NOS Nieuws - Algemeen

Italië heeft een wet aangenomen die draagmoederschap internationaal als misdrijf bestempelt. Italianen die een kind krijgen met een draagmoeder, waar ook ter wereld, riskeren daarmee in Italië een celstraf en boete tot 1 miljoen euro.

Premier Giorgia Meloni reageerde gisteren verheugd op de formalisering van de wet. "Het wetsvoorstel dat het huren van baarmoeders tot een universele misdaad maakt, is eindelijk wet", schreef ze op X. Zij noemde het "een regel van gezond verstand tegen de commercialisering van het vrouwelijk lichaam en kinderen".

In Italië was het draagmoederschap al verboden. Nu dus ook in het buitenland, maar er wordt getwijfeld of de aangenomen wet wel uitvoerbaar is, omdat niet zeker is of Italië dit buiten de eigen landsgrenzen strafbaar kan stellen.

In Nederland is draagmoederschap niet verboden, maar mag er geen geld voor worden gevraagd. Na de geboorte van het kind kunnen de wensouders het kind opnemen in hun gezin met toestemming van de draagmoeder. Soms is er ook toestemming van de Raad voor de Kinderbescherming nodig.

Vorig jaar kwam er in Nederland een wetsvoorstel waarmee Nederland als een van de eerste landen van Europa het ouderschap na draagmoederschap wettelijk ging regelen. De nieuwe wet moet regelen dat de draagmoeder al vóóraf het ouderschap kan overdragen aan de wensouders, maar nu de politieke verhoudingen in Den Haag zijn veranderd staat de wet op de tocht.

Katholiek geïnspireerd

In Italië is een deel van de bevolking progressiever dan de regering zelf, die nog zeer katholiek geïnspireerd wordt. Linkse partijen en ook regenboogouders hebben geprobeerd zich tegen de wet te verzetten, maar omdat de rechtse conservatieve partijen in Italië een meerderheid hebben, kwam de wet er toch door.

In Italië maken naar schatting ongeveer 250 koppels per jaar gebruik van draagmoederschap. Dat zijn voor het overgrote deel heterokoppels die geen kinderen kunnen krijgen. Voor 10 procent gaat het om homoseksuelen.

De machtsverhoudingen tussen Nederland en de drie Caribische landen in het Koninkrijk moeten meer in balans komen. Dat schrijft de Raad van State in een advies.

Dit jaar bestaat het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden zeventig jaar en dat was voor de Raad van State reden om een zogenoemd spontaan advies af te geven als belangrijkste adviseur van regering en parlement over wetgeving en bestuur. Gisteren werd het advies overhandigd aan premier Schoof en staatssecretaris Szabó (Koninkrijksrelaties).

In het advies, dat ruim zestig pagina's telt, benadrukt de Raad van State dat het Statuut na zeven decennia nog altijd relevant is, maar dat het wel met een moderne blik moet worden geïnterpreteerd.

Het Statuut regelt de verhoudingen tussen Nederland en de Caribische eilanden Curaçao, Aruba en Sint-Maarten. Aruba werd in 1986 autonoom met een eigen regering en parlement. Curaçao en Sint-Maarten kregen diezelfde status in 2010, toen de Nederlandse Antillen ophielden te bestaan. De eilanden Bonaire, Sint-Eustatius en Saba zijn sinds dat jaar bijzondere gemeenten van Nederland en vallen direct onder Haags gezag.

De Raad van State omschrijft twee pijlers die belangrijk zijn voor de toekomst van het Koninkrijk: "Constructieve samenwerking en onderlinge bijstand" en "bijdragen aan evenwichtiger verhoudingen en wederzijds begrip". Het rapport stelt dat de machtsverhoudingen tussen Nederland en de Caribische landen, Aruba, Curaçao en Sint-Maarten beter in balans moeten komen, om zo de belangen van alle burgers te dienen.

Vervolgens stipt de Raad in het advies vier zaken aan die nu tot ongelijkheid in het Koninkrijk leiden. Zo zouden inwoners van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten het recht moeten krijgen om te stemmen voor de Tweede Kamer.

Dit zou hun meer directe invloed geven op de wetten die in de Rijksministerraad worden aangenomen en die dus ook voor de Caribische landen gelden. Momenteel hebben enkel inwoners van de bijzondere gemeenten Bonaire, Sint-Eustatius en Saba dit recht.

Ministers in minderheid

De Raad van State schrijft verder dat de Caribische gevolmachtigde ministers in de Rijksministerraad, waar wetten voor het hele Koninkrijk worden voorbereid en goedgekeurd, altijd in de minderheid zijn ten opzichte van de Nederlandse ministers (zestien Nederlandse ministers versus drie gevolmachtigde ministers van de Caribische landen).

Daar komt bij dat de drie gevolmachtigde ministers niet rechtstreeks verantwoording hoeven af te leggen aan hun parlementen, omdat ze zijn aangesteld door hun kabinetten. Ze kunnen daardoor ook niet door de parlementen van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten tot verantwoording worden geroepen. De Raad zou hun positie daarom graag "verstevigd" zien worden, zodat ze meer rechtstreeks hun parlementen - en dus het volk - vertegenwoordigen.

Om de verhoudingen meer in balans te brengen, adviseert de Raad om afspraken te maken die de invloed van de Caribische landen vergroten. Dat kan bijvoorbeeld door de Caribische ministers meer inspraak in, en betrokkenheid bij, het besluitvormingsproces te bieden.

De Raad van State stelt daarnaast voor om de parlementen van de Caribische landen een grotere rol te geven bij de voorbereiding en vaststelling van rijkswetgeving, oftewel wetten die gelden voor het gehele Koninkrijk.

Op dit moment worden rijkswetten alleen behandeld in de Nederlandse Eerste en Tweede Kamer, zonder dat de Caribische parlementen er veel over te zeggen hebben. Door hen meer inspraak te geven, zouden de belangen van de Caribische burgers beter worden vertegenwoordigd.

Schoof gaat advies bestuderen

De Raad pleit ook voor het invoeren van een bindende geschillenregeling. Dit betekent dat er bij een conflict tussen Nederland en de Caribische landen over bijvoorbeeld de interpretatie van het Statuut een onafhankelijke instantie een bindend oordeel kan geven. Hierdoor wordt voorkomen dat Nederland altijd de doorslaggevende stem heeft bij geschillen binnen het Koninkrijk, wat nu wel het geval is.

Het opzetten van deze geschillenregeling staat al sinds 2010 in het Statuut. "Maar veertien jaar later is er nog steeds geen regeling en is de vormgeving zelf onderwerp van geschil", schrijft de Raad van State.

Voor het advies sprak de raad met onder anderen oud-bestuurders, wetenschappers en met de gouverneurs en Raden van Advies van Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Premier Schoof zei na het ontvangst nemen van het rapport dat zijn kabinet het advies gaat bestuderen.

Of gepensioneerden er volgend jaar iets bij krijgen wordt een dubbeltje op zijn kant. De grote pensioenfondsen zijn wat somberder over de mogelijkheden om de pensioenen in januari mee te kunnen laten stijgen met de inflatie. Bij veel fondsen zijn de dekkingsgraden de afgelopen maanden licht gedaald.

Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) verwachtte bijvoorbeeld in juli al dat de pensioenen in 2025 gelijk zouden blijven aan die van dit jaar. Het definitieve besluit wordt pas halverwege november genomen. Dat de dekkingsgraad van het fonds voor twee miljoen zorgmedewerkers sindsdien verder is gedaald belooft geen verandering van die eerdere verwachting.

PFZW-bestuursvoorzitter Joanne Kellermann spreekt wel van goede rendementen uit het afgelopen kwartaal, maar wijst naar de gedaalde rente. "Daardoor moeten we meer geld opzij zetten voor de huidige en toekomstige pensioenen."

Renteverlagingen

Omdat de inflatie in Europa langzaam onder controle begint te komen, verlaagde de Europese Centrale Bank (ECB) dit jaar twee keer de rente. Vanmiddag besluit de ECB of de rente opnieuw lager gaat.

Bij ABP hadden de renteverlagingen "nadelige invloed" op de waarde van alle toekomstige pensioenuitkeringen, schrijft het pensioenfonds voor ambtenaren en leerkrachten. Ook hier steeg het rendement van beleggingen in het derde kwartaal, maar ging de financiële positie licht achteruit.

Bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen zegt dat er "nog een paar spannende weken te gaan zijn" tot de knoop wordt doorgehakt om de pensioenen van ABP wel of niet mee te laten stijgen met de prijsstijgingen. Dat gebeurt eind november. ABP zegt wel gebruik te maken van soepeler regels, omdat het fonds in 2027 overstapt naar het nieuwe pensioenstelsel.

PMT, het pensioenfonds voor de metaal- en technieksector, stelt dat de huidige beleidsdekkingsgraad van 109 procent "nog onvoldoende is" om volgend jaar pensioenverhogingen door te voeren. Voorzitter Terry Troost zegt wel dat het fonds "comfort" biedt voor de overgang naar het nieuwe stelsel. Die overgang wil PMT in 2026 maken.

Het is opnieuw niet gelukt om het gezonken vrachtschip bij Borgharen te bergen. Het schip ligt nog steeds erg vast en het is niet gelukt er verdere beweging in te krijgen, meldt Rijkswaterstaat.

Rijkswaterstaat is al sinds maandagnacht bezig met voorbereidingen voor het bergen van het vrachtschip. Een eerste poging mislukte toen een kabel knapte die een ponton met de wal verbond.

Voor een tweede poging werd gisteren geprobeerd om het schip lichter te maken, schrijft L1. Zo is er onder meer zand uit het vrachtschip gehaald en werden de luiken van de laadruimte verwijderd. Ook was er rondom het schip gebaggerd. Ondanks de extra maatregelen lukte het niet om het schip los te krijgen.

Vandaag wordt er opnieuw geprobeerd om het vrachtschip los te trekken. Op welke manier dat zal gebeuren, is nog niet duidelijk. "We onderzoeken nu verder hoe we het schip bij de stuw weg kunnen krijgen, zodat we daar zo snel mogelijk mee aan de slag kunnen", aldus Rijkswaterstaat.

Tijdelijke waterkering

Het schip van 67 meter lang botste zaterdag door een zeer sterkte zijstroming tegen de stuw van Borgharen in de Maas bij Maastricht, waarna het vaartuig water maakte en zonk. Twee bemanningsleden werden van boord gehaald door de brandweer. Niemand raakte gewond.

Ondertussen heeft Rijkswaterstaat een tijdelijke waterkering gebouwd. Dit om te voorkomen dat er te veel water tussen België en Borgharen wegstroomt.

Normaal gesproken zou de stuw dit tegenhouden, maar door de botsing ligt het schip deels in de scheepvaartopening van de stuw en kan die nu niet volledig dicht. Als het schip is geborgen, kan ook de schade aan de stuw worden onderzocht.

Honderden One Direction-fans komen samen in Buenos Aires bij het hotel waar Liam Payne is overleden. De Britse voormalig One Direction-zanger kwam om bij een val van de derde verdieping. Hij was 31 jaar.

Lokale autoriteiten zeggen dat hij van het balkon van zijn kamer is gesprongen. Payne was mogelijk onder invloed van drugs of alcohol, zegt de Argentijnse politie. Het is niet duidelijk of het gaat om een ongeluk of dat er sprake is van opzet.

Fans verzamelen zich rond het hotel in de wijk Palermo en branden kaarsen. Velen zijn in tranen. "We konden het niet geloven", zegt een van de fans tegen persbureau Reuters.

Onder Nederlandse fans gaat een oproep rond om de zanger om 13.00 uur te herdenken op Utrecht Centraal.

'Meteen gekomen'

Een andere fan zegt tegen The Guardian dat ze nog lang buiten zullen blijven. "Ik ben verdrietig en geshockeerd. Zodra ik het nieuws hoorde ben ik meteen gekomen. Ik zit al tien jaar bij de Argentijnse One Direction fanclub. Ik blijf zeker nog uren voor het hotel".

Rond 20.00 uur kwam er politie om de menigte onder controle te houden. Het lichaam van Payne is meegenomen in een brandweerbusje. De fans applaudisseerden en huilden toen het busje wegreed.

Payne was in Argentinië om een concert bij te wonen van mede-One Directionlid Niall Horan eerder deze maand. Ook andere ex-leden van de band waren bij dat concert. Een woordvoerder van de hulpdiensten zegt dat er rond 17.00 uur een melding was gemaakt dat er een persoon gevallen was op de binnenplaats van het hotel.

"Mijn hart is gebroken", zegt een fan tegen The Guardian. "Ik zag hem een paar weken geleden bij Nialls show. Hij was aan het zingen en dansen en springen."

Minste aandacht

Liam Payne werd bekend op 16-jarige leeftijd, toen hij bij het programma The X Factor in een boyband werd gezet door jurylid Simon Cowell. One Direction werd meteen een grote hit, legt muziekjournalist Atze de Vrieze uit op het NOS Radio 1 Journaal.

"Ze werden niet alleen in Engeland groot, maar al heel snel in de VS en wereldwijd. Ze hebben in Nederland ook de Johan Cruijff Arena volgespeeld. Hun fanbase is altijd heel trouw gebleven, ook nadat ze uit elkaar gingen.", aldus De Vrieze. Nadat de band in 2016 uit elkaar ging brachten de leden soloplaten uit - maar niet allemaal even succesvol. Harry Styles werd het meest succesvol.

"Anderen hebben geen mainstreambekendheid, maar kunnen door die loyale fanbase wel een Ziggodome uitverkopen. Bij Liam was dat anders. Hij kreeg de minste aandacht tijdens zijn tijd bij One Direction, omdat hij de doelgroep niet aan zich kon binden.", legt De Vrieze uit.

Drugs en alcohol

Ook was Payne getroebleerd door alcohol en drugs en verdween hij de afgelopen jaren vaak van de radar. De laatste tijd was dat anders, omdat er verhalen opdoken van zijn exen die verhalen deelden over geweld en misbruik in hun relatie. Het laatste wat over hem naar buiten kwam is dat hij aanwezig was bij een concert van Niall Horan.

"Daar vonden sommige fans dat hij te aanwezig was, en dat hij de aandacht afgesnoept had van zijn ex-collega. Hij was overduidelijk onder invloed, en gedroeg zich heel merkwaardig. In het hotel net voor zijn dood blijkt ook dat er sprake was van agressie en drugsgebruik. Of hij gesprongen of gevallen is, is niet duidelijk. Maar dat het niet goed met hem ging is zeker."

