NOS Nieuws - Algemeen

Voor het eerst sinds het bestaan van de AOW moeten de uitkeringen voor gepensioneerden voor meer dan de helft worden betaald met belastinggeld. Dat komt omdat er steeds minder werkenden zijn, die voor steeds meer mensen de AOW-uitkering moeten betalen. Wordt de AOW hierdoor onbetaalbaar?

Hoe lang is er al AOW?

Al 68 jaar. In de Boterdiepstraat in Amsterdam kreeg de 70-jarige belastingambtenaar A. Bakker op 2 januari 1957 de eerste AOW-uitkering persoonlijk overhandigd van toenmalig minister Ko Suurhoff van Sociale Zaken.

In 1919 was al de Ouderdomswet ingevoerd, waarmee werkenden zich konden verzekeren voor een pensioenuitkering. Een staatspensioen kwam er niet, omdat dit "de volkskracht zou ondermijnen".

Die gedachte veranderde na de Tweede Wereldoorlog. Toenmalig minister Willem Drees van Sociale Zaken voerde in 1947 een Noodwet Ouderdomsvoorziening in voor ouderen in geldnood. Daarmee konden 250.000 ouderen 'Drees trekken'. Als premier introduceerde 'Vadertje Drees' de Algemene Ouderdoms Wet, kortweg AOW.

Wat is de AOW precies?

De AOW regelde in eerste instantie dat mannen en ongehuwde vrouwen vanaf 65 jaar een minimaal inkomen kregen. Sinds 1985 is de AOW er voor alle vrouwen. De AOW wordt betaald door werkenden, via een premie die van hun bruto salaris wordt afgetrokken. In 1980 werd de hoogte van de AOW gekoppeld aan een percentage van het minimumloon.

De AOW is een basispensioen voor iedereen die in Nederland heeft gewoond of gewerkt. Dit kan worden aangevuld met een zelf opgebouwd pensioen, bijvoorbeeld via de werkgever. De AOW-leeftijd ligt sinds 2013 niet meer vast. Op basis van hoeveel langer mensen gemiddeld leven, gaat de AOW-leeftijd steeds in stappen van drie maanden omhoog.

Veeg naar links om te zien hoe de leeftijdspiramide voor de AOW verandert:

Waarom is er discussie over de AOW?

Tot aan de eeuwwisseling betaalde de AOW zichzelf. Sinds 2001 moest er steeds meer belastinggeld worden bijgelegd. In het begin was dat nog bijna 700 miljoen euro; in 2023 droeg de overheid met zo'n 24 miljard euro voor het eerst net zo veel bij aan de AOW-uitkeringen als werkenden. Vorig jaar was dat met bijna 28,5 miljard euro voor het eerst zelfs meer.

Het huidige probleem begon eigenlijk al bij de start van de AOW. Toen het Nederland na de Tweede Wereldoorlog economisch steeds meer voor de wind ging, ontstond vanaf de jaren 50 een geboortegolf. Die zogenoemde babyboomgeneratie gaat inmiddels met pensioen.

Door de betere gezondheidszorg worden mensen steeds ouder, waardoor ze langer AOW krijgen. Door een lager aantal geboortes daalt het aantal werkenden. Zo is de piramide uit 1957 van meer jongeren tegenover minder ouderen 68 jaar later omgedraaid. Pas rond 2060 zal dit weer 'normaal' zijn.

Is dat erg?

"Er zijn steeds minder werkenden die voor steeds meer mensen de AOW-uitkeringen moeten betalen", zegt hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen van het CBS. "Toen de AOW werd ingevoerd waren er voor iedere AOW-ontvanger zeven mensen in de werkzame leeftijd. Die verhouding is nu drie op één. Door de stijging van het minimumloon is ook de AOW-uitkering sterk verhoogd. Werkenden kunnen dit tempo niet bijbenen."

Of dat erg is, daarover wordt al bijna twintig jaar een verhitte discussie gevoerd. In 2013 werd met veel pijn en moeite ingevoerd dat de AOW-leeftijd in stappen omhoog ging naar 67 jaar om de uitkering betaalbaar te houden. Linkse oppositiepartijen wilden dat mensen juist vroeger konden stoppen met werken, vakbonden stapten naar de rechter voor een overgangsregeling.

Hoe moet dit verder?

Om de AOW te blijven betalen, zou een kabinet kunnen besluiten te bezuinigen op andere uitgaven. Andere mogelijkheden zijn om de belastingen te verhogen of geld te lenen om de AOW te betalen. Met die laatste groeit wel de staatsschuld, die jongere generaties later moeten aflossen. Een hogere staatsschuld maakt geld lenen ook weer duurder, omdat de kapitaalmarkten dan meer rente vragen.

Het verder verhogen van de AOW-leeftijd noemde het Centraal Planbureau in 2019 al de minst pijnlijke optie: er hoeft minder AOW te worden uitgekeerd, terwijl er meer belasting binnenkomt.

Een optie zou zijn om dit per beroepsgroep te bepalen. Mensen met zware beroepen zouden dan bijvoorbeeld minder lang hoeven te werken. Of groepen met een hoog pensioen zouden een lagere AOW kunnen krijgen. Hoe het verder moet met de AOW is vooral een politieke keuze. Daarover waren de partijen bij de vorige verkiezingen al erg verdeeld, zo bleek uit dit overzicht.

Bij een brand vanmiddag in een zorgcentrum in Ter Apel is iemand gewond geraakt. Niet lang na het begin van de brand werd bekend dat de politie een verdachte heeft opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij de brand.

De brand in zorgcentrum Heemborgh aan het Stationsplein in Ter Apel brak rond 12.30 uur uit, meldt RTV Noord. Volgens de brandweer werd alarm geslagen nadat er op de gang rook te zien was.

"De brand is in een appartement ontstaan, maar de rook trok naar meerdere plekken", aldus een brandweerwoordvoerder.

Hele klus

Om te voorkomen dat de bewoners last zouden krijgen van de rook, werd het zorgcentrum ontruimd. Dat was een hele klus, want lang niet alle naar schatting tachtig bewoners zijn goed ter been. De brandweer controleerde tijdens de ontruiming elk appartement om te zien of er nog mensen binnen waren.

Buiten stonden voor de zekerheid vijf ambulances klaar. Wie er gewond is geraakt, is niet bekendgemaakt. Ook is onduidelijk hoe het nu met diegene gaat.

De brand is inmiddels geblust. Het gebouw wordt geventileerd. De brandweer bekijkt of het daarna veilig is voor de bewoners om terug te keren.

De politie heeft nog geen toelichting gegeven op de aanhouding van de verdachte en een eventueel motief.

Ekrem Imamoglu, de burgemeester van Istanbul die sinds maart vastzit, is veroordeeld tot een celstraf van een jaar en acht maanden voor het beledigen en bedreigen van de openbaar aanklager van Istanbul. De arrestatie en vervolging van Imamoglu, de belangrijkste rivaal van president Erdogan, worden door velen gezien als poging om hem politiek uit te schakelen.

