerste instantie was het de bedoeling om het nummer samen met Jennifer Lopez te maken, maar toen Ashanti de demo inzong, vond de rapper dat zo leuk dat ze mocht blijven. "Dat was de doorbraak van Ashanti", zegt Halman,"en Gotti was het brein daarachter".

Andere hits waar Gotti faam mee maakte zijn onder meer I'm Real van Jennifer Lopez en Ja Rule, Ain't it Funny, eveneens van Jennifer Lopez, en Always on Time van Ja Rule en Ashanti. Verder werkte hij nog samen met wereldsterren als Kanye West, Eve, Alicia Keys, Memphis Bleek, Vanessa Carlton en Christina Milian. Ook onder zijn eigen naam bracht hij enkele albums uit.

Panama ontkent dat Amerikaanse overheidsschepen voortaan gratis door het Panamakanaal mogen varen. De ontkenning volgt enkele uren nadat het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken claimde dat Panama de tol had geschrapt voor Amerikaanse schepen.

De Panama Canal Authority, een autonome instantie van de Panamese regering die het kanaal beheert, verklaarde dat er geen veranderingen zijn doorgevoerd in de heffingen of doorgangsrechten. Het Panamakanaal is van groot belang voor de scheepvaart tussen de Stille en de Atlantische Oceaan.

De spanning tussen de VS en Panama liep de afgelopen tijd op, nadat president Trump dreigde het kanaal weer onder Amerikaanse controle te brengen. Trump beschuldigt Panama ervan te hoge tarieven te vragen voor het gebruik van het kanaal: gemiddeld kost het ongeveer 300.000 euro per schip om gebruik te maken van het kanaal.

Ook beticht hij Panama van verregaande samenwerking met China. Zowel China als Panama ontkent dat.

In gesprek

In reactie op de Amerikaanse claims liet de beheerder van Panamakanaal weten bereid te zijn in dialoog te gaan met "de relevante Amerikaanse functionarissen" over de doorgang van Amerikaanse oorlogsschepen.

Panama's president Mulino reageerde vorige maand op de dreiging van Trump door te zeggen: "Elke vierkante meter van het kanaal hoort bij Panama en dat blijft zo." Trump antwoordde daarop: "Dat zullen we nog zien."

Acteur, cabaretier en schrijver Ferd Hugas is op 87-jarige leeftijd overleden. Hij speelde vooral in de jaren 70 en 80 in tientallen televisieseries, zoals De Zevensprong, Q & Q, Willem van Oranje en Medisch Centrum West.

In De Zevensprong, gebaseerd op het boek van Tonke Dragt, was Hugas de tegenstander van de hoofdpersoon. Hij speelde de kwaadaardige graaf Grisenstijn, die zijn neefje gijzelt om een verborgen schat te vinden.

In de ziekenhuissoap Medisch Centrum West speelde hij in meerdere afleveringen de vader van de manipulatieve internist Erik Koning. Deze Leo Koning zocht als baas van een farmaceutisch bedrijf nog meer de medisch-ethische grenzen op dan zijn zoon. Hugas was ook jarenlang schrijver voor de serie.

Ronflonflon

Verder was Hugas te zien in de miniserie Het Wassende Water, speelde hij de winkeleigenaar in de kinderserie De Poppenkraam en maakte hij met Wim T. Schippers het radioprogramma Ronflonflon.

Hugas richtte begin jaren 60 het beroemde Cabaret PePijn op, samen met onder anderen Paul van Vliet. In het theater had Hugas succes met rollen in musicals van Annie M.G Schmidt. Hij was ook actief als stemacteur.

Het optreden van de Amerikaanse president Trump wordt in politiek Den Haag met verbazing en soms verontrusting ontvangen. Uit een rondgang blijkt dat zowel linkse als rechtse partijen nadenken over hoe Nederland en Europa het best kunnen reageren.

De meningen onder Haagse politici verschillen bijvoorbeeld over de acute dreiging die uitgaat van Trumps uitspraken. NSC- Kamerlid Kahraman noemt het voorstel Gaza te ontvolken "absurd" en "wel echt een verrassing". D66-Kamerlid Paternotte zegt: "We zien een beetje Donald Trump zonder de vangrails die er in zijn eerste termijn nog waren."

PVV-fractievoorzitter Wilders laat juist onmiddellijk op sociale media weten de plannen toe te juichen: "Gaza-problem solved!"

'Niet op de kast laten jagen'

Het kabinet reageerde enigszins afhoudend door te benadrukken dat Gaza van de Palestijnen is. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken: "Het kabinet is voor een tweestatenoplossing. Een onafhankelijke Palestijnse staat blijft ons streven naast een veilig Israël".

Daarmee bleef hij weg bij kwalificaties van de gewraakte voorstellen. "Bij boude uitspraken van president Trump kijk ik in eerste instantie in welke mate gaat hij dat ook daadwerkelijk vertalen in beleid. We laten ons niet op de kast jagen."

'Wilders legt hypotheek op kabinetsbeleid'

Kamerlid Piri van oppositiepartij GroenLinks-PvdA zou net als Paternotte graag zien dat het kabinet nog duidelijker afstand neemt. "De machtigste man van de wereld roept gewoon op tot etnische zuivering."

Paternotte vermoedt dat er een reden is dat de reactie niet steviger is: "Ik vrees dat Wilders een hypotheek legt op het kabinetsbeleid en dat Nederland daardoor nu geen impact heeft en erachteraan hobbelt." Ook Piri vermoedt dat onderlinge verdeeldheid in het kabinet ertoe leidt dat er niet vaker stevige standpunten te horen zijn.

Veldkamp relativeert het belang van een stevigere reactie: "Elkaar aanspreken is een term die we graag horen in de Haagse kaasstolp. Wat we doen is het gesprek aangaan en daar zijn we op allerlei niveaus mee bezig." VVD-Kamerlid Van der Burg wijst er nog op dat waar het gaat om Gaza een overgrote parlementsmeerderheid achter het kabinet staat, niet achter PVV-leider Wilders.

