NOS Nieuws - Algemeen

Het Israëlische plan om een grote groep Palestijnen gedwongen te verplaatsen naar Rafah, in het zuiden van de Gazastrook, legt diepe verdeeldheid bloot binnen de Israëlische regering, het leger en delen van de oppositie. Wat door de regering een "humanitaire stad" wordt genoemd, wordt door critici weggezet als een "concentratiekamp" en onderdeel van een veel radicaler en controversiëler plan: het permanent verwijderen van Palestijnen uit Gaza.

In de eerste fase van het plan, dat vorige week werd gepresenteerd door defensieminister Katz, zouden ongeveer 600.000 Palestijnen gedwongen worden verplaatst naar een tijdelijke stad, die in allerijl gebouwd zou moeten worden op de ruïnes van Rafah. Eenmaal daar zouden ze het gebied niet meer mogen verlaten, behalve om zich permanent te vestigen in een derde land.

De kosten van het project werden geraamd op 4,5 miljard dollar en de bouw zou enkele jaren in beslag nemen. Premier Netanyahu zou het leger inmiddels opdracht hebben gegeven om te zoeken naar een sneller en goedkoper alternatief.

De oppositie sprak zich scherp uit. Voormalig premier Olmert noemde het plan in een recent interview met The Guardian ronduit "een concentratiekamp". Die beschuldiging werd herhaald door de linkse columnist Gideon Levy, die de tijdelijke stad vergelijkt met een "getto" en waarschuwde dat Israël steeds verder geïsoleerd raakt door dergelijke ideeën.

Leger verzet zich

Ook in Israëlische veiligheidskringen is er weerstand. Hoewel het leger officieel de bevelen van de regering moet uitvoeren, klinkt achter gesloten deuren kritiek, zegt Joel Carmel van Breaking the Silence, een organisatie die zich inzet voor het onthullen van misstanden binnen het Israëlische leger.

Carmel: "In principe heeft het leger geen eigen mening, omdat het opereert in dienst van de regering. Maar het leger is zo'n grote en centrale instelling binnen de Israëlische samenleving, dat het achter de schermen aanzienlijke invloed heeft op het beleid."

Het leger verzet zich vooral om praktische redenen, denkt Carmel. "Het leger wil zich niet binden aan langdurige en directe controle over gebieden in Gaza. Het zou moeten zorgen voor wederopbouw, het beheer van de bevolking, het innen van belastingen, enzovoorts. Veel Israëliërs willen dat ook niet. Alleen de politiek radicaal-rechtse flank wil dat het leger Gaza bezet, omdat dat hen dichter bij hun doel brengt: nieuwe Israëlische nederzettingen in Gaza."

Volgens Carmel zijn de plannen voor de tijdelijke stad in Rafah gesmeed in extreemrechtse kringen. "Het is duidelijk dat dit plan uit de koker komt van radicaal-rechtse politici. Hun uiteindelijke doel is het verwijderen van Palestijnen uit Gaza. De naam 'humanitaire stad' is ronduit belachelijk."

Ook journalist en defensie-expert Yossi Melman, die onder meer schrijft voor de krant Haaretz, ziet het plan als politiek gemotiveerd. "Dit is geen idee dat uit het leger komt", zegt Melman. "Dit is een politiek plan dat wordt doorgeduwd door ministers Smotrich en Ben Gvir. Zij geloven dat als je de Palestijnen maar lang genoeg onder druk zet, ze vanzelf vertrekken."

'Als jojo van noord naar zuid'

Over de vooruitzichten voor Rafah is Melman somber. "Ik zie geen enkel alternatief plan ontstaan voor Rafah", zegt hij. "Israël wordt nu al door de internationale gemeenschap beschuldigd van oorlogsmisdaden. Palestijnen worden als een jojo van het noorden naar het zuiden van de Gazastrook gestuurd. Ik wil de vergelijking met de Tweede Wereldoorlog niet maken, maar het komt er gevaarlijk dicht bij in de buurt."

Dat er interne verdeeldheid over het Rafah-plan heerst, bleek ook bij het Israëlische Hooggerechtshof. Drie reservisten eisten daar duidelijkheid over het einddoel van de oorlog in Gaza: is het de bedoeling Palestijnen permanent te verdrijven? Niet de rechtbank, maar de stafchef van het leger verklaarde dat dit niet het geval is. Maar minister Katz zei daarna dat dit wél het uiteindelijke doel is.

Ondertussen probeert Netanyahu koste wat kost zijn regering bijeen te houden. De uiterst rechtse ministers Smotrich en Ben Gvir dreigen geregeld de coalitie te verlaten als hun eisen niet worden ingewilligd. Voor Netanyahu vormt dat een reëel politiek gevaar.

Carmel van Breaking the Silence benadrukt dat het militaire verzet tegen het plan vooral pragmatisch is. "Het gaat om de enorme materiële en financiële middelen die nodig zouden zijn voor deze nieuwe vorm van directe bezetting, maar ook om de risico's voor de levens van soldaten."

"Bovendien zou het leger hiervoor grote aantallen reservisten moeten oproepen, terwijl veel reservisten inmiddels al uitgeput zijn door deze oorlog en niet bereid zijn terug te keren naar het front."

Een mozaïekpaneel uit de Romeinse tijd is na tientallen jaren weer terug in de oude Romeinse stad Pompeï. Het paneel werd in de Tweede Wereldoorlog gestolen door Nazi-Duitsland.

Het is via het Italiaanse consulaat in Stuttgart teruggehaald naar Italië. Het kunstwerk was teruggegeven door de erfgenamen van de laatste eigenaar, een Duitser. Zij namen contact op met de Italiaanse politie-eenheid die zich inzet voor de bescherming van cultureel erfgoed. De eigenaar had het paneel cadeau gekregen van een kapitein van de Wehrmacht, die ten tijde van de oorlog in Italië was gestationeerd.

De politie-eenheid stelde de echtheid van het kunstwerk vast en maakte de repatriëring mogelijk. De eenheid werkte samen met het Archeologisch Park van Pompeï, dat de herkomst van het stuk kon achterhalen.

Het mozaïekpaneel dateert waarschijnlijk uit de eerste eeuw voor Christus. Er is een erotische scène op te zien en mogelijk de vloer van een slaapkamer in een villa of domus, een stadswoning voor de rijke klasse in de Romeinse tijd.

Nieuw thema

Het werk heeft een "bijzondere culturele waarde", zegt de stichting. Op het paneel wordt het minnespel van een echtpaar afgebeeld, aldus directeur Gabriel Zuchtriegel van het Archeologisch Park van Pompeï. "Hoewel er tijdens de Hellenistische periode van de vierde tot de eerste eeuw v. Chr. een voorkeur was voor mythologische figuren, zien we op dit paneel een nieuw thema."

Het paneel vertelt een bijzonder verhaal:

Zuchtriegel noemt de terugkeer van het paneel "de genezing van een open wond". Het mozaïek maakt het mogelijk om de periode voordat Pompeï werd verwoest door een uitbarsting van de vulkaan Vesuvius in het jaar 79, verder te reconstrueren.