Imamoglu zelf, die sinds zijn arrestatie is geschorst als burgemeester, noemde de veroordeling "misbruik van het rechtssysteem" en "een belediging voor het land". Hij werd wel vrijgesproken van het aanzetten van anderen tot het aanvallen van de aanklager.

Als kopstuk van oppositiepartij CHP wordt Imamoglu gezien als de belangrijkste uitdager van Erdogan bij de presidentsverkiezingen van 2028. In maart werd hij gearresteerd na beschuldigingen van corruptie.

Daarop gingen tienduizenden mensen de straat op om te protesteren. Door het harde politieoptreden zijn de grootste protesten uitgedoofd, maar nog steeds wordt er regelmatig geprotesteerd door aanhangers van Imamoglu.

Honderden aanhoudingen

Zijn aanhouding was er een in een golf van arrestaties van leden van de oppositie. Tientallen medewerkers van Imamoglu, zijn advocaat, en enkele andere burgemeesters zijn ook opgepakt. Veelal op verdenking van fraude, omkoping, of deelname aan georganiseerde misdaad. Sinds oktober zijn zeker 500 oppositieleden gearresteerd.

Er zijn steeds meer aanklachten tegen Imamoglu aan de lijst toegevoegd. Er lopen nu vijf rechtszaken en drie juridische onderzoeken tegen hem, veelal op basis van anonieme getuigen. Onlangs werd hij ook beschuldigd van het vervalsen van zijn diploma. De universiteit van Istanbul heeft dat diploma ongeldig verklaard, waardoor hij officieel niet mee kan doen aan presidentsverkiezingen.

Enkele jaren geleden werd Imamoglu al veroordeeld tot twee en een half jaar cel omdat hij kritiek had geuit op overheidsfunctionarissen. Hij ging daartegen in beroep, maar een nieuwe uitspraak is er nog niet gekomen. Tegen de nieuwste veroordeling kan hij ook nog in beroep gaan.

Als hij definitief zou worden veroordeeld voor twee jaar cel of meer, zou dat ook een grond kunnen zijn om hem uit te sluiten van deelname aan presidentsverkiezingen.

Bij een reeks Israëlische luchtaanvallen op Syrië is onder meer het hoofdkwartier van het Syrische leger in Damascus gebombardeerd. Er zijn zeker vijf militairen gedood, schrijft persbureau Reuters op basis van een medische bron.

Op door de NOS geverifieerde beelden is te zien dat het het gebouw van het Syrische ministerie van Defensie zwaar is beschadigd. Daarnaast is er een luchtaanval uitgevoerd in de buurt van het presidentieel paleis in de stad.

Ook in het zuiden van Syrië voert Israël bombardementen uit op doelwitten van de Syrische regering. "We voeren de druk op, evenals het tempo van de aanvallen", zegt een Israëlische legercommandant in een verklaring op sociale media.

Eén aanval in Damascus was live te zien op de Syrische tv:

Ook sinds de val van Assad voert Israël met regelmaat luchtaanvallen uit op militaire doelwitten in Syrië. Israël heeft ook een nieuwe strook land bezet in Syrië, naar eigen zeggen als militaire buffer. Bij de nieuwste reeks aanvallen beweert Israël op te komen voor de druzenminderheid in de omgeving van de stad Sweida.

Die stad wordt al dagen door onder meer Syrische troepen belegerd en er zijn ruim 250 doden gemeld. Er zijn berichten over standrechtelijke executies van druzische burgers en andere mensenrechtenschendingen door het Syrische leger en milities die trouw hebben gezworen aan de nieuwe regering.

Op sociale media gaan ook video's rond van druzische strijders die gevangengenomen militairen mishandelen, of poseren bij dode lichamen. Inwoners van Sweida en verslaggevers van persbureau Reuters maakten eerder melding van plunderingen en het in brand steken van huizen en diefstal van auto's en meubels.

'Ziekenhuis belegerd'

Een ziekenhuis in de stad is buiten gebruik na beschietingen door militairen van het Syrische regeringsleger, stelt het Syrisch Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR). Deze organisatie monitort vanuit het buitenland de situatie in Syrië en baseert zich op lokale en openbare bronnen.

De Syrische regering beweert dat het ziekenhuis was ingenomen door opstandelingen en dat de rust inmiddels is teruggekeerd. Volgens SOHR klopt die informatie niet en wordt het ziekenhuis nog altijd belegerd.

Druzenleiders twisten over staken strijd

De Syrische autoriteiten stellen dat er een akkoord is gesloten over een staakt-het-vuren in Sweida. Maar de leiders van de druzengemeenschap zijn nog verdeeld over het voorzetten van de strijd in en rond de stad.

Kort nadat een religieuze leider vanmiddag beweerde dat er een wapenstilstand met de Syrische regering was bereikt, riep een andere religieuze leider op door te vechten totdat de stad "volledig is bevrijd". Gisteren was er ook een wapenstilstand aangekondigd, maar die werd uren later weer geschonden.

Het Israëlische leger heeft beelden gedeeld van de aanval op het Syrische legerhoofdkwartier. Volgens Israël gebruikte het Syrische leger het militaire hoofdkwartier om troepen te sturen naar Sweida.

Een Israëlische legerfunctionaris meldt aan persbureau Reuters dat Israël niet zal toestaan dat het Syrische leger een troepenmacht opbouwt bij de grens met Israël. De functionaris zei dat Israël nauw contact onderhoudt met de Verenigde Staten over de situatie in Syrië.

'Misverstand'

Washington zet in op de-escalatie, zegt minister van Buitenlandse Zaken Rubio. Hij noemt de situatie "gecompliceerd" en beweert dat er sprake lijkt van een "misverstand' tussen Israël en Syrië. Hij zegt contact te houden met zowel de Israëlische als de Syrische regering.

De prijs van treinkaartjes gaat komend jaar opnieuw fors omhoog. Dat meldt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Reizigers krijgen te maken met een stijging van tussen de 6 en 9 procent, valt te lezen in een Kamerbrief. Het precieze percentage wordt pas in het najaar duidelijk.

"We hebben alles op alles gezet om de prijsstijgingen voor reizigers zoveel mogelijk te beperken", aldus demissionair staatssecretaris Aartsen. "Maar we moeten ook eerlijk zijn: alles wordt duurder en de financiële middelen zijn niet oneindig."

Eigenlijk zou de prijs van treinkaartjes volgend jaar nog verder stijgen, met ongeveer 12 procent. Maar na gesprekken tussen de NS en het ministerie is dat naar beneden bijgesteld.

Zo is afgesproken dat de NS het onderhoud van de treinen "efficiënter gaat doen", waardoor het minder geld kost. Ook maakte de spoorvervoerder eerder al bekend de jongerendagkaart af te schaffen om geld te besparen.

Kijk hier wat een tariefsverhoging van 9 procent betekent voor de prijs van een retourtje tussen verschillende steden:

Al langer is er discussie over de prijs van treinkaartjes in Nederland. Die is namelijk voor een groot deel gekoppeld aan de inflatie. Omdat die de afgelopen jaren hoog was, moest de prijs van het treinkaartje eigenlijk ook omhoog.