Wat anders bereiken

Niet alles wat Trump zegt is overigens verrassend, relativeert Kahraman van NSC. Veel van wat Trump doet, had hij al aangekondigd. Ook Van der Burg zegt dat Trump zich op grote thema's opstelt zoals te verwachten was, "al banjert hij soms als een olifant door de porseleinkast, die de kast gelijk omgooit."

Hij gaat ervan uit dat veel van wat Trump doet proefballonnen zijn, waarmee hij andere doelen hoopt te bereiken. Hij wijst erop dat bij zowel Mexico als Canada dreigende handelstarieven direct tot afspraken leidden over de grensbewaking. Net zoals Denemarken meer geld voor defensie uittrok nadat Trump had gedreigd met inname van Groenland.

Als het gaat om Gaza, gaat Van der Burg er daarom van uit dat Trump hiermee ook een ander doel hoopt te bereiken. "1,8 miljoen mensen verhuizen tegen hun wil kan niet volgens het internationaal recht en daar zitten de Amerikanen ook niet op te wachten. Het kan bijvoorbeeld dat hij wil dat wat hij noemt rijke buurlanden meebetalen aan de wederopbouw of de hulpverlening."

Ook Piri wijst op hoe Trump in deals denkt, bijvoorbeeld als het gaat om uitspraken over mineralen uit Oekraïne in ruil voor wapens. Maar zij waarschuwt juist dat Trump uiterst serieus genomen moet worden "Hij meent het echt. Politiek die uitgaat van het recht van de sterkste is voor ons allemaal een gevaar. Dat is een politiek waar alleen de allerrijksten van profiteren terwijl wij met zijn allen achterblijven."

Onafhankelijker

Als het gaat om Nederland zijn er in Den Haag zorgen te horen over dreigende handelstarieven en onze afhankelijkheid van de VS op het gebied van defensie en software.

Piri zegt dat het daarbij van belang is om samen op te trekken met andere landen, "maar daar zie ik dit kabinet niet het voortouw in nemen". Kahraman denkt dat we ons niet gek moeten laten maken. Maar hij zegt ook dat het belangrijk is dat Europese landen elkaar meer vasthouden om samen meer op eigen benen te staan.

Volgens Paternotte is het belangrijk dat er een duidelijk plan ligt, zodat er snel en helder gereageerd kan worden op bijvoorbeeld nieuwe importheffingen. Ook vindt hij dat er stevige reacties moeten komen als Elon Musk zich in Europese verkiezingen mengt, zoals in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.

Van der Burg zegt dat ook los van de huidige situatie het belangrijk is dat Europa minder afhankelijk wordt van de Amerikanen. Maar hij wijst er wel op dat Europa simpelweg niet zonder de VS kan, zeker met de huidige agressie uit Rusland. Minister Veldkamp merkt daarover nog op: "We werken niet samen met een persoon, maar met een heel land. Dat is ongelofelijk belangrijk voor onze veiligheid en onze economie, en ons streven blijft om goed samen te werken. "

Goedemorgen! Vandaag bezoekt asielminister Marjolein Faber het aanmeldcentrum in Ter Apel om te praten over de aanpak van kansarme en overlastgevende asielzoekers. En in Amsterdam verzamelen de bekendste influencers zich voor The Best Social Awards.

Eerst het weer: een deel van het land heeft te maken met dichte mist. Vanochtend is het vooral in het binnenland grijs. Geleidelijk komt er vanuit het noorden meer ruimte voor de zon. Het wordt ongeveer 7 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de files en werkzaamheden. Check hier de storingen op en werkzaamheden aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

De politie van Sierra Leone roept de inwoners van het land op te helpen bij de zoektocht naar Bolle Jos. Eind vorige maand werd bekend dat de Nederlandse drugscrimineel in het land verblijft.

Jos L. doet zich hoogstwaarschijnlijk voor als een Noors-Turkse zakenman. De politie is naar hem op zoek, maar heeft hem nog niet gevonden. In Nederland is de crimineel veroordeeld tot 24 jaar cel vanwege drugstransporten.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In België is een schilderij dat in de Tweede Wereldoorlog door de nazi's werd geroofd teruggegeven aan de erfgenamen van de rechtmatige eigenaar. Het is een schilderij van de Vlaamse barokschilder Jacob Jordaens. Na de oorlog kwam het in het bezit van een Nederlandse antiquair die vermoedde dat er een luchtje aan zat en het verstopte in een dubbel plafond. Na zijn dood in 2022 vond zijn familie het terug.

Fijne donderdag!

"Ik ben aan het lopen en achter me staan de Amerikaanse militairen", zegt de Palestijnse journalist Bisan Owda in een Instagramvideo. Ze filmt haar reis terug naar het noorden van Gaza en komt bij de controlepost Amerikaanse militairen tegen.

Als het aan Trump ligt moeten de Palestijnen uit Gaza vertrekken en wordt de VS straks de baas van het gebied, toch is het niet het Amerikaanse leger dat Owda tegenkomt tijdens haar reis. Particuliere Amerikaanse veiligheidsbedrijven werken op dit moment samen met een Egyptisch bedrijf bij een belangrijk checkpoint in Gaza.

Het gaat om het controlepunt op de kruising van de Netzarim-corridor, de door Israël afgesloten militaire zone die het noorden en het zuiden van Gaza scheidt, en Salah al-Dinstraat, die het oosten en westen scheidt. De particuliere soldaten moeten Palestijnen controleren die vanuit het zuiden terugkeren naar het noorden.

'Politiek neutraal'

Honderdduizenden Palestijnen vluchtten afgelopen jaar naar het zuiden vanwege de dodelijke Israëlische aanvallen. Sinds de wapenstilstand zijn honderdduizenden Palestijnen weer teruggekeerd naar het noorden.

En tijdens die reis worden de Gazanen dus gecontroleerd door Amerikaanse bedrijven. Het gaat om twee bedrijven. Safe Reach Solutions (SRS) is verantwoordelijk voor de planning en logistiek bij het checkpoint. Een ander bedrijf, UG Solutions, stuurt de gewapende agenten die de controles uitvoeren.

