Aggregator

Over twee dagen draagt hij zijn premierschap na bijna 14 jaar over aan Dick Schoof, maar het scheelde helemaal niet zoveel of Mark Rutte's politieke carrière was in de knop gebroken, vier jaar voordat hij minister-president zou worden.

Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2006 haalt de nummer 2 van VVD, Rita Verdonk, namelijk meer voorkeursstemmen dan lijsttrekker en partijleider Rutte. Dat is een unicum in de parlementaire geschiedenis en niet goed voor de positie van de nummer 1.

Verdonk, die even daarvoor de interne VVD-leiderschapsverkiezingen van Rutte nipt had verloren, doet er alles aan om alsnog de leider van de liberalen te worden. Ze laat geen gelegenheid voorbijgaan om aan Ruttes stoelpoten te zagen en noemt hem onder meer "een halfzacht, halflinks doetje". Uiteindelijk is Rutte het zo zat dat hij haar uit de fractie zet. Op een VVD-congres in Veldhoven beslist de partij daarna over zijn lot. De stemming lijkt te zijn dat de meeste leden Verdonk willen en niet Rutte, maar als oud-partijleider Bolkestein het op het congres onverwacht voor Rutte opneemt, keert de stemming: Rutte mag blijven, Verdonk verlaat de VVD.

Bij de verkiezingen van 2010 wordt de VVD met Rutte als lijsttrekker voor het eerst de grootste partij in de Tweede Kamer. En daarmee is de weg vrij voor wat het langstdurende premierschap zal worden.

Gedroomd pianist

In het Torentje komt in oktober 2010 een man die er naar eigen zeggen van droomde pianist te worden, maar ook al heel vroeg serieus met politiek bezig is. Tijdens zijn studie geschiedenis wordt hij lid van liberale jongerenorganisatie JOVD en hij schopt het daar tot landelijk voorzitter. "Samenwerking waar dat mogelijk is met D66", is in die tijd een van zijn speerpunten.

Rutte treedt daarna toe tot het hoofdbestuur van de VVD, terwijl hij werkt als personeelsmanager bij Unilever, en wordt daarna gevraagd als staatssecretaris in de eerste kabinetten-Balkenende. Daarna gaat Rutte de Tweede Kamer in om als VVD-leider oppositie te voeren.

Tegen het einde van Balkenende IV is dat succesvol, bijvoorbeeld als Rutte een motie van wantrouwen indient tegen de premier. "Als u niet regeert, stap dan op", is de tekst die Rutte daarbij uitspreekt. Het kabinet overleeft de motie, maar raakt wel beschadigd en valt in 2010 door de toenemende onenigheid tussen PvdA en CDA. Bij de volgende verkiezingen is de VVD de grootste.

Rutte I komt niet zonder slag of stoot tot stand. Het is een coalitie van VVD en CDA, met gedoogsteun van de PVV. Volledige deelname van Wilders is niet mogelijk vanwege het anti-islamstandpunt van de PVV. Binnen het CDA zijn er felle tegenstanders van samenwerking met de PVV, maar na een berucht congres in de Arnhemse Rijnhal komt het kabinet er toch.

Bekijk hier enkele belangrijke gebeurtenissen voor Rutte:

Rutte kondigt zijn eersteling aan als een kabinet waarbij waarmee "rechts Nederland zijn vingers kan aflikken", maar lang mag dat niet duren. Na anderhalf jaar blijkt dat de PVV niet mee wil gaan met extra bezuinigingen in tijden van crisis. PVV-leider Wilders moet het ontgelden bij Rutte. In de jaren daarop zet de premier hem steevast weg als wegloper die geen verantwoordelijkheid neemt.

Er komen nieuwe verkiezingen, waarbij de VVD nog groter wordt. Maar de PvdA wordt ook groot en dus gaat Rutte daarmee regeren. Van een rechts kabinet, naar een linkse coalitiepartner is geen enkel bezwaar voor de flexibele liberaal, die vanwege zijn ogenschijnlijke gebrek aan principes weleens als Mann ohne Eigenschaften wordt getypeerd.

Rutte wordt gedurende zijn politieke loopbaan een gebrek aan visie verweten en hijzelf kan zich daar eigenlijk wel in vinden. "Visie is als de olifant die het uitzicht beneemt", zegt hij in 2013. Later krijgt hij spijt van die woorden. "Het is zo blijven hangen", zegt hij zeven jaar later. Dat kan zo zijn, maar vriend en vijand zijn het erover eens dat Rutte meer in oplossingen denkt dan in idealen. Aan de andere kant: Rutte is ook een typische liberaal die veel verwacht van de markt en de rol van de overheid wil beperken (en dat als zo vanzelfsprekend voorstelt dat het geen 'ideologie' lijkt).

Waar de fietser met de appel ook aan denkt, is de beeldvorming:

Het tweede kabinet-Rutte zit de rit wél uit. Het verhoogt onder meer versneld de pensioenleeftijd, beperkt de hypotheekrenteaftrek, voert 'het sociaal leenstelsel' in voor studenten en verhoogt het eigen risico. Maar vooral iets anders uit die jaren zal beklijven: MH17.

De schijnbaar altijd opgewekte Rutte (er zijn verhalen over woede-uitbarstingen, maar die zijn altijd binnenskamers) is zichtbaar geraakt en gaat voor in de rouw. Hij stelt dat de onderste steen boven moet komen en ijvert jarenlang voor gerechtigheid voor de nabestaanden. Rutte zal het neerhalen van vlucht MH17 bij herhaling het moeilijkste moment uit zijn politieke loopbaan noemen.

In 2017 zijn er weer verkiezingen en weer wordt Ruttes VVD de grootste, terwijl zijn coalitiepartner PvdA verschrikkelijk wordt afgestraft. En dus moet Rutte op zoek naar anderen om samen te werken. Dat lukt hem, maar het duurt wel even: na een recordformatie van 255 dagen weet hij CDA, D66 en de ChristenUnie aan zich te binden.