Zo stond er in 2024 een verhoging van ongeveer 6,5 procent in de planning. Maar toen vond de Tweede Kamer eenmalig 120 miljoen euro om de stijging een jaar uit te stellen.

Begin dit jaar hadden de prijzen daardoor eigenlijk met ruim 11 procent moeten stijgen, maar ook dat gebeurde niet. Het kabinet en de NS legden allebei eenmalig ruim 40 miljoen euro neer, waardoor ze de prijsstijging konden dempen tot 6 procent.

Door al die eenmalige ingrepen steeg de prijs van het treinkaartje dus niet mee met de inflatie, de verhoging werd als het ware steeds een jaartje uitgesteld. Daardoor lag er voor 2026 nog een stijging van 6 procent te wachten van voorgaande jaren.

Tel daar de jaarlijkse verhogingen bij op en je komt voor 2026 uit op een verhoging van ongeveer 12 procent. Door de besparingen bij de NS is dat nu iets gedempt tot maximaal 9 procent.

De NS had gehoopt dat het ministerie met geld over de brug zou komen voor een verdere demping, "maar daar kiest het kabinet helaas niet voor", aldus de vervoerder.

Tweede Kamer

Demissionair staatssecretaris Aartsen is blij dat er nu duidelijkheid is, want "het kabinet vindt het niet wenselijk om deze discussie ieder jaar opnieuw te voeren. Zowel de reiziger als NS heeft recht op structurele duidelijkheid." De staatssecretaris verwacht dat ook de Tweede Kamer akkoord zal gaan met deze verhoging, omdat deze onder de 10 procent is.

Reizigersvereniging Rover vindt de prijsstijging niet te verantwoorden. Volgens directeur Freek Bos betekenen duurdere kaartjes "weer een stap naar minder reizigers voor het hele openbaar vervoer". "We moeten juist mensen terugwinnen voor de trein," zegt Bos. "De prijs zou daar een hulpmiddel bij moeten zijn, geen hindernis."

Hoe zit het met andere vervoerders?

De stijging van 6 tot 9 procent geldt alleen voor treinreizen met de Nederlandse Spoorwegen. De prijzen van de treinkaartjes van regionale vervoerders, zoals Arriva en Keolis, vallen onder het regionale openbaar vervoer, waar andere tarieven en regels gelden. Ook daar stijgen de prijzen elk jaar een beetje door de inflatie, in 2026 naar verwachting met ruim 3 procent.

Het Britse punkrapduo Bob Vylan treedt in september toch op in Paradiso in Amsterdam en 013 in Tilburg. De act werd eerder geschrapt als voorprogramma bij dezelfde poppodia.

De frontman van het Londense duo riep vorige maand tijdens een optreden op het Britse festival Glastonbury onder meer "dood, dood aan het Israëlische leger". Hierop ging er door meerdere optredens van de artiesten een streep. De VS trok hun visa in, waardoor hun Amerikaanse tour in het najaar niet kan doorgaan.

Ook de optredens in het voorprogramma van de New Yorkse band Gogol Bordello in Amsterdam en Tilburg gingen niet meer door. De poppodia annuleerden het voorprogramma niet zelf. Gogol Bordello gaf "logistieke complicaties" op als reden voor het schrappen van hun voorprogramma.

Gecanceld

Binnenkort treedt Bob Vylan alsnog op met een eigen show op de poppodia in Amsterdam en Tilburg en in Doornroosje in Nijmegen. De formatie komt op 13 september naar Amsterdam, staat op 15 september in Nijmegen en de dag erna in Tilburg.

"Wij accepteren niet dat een act als Bob Vylan, een uitgesproken punkrapduo met een lange geschiedenis van politiek activisme, gecanceld dreigt te worden vanwege woorden die voortkomen uit verontwaardiging over een humanitaire ramp", aldus 013 in een verklaring die in handen is van Omroep Brabant.

Paradiso schrijft in een vergelijkbaar statement: "We kiezen er dan ook bewust voor om deze band te programmeren. Niet uit provocatie, maar vanuit onze overtuiging dat een vrije popcultuur ruimte moet bieden aan scherpe stemmen."

Banner

Vorige week werd voor het pand van Paradiso een banner geplaatst met de tekst "If Bob Vylan plays that night, Amsterdam will stand and fight". Oftewel: als Bob Vylan komt optreden, zal Amsterdam opstaan en vechten. De poptempel heeft aangifte gedaan van bedreiging.

Het demissionaire kabinet wil de komende vijftien jaar fors minder windmolens laten bouwen op de Noordzee dan gepland. Eerdere doelen voor windenergie op zee zijn niet realistisch meer. Zo neemt het gebruik van groene stroom minder snel toe dan verwacht, schrijft demissionair minister Hermans van Groene Groei en Klimaat (VVD) in een Kamerbrief.

Voornaamste oorzaak is dat de verduurzaming van de industrie moeizaam verloopt en fabrieken dus langer gebruik moeten maken van fossiele brandstoffen als olie, aardgas en steenkool.

Het besluit komt niet uit de lucht vallen. In mei stelde Hermans veilingen voor twee kavels van windparken uit. Van diverse kanten werd toen al gewaarschuwd dat het doel niet haalbaar leek. De problemen spelen ook buiten ons land. België, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk lukte het recent niet om bedrijven te vinden die de windparken willen bouwen.

Flink minder plannen

Volgens de streefdoelen van het kabinet moeten er in 2040 windmolens met een totaal vermogen van 50 gigawatt op de Noordzee staan. Nu staat er 4,7 gigawatt, wat in een gemiddeld jaar ongeveer een zesde van de Nederlandse stroombehoefte oplevert. Wel zijn er nog windparken in aanbouw die de komende jaren stroom gaan leveren.

Hermans stelt het doel flink naar beneden bij. Zij wil dat er in 2040 minimaal 30 gigawatt aan windmolens op de Noordzee is gebouwd. Om deze parken aan te sluiten op het stroomnet laat het kabinet sowieso benodigde stroomkabels aanleggen. Het totale vermogen aan windenergie kan nog oplopen naar 40 gigawatt. Daarbij wordt stapsgewijs bekeken of de kostbare infrastructuur, zoals kabels en 'stopcontacten' op zee, wordt aangelegd om die parken aan te sluiten op het stroomnet.

Naar verwachting gaat Nederland de komende jaren meer groene stroom gebruiken. Zo schakelen fabrieken over van aardgas op stroom, verwarmen meer mensen hun huizen met warmtepompen en rijden ze vaker elektrisch. Maar die veranderingen gaan minder snel dan verwacht, zeker de verduurzaming van de industrie. Daardoor blijft de verwachte vraag naar groene stroom achter en zijn niet alle windmolens al zo snel nodig, stelt Hermans.

Groene waterstof blijft achter

Bovendien was het plan dat veel stroom van de Noordzee zou worden gebruikt om waterstof te maken. Bij het verbranden van die - met groene stroom gemaakte - waterstof komen geen broeikasgassen vrij die de planeet opwarmen. Zo kan ook zware industrie verduurzamen terwijl hun fabrieken niet kunnen draaien op groene stroom.