Fans steken kaarsjes aan voor het hotel:

Andere leden van One Direction, zoals Zayn Malik en Harry Styles, hebben nog niet gereageerd op de dood van Payne.

Artiesten als Charlie Puth en Shawn Mendes reageren geschokt over het overlijden. De moeder van Harry Styles heeft een foto van Payne gedeeld met de tekst "Just a boy...".

Honderden fans in rouw na schokkende dood van Payne

Democratisch presidentskandidaat Kamala Harris heeft een bij vlagen onstuimig interview gegeven aan Fox News. De vicepresident werd door presentator Bret Baier bijna 30 minuten lang kritisch ondervraagd over onder meer het migratiebeleid, de mentale capaciteiten van president Biden en de zorg voor transgender gevangenen.

Het was voor Harris het eerste interview op de conservatieve zender. Hoewel ze zeker niet alle kijkers zal hebben overtuigd, zal ze hopen dat in de nek-aan-nekrace om het Witte Huis zo'n gedurfde stap kiezers losweekt van haar tegenstander. Ze benoemde dan ook expliciet dat ze de steun heeft van veel Republikeinse kopstukken die genoeg hebben van de oud-president.

Volgens Harris zitten Amerikanen niet te wachten op een tweede termijn van Trump:

Baier legde Harris vanaf het begin het vuur na aan de schenen. "Hoeveel illegale immigranten schat u dat uw regering heeft laten lopen?", was zijn eerste vraag. Toen Harris geen concreet getal wilde noemen, opperde hij dat het er zes miljoen waren, waarna Harris geprikkeld reageerde dat hij haar onderbrak.

"Laat me even uitpraten en dan beantwoord ik de vraag", maande ze hem, om vervolgens toe te geven dat het "migratiesysteem kapot is en gemaakt moet worden".

Moorden door illegale migranten

Baier confronteerde haar met de gevolgen van het beleid door te verwijzen naar de moord op de 12-jarige Jocelyn Nungaray, die werd gedood door een illegale migrant die uit hechtenis was vrijgelaten. Fox News bericht vaker over dit soort 'migrant crime', hoewel illegale immigranten over het algemeen minder crimineel zijn.

"Bent u deze families geen excuses verplicht", vroeg Baier over deze en enkele andere moordzaken. Harris zei intens mee te leven met de nabestaanden, maar legde ook de verantwoordelijkheid bij Trump, die een grensoplossing van beide partijen in het Congres torpedeerde.

"Donald Trump hoorde van die wet en gaf opdracht die de nek om te draaien, omdat hij liever campagne voerde over dit probleem dan er een oplossing voor te vinden", verweerde Harris zich. Baier wierp daarop tegen dat de regering-Biden de eerste twee jaar ook onder partijgenoten niet voldoende steun had gevonden.

Bangmakerij

Naast vragen over migratie haalde Baier nog een ander onderwerp aan dat zijn conservatieve Fox-kijkers belangrijk vinden deze verkiezing: de financiering van transgenderzorg. Hij wees op een verkiezingsspotje van de Trump-campagne waarin de regering-Biden wordt bekritiseerd omdat geslachtsoperaties voor gevangenen met belastinggeld worden betaald.

Harris verdedigde zich door te zeggen dat dit nu eenmaal de wet was voor medische zorg in gevangenissen en deze regel ook al gold tijdens Trumps ambtstermijn. Ze betichtte Trump van bangmakerij over een kleinigheid: volgens het gevangenisbeheer ging het in totaal slechts om twee gevallen.

"Hij heeft 20 miljoen dollar voor die spotjes uitgetrokken om kiezers bang te maken, omdat hij feitelijk geen plan heeft dat draait om wat het Amerikaanse volk nodig heeft", wierp ze tegen. Zij zei met een huizenplan, economische investeringen en belastingverlichting voor jonge gezinnen dat wel te hebben.

Onbekwaam

Baier vroeg Harris ook naar de mentale capaciteiten van huidig president Biden, die na een dramatisch verlopen debat met Donald Trump afzag van een tweede termijn en Harris naar voren schoof. Baier vroeg Harris recht voor zijn raap wanneer zij gemerkt had dat zijn denkvermogen achteruitging, een vraag die zij afweerde.

"Joe Biden staat niet op het stembiljet", antwoordde ze, al voegde ze er wel aan toe dat de president nog altijd in staat is de belangrijke beslissingen te nemen. Volgens haar is het juist Donald Trump die bewijst niet capabel te zijn. "Daarom zeggen zijn voormalige chef-staf, minister van Defensie, veiligheidsadviseur en vicepresident dat hij onbekwaam is", zei ze.

Harris werd ook gevraagd of ze de functie van president anders gaat invullen dan Biden. "Laat ik duidelijk zijn: het wordt geen voortzetting van Joe Bidens presidentschap", benadrukte ze, nadat ze in een ander interview nog had aangegeven dat ze "helemaal niets" anders zou hebben gedaan dan Biden.

Over waarover ze dan andere beslissingen zou hebben genomen, zei Harris niets, wel vulde ze aan dat ze bereid is pragmatisch te zijn en ook goede suggesties van Republikeinen of zakenmensen over te zullen nemen. Ook benadrukte ze "niet mijn hele carrière in Washington te hebben doorgebracht".

De kersverse secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte leidt vandaag en morgen op het hoofdkwartier in Brussel zijn eerste bijeenkomst met de defensieministers van het bondgenootschap.

Ook Oekraïne is bij het overleg. De Oekraïense minister van Defensie geeft een toelichting op het 'overwinningsplan' dat president Zelensky gisteren presenteerde. NAVO-lidmaatschap is daarbij volgens hem essentieel. Maar hoe realistisch is het dat Oekraïne ook echt lid wordt?

Rutte maakte sinds zijn aantreden duidelijk dat Oekraïne voor hem een topprioriteit is. Zijn eerste buitenlandse reis had als bestemming Kyiv. En op zijn persconferentie zei Rutte gistermiddag: "Ik weet zeker dat Oekraïne zich op een dag zal aansluiten bij de NAVO". Hij benadrukte dat alle steun die NAVO-landen nu geven aan Oekraïne, erop gericht is het land voor te bereiden op toetreding.

Op het eerste gezicht zijn het bemoedigende boodschappen voor het land in oorlog, maar voordat de hartelijke woorden kunnen worden omgezet in resultaat zijn er nog heel wat hordes te nemen.

Kunnen is niet willen

Zo zegt de Amerikaanse president Biden dat lidmaatschap onmogelijk is zolang Oekraïne in oorlog is. De Amerikanen vrezen dat de NAVO anders in een directe confrontatie kan komen met Rusland. En daarmee zitten ze op één lijn met Duitsland. Artikel 5 van de NAVO bepaalt immers dat lidstaten een aanval op één lidstaat beschouwen als een aanval op alle lidstaten. En dat ze de lidstaat die wordt aangevallen helpen.

"Het gaat over kunnen en willen", zegt Anna van Zoest, directeur van de Atlantisch Commissie, een denktank van NAVO-watchers. Wat betreft het kunnen: onder NAVO-kenners gaat een scenario rond waarbij alleen het grondgebied van Oekraïne dat niet in oorlog is met Rusland toetreedt tot de NAVO. Dat zou mogelijk zijn als een duidelijke grenslijn wordt afgesproken en zou tegemoet kunnen komen aan de bezwaren van de Amerikanen en Duitsers.