'Vloek van Pompeï'

De directeur is blij dat de erfgenamen van de Duitser het stuk hebben teruggegeven. Hij noemt het een "mentaliteitsverandering" en verwijst naar de zogenoemde Vloek van Pompeï. Volgens die legende zal iedereen die kunstwerken uit de oude stad Pompeï steelt getroffen worden door tegenslag. Volgens Zuchtriegel krijgt de stichting steeds meer brieven van mensen die iets hebben gestolen uit de oude stad, en contact zoeken met de stichting.

Het paneel is nu eigendom van de stichting van Pompeï en zal tentoongesteld worden voor educatieve en onderzoeksdoeleinden.

Geef burgers auteursrechten op hun eigen uiterlijk en stem om zo online misbruik met AI-technieken tegen te gaan. Met die oproep komen GroenLinks-PvdA, VVD, NSC en D66, samen goed voor een meerderheid in de Tweede Kamer.

Door het auteursrecht uit te breiden willen de partijen het maken en verspreiden van deepfakes tegengaan. In die met AI gegenereerde audiofragmenten en video's lijken mensen dingen te zeggen of doen die ze in werkelijkheid nooit hebben gezegd of gedaan.

De vier partijen volgen met hun voorstel het recente voorbeeld van Denemarken. Dat is het eerste Europese land dat hierover wetgeving heeft aangekondigd. De Nederlandse partijen willen ook dat grote techbedrijven strenger worden aangepakt wanneer ze te weinig doen om verspreiding van deepfakes op hun platforms tegen te gaan.

Van pornografie tot bankfraude

Deepfakes zijn al strafbaar wanneer het gaat om bijvoorbeeld smaad of laster en ook wanneer met behulp van AI nepnaaktbeelden of ander pornografisch materiaal worden gemaakt. Vooral veel vrouwen, onder wie bekende Nederlanders, hebben te maken met deepfakeporno. Zowel de maker van het materiaal als het platform waarop het materiaal is gepubliceerd, kunnen inmiddels aansprakelijk worden gesteld.

Ook bankfraude met behulp van deepfaketechniek is strafbaar. Signicat, een bedrijf gespecialiseerd in digitale identiteitsoplossingen, concludeerde begin dit jaar dat er bij fraude meer dan 2000 keer zo vaak deepfakes worden gebruikt als drie jaar geleden. Hierbij gaat het vooral om gevallen waarbij iemands account door identiteitsfraude, zoals gezichtsherkenning, wordt overgenomen.

Ook politici worden steeds vaker geconfronteerd met deepfakes, of delen deze zelf. Oud-Kamerlid Wybren van Haga was vorig jaar een van de eerste Nederlandse politici die video's met AI gegenereerde beelden gebruikte in een verkiezingscampagne. De voormalige VVD'er en FVD'er deelde vorig jaar een nepvideo van demissionair minister van Binnenlandse Zaken De Jonge.

Ook van Tjarda Struik, burgemeester van Leiderdorp, dook een gemanipuleerde video op:

Met meer geavanceerdere AI-technieken wordt het steeds lastiger om deepfakes te onderscheiden van echt, ziet AI-expert Jarno Duursma. Zo is het makkelijker geworden om met behulp van apps gezichten te verwisselen. Maar het maken van "levensechte video's" kost nog steeds veel moeite, benadrukt hij. Hij zag recent niet veel meer deepfakes dan een jaar geleden.

Duursma vindt het een goed initiatief van de Kamerleden om met auteursrechten op gezicht en stem te komen. Slachtoffers hoeven hierdoor niet meer zelf uit te zoeken welke juridische route zij moeten bewandelen om zich tegen deepfakes te verweren.

"De bescherming tegen deepfakes is nu versnipperd", zegt Diego Guerrero Obando, die als advocaat is gespecialiseerd in intellectueel eigendomsrecht. "Dit kan onder andere via portretrecht, privacywetgeving en de onrechtmatige daad." Om naast het uiterlijk ook de stem mee te nemen is wel een uitbreiding, omdat het gebruik ervan nu niet onder de Auteurswet valt, zegt hij.

David versus Goliath

Actie ondernemen tegen deepfakes lijkt de grootste uitdaging te zijn, zegt Obando. "Een individu moet dan optreden tegen een vaak onbekend persoon of een groot techplatform. Een soort David versus Goliath." De capaciteit bij toezichthouders is ook beperkt.

De advocaat benadrukt dat ook snel optreden van belang is. Vanuit een Europese verordening, de Digital Services Act, kunnen burgers ook gebruikmaken van zogeheten 'betrouwbare flaggers'. Platforms moeten meldingen van deze erkende organisaties over illegale content met voorrang behandelen.

In het geval van seksueel getinte deepfakes roept de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) slachtoffers op zich te melden als een platform niet helpt bij het verwijderen van de content. De AP kan verschillende maatregelen nemen, zoals het opleggen van een geldboete, als personen of bedrijven de privacywetgeving overtreden.

Parodie en satire

Het risico van het Kamerinitiatief is dat satire en de vrijheid van meningsuiting onder druk kunnen komen te staan, waarschuwen Duursma en Obando. De Deense regering heeft in de nieuwe wet parodie en satire uitgesloten van de nieuwe regels, waardoor deze vormen van AI nog steeds zijn toegestaan. In het huidige Nederlandse auteursrecht zijn satire en parodie ook toegestaan.

Het is een goed idee: alle vaste lasten op dezelfde dag laten afschrijven. Daar zijn veel organisaties die de NOS vraagt naar het nieuwe plan van het financiële voorlichtingsbureau Nibud het over eens. Toch is het voorstel om de huur, telefoonrekening en zorgverzekering allemaal op één dag te betalen volgens hen niet direct uit te voeren.

Op dit moment bepalen verzekeraars zelf wanneer ze de premie afschrijven. Dat kan bij sommige verzekeraars als Zilveren Kruis (Achmea) op een datum die je zelf kiest. Bij andere aanbieders heb je meerdere betaaldagen waar je uit kan kiezen, zoals de 1ste, 15de of 24ste van de maand. Weer anderen incasseren op een vast moment aan het begin of juist einde van de maand.

Afstemming

Een vaste dag draagt volgens een woordvoerder van zorgverzekeraar VGZ bij aan meer inzicht in een financiële situatie. Maar dit initiatief heeft wel "veel voeten in de aarde", ziet de verzekeraar. Er zijn veel onderdelen en organisaties die een rol spelen in het betalen van de vaste lasten, van wie neuzen dezelfde kant op moeten staan.

Daarvoor moeten er meerdere dingen worden afgestemd, zoals het moment waarop mensen hun salaris, uitkering of toeslagen krijgen. Die komen nu ook allemaal op verschillende momenten.

Pas als zulke dingen zijn afgestemd, wordt het voor bijvoorbeeld Aedes, de vereniging van woningcorporaties, concreet. Ook grote happen uit een budget als de huur zouden op hetzelfde moment worden afgeschreven bij invoering. De koepel vindt het plan van Nibud overigens "geen slecht idee".

Voor de branche van telecombedrijven, NLConnect, is het voorstel van het Nibud nu nog te nieuw om op te reageren.