Het coronavirus geeft dat kabinet een prominent plekje in de geschiedenisboeken. Samen met CDA-minister Hugo de Jonge en RIVM-directeur Jaap van Dissel is Rutte het gezicht van de bestrijding van het coronavirus. Het halve land zit voor de buis bij persconferenties en tv-toespraken over lockdowns, groepsimmuniteit, schoolsluitingen en een avondklok.

Teflon Mark

Geen populaire maatregelen, maar wel gezien als noodzakelijk, en dus bereikt Ruttes populariteit een absoluut hoogtepunt. Maar na een tijd neemt de kritiek op alle coronamaatregelen toe. En tegelijk beginnen andere zaken op te spelen waar Rutte in zijn lange premierschap wat heeft laten liggen. Zo is daar zijn regelmatig haperende geheugen in moeilijke situaties -"daar heb ik geen actieve herinnering aan" - dat steeds meer mensen tegen de borst stuit.

Drie oud-collega's van Rutte blikken terug op hun samenwerking:

De twee kwesties die het meest blijven kleven aan de premier (voorheen bekend als Teflon Mark) zijn de Groninger aardbevingen en het toeslagenschandaal. Parlementaire enquêtecommissies oordelen in beide dossiers vernietigend over de handelwijze van de overheid, waar uiteindelijk de premier grotendeels voor verantwoordelijk is.

Rutte III valt over de toeslagenaffaire, maar bij de verkiezingen van 2021 trekt Rutte weer de kar voor de VVD. Later zei hij daarover dat hij het aan een ander had moeten laten, maar hij wint de verkiezingen desondanks.

Wankelen

De daaropvolgende formatie van Rutte IV brengt hem voor het eerst zichtbaar aan het wankelen. Een fotograaf legt onbedoeld een notitie van verkenner Kajsa Ollongren vast: 'Positie Omtzigt, functie elders.' Pieter Omtzigt, toen nog CDA-Kamerlid, bracht mede de toeslagenaffaire aan het licht en geldt als lastig. Maar in de formatie zo over een Kamerlid spreken, is not done.

Ook hier blijkt Rutte geen actieve herinnering aan te hebben, iets wat als uiterst ongeloofwaardig wordt gezien. "Hier scheiden onze wegen", poneert D66-leider Sigrid Kaag tegen Rutte in het debat over de notitie. Maar helemaal letterlijk blijkt ze dat toch niet te bedoelen en na veel praten gaan de vier partijen uit Rutte III met elkaar door. Rutte IV blijkt evenwel geen gelukkige voortzetting van het huwelijk en valt na anderhalf jaar over asiel. Drie dagen later verrast hij iedereen door in de Kamer zijn vertrek uit de politiek aan te kondigen.

In zijn eigen terugblik houdt Rutte het erop dat het een epifaan moment was dat hem deed besluiten om te stoppen. Maar wellicht speelde toch ook mee dat er een motie van wantrouwen in de maak was tegen hem als demissionair premier, dat de VVD het wel een beetje had gehad met Rutte als partijleider en dat hij al was gepolst als nieuwe NAVO-leider.

Sinds zijn aankondiging is in ieder geval duidelijk geworden dat hij inderdaad de volgende NAVO-leider wordt, en geen leraar zoals hij nog weleens suggereerde.

Het laatste Kamerdebat van premier Rutte:

De afgelopen dagen stonden voor Rutte in het teken van afscheid nemen: de laatste ministerraad, de laatste keer bij de koning, de laatste van 111 EU-toppen, zijn laatste Kamerdebat (na een stuk of 500 als premier, schat hij zelf), een afscheidsinterview met het NOS Jeugdjournaal waarin hij zich een 6, nou vooruit een 6,5, gaf - en ongetwijfeld volgt er nog meer afscheid de komende tijd.

"Het voelt heel weemoedig", zei Rutte er bij een van die gelegenheden over. "Ik heb alles gegeven; hart, ziel en lijf en hoofd."

Goedemorgen! Op verschillende plekken in Nederland wordt het slavernijverleden herdacht, en op het EK voetbal spelen Engeland en Slowakije, en Spanje en Georgië tegen elkaar.

Eerst het weer: Vanmorgen komt er nog veel bewolking voor en in het oosten regent het nog enkele uren. Daarna breekt overal de zon door. In de middag en avond trekken er weer buien over het land. Bij een matige noordwestenwind wordt het 20 tot 22 graden. De komende dagen is er wisselvallig en koel zomerweer.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

Bij het Caribisch gebied heeft storm Beryl zich ontwikkeld tot een orkaan. Het National Hurricane Center in Miami heeft daarvoor een waarschuwing doen uitgaan. Windsnelheden zijn opgelopen tot 120 kilometer per uur met uitschieters naar boven.

De verwachting is dat Beryl nog verder in kracht toeneemt. De orkaan verplaatst zich met een snelheid van 35 kilometer per uur in westelijke richting en bereikt vermoedelijk morgenavond lokale tijd het Caribisch gebied. Barbados krijgt het eerst te maken met levensgevaarlijke windsnelheden en hevige regenval.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De EK-wedstrijd tussen Duitsland en Denemarken van gisteravond werd vlak voor rust stilgelegd vanwege hevige regenval. Een deel van het publiek in het stadion kreeg een enorme hoosbui over zich heen. Boven het stadion waren bliksemschichten te zien.

Dat leverde deze fraaie beelden op:

Fijne zondag!

Zo'n 49 miljoen Fransen kunnen vandaag hun stem uitbrengen voor een nieuw parlement. De stemlokalen voor de eerste ronde van de parlementsverkiezingen zijn om 08.00 uur geopend. Volgende week zondag volgt een tweede stemronde.