Particuliere bedrijven worden als 'politiek neutraal' gezien, zegt Sean McGate, die zelf als particulier militair werkte en nu onderzoek doet naar veiligheid en internationale betrekkingen bij denktank Atlantic Council. "Als het goede bedrijven zijn, kunnen ze voor stabiliteit zorgen. Daarnaast kunnen ze meteen worden ingezet. Er is geen bureaucratie of voortraining."

'Israël is verantwoordelijk'

Beide bedrijven hebben nauwelijks online aanwezigheid, maar Safe Reach Solutions bevestigt via de mail dat zij het ingehuurde bedrijf zijn voor de logistiek. Volgens een anonieme bron binnen het bedrijf zijn alle partijen die betrokken zijn bij de wapenstilstand akkoord met het inhuren van SRS en is het bedrijf volledig onafhankelijk.

Wie de rekeningen betaalt, wil het bedrijf niet zeggen. "Maar dat moet Israël wel zijn", zegt Joost Hiltermann, hoofd Midden-Oosten van de internationale denktank Crisis Group. "Gaza is hun bezette gebied en zij hebben de verantwoordelijkheid, wie zou het anders moeten betalen? Misschien dat de Amerikanen helpen met de rekening." McGate vult dat aan. Hij denkt dat de VS direct of indirect de rekeningen betaalt.

Ook op de vraag in welke gebieden de particulier eerder werkte, geeft de bron geen antwoord. "Het SRS-team brengt diepgaande ervaring mee in het werken in crisis-en oorlogsgebieden", schrijft een woordvoerder aan de NOS.

10.000 dollar per dag

UG Solutions en oprichter Jameson Govoni bleven onbereikbaar. Wel bekend over dat bedrijf is dat de veteranen tussen de 1000 en 10.000 dollar per dag verdienen op de post, dat bleek uit een wervingsmail in handen van persbureau Reuters. En volgens een document dat The Washington Post heeft kunnen inzien, dragen de particuliere militairen M4-aanvalsgeweren, SR-25 scherpschuttersgeweren en Glock-pistolen.

Onduidelijk blijft om hoeveel Amerikaanse agenten het gaat. De ooggetuigenverslagen zijn beperkt: volgens veel Palestijnen die door het checkpoint zijn gegaan, staat er vooral Egyptisch personeel. Ook Israël geeft geen duidelijkheid. Het Israëlische leger wees voor vragen naar het ministerie van defensie. Het ministerie heeft niet gereageerd.

"Niemand heeft ooit van deze bedrijven gehoord en dat belooft niet veel goeds", zegt McGate. "We weten dat militaire bedrijven na misstanden vaak hun naam veranderen. Daardoor worden ze net zo onvindbaar als deze bedrijven in Gaza. We weten niets van hun achtergrond en hebben geen idee of ze betrouwbaar zijn."

Extra risico's

De inzet van gewapende Amerikanen in Gaza brengt risico's met zich mee, zegt Hiltermann. "Vanuit Palestijns gezichtspunt horen de militairen bij Israël. Dat maakt hen het enige doelwit op de grond."

En dan is er nog de vraag in hoeverre een bedrijf met winstoogmerk de veiligheid kan garanderen. Particuliere veiligheidsbedrijven opereren in juridisch grijze gebieden waar internationale verdragen niet van toepassing zijn. Traditionele wetgeving zoals de Geneefse conventies zijn bedoeld voor staat-gecontroleerde troepen en niet voor huurlingen.

Daardoor is er onzekerheid over de verantwoordelijkheid van bedrijven, blijkt uit eerdere incidenten. Bijvoorbeeld het bloedbad dat het bedrijf Blackwater aanrichtte in Irak, waarbij huursoldaten burgers doodden, maar werden beschermd tegen directe militaire vervolging.

"Voor de VS is het daarom juist aantrekkelijk, omdat ze minder verantwoordelijkheid dragen", zegt McGate. "Als er iets misgaat zoals bij Blackwater, kan Amerika zeggen: 'sorry, het ligt aan die slechte contractors, we hebben ze ontslagen.' En meer reactie is niet nodig."

Een vakantiewoning op een camping in het Noord-Brabantse dorp Herpen is afgelopen nacht volledig verwoest door brand. Het is die vierde keer binnen een jaar dat een vakantiewoning op de camping afbrandt.

Afgelopen vrijdag was er ook al brand op het terrein, daarvoor waren er branden op 15 januari en op 10 april vorig jaar. Op dit moment zijn er nog dertig bewoners op de camping, meldde Omroep Brabant vorige week. Zij moeten van de eigenaar weg.

Op 30 oktober moeten zij beginnen met het afbreken van hun chalet, meldt het BD. Uiterlijk 1 juni 2026 moet iedereen vertrokken zijn.

Rij van vier

De brand van vannacht brak uit in een chalet naast het verblijf dat afgelopen vrijdag door vlammen werd verwoest. De brandweer wist te voorkomen dat het vuur oversloeg naar de vakantiewoning ernaast, volgens Omroep Brabant de enige vakantiewoning in de rij van vier die nu nog overeind staat.

Volgens de brandweer was bij de brand van vrijdag sprake van brandstichting en ook bij de brand van 15 januari wordt daar rekening mee gehouden.

Over de oorzaak van de brand van vannacht is nog niets bekend. Niemand raakte gewond. Volgens de regionale omroep is de camping in de wintermaanden grotendeels verlaten.

De politie van Sierra Leone roept inwoners van het land op om te helpen in hun zoektocht naar Jos L., bijgenaamd 'Bolle Jos'.

Eind vorige maand werd bekend dat de Nederlandse drugscrimineel in het land verblijft. Hij was zeer waarschijnlijk te zien op een video van een kerkdienst op Nieuwjaarsdag in het geboortedorp van president Julius Maada Bio. L. staat in de video twee rijen achter de president. Hij zou naast een dochter van de president hebben gezeten, maar de president ontkent L. te kennen.