Het is een goed idee om zo'n vaste betaaldag in te voeren, zegt ook Asmae Jazouli. Ze werkt al jaren in de schuldhulpverlening, onder andere bij branchevereniging NVVK. "Het geeft structuur en duidelijkheid in alles wat er nog overblijft. In de praktijk zie ik dat mensen dat echt wel nodig hebben. En het kan denk ik ook echt wel een hoop betalingsachterstanden voorkomen."

Toeslag op aan boodschappen

Volgens Jazouli vinden mensen het lastig om langere tijd rond te komen met weinig geld. "Over het algemeen zie je dat er rond de 6de, 7de van de maand niet veel meer overblijft. Dan moeten ze eigenlijk overbruggen tot de 20ste, want dan komen de toeslagen binnen. Het is wel heel erg lastig om dat geld nog een week apart te houden voor de zorgverzekering."

De toeslag gaat dan op aan boodschappen en andere zaken. Want, zo zegt ze, bij de zorgverzekering voelen mensen de minste consequenties. "Betaal je de huur niet, ja, dan kan het gebeuren dat je uit huis wordt gezet na een aantal maanden. Bij de energie kan je worden afgesloten. Maar pas na zes maanden zijn er gevolgen voor de zorgverzekering."

Zelfs dan vallen de gevolgen nog enigszins mee, want iemand met een betalingsachterstand blijft altijd basisverzekerd.

De failliete Nederlandse interieurketen Rivièra Maison maakt een gedeeltelijke doorstart. Een ander Nederlands meubelbedrijf neemt het merk over. De eigen winkels en de webshop van Rivièra Maison gaan definitief dicht.

De nieuwe eigenaar van de keten, Dutch Interior, zet de groothandelsactiviteiten van het bedrijf door. Het zal het merk blijven verkopen via andere interieurwinkels.

"Er is bewust voor gekozen om niet verder te gaan met de eigen winkels van Rivièra Maison", schrijft Dutch Interior. "Onze focus ligt op samenwerking met zelfstandige retailpartners, zowel in binnen- als buitenland."

Het is niet bekend hoeveel de koper betaald heeft voor het merk. Dutch Interior neemt de paar honderd medewerkers van Rivièra Maison niet over.

Inflatie en veranderd consumentengedrag

De interieurketen ging in juni failliet. Begin deze maand liet curator Erik Schuurs weten dat zich meerdere geïnteresseerde partijen hadden gemeld voor het familiebedrijf uit Amsterdam.

De curator schreef dat Rivièra Maison in financiële problemen was gekomen door een teruglopende omzet. Het bedrijf leed al een aantal jaar verlies. In 2022 vond er nog een reorganisatie plaats.

"Gezien de liquiditeitsproblemen was de eigenaar, de familie Teunissen, genoodzaakt faillissement aan te vragen voor de Nederlandse activiteiten. De opgelopen inflatie na corona en de oorlog in Oekraïne hebben het consumentengedrag veranderd."

De keten had zeven vestigingen in Nederland. De landelijk-moderne meubels en woonaccessoires van het merk werden ook via een groot aantal verkooppunten in Europa verkocht.

Frankrijk wil het mes in de overheidsuitgaven zetten. Volgend jaar mag er geen cent meer worden uitgegeven dan dit jaar. Alle ministeries moeten de hand op de knip houden. Alleen defensie wordt gespaard. Op die manier moet volgend jaar 43,8 miljard euro worden bespaard.

Het doel is om het begrotingstekort en de staatsschuld terug te dringen. "Onze staatsschuld neemt elke seconde met 5000 euro toe. Elke seconde. We staan aan de rand van de afgrond", zei premier François Bayrou op een persconferentie. "Als we niets doen, zal onze schuld in 2029 met 1000 miljard euro zijn toegenomen."

Griekse situatie voorkomen

Hij vergeleek de situatie van Frankrijk met die van Griekenland, zo'n vijftien jaar geleden. Dat land stond aan de rand van een faillissement vanwege totaal uit de hand gelopen overheidsuitgaven. Bayrou: "In Griekenland moesten ze de pensioenen toen met 30 procent verlagen en de ambtenarensalarissen met 15 procent. Dat is precies wat wij willen voorkomen."

De premier heeft een vierjarenplan opgesteld met verschillende maatregelen. Het doel daarvan is dat het begrotingstekort daalt van 5,8 procent in 2024 naar 2,8 procent in 2029. Daarmee komt het tekort onder de norm van 3 procent die de Europese Unie voor alle lidstaten hanteert.

Twee feestdagen geschrapt

Er zal bezuinigd worden op gevoelige sectoren zoals onderwijs en zorg, inclusief de vergoedingen voor medische kosten. Daarnaast worden slechts twee op de drie ambtenaren die met pensioen gaan, vervangen.

Ook worden er twee landelijke feestdagen geschrapt. Het gaat daarbij om 8 mei, de Franse versie van Bevrijdingsdag, en mogelijk ook Tweede Paasdag. Dit worden gewone werkdagen. De regering wil ook dat de allerrijkste Fransen meer belasting gaan betalen, maar details daarover gaf de premier niet.

Zeer kritisch parlement

Een tweede pijler van de plannen van Bayrou betreft de economische productie. Volgens hem kan de rijkdom van een land alleen verdeeld worden als dat geld ook eerst wordt verdiend. Daarom moet Frankrijk meer gaan produceren, zei hij.

Hij wil bedrijven meer flexibiliteit geven en regels versoepelen. Dat zal hij buiten het parlement om doen, om verzet van de Assemblée, de Franse Tweede Kamer, te omzeilen en snel actie te kunnen ondernemen.

"Het zijn structurele maatregelen die Frankrijk nodig heeft", zei Bayrou. Die plechtige toon gebruikte hij niet voor niets. Zijn centrumrechtse regering heeft geen meerderheid in het parlement.

Hij is afhankelijk van de steun van links en radicaal-rechts. Die partijen staan zeer kritisch tegenover de ingrijpende bezuinigingen die Bayrou nu heeft aangekondigd.

Bedrijven in China krijgen weer toegang tot bepaalde computerchips van de grootste chipontwerper ter wereld, het Amerikaanse Nvidia. De Amerikaanse regering hield de verkoop van de H20-computerchips maandenlang tegen, maar volgens het bedrijf heeft de VS gezegd dat Nvidia de chips toch in China mag verkopen.

Nvidia ontwikkelde de H20-chips speciaal voor de Chinese markt. Dat deed het bedrijf omdat de Amerikaanse regering Nvidia al had verboden om meer geavanceerde chips naar China te exporteren.

Maar het plan om die speciaal ontworpen H20-chips alsnog aan Chinese bedrijven te verkopen, kon in april de prullenbak in. Toen verbood de Amerikaanse regering óók de export van deze chips naar China.

De Amerikaanse overheid is bang dat China de krachtige computerchips gebruikt om een technologische en militaire voorsprong op de VS te krijgen. Door de verkoop van krachtige Nvidia-chips tegen te houden, hoopt de Amerikaanse regering die ontwikkeling te voorkomen of te vertragen.

Verbod op verbod

De VS legt al jaren druk op Nvidia om zijn chips niet op de Chinese markt te verkopen. In september 2022 verbood de Amerikaans regering het bedrijf om zijn krachtige H100-chips naar China te exporteren.