Maar ook de vraag naar die groene waterstof, net als de groene stroom, stijgt minder dan gedacht. Dat komt voor een belangrijk deel door moeizaam verlopende verduurzaming van de industrie. Die kampt met obstakels als hoge energieprijzen, hevige internationale concurrentie en een overvol stroomnet.

Niet alleen de vraag naar groene stroom en waterstof valt tegen. Ook de markt voor wind op zee is minder gunstig. Bouwers en uitbaters zeggen al langer dat het door gestegen kosten minder aantrekkelijk is om windparken te bouwen. Vooral bouwmaterialen zijn duurder en ook de rente is hoger dan een aantal jaren geleden.

Toch weer subsidie?

Onlangs nog waarschuwden 21 bedrijven en organisaties dat de bouw van windparken dreigt stil te vallen. Volgens de sector zijn subsidies nodig om dit te voorkomen. Afgelopen jaren kon wind op zee wel uit zonder subsidie, al ging er toen ook publiek geld naar de aanleg van kabels om de stroom aan land te brengen.

Als oplossing zou de overheid garant kunnen staan voor een stabiele prijs. In dat geval betaalt de overheid bedrijven als de prijzen laag zijn en krijgt die bij hoge prijzen juist geld van bedrijven. Hierdoor lopen energiebedrijven minder risico. Het kabinet kwam maandag al met een plan voor zo'n subsidie voor windmolens en zonneparken op land.

Na de zomer komt het demissionaire kabinet met een actieplan voor wind op zee. Dan wordt duidelijk of het kabinet ook zo'n regeling, of een andere subsidie, voor die windmolens wil.

Volgens minister Hermans blijft Nederland op de lange termijn werk maken van verduurzaming, maar dat "moet plaatsvinden binnen de grenzen van wat technisch, economisch en maatschappelijk haalbaar is". Het demissionaire kabinet houdt wel vast aan het streven om eind 2032 voor 21 gigawatt aan windmolens op de Noordzee te hebben.

Demissionair minister Van Weel van Asiel moet de veiligheidssituatie in Jemen opnieuw beoordelen. Volgens de Raad van State heeft de minister niet goed gemotiveerd waarom niet alle vluchtelingen uit dat land asiel krijgen in Nederland.

Een Jemenitische man spande een zaak aan, nadat zijn asielaanvraag door de minister was afgewezen. De man zegt te vrezen voor de oorlog en bombardementen in zijn land. Ook is hij bang dat hij door milities wordt gerekruteerd. Zijn vader zou in Jemen zijn bedreigd.

De minister heeft zijn asielaanvraag afgewezen omdat hij vindt dat de man in Jemen geen verhoogd risico loopt door zijn persoonlijke omstandigheden. Volgens het beleid van de regering mogen vluchtelingen uit Jemen alleen blijven als zij persoonlijk gevaar lopen.

Een 15c-situatie

De Jemeniet is het daar niet mee eens en vindt dat er sprake is van een 15c-situatie. Dat houdt in dat mensen in principe recht hebben op asiel als er een groot risico bestaat dat ze in hun land te maken krijgen met willekeurig geweld.

Volgens de Raad van State heeft de demissionaire minister niet goed onderbouwd waarom er in dit geval geen sprake is van een 15c-situatie. Volgens de bestuursrechter heeft de bewindsman niet alle relevante omstandigheden betrokken bij zijn oordeel, zoals de slachtoffers van landmijnen, recente confrontaties en het aantal ontheemden als direct gevolg van het conflict in Jemen.

Ook heeft Van Weel volgens de bestuursrechter niet goed gekeken naar wat de gevolgen voor de Jemenitische man zijn als hij terug moet naar Aden, waar hij vandaan komt. Dat Houthi's en andere strijdende partijen de toegang tot humanitaire hulp tegenhouden, moet ook worden meegenomen in de herbeoordeling, oordeelt de Raad.

Ambtsbericht bekijken

De minister moet de asielaanvraag van de Jemenitische man opnieuw beoordelen. Ook moet Van Weel opnieuw beoordelen of er in het geval van vluchtelingen uit Jemen sprake is van een 15c-situatie. Daarbij moet hij het ambtsbericht over het land van dit jaar meenemen. Dat zijn rapporten over de veiligheid in landen van herkomst van asielzoekers. Op basis daarvan wordt besloten of zij in Nederland mogen blijven of terug moeten.

In het ambtsbericht van afgelopen april wordt een gemengd beeld geschetst van Jemen. Het rapport is openbaar gemaakt nadat persbureau ANP een beroep had gedaan op de Wet open overheid (Woo). In het ambtsbericht staat dat de wapenstilstand tussen de Houthi's en de Jemenitische regering in principe wordt nageleefd, maar dat er langs de bestandslijnen nog steeds wordt gevochten. Ook waren er minder oorlogsslachtoffers, maar worden de rechten van burgers er op grote schaal geschonden.

Een 18-jarige straatmuzikant die onlangs werd weggestuurd uit het centrum van Maastricht, heeft een viool in bruikleen gekregen van André Rieu. "Hij speelt erg goed", zegt de wereldberoemde violist tegen regionale omroep L1.

Bijna de hele maand juli staat de Limburgse hoofdstad in het teken van de jaarlijkse concerten van Rieu en zijn Johann Strauss Orkest op het Vrijthof. Romeo Midol (18) uit het Belgische Stavelot besloot bezoekers van de concerten alvast in de stemming te brengen met zijn vioolspel. Handhavers waren daar echter niet van gediend en stuurden hem na nog geen half uur weg.

De jongen had weliswaar een vergunning, maar hij had ook een versterker bij zich, en dat mocht niet van de boa's. Dat bericht bereikte ook Rieu. "Straatmuzikanten zijn juist leuk", aldus de violist. "En zeker mensen die echt goed kunnen spelen. Ik zou het mooi vinden als er in Maastricht méér op hoog niveau muziek werd gemaakt. Wat maakt die paar decibel dan uit?"

Midol hoopte tijdens de concertreeks genoeg geld op te halen om een beter instrument te kunnen kopen. Toen Rieu dat hoorde, mocht de tiener bij hem langskomen. "Ik heb hem uitgenodigd om er een uit te komen zoeken, voor in bruikleen", zegt Rieu.

Groot fan

Midol mocht meerdere violen en strijkstokken testen en kreeg meteen privéles van Rieu. De enorm kostbare Stradivarius die Rieu al vele jaren in zijn bezit heeft, behoorde niet tot de mogelijkheden voor bruikleen.

De jonge Franssprekende conservatoriumstudent is erg dankbaar. "Ik ben echt superblij. Ik heb nu een betere viool waarmee ik nieuwe klanken kan ontdekken en weer verder kan leren. Dat ik nu een instrument mag lenen van Rieu, is voor mij ook wel symbolisch. Ik ben groot fan van hem, dus dit is echt gaaf."

De vrouw die aangifte heeft gedaan van verkrachting op Koningsdag, kan zich niets meer herinneren van wat er is gebeurd. Dat zei het OM vandaag in de rechtbank van Amsterdam. Vandaag was er een pro-formazitting in de zaak. Daarin besloot de rechtbank dat de verdachte voorlopig blijft vastzitten.