Bekijk hier de video die gemaakt is op 1 januari dit jaar:

Tijdens een persconferentie zei politiecommandant William Fayia Sellu dat op basis van "open source bronnen" is vastgesteld dat de man die op foto's en video's te zien is Umar (of: Omar) Sheriff is. Eerder werd al bekend dat dit hoogstwaarschijnlijk de schuilnaam is die L. in het land gebruikt en dat hij zich hoogstwaarschijnlijk voordoet als een Noors-Turkse zakenman.

De politie zegt 'Sheriff' op meerdere plekken te hebben gezocht, maar hem niet te hebben gevonden. Volgens Sellu heeft de politie "geen officiële communicatie ontvangen van een buitenlandse entiteit, inclusief Interpol over de drugsbaas Jos L." Dat is een herhaling van wat de politie vorige week dinsdag ook al zei.

24 jaar gevangenisstraf

L. werd vorig jaar juni in Nederland veroordeeld tot een gevangenisstraf van 24 jaar voor het organiseren van zes drugstransporten met bijna 7000 kilo cocaïne, een gewelddadige beroving in Finland en voor het opdracht geven van een liquidatie.

Hij kreeg in België al een celstraf van 12 jaar voor smokkel van andere partijen cocaïne via de haven van Antwerpen. Hij staat op de lijst met meest gezochte Europese criminelen en er is een beloning uitgeloofd van 200.000 euro voor de gouden tip die tot zijn arrestatie leidt.

Het KNMI heeft de waarschuwingen voor dichte mist in het midden en oosten van het land ingetrokken. Op sommige plekken was het zicht minder dan 200 meter. De mist loste in de tweede helft van de ochtend op.

De waarschuwing gold voor de provincies Overijssel, Gelderland, Flevoland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg. Later in de ochtend kwam daar ook Zuid-Holland bij.

De minima in de nacht lagen tussen de 0 en 3 graden en omdat er weinig wind staat, ontstond er in de zes provincies een dikke mistlaag.

Het KNMI adviseert automobilisten mistlampen voor aan te zetten bij minder dan 200 meter zicht en de mistlampen achter bij minder dan 50 meter zicht. Ook wordt automobilisten aangeraden om langzamer te rijden en grotere afstand te houden tot voorliggers.

Buien in noordoosten

In de meeste provincies start de ochtend grijs. Geleidelijk komt er vanuit het noorden meer ruimte voor de zon, vooral in het zuidoosten valt een lichte bui. Het wordt ongeveer 7 graden.

Afgelopen maand was het vaak mistig in Nederland. Het leidde ertoe dat onder meer vluchten werden geannuleerd. Vooralsnog geldt de mistwaarschuwing van vandaag niet voor Noord-Holland, waar Schiphol ligt.

De Amerikaanse president Trump heeft een decreet getekend waarmee hij het onmogelijk wil maken voor transgender vrouwen om deel te nemen aan vrouwencompetities. Ook dreigt hij geen visums meer uit te geven voor transgender vrouwen uit het buitenland die in de Verenigde Staten aan competities mee willen doen.

Het decreet heet "Het weren van mannen uit vrouwensporten" en geldt voor instellingen die geld van de staat krijgen zoals middelbare scholen en universiteiten. Maar Trump zegt ook met andere sportbonden te gaan praten en dat bestaande visumregels worden bekeken "en waar nodig worden aangepast".

'Oorlog tegen vrouwensporten'

Het besluit past in de overtuiging van Trump en zijn medewerkers dat onder 'sekse' uitsluitend het geslacht valt dat iemand heeft bij geboorte. Volgens de president is met het getekende decreet "de oorlog tegen vrouwensporten voorbij".

Volgens Trump leidt het toelaten van transgender vrouwen bij vrouwenwedstrijden tot oneerlijke concurrentie: zij zouden onder meer over meer spiermassa beschikken:

In 2028 worden de Olympische Spelen in Los Angeles gehouden. Trump stelt dat zijn kabinet alle visumaanvragen gaat tegenhouden "van mannen die op frauduleuze wijze de Verenigde Staten binnenkomen door zich identificeren als vrouwelijke atleet en die mee willen doen aan de spelen".

Zomerspelen

In 2021 deed aan de Olympische zomerspelen in Tokio voor het eerst een openlijke transgender atleet mee. De Nieuw-Zeelandse trans vrouw Laurel Hubbard was een van de deelnemers bij gewichtheffen. Ze voldeed aan de regels van de internationale gewichthefbond (IWF), die door het Internationaal Olympisch Comité (IOC) werden goedgekeurd.

Ook de non-binaire transgender voetballer Quinn deed dat jaar mee bij de Canadese voetbalvrouwen. Quinn won met het team een gouden medaille. Op dit moment laat het IOC de beslissing van het toestaan van transgender atleten zo veel mogelijk aan de bonden, die er verschillende lezingen op nahouden. Zwembond Fina staat de deelname van trans vrouwen aan vrouwencompetities bijvoorbeeld toe, maar alleen als zij hun transitie voor hun twaalfde verjaardag hebben afgerond.

Weren uit leger

Tijdens zijn campagnebijeenkomsten trok Trump al fel van leer tegen wat hij "transgendergekte" noemde en als president tekende hij meerdere decreten waarin over transgender personen wordt gesproken. Eind vorige maand tekende hij een decreet waarmee hij transgender personen wil weren uit het leger, een beleid dat Trump ook al voerde tijdens zijn eerste termijn als president, maar dat door president Biden werd teruggedraaid.

Daarnaast stelde Trump een richtlijn in voor overheidsinstanties om "genderideologie" uit onder meer overheidswebsites, contracten en e-mails te halen. Zo werden termen als ''transgender', 'lhbti' en 'zwangere mensen' verwijderd van de meeste overheidswebsites.