"Het zou dus echt wel kunnen, aan creativiteit geen gebrek. Maar bij het willen, daar loopt het spaak."

Alle 32 NAVO-landen moeten het uiteindelijk eens zijn met het lidmaatschap. En behalve de VS en Duitsland zijn er andere landen met op zijn zachtst gezegd grote twijfels. De Ruslandgezinde Slowaakse president Fico heeft zelfs al gezegd dat hij toetreding van Oekraïne nooit zal toestaan.

Tel daarbij op Hongarije, dat nauwe banden heeft met Rusland en de bemiddelende rol van Turkije. "Die landen willen Rusland ook niet tegen de borst stuiten", zegt NAVO-kenner Van Zoest.

Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en ook Nederland lijken minder bang voor escalatie, maar houden volgens Van Zoest toch ook een slag om de arm. "Alleen Polen en de Baltische staten, landen die een grens delen met Rusland en een eigen geschiedenis met Rusland hebben, willen Oekraïne zo snel mogelijk binnenhalen."

Vaag perspectief

Zolang de NAVO-lidstaten niet op een lijn zitten, blijft het toekomstperspectief voor Oekraïne vaag. De NAVO zei al in 2008 dat het land ooit lid zal worden, maar zonder tijdspad en voorwaarden te noemen. Van Zoest: "En dat is eigenlijk wat Rutte blijft zeggen. Weinig meer dan is afgesproken in 2008 en op recente toppen is bevestigd."

Bij de bijeenkomst van de NAVO-defensieministers worden er hoe dan ook nog geen toezeggingen verwacht over het lidmaatschap. De komende tijd zal moeten blijken of Rutte het lidmaatschap als 'topprioriteit' concreet kan maken. Of dat ook hij dit dossier toch doorgeeft aan zijn opvolger.

Op meer dan honderd Europese toppen was Mark Rutte het gezicht van Nederland. Vandaag maakt Dick Schoof als zijn opvolger zijn opwachting op het Europese toneel. Dat wordt voor iedereen wennen, niet in de laatste plaats voor Schoof zelf.

Wat Schoofs positie uniek maakt, is dat hij partijloos is. Dat maakt hem een vreemde eend in de bijt. "De anderen zullen zeker nieuwsgierig zijn hoe hij zich opstelt", zegt Pieter de Gooijer, voormalig permanent vertegenwoordiger van Nederland bij de EU.

De top staat grotendeels in het teken van migratie. "De regeringsleiders zijn allemaal goed op de hoogte van de coalitieverhoudingen in Nederland. En dus wil iedereen weten: met welk mandaat zit Schoof daar? Krijgt hij zijn instructies uit Den Haag, van Wilders, voor wie migratie het allerbelangrijkste onderwerp is?"

Het belang van het onderwerp voor zijn kabinet werd gisteren nog eens onderstreept toen PVV-minister Klever het plan lanceerde voor een 'terugkeer-hub' in Uganda.

Helemaal alleen

Als politicus zonder partij staat Schoof sowieso op achterstand. Hij is daardoor niet welkom op de 'voor-toppen', partijpolitieke bijeenkomsten die voorafgaand aan een Europese top gehouden worden. Daar komen de christendemocratische, sociaaldemocratische en liberale regeringsleiders bij elkaar om af te tasten hoe ze denken over onderwerpen die ze op de top willen bespreken.

Betrokkenen die jarenlang meereisden om Rutte in Brussel te assisteren vertellen hoe op die 'voortoppen' Rutte nog even met de Franse president Macron kon bijpraten over 'de aanvliegroute op bepaalde thema's'. Schoof staat er wat dat betreft eenzaam voor in Brussel, klinkt het.

Pieter de Gooijer: "Zo'n voor-top is handig, want dan kun je alvast dingen een beetje uitproberen. Kijken of je op de top zelf, of erna, wel of niet je kop gaat stoten op een bepaald onderwerp. Die kans mist Schoof."

Toppen zijn 'knap vermoeiend'

Veel Brusselse waarnemers stippen het belang aan van een goede conditie; een gemiddelde EU-top duurt tot ver na middernacht. Ook moet je als leider leren om in het Engels te denken en rekening te houden met de gevoeligheden die leven in de andere 26 EU-landen. "Knap vermoeiend", zegt een oud EU-diplomaat. "Zeker voor iemand als Schoof, die nog geen enkele ervaring heeft in het hart van de Europese dossiers: financiën en begroting."

Over die lange en vermoeiende Brusselse nachten: "Schoof is getraind, hij is een marathonloper, dat komt goed uit." Dat de premier voorafgaand aan de marathonvergaderingen nergens naartoe kan, maakt hem wel "extra eenzaam".

Toch is hij vanochtend niet alleen. Op uitnodiging van de Italiaanse premier Meloni overlegt hij vóór de top met een groepje op dit punt gelijkgestemde regeringsleiders over een gemeenschappelijke aanpak van migratie. En de Brusselse top mag dan nieuw zijn voor Schoof, de Europese hardere lijn kent hij uit Den Haag maar al te goed.

Ook logistiek wordt het voor Schoof wennen. Voor het eerst moet hij zijn plek vinden tussen zijn 26 collega's. Zijn naambordje op de grote ovale vergadertafel in het Europagebouw in Brussel staat tussen dat van Luxemburg en Slowakije. De leiders zitten in een vaste volgorde aan tafel, die is bepaald door het halfjaarlijkse voorzitterschap.

Het is één van de praktische weetjes die de permanente vertegenwoordiger van Nederland, de "ambassadeur" bij de Europese Unie, ongetwijfeld deelde met Schoof.

En zo zijn er meer tips and tricks voor nieuwkomer Schoof. Hoe laat je de voorzitter van de vergadering weten dat je het woord wil? Wanneer meng je je het beste in de discussie, vóór of juist nadat president Macron verteld heeft hoe hij erover denkt? Op al deze punten is Schoof gegarandeerd gebriefd. Ook heeft hij, net als al zijn collega's, een smoelenboek onder zijn arm als hij begint aan de vergadering.

Schoof wordt 'getest en gedold'

De Gooijer verwacht dat Schoofs collega's vandaag "beleefd en vriendelijk" zullen zijn. Tegelijk willen ze weten wat voor vlees ze in de kuip hebben. "Je moet het zien als een voetballer die op zijn eerste training komt bij een nieuwe club. Dan word je wel een beetje getest en gedold."

Het zou dus zomaar kunnen dat Viktor Orbán Schoof vraagt de groeten over te brengen aan zijn goede vriend Wilders, denkt De Gooijer. Of dat de Poolse premier Donald Tusk, die Wilders nog kent uit de tijd van het 'Polenmeldpunt', Schoof in de wandelgangen vraagt hoe hij kijkt naar de Polen die in Nederland werken.

Hoe dan ook is de kennismaking een investering in relaties. Ook oud-premier Rutte begon ooit als een onbekende in Brussel; hij groeide er in veertien jaar uit tot een invloedrijke factor. Schoof zal nog veel handen moeten schudden om een vergelijkbare positie in de Raad te kunnen opbouwen.

Goedemorgen! Vandaag is er zowel een EU-top als een NAVO-top in Brussel. En in Carré staat het jaarlijkse Televizier-Ring-gala op het programma.