Het worden historische verkiezingen genoemd. In allerijl opgezet na de voor president Macron slecht verlopen Europese verkiezingen, waarbij zijn partij veel kiezers verloor en de radicaal-rechtse Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen won. Slechts drie weken zaten er tussen de aankondiging en de eerste verkiezingsdag vandaag.

In peilingen gaat de RN aan kop. De partij kan daarin rekenen op zo'n 36 procent van de stemmen. Het zou voor het eerst in de geschiedenis zijn dat een radicaal-rechtse partij de meeste stemmen krijgt bij parlementsverkiezingen in Frankrijk. De RN mag, als die na de tweede ronde officieel de verkiezingen wint, een regering vormen en een premier voordragen.

Dat zou kunnen leiden tot grote politieke veranderingen in Frankrijk. Nu bepalen Macron en zijn regering nog het beleid, maar als de RN of een andere partij wint, krijgt die het bijna geheel voor het zeggen. De president houdt alleen beperkte bevoegdheden als het gaat om defensie en buitenlandse politiek.

Pensioenleeftijd weer omlaag

De RN belooft bij verkiezingswinst onder meer een flinke verlaging van de belasting op elektriciteit en brandstoffen; het afbouwen van medische hulp aan illegalen, het invoeren van minimumstraffen en het weer terugbrengen van de pensioenleeftijd naar 60 of 62.

Ook in Europa zouden de gevolgen groot kunnen zijn. Frankrijk is met Duitsland de belangrijkste lidstaat van de EU met de meeste macht en invloed. Maar de RN van Marine Le Pen is uitermate kritisch over de EU, wil de macht van Brussel beperken, en wil de Unie afbouwen tot een samenwerkingsverband van soevereine landen.

In recente peilingen staat de linkse coalitie Nouveau Front Populaire op de tweede plaats met 28 procent van de stemmen. De partijen die Macron steunen, verenigd in de Ensemble-coalitie, komen op de derde plaats met 20 procent.

Stemmen in twee rondes, zo werkt het

Franse peilingen zijn vaak accuraat, maar geven nog niet weer hoe de uiteindelijke zetelverdeling in het parlement zal zijn. De Fransen stemmen namelijk in twee rondes en per kiesdistrict. Alleen de grootste partijen uit de eerste ronde mogen door naar de tweede ronde, die over een week wordt gehouden.

Er zijn 577 kiesdistricten en in elk district gaat alleen de winnaar naar het parlement. De andere kandidaten krijgen geen enkele zetel.

Tussen de eerste en tweede ronde gaan partijen met elkaar onderhandelen om de kansen op succes te vergroten. In het ene kiesdistrict kan een partij zich bijvoorbeeld terugtrekken ten gunste van een andere partij, en in een ander kiesdistrict gebeurt dat dan andersom. Kiezers gaan mede daardoor strategischer stemmen.

In het verleden stemden linkse Fransen in de tweede ronde bijvoorbeeld vaak niet op hun partij van voorkeur, maar op de partij die de meeste kans had om de radicaal-rechtse RN te verslaan.

Samenwerken in tweede ronde

Dat zal waarschijnlijk ook nu gebeuren. Een groep van meer dan 200 prominente Fransen deed afgelopen week in Le Monde al een oproep aan rechtse, centrum- en linkse politici om bij de tweede kiesronde één gezamenlijk blok tegen de partij van Marine Le Pen te vormen.

De uitslag van de eerste ronde vandaag kan daarom fors verschillen van de uitslag van de tweede ronde. Zo haalde de Socialistische Partij in 2012 bij de eerste ronde 29 procent van de stemmen, en maar liefst 41 procent bij de tweede ronde.

Bij de laatste parlementsverkiezingen, in 2022, gebeurde hetzelfde met de partij van Macron: die steeg van 26 procent in de eerste ronde naar 38 procent in de tweede ronde.

De uitslag van de eerste ronde, vandaag, laat daarom zien waar het hart van de kiezers ligt. De uitslag over een week, van de tweede ronde, laat zien welk landsbestuur ze wél of juist niet willen.

Bij een reeks bomexplosies in het noordoosten van Nigeria zijn zeker achttien doden gevallen. Dat melden autoriteiten in de staat Borno, waar het leger strijd voert met extremistische militanten, waaronder die van Boko Haram.

Een van de bomaanslagen was bij een huwelijksfeest in Gwoza; er vielen naar verluidt zes doden. De daders zouden bomvesten hebben gebruikt. In dezelfde plaats waren ook een begrafenis en een ziekenhuis doelwit.

Mogelijk zijn er nog meer doden gevallen bij de aanslagen. Sommige kranten berichtten over zeker dertig slachtoffers. De aanslagen zijn nog niet opgeëist.

In Borno woedt al 15 jaar een bloedige opstand van extremistische moslims. Er zijn duizenden doden bij gevallen en miljoenen mensen sloegen op de vlucht. Het leger heeft de militanten flinke verliezen toegebracht, maar aanslagen worden nog geregeld gepleegd.

Bij een Russische raketaanval op de Oekraïense stad Vilniansk zijn zeven mensen om het leven gekomen, melden de Oekraïense functionarissen. Ook wordt gemeld dat er tientallen gewonden zijn. Onder de dodelijke slachtoffers zijn twee kinderen.

Vilniansk ligt even ten oosten van de stad Zaporizja. Volgens de Oekraïense openbaar aanklager werden er twee raketten afgeschoten, die schade toebrachten aan infrastructuur, een winkel en woongebouwen.

De gouverneur van de regio Zaporizja sprak in een video op Telegram van "opnieuw een terroristische aanval op de burgerbevolking". "De aanval was midden op de dag, een vrije dag, in het centrum waar mensen zich ontspanden, waar geen militaire doelwitten zijn."