Vrouwengevangenissen

Ook tekende Trump een decreet waarmee hij wil verbieden dat transgender vrouwen in vrouwengevangenissen zitten. Een rechter in Washington bepaalde echter dat dit zeer waarschijnlijk ongrondwettelijk is, waardoor deze maatregel in ieder geval tijdelijk niet wordt toegepast. Verwacht wordt dat ook het decreet voor transgender sporters wordt aangevochten.

Voorvechters van trans rechten, zoals de Amerikaanse lhbti-organisatie GLAAD en het National Women's Law Centre veroordelen het decreet. "In tegenstelling tot wat de president je wil laten geloven, vormen trans studenten geen bedreiging voor de sport, scholen of dit land, en verdienen ze dezelfde kansen als hun leeftijdsgenoten om te leren, spelen en opgroeien in een veilige omgeving", zegt directeur van het National Women's Law Center Fatima Goss Graves.

Een dag na de schietpartij op een school in de Zweedse stad Örebro is het land in rouw om de slachtoffers. Over het motief van de dader is nog weinig bekend. In Zweedse media gaan inmiddels de naam en foto's van de vermoedelijke dader rond, hoewel dit niet is bevestigd door de politie.

Het zou gaan om de 35-jarige Rickard Andersson. Hij woonde alleen in een appartement in Örebro en was niet bekend bij de politie. Hij had een wapenvergunning.

Gisteren opende een schutter het vuur op een school voor volwassenonderwijs. Daarbij kwamen elf mensen om, onder wie de schutter zelf. De politie vermoedt dat hij zelfmoord heeft gepleegd.

Volgens de Zweedse krant Expressen heette Andersson oorspronkelijk Jonas Simon en heeft hij later zijn naam veranderd. Hij wordt omschreven als een eenling en "uiterst vreemd" door mensen die hem hebben gekend. De krant Aftonbladet heeft documenten ingezien waarin staat dat Andersson op de school voor verschillende wiskundelessen stond ingeschreven, waarvan de laatste in 2021 was.

Aftonbladet meldt ook op basis van een politiebron dat de dader het gemunt had op een maatschappelijk werker. Andersson zou volgens de krant de afgelopen tien jaar geen inkomen hebben gehad en een uitkering van de gemeente hebben gekregen. Die zou hij kwijt zijn geraakt omdat hij niet solliciteerde naar een baan. Daardoor kwam hij zonder financiële steun te zitten.

Volgens meerdere bronnen bij de politie is een van de theorieën dat de aanval dan ook gericht was op sociale diensten, aldus Aftonbladet.

Politie-inval

Of Andersson inderdaad de dader van de schietpartij was, is nog niet bevestigd door de Zweedse politie. Die zegt nog altijd onderzoek te doen naar de schutter en het motief. Ook heeft de politie niets bekendgemaakt over de wapenvergunning. De politie heeft een inval gedaan bij een appartement waar computers en mobiele telefoons zijn gevonden, die worden doorzocht.

In Zweden werden de vlaggen halfstok gehangen. De Zweedse koning en koningin bezochten samen met premier Kristersson de school waar een herdenkingsplek was ingericht. Daar werden bloemen en kaarsen neergelegd. Ook bezochten ze de herdenking voor de slachtoffers in een kerk in de stad.

De politie heeft geen aanwijzingen gevonden voor een misdrijf in het gebouw van het Hofstad Lyceum in Den Haag. Daar werd vanmiddag een zwaargewonde jongen gevonden.

Het slachtoffer werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht. Het is niet duidelijk of het om een leerling van de school gaat.

Bij de middelbare school aan het Colijnplein landde een traumahelikopter. Er waren meerdere politiewagens en ambulances aanwezig. Leerlingen werden opgevangen door de schoolleiding en door medewerkers van Slachtofferhulp.

Russische saboteurs hebben de uitlaten van bijna driehonderd auto's volgespoten met bouwschuim in verschillende Duitse steden. Ze lieten bij elk voertuig stickers van de Duitse politieke partij De Groenen achter om zo de indruk te wekken dat klimaatactivisten de acties uitvoerden.

Dat blijkt uit onderzoek van het Duitse blad Der Spiegel. Rusland wilde met de actie de Groenen in een kwaad daglicht stellen en hoopte zo onrust te creëren in het land, in aanloop naar de Duitse verkiezingen eind deze maand. Hoe het medium de Russische saboteurs op het spoor is gekomen, is niet bekend.

Eind vorig jaar berichtte de Duitse blad Bild dat klimaatactivisten de uitlaten van honderden auto's hadden volgespoten met het uitzettende schuim, waardoor de auto's niet meer gebruikt konden worden.

Purschuim zet snel uit en wordt ook snel hard, waardoor de uitlaat van de auto's volledig verstopt raakte. De schade kon variëren tussen enkele honderden euro's tot bijna tienduizend euro aan reparatiekosten.

'Wees Groener'

Op elke beschadigde auto werd een portret van de Duitse minister van Economische Zaken, Robert Habeck (De Groenen), geplakt. Ook werd de slogan 'Wees Groener' op de auto's geklad. Het zou een boodschap aan de minister zijn om het klimaat beter te beschermen, schreef Bild.

Politiewoordvoerder Thomas Hagel zei destijds dat er geen spoor te bekennen was van de bouwschuimbende.

Een ogenschijnlijk simpele actie had grote gevolgen; het zorgde voor onrust in veel Duitse buurten. De busjes met uitzettend schuim, dat eigenlijk gebruikt wordt als isolatiemateriaal, zijn voor een paar euro in de bouwmarkt te koop.

Inmenging Russische trollen

Het is niet de eerste keer dat Rusland zich bemoeit met buitenlandse verkiezingen. Zo onthulde de Volkskrant vorig jaar dat Russische trollen tijdens de Europese verkiezingen Franse en Duitse radicaal-rechtse partijen online actief promootten.

Ook zou Rusland de Roemeense presidentsverkiezingen hebben beïnvloed en hebben geprobeerd de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 2019 te beïnvloeden.