In reactie besloot Nvidia toen om zijn H100-model aan te passen naar een minder krachtige variant: de H800. En daar was de Amerikaanse overheid dan weer niet zo blij mee: in oktober 2023 werd ook voor die chips een exportverbod opgelegd.

Nvidia moest opnieuw terug naar de tekentafel en kwam toen met de nieuwe chip speciaal voor de Chinese markt: de H20. De hoop was dat die wel voldeed aan de wensen van Amerikaanse overheid. Maar ook voor die chip kwam drie maanden geleden dus ook een exportverbod.

Tot nu, lijkt het. Nu de Amerikaanse overheid Nvidia toch ruimte geeft om de H20-chips te verkopen, ligt de Chinese markt - die veel winst kan opleveren - voor de chipontwerper weer deels open.

Nvidia profiteert enorm

Nvidia verdient enorm veel geld aan de verkoop van zijn chips door de investeringen in kunstmatige intelligentie (AI). Het bedrijf maakte vorig jaar 73 miljard euro winst, ruim twee keer zoveel als in 2023.

Op de Amerikaanse beurs was Nvidia vorige week het eerste bedrijf ooit dat een waarde van 4000 miljard dollar bereikte. De aandelen van het bedrijf stegen vooral vorig jaar hard in prijs. Een aandeel kost nu ruim 160 dollar. Twee jaar geleden was dat nog enkele tientjes.

Dat de VS Nvidia nu toch toestaat om de H20-chips te gebruiken, zal ervoor zorgen dat het bedrijf er toch geld mee kan verdienen bij Chinese bedrijven. Eerder gaf de directeur van Nvidia aan dat het verbod het bedrijf miljarden zou kosten.

Volgens bronnen van persbureau Reuters zijn de Chinese internetgiganten ByteDance (het bedrijf achter TikTok) en Tencent (uitgever van games en het bedrijf achter het populaire sociale medium WeChat) al bezig om aanvragen in te dienen bij de Amerikaanse chipontwerper.

Nvidia zou die aanvragen vervolgens moeten voorleggen aan de Amerikaanse overheid. Na goedkeuring kan Nvidia de chips vervolgens leveren. Nvidia zegt dat het bedrijf hoopt de eerste bestellingen snel te kunnen bezorgen.

Dieven hebben in de Amerikaanse stad Atlanta nieuwe muziek van zangeres Beyoncé buitgemaakt. Dat blijkt uit een politierapport waar internationale media over schrijven. Het gaat onder meer om harde schijven met daarop onuitgebrachte liedjes, die uit een auto zijn gestolen.

Beyoncé trad vorige week vier keer op in Atlanta tijdens haar Cowboy Carter-tour. Een paar dagen daarvoor hadden de choreograaf en een danser van Beyoncé een geleende terreinwagen geparkeerd in een parkeergarage. Daarin zaten naast de harde schijven met onuitgebrachte nummers ook persoonlijke spullen zoals een laptop, draadloze oortjes, merkkleding en de tourplannen van de zangeres.

Toen de choreograaf en de danser een uur later terugkwamen, was de achterruit ingeslagen en waren twee koffers verdwenen. De politie heeft de auto onderzocht en daarbij twee vingerafdrukken gevonden.

De politie kon de locatie van de oortjes en de laptop van Beyoncé volgen via een gps-systeem, blijkt uit het politierapport. Het is niet bekend of de politie de gestolen spullen al heeft teruggevonden. Er staat een arrestatiebevel uit voor de dief, maar er is geen informatie over de verdachte bekendgemaakt.

In Gouda is vanmiddag iemand neergeschoten en aan de verwondingen overleden. De politie spreekt van een "ernstig incident".

De schietpartij vond rond 15.30 uur plaats in de wijk Korte Akkeren. Volgens een woordvoerder van de politie is er meermaals geschoten.

Hulpdiensten die ter plaatse kwamen probeerden het slachtoffer te redden, maar de persoon overleed ter plekke aan de opgelopen verwondingen. Het gebied rondom de Bosweg is afgezet, schrijft Omroep West.

De schutter is nog voortvluchtig, laat de woordvoerder weten. Over de identiteit van zowel de schutter als het slachtoffer is nog niets bekend. De politie doet onderzoek naar de zaak. Er is nog weinig duidelijk over wat er gebeurd is.

'Afschuwelijk nieuws'

De burgemeester van Gouda, Pieter Verhoeve, noemt de schietpartij "afschuwelijk nieuws". "Een dodelijk slachtoffer van een schietpartij, het is nauwelijks te bevatten", schrijft hij in een bericht op X.

EU-ministers zijn het niet eens geworden over maatregelen tegen Israël. Op de bijeenkomst in Brussel werd gesproken over tien potentiële maatregelen die EU-buitenlandchef Kallas had aangedragen. Deze opties blijven wel op tafel liggen, zo maakte Kallas bekend na afloop van de gesprekken.

Het maatregelenpakket is volgens haar bedoeld als stok achter de deur als Israël zich niet aan de vorige week gemaakte afspraken met de EU houdt. "We zien positieve signalen", herhaalde Kallas. Ze stelt dat er meer goederen Gaza inkomen dan voorheen en dat er meer grensovergangen zijn geopend.

Demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken benadrukte na afloop van de vergadering dat Israël zal moeten bewijzen dat het zich houdt aan de belofte de situatie in Gaza te gaan verbeteren. "Dat moeten niet alleen maatregelen op papier zijn. Iedereen is het erover eens: die moeten echt worden uitgevoerd."

Schijnvertoning

Hulporganisatie Oxfam Novib ziet de uitkomst van het overleg in Brussel als een grote mislukking. "Ondanks een maandenlang traject, een onderzoek met scherpe conclusies en een lijst met mogelijke sancties hebben EU-ministers van Buitenlandse Zaken, waaronder minister Veldkamp, opnieuw besloten helemaal niets te doen", laat de organisatie weten.

"Daarmee kiezen zij ervoor om Israël te blijven steunen, terwijl de genocide in Gaza gewoon doorgaat en de Europese medeplichtigheid voortduurt."

Amnesty International schrijft dat de EU "haar eigen regels verraadt" door de deal in stand te houden. "Dit zal de geschiedenis ingaan als een van de meest schandelijke momenten in de historie van de EU", aldus de mensenrechtenorganisatie.

'Israël moet meer doen'

Om verdere stappen van de EU te voorkomen, zal Israël volgens EU-buitenlandchef Kallas meer concrete stappen moeten nemen om de humanitaire situatie in Gaza te verbeteren. Zonder bekend te maken wat de exacte afspraken met Israël precies inhouden, zei Kallas dat de EU de situatie nauwlettend in de gaten zal houden.

De uitkomst van het overleg laat zien dat de 27 ministers van Buitenlandse Zaken verdeeld blijven over de aanpak van Israël. Toch is minister Veldkamp tevreden dat de EU het pakket aan mogelijke maatregelen boven de markt laat hangen.

"Alle opties die de Europese Commissie heeft geïnventariseerd, zijn vandaag op tafel gebleven", zei hij, terwijl er volgens hem allerlei lidstaten, "groot en klein", graag opties van tafel wilden halen, of "het liefst geen kritiek op Israël zien".