Eerst het weer: het is bewolkt en in de ochtend valt af en toe regen. In de middag is het meestal droog en breekt de zon soms door. Het wordt 17 tot 20 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier waar wordt gewerkt aan het spoor en waar storingen zijn.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Voormalig One Direction-zanger Liam Payne is omgekomen bij een val de tweede verdieping van een hotel in Buenos Aires. Een woordvoerder van de lokale autoriteiten zegt in een verklaring dat 31-jarige zanger "van het balkon van zijn kamer was gesprongen".

Politieagenten begaven zich naar het hotel na een melding over een agressieve man die mogelijk onder invloed was van drugs of alcohol. Persbureau AP heeft een opname van het telefoongesprek van de hotelmanager met de politie. Daarin zegt de manager: "Hij breekt de hele kamer af. Jullie moeten iemand sturen."

Payne werd in 2010 onderdeel van One Direction na deelname aan talentenjachtshow The X Factor. Het eerste album van de boyband kwam vanuit het niets binnen op nummer één in het Verenigd Koninkrijk. De groep ging in 2015 uit elkaar, waarna Payne probeerde een solocarrière van de grond te krijgen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Anne Frank Stichting maakt voor een tentoonstelling in New York een replica van het Achterhuis in het Brabantse Erp. Het Achterhuis wordt daar volledig op schaal nagemaakt en ingericht in de stijl van de onderduikperiode:

Fijne dag!

Het kabinetsplan om uitgeprocedeerde asielzoekers naar Uganda te sturen, stuit op flinke bezwaren, zeggen deskundigen. Zo zou het plan in strijd zijn met Europese wetgeving en is er twijfel aan de veiligheid van afgewezen asielzoekers in Uganda.

De kern van het plan is dat Afrikaanse asielzoekers die in Nederland zijn afgewezen, worden uitgezet naar het Oost-Afrikaanse land. Uganda zou daarvoor geld krijgen. PVV-minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp zei bij een werkbezoek in Uganda dat haar collega Faber de mogelijkheden verder gaat uitpluizen.

Europese asielwet

Volgens Europese regels mag een uitgeprocedeerde asielzoeker alleen naar het land van herkomst worden gestuurd. "Of naar een derde land, mits diegene dat vrijwillig wil", zegt Mark Klaassen, universiteit docent Europees migratierecht.

Voor het Uganda-plan zou de Europese regelgeving moeten worden aangepast en dat is volgens Klaassen lastig. "Daarvoor moet de gewone wetgevingsprocedure die in de EU geldt worden gevolgd. In 2018 is er al een voorstel ingediend om de richtlijn aan te passen. Dit is tot nu toe niet gelukt."

De onderhandelingen over het Migratiepact duurden zelfs acht jaar, geeft Klaassen als voorbeeld. "Dat laat zien dat de wetgevingsprocedure best ingewikkeld is."

Land van herkomst

Klever benadrukte tijdens haar werkbezoek dat het kabinet migratie wil terugdringen. "Het is belangrijk dat uitgeprocedeerde asielzoekers teruggaan naar hun land van herkomst. Daar stokt het soms. We hebben een lange relatie met Uganda en het is een gastvrij land." De afgewezen asielzoekers zullen afkomstig zijn uit de regio, maar over welke landen dit precies gaat, moet nog worden onderhandeld.

"Maar het probleem is natuurlijk dat de uitgeprocedeerde asielzoekers niet terug kunnen naar hun land", zegt Marlou Schrover, hoogleraar Migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden. "Landen zeggen dan dat het geen onderdanen van hen zijn, of ze hebben geen paspoort meer. Als ze terug zouden kunnen, dan kon je ze ook wel terugsturen vanuit Nederland."

Mensenrechten

Daarnaast is de kans groot dat de rechter een streep door het plan zet omdat het in strijd is met de mensenrechten. Het is namelijk zeer de vraag of Uganda veilig genoeg is, een vereiste om iemand uit te mogen zetten. "Er mag geen sprake zijn van een reëel risico op een onmenselijke behandeling", zegt Klaassen.

Binnen Europa gaan de laatste tijd steeds meer geluiden op om te werken aan zogenoemde terugkeerhubs. Dat zijn plekken buiten de Europese Unie, waar afgewezen asielzoekers naartoe worden gestuurd. Vanuit daar moeten ze dan terug naar het land van herkomst.

Italië opende recent twee opvangcentra in Albanië. Het land stuurt er mensen naartoe die als 'niet kwetsbaar' worden beschouwd, oftewel mannen van wie Italië denkt dat ze weinig kans maken op een verblijfsvergunning.

De migranten blijven onder het Italiaanse recht vallen en krijgen ook asiel in de EU als hun aanvraag wordt goedgekeurd. Niet-EU-land Albanië krijgt voor de 'verhuur' van de locaties 600 miljoen euro over die hele vijf jaar.

In Groot-Brittannië is jarenlang gesproken over het voornemen om migranten over te brengen naar Rwanda, een buurland van Uganda, maar de nieuwe Labour-regering heeft korte metten gemaakt met dat plan.

Het ruimtevaartbedrijf Axiom Space en het Italiaanse modehuis Prada hebben de nieuwe maanpakken gepresenteerd. Dat gebeurde tijdens het International Astronautical Congress in Milaan.

NASA besteedde de ontwikkeling van het nieuwe maanpak in 2022 voor 228 miljoen dollar uit aan Axiom. De pakken, die beweeglijker en geavanceerder moeten zijn dan de pakken waarin Apollo-astronauten in de jaren 60 en 70 op de maan liepen. De eerste bemenste maanlanding in NASA's Artemis-programma zal op zijn vroegst eind 2026 plaatsvinden.

Vorig jaar werd een eerste versie van het pak gepresenteerd, in zwart, blauw en oranje. De definitieve versie is vooral wit. Dat heeft een praktische reden. Een wit pak reflecteert hitte, essentieel op het maanoppervlak, waar de temperatuur in de zon kan oplopen tot 120 graden Celsius. Het is ook makkelijker om het maanstof van de pakken te verwijderen omdat het op wit beter te zien is.

Een woordvoerder van Prada belichtte de rol van het modebedrijf bij de ontwikkeling van het nieuwe maanpak. "We hebben onze expertise gedeeld op het gebied van zeer hoogwaardige materialen, naaitechnieken, en we hebben zelf veel geleerd".

Medewerkers van Prada waren enthousiast om aan het project mee te werken. "Ze stonden ervoor in de rij. Voor hen was het iets heel speciaals."

De AxEMU, zoals het pak officieel heet, heeft al de nodige testen en simulaties ondergaan met verschillende astronauten en ingenieurs. Het pak is onder water getest in een watertank van NASA en heeft simulaties met verminderde zwaartekracht ondergaan in het Johnson Space Center in Houston.

De komende tijd staan er nog meer tests op het programma, onder meer in combinatie met de eveneens nieuw ontwikkelde maanrover.

Twee weken geleden onthulde het Chinese ruimtevaartagentschap de nieuwe maanpakken van dat land. China hoopt rond 2030 voor het eerst mensen naar de maan te brengen.

Zo'n dertig bewoners van een asielzoekerscentrum in Assen moesten vannacht het gebouw uit vanwege een brand, heeft de Veiligheidsregio Drenthe laten weten aan RTV Drenthe.

Het vuur was mogelijk ontstaan in een keuken op de tweede etage van het pand. Een vleugel van het gebouw werd ontruimd. Er kwamen twee ambulances ter plaatse en een hoogwerker. Er was volgens getuigen rook te zien.