In Mechelen is een schilderij dat in de Tweede Wereldoorlog door de nazi's werd geroofd, teruggegeven aan de oorspronkelijke eigenaars. Het schilderij is van de Vlaamse barokschilder Jacob Jordaens (1593-1678), naast Rubens en Van Dyck de belangrijkste van zijn tijd.

Het geroofde werk, De terugkeer van de Heilige Familie van de vlucht naar Egypte, was eigendom van verzetsstrijder Joseph Scheppers de Bergstein. In mei 1940 werd hij gevangengenomen in de strijd tegen het Duitse leger. Tijdens zijn afwezigheid nam de Duitse Luftwaffe zijn intrek in zijn landgoed. Toen hij eind 1940 terugkeerde, bleek dat het schilderij en andere waardevolle spullen waren verdwenen.

Scheppers de Bergstein bood in de volgende oorlogsjaren onderdak aan verzetsstrijders, tot hij in februari 1944 werd gearresteerd door de Gestapo en naar Buchenwald werd gedeporteerd. Hij overleed in oktober van dat jaar in werkkamp Ellrich, onderdeel van Mittelbau-Dora.

Databank

Na de oorlog deed zijn zoon aangifte van de vermissing van het schilderij, waardoor het later werd opgenomen in een databank voor roofkunst.

Na de oorlog kwam het schilderij in handen van de Nederlandse antiquair Jan van Gool. Hij kreeg het van een vriend uit Berlijn. Van Gool vermoedde dat er een luchtje aan zat en bewaarde het in een huis dat hij bezat in de Franse Ardèche. Zijn familie vond het daar 80 jaar later, na zijn overlijden in 2022, verstopt in een dubbel plafond in de kelder. De familie denkt dat hij er niets mee te maken wilde hebben.

Ze brachten het voor taxatie naar kunsthandelaar Paul Dumay in Nuenen. Die had een vermoeden en zocht het op in de databank van de Belgische overheid. Toen bleek dat het inderdaad om het gestolen schilderij ging, besloot de familie het schilderij terug te geven aan de erfgenamen van Scheppers de Bergstein. "Dit is een grote dag voor onze familie", zegt een van de nabestaanden tegen de Vlaamse omroep VRT.

Het is het eerste kunstwerk dat is teruggegeven sinds de oprichting van de databank van geroofde kunst. De waarde van het schilderij, dat inmiddels is gerestaureerd, wordt geschat op 800.000 euro.

Het station van Zwolle gaat opnieuw op de schop. Over twee jaar wordt begonnen met de bouw van een nieuwe entree. De toegang wordt aan de kant van het centrum vervangen door een rond bouwwerk dat volgens de NS doet denken aan een sfeervolle lantaarn. Ook komen er meer perronoverkappingen.

Volgens Danou Veenhof, regiodirecteur bij ProRail, is de nieuwe entree een grote verbetering ten opzichte van de huidige toegang. "Een prachtige plek voor de reiziger en voor de stad", zegt ze tegen Oost.

Bij de huidige toegang is volgens wethouder Gerdien Rots onduidelijk hoe reizigers naar de stad kunnen. "Deze ruimte zal de toegang verbeteren, maar ook een plek zijn waar je rustig een boek kan gaan lezen", zegt ze. "Veel stations in ons land zijn plekken waar je liever niet bent. Ik weet zeker dat station Zwolle een plek wordt, waar je heel graag wil zijn."

Bij de bouw wordt voornamelijk gebruik gemaakt van duurzame materialen, zoals hout. Een deel van de materialen van de huidige entree wordt hergebruikt.

"Beton en staal zijn materialen die de aarde uitputten en ook nog eens heel veel energie nodig hebben om een geschikt bouwmateriaal te worden", legt Jan Nauta, de architect van het gebouw, uit. De nieuwe entree wordt modulair gebouwd, zodat de bouwmaterialen in de toekomst opnieuw gebruikt kunnen worden. Op het dak van de entree en de nieuwe perronoverkappingen komen zonnepanelen.

De nieuwe entree en perronoverkappingen moeten in 2030 klaar zijn. De verbouwing kost zo'n twintig miljoen euro. De afgelopen jaren is het station al ingrijpend vernieuwd. Zo zijn er onder het station een 100 meter lange looptunnel en een fietstunnel aangelegd en is het busstation verplaatst.

De Franse premier François Bayrou heeft vanavond twee moties van wantrouwen in het parlement overleefd. Maar zijn politieke toekomst is allesbehalve zeker. Centrumpoliticus Bayrou is en blijft afhankelijk van de welwillendheid van de linkse én rechtse oppositie. En die welwillendheid kan van dag tot dag verschillen.

De twee moties van wantrouwen waren ingediend door de linksradicale LFI-partij. De ene was gericht tegen zijn rijksbegroting voor 2025, de andere tegen zijn begroting voor de sociale zekerheid.

De moties werden gesteund door de Franse Groenen (EELV) en de communistische partij. Maar de socialisten, die normaal samenwerken met de andere linkse partijen, stemden in meerderheid niet voor de motie. En omdat de rechts-radicale RN-partij van Marine Le Pen ook niet meestemde, was er geen meerderheid voor de moties van wantrouwen.

Daarmee kan Bayrou doorregeren en ook zijn begrotingen doorvoeren. Dat laatste kan hij overigens alleen doen door het parlement te passeren. Bayrou wist dat de meeste partijen in het parlement tégen de begroting zouden stemmen. Daarom gebruikte hij een grondwetsartikel, 49.3, dat hem toestaat maatregelen te nemen zonder instemming van de Assemblée.

Ondemocratisch

Het illustreert de politieke spagaat waar de premier in verkeert. Bayrou, die in december aantrad, heeft geen meerderheid in het parlement. Hij is afhankelijk van de steun van oppositiepartijen. Maar links en rechts zijn over het algemeen tegen zijn plannen. Ze vinden vooral dat hij te veel wil bezuinigen.