Vrachtwagens tellen

Israël laat nog lang niet voldoende, maar al wel meer goederen dan eerst toe tot Gaza, gaf Veldkamp aan. Hij stelde eerder vandaag dat het gisteren ging om 180 trucks en de dag ervoor om 160 vrachtwagens.

De Israëlische overheidsinstantie die de noodhulp coördineert, Cogat, laat aan Nieuwsuur weten dat er gisteren zo'n 160 trucks Gaza zijn binnengekomen. Zondag waren dat er 150. Maar bij die telling van Cogat, onderdeel van het Israëlische leger, zijn ook trucks van de omstreden Israëlisch-Amerikaanse organisatie GHF meegenomen en dat gaat in tegen de afspraken met de EU: de EU wil niets te maken hebben met GHF.

De VN laat in een reactie weten op de hoogte te zijn van de uitspraken van Veldkamp en benadrukt op basis van lokale VN-medewerkers dat het aantal VN-trucks dat Gaza is binnengekomen lager is dan de aantallen die worden genoemd.

Na afloop van het overleg zei Veldkamp dat hij "goede informatie" krijgt, "en ook goed monitort wat er gebeurt". Volgens hem is het daarnaast vooral van belang "dat het aantal stijgt, dat grensovergangen ook opengaan".

Acute ondervoeding

De VN onderstreept dat er dagelijks 500 tot 600 vrachtwagens met hulpgoederen nodig zijn voor Gaza. Honderdduizenden inwoners kampen met acute ondervoeding. Voorlopig wordt voedsel alleen uitgedeeld bij een beperkt aantal distributiepunten, waar in zes weken tijd 875 mensen zijn omgekomen, zo is gemeld bij de VN.

Militairen hebben verklaard dat er gericht op burgers wordt geschoten. Het leger van Israël heeft dat erkend, maar beweert dat het gaat om incidenten. De VN en hulporganisaties weigeren samenwerking met GHF, de omstreden private organisatie die verantwoordelijk is voor het uitdelen van voedsel in Gaza.

Een man is gisteravond op eigen houtje verder gegaan met het slopen van een gebouw in Venlo vanwege een aanhoudende pieptoon. De politie kreeg rond 22.30 uur een melding binnen dat de man in een graafmachine was geklommen en met een grijper in de weer was. De man, medewerker van de betrokken aannemer, wist dat de sloopwerkzaamheden al waren begonnen.

Toen agenten een kijkje gingen nemen op het bouwterrein aan de Craneveldstraat bleek dat de buurt al uren last had van de piepende rookmelder. De man had besloten het heft in eigen hand te nemen en in de graafmachine te klimmen. De politie trof hem "in nette kleding" aan, schrijft regionale omroep L1 Nieuws.

Aanhoudende pieptoon

De man vertelde de agenten dat de rookmelder bij eerdere sloopwerkzaamheden niet was bezweken. En ook gisteravond mocht het werk niet baten. "Ondanks het slopen van meerdere ruimtes waar het gepiep vandaan leek te komen, liet het kreng zich niet vangen", schrijft de politie in een verslag. De buurt moest daarom toch nog een nacht zien door te komen met de pieptoon op de achtergrond.

De man is niet aangehouden, laat de politie weten. Volgens agenten had hij "alleen maar goede bedoelingen". Wel is hem gevraagd om te stoppen met de late sloopwerkzaamheden. Daar gaf hij gehoor aan.

Het aantal meldingen van Nederlanders die het vermoeden hebben dat ze in het buitenland hondsdolheid (rabiës) hebben opgelopen, is toegenomen, zegt de Nederlandse alarmcentrale Eurocross.

Dit jaar zijn er tot nu toe meer dan 500 meldingen binnengekomen bij de alarmcentrale die in Leiden de hoofdvestiging heeft. Dat zijn er ruim honderd meer dan vorig jaar, een stijging van 21 procent.

De meeste meldingen komen uit Indonesië, Thailand en Sri Lanka. Ook vanuit Turkije melden steeds meer Nederlanders bij Eurocross mogelijke gevallen van hondsdolheid. Het gaat om 29 procent meer meldingen vanuit Turkije dan vorig jaar in dezelfde periode.

Het aantal meldingen van hondsdolheid neemt al een paar jaar toe. Volgens Eurocross kwamen er in 2023 zo'n 61 procent meer meldingen van hondsdolheid binnen dan in 2022. Vorig jaar zag de alarmcentrale een stijging van 27 procent.

Eurocross noemt de toename zorgelijk. "De recente toename in meldingen laat zien dat ook populaire vakantiebestemmingen niet zonder gevaar zijn", zegt woordvoerder Angela Looyé.

Dodelijke infectieziekte

Rabiës is een dodelijke infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) sterven wereldwijd 50.000 mensen per jaar aan de ziekte. Iemand kan besmet raken door een lik, beet of krab van een geïnfecteerde hond of kat. Ook vleermuizen, apen en andere zoogdieren kunnen het virus bij zich dragen.

De ziekte komt volgens Eurocross vooral voor in Oost-Europa, Afrika, Azië en Midden- en Zuid-Amerika. Symptomen van de ziekte zijn onder meer problemen met ademhalen en slikken, verlamming en spierkrampen. Genezing is niet meer mogelijk zodra de symptomen zich aandienen, meldt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Geen katten aaien

Eurocross roept reizigers op zich te laten vaccineren voordat ze naar een gebied gaan waar hondsdolheid voorkomt. Ook wordt afgeraden om zwerfdieren aan te raken. "Het is ontzettend verleidelijk om die lieve puppy's of schattige katjes te aaien of te knuffelen", zegt Looyé. "Doe het niet, hoe moeilijk het ook is. Je kan echt in grote problemen komen."

Als iemand toch is gebeten of gekrabd, dan raadt Eurocross aan om de wond snel te reinigen met water en zeep en een tandenborstel om zoveel mogelijk vuil uit de wond te halen. Daarna moet zo snel mogelijk de alarmcentrale worden gebeld.

De Australische regering is niet nalatig geweest in het beschermen van inwoners van de Straat Torreseilanden tegen klimaatverandering. Dat heeft een Australische federale rechter bepaald in een historische rechtszaak die inwoners van de eilandengroep, tussen het noorden van Australië en Papoea-Nieuw-Guinea, hadden aangespannen.

De regering heeft geen mensenrechten geschonden en hoeft de gemeenschap geen schadevergoeding te betalen, oordeelde rechter Michael Wigney. "Er is momenteel geen wettelijke zorgplicht van de Australische staat om haar burgers te beschermen tegen klimaatverandering." Het is een grote tegenslag voor de inwoners van de eilanden in de Straat Torres.

De zaak werd in 2021 aangespannen door 'oom' Paul Kabai en 'oom' Pabai Pabai, oorspronkelijke bewoners van de eilanden Boigu en Saibai. Ze vertegenwoordigen de bewoners van de Straat Torreseilanden. "Als we ons eiland verliezen, verliezen we alles. Onze cultuur, identiteit, ons leven", zei Paul Kabai.