Het incident deed in april veel stof opwaaien. Na Koningsdag in Amsterdam dook online een filmpje op van een man die op klaarlichte dag met zijn broek op zijn enkels op een vrouw lag tussen auto's op de Keizersgracht. De vrouw deed later aangifte van verkrachting.

Nadat de eerste video massaal online was gedeeld, dook er een tweede video op. Daarop is te zien dat een groep vrouwen schreeuwt dat de man weg moet gaan. Ook maken ze trappende bewegingen. De man probeert de omstanders af te weren.

Vrouw was 'lappenpop'

Twee dagen na Koningsdag werd een verdachte opgepakt, een 27-jarige Italiaan die in Amsterdam verbleef. Hij zit sindsdien vast. De verdachte was vandaag niet aanwezig in de rechtbank.

Het slachtoffer is een Ierse vrouw van 36 jaar. De officier van justitie beschrijft het incident als een absolute nachtmerrie. De vrouw werd met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht en daar werd haar verteld dat er "iets seksueels met haar was gebeurd". Wat dat is, kan ze zich niet herinneren. Nu ze meer te horen en te zien heeft gekregen van die dag, zegt ze dat ze dat nooit had gewild.

Het Openbaar Ministerie gaat ervan uit dat de twee elkaar hebben ontmoet op Koningsdag. Op videobeelden heeft het OM gezien dat de twee op straat zoenen en uiteindelijk tussen de auto's belanden. Volgens het OM bestaat er geen twijfel over dat de man de vrouw heeft verkracht.

De politie die afkwam op meldingen van omstanders, zegt dat de vrouw nauwelijks aanspreekbaar was. Getuigen zeggen dat de vrouw leek op een 'lappenpop'. Volgens het OM toont dat aan dat de verdachte wist dat bij de vrouw de wil tot seks ontbrak.

Eerder ongewenst gedrag

De advocaat van de verdachte zegt dat ook hij veel dingen die op Koningsdag zijn gebeurd niet meer weet en dat hij gebeurtenissen in zijn verklaringen aan het invullen is.

De man kan zich wel een kus met de vrouw herinneren. Hij zegt daarover dat hij dat fijn vond. Ook weet hij nog dat hij door omstanders van de vrouw werd afgehaald. Volgens de officier van justitie verklaarde de man na het incident dat hij de liefde had bedreven met de vrouw, maar hij wist niet of de vrouw dat ook wilde.

De verdachte was volgens zijn advocaat dronken. Vandaag zei ze in de rechtbank dat er ook verklaringen waren van getuigen die denken dat de seks met wederzijdse instemming zou kunnen zijn gebeurd.

De advocaat vroeg om vrijlating, haar cliënt wil graag terug naar Italië, maar volgens de rechtbank bestaat de kans op vluchtgevaar en herhaling. Volgens de rechtbank zou er sprake kunnen zijn van seksuele ontremming bij de verdachte, de man zou eerder ook al seksueel ongewenst gedrag hebben vertoond. Hij zou zich eerder hebben afgetrokken in een Nederlands café en in een ander land zou hij zich volledig hebben ontkleed.

De verdachte wilde niet meewerken aan gesprekken met een psycholoog. Volgens het OM heeft hij de psycholoog bespuugd.

De volgende zitting in deze zaak is gepland op 9 oktober.

De man die verdacht werd van het dodelijke schietincident in Gouda gisteren, is overleden. Dat heeft de politie bekendgemaakt. Het gaat om de 53-jarige ex-partner van de vrouw die werd doodgeschoten.

De man werd na een urenlange zoektocht zwaargewond aangetroffen in de duinen bij Scheveningen. Dat was gisteravond rond 20.05 uur. Hulpdiensten konden hem niet meer redden. De politie gaat uit van zelfdoding.

De politie doet verder geen mededelingen over de verdachte. Omdat hij dood is, komt het niet tot een strafzaak, zegt de politie.

Gistermiddag werd aan de Bosweg in Gouda een 39-jarige vrouw uit Eindhoven doodgeschoten. Zij overleed ter plaatse.

113

Denk je aan zelfmoord of maak je je zorgen om iemand? Praten over zelfmoord helpt en kan anoniem via de chat op www.113.nl of telefonisch op 113 of 0800-0113.

Het Israëlische leger heeft een droneaanval uitgevoerd op het hoofdkwartier van het Syrische leger in Damascus. Op door de NOS geverifieerde beelden is de aanval op het hoofdkwartier te zien. Ook in de buurt van het presidentieel paleis is een grote rookpluim te zien.

De aanval houdt verband met de gevechten in de Zuid-Syrische stad Sweida. Het Syrische leger grijpt daar hard in, naar eigen zeggen om een eind te maken aan gevechten tussen druzen en soennitische bedoeïnen. De druzen vormen in Syrië een religieuze minderheid die door aanhangers van de eveneens soennitische regering als afvallige moslims worden beschouwd.

Israël werpt zich op als bondgenoot van de druzen, die ook in Israël een minderheid vormen. In een verklaring over de aanval in Damascus zegt het Israëlische leger dat het "ontwikkelingen en activiteiten" tegen druzische burgers in Zuid-Syrië blijft monitoren en zich op meerdere scenario's heeft voorbereid.

Grensgebied

Syrische druzen hebben vandaag geprobeerd de grens met Israël over te steken om daar een veilig heenkomen te zoeken. De Israëlische grensbewaking hield hen tegen, onder meer met traangas.

Israëlische druzen slaagden er wel in de grens te passeren. Zij wilden juist naar Syrië om de druzen daar te helpen. Het Israëlische leger zegt dat het deze druzen naar Israël wil terugbrengen. Premier Netanyahu riep de Israëlische druzen op niet naar Syrië over te steken.

Beelden van druzen die de grens oversteken naar Syrië:

Gisteren viel het Israëlische leger bij Sweida voertuigen van het Syrische leger aan. Er zijn berichten dat het leger zich daarna terugtrok naar posities buiten de stad.

Vandaag kwamen Sweida en omliggende dorpen onder artillerie- en mortiervuur te liggen. Dat was zo goed als zeker afkomstig van het Syrische regeringsleger.

Correspondent Midden-Oosten Daisy Mohr:

"Als ik de afgelopen dagen mensen in Sweida spreek, klinken er vaak harde knallen op de achtergrond. Inwoners vertellen dat er steeds minder elektriciteit en water is en dat ze zich heel veel zorgen maken over de komende dagen.

Veel mensen komen al dagen de deur niet uit of proberen een zo veilig mogelijke plek op te zoeken. Internetverbinding is er vandaag nauwelijks, er wordt gesproken over een black-out en een groeiende humanitaire crisis. Mensen vertellen dat ziekenhuizen het aantal gewonden niet aankunnen en dat er een gebrek is aan medicijnen.

Vluchten uit Sweida is volgens inwoners geen optie, omdat ze omsingeld zijn. Ze vragen zich af waarom de wereld zo stil is over de situatie. Maar velen klinken tegelijkertijd ook strijdvaardig: wij, de druzen, zullen nooit opgeven."

