De Engelenbrug, die over de Tiber naar Castel Sant'Angelo leidt en omzoomd is met beelden van onder meer Bernini, geldt als een van de hoogtepunten van een bezoek aan Rome. Hetzelfde geldt voor de Trevifontein en de fonteinen op Piazza Navona. Maar wie die monumenten nu bezoekt, ziet alleen steigers en schuttingen: 'Roma Giubileo 2025', staat erop.
De eindsprint is ingezet om Rome klaar te maken voor het Heilig Jaar, dat eind december begint. Het jubileumjaar wordt elke 25 jaar uitgeroepen door het Vaticaan en zal naar schatting elke dag honderdduizend extra toeristen naar de stad lokken. Dus wie nu een reisje geboekt heeft, komt vaak bedrogen uit.
"We hadden er niks over gehoord, maar we merken het zeker", vertelt de Nederlandse Marjan uit Heerenveen. Ze is met haar partner Gert voor het eerst in Rome, maar de stop van hun fietstour bij de Trevifontein viel tegen. "Er zit geen water in en je bekijkt hem door glazen panelen. Het leek wel alsof we op de ijsberen in de dierentuin aan het wachten waren", vertelt ze.
Beteuterd en ontgoocheld
Ook de Vlaamse Renée van twaalf had de fontein graag in al zijn glorie willen zien. Haar oma en opa namen haar deze herfstvakantie mee voor een eerste bezoek aan de eeuwige stad. "Maar je kan nu weinig zien", stelt ze beteuterd vast.
"Dat van de Trevifontein wisten we", vult oma Lieve aan, "maar nu we hier zijn, blijken heel veel fonteinen afgesloten. Dus daarvan zien we er niet veel." Opa Jacques vindt het allemaal "erg ontgoochelend".
Het stadsbestuur grijpt het jubileum aan als een gelegenheid om Rome op zijn best aan de wereld te tonen. Verspreid over meer dan duizend bouwplaatsen in en rond het centrum wordt naar schatting 4,3 miljard euro geïnvesteerd. Dat geld is deels afkomstig van de nationale begroting, maar ook uit het corona-herstelfonds.
"Toen wij aantraden, was de stad economisch gezien dood na covid", zegt wethouder toerisme Alessandro Onorato op een persconferentie over het jubileum. "Onze eerste prioriteit was om aan de wereld te tonen dat Rome de draad weer oppakte."
De draad oppakken is inmiddels een understatement: in 2023 ontving Rome meer dan 50 miljoen bezoekers, een absoluut record. Dit jaar zullen de cijfers nog hoger worden en voor volgend jaar zijn de verwachtingen al helemaal hooggespannen.
"We moeten daarom durven te investeren, zodat toeristen slimmer gespreid worden over de stad", vindt Onorato. "Rome heeft de reputatie dat je er geen openbare werken kan uitvoeren omdat er onder de grond altijd een Romeinse Villa of een Romeinse weg opduikt. Maar wij tonen dat je die vondsten kan inpakken, naar een museum kan verzenden en door kan gaan met de werkzaamheden."
Volgens de wethouder zijn er geen grote vertragingen en zullen de meeste monumenten eind dit jaar weer te bezichtigen zijn.
Te laat begonnen
Dat Rome inderdaad behoefte had aan investeringen, daarover is iedereen het eens. Met wegen vol gaten en marmeren trappen die langzaam afbrokkelen, is de infrastructuur in de stad er al jaren slecht aan toe.
"Heel goed dat de wil er is om de stad te verbeteren, maar moest het allemaal zo laat?", vragen twee taxichauffeurs bij een druk kruispunt zich hardop af. "Dat jubileum is er elke vijfentwintig jaar. Dan kan je toch op tijd aan al die restauraties en wegenwerken beginnen? Waarom moet het allemaal in de laatste zes maanden?"
"Over een traject dat vroeger twintig minuten duurde, doe ik nu makkelijk een uur", klaagt een van hen. "Tegen de tijd dat ik aankom bij mijn oproep, hebben klanten al een andere taxi gevonden." De twee blijven liever anoniem, omdat ze vinden dat taxichauffeurs door alle vertragingen te veel kritiek krijgen in de media.
De zon schijnt
Van langere reistijden hebben toeristen Marjan en Gert tijdens hun fietstour geen last. "Natuurlijk is het jammer", zegt zij. "Misschien moeten we nog een keer terugkomen, maar ja, je kan wel zo veel willen. We gaan er nu gewoon van genieten."
Volgend jaar komen ze in elk geval niet terug, zegt partner Gert: "Veel te veel toeristen. Liever dan nu nog, met wat minder monumenten, maar ook minder mensen." En, zegt Marjan: "Er is gelukkig nog genoeg te zien. En de zon schijnt. Komt helemaal goed."