Als Bayrou in het parlement geen steun krijgt voor zijn plannen, moet hij dus artikel 49.3 gebruiken om toch beleid door te voeren. Maar dat wordt in Frankrijk vaak als 'ondemocratisch' gezien omdat de volksvertegenwoordigers buitenspel worden gezet. Bovendien kan de gezamenlijke oppositie op een gegeven moment besluiten om wel een motie van wantrouwen te steunen. In dat geval wordt de regering alsnog naar huis gestuurd.

Dat overkwam de vorige Franse premier, Michel Barnier, twee maanden geleden. Ook hij wilde flink bezuinigen. De linkse en de rechts-radicale oppositie steunden toen samen een motie van wantrouwen.

Geen trek in politieke instabiliteit

Dat is nu niet het geval. De socialisten en Marine Le Pen geven de nieuwe premier het voordeel van de twijfel. Maar dat doen ze uitdrukkelijk niet als steunbetuiging. De socialistische partij zei deze week dat ze 'in het landsbelang' niet voor de twee moties van wantrouwen stemde. Als voor de tweede keer in twee maanden een regering naar huis zou worden gestuurd, zou Frankrijk onregeerbaar worden, aldus de socialisten.

Ook de rechts-radicale RN zei politieke instabiliteit te vrezen als de motie van wantrouwen vandaag zou worden aangenomen. Maar partijvoorzitter Jordan Bardella sloot niet uit dat de regering-Bayrou de komende tijd alsnog om een andere reden naar huis wordt gestuurd.

Al die overwegingen zijn niet gespeend van eigenbelang. De socialistische partij noch de RN van Marine Le Pen wil als schuldige worden aangewezen voor eventuele instabiliteit. De Franse kiezers willen immers dat er een stabiele regering komt die het land regeert, na zeven maanden van onzekerheid sinds de laatste verkiezingen.

Uit een recente peiling blijkt dat de Fransen weliswaar in grote meerderheid ontevreden zijn over de premier, maar ook dat bijna driekwart van de bevolking vindt dat linkse partijen met hem moeten samenwerken, 'zodat er resultaten geboekt kunnen worden'.

Historische gebouwen in de oude binnenstad van Mosul in Irak zijn na jaren van restauratiewerkzaamheden door Unesco in ere hersteld. De gebouwen werden tijdens de bezetting van de stad door terreurbeweging IS grotendeels verwoest.

Het project begon in 2018, een jaar nadat IS uit het gebied werd verdreven. Volgens Unesco was de stad duizenden jaren een smeltkroes van diverse culturen waar verschillende etnische en religieuze gemeenschappen vreedzaam naast elkaar leefden. De VN-organisatie wilde met het project daarom "de geest van Mosul laten herleven".

IS verwoestte volgens Unesco 80 procent van de oude binnenstad tijdens de bezetting. Beelden van de verwoesting van onder meer artefacten gingen de hele wereld over.

Historische religieuze gebouwen

Een van de historische panden die herbouwd zijn door Unesco is de Al-Nuri Moskee. Die werd in de 12e eeuw door de Turkse Seltsjoeken gebouwd en heeft veel historische waarde. In 2014 riep de leider van IS in die moskee het kalifaat uit. Toen de terreurbeweging in 2017 zich terugtrok, werd het gebedshuis opgeblazen.

Ook de 45 meter hoge minaret die tijdens de bezetting bijna compleet werd verwoest is herbouwd. De minaret tekende de skyline van Mosul en kreeg de naam 'de bultrug' (al-Hadba) omdat die opzijleunde.

Daarnaast werden ook twee historische kerken gerestaureerd, waaronder de al-Tahera kerk uit de 19e eeuw. Meer dan 6000 historische elementen van de verwoeste Syrisch-katholieke kerk werden hergebruikt voor de restauratie.

Daarnaast zijn ook monumentale panden, waaronder huizen, en historische buurten, die door de oorlog waren verwoest, herbouwd. Unesco heeft in totaal 128 historische panden in Mosul hersteld. Het project heeft 115 miljoen dollar gekost (110 miljoen euro). De Europese Unie, Verenigde Arabische Emiraten en de Verenigde Staten waren de grootste financiële bijdragers.

Tijdens de herstelwerkzaamheden zijn in totaal 1125 explosieven onschadelijk gemaakt, 12.000 ton aan puin opgeruimd en bijna 9000 historische fragmenten verzameld en hergebruikt. Ook zijn volgens Unesco zo'n 170 families teruggekeerd naar de historische binnenstad van Mosul.

"We'll own it" zei president Trump over Gaza. "We gaan er iets van maken. We zullen alle gevaarlijke en niet-ontplofte bommen ontmantelen en de verwoeste gebouwen opruimen. We hebben de mogelijkheid om er iets fenomenaals van te maken, het kan de Rivièra van het Midden-Oosten worden. This could be so magnificent."

Zijn opzienbarende uitspraken, op een officieel persmoment met een glimlachende Israëlische premier Netanyahu aan zijn zijde, lijken geen losse flodder. Trump las een voorbereide tekst op. "We'll own it", de VS wordt eigenaar en de Palestijnen moeten voorgoed weg: er is over nagedacht, al is onduidelijk hoe hij dit voor zich ziet.

Hiermee heeft de Amerikaanse president opnieuw opschudding veroorzaakt met teksten die zelfs voor zijn doen heel ver gaan. Ze hebben geleid tot een vrijwel unanieme internationale veroordeling en deskundigen op het gebied van internationaal recht hebben veel vragen.

Trump zegt dit opvallend genoeg midden in de eerste fase van een staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas, terwijl over de voorwaarden van de tweede fase nog onderhandeld wordt. De VS is daarbij een van de bemiddelaars.

Superontregelend

Trump liet blijken dat hij geen toekomst ziet voor de Palestijnen in Gaza, omdat daar in zijn woorden voor hen niet meer te leven valt. Ze moeten permanent worden opgenomen door Jordanië, Egypte en andere landen in de regio. En hij heeft dus opgeworpen dat de VS 'eigenaar' wordt van Gaza. Het gebied moet door Amerikanen worden herontwikkeld, stelde hij voor.