President Zelensky zette op X foto's van de aanval. Hij benadrukte erbij dat dergelijke aanvallen laten zien dat Oekraïne behoefte heeft aan meer luchtafweer en langeafstandsraketten.

Het Russische ministerie van Defensie schrijft op Telegram dat het een aanval heeft uitgevoerd in Ukrainka, zo'n tien kilometer verderop. Daar zouden treinen wapens en ander militair materieel afleveren. Bij de aanval zouden Oekraïense militairen zijn gedood en militaire voertuigen en raketten zijn vernietigd. Deze claim is niet onafhankelijk geverifieerd.

Ook in de Oekraïense regio's Donetsk en Cherson waren volgens Oekraïne Russische aanvallen. Daarbij vielen drie doden.

In Delft hebben agenten schoten gelost bij een arrestatie van twee mannen die mogelijk betrokken waren bij een schietpartij eerder op de avond.

Bij die schietpartij, in de buurt van het Poptahof Noord, raakte iemand gewond. Kort erna werden de twee verdachten opgepakt.

Bij hun arrestatie zagen agenten zich volgens de politie genoodzaakt om schoten te lossen. De verdachten raakten niet gewond.

Over de toedracht is nog niets bekend.

In de Zuid-Spaanse stad Málaga hebben duizenden mensen meegedaan aan een protest tegen het massatoerisme. Volgens de organisatie liepen er gisteren 25.000 inwoners door het centrum, de krant El Pais schatte het aantal op 15.000. De demonstranten zeggen dat ze de stad uit worden gejaagd:

De betogers droegen spandoeken en plakkaten mee met teksten als "Málaga staat niet te koop" en "Dit is geen toerisme, maar een invasie".

"De situatie is onhoudbaar. Een huis kopen is onmogelijk", zei een demonstrante in El Pais. Een vrouwelijke ingenieur vertelde in dezelfde krant dat ze onlangs een garage zonder ramen heeft bezichtigd die te huur stond voor 600 euro per maand.

Woningnood

De plaatselijke huurdersbond had opgeroepen tot het protest. Mede door het groeiende aantal bezoekers en vakantiehuisjes is de woningnood in de stad groot en ook wordt veel overlast ervaren.

Málaga telt meer dan 12.000 geregistreerde recreatiewoningen. Alleen Madrid en Barcelona hebben er meer. Daarnaast verhuren veel particulieren illegaal woonruimte aan vakantiegangers.

Ook op Mallorca, de Canarische Eilanden en in Barcelona waren de afgelopen tijd protesten tegen de uitwassen van het toerisme. In Málaga was de opkomst het grootst.

Bij het Caribisch gebied heeft storm Beryl zich ontwikkeld tot een orkaan. Het National Hurricane Center in Miami heeft daarvoor een waarschuwing doen uitgaan. Windsnelheden zijn opgelopen tot 120 kilometer per uur met uitschieters naar boven.

De verwachting is dat Beryl nog verder in kracht toeneemt. De orkaan verplaatst zich met een snelheid van 35 kilometer per uur in westelijke richting en bereikt vermoedelijk vanavond lokale tijd het Caribisch gebied.

Barbados krijgt het eerst te maken met levensgevaarlijke windsnelheden en hevige regenval. "We moeten er klaar voor zijn", zei premier Mia Mottley in een toespraak. "Jij en ik weten dat als dit soort dingen eraan komen, we ons moeten voorbereiden op het ergste en bidden dat het meevalt."

Nederlandse eilanden

In de maand juni was er nog nooit zo oostelijk een orkaan. Sowieso is het volgens meteorologen bijzonder dat een orkaan die vermoedelijk categorie 3 bereikt zich in juni vormt op de Atlantische Oceaan. Beryl is nu nog een orkaan van de eerste en lichtste categorie.

De precieze route van Beryl kan nog niet worden voorspeld, maar ook de Nederlandse eilanden Sint-Eustatius, Saba en Sint-Maarten moeten rekening houden met ernstige overlast.

Het orkaanseizoen loopt van juni tot en met november.

De achtste finale tussen Duitsland en Denemarken in Dortmund is vlak voor rust kort stilgelegd vanwege hevige regenval. Een deel van het publiek in het stadion kreeg een enorme hoosbui over zich heen.

In de 35ste minuut besloot scheidsrechter Michael Oliver de spelers naar de kant te sturen. Boven het stadion was kort daarna een bliksemschicht te zien. Ook mensen die op pleinen in de stad naar de wedstrijd keken werden gevraagd naar huis te gaan.

De sfeer onder de meer dan 60.000 fans op de grotendeels overdekte tribunes bleef aanvankelijk ontspannen. "De wedstrijd is onderbroken vanwege slechte weersomstandigheden", werd op het videoscherm in het stadion gemeld. De spelers gingen naar de kleedkamers.

Zo zag het noodweer er vanuit het stadion uit:

Tijdens de regenpauze zongen de Duits supporters Oh, wie ist das schön (O wat is het mooi), terwijl Deense fans dansten in het water dat van het dak stortte.

Na ruim twintig minuten kwamen de spelers weer het veld op. Om 22.00 uur werd de wedstrijd hervat.

Ook in het zuidoosten van Nederland wordt vanavond zwaar weer verwacht. Voor Limburg is code geel afgegeven.

Eerder was ook voor Noord-Brabant en Gelderland een weerswaarschuwing afgegeven. Bij de buien kan er in een paar uur tijd 20 tot 50 millimeter regen vallen, waarschuwt het KNMI. Naast de regen- en onweersbuien is er kans op hagel. In Gelderland wordt vooral in de Achterhoek veel regen verwacht.

De weerwaarschuwing geldt tot 02.00 uur. De zware buien zullen daarna naar Duitsland wegtrekken.

Publiek op het Britse festival Glastonbury blijkt getuige te zijn geweest van een opvallende stunt van straatkunstenaar Banksy. Tijdens een optreden van de punkband Idles verscheen er een opblaasbootje met poppen in zwemvest boven hun hoofden.