Het Syrische leger rukte maandag op naar Sweida. Bij de gevechten daar zijn volgens de Syrische mensenrechtenorganisatie SOHR, die vanuit Londen opereert, meer dan 200 doden gevallen.

In eerste instantie leken de druzen de komst van het leger te accepteren, maar al snel trok een invloedrijke druzische leider zich terug uit een afspraak over een staakt-het-vuren, omdat de Syrische militairen burgers zouden vermoorden.

Executies en plunderingen

Inwoners van Sweida en verslaggevers van persbureau Reuters maken melding van het plunderen en in brand steken van huizen en diefstal van auto's en meubels. Daarnaast zijn er berichten over standrechtelijke executies van druzische burgers en andere mensenrechtenschendingen door het leger.

De Syrische interim-president Ahmed al-Sharaa erkent de "betreurenswaardige schendingen" in Sweida. Hij zegt dat hij een onderzoek instelt en de verantwoordelijken ter verantwoording zal roepen.

Het regeringsleger bestaat voor een belangrijk deel uit voormalige islamistische strijdgroepen, die in december een eind maakten aan het regime van president Assad. Op sociale media gaan beelden rond van mishandelingen en vernederingen van druzen in Sweida door regeringssoldaten.

Bekijk deze video van Nieuwsuur (van begin mei) over wie de druzen zijn en waarom ze worden gewantrouwd door regerings-gezinde Syriërs?

De Amerikaanse nieuwssite Axios schreef vannacht dat de Amerikaanse regering Israël heeft gevraagd de aanvallen te staken. President Trump onderhoudt goede relaties met de Syrische interim-president Ahmed al-Sharaa.

De Israëlische minister van Defensie Katz zei vandaag dat Israël het Syrische leger blijft aanvallen, zolang het zich niet terugtrekt uit Sweida.

Vier medewerkers van de Universiteit Twente (UT) zijn vorig studiejaar vertrokken vanwege 'sociale onveiligheid'. Dat blijkt uit het jaarverslag van de universiteit in Enschede.

De universiteit schrijft in het verslag dat het bieden van een veilige leer, leef- en werkomgeving essentieel is, maar dat er desondanks tientallen klachten zijn binnengekomen over de sociale veiligheid. "Het verslag laat zien dat preventieve maatregelen niet altijd volstaan", schrijft de universiteit.

In totaal deden 35 mensen een melding bij de vertrouwenspersonen van de UT in het studiejaar 2023-2024. Het gaat om wisselende kwesties, van een verstoorde werkrelatie tot inadequate begeleiding bij promotie maar ook om drie meldingen van seksuele intimidatie.

Bij de UT werken ongeveer 4000 mensen. De woordvoerder noemt het aantal meldingen in verhouding "zeer beperkt".

Vaak oplossing en begrip

In 16 van de 35 gevallen is de kwestie opgelost via bijvoorbeeld bemiddeling. In acht dossiers lukte het niet om een oplossing te vinden, maar kon de medewerker wel verder door zich neer te leggen bij de situatie. "Vaak gaan de gesprekken over verwachtingen en communicatie tussen medewerkers. Soms missen medewerkers erkenning voor werk dat ze doen en verwachten ze credits, promotie of anderszins beloond te worden. Na gesprekken en bemiddeling kan het zijn dat er begrip is voor de situatie", aldus de UT-woordvoerder tegen RTV Oost.

Vier dossiers zijn nog niet afgerond en in vier gevallen vertrok een medewerker als gevolg van het gemelde conflict. Het is niet duidelijk of zij uiteindelijk vrijwillig of gedwongen zijn vertrokken. "Het is geen kwestie van er niets over willen zeggen, maar het mag en kan simpelweg niet bij dergelijke personeelsaangelegenheden", aldus de woordvoerder.

De politie in India heeft een man gearresteerd in verband met de aanrijding van Fauja Singh, de oudste marathonloper ter wereld. De atleet, van waarschijnlijk 114 jaar oud, werd zondag aangereden door een auto toen hij een weg overstak in zijn woonplaats in de Indiase deelstaat Punjab. Hij overleed de dag erna.

De verdachte reed volgens de politie op hoge snelheid in een SUV toen hij Singh aanreed. De auto is door de politie in beslag genomen. Volgens de politie had het leven van de hardloper gered kunnen worden als de 26-jarige bestuurder Singh onmiddellijk naar het ziekenhuis had gebracht. Dat melden Indiase media. Getuigen van de aanrijding zeiden dat Singh 1,5 tot 2 meter de lucht in werd geslingerd toen hij werd geraakt door de SUV.

Het is nog niet duidelijk wanneer de bestuurder voor een rechter moet verschijnen of wat voor strafmaat hij kan verwachten als hij schuldig wordt bevonden.

Singh had veel records op zijn naam staan. Hij was in 2011 in Toronto de eerste persoon boven de 100 die een volledige marathon liep. Hoewel op zijn paspoort stond dat hij op 1 april 1911 was geboren, werden zijn prestaties nooit erkend, omdat hij geen officiële geboorteakte had.

Verwerking van verlies

Omdat hij een sikh was, droeg hij tijdens het hardlopen altijd een tulband. Dat leverde hem de bijnaam de Tulband Tornado op. In 2016 stopte hij met het lopen van marathons, maar hij liep nog wel elke dag 16 kilometer.

Als jonge jongen werd Singh vaak gepest in zijn dorp vanwege zijn zwakke benen. Hij kon pas goed lopen toen hij vijf was. Singh ging nooit naar school en deed als kind niet aan sport. Hij werkte als boer en maakte beide wereldoorlogen en de turbulente verdeling van Brits-Indië in India en Pakistan mee.

Op zijn 83ste begon hij pas met hardlopen, om het verlies van een kind te verwerken. Singh woonde inmiddels in Londen, maar tijdens een bezoek aan India was hij getuige van de dood van zijn jongste zoon, die omkwam bij een ongeluk.

Terug in Londen werd Singh overmand door verdriet. Op een dag, tijdens een bezoek aan het plaatselijke spirituele centrum voor sikhs, ontmoette hij een groep oudere mannen die regelmatig ging hardlopen. Daar ontmoette hij ook de man die zijn hardloopcoach werd.

Viering van zijn leven

Singh kreeg wereldwijd bekendheid toen Adidas hem contracteerde voor een reclamecampagne uit 2004, waarin ook sportlegendes als Muhammad Ali voorkwamen. Hij droeg ook de Olympische fakkel tijdens de Olympische Spelen van 2012 in Londen.

Zijn hardloopclub en liefdadigheidsinstelling, Sikhs In The City, heeft aangekondigd dat op de komende evenementen in Ilford, Oost-Londen, waar hij sinds 1992 woonde, zijn leven en prestaties worden gevierd.

In Duitsland ruziën de deelstaten over de verdeling van de schoolvakanties. De twee zuidelijkste deelstaten doen niet mee aan het rotatiesysteem en willen dat ook niet. De reden: kinderen zouden nodig zijn om te helpen bij de oogst.