Trump doet vaker vergaande uitspraken die sterk ontregelen, vaak zonder argumentatie of onderbouwing, waarbij hij de gangbare politieke en diplomatieke mores volledig negeert. Zoals onderzoeker van de Arabische wereld Khaled Elgindy van de Georgetown University in Washington zegt in The New York Times: het zijn "echt bizarre en onsamenhangende uitspraken", die meer vragen oproepen dan antwoorden geven.

Toch is hij, zegt Jolle Demmers, geen idioot die maar wat staat te blaten. Ze is hoogleraar conflictstudies aan de Universiteit Utrecht en vindt dit typerend voor Trump en voor zijn stijl van optreden. "Tegenstanders totaal ontregelen. Ze eerst laten bungelen en zweten. Superontregelend, heel radicaal. En een paar dagen later moeten we ons dan weer opmaken voor een soort stappenplan."

"Zo absurd dat je er niet aan wil", verzucht ook Janne Nijman, deskundige internationaal recht aan de Universiteit van Amsterdam. "Het zegt heel veel over waar we terecht zijn gekomen." Dat de Amerikaanse president retoriek gebruikt waarmee hij de indruk wekt dat hij de rechten van de Palestijnen en de beginselen van het internationale recht als irrelevant beschouwt of zelfs regelrecht opzijschuift, baart haar grote zorgen.

Ook de tweestatenoplossing, al lange tijd het doel van de internationale gemeenschap als oplossing voor het conflict, dreigt door de retoriek van Trump uit het zicht te verdwijnen.

Wat Nijman betreft kunnen andere landen, ook Nederland, dit niet onweersproken laten. "Moet je deze uitspraken zomaar laten passeren? Want intussen wordt het wel allemaal gezegd." Ze ziet het als een aantasting van de internationale rechtsorde.

Puinruimen

De ontregeling die van het door Trump geschetste scenario uitgaat is moedwillig, denkt Demmers. "Het is een soort spel. Hij doet dit iedere keer. We moeten ook niet flauwvallen van verontwaardiging. Een paar dagen later zegt hij weer iets wat aanvaardbaarder is."

Met het dreigende "We'll own it" kan Trump nog allerlei kanten op. Hij zegt niet dat de VS Gaza annexeert, wat volkenrechtelijk niet kan: landen mogen een ander land niet innemen of daarmee dreigen.

Wel wil hij dat de Amerikanen gaan puinruimen. Demmers wijst op het voorbeeld van Sri Lanka, waar Chinese projectontwikkelaars het land na een jarenlange burgeroorlog weer hebben opgebouwd.

Denkbaar vindt ze wel dat Trump met zijn jarenlange ervaring als projectontwikkelaar de zaak als makelaar benadert. De VS leaset de grond in Gaza en laat daar mensen aan de slag gaan. Niemand zal daar iets tegen doen, geen van de andere grootmachten in de wereld zal hierom een conflict aangaan.

Roofdierkapitalisme

Trumps oproep tot een blijvend vertrek van alle Palestijnen uit Gaza valt te lezen als een voornemen tot etnische zuivering. Zo liet VN-baas Guterres vandaag via zijn woordvoerder weten een oproep te zullen doen om etnische zuivering in welke vorm dan ook te voorkomen.

Bij veel Palestijnen roept het de herinnering op aan de 'Nakba', de 'ramp' die hen is overkomen in 1948, rond het uitroepen van de staat Israël op 14 mei. De Nakba wordt door hen nog altijd jaarlijks op 15 mei herdacht. Honderdduizenden werden verdreven van hun huis en hun grond en ze mogen niet meer terug.

"Dit is nog veel brutaler", zegt Demmers over Trumps ideeën. De vorm, de manier, de strategie; bepalen wie ergens mag wonen door de ruimte op te eisen voor jezelf. Ze ziet er een agressieve vorm van kapitalisme in, een manier om macht en bezit te vergaren door te onteigenen. Ook Nijman spreekt van 'roofdierkapitalisme', waaraan het recht ondergeschikt wordt gemaakt. "Respecteer de rechten van de Palestijnen en laat Palestijnse ondernemers de kust ontwikkelen."

Wat niet verandert ten opzichte van vorige Amerikaanse regeringen is de onvoorwaardelijke steun aan Israël. Trump geeft daar zijn eigen draai aan. Tegelijk is het juist zijn uitgesproken manier van optreden, die de anti-politicus en anti-diplomaat voor velen aantrekkelijk maakt. "Hij speelt het spel volkomen anders", concludeert Demmers.

Rebellengroep M23 is in het oosten van de Democratische Republiek Congo een nieuw offensief begonnen. De rebellen hebben de plaats Nyabibwe ingenomen, op zo'n 100 kilometer van provinciehoofdstad Bukavu.

De rebellen kondigden eerder deze week nog een staakt-het-vuren af. Dat gebeurde na de inname van de stad Goma vorige week, waarbij zeker 900 mensen om het leven kwamen. Het humanitair bestand zou gisteren ingaan.

Verschillende bronnen zeggen echter tegen persbureau Reuters dat er rond Nyabibwe zware gevechten plaatsvinden tussen de rebellen en het Congolese regeringsleger. Een deel van de rebellen is al in het centrum van de stad en heeft daar effectief de macht. De groep zou steun krijgen van het leger van buurland Rwanda.

"Dit bewijst dat het eenzijdige bestand dat ze hadden afgekondigd weer een list was", zegt een regeringswoordvoerder tegen persbureau AFP. De afgelopen dagen hadden de strijdende partijen al versterkingen laten aanrukken.

Regionale top

De aanhoudende strijd in het gebied om kostbare grondstoffen als goud, lithium en koper, waarbij sprake is van etnisch geweld, leidt ook tot internationale onrust.

De leiders van Rwanda en Congo worden zaterdag verwacht op een regionale top in Tanzania. Het is niet duidelijk of de Congolese president Tshisekedi daar daadwerkelijk aanwezig zal zijn.