Onbetwist is de enorme schade die klimaatverandering veroorzaakt op de kwetsbare eilandengroep. "Er bestaat geen twijfel over dat de Straat Torreseilanden en hun inwoners een sombere toekomst tegemoet gaan als er niet dringend actie wordt ondernomen om de klimaatverandering en de gevolgen daarvan aan te pakken", zei rechter Wigney in zijn uitspraak.

Hij accepteerde de stelling van deskundigen dat de eilanden over zo'n dertig jaar onleefbaar zijn als er niet meer actie wordt ondernomen om klimaatverandering te stoppen. Maar de huidige Australische wetten bieden niet de mogelijkheid om de staat hiervoor verantwoordelijk te houden. Klimaatbeleid is een taak van het parlement en het is niet mogelijk om het door een rechtbank af te laten dwingen, concludeerde de rechter.

De Straat Torres is een archipel van zo'n 270 kleine eilandjes ten noordoosten van Australië, waar ruim 4500 mensen wonen. Sommige eilanden liggen op slechts 10 kilometer van Papoea-Nieuw-Guinea.

De eilanden zijn onderdeel van Australië en worden al tienduizenden jaren bewoond. De Straat Torres-bevolking heeft een eigen taal, cultuur en vlag. De cultuur is heel anders dan die van de Aboriginal bevolking op het Australische continent.

Rechter op bezoek

Een deel van de zittingen werd op deze laaggelegen eilanden gehouden, zodat rechter Wigney met eigen ogen de gevolgen van klimaatverandering kon zien.

Door de zeespiegelstijging en daaropvolgende erosie verdwijnt steeds meer land onder water. Het grondwater is zout geworden door de zeespiegelstijging waardoor groenten en gewassen niet meer goed groeien.

Ook zorgt de opwarming van de oceaan voor een schaarste aan vis, een belangrijke voedselbron voor de eilandbewoners. Zij zijn steeds afhankelijker van duur geïmporteerd voedsel.

Extreme weersomstandigheden zoals tropische stormen, vloedgolven en overstromingen komen steeds vaker voor en zijn intenser. De bevolking moet telkens opnieuw hun leven opbouwen en de aangerichte schade herstellen.

'Dit is niet alleen mijn pijn'

De aanvoerders van de zaak zijn enorm teleurgesteld. "Ik dacht dat we deze zaak zouden winnen, ik ben in shock", zei Paul Kabai tegen de Britse krant The Guardian. "Dit is niet alleen mijn pijn, het is pijnlijk voor alle inheemse én niet-inheemse mensen die worden getroffen door klimaatverandering. Wat moeten we nu tegen onze families zeggen?"

De aanklagers waren geïnspireerd door de baanbrekende zaak van Urgenda tegen de Nederlandse staat. In 2015 bepaalde een rechtbank in Nederland dat de staat een zorgplicht heeft en daarom de bevolking actief moet beschermen tegen de gevaarlijke gevolgen van klimaatverandering. De zaak leidde tot internationale aandacht. Urgenda heeft de aanklagers geadviseerd in deze zaak.

Hoger beroep overwogen

De regering van de Australische premier Albanese stelt dat het land een ambitieus klimaatbeleid nastreeft. Het doel is om de uitstoot van emissies in 2030 te verminderen met 43 procent ten opzichte van 2005. Maar volgens critici is dat nog altijd niet voldoende om extreme klimaatverandering tegen te houden. Bovendien blijft de regering nieuwe steenkool- en aardgasprojecten goedkeuren.

In september 2022 concludeerde het Mensenrechtencomité van de Verenigde Naties dat Australië de mensenrechten van de oorspronkelijke eilandbewoners in de Straat Torres schendt door niet genoeg te doen om hen te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering. Hoewel het oordeel van het comité niet bindend was, zorgde het wel voor extra druk op de Australische regering.

Maar de Australische federale rechtbank gaat niet mee in dit oordeel van het Mensenrechtencomité. De aanklagers overwegen in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak.

Een 47-jarige taxichauffeur uit Utrecht wordt verdacht van het verkrachten van twee vrouwelijke passagiers. De man zou volgens het Openbaar Ministerie twee andere klanten hebben aangerand. Dat bleek vandaag tijdens een voorbereidende zitting in de rechtbank.

De man zou een passagier op de achterbank van zijn taxi hebben verkracht terwijl de vrouw deels buiten bewustzijn was. Met een ander zou hij naar een afgelegen plek zijn gereden om haar vervolgens vast te pakken en seksuele handelingen uit te voeren.

Niet op vrije voeten

In de twee andere gevallen zou de verdachte zijn klanten hebben betast tijdens de rit. De man zit al zes maanden vast. Zijn taxivergunning is ingenomen, schrijft RTV Utrecht.

Zijn advocaat vroeg om vrijlating, maar de rechtbank ging daar niet in mee. De kans op herhaling is volgens de rechter te groot, ondanks het feit dat hij voorlopig niet als taxichauffeur kan werken.

In september worden de vier getuigen in de zaak gehoord. De verdachte moet nog psychisch worden onderzocht. Pas als dat onderzoek is afgerond, kan de zaak inhoudelijk worden behandeld.

Twee Amelanders die in december 2023 een cameraploeg van omroep PowNed belaagden tijdens het lokale feest Sunneklaas, zijn veroordeeld tot taakstraffen van 120 en 100 uur. De rechter zegt dat ze zich schuldig hebben gemaakt aan bedreiging.

De mannen, die inmiddels 24 en 33 jaar zijn, stonden vandaag voor de politierechter. De straffen zijn minder zwaar dan de eis van de officier van justitie. Die had voor beiden een taakstraf van 180 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 3 maanden geëist.

Een verslaggever en een cameraman waren met een chauffeur naar het eiland gekomen om een reportage te maken over Sunneklaas. Dat is een eilandtraditie rond Sinterklaas die is omgeven is door geheimzinnigheid, ook omdat de bewoners daar geen cameraploegen bij willen hebben.

Achtervolgd en op auto geklommen

De cameraploeg van PowNed werd door een groep van 15 tot 30 mensen op de pier opgewacht "om de spelregels uit te leggen" en met hoge snelheid achtervolgd met de auto en ingehaald. Een van de verdachten, Jesse V., was op de motorkap van de auto geklommen en sloeg op de ruiten. Ook raakte hij de auto van de journalisten met zijn auto.

Verdachte Rob K. had onder meer gezegd dat de journalisten "aan alle kanten worden ingesloten" en dat "ze het niet zouden overleven" als er gefilmd zou worden. Volgens K. wilde hij hen alleen maar waarschuwen. Ook hij heeft op de auto gebonsd en schreeuwde hij "doe die fucking deur open".

Voor de derde keer in een week tijd is er ingebroken bij een volière in een park in Eindhoven. Tientallen vogels zijn gestolen en er zijn vernielingen aangericht. De overgebleven vogels zijn nu uit voorzorg weggehaald en ergens anders ondergebracht.

De volière staat al decennia lang in het openbaar toegankelijke Stadswandelpark. De kanaries, zebravinken, grasparkieten en andere vogels worden verzorgd door vrijwilligers. Zij noemen de diefstallen onbegrijpelijk. "De motivatie is even verdwenen", zegt vrijwilliger Henk van Hout van vogelvereniging Avarium tegen Omroep Brabant.