Het rotatiesysteem waarmee Duitsland de schoolvakanties eerlijk probeert te verdelen, bestaat al sinds 1964. Elke vijf jaar wordt een nieuwe verdeling gemaakt. Net als in Nederland wil men daarmee de verkeersdrukte spreiden en het toeristische seizoen zo lang mogelijk rekken.

Maar de deelstaten Beieren en Baden-Württemberg, die samen het zuiden van Duitsland vormen, hebben daaraan nooit meegedaan en hebben elk jaar op hetzelfde moment vrij, van eind juli tot half september. Van oudsher is het argument dat dan de kinderen nodig zijn om te helpen bij de oogst; Beieren en Baden-Württemberg tellen de meeste boerderijen.

Argument achterhaald

Maar die periode is ook de meest populaire. De onderwijsminister van Noordrijn-Westfalen, met op twee na de meeste boerderijen van Duitsland en de grootste qua bevolking, zwengelde daarom deze week de discussie weer aan door in een interview een eerlijke verdeling tussen alle deelstaten voor te stellen.

Ook andere deelstaten en onderwijsinstellingen laten nu van zich horen. Zij willen dat het zuiden ook mee gaat doen met het rotatiesysteem. Volgens hen is het oogst-argument achterhaald.

Zowel in het boerenbedrijf als in de wetgeving is sinds de jaren 60 het nodige veranderd. Er zijn minder boerderijen en veel is geautomatiseerd; het gaat nog maar om een klein aantal kinderen. Zij mogen bovendien volgens de wet maximaal 3 uur per dag meewerken en alleen tussen 8.00 uur en 18.00 uur.

Goedkoper op vakantie

Ook vinden de andere deelstaten het oneerlijk dat mensen in Beieren en Baden-Württemberg ieder jaar goedkopere vakanties kunnen boeken in september en men in de noordelijke deelstaten altijd gebonden is aan het veel duurdere hoogseizoen. Steeds meer deelstaten sluiten zich aan bij het pleidooi voor een "eerlijk, modern systeem".

Maar de zuidelijke deelstaatbesturen zetten hun hakken vol in het zand. "Onmogelijk", vindt de onderwijsminister van Beieren, die zegt dat hij geen verandering zal accepteren. "Het vakantieritme zit diep in het Beierse dna verankerd." De komende tijd moet de verdeling gemaakt worden voor de vakanties na 2030.

In Zuid-Korea gaat voor de tweede keer het proces van start tegen Kim Jae-gyu, het hoofd van de geheime dienst die in 1980 werd geëxecuteerd voor de moord, een jaar eerder, op president Park Chung-hee en een lijfwacht.

Het Zuid-Koreaans Hooggerechtshof gaf in februari groen licht voor een nieuwe behandeling van de zaak. Het verzoek daarvoor kwam van de familie van Kim, die vindt dat hij geen eerlijk proces heeft gehad.

Het hof ging daarin mee, omdat uit onderzoek was gebleken dat Kim voorafgaand aan het proces dagenlang was gemarteld. Hij kreeg onder meer elektrische schokken toegediend.

Kims toenmalige advocaat zegt dat hij verklaringen die getuigen destijds aflegden nooit heeft mogen inzien en dat de rechters instructies kregen van het militaire regime. Uiteindelijk stemden 7 van de 13 rechters voor veroordeling van Kim.

Vertrouweling

President Park was in 1961 door een staatsgreep aan de macht gekomen. Onder zijn leiding maakte Zuid-Korea een ongekende economische bloei door, maar veranderde het ook in een militaire dictatuur waar elk protest hard de kop werd ingedrukt.

Zijn vriend en vertrouweling Kim deed daaraan mee, eerst als militair, daarna als hoofd van de gevreesde geheime dienst KCIA. In de avond van 26 oktober 1979 schoot hij Park in het bijzijn van KCIA-officieren dood.

De vraag die in het democratische Zuid-Korea van nu op tafel ligt, is of Kim verraad pleegde of een revolutie wilde ontketenen, zoals hij zelf tijdens het proces verklaarde. Vermoordde hij Park om zelf president te worden of om de bevolking van Zuid-Korea te verlossen van de dictatuur en de democratie te herstellen?

Tegen zijn rechters zei hij dat hij wel moest ingrijpen, omdat Zuid-Korea door de wreedheid van het Park-regime de steun van de VS dreigde te verliezen. Dat zou het land in een chaos storten. Veel Koreanen geloven dat niet, omdat hij het wrede regime van Park jarenlang steunde en er als hoofd van de KCIA medeverantwoordelijk voor was

Kort voordat hij werd opgehangen, zei Kim nogmaals dat hij niet zelf de macht had willen grijpen, maar een einde wilde maken aan de dictatuur. "Het doel van de revolutie van 26 oktober was het herstel van de democratie en het voorkomen van verder bloedvergieten."

Het is niet zeker dat ASML, de Brabantse fabrikant van chipmachines, volgend jaar blijft groeien, terwijl het bedrijf daar wel vanuit was gegaan. Dat heeft de directeur gezegd bij de presentatie van de halfjaarcijfers. "Hoewel we in 2026 nog steeds groei verwachten, kunnen we dat op dit moment niet garanderen."

ASML maakt machines waarmee andere bedrijven chips kunnen maken. Dat is een levendige sector door de groei van kunstmatige intelligentie (vaak uit het Engels afgekort tot AI), maar de chipindustrie kampt met de dreiging van importheffingen uit de Verenigde Staten.

Die onzekerheid heeft al het hele jaar gevolgen voor ASML, maar het afgelopen kwartaal was "iets minder negatief" dan verwacht, zegt het bedrijf. De omzet kwam in de afgelopen drie maanden uit op 7,7 miljard euro. Dat is vergelijkbaar met het eerste kwartaal van dit jaar.

Bij de opening van de beurs ging de prijs van een ASML-aandeel flink onderuit. Een uur na het nieuws rond de halfjaarcijfers was het aandeel bijna 7 procent minder waard.

'Onzekerheid neemt toe'

De onzekerheid in de markt neemt toe, zegt ASML. Zo is de Amerikaanse overheid in april een onderzoek gestart naar mogelijke importheffingen speciaal voor de chipindustrie. Dat zou betekenen dat de machines van ASML, maar ook de chips zelf en de producten waar chips in zitten, duurder kunnen worden.

Importheffingen kunnen ASML direct raken, zegt het bedrijf. Bijvoorbeeld op machines of onderdelen die naar de VS verscheept worden of als er vanuit Europa weer tegenmaatregelen komen. Een deel van de productie van ASML loopt via de Verenigde Staten. Bij importheffingen over en weer betaalt het bedrijf dus dubbel.

Optimistisch over lange termijn

De onzekerheid heeft nu al gevolgen voor de chipindustrie. Zo merken bedrijven die aan ASML leveren dat zij minder bestellingen krijgen, zeggen ze tegen Nieuwsuur. Die bedrijven zijn kwetsbaarder: sommige zijn voor hun bestaan voor een groot deel afhankelijk van ASML, hun grootste klant.