Het optreden van de maatschappijkritische band was vrijdag, maar pas vandaag werd duidelijk dat de stunt door Banksy was opgezet. Veel festivalbezoekers dachten dat het crowdsurfende bootje onderdeel was van de show van de band uit Bristol, die zich in songteksten uitspreekt over immigratie en medeleven en tegen rechts regeringsbeleid.

Een woordvoerder van de groep liet vandaag weten dat de boot door Banksy was gemaakt, en dat de bandleden niet van de stunt op de hoogte waren. Banksy heeft via zijn accounts op sociale media zelf niets gezegd over de stunt.

Op X werd het migrantenbootje van verschillende kanten gefilmd:

Banksy heeft vaker statements gemaakt tijdens Glastonbury, dat jaarlijks meer dan 200.000 bezoekers trekt. Hij ontwierp in 2019 een kogelvrij vest met de Britse vlag voor de artiest Stormzy, in 2014 reed er een veetransportwagen met pluche knuffeldieren rond en ook Banksy's klassieke stencilkunst was er meermaals te zien.

Migratie is dit jaar een van de belangrijke thema's op het festival. Een van de traditionele podia heeft plaatsgemaakt voor een zone met Caribische muziek en beeldende kunst. Wie daar binnen wil komen, moet een vraag beantwoorden uit de Britse inburgeringstest.

Zeg je WK 2006, dan lijk je bijna niemand in Duitsland te vinden bij wie het niet wat losmaakt. Duitsland was gastland, die Mannschaft eindigde als derde. Maar het Duitse 'zomersprookje', een speling op Heinrich Heines gedicht Wintersprookje, gaat over nog veel meer dan alleen mooi voetbal. Voor veel Duitsers was het de eerste keer dat ze, ondanks hun zware geschiedenis, openlijk trots durfden te zijn op hun land: wie met vlaggen zwaaide of het volkslied meezong, voelde zich niet meteen fout. Achttien jaar later hoopt het land, verdeeld door conflicten en politieke spanningen, op een nieuw sprookje. Maar of dat gaat lukken, ook daarover zijn de meningen verdeeld.

Geen gezamenlijk gevoel

Alleen al de aanloop is anders dan toen, zegt socioloog Michael Wetzels. Hij bestudeert het effect van voetbal op emoties in de samenleving. "Er was toen een jaar lang voorbereid. In 2005 is de campagne gestart: de wereld te gast bij vrienden. De Duitsers werd gezegd: wees vriendelijk, wees aardig tegen de mensen die naar ons komen. En dat heeft voor een heel positief gezamenlijk gevoel gezorgd, wat er tot dan niet was."

Zo'n grote campagne was er dit keer niet. Maar ook de samenleving is veranderd. "Duitsland is opener geworden. En tegelijk zijn er conflicten ontstaan, culturele. Want als steeds meer groepen meedoen in de samenleving, hebben die ook meer eisen. En dat roept vragen op over eerlijke verdeling."

Politiek is Duitsland inmiddels meer verdeeld. Volgens recente peilingen kunnen partijen die willen afrekenen met de gevestigde orde in sommige deelstaten een kleine meerderheid vormen. De opkomst van de radicaal rechtse AfD, die er in 2006 nog niet was, leidt tot discussies over wat het nu betekent om trots te zijn op Duitsland. En dan was er kort voor het EK nog een peiling die uitwees dat een op de vijf Duitsers vindt dat het elftal witter zou moeten zijn.

'Tweede sprookje komt er niet'

Bij winkeleigenaar Chico staat het zomersprookje in zijn geheugen gegrift. "Het was sensationeel, ik zal het nooit vergeten", vertelt de in Roemenië geboren Duitser. Hij houdt van voetbal. Zijn stem is nog schor van de avond ervoor, hij was afgelopen week bij de wedstrijd van Roemenië tegen Slowakije.

Elk WK en EK hangt hij grote schermen voor de gevel van zijn späti in Berlijn, een buurtwinkel waar je tot diep in de nacht terechtkunt voor frisdrank, bier, kauwgom en sigaretten. Ook dit jaar komt de buurt op meegebrachte klapstoeltjes en bierbanken de wedstrijden bij hem kijken. Maar zo uitgelaten als in 2006, voelt het nu niet, zegt hij. "Er is een beetje spanning. Maar dat heeft met politiek te maken. En ik weet niet waar het vandaan komt. Van de AfD, of van anderen. Maar mensen laten minder Duitse vlaggen zien." Jammer, vindt hij zelf, de Duitsers zouden meer moed moeten hebben om trots te zijn op hun land. De gevel van zijn winkel - volledig schwarz, rot, gold - is een uitzondering in de buurt.

Socioloog Metzels denkt niet dat er een tweede sprookje komt. "Het voetbal bedekt de problemen, maar het lost ze meestal niet op."

'Weer vrolijk'

De buurtbewoners die bij Chico de wedstrijden kijken en het Duitse elftal aanmoedigen hebben meer hoop. "Vroeger, als mensen me vroegen waar ik vandaan kom, heb ik altijd gezegd: ik kom uit Guadeloupe, en niet uit Duitsland", zegt een 22-jarige vaste bezoeker. "Dit is dit de eerste keer in mijn leven dat ik graag met een Duitse vlag rondloop. Dat ik voor mijn land opkom. Dat ik er trots over praat." "Mensen willen simpelweg weer eens vrolijk zijn", zegt een oudere vrouw die voorbijloopt. "En dat is ook dit jaar heel duidelijk te merken." Samen van voetbal genieten en wat speelser met elkaar omgaan, dat zou Duitsland goeddoen, denken ze.

De sluiting van station Amsterdam Centraal vanwege werkzaamheden vandaag leidt elders in de stad tot de nodige overlast in het openbaar vervoer, meldt de lokale vervoerder GVB. Dat komt ook door de gedeeltelijke sluiting van de ringweg A10 Zuid.

"We merken dat het erg druk is in bussen en trams naar de buitenwijken, en dat die ook erg vertraagd zijn. Er is veel sluipverkeer op de weg door de sluiting van de A10, en daar komen de bussen en trams in vast te staan", zegt een woordvoerder.

Het is nog niet duidelijk hoe lang de overlast zal aanhouden. Rond 17.30 uur stond het verkeer in het zuiden van de stad op veel plekken muurvast, meldt AT5.

De aangekondigde sluiting van het Centraal Station zorgt niet voor problemen op andere stations, laten woordvoerders van de Nederlandse Spoorwegen en de gemeente weten. "Er zijn wel meer reizigers dan normaal" op bijvoorbeeld de stations Amsterdam Zuid, Bijlmer en Sloterdijk, zeggen zij. Op Centraal Station zelf is het al de hele dag zeer rustig.

Toekomstbestendig

Vandaag rijden helemaal geen treinen van en naar Amsterdam Centraal, morgen en overmorgen is er beperkt treinverkeer mogelijk naar het station.

Het is volgens NS en ProRail nog niet eerder voorgekomen dat het station een hele dag dicht was. Vandaag wordt de treinbeveiliging vervangen. Het gaat om software voor de communicatie tussen treinen, die voorkomt dat treinen op elkaar botsen. Tegelijkertijd worden er bovenleidingen vervangen en wordt aan het spoor zelf gewerkt.

De grote verbouwing van Amsterdam Centraal is volgens ProRail nodig omdat er in de toekomst alleen maar meer mensen zullen passeren. Nu zijn dat er per dag 230.000, de verwachting is dat in 2030 per dag 275.000 mensen het station zullen aandoen.

Het station was vanmorgen al afgesloten:

Unesco heeft vijf bommen gevonden in de muren van de historische al-Nuri moskee in de Iraakse stad Mosul. Volgens de VN-organisatie zijn het zware explosieven die verborgen waren in een muur van de gebedsruimte. Ook meldt Unesco dat de muur speciaal om de bommen heen was gebouwd.

De Iraakse autoriteiten hebben het gebied ontruimd en afgezet. Een van de bommen is ontmanteld, de andere explosieven zullen in de komende dagen uit het gebouw worden gehaald en onschadelijk worden gemaakt. Tot die tijd liggen de restauratiewerkzaamheden van Unesco in de moskee stil.

Islamitische Staat

De explosieven zijn volgens Unesco en het Iraakse leger overblijfselen van de bezetting van Mosul door Islamitische Staat (IS). De terreurorganisatie veroverde Mosul in 2014 en riep in de al-Nuri moskee het kalifaat uit.

IS blies in 2017 een groot deel van het gebedshuis op toen de groepering uit de stad werd verdreven door het Iraakse leger.

Skyline

Een jaar later, in 2018, werd aangekondigd dat de moskee herbouwd zou worden. De restauratie wordt uitgevoerd door de Verenigde Arabische Emiraten in samenwerking met Unesco en het Iraakse ministerie van Cultuur.

De moskee heeft veel historische waarde. Het gebedshuis werd in 1172 gebouwd en vernoemd naar de stichter van Mosul: Nur al-Din Mahmoud Zangi. De gesneuvelde minaret was 45 meter hoog en leunde een beetje opzij. Het was een bekend punt aan de skyline van Mosul.

In 2020 gingen de werkzaamheden van start, Unesco hoopt in december van dit jaar klaar te zijn met de restauratie.

In de Servische hoofdstad Belgrado heeft een man met een kruisboog een politieagent aangevallen bij de Israëlische ambassade. De dader werd daarna doodgeschoten door de betreffende agent.

Volgens de Servische minister van Binnenlandse Zaken Dacic raakte de aanvaller de agent met een pijl in de nek. De politieman gebruikte vervolgens "een wapen uit zelfverdediging om de aanvaller neer te schieten", aldus de minister. De dader overleed ter plekke aan zijn verwondingen.

De agent bevond zich in een bewakershuisje toen de aanvaller hem benaderde en vroeg waar een bepaald museum was. Hij had een tas bij zich waaruit hij de kruisboog haalde en de agent beschoot.

De politieman was bij bewustzijn toen hij naar een ziekenhuis in de Servische hoofdstad werd gebracht. Daar moest hij een operatie ondergaan om de pijl uit zijn nek te verwijderen. Volgens minister Dacic was zijn situatie kritiek. Inmiddels is hij buiten levensgevaar.

'Tot islam bekeerd'

Volgens de minister, die sprak van "een aanval tegen Servië", was de aanvaller een 25-jarige Serviër die tot de islam is bekeerd. De politie onderzoekt een mogelijk netwerk en mogelijke banden met buitenlandse terreurgroepen. Nabij de plek van de aanval werd een persoon aangehouden.

Daarnaast zijn er nog meer personen gearresteerd die mogelijk betrokken waren bij de aanval. Dacic zei aanwijzingen te hebben dat de verdachten al langer bekend waren bij de veiligheidsdiensten, en dat er mogelijk een link is met het wahabisme, een geloofsstroming binnen de islam.

Een woordvoerder van het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken sprak van "een poging tot een terroristische aanslag in de buurt van de Israëlische ambassade in Belgrado". De woordvoerder zei dat de ambassade gesloten is en dat er geen medewerkers van de ambassade gewond zijn geraakt.

De Servische autoriteiten hebben het dreigingsniveau in Belgrado verhoogd, onder meer voor buitenlandse ambassades en overheidsgebouwen, maar ook voor openbare plaatsen zoals winkelcentra en andere drukke gebieden.

In Den Haag zijn vandaag veteranen geëerd die zich hebben ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog en latere missies. Koning Willem-Alexander sprak de veteranen toe, en demissionair premier Rutte en demissionair defensieminister Ollongren reikten medailles uit. Tijdens het defilé daarna marcheerden de (oud-)militairen door de stad.

Bij de twintigste editie van Veteranendag waren bijna 4000 militairen aanwezig en tienduizenden bezoekers. De koning benadrukte in zijn speech dat de veteranen door hun ervaringen weten "wat er op het spel staat". "U kent de continue angst van de bevolking bij gewapende conflicten. U weet wat dreiging en destructie met mensen doen. U heeft de wanhoop gezien als het rechtssysteem faalt en macht ontaardt in terreur."

Koning Willem-Alexander refereerde hierbij ook aan een ontmoeting met een sergeant in het Afghaanse Chora die daar op zijn derde uitzending was. Die sergeant vertelde aan de koning dat zijn doel was dat Afghanistan weer veilig en vreedzaam zou worden, zodat hij zijn familie een keer kon meenemen om te laten zien hoe mooi het land is.

"Natuurlijk ging het hem niet om eigen vakantieplezier", sprak de koning. "Het ging hem om de waarden en verworvenheden die nodig zijn voor een gelukkig leven zonder angst. Om vrijheid, recht, vrede, veiligheid, ontwikkelingskansen."

De veteranen marcheerden tijdens het defilé door de straten van Den Haag:

Ollongren zei op haar laatste Veteranendag als defensieminister dat militairen hard nodig zijn. "Tachtig jaar na D-Day staat de vrijheid in Europa opnieuw onder druk." Ze riep veteranen op om hun verhalen te blijven vertellen. Het is volgens haar belangrijk dat "iedere Nederlander weet wat oorlog is. Om weerbaarder te worden. Om, nu de dreiging groeit, ten volle te beseffen dat ook onze vrijheid en veiligheid niet vanzelfsprekend zijn."

Rond het ontstaan van Veteranendag in 2005 was het ministerie van Defensie nog minder enthousiast, zegt militair historicus Christ Klep. "Er heeft een duidelijke omslag plaatsgevonden." Inmiddels staan de defensieministers volgens Klep positief tegenover de Veteranendag, en zien zij in "dat dit goede pr is richting de buitenwereld".

Steun voor militairen

Het aantal bezoekers nam flink toe in de afgelopen twintig jaar. Onder de tienduizenden belangstellenden waren vandaag veel vrienden en familieleden van veteranen aanwezig, want voor het thuisfront zijn de missies vaak ingrijpend, stelt Angelien Eijsink van het Nationaal Comité Veteranendag.

En natuurlijk is de dag vooral belangrijk voor de veteranen zelf, zegt zij. De meeste militairen komen volgens Eijsink terug van missies met een positieve ervaring. Maar een deel heeft wel steun nodig, erkent ze. "Het ministerie van Defensie doet dat heel goed. En zo'n dag helpt daarbij."

De Friese politie heeft een touringcar van de weg gehaald die met passagiers onderweg was naar Lauwersoog. De chauffeur mocht niet verder rijden en de touringcar werd in beslag genomen omdat het busbedrijf de "veiligheid van de passagiers ernstig in gevaar bracht", laat de politie weten bij Omrop Fryslân.

Het bedrijf beschikte niet over een vergunning voor personenvervoer, de APK van de bus was al drie jaar verlopen en de chauffeur had niet de juiste papieren, aldus de politie. Zo reed hij met een rijbewijs dat al jaren verlopen was en kon hij niet aantonen dat de bus verzekerd was.

De passagiers van de bus zijn met taxi's naar hun bestemming gebracht. Het is niet bekendgemaakt hoeveel passagiers dat waren.

Al eerder overtredingen geconstateerd

De politie had de touringcar al langer in de gaten. Eerder deze maand werd de bus van de weg gehaald voor een gerichte transportcontrole door het Team Verkeer van de politie. Ook toen waren al overtredingen geconstateerd. Bij de nieuwe controle gisteravond bleek dat het bedrijf de problemen niet had opgelost.

Een 69-jarige Nederlander is vrijdagmiddag overleden na een val tijdens een bergwandeling, op de grens tussen Oostenrijk en Zwitserland. Samen met een 60-jarige landgenoot had hij de Silvrettahorn beklommen, een bergtop met gletsjers van ruim 3200 meter hoog.

Bij het afdalen van de top en het voortzetten van de wandeling, rond 13.30 uur, gleed de man uit, waarna hij zo'n 200 meter naar beneden viel.

De medewandelaar belde direct de hulpdiensten, maar de gevallen man was al overleden toen hulpverleners hem konden bereiken, zo meldt de politie van het Zwitserse kanton Graubünden. Zijn lichaam werd geborgen met een helikopter.

De Zwitserse politie en de openbaar aanklager onderzoeken nu hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren.

Een 26-jarige bezoeker van het hardstylefestival Defqon.1 in Biddinghuizen is vannacht overleden.

De man uit Sint Oedenrode raakte rond 02.00 uur vannacht onwel op het festivalterrein, meldt Omroep Flevoland. Hij werd overgebracht naar het ziekenhuis waar hij korte tijd later overleed.

Het gaat volgens de politie om een niet-natuurlijke dood. Van een misdrijf is geen sprake, maar verder doet de politie om privacyredenen en uit respect voor de familie geen uitspraken over de doodsoorzaak.

Tienduizenden bezoekers

Defqon.1 is het grootste hardstylefestival ter wereld en trekt elk jaar meer dan 60.000 bezoekers naar de Flevopolder.

Vorig jaar werd op hardstylefestival Decibel Outdoor in Hilvarenbeek een 19-jarige festivalganger dood aangetroffen in een tentje op het campingterrein van Safaripark Beekse Bergen. Toen zou sprake zijn geweest van een medisch incident, schreef Omroep Brabant. Eerder werd verondersteld dat er 'verkeerde drugs' in omloop waren.

In 2017 overleed een 19-jarige bezoeker uit Duitsland tijdens Defqon.1 in Biddinghuizen, mogelijk door (overmatig) drugsgebruik.

Werkzaamheden, omleidingen, grenscontroles en ongelukken leiden op dit moment tot opmerkelijk veel files en vertraging. Rijkswaterstaat spreekt over de drukste zaterdag van het jaar op de snelwegen.

Rond 13.00 uur meldde Rijkswaterstaat 41 files op de snelwegen. De meeste vertraging is er bij Rotterdam, waar de Beneluxtunnel dit weekeinde in noordelijke richting dicht is wegens werkzaamheden. "De meeste drukte is te vinden op de A16 vanaf Ridderkerk richting het Terbregseplein", meldt de regionale omroep Rijnmond.

De gevolgen zijn ook merkbaar in Rotterdam zelf: veel automobilisten rijden nu dwars door de stad. Op weg langs de Waalhaven richting de Maastunnel is er nu bijna geen doorkomen meer aan. Ook op tal van andere plekken in Rotterdam-Zuid richting de noordkant van de stad staat het muurvast.

Problemen rond meer steden

Niet alleen in en rond Rotterdam is het mis. Ook in de regio Amsterdam zijn er problemen op de weg én op het spoor. Er rijden geen treinen van en naar Amsterdam Centraal omdat daar wordt gewerkt. Maar de auto is een slecht alternatief, want ook de Ring A10 Zuid is dit weekeinde dicht in de richting van Utrecht en Amersfoort vanwege werkzaamheden. Omdat daarnaast op de A9 ter hoogte van Amstelveen aan de weg wordt gewerkt, loopt het verkeer daar vast.

Op de A12 bij Utrecht zijn een paar weekenden geleden de werkzaamheden begonnen aan de Galecopperbrug. De weg is afgesloten tussen Gouda en knooppunt Oudenrijn.

In Groningen leiden de werkzaamheden aan de Ringweg tot files.

Grenscontroles en evenementen

Het zijn niet alleen werkzaamheden die grote drukte veroorzaken. Op de A12 tussen Arnhem en de Duitse grens staan files omdat de Duitse politie tijdens het EK voetbal extra grenscontroles houdt.

In Assen zijn dit weekeinde de TT-motorraces die duizenden motorfans trekken. In Nijmegen treedt Bruce Springsteen op. In Zeeland is het festival Concert at Sea. En dan leidt het mooie weer ook nog eens tot extra verkeer richting de stranden.

Door de grote drukte gebeuren er ook meer ongelukken dan normaal op de wegen. De A16 Rotterdam richting Breda was rond het middaguur, vlak voor de Moerdijkbrug, zelfs helemaal dicht door een botsing. Daarbij raakte de bestuurder van een van de auto's zwaargewond.

De planeet Mars wordt bijna dagelijks geraakt door meteorieten ter grootte van een basketbal, blijkt uit seismische metingen van de Amerikaanse ruimteorganisatie NASA. Dat is vijf keer vaker dan eerder werd geschat.

Tot nu toe werd het aantal metoriet-inslagen op Mars ingeschat met behulp van modellen van kraters veroorzaakt door meteorieten op de maan gecombineerd met foto's van het oppervlak van Mars. Die foto's waren afkomstig van ruimtesondes in een baan om de planeet.

NASA maakte voor de nieuwe metingen gebruikt van de InSight-sonde, die in 2018 landde op de Marsvlakte Elysium Planitia. Hiermee konden wetenschappers voor het eerst luisteren naar het gerommel onder de oppervlakte van Mars.

Vijf keer hoger

Mars is ongeveer twee keer zo groot als de maan en bevindt zich veel dichter bij de belangrijkste planetoïdengordel van ons zonnestelsel. Hierdoor wordt de planeet vaak geraakt door grote rotsen die door de ruimte razen. De meeste meteorieten die richting de aarde schieten, vallen uiteen in onze atmosfeer. Maar de atmosfeer van Mars is honderd keer dunner dan die van de aarde en biedt daardoor weinig bescherming.

In plaats van naar beelden te kijken die van ver weg zijn gemaakt, kon het internationale team van onderzoekers luisteren naar meteorieten die op Mars insloegen. Hun onderzoek is in Nature Astronomy gepubliceerd. Uit de gegevens van de seismometer van InSight maken de onderzoekers op dat Mars elk jaar wordt getroffen door tussen de 280 en 360 meteorieten die kraters veroorzaken die groter zijn dan acht meter.

Een van de onderzoekers zegt dat nieuwe kraters het gemakkelijkst zijn te herkennen in vlakke en stoffige gebieden, maar "dit type terrein beslaat minder dan de helft van het oppervlak van Mars". De gevoelige seismometer van NASA kon daarentegen iedere afzonderlijke inslag van een meteoriet binnen het bereik van de Marslanders horen. Hierdoor kwam het percentage ongeveer vijf keer hoger uit dan het aantal dat alleen op basis van de opnames werd geschat.

Krater van 30 meter

De wetenschappers volgden een bepaald akoestisch signaal dat wordt geproduceerd wanneer meteorieten Mars raken om de diameter van kraters en hun afstand tot de InSight te schatten. Vervolgens berekenden ze het aantal kraters dat in een jaar nabij de lander werd gevormd, voordat ze dat aantal over de hele planeet extrapoleerden.

De onderzoekers schatten dat een grote meteorietinslag ongeveer één keer per maand een krater van 30 meter doorsnee veroorzaakt. Ze waarschuwen dat er bij het plannen van toekomstige missies naar Mars rekening moet worden gehouden met hun bevindingen.

"Dit kan een aanzienlijk gevaar opleveren voor toekomstige missies naar Mars of andere planeten met een ijle atmosfeer."