Niet veel waard

Zondagnacht zijn 32 vogels gestolen, vertelt Van Hout. Een week eerder werden al 27 vogels gestolen. Een dag na die eerste diefstal was er een inbraak en werden vernielingen aangericht.

De vrijwilliger kan de diefstallen niet begrijpen. "We hebben geen vogels die veel waard zijn, omdat je weet dat zoiets kan gebeuren. Maar honderd euro is voor sommigen schijnbaar veel waard."

De zestien overgebleven vogels zijn nu bij een van de leden thuis ondergebracht. Daardoor is de volière leeg. "We voelen ons machteloos", aldus Van Hout.

De volière is nu helemaal leeg:

Onder de gestolen vogels zijn onder meer de kanaries van een overleden verenigingslid. "De familie wilde dolgraag dat we zijn gele kanaries in de volière zouden doen. Ze zijn weg. Heel triest", zei de voorzitter vorige week al tegen de omroep.

De vogelvereniging heeft aangifte gedaan.

Demissionair minister van Buitenlandse Zaken Veldkamp stelt dat er gisteren 180 vrachtwagens met noodhulp naar Gaza gingen. Het is nog onduidelijk waar hij dit aantal op baseert. Egypte zei gisteren dat Israëls nieuwe afspraken met de EU nog helemaal niet hadden geleid tot extra humanitaire hulp aan de belegerde Palestijnse enclave.

Veldkamp en hoge EU-functionarissen zeggen dat het vorige week gesloten akkoord met Israël al wel heeft geleid tot meer vrachtwagens met voedsel voor Gaza. Maar de Nederlandse minister is voor zover bekend de enige die een concreet aantal heeft genoemd. Hij en andere EU-ministers nemen vandaag een besluit over eventuele maatregelen tegen Israël.

"Ik zie bijvoorbeeld dat er gisteren 180 vrachtauto's gingen en eergisteren 160", zei Veldkamp vanmorgen tegen journalisten in Brussel. Hij benadrukte daarbij dat het nog lang niet voldoende trucks zijn. "Maar ik zie nu dat we, door als EU gezamenlijk op te treden, enige beweging in de positie van Israël hebben gekregen."

Gevraagd om bevestiging

Het is onduidelijk in hoeverre dat daadwerkelijk is gelukt. De NOS heeft de VN gevraagd of het klopt dat er meer noodhulp Gaza binnenkomt, maar heeft nog geen reactie gekregen. Ook de demissionaire minister is gevraagd om nadere toelichting.

Israël heeft de afspraken met de EU eerder wel bevestigd, maar heeft niet aangegeven binnen welke termijn en in welke mate de toelevering van goederen moet zijn toegenomen. In de enclave woedt een zware humanitaire crisis, veroorzaakt doordat Israël de hulp aan burgers afknijpt.

De Israëlische overheidsinstantie die de noodhulp coördineert, Cogat, heeft nog geen statistieken vrijgegeven over de afgelopen dagen. Begin vorige week passeerden volgens Cogat dagelijks rond de honderd vrachtwagens de grens met Gaza. Als die informatie klopt, is het nog altijd maar een fractie van de 600 trucks die volgens de VN dagelijks nodig zijn om Gaza te bevoorraden.

Palestijnen moeten de voedselpakketten op komen halen bij een beperkt aantal distributiepunten van de omstreden Israëlisch-Amerikaanse organisatie GHF. Vele honderden burgers zijn de afgelopen weken doodgeschoten of vertrapt in de chaos bij deze locaties. De VN en hulporganisaties weigeren samen te werken met GHF, of om het ook maar een hulporganisatie te noemen.

'Ter plekke niets veranderd'

Volgens de afspraken van afgelopen donderdag zouden er onder meer weer goederen via Egypte naar Gaza gaan. Die trucks worden dan eerst naar Israëlisch grondgebied gereden en vervolgens grondig gecontroleerd. Daarna bepaalt Israël hoeveel er naar Gaza wordt doorgestuurd.

"Er is ter plekke nog niets veranderd", zei de Egyptische minister van Buitenlandse Zaken Badr Abdelatty gisteren. Die uitspraak staat haaks op de lezing vanuit Brussel dat er al vooruitgang is geboekt.

Vijftig trucks via Jordanië

De toelevering van goederen zou ook via Jordanië worden hervat. Op zondag zouden er vijftig trucks via deze route tot Noord-Gaza zijn toegelaten, zo melden Jordaanse media. Het is onduidelijk of er sindsdien nog goederen via Jordanië zijn aangekomen.

De Eurocommissaris voor humanitaire hulp Lahbib spreekt over wat extra hulp aan Gaza. "Het is waar dat er trucks zijn die binnen kunnen komen, maar we weten niet precies hoeveel." Net als Veldkamp zegt Lahbib dat Israël nog lang niet voldoende doet om de afspraken met de EU na te komen.

Het handelen van Israël in Gaza is in strijd met een samenwerkingsovereenkomst tussen de EU en Israël, zo werd onlangs geconcludeerd in een rapport van EU-buitenlandchef Kallas. Vandaag moet duidelijk worden of, en zo ja welke actie de Unie onderneemt tegen Israël.

Rechtszaak aangekondigd

Een groep Europese advocaten is van plan de Europese Commissie en EU-buitenlandchef Kallas aan te klagen. De groep zegt donderdag een procedure aan te spannen bij het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg.

De advocaten vinden dat Brussel gefaald heeft door niet op te treden tegen de misdaden die de regering-Netanyahu pleegt in Gaza. De Israëlische premier is bij het Internationaal Strafhof aangeklaagd op verdenking van oorlogsmisdaden in Gaza. Het gaat dan om gerichte aanvallen op burgerdoelen en verhongering als oorlogsstrategie. Vanuit Israël worden deze beschuldigingen weersproken.

Correspondent Europese Unie Kysia Hekster:

"De worsteling van EU-landen hoe om te gaan met Israël blijft. Ze zijn simpelweg te verdeeld: waar de een minder druk op het land wil, pleit het andere juist voor veel meer Europese actie. Er liggen tien maatregelen op tafel die de EU zou kunnen nemen, zoals het tijdelijk stopzetten van de handelsvoordelen die Israël heeft met de EU.

We moeten afwachten tot de vergadering is afgelopen of concrete maatregelen genomen worden. Voor nu lijkt het erop dat ze vandaag opnieuw niet verder komen dan herhalen dat de humanitaire situatie in Gaza moet verbeteren."

Salaris binnen? Dan daarna op één dag alle vaste lasten eraf. Daarvoor pleit financieel voorlichtingsbureau Nibud. "Allerlei rekeningen van vaste lasten worden de hele maand door afgeschreven. Daardoor is het lastig grip te hebben op je uitgaven", zegt directeur Arjan Vliegenthart van Nibud naar aanleiding van berichtgeving in het AD.

De huur of hypotheek, zorgpremies, verzekeringen, energie en de telefoonrekening. Het komt allemaal op verschillende momenten. Wie het daarin lastig vindt om het overzicht te bewaren, kan met geldproblemen te maken krijgen.

"Het zou veel makkelijker zijn als dat allemaal op een dag zou gebeuren. Net zoals wanneer alle toeslagen en het inkomen op een dag zouden worden overgemaakt", stelt Vliegenthart. "Als je daar niet al te veel tijd tussen laat zitten, dan weten mensen dus vrij gauw wat ze in een maand te besteden hebben."