Brandweerlieden gingen naar binnen om de oorzaak te vinden. Inmiddels is het vuur uit en is de situatie onder controle. Het pand werd gelucht met een hogedrukventilator. Daarna konden de bewoners weer terug naar binnen.

Voor zover bekend is er niemand gewond geraakt. Wat de brand veroorzaakte is nog onbekend.

Een Mexicaanse oud-minister is in de VS veroordeeld tot 38 jaar gevangenisstraf voor het aannemen van grote bedragen aan smeergeld van een drugskartel. Genaro García Luna stond ooit juist bekend als de architect van Mexico's strijd tegen de drugshandel.

García Luna was minister van publieke veiligheid in Mexico 2006 tot 2012. In 2019 werd hij gearresteerd in Dallas. Een jury in New York had hem in februari vorig jaar al schuldig bevonden aan het aannemen van miljoenen dollars aan steekpenningen om het gewelddadige Sinaloakartel te beschermen dat hij juist had moeten aanpakken.

De strafmaat was nog niet bepaald. Dat gebeurde woensdag tijdens de rechtszitting in New York. De celstraf van 38 jaar ligt tussen de levenslange straf waar de aanklagers om hadden verzocht en de wens van García Luna's advocaten, die voor niet meer dan 20 jaar hadden gepleit.

Cover

De oud-minister hield tijdens de zitting zijn onschuld vol. "Ik heb een diep respect voor de wet. Ik heb deze misdaden niet begaan", zei hij tegen de rechter.

Volgens de aanklagers heeft de oud-bewindsman in ruil voor de miljoenen inlichtingen doorgespeeld over justitieonderzoek naar het kartel, evenals informatie over rivaliserende drugsbendes en veilige routes om drugs te vervoeren.

De rechter zei tegen García Luna niet onder de indruk te zijn van eerdere lofbetuigingen die hij als minister had gekregen voor zijn rol in de strijd tegen drugs. "Dat was uw cover. U bent schuldig aan deze misdrijven. U kunt niet zeggen dat u politieagent van het jaar was."

Naast de celstraf legde de rechter García Luna een boete van twee miljoen dollar op.

Er zijn minder mensen die in armoede leven dan tot nu toe werd gedacht. Dat is het gevolg van een nieuwe definitie van armoede die is opgesteld door het CBS, Nibud en het Sociaal en Cultureel Planbureau.

Er wordt nu nauwkeuriger gekeken naar het geld dat mensen beschikbaar hebben om van te leven. En voor het eerst worden mensen die weinig inkomen hebben, maar nog genoeg geld hebben om het nog een jaar uit te zingen niet meegeteld als arm.

Volgens die nieuwe definitie leefden vorig jaar 540.000 mensen in armoede. Volgens de oude berekeningen waren dat er 820.000.

Politiek van belang

Ook blijkt dat het aantal mensen dat in armoede leeft sterker is gedaald dan eerder gedacht. De groep is door de nieuwe definitie ruim gehalveerd in vijf jaar. Maar bij de groep mensen in armoede die nog over is nam de ernst van het geldgebrek wel toe.

De afname van het aantal arme mensen heeft (los van de definitie) verschillende oorzaken. In 2019 pakte de loonsverhogingen gunstig uit, het jaar erna werd een deel van de armen geholpen met coronasteun, daarna kwam de energietoeslag en ook de verhoging van het minimumloon, vorig jaar, hielp mee.

De nieuwe definitie is politiek van belang. De wijze waarop wordt vastgesteld wat in de statistieken wel en niet onder armoede valt, bepaalt de armoedegrens. Opeenvolgende kabinetten stellen zich ten doel het aantal mensen onder de armoedegrens met een bepaald percentage terug te dringen, of ten minste niet te laten groeien.

Werkende armen

Toch konden al die maatregelen niet voorkomen dat de groep die arm bleef, gemiddeld armer is geworden. In 2018 had een huishouden dat in armoede leefde gemiddeld 10 procent minder dan de armoedegrens. Vorig jaar was dat opgelopen tot 16 procent.

Die verschuiving is vooral het gevolg van een verandering van de groep Nederlanders in armoede. Voorheen bestond die groep voor het grootste deel uit mensen die bijstand ontvingen. Inmiddels zijn er door de nieuwe definitie meer werkende armen dan mensen in armoede met een uitkering. En die werkenden hebben vaak een nog groter geldgebrek.

Volgens het CBS gaat het vooral om mensen die deeltijd werken en zelfstandigen die weinig verdienen met hun zaak. Uit eerder onderzoek van economenblad ESB bleek dat werkende armen vooral actief zijn als uitzendkracht en in de horeca. Ook onder supermarktpersoneel en schoonmakers zijn relatief veel arme werknemers.

Amsterdam, Vaals, Vlieland

Amsterdam is de gemeente met relatief de meeste mensen in armoede. 6,6 procent van de Amsterdammers leeft onder de armoedegrens. Amsterdam wordt gevolgd door grensgemeente Vaals. Ook Rotterdam, Den Haag en Vlieland hebben grote groepen inwoners met geldgebrek.

Het Gelderse Rozendaal heeft veruit de minste inwoners in armoede (0,1 procent). Daarna volgen enkele gemeenten waar een op de honderd inwoners arm zijn, zoals Hilvarenbeek, Oost Gelre en Dinkelland.

Voormalig One Direction-zanger Liam Payne is overleden. De 31-jarige Brit viel van de derde verdieping van een hotel in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires, meldt de politie.

Een woordvoerder van de lokale autoriteiten zegt in een verklaring dat Payne "van het balkon van zijn kamer was gesprongen".

Politieagenten gingen naar het hotel na een melding over een agressieve man die mogelijk onder invloed was van drugs of alcohol. Persbureau AP heeft een opname van het telefoongesprek van de hotelmanager met de politie. Daarin zegt de manager: "Hij breekt de hele kamer af. Jullie moeten iemand sturen."

Afwijkend gedrag

Entertainmentwebsite TMZ meldt op basis van getuigen dat het incident kort na 17.00 uur plaatselijke tijd was gebeurd, en dat Payne eerder afwijkend gedrag had vertoond in de lobby van het hotel. Zo zou hij volgens de getuigen zijn laptop hebben vernield en zou hij naar zijn kamer zijn gedragen.

Bij het hotel verzamelden zich al snel fans om te rouwen:

De politie heeft een onderzoek ingesteld naar de omstandigheden van Paynes dood. Er wordt een autopsie uitgevoerd, heeft een woordvoerder van een Argentijnse gezondheidsautoriteit laten weten. De woordvoerder ging niet in op vragen van een journalist of het om een ongeluk ging.

Payne was in Buenos Aires om een concert bij te wonen van mede-One Directon-lid Niall Horan, eerder deze maand. Ook andere ex-leden van de band waren bij dat concert.

Liam James Payne kwam uit Wolverhampton in Engeland. Hij werd bekend door zijn deelname aan het programma The X Factor. Samen met andere deelnemers aan die talentenjachtshow vormde hij in 2010 de wereldwijd succesvolle formatie One Direction, samen met Harry Styles, Zayn Malik, Niall Horan en Louis Tomlinson. Hun eerste album kwam vanuit het niets binnen op nummer één in het Verenigd Koninkrijk.

Soloprojecten

In 2016 viel One Direction uit elkaar. Officieel was er sprake van een pauze voor onbepaalde tijd. Net als andere leden van One Direction begon Payne met soloprojecten. Hij bracht een solo-album uit en werkte aan een tweede. Vorig jaar werd hij in het ziekenhuis opgenomen met nierproblemen, waardoor hij dat project moest onderbreken.

Al tijdens zijn tijd bij One Direction was Payne openhartig over zijn strijd tegen alcohol. In 2023 maakte hij bekend naar een afkickkliniek te zijn gegaan voor dat probleem en sinds honderd dagen geen alcohol te hebben gebruikt.

Payne had twee jaar lang een relatie met zangeres Cheryl Cole, bekend van onder meer de meidengroep Girls Aloud. In 2017 werd hun zoon Bear geboren. Een jaar later gingen ze uit elkaar.

De Giro555-actie voor het Midden-Oosten heeft ruim 15,1 miljoen euro opgebracht. De eindstand werd bekendgemaakt in museum Beeld en Geluid in Hilversum.

Hoewel het bedrag veel lager is dan bij eerdere acties voor Giro555, is voorzitter Harm Goossens toch heel blij met de opbrengst. "Het bedrag is zo veel hoger dan ik vanochtend durfde te hopen. Bijzonder hoe Nederland bij elkaar is gekomen, met alle moeilijkheden in het conflict. Het voelt echt dat we solidair zijn met mensen die echt onze hulp nodig hebben."

Het precieze bedrag dat is ingezameld is 15.123.219 euro. Daar kan nog meer bij komen, want doneren kan nog steeds. Het geld gaat naar slachtoffers in Libanon, Gaza, de Westelijke Jordaanoever, Israël en Syrië. Er wordt een verdeelsleutel gemaakt waarmee bepaald wordt hoeveel geld naar elk land gaat.

Vooral burgers

Bij de aftrap van de landelijke actiedag vanochtend vroeg stond de teller op bijna 4,4 miljoen euro. Het viel de organisatie op dat met name burgers geld doneren. Het bedrijfsleven en andere organisaties leken deze keer minder in actie te komen.

De actiedag verliep anders dan eerdere inzamelingen van de samenwerkende hulporganisaties. Vanwege de gevoeligheden rond het onderwerp was er geen avondvullend tv-programma. Er deden veel minder bekende Nederlanders mee en er traden geen artiesten op.

'Voor iedereen in nood'

Afgelopen weekend gaf Goossens aan het jammer te vinden dat er discussie was ontstaan over de actie: "Voor ons zijn er niet slachtoffers aan de ene kant of aan de andere kant: het gaat om mensen. Wij zijn er echt voor iedereen in nood, waar je ook vandaan komt."

Verslaggever Sander van Hoorn staat bij de grens van Noord-Gaza en vertelt over de situatie daar:

Uganda-kenners reageren bezorgd op het nieuws dat het Nederlandse kabinet de mogelijkheden verkent om uitgeprocedeerde asielzoekers naar Uganda te sturen. De mensenrechtensituatie in het Oost-Afrikaanse land is de laatste jaren verder verslechterd, en eerdere migratieconstructies waren een fiasco.

"Als uitgeprocedeerde asielzoekers worden gedwongen naar Uganda te gaan, komen ze in een soort no man's land," zegt Nicholas Opiyo, een van de meest prominente mensenrechtenadvocaten in Uganda en directeur van Chapter Four Uganda. Hij noemt het plan van PVV-minister Reinette Klever zeer zorgwekkend. "In Uganda hebben ze geen status. In Nederland hebben ze geen status. Ze zijn hun landen ontvlucht. Je brengt mensen alleen maar verder in gevaar."

In 2021 won Opiyo de Mensenrechtentulp, een jaarlijkse prijs van de Nederlandse overheid om verdedigers van mensenrechten te steunen. "Als dit plan tot een akkoord leidt tussen de twee landen, denk ik dat het een fundamentele breuk zou zijn met de toewijding van de Nederlandse regering aan het internationaal recht. Het zou heel 'on-Nederlands' zijn."

Vluchtelingen als politieke pionnen

De Ugandese regering, die sinds 1986 wordt geleid door president Yoweri Museveni, wordt beschuldigd van talrijke mensenrechtenschendingen. Zo werd vorig jaar een aanscherping van de anti-lhbti-wet doorgevoerd, waardoor homoseksuelen nog onveiliger zijn dan ze al waren. In sommige gevallen kunnen ze zelfs de doodstraf krijgen.

Rond de laatste presidentsverkiezingen, in 2021, werden demonstraties van de oppositie gewelddadig neergeslagen. Tientallen mensen kwamen om het leven door politiekogels. Ook ging het internet regelmatig op zwart, werden journalisten aangevallen en advocaten, onder wie Opiyo, opgepakt. "De mensenrechtensituatie in Uganda verslechtert heel snel en op alle fronten", zegt de advocaat. "Zeker in verkiezingstijd is het hier net oorlog."

Toch krijgt Uganda nog altijd veel steun van westerse donoren. "Uganda gebruikt al geruime tijd vluchtelingen als politieke pionnen," zegt Kristof Titeca, hoogleraar Ontwikkelingsstudies aan de Universiteit Antwerpen. Hij is gespecialiseerd in het Ugandese vluchtelingenbeleid. "Door in te zien wat de prioriteiten zijn van het Westen, heeft president Museveni westerse financiële en politieke steun weten te behouden."

"Europese landen zijn in staat om heel veel door de vingers te zien zolang het hun eigen belang dient", vervolgt hij. "En het opvangen van vluchtelingen is nu eenmaal een van de meest prangende zaken. Dus als er in een land mensenrechtenschendingen plaatsvinden, of er grootschalige corruptie is, dan doet dat er allemaal niet toe, zolang men z'n vluchtelingen maar kwijt kan."

Stukje land toegewezen

Uganda heeft een open grensbeleid als het gaat om het opvangen van vluchtelingen. Het land huisvest ruim 1,7 miljoen vluchtelingen en asielzoekers. Zij komen vooral uit de buurlanden Zuid-Sudan en de Democratische Republiek Congo, twee landen die al jarenlang in de greep zijn van conflicten en humanitaire crises.

Zij krijgen een stukje land toegewezen en leven als buren met de Ugandese bevolking. Bovendien heeft het land al ervaring met migratieplannen zoals van minister Klever. Zo regelden de Verenigde Staten tijdelijke opvang in Uganda voor 2000 Afghaanse vluchtelingen, kort na de overname van het land door de Taliban in 2021.

In 2014 zette Israël een constructie op waarbij Sudanezen en Eritreeërs op een enkele vlucht naar Uganda werden gezet. Daar moesten zij het stellen zonder formele status. De meesten reisden vervolgens naar het noorden van Afrika, om vanuit daar de oversteek te maken naar Europa. Het akkoord klapte in 2018. "Het is algemeen aanvaard dat die deal heel slecht is verlopen, en dat maakt de huidige situatie des te meer verwonderlijk," zegt Titeca.

In Frankrijk is het lichaam gevonden van een tienermeisje dat sinds september vorig jaar werd vermist. De 15-jarige Lina werd aangetroffen in een beek in bosgebied nabij de centraal gelegen stad Nevers.

Onderzoek moet uitwijzen wat de doodsoorzaak was. De hoofdverdachte in de zaak maakte in juli een einde aan zijn leven. In de gestolen auto waarin hij had gereden, waren DNA-sporen van het meisje gevonden. De politie vond ook een touw in de kofferbak met DNA van Lina erop, schrijven Franse media.

De ouders hebben met afschuw kennis genomen van de vondst van het lichaam van hun dochter. De advocaat van het echtpaar zegt dat de ouders verder niet willen reageren op het nieuws. De verdwijning van het meisje kreeg volop landelijke media-aandacht.

Honderden vrijwilligers

De tiener vertrok op 23 september 2023 vanuit huis in een dorpje in de Vogezen. Ze zou per trein naar Straatsburg gaan om haar vriendje te bezoeken, maar is onderweg verdwenen. De politie zette een grote zoekactie op touw en kreeg daarbij hulp van honderden vrijwilligers. Ook werden drones, honden en een helikopter ingezet.

De maand erop werd een strafrechtelijk onderzoek geopend wegens ontvoering. Uiteindelijk werden in maart drie mensen opgepakt. Later werden het drietal vrijgelaten wegens gebrek aan bewijs.

'Ik moet vertrekken'

Eind juli werd een gestolen auto gevonden met DNA van Lina. Het voertuig stond niet ver geparkeerd van de plek waar ze was verdwenen. De autoriteiten spraken van een doorbraak in het onderzoek.

De 43-jarige bestuurder van de auto had eerder die maand zichzelf om het leven gebracht. "Ik heb mijn eer, mijn waardigheid, mijn menselijkheid verloren, ik moet vertrekken", citeren kranten uit de afscheidsbrief. De man was ook verdachte van twee gewelddadige overvallen.

Komiek, acteur, zanger en presentator André van Duin krijgt morgen de Gouden Televizier Oeuvre-Ring uitgereikt. Dat is bekendgemaakt in het tv-programma Eva. De prijs wordt pas voor de vijfde keer uitgereikt.

De Gouden Televizier Oeuvre-Ring is in het leven geroepen voor tv-persoonlijkheden die volgens de organisatie een onvergetelijke indruk hebben gemaakt op het Nederlandse publiek. De eerste winnaar was Willem Duys in 1974. Daarna volgden Mies Bouwman, Linda de Mol en Ivo Niehe.

"Vaak wordt er gezegd dat je niet iedereen kan plezieren, maar André van Duin bewijst het tegendeel", staat te lezen op de website van Televizier. "Zowel jong als oud is dol op hem, vanwege zijn hilarische grappen en grollen, maar zeker ook vanwege zijn oprechte betrokkenheid tijdens de wat serieuzere gesprekken en indrukwekkende 4-mei toespraak."

Nooit vals

De 77-jarige Van Duin zit dit jaar 60 jaar in het vak. Eva Jinek roemde hem in haar talkshow omdat hij "zichzelf steeds opnieuw heeft uitgevonden, zonder ooit iemand anders te worden". In het programma sprak Van Duin ook met Caroline Tensen, Olga Zuiderhoek en Gerdi Verbeet over zijn carrière.

"Zijn humor is nooit vals, nooit ten koste van een ander", zei Gerdi Verbeet. Zij kwam op het idee om hem te laten spreken bij de Nationale Herdenking op de Dam in 2021. Die toespraak, waarin Van Duin aandacht besteedde aan de herdenking bij het Homomonument, heeft volgens Verbeet heel veel losgemaakt.

'Niet met lege handen'

Morgenavond krijgt Van Duin de ring uitgereikt op het 59ste Gouden Televiziergala. Hij is ook genomineerd voor de Gouden Televizier-Ring voor het programma Denkend aan Holland, waarvan hij een van de presentatoren is. Daarnaast maakt hij kans op de Televizier-Ring Presentator. "Maar ik ga sowieso niet met lege handen naar huis", lachte Van Duin.

Een gigantische foto van een gigantische kikker. Zo trekt een basisschool in Ebone, een dorpje in de tropische bossen van Kameroen, de aandacht van elke voorbijganger. "De goliathkikker hoort bij ons erfgoed", staat er op de poster aan de buitenmuur. "Laten we hem beschermen."

De school staat midden in het leefgebied van de Conraua goliath: de goliathkikker, die zijn naam te danken heeft aan zijn imposante grootte. 3,5 kilogram kan hij wegen, ongeveer net zo veel als een pasgeboren baby.

Maar de kikker is in de Kameroense bossen steeds zeldzamer. Naar schatting is het aantal goliathkikkers in de afgelopen decennia met meer dan 70 procent afgenomen.

Delphia (12) schudt haar hoofd wanneer ze de vraag krijgt of ze de kikker ooit in het echt heeft gezien. Wel weet dat ze 'ie ver kan springen, "wel drie meter".

Aan een houten bankje zit ze gebogen over een tekening die ze van de kikker maakt. Streepje voor streepje, stipje voor stipje tekent ze een ingewikkelde krijtbordtekening na, net als een dertigtal klasgenoten die vandaag een speciale les krijgen over de Goliathkikker.

"Het is een zeldzame kikker want er wordt veel op ze gejaagd", zegt Leonel (10). "Stropers vangen ze om ze te verkopen." In Kameroen belanden de gestroopte kikkers vaak op de zwarte markt, waar ze worden verkocht voor consumptie.

De kikker wordt beschouwd als een lekkernij. Sommigen geloven dat het dier ook geneeskrachtige werkingen heeft. Regelmatig gebeurt het dat kikkers over de grens worden gesmokkeld en in het buitenland worden verkocht.

Wet niet gehandhaafd

Maar er speelt meer, zegt Robillard Kouekam, natuurbeschermer bij ASCOBIO (Association pour la Conservation de la Biodiversité). "Door het gebruik van landbouwgif, zoals pesticiden, zijn veel kikkers verdwenen", zegt hij. "Andere kikkers hebben zich dieper teruggetrokken in het regenwoud."

De jacht vormt nog altijd het grootste probleem. "In Kameroen is het verboden om op ze te jagen," zegt Kouekam, op grond van een speciale natuurwet uit 1994. "Maar de wet wordt niet gehandhaafd. Nog altijd wordt er op ze gejaagd, zonder dat mensen eigenlijk doorhebben dat de kikker daardoor uitsterft."

Basisschoolleerlingen zijn voor natuurbeschermers zoals Kouekam een belangrijke doelgroep. Vandaar dat ze op scholen, zoals op de basisschool in Ebone, eenmaal per jaar langskomen voor een speciale les over de Goliathkikker. Daarmee leren de kinderen niet alleen over de bijzonderheden van het dier, maar komen ze ook te weten welke gevolgen uitsterven kan hebben voor het ecosysteem. Zo eet de kikker larven van insecten die ziektes bij zich dragen, zoals malaria en dengue.

Via de basisschoolkinderen hoopt Kouekam een grotere groep te bereiken. "Als je een kind voorlichting geeft, dan komt het ook bij de ouders. Dat is waarom we ons op kinderen richten." Daarnaast helpt de organisatie stropers om andere activiteiten te ondernemen, zoals het verbouwen van champignons en het kweken van slakken.

Beter bewust

Volgens de organisatie werpt dit alles zijn vruchten af. In de omgeving van Ebone zijn mensen zich volgens Kouekam en zijn organisatie al veel beter bewust van het uitsterven van hun stukje nationaal erfgoed. "Als je het nu waagt om een goliathkikker te vangen, dan fluiten je buren je direct terug."