Hoewel de grote klap vooralsnog uitblijft, raakt de onzekerheid de chipsector dus toch. ASML houdt nog steeds rekening met groei in 2026, maar kan dat niet meer zo hard beloven als het eerder deed.

Op de lange termijn blijft het bedrijf uit Veldhoven optimistisch, onder meer door de investeringen in AI, waar chips en dus chipmachines voor nodig zijn. De omzet van ASML zit nu jaarlijks tegen de 30 miljard euro aan. Het bedrijf verwacht dat over vijf jaar te kunnen verdubbelen tot 60 miljard.

De afgelopen dagen zijn er berichten naar buiten gekomen over een nieuw schietincident in Gaza, in de buurt van een distributiepunt van de Israëlisch-Amerikaanse organisatie GHF. Op 14 juli verschenen op sociale media beelden van een menigte Palestijnen die onder vuur werd genomen op minder dan 750 meter afstand van 'Secure Distribution Site 2' (SDS2), ten noorden van Tel al-Sultan, in de zuidelijke stad Rafah. Volgens ooggetuigen en journalisten vond het incident plaats op zaterdag 12 juli.

Journalisten proberen zoveel mogelijk vast te stellen of dergelijke informatie klopt. Zo ook bij deze video. De NOS heeft de beelden geverifieerd aan de hand van open bronnen. In dit artikel lees je hoe dat in zijn werk gaat.

In de videoclip is te zien hoe kogels op enkele meters afstand van een aantal individuen inslaan op een duin, terwijl de menigte dekking probeert te zoeken. Even later is te horen hoe kogels vlak over de hoofden van de menigte suizen.

Bekijk hier de beelden:

De locatie is vastgesteld aan de hand van satellietbeelden van 13 juli. Verder zijn de details die op beeld te zien zijn, gekoppeld aan details die we op satellietbeeld en eerdere beelden van deze locatie kunnen waarnemen.

Drie voertuigen

De satellietbeelden van Planet Labs, gemaakt op de ochtend van 13 juli, laten een grote groep mensen zien in de buurt van het distributiepunt van GHF. 350 meter ten zuiden van deze groep staan drie Israëlische voertuigen, binnen schietafstand van de menigte en als buffer tussen de mensen en het distributiepunt. Op de weg naast de voertuigen staan betonnen blokken die voorkomen dat voertuigen bij het distributiepunt kunnen komen.

In een rapport op 12 juli schrijft GHF dat er inderdaad voedsel is uitgedeeld bij het bewuste distributiepunt. Andere locaties waren wegens onderhoud gesloten.

Verder ten noorden van de wachtende menigte is een tweede groep mensen te zien, bij een wegversperring. Ten zuiden van de Israëlische voertuigen staan binnen het distributiepunt van GHF voorraden opgesteld, waarschijnlijk voor de voedselpakketten waarvan de Palestijnen afhankelijk zijn. Eerdere satellietbeelden van 30 juni tonen eenzelfde soort situatie.

Daarnaast zijn op de beelden masten te zien, verbonden door kabels. Beeld dat de NOS eerder van deze locatie heeft geverifieerd, toont precies dezelfde masten op deze locatie. Op die beelden, van 27 juni 2025, zijn ook geweerschoten waar te nemen. Het is dus niet de eerste keer dat er op deze locatie werd geschoten. De masten komen precies overeen met de masten die we terugvinden op het satellietbeeld van deze locatie.

Stand van de zon

De beelden zijn niet eerder op het internet verschenen dan 14 juli en zijn dus recent geüpload. Het weer dat is te zien, komt overeen met dat van afgelopen zaterdag. Ooggetuigen en lokale journalisten stellen dat het beeld op 12 juli in de ochtend is gemaakt. Aan de hand van de stand van de zon en de schaduwen stellen we vast dat de video tussen 08.30 en 09.30 uur moet zijn gemaakt.

Tegelijkertijd wordt er op sociale media om 09.28 uur door een Palestijnse journalist op zijn Telegram-kanaal melding gemaakt van gewonden door geweervuur nabij het Amerikaanse distributiepunt. Het satellietbeeld van 13 juli is ook in de ochtend gemaakt, dus het is aannemelijk dat Palestijnen zich hier 's ochtends verzamelen voordat ze doorlopen naar het distributiepunt van GHF. Dat blijkt ook uit eerdere beelden van deze locatie die in de ochtend zijn gemaakt.

Inwoners van de Parkbuurt in Zandvoort zijn zo klaar met verkeersdrukte en parkeeroverlast dat ze hun straten regelmatig digitaal afsluiten in navigatie-apps. De gemeente is niet te spreken over de 'guerrilla-actie' van de inwoners en heeft nu meerdere borden geplaatst met daarop de tekst 'navigatie uit', om bezoekers toch richting parkeerterreinen te loodsen.

Navigatie-apps als Google Maps hebben een functie waarin mensen zelf meldingen kunnen doen van verkeerssituaties als een ongeval of een wegafsluiting. Als genoeg mensen eenzelfde situatie melden, neemt de app die informatie over. Volgens de regionale omroep NH melden tientallen inwoners van de Parkbuurt op drukke dagen dat hun straten afgesloten zijn, om dagjesmensen te weren uit de wijk.

Zo ziet de kaart er dan uit:

Wethouder Gert-Jan Bluijs vindt dat de bewoners van de Parkbuurt andere wijken met verkeersproblemen opzadelen. "Ik snap dat daar af en toe geen plek is en dat er wel eens zoekverkeer rijdt, maar dit kan echt niet. Je verplaatst zo de overlast naar andere wijken. Je creëert chaos."

Als reactie heeft hij daarom borden bij de toegangswegen van Zandvoort laten plaatsen met de tekst: 'Navigatie uit, P-route volgen'. De tekst wordt weergegeven in het Nederlands en Duits.

Open voor pakketbezorgers

"We sluiten de buurt niet de hele week, alleen tijdens heel drukke weekenden. Van vrijdag tot en met maandag", legt een buurtbewoner uit, die anoniem wil blijven. "Doordeweeks zijn we 'open', voor pakketbezorgers bijvoorbeeld en gasten."

De anonieme inwoner is niet van plan om te stoppen met het afsluiten van wegen in de navigatie-apps. "De gemeente houdt ons al heel lang aan het lijntje en we zijn dat zat. We houden dit vol, totdat ze eens echt actie ondernemen."

Rond Rotterdam hebben vanochtend korte tijd geen treinen gereden door een storing. Op de trajecten Rotterdam - Den Haag, Rotterdam - Leiden en Rotterdam - Utrecht lag het verkeer stil. Dat duurde ongeveer van 07.30 uur tot 09.30 uur.

Volgens ProRail was er een storing in de treinbeveiliging, het systeem dat ervoor zorgt dat treinen veilig kunnen rijden. "Denk aan het monitoren van de treinen en de seinen en wissels", zegt een woordvoerder van de spoorbeheerder.

De storing was tussen 08.00 uur en 08.30 uur korte tijd verholpen, maar keerde snel weer terug. Rond 09.00 uur was deze weer verholpen. Hoe de storing is ontstaan, is niet duidelijk.