Grote vaste lasten zoals de huur of een hypotheek worden wel al snel na het krijgen van het salaris afgeschreven. Als het aan Vliegenthart ligt, gebeurt dat dus straks ook met andere vaste lasten. Nog mooier zou het zijn, zegt Vliegenthart, als de toeslagen ook al verrekend zijn. De huurtoeslag wordt dan naar de woningbouwcorporatie overgemaakt en de zorgtoeslag naar de zorgverzekeraar. "Maar dat is nog niet zo snel georganiseerd. Ik denk dat één betaaldag wat dat betreft makkelijker te organiseren is."

Geldhulp

Het aantal Nederlanders dat geregistreerde problematische schulden heeft neemt sinds een aantal jaren weer toe, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Na een duidelijk stijging in 2022 en 2023, is het aantal Nederlanders dat schulden heeft ook in 2024 licht toegenomen.

Eerder dit jaar constateerde de Nederlandse branchevereniging voor schuldhulpverlening (NVVK) dat het aantal geldhulpvragen in 2024 is gestegen. Dat komt volgens de NVVK niet alleen doordat alles duurder wordt, maar ook door de populariteit van de 'koop nu, betaal later'-diensten.

Volgens de brancheorganisatie vragen meer mensen om hulp, maar zouden dat er eigenlijk nog veel meer moeten worden. "Ruim 80.000 mensen zijn in beeld maar in Nederland hebben zo'n 730.000 mensen problematische schulden", zei een woordvoerder van NVVK toen.

Vliegenthart erkent dat een vaste betaaldag echt niet iedereen van zijn of haar schuldproblemen afhelpt. "Maar het wordt voor de mensen wel makkelijker om te weten waar ze aan toe zijn. Daarmee krijgen ze meer grip op hun geld en hopelijk ook op hun leven", aldus de directeur van Nibud.

Nederlandse brandweerlieden zijn naar Spanje vertrokken om daar van de Spaanse brandweer te leren hoe ze natuurbranden zonder water kunnen blussen. Door de steeds drogere zomers en aanhoudende hitte zijn andere technieken nodig om branden te bedwingen, zegt natuurbrandenexpert bij de brandweer Edwin Kok.

"We hebben dit jaar al gezien dat we in Nederland met een aantal flinke natuurbranden geconfronteerd zijn, waarbij de bestrijding zoals we die gewend zijn te doen, steeds lastiger wordt", vertelt Kok. We zien dat alleen maar water op het vuur niet altijd meer effectief is als zo'n brand zo intens en hevig is."

Daarom is het volgens Kok belangrijk dat de Nederlandse brandweer van collega's uit Zuid-Europese landen leert hoe zij een intense natuurbrand zonder water kunnen blussen. In Spanje heeft de brandweer volgens Kok een veelzijdiger recept om een vuur onder controle te krijgen.

Brand Ede

"Zij doen dat door handmatig vegetatie weg te halen, of ze steken zelf een gecontroleerde brand aan en daar loopt de hoofdbrand dan op stuk."

Volgens Kok worden dit soort blustechnieken nog te weinig in Nederland toegepast. Dat zorgt er volgens de natuurbrandenexpert voor dat de Nederlandse brandweer tegen zijn beperkingen aanloopt.

Volgens Kok is het voor de Nederlandse brandweer ook noodzakelijk om andere blustechnieken te leren omdat de natuur hier dicht bij de bebouwde wereld zit.

"We hebben in april gezien dat in Ede een natuurbrand binnen een half uur een kilometer heeft afgelegd en uiteindelijk op een militaire basis is gestopt. Een kleine natuurbrand heeft hier al een grote impact."

De twintig brandweerlieden zullen een maand lang in de provincie Ourense samen met hun Spaanse collega's optrekken. Daar gaan ze ook de Spaanse brandweer helpen met het bestrijden van natuurbranden.

De Sudanese paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF) heeft in de centrale regio Noord-Kordofan meerdere dorpen aangevallen. Daarbij zijn volgens lokale activisten en mensenrechtenorganisaties bijna 300 burgers gedood, onder wie zwangere vrouwen en kinderen.

De aanvallen begonnen zaterdag rond de stad Bara ten zuidwesten van de hoofdstad Khartoem, een gebied dat onder controle staat van de rebellengroep. Bij de aanvallen vielen in het dorp Shag Alnom meer dan 200 doden, zegt mensenrechtenorganisatie Emergency Lawyers. Ook andere dorpen werden geplunderd. Dat kostte 38 burgers het leven, tientallen mensen worden nog vermist.

De volgende dag viel de RSF het dorp Hilat Hamid aan. Daarbij werden 46 mensen gedood. Volgens de VN zijn meer dan 3400 mensen op de vlucht geslagen.

Wat is er gaande in Sudan?

In Sudan woedt sinds april 2023 een bloedige machtsstrijd tussen het regeringsleger en de paramilitairen van de RSF. De burgeroorlog brak uit toen beide partijen het niet eens konden worden over de verdeling van de macht, nadat dictator Omar al-Bashir was afgezet bij een opstand. Wat begon als een politieke machtsstrijd is uitgelopen op een bloedig binnenlands conflict.

De VN noemt het wereldwijd de grootste humanitaire ramp van dit moment. De burgeroorlog heeft volgens VN-vluchtelingen-organisatie UNHCR geleid tot dertien miljoen ontheemden, meer dan 150.000 doden en een acuut tekort aan voedsel, water en medische hulp. Meer dan de helft van de Sudanezen lijdt honger en cholera is aan de orde van de dag. Het terugschroeven van financiering door USAID heeft de hulpverlening in Sudan verder onder druk gezet.

De afgelopen maanden wordt er steeds heviger gevochten in de regio Kordofan. Voor het Sudanese leger is die van strategisch belang om dit gebied in handen te krijgen, omdat de regio een toegangspoort vormt naar Darfur, de belangrijkste uitvalsbasis van de RSF. Darfur grenst aan Tsjaad, dat als doorgangsland dient voor wapens voor de rebellengroep.

Geen militair doelwit

Volgens Emergency Lawyers waren er in de aangevallen dorpen geen militaire doelwitten. De mensenrechtenorganisatie stelt dat de aanvallen "van criminele aard zijn" en indruisen tegen het internationaal humanitair recht.

De VS en mensenrechtenorganisaties hebben de RSF beschuldigd van oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid en genocide. Volgens Human Rights Watch komt het excessieve geweld dat de RSF aanricht in de regio Darfur neer op etnische zuivering.

De hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof (ICC) stelt dat in Darfur verkrachting en seksueel geweld als wapens worden gebruikt. Vrouwen en meisjes worden ontvoerd of zijn het slachtoffer van seksueel geweld. Ook VN-rapporten wijzen op een patroon van verkrachting en seksueel geweld bij de paramilitaire groepering. Ook het regeringsleger wordt beschuldigd van wreedheden en mensenrechtenschendingen.

Wat er allemaal speelt in Sudan en hoe burgers daaronder lijden, wordt uitgelegd in deze video van vorig jaar: